Danh mục các loại thủy sản nước lợ và nước mặn VN - Phần 5

Chia sẻ: Tra Sua Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

260
lượt xem 108
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

NHÓM V : NHÓM CÁC LOÀI KHÁC Danh mục các loại thủy sản nước lợ và nước mặn Việt Nam được biên soạn nhằm: Giới thiệu tính đa dạng và phong phú các loài nuôi có phân bố ở biển VN, giúp người nuôi phân biệt các loại để lựa chọn giống nuôi thích hợp

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Danh mục các loại thủy sản nước lợ và nước mặn VN - Phần 5

SUMA - Mofi - Danida 94 Download» http://Agriviet.Com
E - nhãm C¸c loµi kh¸c Rïa BiÓn Mét sè ®Æc ®iÓm chung 1 – Nh÷ng loµi rïa biÓn cã ë ViÖt Nam: Vïng biÓn ViÖt Nam ®· ph¸t hiÖn ®−îc 5 loµi rïa biÓn, thuéc 2 hä; 5 gièng gåm: Hä VÝch (Chelinidae) cã 4 loµi: - Rïa Qu¶n §ång / Rïa §ó (Caretta caretta, Linnacus, 1758) - Rïa Tr¸ng B«ng / §åi Måi Døa (Chelonia mydas, Linnacus, 1755) - §åi Måi (Eretmochelys imbricata, Linnacus, 1766) - VÝch (Lipidochelys olivacea, Eschescholtz, 1829) Hä Rïa Da (Dermochelyidae) cã 1 loµi: - Rïa Da (Dermochelys coriacea, Vandelli, 1761) C¸c loµi rïa biÓn ë ViÖt Nam hiÖn cßn rÊt Ýt, ®ang cã nguy c¬ bÞ diÖt chñng. 2 – Vïng sinh s¶n vµ vßng ®êi rïa biÓn: Mét sè Ýt loµi ®Î ë C«n §¶o, §¶o C« T« (Qu¶ng Ninh) vµ §¶o B¹ch Long VÜ, C¸t H¶i (H¶i Phßng). Riªng loµi VÝch (Lipidochelys Olivacea) ®Î ë däc ven biÓn ViÖt Nam. Vßng ®êi cña Rïa biÓn Vïng bê biÓn n−íc c¹n Khu vùc sinh vËt kiÕm måi Rïa con → Rïa tr−ëng thµnh Di c− ®Ó ph¸t triÓn Rïa ®ùc ®Õn thµnh thôc Rïa c¸i kho¶ng 50 n¨m Rïa ®ùc Di c− ®Ó sinh s¶n tõ n¨m thø 2 - 8 Cöa biÓn – vïng kiÕm måi nh÷ng Rïa c¸i n¨m ®Çu Giao phèi Êp trøng §Î trªn b·i biÓn Th−êng lµm tæ ®Î Kho¶ng 2 tuÇn trøng ë vïng n−íc c¹n cËn b·i biÓn ¶nh: P.Th−îc s−u tÇm SUMA - Mofi - Danida 95 Download» http://Agriviet.Com
3- N¬i c− tró cña Rïa BiÓn trªn vïng quÇn ®¶o C«n §¶o SUMA - Mofi - Danida 96 Download» http://Agriviet.Com
69 – rïa Qu¶n §ång Tªn gäi : * Khoa häc: Caretta caretta (Linnaeus, 1758). * TiÕng Anh: Loggerhead turtle. * TiÕng ViÖt: Rïa Qu¶n §ång, §ó. ¶nh: P.Th−îc s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: Mai cã vÈy, cã 5 ®«i tÊm s−ên, chi tr−íc cã 2 mãng vuèt. Tr−íc tr¸n cã 5 vÈy. Mµu n©u ®á nh¹t ®ång ®Òu. ChiÒu dµi lín nhÊt 105cm, th−êng gÆp 60 – 65cm, cao 15cm. Ph©n bè: ë ViÖt Nam, Qu¶n ®ång hÇu nh− chØ ph©n bè ë Nam Trung bé ®Õn Nam Bé vµ VÞnh Th¸i Lan. §Æc biÖt tËp trung ë c¸c quÇn ®¶o: Tr−êng Sa, Hoµng Sa vµ ®¶o Phó Quèc. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Th−êng sèng ë vïng n−íc n«ng cña §¹i d−¬ng cã ®¸y lµ c¸t, ®¸, san h«. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n chÝnh lµ c¸c loµi nhuyÔn thÓ, gi¸p x¸c, c¸ vµ cá biÓn. Sinh s¶n: Qu¶n §ång cã thÓ ®Î 170 – 200 trøng mçi lÇn. Mïa ®Î chÝnh tõ th¸ng 2 – 5. H×nh thøc ®Î gièng nh− c¸c loµi Rïa BiÓn kh¸c. Gi¸ trÞ kinh tÕ: Qu¶n §ång lµ mét trong nh÷ng loµi rÊt quý hiÕm. ThÞt ngon vµ vÈy lµ nguyªn liÖu hµng mü nghÖ. T×nh h×nh nu«i: Ch−a nu«i, nh−ng ®ang trªn ®µ bÞ triÖt chñng, cÇn ®−îc b¶o vÖ. SUMA - Mofi - Danida 97 Download» http://Agriviet.Com
70 - ®åi måi Tªn gäi: * Khoa häc: Eremochelys imbriacata (Linnaeus, 1766) * TiÕng Anh: Hawsbill turtle. * TiÕng ViÖt: §åi Måi H×nh th¸i vµ cì: ¶nh: P.Th−îc s−u tÇm Mai §åi Måi h×nh « van, mÐp cña mai cã r¨ng c−a s¾c. Trªn mai cã vÈy d¹ng lîp ngãi. Tr−íc tr¸n 4 vÈy, chi tr−íc cã 2 mãng vuèt. ChiÒu dµi lín nhÊt 90cm, trung b×nh 70cm. Träng l−îng trung b×nh 40 – 50kg. Ph©n bè: Ph©n bè réng, cã ë c¸c vïng biÓn Th¸i B×nh D−¬ng, Ên §é D−¬ng, §¹i T©y D−¬ng. ë ViÖt Nam, §åi Måi cã ë ®¶o Hoµng Sa, Tr−êng Sa vµ c¸c ®¶o ë Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng, ®¶o C«n S¬n, Thæ Chu, Phó Quèc, Kiªn Giang, ven biÓn miÒn Trung tõ §µ N½ng ®Õn Qu¶ng B×nh. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: §¸y lµ c¸c r¹n ®¸ ngÇm cã nhiÒu hang ®Ó lµm n¬i tró Èn, r¹n san h« vµ n¬i cã cá biÓn. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n lµ c¸, x¸c loµi nhuyÔn thÓ, gi¸p x¸c vµ cá biÓn. Sinh s¶n: Nh− §åi Måi Døa, §åi Måi bß lªn b·i c¸t ven biÓn ®µo lç s©u 30 – 40cm vµ ®Î trøng vµo ®ã. Nhê mÆt trêi s−ëi c¸t “Êp” cho trøng në. §åi måi non sau khi në bß lªn khái c¸t vµ xuèng biÓn. Gi¸ trÞ kinh tÕ: ThÞt §åi Måi lµ mét ®Æc s¶n, trøng cã hµm l−îng ®¹m rÊt cao. VÈy lµ nguyªn liÖu hµng mü nghÖ rÊt ®−îc −a chuéng. T×nh h×nh nu«i: Nh÷ng n¨m ’60, §åi Måi ®−îc nu«i thö nghiÖm ë ®¶o C« T« (Qu¶ng Ninh), gÇn ®©y §åi Måi ®−îc nu«i trong phßng thÝ nghiÖm §a d¹ng sinh häc ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n. SUMA - Mofi - Danida 98 Download» http://Agriviet.Com
71 - VÝch Tªn gäi: * Khoa häc: Lepidochelys Olivacea (Eschscholtz, 1829). * TiÕng Anh: Olive Ridle turtle. * TiÕng ViÖt: VÝch. ¶nh: P.Nhµn H×nh th¸i vµ cì: MÆt mai t−¬ng ®èi dèc, cã 6 – 7 ®«i tÊm v©y s−ên. Tr−íc tr¸n cã 4 vÈy, chi tr−íc cã 1 mãng vuèt. Mµu mai xanh oliu sÉm. Khi ch−a tr−ëng thµnh mµu x¸m. ChiÒu dµi cña mai tèi ®a 72cm. Ph©n bè: Cã ph©n bè ë c¸c vïng biÓn nhiÖt ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi ë ViÖt Nam, VÝch ph©n bè nhiÒu ë c¸c tØnh miÒn Trung vµ §«ng Nam ViÖt Nam. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: §¸y c¸t, ®é mÆn cao vµ æn ®Þnh, th−êng ë ven c¸c ®¶o ngoµi biÓn kh¬i – n¬i cã hang ®¸, r¹n san h« vµ cá biÓn. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n lµ c¸c loµi nhuyÔn thÓ, gi¸p x¸c, l¸ cá vµ rong biÓn. Sinh s¶n: Mïa sinh s¶n tõ th¸ng 3 – 10. Th−êng thÊy VÝch bß lªn b·i c¸t tr−íc lóc cã gi«ng hoÆc m−a vµo ban ®ªm, n¬i v¾ng vÎ. VÝch mÑ dïng ®Çu ®µo hè ë c¸t vµ ®Î vµo æ tõ 100 – 110 qu¶ trøng nh×n gièng nh− nh÷ng qu¶ bãng bµn. Sau khi në VÝch non quay l¹i biÓn. Gi¸ trÞ kinh tÕ: ThÞt VÝch dïng lµm thùc phÈm. T×nh h×nh nu«i: Ch−a nu«i. SUMA - Mofi - Danida 99 Download» http://Agriviet.Com
72 - §åi måi Døa Tªn gäi: * Khoa häc: Chelonia mydas (Linnaeus, 1755). * TiÕng Anh: Green turtle * TiÕng ViÖt: §åi Måi Døa, Tr¸ng B«ng ¶nh: P. Th−îc s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: Mai tr¬n l¸ng vµ réng; cã vÈy; chi tr−íc cong võa ph¶i; phÝa trªn chi tr−íc cã 1 mãng vuèt. Tr−íc tr¸n chØ cã 2 vÈy. Mµu s¾c th−êng lµ d¹ng säc to¶ trßn hoÆc cã ®èm trªn vÈy. ChiÒu dµi tèi ®a 120cm, träng l−îng 150kg. Ph©n bè: ë ViÖt Nam, §åi Måi Døa ph©n bè nhiÒu ë quÇn ®¶o Hoµng Sa, Tr−êng Sa, C¸t Bµ, C«n §¶o, Thæ Chu, Phó Quèc. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Vïng biÓn cã ®é mÆn cao, ®¸y lµ c¸t, r¹n ®¸ ngÇm hoÆc san h«. RÊt Ýt thÊy ë vïng cöa s«ng ch©u thæ cã ®é mÆn thÊp. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n lµ c¸c loµi nhuyÔn thÓ, gi¸p x¸c, c¸, giun vµ cá biÓn. Sinh s¶n: Mïa ®Î th−êng tõ th¸ng 3 – 10. Khi ®Î chóng bß lªn b·i c¸t ®µo lç vµ ®Î trøng vµo ®ã råi lÊp l¹i. D−íi ¸nh s¸ng mÆt trêi c¸t nãng lªn vµ Êp cho trøng në. Con non míi në ra bíi c¸t chui lªn vµ bß xuèng biÓn. Gi¸ trÞ kinh tÕ: ThÞt lµm thøc ¨n H¶i ®Æc s¶n. VÈy lµm nguyªn liÖu hµng mü nghÖ. T×nh h×nh nu«i: Ch−a nu«i. SUMA - Mofi - Danida 100 Download» http://Agriviet.Com
73 - Rïa da Tªn gäi : * Khoa häc: Demochelys coriacea (Vandelli, 1761). * TiÕng Anh: Leatherback turtle. * TiÕng ViÖt: Rïa Da, Rïa KhÕ. H×nh th¸i vµ cì: ¶nh: P. Th−îc s−u tÇm Mai kh«ng cã vÈy, cã c¸c gê däc næi lªn. Chi tr−íc kh«ng cã mãng vuèt. Mai mµu n©u x¸m cã c¸c ®−êng tr¾ng. ChiÒu dµi mai lín nhÊt 300cm nÆng 600kg. Th«ng th−êng con c¸i dµi 114cm, con ®ùc 139cm, Ph©n bè: Cã ph©n bè ë c¸c vïng biÓn nhiÖt ®íi, cËn nhiÖt ®íi vµ «n ®íi. ë ViÖt Nam, cã ë §å S¬n (H¶i Phßng), Nha Trang (Kh¸nh Hoµ), Phó Quèc (Kiªn Giang) vµ C«n §¶o (Bµ RÞa – Vòng Tµu). §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Rïa Da sèng ë nh÷ng n¬i nh− c¸c loµi rïa kh¸c. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n lµ c¸c loµi nhuyÔn thÓ, gi¸p x¸c, c¸ vµ cá biÓn. Sinh s¶n: H×nh thøc sinh s¶n còng nh− c¸c loµi rïa biÓn ®· giíi thiÖu ë trªn. Tuy nhiªn l−îng trøng cã thÓ tõ 500 – 1.000 trøng mçi lÇn ®Î. Gi¸ trÞ kinh tÕ: ThÞt ngon, tuy nhiªn chóng lµ lo¹i rÊt quý hiÕm l¹i ®ang cã nguy c¬ tiÖt chñng nªn cÇn ®−îc b¶o vÖ. T×nh h×nh nu«i: Rïa Da ch−a ®−îc nu«i nh−ng ®−îc ®−a vµo danh s¸ch cÊm khai th¸c. SUMA - Mofi - Danida 101 Download» http://Agriviet.Com
74 - CÇu gai Tªn gäi : * Khoa häc: Diadema Setosum (Leske, 1778). * TiÕng Anh: Black Sea Urchin. * TiÕng ViÖt: CÇu Gai §en, Nhum §en. ¶nh: Vò Toµn & H÷u §¹i s−u tÇm H×nh th¸i: Vá cã d¹ng h×nh cÇu, con tr−ëng thµnh cã mµu ®en. Toµn th©n mang nhiÒu gai nhän, dµi vµ cã gai ®éc còng cã mµu ®en; con non cã xen lÉn gai tr¾ng hoÆc cã khoang tr¾ng. MiÖng ë gi÷a bông, óp xuèng ®Êt, chung quanh miÖng mang nhiÒu gai ng¾n. HËu m«n quay lªn trêi n»m ë gi÷a mÆt l−ng. Cã thÓ thÊy râ chung quanh vá cã nh÷ng ®èm tr¾ng hoÆc xanh. §ã lµ c¸c ®iÓm thÞ gi¸c xen kÏ c¸c ®iÓm sinh dôc. KÝch th−íc - ®−êng kÝnh vá tõ 30 – 45mm, gai mÆt l−ng cã thÓ dµi ®Õn 200mm. Ph©n bè: Trªn thÕ giíi, loµi nµy th−êng gÆp ë vïng Ên §é – t©y Th¸i B×nh D−¬ng. ë ViÖt Nam, cã ë Phó Yªn, Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn, B×nh ThuËn vµ c¸c h¶i ®¶o (Phó Quý, C«n §¶o, Phó Quèc, Thæ Chu). §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Chóng ¨n tÊt c¶ c¸c chÊt mïn b· vµ c¸c loµi rong t¶o, cá biÓn mµ chóng gÆp trªn ®−êng di chuyÓn. Sinh s¶n: §©y lµ loµi ®¬n tÝnh, mïa sinh s¶n chÝnh tõ th¸ng 3 – 7, thô tinh xÈy ra trong n−íc biÓn. Trøng ph©n c¾t vµ biÕn th¸i qua nhiÒu giai ®o¹n Êu trïng tr−íc khi thµnh con non b¸m vµo ®¸y. T×nh h×nh nu«i: Mét sè c¸c Aquarium nu«i loµi nµy lµm sinh vËt c¶nh. Chñ yÕu khai th¸c tù nhiªn, ch−a nu«i nh©n t¹o. Tr−íc ®©y, loµi nµy rÊt nhiÒu, tËp trung thµnh tõng ®¸m dµy hµng tr¨m con ë c¸c vòng vÞnh ven biÓn vµ c¸c ®¶o ë Kh¸nh Hoµ. Nh−ng nay do khai th¸c qu¸ nhiÒu ®Ó lµm thøc ¨n t«m, trë thµnh khan hiÕm. SUMA - Mofi - Danida 102 Download» http://Agriviet.Com
75 - CÇu gai sä dõa Tªn gäi : * Khoa häc: Tripneustes Gratilla (Linnaeus, 1758). * TiÕng Anh: Edible Sea Urchin. * TiÕng ViÖt: CÇu Gai Sä Dõa, Nhum Sä. Vò Toµn s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: Vá cã d¹ng h×nh cÇu, nh−ng chiÒu cao nhá h¬n ®−êng kÝnh ngang, mµu n©u thÉm. Mµu s¾c cña gai thay ®æi vµ xen lÉn nhau, mµu tr¾ng, mµu cam vµ n©u kh«ng ®Òu. Cã thÓ ph©n biÖt râ sù s¾p xÕp cña c¸c gai trªn 5 m¶nh trung gian, xen kÏ víi 5 m¶nh ch©n èng (mµu n©u ®Ëm). MiÖng ë chÝnh gi÷a mÆt bông, óp xuèng ®Êt; hËu m«n ë trung t©m mÆt l−ng quay lªn trêi. §−êng kÝnh vá tõ 60 – 80mm, con lín cã thÓ ®Õn 100mm. Gai ng¾n, kho¶ng 5 – 10mm. Ph©n bè: Trªn thÕ giíi, loµi nµy th−êng gÆp ë vïng Ên §é – t©y Th¸i B×nh D−¬ng. ë ViÖt Nam cã ë Phó Yªn, Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn, B×nh ThuËn vµ C«n §¶o. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Th−êng gÆp ë vïng d−íi triÒu, ®é s©u tõ 2 – 10m. Sèng trong cá biÓn, rong m¬ … trªn nÒn ®¸y san h« chÕt. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n lµ c¸c loµi rong, t¶o, cá biÓn vµ c¶ chÊt mïn b· h÷u c¬. Sinh s¶n: Lµ loµi ®¬n tÝnh, con ®ùc vµ c¸i kh«ng ph©n biÖt. Mïa sinh s¶n kÐo dµi nh−ng ré nhÊt tõ th¸ng 10 – 12. Thô tinh xÈy ra trong n−íc biÓn. Gi¸ trÞ kinh tÕ: TuyÕn sinh dôc cña Nhum Sä lµ mét mãn ¨n ngon vµ bæ. Tõ n¨m 1990 – 1994, ë vïng ven biÓn MiÒn Trung, loµi nµy ®· bÞ khai th¸c qu¸ møc ®Ó lÊy trøng ®ãng hép xuÊt khÈu, nªn sau ®ã nguån lîi nµy ®· bÞ c¹n kiÖt. T×nh h×nh nu«i: Chñ yÕu khai th¸c tù nhiªn, ch−a nu«i nh©n t¹o. SUMA - Mofi - Danida 103 Download» http://Agriviet.Com
76 – CÇu gai ®¸ Tªn gäi: * Khoa häc: Heterocentrotus Mammillatus (Linnaeus, 1758) * TiÕng Anh: Slate Pencil Urchin * TiÕng ViÖt: CÇu Gai §¸, Nhum §¸ ¶nh: Vò Toµn s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: Vá h×nh trøng h¬i dÑt, mang nh÷ng gai ®Æc biÖt nªn cã thÓ ph©n biÖt dÔ dµng lo¹i nµy: gai bËc I dµi vµ to nh− ngãn tay, cµng gÇn vßng chu vi réng nhÊt cña vá gai cµng dµi vµ to. TiÕt diÖn ngang cña gai bËc I cã d¹ng h×nh trßn ë gÇn ch©n vµ cµng vÒ phÝa chãp cµng cã h×nh tam gi¸c. ë phÝa bông gai bËc I dÑt vµ nhá h¬n ë phÝa l−ng. Gai bËc II nhá, ng¾n h¬n gai bËc I. Khi sèng, gai cã mµu tÝm thÉm hoÆc ®á, mµu ®á râ nhÊt ë chãp gai nªn tr«ng gièng c©y bót ch×. Gai bËc I th−êng cã nh÷ng b¨ng ngang mµu tr¾ng. §−êng kÝnh dµi cña vá trung b×nh tõ 50 – 60mm, ®−êng kÝnh ng¾n 30 – 40mm. Ph©n bè: Trªn thÕ giíi, ph©n bè réng ë vïng Ên §é – t©y Th¸i B×nh D−¬ng. ë ViÖt Nam cã t¹i ven c¸c ®¶o ë Kh¸nh Hoµ vµ Tr−êng Sa. Th−êng sèng trong c¸c kÑt ®¸ vµ san h« chÕt ë vïng triÒu vµ d−íi triÒu. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n cña loµi nµy rÊt ®a d¹ng, chóng th−êng gÆm tÊt c¶ trªn bÒ mÆt chÊt ®¸y n¬i chóng ®i qua, kÓ c¶ san h«. Sinh s¶n: Loµi nµy ®¬n tÝnh, mïa sinh s¶n chÝnh lµ mïa n−íc Êm, trøng thô tinh trong n−íc biÓn vµ biÕn th¸i qua c¸c giai ®o¹n Êu trïng tr−íc khi biÕn thµnh con non b¸m vµo ®¸y. Gi¸ trÞ kinh tÕ: §−îc khai th¸c lµm hµng mü nghÖ. Theo kinh nghiÖm ng− SUMA - Mofi - Danida 104 Download» http://Agriviet.Com
d©n, gai loµi nµy cßn ®−îc dïng lµm thuèc h¹ sèt cho trÎ em. T×nh h×nh nu«i: Ch−a nu«i. 77 - H¶i s©m mÝt Tªn gäi : * Khoa häc: Actinopyga echinites, (Jaeger, 1833). * TiÕng Anh: Redfish. * TiÕng ViÖt: H¶i S©m MÝt / §ån §ét MÝt. ¶nh: H. §¹i & P. Nhµn H×nh th¸i vµ cì: C¬ thÓ cã d¹ng gÇn nh− h×nh trô kÐo dµi, ph×nh ra ë gi÷a vµ thon nhá ë hai ®Çu tr«ng gièng qu¶ d−a chuét. V¸ch th©n dµy, miÖng h−íng vÒ phÝa bông vµ mang 20 xóc tu lín vµ ng¾n, chãp xóc tu xoÌ ra h×nh t¸n. HËu m«n h¬i chÕch vÒ phÝa l−ng vµ mang 5 gai can-xi. Khi cßn sèng mÆt l−ng cã mµu n©u thÉm vµ mang nhiÒu gai thÞt nhá nh« ra. MÆt bông mµu nh¹t h¬n mÆt l−ng. ChiÒu dµi c¬ thÓ tõ 150 – 200mm, ®−êng kÝnh tõ 30 – 50mm. Ph©n bè: - ThÕ giíi: loµi th−êng gÆp ë vïng Ên §é – T©y Th¸i B×nh D−¬ng. - ViÖt Nam: sèng vïng ven biÓn Phó Yªn – Kh¸nh Hoµ, Ninh thuËn – B×nh ThuËn vµ c¸c ®¶o nh−: Tr−êng Sa, C«n §¶o, Phó Quèc, Thæ Chu. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Th−êng sèng ë vïng d−íi triÒu, trªn ®¸y c¸t hoÆc san h« chÕt, gÆp nhiÒu nhÊt ë ®é s©u tõ 2 – 5m. Sinh tr−ëng: Tèc ®é t¨ng tr−ëng trung b×nh hµng th¸ng theo chiÒu dµi lµ 10 – 20mm vµ träng l−îng lµ 20 – 30g. Thøc ¨n cña loµi nµy lµ c¸c chÊt mïn b·, ®«i khi c¶ sß, èc vµ rong. Sinh s¶n: Con ®ùc vµ c¸i riªng biÖt (loµi ®¬n tÝnh) nh−ng kh«ng thÓ ph©n biÖt theo h×nh d¹ng bªn ngoµi. Thô tinh trong n−íc, sinh s¶n vµo mïa n−íc Êm (th¸ng 3 – th¸ng 6). Gi¸ trÞ kinh tÕ: Lµm thùc phÈm cho ng−êi, ¨n ngon vµ cã gi¸ trÞ dinh d−ìng cao. Ngoµi ra loµi nµy còng cã gi¸ trÞ th−¬ng m¹i cao trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. T×nh h×nh nu«i: H¶i s©m ®−îc nu«i nhiÒu trong miÒn Trung ViÖt Nam trong c¸c ®Çm ao nu«i trång thñy s¶n nh»m lµm cho m«i tr−êng n−íc nu«i trong SUMA - Mofi - Danida 105 Download» http://Agriviet.Com
s¹ch h¬n. Ngoµi ra chóng ®−îc nu«i vµ cho sinh s¶n nh©n t¹o. 78 - H¶i s©m mÝt hoa Tªn gäi: * Khoa häc: Actinopyga Mauritiana (Quoy & Gaimard, 1833) * TiÕng Anh: Surf red-fish, White-soled fish * TiÕng ViÖt: §ån §ét Dõa, H¶i S©m MÝt Hoa ¶nh: H. §¹i &V. Toµn s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: C¬ thÓ còng cã d¹ng gÇn gièng h×nh trô kÐo dµi, ph×nh ra ë gi÷a vµ thon nhá ë hai ®Çu. MÆt l−ng th−êng cã mµu n©u ®en hoÆc tr¾ng x¸m ®iÓm lèm ®èm nh÷ng vïng cã mµu s¾c nh¹t h¬n (th−êng lµ mµu tr¾ng s÷a) vµ mang r¶i r¸c nh÷ng gai thÞt s¾p xÕp kh«ng ®Òu. MÆt bông mang rÊt nhiÒu ch©n nhá nh−ng còng kh«ng xÕp thµnh nh÷ng b¨ng däc. MiÖng mang 25 xóc tu lín. HËu m«n mang 5 gai can-xi to, chung quanh hËu m«n vµ d−íi ch©n c¸c gai thÞt th−êng cã mét vßng mµu tr¾ng. Dµi tõ 200 – 300mm, ®−êng kÝnh tõ 40 – 60mm. Ph©n bè: - ThÕ giíi: §©y còng lµ loµi ph©n bè réng, th−êng gÆp ë vïng Ên §é – t©y Th¸i B×nh D−¬ng. - ViÖt Nam: ven biÓn Phó Yªn – Kh¸nh Hoµ vµ c¸c h¶i ®¶o: Tr−êng Sa, C«n §¶o, Phó Quèc. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Sèng vïng d−íi triÒu, trªn ®¸ hoÆc san h« chÕt, tËp trung nhiÒu nhÊt ë ®é s©u tõ 4 – 7m. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n cña loµi nµy còng lµ c¸c chÊt mïn b· h÷u c¬ l¾ng trªn nÒn ®¸y, c¶ rong vµ cá biÓn. Sinh s¶n: §©y còng lµ loµi ®¬n tÝnh vµ sinh s¶n vµo mïa n−íc Êm. Ch−a ®−îc nghiªn cøu kü vÒ sinh häc. Gi¸ trÞ kinh tÕ: Cã gi¸ trÞ lµm thùc phÈm ngon, bæ. Tuy nhiªn gi¸ trÞ th−¬ng m¹i kh«ng cao trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. SUMA - Mofi - Danida 106 Download» http://Agriviet.Com
T×nh h×nh nu«i: 79 - H¶i s©m ®en Tªn gäi: * Khoa häc: Holothuria (Halodeima) Atra Jaege, 1833 * TiÕng Anh: Lolly-fish * TiÕng ViÖt: H¶i S©m §en, §ån §ét §en Hä: Holothuriidae. ¶nh: H. §¹i & V. Toµn s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: C¬ thÓ cã d¹ng h×nh trô kÐo dµi, hai ®Çu h¬i trßn. MiÖng vµ hËu m«n ë tËn cïng hai ®Çu. MiÖng mang 20 xóc tu lín mµu ®en xoÌ ra h×nh t¸n. V¸ch th©n h¬i cøng vµ dai. Khi sèng cã mµu ®en tÝm vµ nÕu c¬ thÓ bÞ c¾t sÏ ch¶y ra chÊt n−íc mµu tÝm. Khi ng©m b¶o qu¶n l©u ngµy sÏ cã mµu ®en trªn toµn c¬ thÓ. ChiÒu dµi trung b×nh: 250mm, ®−êng kÝnh 40mm. Ph©n bè: - ThÕ giíi: loµi nµy ph©n bè réng ë vïng Ên §é – t©y Th¸i B×nh D−¬ng. - ViÖt Nam: ven biÓn Phó Yªn – Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn – B×nh ThuËn vµ c¸c h¶i ®¶o: Tr−êng Sa, C«n §¶o, Phó Quèc, Thæ Chu. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Loµi nµy th−êng sèng trªn ®¸y c¸t trong c¸c r¹n san h« tõ vïng triÒu ®Õn ®é s©u kho¶ng 7m. Khi sèng th−êng phñ c¸t lªn l−ng nh−ng chõa nh÷ng kho¶ng trèng nhá t¹o nªn nh÷ng ®èm ®en trªn th©n. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n cña chóng còng lµ c¸c chÊt mïn b· h÷u c¬ cã trªn ®¸y mµ chóng gÆp trªn ®−êng di chuyÓn. Sinh s¶n: Sinh s¶n theo 2 c¸ch: v« tÝnh (ph©n ®o¹n) vµ h÷u tÝnh (thô tinh x¶y ra trong n−íc biÓn). Gi¸ trÞ kinh tÕ: §−îc dïng lµm thùc phÈm cho ng−êi, cã gi¸ trÞ th−¬ng m¹i vµ ®ang bÞ SUMA - Mofi - Danida 107 Download» http://Agriviet.Com
khai th¸c triÖt ®Ó. T×nh h×nh nu«i: §· nu«i thö nghiÖm ghÐp víi t«m só ë Kh¸nh Hoµ. 80 - H¶i s©m ®en mÒm Tªn gäi: * Khoa häc: Holothuria Leucospilota (Brandt, 1835) Tªn cò: Holuthuria vagabunda * TiÕng ViÖt: H¶i S©m §en MÒm Hä: Holothuriidae ¶nh: H÷u §¹i s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: C¬ thÓ cã d¹ng h×nh trô kÐo dµi, hai ®Çu thon nhá. V¸ch th©n h¬i máng vµ mÒm, mµu n©u ®en. MÆt l−ng mang nhiÒu gai thÞt nãn, dµi; mÆt bông mang nhiÒu ch©n b¬i ng¾n h¬n vµ mËp h¬n, s¾p xÕp lén xén, khi bÞ kÝch thÝch hoÆc bÞ b¾t th−êng n«n tuyÕn Cuvier vµ c¶ néi t¹ng ra ngoµi vµ cã thÓ t¸i t¹o l¹i trong kho¶ng tõ 20 – 30 ngµy. Cã 20 xóc tu h×nh t¸n mµu ®en. ChiÒu dµi trung b×nh kho¶ng 250 – 300mm vµ ®−êng kÝnh 40 – 50mm. Ph©n bè: - ThÕ giíi: lµ loµi ph©n bè réng ë vïng Ên §é – t©y Th¸i B×nh D−¬ng. - ViÖt Nam: loµi rÊt phæ biÕn ë vïng ven biÓn Phó Yªn – Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn – B×nh ThuËn, C«n §¶o, Phó Quèc. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Th−êng sèng trªn ®¸y c¸t vµ san h« chÕt tõ vïng triÒu ®Õn ®é s©u kho¶ng 4m. Sinh tr−ëng: Loµi nµy còng ¨n c¸c chÊt mïn b· h÷u c¬ hoÆc rong, t¶o mµ nã gÆp trªn nÒn ®¸y. Sinh s¶n: Sinh s¶n theo c¶ 2 c¸ch: v« tÝnh (khi gÆp ®iÒu kiÖn kh«ng thuËn lîi), vµ h÷u tÝnh (thô tinh x¶y ra trong n−íc biÓn) Gi¸ trÞ kinh tÕ: Cã thÓ lµm thùc phÈm, nh−ng gi¸ trÞ th−¬ng m¹i thÊp. T×nh h×nh nu«i: SUMA - Mofi - Danida 108 Download» http://Agriviet.Com
Ch−a nu«i. 81 - H¶i s©m tr¾ng Tªn gäi: * Khoa häc: Holothuria (Metriatyla) Scabra Jaeger, 1833. * TiÕng Anh: Sand-fish * TiÕng ViÖt: H¶i S©m Tr¾ng, §ån §ét C¸t ¶nh: V. Toµn s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: C¬ thÓ cã d¹ng h×nh trô vµ h¬i dÑt vÒ phÝa l−ng bông, nh×n tõ trªn xuèng nh− cã nhiÒu ngÊn, da dµy vµ cøng. MÆt l−ng th−êng cã mµu xanh « liu hoÆc xanh x¸m, ®«i khi cã nh÷ng v»n ngang mµu sËm h¬n, mang nh÷ng gai thÞt cã mµu h¬i ®en. MÆt bông cã mµu x¸m tr¾ng hoÆc vµng nh¹t, mét ®−êng gi÷a bông ch¹y tõ miÖng ®Õn hËu m«n, chãp còng cã mµu ®en. MiÖng mang 20 xóc tu h×nh t¸n mµu x¸m h¬i vµng. Dµi kho¶ng 150 – 250mm, ®−êng kÝnh trung b×nh tõ 40 – 60mm. Ph©n bè: - ThÕ giíi: lµ loµi ph©n bè réng ë vïng Ên §é – t©y Th¸i B×nh D−¬ng. - ViÖt Nam: ven biÓn Phó Yªn – Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn – B×nh ThuËn, Phó Quèc. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Th−êng sèng trong ®¸y c¸t bïn ë vïng cöa s«ng hoÆc trong c¸c ®Çm, ph¸, vòng, vÞnh. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n lµ chÊt mïn b· trªn nÒn ®¸y, ®«i khi c¶ rong, t¶o. Lµ loµi ®¬n tÝnh. Sinh s¶n: Sinh s¶n trong mïa n−íc Êm. Thô tinh x¶y ra trong n−íc biÓn. Gi¸ trÞ kinh tÕ: Lµm thùc phÈm, gi¸ trÞ th−¬ng m¹i cao. T×nh h×nh nu«i: Mét sè hé d©n lµm ®Çm hoÆc ao nhá thu gom gièng tù nhiªn ®Ó th¶ nu«i cho ®Õn khi cã gi¸ trÞ th−¬ng phÈm. SUMA - Mofi - Danida 109 Download» http://Agriviet.Com
82 - H¶i s©m vó Tªn gäi: * Khoa häc: Microthele Nobilis (Selenka, 1867) * TiÕng Anh: Black Teatfish * TiÕng ViÖt: H¶i S©m Vó - §ån §ét Vó V. Toµn s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: C¬ thÓ cã d¹ng h×nh «-van kÐo dµi, mÆt l−ng vßm cong vµ mÆt bông h¬i ph¼ng. MÆt l−ng vµ bông ®−îc giíi h¹n b»ng hai hµng u thÞt låi cã d¹ng h×nh nãn ®Çu trßn, mçi hµng 5 c¸i tr«ng nh− hai hµng vó (nªn ®−îc gäi lµ H¶i S©m Vó). Ngoµi ra mÆt l−ng ®«i khi cßn mang nh÷ng hµng u thÞt nhá h¬n vµ r¶i r¸c c¸c gai thÞt m¶nh vµ dµi. ë mÆt bông ch©n b¬i xÕp thµnh 3 hµng nh−ng kh«ng râ rÖt. Mµu s¾c ë mÆt l−ng th−êng ®en hoÆc x¸m n©u h¬i ®en, ë mÆt bông mµu s¸ng h¬n nhiÒu. V¸ch th©n dµy vµ cøng. HËu m«n cã 5 r¨ng can-xi, mçi r¨ng ®−îc bao bäc bëi mét chïm gai thÞt. MiÖng mang 20 xóc tu h×nh t¸n mµu vµng. ChiÒu dµi trung b×nh tõ 200 – 300mm, ®−êng kÝnh gi÷a th©n kho¶ng tõ 70 – 80mm. Ph©n bè: - ThÕ giíi: lµ loµi ph©n bè réng ë vïng Ên §é – t©y Th¸i B×nh D−¬ng. - ViÖt Nam: ven biÓn Phó Yªn – Kh¸nh Hoµ, B×nh ThuËn, Tr−êng Sa, C«n §¶o. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Sèng trªn ®¸y c¸t bïn, ®é s©u tõ 5 – 15m. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n cña chóng lµ chÊt ®¸y trªn ®−êng chóng ®i qua, kÓ c¶ ®éng vµ thùc vËt. Sinh s¶n: Sinh s¶n theo lèi h÷u tÝnh vµ thô tinh x¶y ra trong n−íc biÓn, trong mïa n−íc Êm. Gi¸ trÞ kinh tÕ: Lµm thùc phÈm cho ng−êi: ngon, bæ vµ cã gi¸ trÞ th−¬ng m¹i cao. SUMA - Mofi - Danida 110 Download» http://Agriviet.Com
T×nh h×nh nu«i: Ch−a nu«i. 83 - H¶i s©m lùu Tªn gäi: * Khoa häc: Thelenota Ananas (Jaeger, 1833) * TiÕng Anh: Prickly Red-fish * TiÕng ViÖt: H¶i S©m Lùu - §ån §ét Lùu ¶nh: H÷u §¹i & Vò Toµn s−u tÇm H×nh th¸i vµ cì: §©y lµ loµi cã kÝch th−íc lín, c¬ thÓ cã d¹ng gÇn nh− h×nh 4 c¹nh kÐo dµi, mÆt l−ng h¬i vßm cung. MiÖng mang 20 xóc tu xoÌ ra h×nh t¸n. MÆt l−ng mang nhiÒu chïm gai thÞt lín h×nh nãn, míi nh×n tr«ng gièng nh− qu¶ døa kÐo dµi. MÆt bông mang nhiÒu ch©n b¬i lín nh−ng kh«ng xÕp thµnh hµng. Da rÊt dµy vµ cøng. Khi sèng cã mµu n©u s¸ng ®iÓm lÊm chÊm mµu n©u sÉm vµ nh÷ng ®−êng v»n ngang mµu ®en ë mÆt l−ng; gai thÞt cã mµu cam h¬i ®á tr«ng gièng nh− h¹t lùu (nªn cßn gäi lµ H¶i S©m Lùu). ChiÒu dµi trung b×nh ®Õn 400mm, réng 120mm vµ cao 90mm Ph©n bè: - ThÕ giíi: vïng ®¶o Maldive, ®«ng Ên §é, b¾c Australia, Trung Quèc vµ nam NhËt B¶n, nam Th¸i B×nh D−¬ng. - ViÖt Nam: Ven biÓn Phó Yªn – Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn – B×nh ThuËn, Hoµng Sa, Tr−êng Sa, Thæ Chu. §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: Sèng trªn ®¸y c¸t hoÆc san h« chÕt, ®é s©u kho¶ng tõ 7 – 30m. Sinh tr−ëng: Thøc ¨n chÝnh cña loµi nµy còng lµ c¸c chÊt mïn b· h÷u c¬ vµ c¸c sinh vËt kh¸c mµ chóng b¾t ®−îc (nhê xóc tu) trªn ®−êng di chuyÓn. Sinh s¶n: §©y còng lµ loµi ®¬n tÝnh, nh−ng kh«ng ph©n biÖt ®−îc ®ùc vµ c¸i theo h×nh d¸ng bªn ngoµi. Sinh s¶n vµo mïa n−íc Êm (th¸ng 3 – 6). Sau ®ã nghØ sinh dôc cho ®Õn khi n−íc Êm l¹i. Gi¸ trÞ kinh tÕ: SUMA - Mofi - Danida 111 Download» http://Agriviet.Com
Lµm thùc phÈm cho ng−êi, gi¸ trÞ th−¬ng m¹i cao. T×nh h×nh nu«i: Chñ yÕu khai th¸c tù nhiªn, ch−a nu«i nh©n t¹o. 84 - sao biÓn Tªn gäi : * Khoa häc: Astropecten spp. ; Pentagonaster spp. * TiÕng Anh: Sea stars. * TiÕng ViÖt: Sao BiÓn. ¶nh: P.Nhµn H×nh th¸i vµ cì: Sao biÓn cã h×nh d¹ng c¬ b¶n lµ h×nh ng«i sao vµ phÇn lín lµ cã 5 c¸nh, cã ®−êng kÝnh tõ 12 - 24 cm, cã mét sè loµi nhá h¬n 2cm. Sao biÓn cã da gai víi c¬ thÓ bao gåm mét ®Üa trung t©m vµ c¸c c¸nh to¶ trßn. Cã mét miÖng ë mÆt sau, hËu m«n ë trung t©m cña ®Üa. C¬ thÓ ®−îc bao phñ bëi c¸c ®Üa cã thÓ réng hoÆc nhá tuú thuéc vµo loµi. Mét sè loµi c¬ thÓ kh¸ mÒm, mét sè loµi kh¸c th× rÊt cøng. Sao biÓn chuyÓn ®éng ®−îc lµ nhê c¸c ch©n èng mót d−íi mçi c¸nh. Ph©n bè: Sao biÓn sinh sèng kh¾p c¸c biÓn vµ ®¹i d−¬ng ®Õn ®é s©u 8.500m, ë vïng biÓn «n ®íi, nhiÖt ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi. ë ViÖt Nam chóng ph©n bè ë vïng biÓn vÞnh B¾c Bé, Kh¸nh Hßa, ... §Æc ®iÓm m«i tr−êng ph©n bè : Sao biÓn th−êng sèng ë c¸c ®¸y mÒm, b·i cá biÓn, r¹n ®¸, r¹n san h«, ®¸y c¸t mÞn... Sinh tr−ëng: TËp tÝnh ¨n cña sao biÓn kh«ng chØ liªn quan ®Õn b÷a ¨n mµ cßn liªn quan ®Õn chiÒu dµi c¸nh. C¸c loµi ¨n thÞt cã c¸c c¸nh ng¾n nuèt toµn bé con måi. C¸c SUMA - Mofi - Danida 112 Download» http://Agriviet.Com
loµi c¸nh dµi tiªu ho¸ thøc ¨n mét phÇn trong d¹ dµy, mét phÇn bªn ngoµi c¬ thÓ. Thøc ¨n cña sao biÓn bao gåm c¸c chÊt mïn, t¶o, cá biÓn, bät biÓn, san h«, giun, thñy tøc, nhuyÔn thÓ vµ hÇu hÕt c¸c sinh vËt chÕt. Sao biÓn sèng héi sinh víi t«m, giun, cua... Khi bÞ th−¬ng sao biÓn cã thÓ t¸i sinh ®−îc phÇn bÞ th−¬ng hoÆc bÞ mÊt m¸t. Sinh s¶n: HÇu hÕt sao biÓn ®Òu cã giíi tÝnh riªng biÖt, ë mçi c¸nh sao cña con c¸i cã 2 buång trøng. Trøng vµ tinh trïng ®−îc ph¸t t¸n ë trong n−íc, hîp tö tr«i næi bëi dßng ch¶y. ë mét sè vïng biÓn «n ®íi, sao biÓn cã thÓ Êp trøng trong c¸c tói Êp h×nh gai nhän gi÷a c¸c gi¸c b¸m cña c¸nh sao hoÆc thËm chÝ trong t©m vÞ cña d¹ dµy. Hîp tö tån t¹i ë c¸c lç gi÷a vßng trßn sau ®ã ph¸t triÓn thµnh Êu trïng. Gi¸ trÞ kinh tÕ : Sao biÓn lµ mét loµi h¶i s¶n quý ®Ó chÕ biÕn mãn ¨n, cã t¸c dông båi bæ c¬ thÓ. Ngoµi ra sao biÓn cã chÊt kÝch thÝch tÝnh miÔn dÞch, nã cã thÓ kÝch thÝch nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ tÝnh miÔn dÞch cña c¬ thÓ ®ãng vai trß cèt lâi trong bÖnh häc ung th− vµ c¸c bÖnh viªm nhiÔm, v× vËy nã lµ nguån d−îc liÖu quý. T×nh h×nh nu«i: Ch−a nu«i nh©n t¹o nh− t«m, c¸ trõ mét sè ®Þa ®iÓm vui ch¬i gi¶i trÝ nu«i trong c¸c khu sinh vËt biÓn (Hµ Néi, Tp. Hå ChÝ Minh), sao biÓn ®−îc khai th¸c tù nhiªn. SUMA - Mofi - Danida 113 Download» http://Agriviet.Com