§Èy m¹nh ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc<br />
gãp phÇn phôc vô cho sù nghiÖp ®æi míi c«ng t¸c thèng kª<br />
<br />
ViÖn Khoa häc Thèng kª<br />
<br />
N¨m 2004 Tæng côc Thèng kª ®· triÓn trong ngµnh Thèng kª. §Ò tµi ®· ®¸nh gi¸<br />
khai nghiªn cøu 28 ®Ò tµi khoa häc; trong ®ã thùc tr¹ng hÖ thèng chØ tiªu kinh tÕ - x· héi ë<br />
cã 13 ®Ò tµi cÊp Tæng côc (3 ®Ò tµi chuyÓn cÊp tØnh vµ cÊp huyÖn ®· thùc hiÖn trong<br />
tiÕp tõ n¨m 2003, 11 ®Ò tµi míi n¨m 2004) thêi gian võa qua, trªn c¬ së ®ã kiÕn nghÞ hÖ<br />
vµ 14 ®Ò tµi cÊp c¬ së. ViÖn Khoa häc thèng chØ tiªu hoµn chØnh ®Ó ¸p dông trong<br />
Thèng kª ®· phèi hîp víi mét sè ®Þa ph−¬ng thêi gian tíi. Mçi chØ tiªu nghiªn cøu ®Òu<br />
tæ chøc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc tr×nh bµy kh¸i niÖm, néi dung, ph¹m vi thu<br />
trong c«ng t¸c nghiÖp vô d−íi h×nh thøc hîp thËp sè liÖu vµ ph−¬ng ph¸p tÝnh.<br />
®ång khoa häc.<br />
- “Nghiªn cøu hoµn thiÖn b¶ng ph©n<br />
Môc tiªu vµ néi dung cña c¸c ®Ò tµi ®· lo¹i gi¸o dôc ®µo t¹o vµ danh môc nghÒ<br />
tËp trung vµo nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ nghiÖp” do Vô Ph−¬ng ph¸p ChÕ ®é thèng<br />
b¶n cña khoa häc thèng kª còng nh− viÖc kª chñ tr× phèi hîp víi c¸c Vô, ViÖn vµ mét<br />
®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ sè bé, ngµnh cã liªn quan. §Ò tµi ®· ®¸nh<br />
c¸c ph−¬ng ph¸p to¸n vµo thùc tiÔn c«ng gi¸ nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n trong viÖc ¸p<br />
t¸c cña ngµnh. Trong ®ã næi bËt mét sè ®Ò dông c¸c b¶ng danh môc vµo thùc tiÔn thu<br />
tµi sau: thËp th«ng tin thèng kª kinh tÕ x· héi trªn<br />
c¬ së ®ã bæ sung thªm nh÷ng néi dung<br />
- “Nghiªn cøu tÝnh chØ tiªu tèc ®é t¨ng<br />
ch−a cã, ch−a cô thÓ trong c¸c b¶ng danh<br />
n¨ng suÊt c¸c nh©n tè tæng hîp ë ViÖt Nam”<br />
môc nh»m ®−a ra mét b¶ng danh môc<br />
do ViÖn Khoa häc Thèng kª chñ tr× vµ phèi<br />
hoµn thiÖn cã tÝnh khoa häc phï hîp víi<br />
hîp víi mét sè ®¬n vÞ trong Tæng côc, kÕt<br />
ViÖt nam vµ ®¶m b¶o so s¸nh quèc tÕ, lµm<br />
qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi ®· lµm râ néi<br />
c¨n cø ®Ó Tæng côc Thèng kª tr×nh Thñ<br />
dung, b¶n chÊt cña n¨ng suÊt c¸c nh©n tè<br />
t−íng ChÝnh phñ ban hµnh ¸p dông thèng<br />
tæng hîp (TFP) vµ ph−¬ng ph¸p tÝnh tèc ®é<br />
nhÊt trong c¶ n−íc.<br />
t¨ng TFP, mèi quan hÖ cña TFP víi n¨ng<br />
suÊt tæng hîp chung. Trªn c¬ së ®ã ®Ò tµi ®· - “Nghiªn cøu x©y dùng ch−¬ng tr×nh<br />
ph©n tÝch, x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ®iÒu tra thèng kª Quèc gia” do Vô Ph−¬ng<br />
tÝnh to¸n tèc ®é t¨ng TFP ë ViÖt Nam tÝnh ph¸p chÕ ®é Thèng kª chñ tr×, ViÖn Khoa<br />
to¸n thö nghiÖm tèc ®é t¨ng TFP vµ ®ãng häc Thèng kª phèi hîp nghiªn cøu. §©y lµ<br />
gãp cña nã ®èi víi sù t¨ng lªn cña gi¸ trÞ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®−îc ngµnh Thèng kª<br />
t¨ng thªm. quan t©m.<br />
- “Nghiªn cøu hoµn thiÖn hÖ thèng chØ - “Nghiªn cøu x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu<br />
tiªu kinh tÕ - x· héi cÊp tØnh vµ cÊp huyÖn” thèng kª ®¸nh gi¸ chÊt l−îng t¨ng tr−ëng<br />
do Vô Thèng kª Tæng hîp chñ tr× cã sù phèi cña nÒn kinh tÕ” do Vô HÖ thèng Tµi kho¶n<br />
hîp víi c¸c Vô, ViÖn vµ mét sè ®Þa ph−¬ng quèc gia chñ tr×. §©y lµ ®Ò tµi cã néi dung<br />
<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 1/2005 - Trang 5<br />
mang tÝnh chÊt tæng hîp, trªn c¬ së tham gióp c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh vËn dông vµo<br />
kh¶o kinh nghiÖm cña quèc tÕ kÕt hîp víi c«ng t¸c chuyªn m«n.<br />
ph©n tÝch lý luËn ®Ó ¸p dông vµo thùc tiÔn<br />
Trong n¨m 2004 ViÖn khoa häc Thèng<br />
cña ViÖt Nam.<br />
kª triÓn khai 9 chuyªn ®Ò nghiªn cøu khoa<br />
- “Nghiªn cøu x©y dùng c¬ së d÷ liÖu häc, phèi hîp nghiªn cøu khoa häc víi mét<br />
cËp nhËt hé ®¨ng ký kinh doanh c¸ thÓ phôc sè Côc Thèng kª tØnh, thµnh phè trùc thuéc<br />
vô c«ng t¸c qu¶n lý vµ c«ng t¸c thèng kª”do trung −¬ng th«ng qua h×nh thøc ký hîp ®ång<br />
Vô Ph−¬ng ph¸p ChÕ ®é Thèng kª chñ tr×. nghiªn cøu khoa häc nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng<br />
§Ò tµi nh»m môc ®Ých x©y dùng cÊu tróc vµ vÊn ®Ò cßn v−íng m¾c vÒ ph−¬ng ph¸p chÕ<br />
néi dung th«ng tin cÇn cËp nhËt th−êng ®é ë c¬ së vµ lµm phong phó thªm néi dung<br />
xuyªn vÒ biÕn ®éng cña hé ®¨ng ký kinh nghiªn cøu mµ ®Þa ph−¬ng yªu cÇu.<br />
doanh c¸ thÓ. §Ò tµi ®· thiÕt lËp hÖ thèng Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc<br />
th«ng tin gi÷a Tæng côc Thèng kª víi Tæng trªn ®©y ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ®æi<br />
côc ThuÕ dùa trªn kÕt qu¶ øng dông c«ng míi néi dung vµ ph−¬ng ph¸p luËn thèng kª<br />
nghÖ th«ng tin cña mçi c¬ quan. C¬ së d÷ cña ngµnh, nhanh chãng chuyªn ®æi hÖ<br />
liÖu ®ù¬c cËp nhËt th−êng xuyªn nh»m cung th«ng tin tõng b−íc phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n<br />
cÊp danh s¸ch c¸c c¬ së ®¨ng ký kinh lý míi vµ héi nhËp víi thèng kª quèc tÕ. Tuy<br />
doanh c¸ thÓ phôc vô cho viÖc lËp dµn m½u nhiªn cÇn ®−a nhanh c¸c ®Ò tµi vµo øng<br />
cho c¸c cuéc ®iÒu tra thèng kª, ®¶m b¶o dông ®Ó cã thÓ kiÓm nghiÖm trong thùc tÕ<br />
®Çy ®ñ, kÞp thêi, tiÕt kiÖm kinh phÝ vµ mang ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n.<br />
l¹i hiÖu qu¶ cao. Song song víi c«ng t¸c nghiªn cøu<br />
- “Nghiªn cøu x¸c ®Þnh néi dung th«ng khoa häc, c«ng t¸c th«ng tin khoa häc thèng<br />
tin vµ h×nh thøc phæ biÕn th«ng tin thèng kª kª còng gi÷ vai trß quan träng, nh»m truyÒn<br />
cña Trung t©m T− liÖu thèng kª”. §Ò tµi tËp t¶i ph−¬ng ph¸p luËn thèng kª míi, tiªn tiÕn<br />
trung vµo ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng nguån th«ng ®Õn c¸c c¸n bé thèng kª trong vµ ngoµi<br />
tin vµ ho¹t ®éng phæ biÕn th«ng tin cña Tæng ngµnh. Víi môc ®Ých nªu trªn, n¨m 2004<br />
côc Thèng kª trong nh÷ng n¨m qua, trªn c¬ ViÖn Khoa häc Thèng kª ®Þnh kú xuÊt b¶n tê<br />
“Th«ng tin khoa häc thèng kª”. Néi dung cña<br />
së ®ã x¸c ®Þnh nhu cÇu th«ng tin cña c¸c ®èi<br />
tê th«ng tin khoa häc thèng kª ®a d¹ng<br />
t−îng ®Ó thiÕt kÕ nh÷ng néi dung th«ng tin<br />
phong phó, tËp trung giíi thiÖu kÕt qu¶<br />
cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng phæ biÕn th«ng tin<br />
nghiªn cøu vµ vËn dông ph−¬ng ph¸p luËn<br />
vµ h×nh thøc phæ biÕn nh»m ®¸p øng nhu<br />
thèng kª vµo thùc tÕ. Tê Th«ng tin còng ®·<br />
cÇu sö dông th«ng tin ngµy cµng t¨ng cña<br />
phæ biÕn mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu cña<br />
x· héi.<br />
n−íc ngoµi; c¸c t− liÖu, sè liÖu thèng kª<br />
- C¸c ®Ò tµi cÊp c¬ së vÒ hoµn thiÖn hÖ mang tÝnh thêi sù cho c¸n bé trong vµ ngoµi<br />
thèng chØ tiªu, ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n c¸c chØ ngµnh. Trong n¨m ViÖn cßn xuÊt b¶n 4<br />
tiªu Thèng kª chuyªn ngµnh còng ®· ®−îc chuyªn san th«ng tin khoa häc thèng kª.<br />
tæ chøc triÓn khai nghiªn cøu. KÕt qu¶ C¸c chuyªn san giíi thiÖu mét sè bµi tæng<br />
nghiªn cøu sau khi ®¸nh gi¸ nghiÖm thu sÏ quan vÒ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña ®Þa<br />
<br />
<br />
Trang 6 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 1/2005<br />
ph−¬ng; vµ ®¨ng t¶i nh÷ng vÊn ®Ò nghiÖp vô 4. Nghiªn cøu néi dung vµ x¸c ®Þnh<br />
bøc xóc cña ngµnh nh−: HÖ thèng chØ tiªu ph¹m vi tÝnh c¸c chØ tiªu vèn ®Çu t− ph¸t<br />
thèng kª c¸c cÊp; chÕ ®é b¸o c¸o; chÕ ®é triÓn vµ tÝch luü tµi s¶n ë n−íc ta hiÖn nay.<br />
®iÒu tra thèng kª, ph−¬ng ph¸p tÝnh c¸c chØ<br />
5. Nghiªn cøu tÝnh to¸n chØ tiªu “ Tæng<br />
tiªu thèng kª ë mét sè ®Þa ph−¬ng ®ång thêi<br />
gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh” cña nÒn kinh tÕ dùa<br />
còng ®· phæ biÕn néi dung chñ yÕu cña LuËt<br />
trªn nguån sè liÖu hiÖn cã cña Tæng côc<br />
Thèng kª.<br />
Thèng kª.<br />
ViÖn Khoa häc Thèng kª th−êng xuyªn<br />
6. Nghiªn cøu lùa chän néi dung th«ng<br />
tæ chøc c¸c buæi héi th¶o, sinh ho¹t khoa<br />
tin thèng kª ®¸p øng nhu cÇu sö dông cña<br />
häc, héi nghÞ céng t¸c viªn, cã sù tham gia<br />
c¸c ®èi t−îng lµ ng−êi n−íc ngoµi.<br />
cña c¸c Vô thuéc Tæng côc Thèng kª vµ<br />
Côc Thèng kª c¸c tØnh, thµnh phè nh»m 7. Nghiªn cøu ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng<br />
phæ biÕn trao ®æi nh÷ng vÊn ®Ò míi, nh÷ng më réng cì mÉu ë ®Þa ph−¬ng phôc vô nhu<br />
vÊn ®Ò cßn v−íng m¾c vÒ nghiÖp vô thèng cÇu th«ng tin thèng kª.<br />
kª vµ th«ng b¸o nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu 8. Nghiªn cøu ph©n tÝch t×nh h×nh thùc<br />
cña c¸n bé trong ngµnh ®Ó øng dông vµo hiÖn c¸c quyÒn con ng−êi cña phô n÷ vµ trÎ<br />
thùc tÕ. em ViÖt nam qua sè liÖu thèng kª.<br />
Trung t©m th«ng tin khoa häc thèng kª 9. Nghiªn cøu gi¶i ph¸p c«ng nghÖ ®Ó<br />
®· tiÕn hµnh biªn so¹n Tæng luËn n¨m 2003, tin häc ho¸ c¸c cuéc ®iÒu tra hµng th¸ng,<br />
Hoµn thµnh biªn so¹n Kû yÕu vÒ kÕt qu¶ quý, n¨m vµ chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª do<br />
nghiªn cøu khoa häc n¨m 2002. c¸c Côc thèng kª thùc hiÖn.<br />
Th− viÖn khoa häc thèng kª th−êng 10. Nghiªn cøu hÖ thèng tæ chøc vµ quy<br />
xuyªn cËp nhËt bæ sung c¸c lo¹i s¸ch, xö lý chÕ ho¹t ®éng cña Thanh tra Thèng kª trong<br />
th− môc s¸ch t¹p chÝ phôc vô b¹n ®äc trong t×nh h×nh hiÖn nay.<br />
vµ ngoµi ngµnh.<br />
11. Nghiªn cøu ®æi míi c«ng t¸c qu¶n<br />
§Ó thiÕt thùc phôc vô cho sù nghiÖp ®æi lý hå s¬ c¸n bé ngµnh Thèng kª.<br />
míi cña ngµnh trong n¨m 2005, ho¹t ®éng<br />
Ngoµi nh÷ng ®Ò tµi nªu trªn, n¨m 2005<br />
khoa häc thèng kª cÇn tËp trung vµo mét sè<br />
Tæng côc Thèng kª sÏ triÓn khai nghiªn cøu<br />
vÊn ®Ò sau:<br />
mét sè chñ ®Ò thuéc mét sè thèng kª<br />
1. Nghiªn cøu x©y dùng néi dung cÊu chuyªn ngµnh nh− thèng kª x©y dùng c¬<br />
tróc c¬ së d÷ liÖu thèng kª kinh tÕ - x· héi b¶n, thèng kª vËn t¶i, Thanh tra thèng kª,<br />
tæng hîp quèc gia. v.v... vµ c¸c hîp ®ång nghiªn cøu khoa häc<br />
2. Nghiªn cøu vËn dông mét sè m« h×nh nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc, cßn<br />
kinh tÕ l−îng trong ph©n tÝch dù b¸o thèng kª. v−íng m¾c vÒ ph−¬ng ph¸p luËn vµ thùc<br />
tiÔn c«ng t¸c thèng kª cña c¸c vô thèng kª<br />
3. Nghiªn cøu x©y dùng m« h×nh ph©n chuyªn ngµnh vµ Côc Thèng kª c¸c tØnh,<br />
tÝch vµ dù b¸o t¨ng tr−ëng kinh tÕ ViÖt Nam. thµnh phè.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 1/2005 - Trang 7<br />
§Ó phôc vô tèt cho c¸c ho¹t ®éng thuéc trung −¬ng còng nh− c¸c c¬ quan, ®¬n<br />
nghiªn cøu triÓn khai vµ phæ biÕn th«ng tin, vÞ ngoµi ngµnh cã liªn quan nh»m cñng cè<br />
ho¹t ®éng th«ng tin khoa häc thèng kª cÇn thªm lý luËn vµ thùc tiÔn cho c¸n bé nghiªn<br />
tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò sau: cøu vµ triÓn khai thùc tÕ vÒ thèng kª.<br />
TËp trung biªn so¹n vµ xuÊt b¶n 6 sè Th− viÖn khoa häc thèng kª th−êng<br />
th«ng tin khoa häc thèng kª ®Þnh kú vµ 4 sè xuyªn s−u tÇm c¸c t− liÖu, tµi liÖu thèng kª<br />
chuyªn san khoa häc thèng kª víi nhiÒu néi trong vµ ngoµi n−íc nh»m t¹o ra mét nguån<br />
dung ®a d¹ng phong phó nh»m phôc vô yªu t− liÖu phong phó phôc vô c¸n bé nghiªn<br />
cÇu cña c¸n bé trong vµ ngoµi ngµnh. cøu phôc vô b¹n ®äc trong vµ ngoµi ngµnh.<br />
Th−êng xuyªn cËp nhËt c¬ së d÷ liÖu vÒ §Ó thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô trªn ®©y<br />
c¸c tµi liÖu chuyªn m«n còng nh− th«ng tin trong n¨m 2005 cÇn:<br />
khoa häc thèng kª cña ngµnh, hoµn chØnh<br />
hÖ thèng th− môc s¸ch b¸o, t¹p chÝ phôc vô 1. §æi míi c«ng t¸c qu¶n lý khoa häc tõ<br />
réng r·i yªu cÇu b¹n ®äc. kh©u x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch ®Õn triÓn khai vµ<br />
nghiÖm thu kÕt qu¶;<br />
S−u tÇm, biªn dÞch, tæng thuËt ®Ó giíi<br />
thiÖu c¸c tµi liÖu vÒ lý luËn thèng kª, kinh 2. Thùc hiÖn nguyªn t¾c tµi chÝnh g¾n<br />
nghiÖm tæ chøc thu thËp sè liÖu, x©y dùng liÒn víi tiÕn ®é thùc hiÖn ®Ò tµi;<br />
ph−¬ng ¸n ®iÒu tra còng nh− c¸c ph−¬ng 3. Cã c¬ chÕ khuyÕn khÝch khen th−ëng<br />
ph¸p thèng kª cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi. vµ xö ph¹t ®èi víi c¸c ®Ò tµi khoa häc;<br />
Th−êng xuyªn tæ chøc c¸c cuéc héi 4. T¨ng c−êng hîp t¸c quèc tÕ vÒ<br />
th¶o, héi nghÞ sinh ho¹t khoa häc, phæ biÕn khoa häc;<br />
th«ng tin t¹i ViÖn Khoa häc Thèng kª, cã sù<br />
tham gia cña c¸c Vô thuéc Tæng côc thèng 5. T¨ng c−êng n¨ng lùc nghiªn cøu<br />
kª vµ Côc Thèng kª c¸c tØnh, thµnh phè trùc khoa häc<br />
<br />
<br />
Giíi thiÖu vÒ “ho¹t ®éng kinh tÕ ch−a ®−îc quan s¸t”… (tiÕp theo trang 27)<br />
<br />
<br />
V× vËy ®Ó n©ng cao chÊt l−îng thèng kª Tµi trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ, NXB ChÝnh trÞ<br />
kho¶n quèc gia vµ hoµ nhËp víi thèng kª Quèc gia - ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý Trung −¬ng,<br />
khu vùc vµ quèc tÕ, viÖc tiÕn hµnh nghiªn th¸ng 5/1997<br />
cøu vÒ NOE mét c¸ch c¬ b¶n lµ viÖc lµm<br />
2. Measuring the Non - Observed Economy<br />
cÇn thiÕt ®èi víi thèng kª Tµi kho¶n quèc<br />
- A Handbook, OECD- IMF - ILO- 2002<br />
gia ViÖt Nam<br />
3. Documents of OECD/UNESCAP/ADB<br />
Tµi liÖu tham kh¶o<br />
Workshop on Assessing and Improving<br />
1. Khu vùc kinh tÕ phi chÝnh quy - mét sè Statistical Quality: Measuring the Non-Observed<br />
kinh nghiÖm quèc tÕ vµ thùc tiÔn ë ViÖt Nam Economy, Bankok, 11-14 May 2004.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Trang 8 - Th«ng tin Khoa häc Thèng kª sè 1/2005<br />