intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 

Đề án tốt nghiệp: Những biến động trên thị trường dầu mỏ thế giới và ảnh hưởng của nó tới hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Việt Nam

Chia sẻ: Phan Ngi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:46

Thêm vào BST
Báo xấu
127
lượt xem 17
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhận định chung cho rằng thế kỷ XIX là thế kỷ của than, thế kỷ XX là thế kỷ của dầu mỏ và trong những thập kỷ đầu của thế kỷ XXI, chắc chắn loại nhiên liệu không thể tái sinh được này vẫn chưa thể bị thay thế bởi khí đốt, than, thuỷ điện, năng lượng hạt nhân, năng lượng gió, mặt trời, địa nhiệt, bởi hơn 80% năng lượng hiện nay được tạo ra bởi dầu mỏ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp: Những biến động trên thị trường dầu mỏ thế giới và ảnh hưởng của nó tới hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Việt Nam

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài “Những biến động trên thị trường dầu mỏ thế giới và ảnh hưởng của nó tới hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Việt Nam”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi më ®Çu 1. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi NhËn ®Þnh chung cho r»ng thÕ kû XIX lµ thÕ kû cña than, thÕ kû XX lµ thÕ kû cña dÇu má vµ trong nh÷ng thËp kû ®Çu cña thÕ kû XXI, ch¾c ch¾n lo¹i nhiªn liÖu kh«ng thÓ t¸i sinh ®­îc nµy vÉn ch­a thÓ bÞ thay thÕ bëi khÝ ®èt, than, thuû ®iÖn, n¨ng l­îng h¹t nh©n, n¨ng l­îng giã, mÆt trêi, ®Þa nhiÖt, bëi h¬n 80% n¨ng l­îng hiÖn nay ®­îc t¹o ra bëi dÇu má. Trong sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, mÆt hµng dÇu th« (dÇu má ch­a qua tinh chÕ) lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, lu«n chiÕm vÞ trÝ sè mét vÒ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu (tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu cña toµn bé nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tÝnh tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 10 n¨m 2004 lµ 21331 triÖu USD th× xuÊt khÈu dÇu th« ®¹t 4600 triÖu USD - t­¬ng ®­¬ng 39,26% tæng trÞ gi¸ kim ng¹ch xuÊt khÈu). Dù b¸o trong nh÷ng n¨m tíi mÆt hµng dÇu th« sÏ lµ mét trong nh÷ng mòi nhän xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. ViÖc khai th¸c vµ xuÊt khÈu hiÖu qu¶ mÆt hµng nµy sÏ mang l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, t¨ng doanh thu xuÊt khÈu cho ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, thÞ tr­êng dÇu th« thÕ giíi biÕn ®éng kh«ng ngõng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, do vËy lµm ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu tíi t×nh h×nh xuÊt khÈu dÇu th« cña ViÖt Nam. Gi¸ dÇu trªn thÕ giíi biÕn ®éng lóc t¨ng, lóc gi¶m t¹o ra nh÷ng thuËn lîi vµ c¶ nh÷ng khã kh¨n cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu cña ViÖt Nam. Do vËy, viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi “Nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi vµ ¶nh h­ëng cña nã tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu má cña ViÖt Nam” ®Ó tËn dông nh÷ng thuËn lîi, kh¾c phôc khã kh¨n, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi §Ò tµi nghiªn cøu nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi, nguyªn nh©n cña nh÷ng biÕn ®éng, ®ång thêi chØ ra nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n mµ biÕn ®éng ®ã t¹o ra cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu má cña ViÖt Nam. Tõ ®ã ®­a ra gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu - §èi t­îng nghiªn cøu lµ thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi, ®Æc ®iÓm còng nh­ nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng nµy; nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña xuÊt khÈu dÇu má ViÖt Nam do sù biÕn ®éng nµy t¹o ra. - Ph¹m vi nghiªn cøu lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu má cña ViÖt Nam tõ n¨m 1991 trë l¹i ®©y, ®Æc biÖt lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: 2003 vµ 2004. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu VËn dông ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö kÕt hîp víi thèng kª, ph©n tÝch ®Ó tõ ®ã rót ra c¸c kÕt luËn lµm c¬ së ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p lµm c¬ së cho viÖc nghiªn cøu. 5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn vµ phô lôc tham kh¶o, ®Ò tµi gåm nh÷ng phÇn sau: Ch­¬ng I: Tæng quan chung vÒ dÇu má vµ thÞ tr­êng dÇu má Ch­¬ng II: T¸c ®éng cña sù biÕn ®éng thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu má cña ViÖt Nam Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hÝÖu qña ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu má cña ViÖt Nam tr­íc biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I: Tæng quan chung vÒ dÇu má vµ thÞ tr­êng dÇu má I. DÇu má vµ ngµnh c«ng nghiÖp dÇu má 1. Kh¸i niÖm dÇu má DÇu má lµ mét lo¹i tµi nguyªn kho¸ng s¶n quý mµ thiªn nhiªn ban tÆng cho con ng­êi. So víi c¸c kho¸ng s¶n kh¸c nh­: than ®¸, ®ång, ch×, nh«m, s¾t…th× dÇu má ®­îc con ng­êi biÕt ®Õn vµ sö dông t­¬ng ®èi muén h¬n. DÇu má lµ hîp chÊt hydrocacbon ®­îc khai th¸c lªn tõ lßng ®Êt, th­êng ë thÓ láng vµ thÓ khÝ. ë thÓ khÝ, chóng bao gåm khÝ thiªn nhiªn vµ khÝ ®ång hµnh. KhÝ thiªn nhiªn lµ toµn bé hydrocacbon ë thÓ khÝ khai th¸c tõ giÕng khoan bao gåm c¶ khÝ Èm vµ khÝ th«. KhÝ ®ång hµnh lµ khÝ tù nhiªn n»m trong c¸c vØ dÇu d­íi d¹ng mò khÝ hoÆc khÝ hoµ tan vµ ®­îc khai th¸c ®ång thêi víi dÇu th«. Trong b¶ng tuÇn hoµn Men®ªleep, c¸c nguyªn tè cacbon vµ hydro cã ®Æc tÝnh kú diÖu lµ trong c¸c ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt kh¸c nhau chóng kÕt hîp vµ t¹o thµnh nh÷ng hîp chÊt hydrocacbon kh¸c nhau. Loµi ng­êi ®· sím biÕt sö dông ®Æc tÝnh quý gi¸ nµy ®Ó phôc vô nhu cÇu cuéc sèng cña m×nh. Cã nhiÒu lý thuyÕt gi¶i thÝch viÖc h×nh thµnh dÇu má. Theo lý thuyÕt tæng hîp sinh häc ®­îc nhiÒu nhµ khoa häc ®ång ý, dÇu má ph¸t sinh tõ nh÷ng x¸c chÕt cña c¸c sinh vËt ë ®¸y biÓn, hay tõ c¸c thùc vËt bÞ ch«n trong ®Êt. Khi thiÕu khÝ «xy, bÞ ®Ì nÐn d­íi ¸p suÊt vµ ë nhiÖt ®é cao c¸c chÊt h÷u c¬ trong c¸c sinh vËt nµy ®­îc chuyÓn ho¸ thµnh c¸c hîp chÊt t¹o nªn dÇu. DÇu tÝch tô trong c¸c líp ®¸ xèp, do nhÑ h¬n n­íc nªn dÇu ®· chuyÓn dÇn dÇn lªn trªn cho ®Õn khi gÆp ph¶i c¸c líp ®¸ kh«ng thÈm thÊu th× tÝch tô l¹i ë ®Êy vµ t¹o thµnh má dÇu.Cuèi thÕ kû XIX, nhµ ho¸ häc ng­êi Nga Men®ªleep ®· ®­a ra lý thuyÕt v« c¬ gi¶i thÝch sù h×nh thµnh cña dÇu má. Theo lý thuyÕt nµy, dÇu má ph¸t sinh tõ ph¶n øng ho¸ häc gi÷a cacbua kim lo¹i víi n­íc t¹i nhiÖt ®é cao ë
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. s©u trong lßng ®Êt t¹o thµnh c¸c hi®r«cacbon vµ sau ®ã bÞ ®Èy lªn trªn. C¸c vi sinh vËt sèng trong lßng ®Êt qua hµng tû n¨m ®· chuyÓn chóng thµnh c¸c hçn hîp hi®rocacbon kh¸c nhau. Lý thuyÕt nµy lµ mét ®Ò tµi g©y nhiÒu tranh c·i trong giíi khoa häc. DÇu má lµ lo¹i kho¸ng s¶n n¨ng l­îng, cã tÝnh “linh ®éng” cao. Sau n÷a, chóng cã b¶n chÊt sinh thµnh, di c­ vµ tÝch tô gÇn gièng nhau. Gièng nh­ nhiÒu lo¹i tµi nguyªn kho¸ng s¶n kh¸c, dÇu má ®­îc h×nh thµnh do kÕt qu¶ qu¸ tr×nh vËn ®éng phøc t¹p l©u dµi hµng triÖu n¨m vÒ vËt lý, ho¸ häc, ®Þa chÊt, sinh häc…trong vá tr¸i ®Êt. Th«ng th­êng dÇu má sau khi khai th¸c cã thÓ xö lý, tµng tr÷ vµ xuÊt khÈu ngay. 2. Vai trß cña dÇu má DÇu má cïng víi c¸c lo¹i khÝ ®èt ®­îc coi lµ “Vµng ®en”, ®ãng vai trß quan träng trong ®êi sèng kinh tÕ toµn cÇu. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn liÖu quan träng nhÊt cña x· héi hiÖn ®¹i dïng ®Ó s¶n xuÊt ®iÖn vµ còng lµ nhiªn liÖu cña tÊt c¶ c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i. H¬n n÷a dÇu má còng ®­îc sö dông trong c«ng nghiÖp ho¸ dÇu ®Ó s¶n xuÊt c¸c chÊt dÎo vµ nhiÒu s¶n phÈm kh¸c. DÇu má mang l¹i lîi nhuËn siªu ng¹ch cho c¸c quèc gia vµ d©n téc trªn thÕ giíi ®ang së h÷u vµ tham gia trùc tiÕp kinh doanh nguån tµi nguyªn trêi cho nµy. HiÖn nay, trong c¸n c©n n¨ng l­îng, dÇu má vÉn gi÷ vai trß quan träng nhÊt so víi c¸c d¹ng n¨ng l­îng kh¸c. Cïng víi than ®¸, dÇu má cïng c¸c lo¹i khÝ ®èt kh¸c chiÕm tíi 90% tæng tiªu thô n¨ng l­îng toµn cÇu. Kh«ng Ýt c¸c cuéc chiÕn tranh, c¸c cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cã nguyªn nh©n s©u xa tõ c¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh s¶n xuÊt kinh doanh trong lÜnh vùc dÇu má. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ gi¸ cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty s¶n xuÊt kinh doanh dÇu má biÕn ®éng tuú thuéc rÊt lín vµo nh÷ng kÕt qu¶ t×m kiÕm th¨m dß cña chÝnh c¸c c«ng ty ®ã trªn thÕ giíi. Lîi dông hiÖn t­îng biÕn
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ®éng nµy, kh«ng Ýt c¸c nh÷ng th«ng tin kh«ng ®óng sù thËt vÒ c¸c kÕt qu¶ th¨m dß dÇu má ®­îc tung ra lµm ®iªu ®øng nh÷ng nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n trªn lÜnh vùc nµy, thËm chÝ lµm khuynh ®¶o c¶ chÝnh s¸ch cña c¸c quèc gia. §èi víi n­íc ta, vai trß vµ ý nghÜa cña dÇu khÝ nãi chung trong ®ã cã dÇu má cµng trë nªn quan träng trong thêi kú ®Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò thu nhËp kinh tÕ ®¬n thuÇn, trong nh÷ng n¨m qua dÇu má ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo ng©n s¸ch quèc gia, lµm c©n ®èi h¬n c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu th­¬ng m¹i quèc tÕ, gãp phÇn t¹o nªn sù ph¸t triÓn æn ®Þnh n­íc nhµ trong nh÷ng n¨m ®æi míi ®Êt n­íc. H¬n thÕ n÷a, víi sù ra ®êi cña dÇu má ®· gióp chóng ta chuyÓn sang thÕ chñ ®éng trong viÖc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp, tiÕp thu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña n­íc ngoµi, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ dÞch vô, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm. §ång thêi, dÇu má cã thÓ chñ ®éng ®¶m b¶o cung cÊp nhiªn liÖu cho c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n, cung cÊp nhiªn liÖu cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. 3. Ngµnh c«ng nghiÖp dÇu má Thø nhÊt, ngµnh c«ng nghiÖp dÇu má lµ mét ngµnh mang tÝnh tæng hîp vµ ®a d¹ng cao. Ngµnh nµy còng ®ßi hái vèn ®Çu t­ rÊt lín, rñi ro nhiÒu vµ lîi nhuËn cao. Th«ng th­êng, khi ®Çu t­ vµo mét l« t×m kiÕm th¨m dß, c¸c c«ng ty ph¶i bá ra hµng tr¨m triÖu ®«la Mü. NÕu kÕt qu¶ t×m kiÕm, th¨m dß kh«ng ®¹t kÕt qu¶ (th­êng x¸c suÊt x¶y ra ®iÒu nµy rÊt cao), sè tiÒn ®Çu t­ coi nh­ mÊt tr¾ng. C¸c sù cè trong khi khai th¸c, vËn chuyÓn dÇu th­êng g©y nh÷ng tæn thÊt v« cïng lín. Sù cè ch×m giµn khoan dÇu P - 36 ngoµi kh¬i Braxin th¸ng 3 - 2001 võa qua ®· g©y tæn thÊt tíi 450 triÖu ®«la Mü cho C«ng ty Petrobras. V× vËy c¸c c«ng ty dÇu má th­êng liªn minh ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro vµ mét khi ph¸t hiÖn dßng dÇu c«ng nghiÖp, th× hä cµng khai th¸c cµng nhanh cµng tèt ®Ó sím thu håi vèn ®Çu t­. Thø hai, ngµnh c«ng nghiÖp dÇu má còng lµ ngµnh c«ng nghÖ cao vµ lµ con ®Î cña ngµnh c«ng nghiÖp nÆng. TiÕn bé kü thuËt trong c¸c lÜnh vùc th¨m dß, khoan, khai th¸c, x©y dùng c«ng tr×nh biÓn…cã nhiÒu b­íc nh¶y vät . Cã thÓ
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nãi, ngµnh c«ng nghiÖp dÇu má nãi riªng vµ c«ng nghiÖp dÇu khÝ noi chung ®ang sö dông nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nhÊt trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc vµ ®ang lµ ngµnh dÉn ®Çu trong ph¸t triÓn vµ øng dông c¸c c«ng nghÖ ngµy cµng tiªn tiÕn h¬n. Thø ba, c«ng nghiÖp dÇu má lµ mét ngµnh mang tÝnh quèc tÕ cao, kh¸c víi than ®¸ tr­íc ®©y, viÖc th¨m dß, khai th¸c, chÕ biÕn vµ ph©n phèi dÇu khÝ ®· nhanh chãng mang tÝnh toµn cÇu. Cã lÏ, hiÖn t­îng toµn cÇu ho¸ x¶y ra sím nhÊt trong ngµnh nµy. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh, ®Æc biÖt nhÊt lµ trong “thËp kû vµng”, c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ chñ yÕu ®­îc tiÕn hµnh th«ng qua c¸c hîp ®ång ký gi÷a c¸c c«ng ty ®a quèc gia víi n­íc chñ nhµ cã nguån tµi nguyªn dÇu. Cã nhiÒu d¹ng hîp ®ång ®· ®­îc sö dông, nh­ng phæ biÕn vµ vÉn cßn ý nghÜa cho tíi ngµy nay lµ d¹ng “hîp ®ång ph©n chia s¶n phÈm”. §iÒu kho¶n c¬ b¶n cña d¹ng hîp ®ång nµy lµ nhµ ®Çu t­ (c¸c c«ng ty dÇu má) ®ång ý tiÕn hµnh mäi ho¹t ®éng t×m kiÕm, th¨m dß b»ng nguån tµi chÝnh cña riªng m×nh. NÕu cã ph¸t hiÖn th­¬ng m¹i, nhµ ®Çu t­ tiÕp tôc chi cho c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn, khai th¸c. L­îng dÇu khÝ khai th¸c lªn sau khi nép cho thuÕ tµi nguyªn sÏ ®­îc chia theo tû lÖ s¶n l­îng cho n­íc chñ nhµ. §Ó san sÎ rñi ro vµ ®¶m b¶o lîi nhuËn æn ®Þnh, ngoµi viÖc liªn minh, liªn kÕt trong c¸c hîp ®ång ph©n chia s¶n phÈm, hÇu hÕt c¸c c«ng ty dÇu má cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn theo m¹ng ®Çu t­ ë nhiÒu n¬i, nhiÒu n­íc vµ theo chiÒu däc. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c hîp ®ång ph©n chia s¶n phÈm, c¸c n­íc së h÷u dÇu má nhËn thÊy r»ng cÇn ph¶i gi¶m thiÓu sù phô thuéc vµo c¸c c«ng ty ®a quèc gia, tiÕp cËn trùc tiÕp víi ngµnh c«ng nghiÖp nµy vµ ®¶m b¶o an ninh n¨ng l­îng cho m×nh v× thÕ c¸c c«ng ty dÇu má ë c¸c quèc gia ra ®êi. Qu¸ tr×nh chuyÓn giao n¨ng l­îng trong ngµnh nµy tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· diÔn ra m¹nh mÏ. Nhê ®ã c¸c c«ng ty dÇu má quèc gia nµy ngµy cµng tham gia tÝch cùc h¬n vµo thÞ tr­êng dÇu má quèc tÕ. NhiÒu c«ng ty ®· tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ®Çu t­ rÊt cã hiÖu qu¶.
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Mét ®Æc ®iÓm n÷a cña c«ng nghiÖp dÇu má lµ lu«n tån t¹i sù biÕn ®éng vÒ gi¸ dÇu th« vµ s¶n phÈm buéc c¸c tËp ®oµn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p tæ chøc ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt, nghiªn cøu øng dông vµ ph¸t triÓn, ®Ó t¹o thÕ c¹nh tranh vÒ m«i tr­êng ®Þa chÊt, ®Þa lý, vÒ gi¸ thµnh th¨m dß, khai th¸c, vËn chuyÓn, chÕ biÕn, lîi nhuËn. 4. Khai th¸c vµ xuÊt khÈu dÇu má Suèt tõ n¨m 1858 ®Õn n¨m 1960, mäi ho¹t ®éng dÇu má ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu ë c¸c vïng thuéc ch©u Mü, Trung §«ng vµ mét sè vïng kh¸c. C¸c tËp ®oµn t­ b¶n ®· nhanh chãng n¾m b¾t khai th¸c nguån n¨ng l­îng míi nµy ®Ó khèng chÕ chi phÝ vµ thu lîi nhuËn tèi ®a. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu má ®Çu tiªn ®­îc thùc hiÖn t¹i n­íc Nga (1884) vµ sù ph¸t hiÖn vïng dÇu Texas vµo cuèi thÕ kû XIX, nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX Venuezela b¾t ®Çu khai th¸c dÇu, ®Õn chiÕn tranh thÕ giíi lÇn hai th× vÒ c¬ b¶n gi¸ dÇu ®· ë møc tõ 5 - 7 USD/1thïng. Cuèi n¨m 1960, Tæ chøc c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu má OPEC ra ®êi, tõ ®ã lÊy l¹i thÕ b×nh qu©n trong c¹nh tranh vµ chi phèi gi¸ c¶, lîi nhuËn dÇu khÝ trªn toµn thÕ giíi vµ còng ®Æt nÒn mãng cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu khÝ cña c¸c quèc gia - mét ho¹t ®éng mang l¹i rÊt nhiÒu lîi nhuËn cho c¸c quèc gia. Tuú theo nguån tÝnh to¸n, tr÷ l­îng dÇu má thÕ giíi vµo kho¶ng tõ 1148 tØ thïng (theo BP Statistical Review 2004) ®Õn 1260 tØ thïng (theo Oeldorado 2004 cña Exxon Mobil). Tr÷ l­îng dÇu má t×m thÊy vµ cã kh¶ n¨ng khai th¸c mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ víi kü thuËt hiÖn ®¹i ®· t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ ®¹t møc cao nhÊt vµo n¨m 2003. Ng­êi ta dù ®o¸n r»ng tr÷ l­îng dÇu má sÏ ®ñ dïng cho 50 n¨m n÷a. ViÖt Nam ®­îc xÕp vµo c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu má lµ tõ n¨m 1991, khi s¶n l­îng khai th¸c míi ®¹t vµi ba triÖu tÊn. §Õn nay, s¶n l­îng dÇu khÝ khai th¸c vµ xuÊt khÈu hµng n¨m ®· ®¹t h¬n hai chôc triÖu tÊn. C«ng viÖc khai th¸c ®· tõng b­íc ®­îc hoµn thiÖn.
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. II. ThÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi 1. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi ThÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng giao dÞch, mua b¸n vÒ dÇu má gi÷a c¸c quèc gia trªn kh¾p thÕ giíi. Nã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung song còng cã nh÷ng ®iÓm hÕt søc kh¸c biÖt so víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c. Thø nhÊt, ®©y lµ mét thÞ tr­êng lín do nhu cÇu phong phó, ®a d¹ng vÒ dÇu má cña c¸c quèc gia trªn kh¾p thÕ giíi. Trong khi mµ c¸c nguån tµi nguyªn kh«ng thÓ t¸i sinh ngµy cµng c¹n kiÖt vµ nh÷ng nguån n¨ng l­îng kh¸c ch­a thÓ thay thÕ ®­îc vai trß chiÕn l­îc cña dÇu má th× nhu cÇu vÒ dÇu má vÉn ngµy mét t¨ng víi mét sè l­îng lín c¸c giao dÞch mua b¸n dÇu má gi÷a c¸c quèc gia, c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trªn thÕ giíi. Thø hai, thÞ tr­êng dÇu má cßn hÕt søc nh¹y c¶m víi nh÷ng biÕn ®éng vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ trªn toµn cÇu tõ ®ã dÉn ®Õn nh÷ng biÕn ®éng trªn chÝnh thÞ tr­êng dÇu má. ChØ cÇn x¶y ra mét sù bÊt æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh trÞ cña mét trong nh÷ng quèc gia xuÊt khÈu dÇu nh­ lµ sù c¨ng th¼ng vÒ chÝnh trÞ t¹i Nigieria hay c¸c ho¹t ®éng ph¸ ho¹i cña lùc l­îng chèng ®èi t¹i iraq, sù bÊt æn c¸c nguån cung tõ Nga (vô Yukos) còng cã thÓ lµm chao ®¶o thÞ tr­êng dÇu má mµ ®iÓn h×nh lµ sù t¨ng gi¸ dÇu ®Õn møc kû lôc vµo th¸ng 10/2004. Thø ba, thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi chÞu sù chi phèi rÊt lín cña tæ chøc OPEC. C¸c quyÕt ®Þnh, chÝnh s¸ch cña OPEC vÒ cung cÇu dÇu má còng nh­ gi¸ dÇu ®Òu cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi. Ch¼ng h¹n nh­ khi OPEC ra quyÕt ®Þnh c¾t gi¶m s¶n l­îng vµo th¸ng 4/2004, ngay lËp tøc thÞ tr­êng ®· cã nh÷ng ph¶n øng vµ biÕn ®éng kh¸c nhau tr­íc quyÕt ®Þnh nµy. Trªn c¸c thÞ tr­êng kú h¹n, gi¸ dÇu cã xu h­íng gi¶m nhÑ ngay sau khi OPEC c¾t gi¶m s¶n l­îng do c¸c nhµ giao dÞch b¸n å ¹t c¸c hîp ®ång kú h¹n ®Ó kiÕm lîi. Ngµy 1/4/2004, gi¸ dÇu th« t¹i thÞ tr­êng New York giao th¸ng 5 gi¶m 1,49 USD xuèng cßn 34,27 USD/1 thïng nh­ng sau ®ã gi¸ dÇu l¹i tiÕp tôc
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. t¨ng m¹nh trªn c¸c thÞ tr­êng giao dÞch. B¶ng 1 sÏ cho ta thÊy sù biÕn ®éng gi¸ x¨ng dÇu sau quyÕt ®Þnh c¾t gi¶m s¶n l­îng cña OPEC. B¶ng 1: BiÕn ®éng gi¸ x¨ng dÇu sau quyÕt ®Þnh c¾t gi¶m s¶n l­îng cña OPEC §¬n vÞ: USD/thïng Ngµy 02/04 Ngµy 08/04 Ngµy 16/04 T¹i së giao dÞch hµng ho¸ New York DÇu th«, kú h¹n - Giao th¸ng 5/2004 34,39 36,15 - Giao th¸ng 6/2004 33,87 35,60 36,99 - Giao th¸ng 7/2004 33,44 T¹i së giao dÞch dÇu löa quèc tÕ London DÇu th« Bren biÓn B¾c, kú h¹n DÇu th«, kú h¹n - Giao th¸ng 5/2004 30,02 32,45 - Giao th¸ng 6/2004 30,02 32,26 33,64 - Giao th¸ng 7/2004 29,84 Gi¸ s¶n phÈm dÇu t¹i thÞ tr­êng Singapore, FOB Singapore - X¨ng 97 RON 46,95-47,05 45,70-45,80 - X¨ng 95 RON 43,65-43,75 43,55-43,65 Nguån: ViÖn nghiªn cøu Bé Th­¬ng m¹i 2. Tæ chøc c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu má OPEC ThÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi chÞu sù chi phèi vµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tæ chøc xuÊt khÈu dÇu má OPEC. §©y lµ mét tæ chøc ®a chÝnh phñ ®­îc thµnh lËp bëi c¸c n­íc iran, I-r¾c, Kwait, ¶ RËp Saudi vµ Venezuela trong héi nghÞ t¹i Baghda (tõ ngµy 10 th¸ng 9 ®Õn 14 th¸ng 9 n¨m 1960). C¸c thµnh viªn gåm Qatar (1961), Nam D­¬ng (1962), LiBi (1962). C¸c tiÓu v­¬ng quèc ¶
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. RËp thèng nhÊt (1967), Algeria (1969) vµ Nigeria (1971) lÇn l­ît gia nhËp tæ chøc sau ®ã. Ecuador (1973 - 1992) vµ Gabon (1975 - 1994) còng tõng lµ thµnh viªn cña OPEC. Trong n¨m n¨m ®Çu tiªn ®Æt trô së cu¶ OPEC t¹i Geneve, Thuþ SÜ, sau ®ã chuyÓn vÒ Viªn, ¸o tõ th¸ng 9/1965. C¸c n­íc thµnh viªn OPEC khai th¸c vµo kho¶ng 40% tæng s¶n l­îng dÇu thÕ giíi vµ n¾m gi÷ kho¶ng 3/4 tr÷ l­îng dÇu thÕ giíi. OPEC cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh h¹n ng¹ch khai th¸c dÇu cña c¸c n­íc thµnh viªn vµ qua ®ã cã kh¶ n¨ng khèng chÕ gi¸ dÇu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Héi nghÞ c¸c bé tr­ëng phô tr¸ch vÊn ®Ò n¨ng l­îng vµ dÇu má thuéc tæ chøc OPEC ®­îc tæ chøc mçi n¨m hai lÇn nh»m ®¸nh gi¸ thÞ tr­êng dÇu má vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p phï hîp ®Ó ®¶m b¶o viÖc cung cÊp dÇu trªn thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi. Bé tr­ëng c¸c n­íc thµnh viªn thay nhau theo nguyªn t¾c xoay vßng lµm chñ tÞch cña tæ chøc hai n¨m mét nhiÖm kú. Môc tiªu chÝnh thøc ®­îc ghi vµo hiÖp ®Þnh thµnh lËp OPEC lµ æn ®Þnh thÞ tr­êng dÇu th«, bao gåm c¸c chÝnh s¸ch khai th¸c dÇu, æn ®Þnh gi¸ dÇu thÕ giíi vµ ñng hé vÒ mÆt chÝnh trÞ cho c¸c thµnh viªn khi bÞ c¸c biÖn ph¸p c­ìng chÕ v× c¸c quyÕt ®Þnh cña OPEC. Nh­ng thËt ra nhiÒu biÖn ph¸p ®­îc ®Ò ra l¹i cã ®éng c¬ b¾t nguån tõ quyÒn lîi quèc gia, thÝ dô nh­ trong c¬n khñng ho¶ng dÇu, OPEC ®· kh«ng t×m c¸ch h¹ gi¸ dÇu mµ l¹i duy tr× chÝnh s¸ch cao gi¸ trong thêi gian dµi. Môc tiªu cña OPEC thËt ra lµ mét chÝnh s¸ch dÇu chung nh»m ®Ó gi÷ gi¸.OPEC dùa vµo viÖc ph©n bæ h¹n ng¹ch cho c¸c thµnh viªn ®Ó ®iÒu chØnh l­îng khai th¸c dÇu, t¹o ra khan hiÕm hoÆc d­ dÇu gi¶, th«ng qua ®ã cã thÓ cã thÓ t¨ng, gi¶m hoÆc gi÷ gi¸ dÇu æn ®Þnh. Cã thÓ coi OPEC nh­ lµ mét liªn minh ®éc quyÒn lu«n t×m c¸ch gi÷ gi¸ dÇu ë møc cã lîi nhÊt cho m×nh. OPEC gi÷ mét vÞ trÝ quan träng nhÊt trªn thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi. C¸c mèc chÝnh ®¸nh dÊu ho¹t ®éng cña OPEC. * 14/9/1960: thµnh lËp tæ chøc OPEC theo ®Ò xuÊt cña Venezuela t¹i Baghdad.
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. * 1965: Dêi trô së vÒ Viªn. C¸c thµnh viªn thèng nhÊt mét chÝnh s¸ch khai th¸c chung ®Ó b¶o vÖ gi¸. * 1970: N©ng gi¸ dÇu lªn 30%., n©ng thuÕ tèi thiÓu ¸p dông cho c¸c c«ng ty khai th¸c dÇu lªn 55% cña lîi nhuËn. * 1971: N©ng gi¸ dÇu sau khi th­¬ng l­îng víi c¸c tËp ®oµn khai th¸c. TiÕn tíi ®¹t tû lÖ quèc gia ho¸ 50% c¸c tËp ®oµn. * 1973: T¨ng gi¸ dÇu tõ 2,89 USD mét thïng lªn 11,65USD. Thêi gian nµy ®­îc gäi lµ cuéc khñng ho¶ng dÇu lÇn thø nhÊt, OPEC khai th¸c 55% l­îng dÇu cña thÕ giíi. * Tõ 1974 ®Õn 1978: t¨ng gi¸ dÇu 5-10% hÇu nh­ mçi nöa n¨m mét lÇn ®Ó chèng l¹i viÖc USD bÞ l¹m ph¸t. * 1979: Khñng ho¶ng dÇu lÇn thø hai. Sau cuéc c¸ch m¹ng Håi gi¸o, gi¸ dÇu tõ 15,5 USD/1 thïng ®­îc n©ng lªn 24USD. Lybia, Algeria vµ iraq thËm chÝ ®ßi ®Õn 30 USD cho mét barrel. * 1980: §Ønh ®iÓm chÝnh s¸ch cao gi¸ cña OPEC. Lybia ®ßi 41 USD, ¶ RËp Saudi ®ßi 32 USD vµ c¸c n­íc thµnh viªn cßn l¹i lµ 36 USD cho mét thïng dÇu. * 1981: L­îng tiªu thô dÇu gi¶m do c¸c n­íc c«ng nghiÖp l©m vµo cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ b¾t nguån tõ cuéc khñng ho¶ng dÇu lÇn thø nhÊt, do gi¸ dÇu cao, nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®Çu t­ vµo c¸c nguån n¨ng l­îng kh¸c. L­îng tiªu thô dÇu trªn thÕ giíi gi¶m 11% trong thêi gian tõ n¨m 1979 ®Õn 1983, thÞ phÇn dÇu cña OPEC trªn thÞ tr­êng gi¶m cßn 40%. * 1982: QuyÕt ®Þnh c¾t gi¶m s¶n l­îng s¶n xuÊt tuy ®­îc th«ng qua nh­ng l¹i kh«ng ®­îc c¸c thµnh viªn gi÷ ®óng. ThÞ phÇn cña OPEC gi¶m xuèng cßn 33% vµ vµo n¨m 1985 cßn 30% trªn tæng sè l­îng khai th¸c dÇu trªn thÕ giíi. L­îng khai th¸c dÇu gi¶m xuèng møc kû lôc lµ 17,43 triÖu thïng mét ngµy.
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. * 1983: Gi¶m gi¸ dÇu tõ 34 USD xuèng 29 USD/1 thïng. Gi¶m h¹n ng¹ch khai th¸c tõ 13,5 triÖu xuèng 16 triÖu thïng mét ngµy. * 1986: Gi¸ dÇu r¬i xuèng ®Õn d­íi 10 USD mét thïng do s¶n xuÊt d­ thõa vµ do mét sè n­íc trong OPEC gi¶m gi¸ dÇu. * 1990: Gi¸ dÇu ®­îc n©ng lªn trong tÇm tõ 18 ®Õn 21 USD/1 thïng. Nhê vµo chiÕn tranh vïng vÞnh gi¸ dÇu ®¹t ®Õn møc ®Ò ra. * 2000: Gi¸ dÇu ®· dao ®éng m¹nh, v­ît qua c¶ hai møc thÊp vµ cao nhÊt trong lÞch sö. NÕu trong quý I, chØ víi 9 USD ng­êi ta còng cã thÓ mua ®­îc mét thïng dÇu th× trong quý IV gi¸ ®· v­ît trªn 37 USD/thïng. C¸c n­íc thµnh viªn cña OPEC ®ång ý gi÷ gi¸ dÇu ë møc 22-28 USD/thïng. * 1/2005: OPEC quyÕt ®Þnh gi÷ nguyªn l­îng khai th¸c 27 triÖu thïng. C¸c thµnh viªn ®· nhÊt trÝ “t¹m ng­ng” kh«ng gi÷ gi¸ dÇu ë møc 22-28 USD/thïng. 3. Nh÷ng biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi KÓ tõ khi cã ngµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ ®Õn nay, víi khëi ®Çu C«ng nghiÖp dÇu khÝ Mü, råi khi Nga b¾t ®Çu xuÊt khÈu dÇu (1884), vµ ph¸t hiÖn vïng dÇu Texas vµo cuèi thÕ kû XIX, nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX Venezuala b¾t ®Çu khai th¸c dÇu, ®Õn chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai th× vÒ c¬ b¶n gi¸ dÇu còng chØ ë møc tõ 5 - 7 USD/1 thïng. Tõ thËp kû 70 cña thÕ kû XX ®· liªn tiÕp x¶y ra nhiÒu cuéc khñng ho¶ng gi¸ dÇu. §Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y gi¸ dÇu thÕ giíi lu«n ë møc cao, g©y ra sù biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng dÇu má ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 2004 ®Õn nay. Tõ n¨m 1948 ®Õn nh÷ng n¨m cuèi 1960, gi¸ dÇu trung b×nh cña thÕ giíi chØ dao ®éng tõ 2,5 - 3 USD/1 thïng. Sù ra ®êi cña c¸c n­íc thµnh viªn OPEC ®¶m b¶o cho sù æn ®Þnh vÒ gi¸ dÇu. Có sèc gi¸ dÇu lÇn thø nhÊt b¾t ®Çu vµo cuèi th¸ng 10/1973 khi Syria vµ Ai CËp tÊn c«ng isarel. Mü vµ c¸c n­íc ph­¬ng t©y ®· hç trî m¹nh cho isarel. Tr¶ ®òa cho hµnh ®éng nµy, hµng lo¹t c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu trong khèi arab ®· cÊm vËn xuÊt dÇu cho c¸c n­íc
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. th©n víi isarel. Hä ®· c¾t gi¶m l­îng dÇu s¶n xuÊt tõ 5 triÖu thïng mét ngµy xuèng cßn mét triÖu thïng. KÕt qu¶ lµ trong vßng 6 th¸ng, gi¸ dÇu thÕ giíi ®· t¨ng 400%. Tõ n¨m 1972 - 1978, gi¸ dÇu dao ®éng tõ 12 - 14 USD/1 thïng so víi giai ®o¹n tr­íc chØ cã 3 USD/1 thïng. LÇn biÕn ®éng tiÕp theo ®­îc ch©m ngßi b»ng cuéc chiÕn tranh gi÷a iran vµ iraq n¨m 1979. KÕt qu¶ lµ l­îng dÇu s¶n xuÊt cña hai quèc gia nµy sôt gi¶m. Gi¸ dÇu lËp tøc t¨ng tõ 14 USD/1 thïng n¨m 1978 lªn 38 USD/1 thïng n¨m 1981, tøc t¨ng 271%. Có sèc gi¸ dÇu thø ba x¶y ra vµo giai ®o¹n iraq tÊn c«ng Kuwait n¨m 1990 - 1991. Gi¸ dÇu tõ møc 20 USD/1 thïng ®· t¨ng lªn 35 USD/1 thïng vµo th¸ng 10/1990. LÇn gi¸ dÇu t¨ng vät gÇn ®©y lµ vµo n¨m 2002. Theo dâi diÔn biÕn gi¸ dÇu th« tõ ®Çu n¨m 2002 ®Õn nay, nÕu bá qua c¸c th¨ng gi¸ng ®ét xuÊt, ng¾n ngµy, th× khuynh h­íng chung lµ t¨ng tuyÕn tÝnh theo thêi gian ®Æc biÖt lµ biÕn ®éng t¨ng gi¸ dÇu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Gi¸ dÇu thÞ tr­êng thÕ giíi vµo th¸ng 1/2003 lµ kho¶ng 32 USD/1 thïng, ®Õn th¸ng 1/2004 lµ 34 USD/1 thïng vµ cø t¨ng dÇn. B¶ng 2: Sù biÕn ®éng gi¸ dÇu tõ n¨m 2003 ®Õn 2004 §¬n vÞ: USD/1 thïng 2003 (Quý) 8 th¸ng 2004 (Th¸ng) Lo¹i dÇu Q1 Q2 Q3 Q4 T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 DÇu nhÑ - rËp 28 23 26 27 28 27 28 29 30 32 35 40 DÇu Brent 29 26 28 29 30 31 32 33 34 38 41 45 DÇu WTI (Mü) 29 34 30 32 34 35 36 38 40 42 44 48 Nguån: ViÖn nghiªn cøu Bé Th­¬ng m¹i
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4. Nguyªn nh©n cña biÕn ®éng Gi¸ dÇu th« cïng víi nh÷ng s¶n phÈm cña nã cã nh÷ng vÞ trÝ hÕt søc quan träng. Khi gi¸ dÇu lªn cao cã thÓ g©y thiÖt h¹i to lín cho nÒn kinh tÕ c¸c n­íc vµ t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ toµn cÇu nãi chung, lµm cho th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ quèc tÕ suy gi¶m. Bèi c¶nh kinh tÕ nãi chung khi gi¸ dÇu t¨ng hiÖn nay rÊt kh¸c so víi nh÷ng c¬n sèt gi¸ dÇu tr­íc ®©y, tÊt c¶ ®Òu x¶y ra ®ång thêi víi víi hiÖn t­îng ph¸t triÓn bïng næ kinh tÕ do nhiÒu nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng qu¸ nãng. BiÕn ®éng cña gi¸ dÇu do nhiÒu nh©n tè nh­ nh©n tè chÝnh trÞ vµ sù bÊt æn trªn thÕ giíi víi yÕu tè t©m lý, lµ nh÷ng nh©n tè cã t¸c ®éng m¹nh, cßn nh©n tè cung cÇu lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù biÕn ®éng gi¸ dÇu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Nh©n tè quyÕt ®Þnh g©y nªn sù biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng má chÝnh lµ nh©n tè cung cÇu. Cung dÇu th« ngµy cµng h¹n chÕ do dÇu th« lµ nguån tµi nguyªn kh«ng t¸i t¹o ®­îc. HiÖn nay trªn thÕ giíi ®ang diÔn ra hµng lo¹t c¸c tranh luËn gay g¾t vÒ t×nh tr¹ng c¹n kiÖt dÇu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c má míi vµ lín, ph¸t hiÖn ngµy cµng Ýt dÇn, trong lóc c¸c má ®ang khai th¸c th× ®ang ®i vµo giai ®o¹n ®Ønh ®iÓm cña hoÆc ®ang chuyÓn sang giai ®o¹n kÕt thóc. Theo th«ng b¸o cña Trung t©m ph©n tÝch t×nh tr¹ng c¹n kiÖt dÇu cã trô së ë London, th× n¨m 2000 cã 13 má míi ®­îc ph¸t hiÖn víi tr÷ l­îng 500 triÖu thïng trë lªn, n¨m 2001 gi¶m xuèng cßn 6 má, n¨m 2002 ph¸t hiÖn 2 má vµ ®Õn n¨m 2003 chØ cßn 1 má thuéc tÇm cì nãi trªn. C¸c má cã tr÷ l­îng trªn 500 triÖu thïng cung cÊp ®Õn 80% s¶n l­îng dÇu tiªu thô trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, do ®ã hiÖn t­îng c¹n kiÖt dÇu trë thµnh mét nguy c¬ ®èi víi toµn cÇu.Trong khi ®ã, nhu cÇu tiªu thô dÇu kh«ng ngõng gia t¨ng, ®Æc biÖt ë nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn, nhÊt lµ Trung Quèc vµ Ên §é. Vµ tõ n¨m 2003, Mü ®· t¨ng møc dù tr÷ dÇu th« chiÕn lùoc lªn ®Õn 700 triÖu thïng, còng lµm cho nhu cÇu sö dông dÇu trªn thÕ giíi t¨ng lªn. §Ó ®¶m b¶o an ninh n¨ng l­îng, c¸c n­íc c«ng nghiÖp ®Òu lo dù tr÷ dÇu vµ t×m c¸ch khèng chÕ c¸c nguån cung dÇu b»ng c¸c biÖn ph¸p qu©n sù, g©y bÊt æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi.
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Nh÷ng t¸c ®éng vÒ mÆt kinh tÕ toµn cÇu còng cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ dÇu. NÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng t¨ng tr­ëng m¹nh. Cïng víi viÖc t¨ng tr­ëng, th× nhu cÇu sö dông dÇu th« còng t¨ng theo; ®Æc biÖt lµ nhu cÇu dÇu th« cña Trung Quèc, Mü vµ Ên §é trong ®ã Trung Quèc chiÕm ®Õn 40% l­îng dÇu t¨ng cña toµn thÕ giíi. N¨m 2003, Trung Quèc ®· v­ît NhËt B¶n vµ trë thµnh quèc gia thø hai tiªu thô dÇu th« trªn thÕ giíi, sau Mü. Nh×n chung c¸c nguån n¨ng l­îng cña Trung Quèc t­¬ng ®èi phong phó nh­ng chñ yÕu lµ than ®¸, cßn dÇu má vµ khÝ ®èt lµ ®Ó phôc vô nhu cÇu trong n­íc vÉn cßn thiÕu hôt. Trong 10 n¨m qua møc tiªu thô dÇu má cña Trung Quèc t¨ng kho¶ng 6%/n¨m trong khi s¶n l­îng dÇu chØ t¨ng 1,5%. ChÝnh s¸ch truyÒn thèng vÒ tù cung tù cÊp dÇu má nay ®· trë thµnh dÜ v·ng. Lµ n­íc nhËp khÈu lín thø hai trªn thÕ giíi sau Mü vµ chiÕm 40% møc t¨ng tiªu thô dÇu má thÕ giíi, hµng ngµy Trung Quèc nhËp khÈu kho¶ng hai triÖu thïng, t­¬ng ®­¬ng 270.000 tÊn. ChÝnh phñ Trung Quèc dù b¸o ®Õn n¨m 2030, con sè nµy sÏ t¨ng lªn 9,8 triÖu thïng, t­¬ng ®­¬ng 1,35 triÖu tÊn. §Õn n¨m 2020, theo nh­ cam kÕt t¨ng gÊp bèn lÇn GDP hiÖn nay t¹i §¹i héi §¶ng thø XVI, Trung Quèc sÏ nhËp khÈu kho¶ng 250 triÖu tÊn dÇu mçi n¨m vµ trë thµnh quèc gia nhËp khÈu dÇu lín nhÊt trªn thÕ giíi. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh trÞ còng lµ mét nh©n tè rÊt quan träng g©y nªn sù biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng dÇu má. Tr­íc m¾t, chÝnh trÞ dÇu má kh«ng ph¶i liªn quan ®Õn vÊn ®Ò thÕ giíi sÏ thiÕu dÇu mµ liªn quan ®Õn sù ra ®êi vµ ¶nh h­ëng ngµy cµng t¨ng cña Tæ chøc c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu má OPEC ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, t×nh h×nh bÊt æn ë Trung §«ng vµ c¸c cuéc xung ®ét, tranh chÊp biªn giíi, l·nh thæ ë c¸c khu vùc hiÖn nay ®Æc biÖt ë c¸c khu vùc cã tr÷ l­îng dÇu lín. Cuèi cïng, t©m lý lo ng¹i còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y nªn sù biÕn ®éng t¨ng cña gi¸ dÇu. T©m tr¹ng lo ng¹i, sù lo l¾ng cña giíi kinh doanh vÒ sù biÕn ®éng gi¸ dÇu cã thÓ phÇn nµo ®­îc t¹o ra bëi sù ®Çu c¬, ®· kÐo dµi c¬n sèt gi¸ cña thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi.
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 5. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc tr­íc sù biÕn ®éng gi¸ dÇu Gi¸ dÇu cao t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn toµn bé nÒn kinh tÕ thÕ giíi, h¹n chÕ tèc ®« t¨ng tr­ëng, lµm cho ®êi sèng khã kh¨n vµ theo sau ®ã lµ nh÷ng lén xén vÒ chÝnh trÞ x· héi. C¸c n­íc xö lý vÊn ®Ò nµy tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi vµ t×nh h×nh tµi nguyªn mçi n­íc. C¸c n­íc OPEC chñ tr­¬ng gi÷ gi¸ dÇu cao mét c¸ch hîp lý theo lý luËn cña hä b»ng c¸ch ®iÒu chØnh s¶n l­îng chi ®Ó møc cung xÊp xØ møc cÇu. Khung gi¸ dÇu th« cña OPEC hiÖn nay lµ 22 - 28 USD/thïng, nh­ng v× ®ång USD mÊt gi¸ nªn xu h­íng s¾p tíi sÏ lµ 30 - 35USD/1 thïng. Víi biÖn ph¸p nµy OPEC võa ®¶m b¶o cã thu nhËp cao võa gi÷ ®­îc nguån tµi nguyªn mµ hä tin r»ng sau vµi chôc n¨m n÷a, vai trß cña hä trªn thÞ tr­êng dÇu khÝ sÏ lµ tuyÖt ®èi. C¸c n­íc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu dÇu nhá h¬n th× hoÆc lµ tranh thñ khai th¸c ®Ó t¨ng nguån thu, hoÆc lµ h¹n chÕ khai th¸c trong n­íc, më réng ®Çu t­ khai th¸c ë n­íc ngoµi, phô thuéc vµo nhu cÇu ng©n s¸ch. Chñ tr­¬ng t¨ng c­êng khai th¸c ®Ó xuÊt khÈu chøa mét nguy c¬ tiÒm Èn, bëi v× sau nµy hä sÏ lµ nh÷ng n­íc nhËp khÈu víi gi¸ dÇu cao h¬n gÊp nhiÒu lÇn. Do vËy, c¸c n­íc cã tiÒm n¨ng tµi chÝnh th× ph¸t triÓn chÕ biÕn trong n­íc ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm läc dÇu, h¹n chÕ tèi ®a xuÊt s¶n phÈm th«. C¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc thiÕu dÇu khÝ th× chñ tr­¬ng ®a d¹ng ho¸ nguån cung, ®a d¹ng ho¸ nguån nhiªn liÖu (sö dông ®iÖn, hydro thay x¨ng hoÆc s¶n xuÊt x¨ng dÇu tõ khÝ ®èt, than ®¸…), tiÕt kiÖm n¨ng l­îng kÓ c¶ ®¸nh thuÕ cao, nh»m h¹n chÕ nhu cÇu sö dông, ®ång thêi ®Çu t­ nghiªn cøu c¸c nguån n¨ng l­îng míi. §Ó gi÷ cho gi¸ x¨ng dÇu néi ®Þa Ýt biÕn ®éng, c¸c n­íc nµy rÊt tÝch cùc lËp kho dù tr÷ chiÕn l­îc, ®Æc biÖt lµ Mü, môc tiªu dÇu dù tr÷ ph¶i ®ñ dïng trong 9 th¸ng, Trung Quèc môc tiªu nµy lµ 3 th¸ng.
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng II: T¸c ®éng cña sù biÕn ®éng thÞ tr­êng dÇu má thÕ giíi ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu má cña ViÖt Nam. I. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu dÇu má cña ViÖt Nam 1. Khai th¸c dÇu má ë ViÖt Nam C«ng t¸c t×m kiÕm th¨m dß dÇu má trªn ®Êt liÒn miÒn B¾c ®· b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû tr­íc vµ thùc sù ®­îc më réng ra toµn l·nh thæ vµ l·nh h¶i ViÖt Nam tõ sau ngµy ®Êt n­íc thèng nhÊt. Ngµy 26/6/1986 ®· ®¸nh dÊu sù b¾t ®Çu cña ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c dÇu khi má B¹ch Hæ (thuéc thÒm lôc ®Þa phÝa Nam, ngoµi kh¬i tØnh Bµ RÞa - Vòng Tµu) ®· khai th¸c dßng dÇu ®Çu tiªn vµ chÝnh thøc ®­a ViÖt Nam vµo danh s¸ch c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu th« tõ n¨m 1991. §iÒu ®Æc biÖt quan träng mang tÝnh b­íc ngoÆt lµ vµo n¨m 1988 ®· kh¼ng ®Þnh nguån tr÷ l­îng dÇu lín tÝch tô trong ®¸ mãng granÝt nøt nÎ vµ ®· ®­îc khai th¸c. Tõ ®ã ®Õn nay, mãng granÝt nøt nÎ thuéc má B¹ch Hæ lu«n ®ãng vai trß chñ lùc trong khai th¸c dÇu cña ViÖt Nam. Víi viÖc ph¸t hiÖn vµ ®­a vµo khai th¸c dÇu tõ mãng granÝt nøt nÎ t¹i má B¹ch Hæ, ngµnh dÇu khÝ ViÖt Nam ch¼ng nh÷ng ®· chøng tá ®­îc sù lín m¹nh cña m×nh mµ cßn mang ®Õn cho nÒn c«ng nghiÖp dÇu thÕ giíi nh÷ng quan ®iÓm hÕt søc míi mÎ vÒ viÖc t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c dÇu trong ®¸ mãng granÝt nøt nÎ, mét ®èi t­îng mµ tõ tr­íc ®Õn nay th­êng Ýt ®­îc chó ý. Sau gÇn 30 n¨m ho¹t ®éng, s¶n l­îng trung b×nh ngµy trong n¨m 2004 lµ 400 ngh×n thïng (53 ngh×n tÊn) dÇu th«. §iÒu nµy ®· ®­a ViÖt Nam trë thµnh quèc gia ®øng thø ba vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu dÇu trong khu vùc. HiÖn t¹i, trªn thÒm lôc ®Þa vµ ®Êt liÒn cña n­íc ta cã c¸c má B¹ch Hæ, Rång, §¹i Hïng, R¹ng §«ng, Hång Ngäc, S­ Tö §en, C¸i N­íc, Bunga Kekwa, Bunga Raya, Bunga Seroja, Lan T©y vµ TiÒn H¶i C ®ang khai th¸c. Cho tíi thêi ®iÓm hÕt th¸ng 10/2004, tæng s¶n l­îng khai th¸c ®­îc lµ 16,95 triÖu tÊn dÇu th« ®¹t 97,5% kÕ ho¹ch n¨m. Nhµ s¶n xuÊt dÇu má lín nhÊt trªn c¶ n­íc lµ Vietsopetro, c«ng ty liªn doanh gi÷a Petro ViÖt Nam vµ Zarubezhneft cña Nga.
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2. T×nh h×nh xuÊt khÈu dÇu má cña ViÖt Nam Do ch­a cã nhµ m¸y läc dÇu trong n­íc, nªn tõ n¨m 1986 ®Õn nay ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt khÈu dÇu th« - s¶n phÈm dÇu má song ch­a qua tinh chÕ. Theo dßng thêi gian, sau B¹ch Hæ, dÇu th« khai th¸c tõ nh÷ng má kh¸c còng lÇn l­ît ®­îc ®­a vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. N¨m 1994, tõ má §¹i Hïng ®· cã dÇu th« xuÊt khÈu, ®©y lµ nh÷ng s¶n phÈm ®Çu tiªn cã sù hîp t¸c víi c¸c c«ng ty dÇu khÝ ph­¬ng t©y, khi ®ã lµ c«ng ty BHPP cña australia. TiÕp ®Õn n¨m 1997, ta cã xuÊt khÈu dÇu th« tõ má PM3 - CAA, n¨m 1998 tõ hai má R¹ng §«ng vµ Ruby vµ n¨m 2003 cã thªm hai má n÷a cã dÇu ®ã lµ má S­ Tö §en vµ má C¸i N­íc. ViÖt Nam ®­îc xÕp vµo c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu má lµ tõ n¨m 1991 khi s¶n l­îng khai th¸c míi ®¹t vµi ba triÖu tÊn. §Õn nay, hµng n¨m s¶n l­îng dÇu khai th¸c vµ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· ®¹t hai chôc triÖu tÊn. Tæng sè dÇu th« xuÊt khÈu cña ViÖt Nam tÝnh ®Õn n¨m 2004 ®¹t kho¶ng trªn 160 triÖu tÊn víi doanh thu trªn 30 tû USD. B¶ng 3: XuÊt khÈu dÇu th« cña ViÖt Nam tõ 1991 - 2000 §¬n vÞ: triÖu tÊn N¨m S¶n l­îng 1991 2078,1 1992 2580,7 1993 2985,2 1994 4054,3 1995 5448,9 1996 7255,9 1997 9185,0 1998 9360,3 1999 11540,0 2000 14308,0 Nguån: Tæng côc thèng kª
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ViÖt Nam ®øng thø 31 trong sè c¸c quèc gia xuÊt khÈu dÇu má vÒ s¶n l­îng dÇu xuÊt ra so s¸nh víi c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi vµ khu vùc. DÇu th« gi÷ vÞ trÝ sè mét trong xuÊt khÈu song kim ng¹ch xuÊt khÈu phô thuéc nhiÒu vµo biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. N¨m 2002, gi¸ dÇu Ýt biÕn ®éng so víi n¨m 2002 vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ t¨ng 4,6% chñ yÕu nhê vµo t¨ng s¶n l­îng khai th¸c. §Õn n¨m 2003 s¶n l­îng xuÊt khÈu dÇu th« ®¹t 17169 ngh×n tÊn víi tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ 3777 triÖu USD. Ho¹t ®éng th¨m dß, khai th¸c vµ s¶n xuÊt dÇu th« trong n¨m 2003 tiÕn triÓn tèt, dÇu th« khai th¸c ®¹t 17,34 triÖu tÊn, t¨ng 2,8% so víi cïng kú n¨m tr­íc. Trong n¨m 2004, ngµnh dÇu khÝ ViÖt Nam ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng th¨m dß, t×m kiÕm, th¨m dß, t¨ng c­êng khai th¸c vµ xuÊt khÈu. Do vËy, cho ®Õn th¸ng 10/2004, gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu th« cñaViÖt Nam ®· v­ît so víi kÕ ho¹ch 124%. Víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®¹t 16279 tÊn, ®¹t trÞ gi¸ 4600 triÖu USD, t¨ng 14,5% vÒ sè l­îng vµ 48,6% vÒ gi¸ trÞ so víi cïng kú n¨m 2003. B¶ng 4: TrÞ gi¸ xuÊt khÈu dÇu th« trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y §¬n vÞ: triÖu USD N¨m TrÞ gi¸ xuÊt khÈu 2001 3126 2002 3270 2003 3777 Nguån: Tæng côc thèng kª DÇu th« gi÷ mét vai trß rÊt quan träng trong viÖc lµm t¨ng ®¸ng kÓ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Theo b¶ng 5, xuÊt khÈu 10 th¸ng ®Çu n¨m 2004 t¨ng so víi cïng kú n¨m 2003 lµ 4676 triÖu USD. Trong ®ã, do t¨ng gi¸ xuÊt khÈu lµ 7% lµm kim ng¹ch t¨ng 1393 triÖu USD; do t¨ng l­îng xuÊt khÈu 19,7% lµm kim ng¹ch t¨ng 3283 triÖu USD. TÝnh riªng dÇu th«, kim ng¹ch
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1643 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2