Đề án tốt nghiệp Quản lý công: Chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:69

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định" nhằm phân tích và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về thực trạng của cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số, đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ được giao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án tốt nghiệp Quản lý công: Chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH VĂN PHONG CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Thừa Thiên Huế, tháng 8 năm 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH VĂN PHONG CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. LÊ THỊ THU HUYỀN Thừa Thiên Huế, tháng 8 năm 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề án này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Lê Thị Thu Huyền. Trong đề án này có kế thừa kết quả nghiên cứu của các học giả đi trước và các số liệu, nội dung được trình bày trong đề án này là hoàn toàn hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình. Thừa Thiên Huế, tháng 8 năm 2024 Học viên Đinh Văn Phong
ii LỜI CẢM ƠN Để thực hiện và hoàn thành Đề án tốt nghiệp tại Phân hiệu Học viện Hành chính Quốc gia tại tỉnh Quảng Nam, tôi luôn nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp lãnh đạo của Học viện Hành chính Quốc gia, sự giúp đỡ của các thầy cô quản lý lớp tại Huế, Hà Nội và các giảng viên của Học viện. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và xin có lời cảm ơn trân trọng nhất gửi đến các thầy cô, đặc biệt là giảng viên hướng dẫn TS. Lê Thị Thu Huyền, Phân hiệu Học viện Hành chính Quốc gia tại tỉnh Quảng Nam, đã tận tình hướng dẫn tôi nghiên cứu, hoàn thành đề án này. Xin trân trọng cảm ơn quý lãnh đạo Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, các Ban, ngành đoàn thể huyện An Lão, tỉnh Bình Định; cảm ơn Đảng ủy, HĐND, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện An Lão. Tôi xin chân cảm ơn các đồng chí cán bộ, công chức đang công tác tại Ban Tổ chức Huyện uỷ, Phòng Nội Vụ, Phòng Kinh tế - Hạ tầng, Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội, Trung tâm y tế huyện, Văn phòng HĐND - UBND huyện, Văn phòng Huyện ủy An Lão đã nhiệt tình tạo điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành Đề án này. Và tôi xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo cơ quan, bạn bè, đồng nghiệp và các học viên Lớp cao học Quản lý công HC27.T2 tại Phân hiệu Học viện Hành chính Quốc gia tại tỉnh Quảng Nam đã ủng hộ, tạo điều kiện và cùng sát cánh tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và làm đề án tốt nghiệp này./. Học viên Đinh Văn Phong
iii DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ ANND An ninh nhân dân BLLĐ Bạo loạn lật đổ CHDCND Cộng hoà Dân chủ Nhân dân CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hoá DBĐV Dự bị động viên DBHB Diễn biến hòa bình DTTS Dân tộc thiểu số HĐND Hội đồng nhân dân HTCT Hệ thống chính trị KT,VH,XH Kinh tế, văn hoá, xã hội MTTQ Mặt trận Tổ quốc Nxb Nhà xuất bản QP, AN Quốc phòng, an ninh QPTD Quốc phòng toàn dân TW Trung ương UBND Ủy ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa
iv DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng đơn vị hành chính và số lượng cán bộ, cán bộ cấp xã là người DTTS trên địa bàn huyện đến 12/2023 .................................................................. 24 Bảng 2.2. Về cơ cấu, số lượng cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số theo địa bàn và chức danh tính đến tháng 12/2022 ..................................................................... 25 Bảng 2.3. Cơ cấu cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số theo giới tính đến 12/2023 ....27 Bảng 2.4. Đánh giá của cán bộ, công chức trên địa bàn huyện về tinh thần, thái độ ĐNCB cấp xã DTTS ............................................................................................. 29 Bảng 2.6. Số lượng cán bộ xã là người DTTS bị xử lý kỷ luật ...................................... 32 Bảng 2.7. Thực trạng về trình độ chuyên môn cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số tính đến 12/2022 ............................................................................................... 34 Bảng 2.8: Trình độ lý luận chính trị cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số đến 12/2023 ................................................................................................................. 36 Bảng 2.9. Bảng Tổng hợp đánh giá kết quả xếp loại của cán bộ cấp xã là người DTTS đến 12/2023 trên địa bàn huyện An Lão hiện nay........................................ 59 DANH MỤC CÁC BIỂU Biểu 2.1. Tỉ lệ % theo độ tuổi của cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số tính đến 12/2023 ................................................................................................................. 26 Biểu đồ 2.2. Số lượng cán bộ cấp xã hiện nay so với thực tế khối lượng công việc 31 Biểu 2.3. Thực trạng về trình độ chuyên môn cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số tính đến 12/2023 .................................................................................................... 34
v MỤC LỤC PHẦN I. MỞ ĐẤU ................................................................................................. 1 1. Lý do xây dựng đề án .......................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 4 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................... 4 5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 5 6. Lợi ích của đề án ứng dụng trong thực tiễn............................................................. 6 7. Cấu trúc đề án...................................................................................................... 6 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ............................................................................................ 7 1.1. Khái niệm cán bộ, cán bộ cấp xã và cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số ................. 7 1.1.1. Khái niệm cán bộ ........................................................................................... 7 1.1.2. Khái niệm cán bộ cấp xã và cán bộ cấp xã dân tộc thiểu số ............................ 7 1.2. Chức năng, nhiệm vụ của từng cán bộ cấp xã (Căn cứ theo Nghị định 33/2023/NĐ-CP ngày 10/6/2023 của Chính phủ quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố). ......................... 8 1.3. Đặc điểm và vai trò của cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số ......................... 10 1.3.1. Đặc điểm của cán bộ xã người dân tộc thiểu số.............................................. 10 1.3.2. Vai trò của cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số.......................................... 12 1.4. Các văn bản của Đảng và Nhà nước có đề cập vấn đề chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số ............................................................................................. 13 1.5. Quan niệm vầ chất lượng cán bộ cấp xã và các tiêu chí đánh giá......................... 14 1.5.1. Chất lượng cán bộ cấp xã............................................................................... 14 1.5.2. Các tiêu chí đánh giá chất lượng cán bộ ....................................................... 17 Chương 2. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VỀ CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH .................................................................................................................... 23 2.1. Giới thiệu chung về huyện An Lão, về cán bộ cấp xã thuộc huyện An lão, tỉnh Bình Định .............................................................................................................. 23 2.1.1. Tổng quan về huyện An lão, tỉnh Bình Định ................................................ 23 2.1.2. Về cơ cấu, số lượng cán bộ cấp xã là người dân tộc tiểu số theo địa bàn và chức danh....................................................................................................................... 24 2.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số của huyện An Lão, tỉnh Bình Định ............................................................................... 27 2.2.1. Về chính trị tư tưởng của cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số huyện An Lão ... 27 2.2.2. Về đạo đức, lối sống cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số của huyện An Lão.. 28
vi 2.2.3. Về tác phong, lề lối làm việc cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số của huyện An Lão .................................................................................................................. 30 2.2.4. Về ý thức tổ chức kỷ luật cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số của huyện An Lão 32 2.2.5. Về trình độ đội ngũ cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số của huyện An Lão .. 33 2.2.6. Về kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao của cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số huyện An Lão ............................................................................... 37 2.3. Đánh giá chung về chất lượng đội ngũ cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số huyện An Lão, tỉnh Bình Định ............................................................................... 38 2.3.1.Những ưu điểm ............................................................................................. 38 2.3.2. Những hạn chế ............................................................................................. 39 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH, NGUỒN LỰC TỔ CHỨC THỰC HIỆN VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH..... 41 3.1. Các giải pháp cụ thể ......................................................................................... 41 3.1.1. Chất lượng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng ........................................ 41 3.1.2. Đổi mới công tác bổ nhiệm ............................................................................ 43 3.1.3. Hoàn thiện công tác đánh giá ......................................................................... 45 3.1.4. Hoàn thiện công tác khen thưởng, kỷ luật ....................................................... 48 3.1.5. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ ...... 50 3.1.6. Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác cán bộ............. 51 3.2. Lộ trình và nguồn lực thực hiện việc nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão ........................................................... 53 3.2.1. Lộ trình cụ thể đối với cán bộ cấp xã giai đoạn từ 2025 – 2030. ....................... 53 3.2.2. Nguồn lực thực hiện việc nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão........................................................................ 53 PHẦN 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................... 54 1. Kết luận.............................................................................................................. 54 2. Kiến nghị ........................................................................................................... 55 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 57
1 PHẦN I. MỞ ĐẤU 1. Lý do xây dựng đề án Vị trí của cấp xã trong bộ máy chính quyền của nước ta luôn đặc biệt quan trọng, điều này được quy định rõ trong Điều 118 của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Chính quyền xã có nhiều nhiệm vụ quan trọng như bảo đảm tuân thủ các chủ trương và đường lối của Đảng, thực hiện chính sách và pháp luật của Nhà nước, cũng như áp dụng các quyết định của Chính phủ cấp trên. Họ cũng phải đảm bảo việc triển khai các biện pháp nhằm tận dụng tối đa tiềm năng và khả năng phát triển của địa phương trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội, an ninh và quốc phòng. Nhiệm vụ quan trọng khác của họ là không ngừng nâng cao điều kiện sống vật chất và tinh thần của cư dân địa phương, đồng thời hoàn thành đầy đủ trách nhiệm của mình đối với Nhà nước. Hiến pháp và Luật tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 quy định nhiệm vụ của chính quyền cấp xã. Sự vững mạnh của chính quyền cấp xã là nền tảng cho hệ thống chính quyền cả nước và ngược lại. Cán bộ cấp xã đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp xúc trực tiếp với nhân dân hàng ngày, cung cấp thông tin, hướng dẫn, và tuyên truyền về chính sách, pháp luật của Nhà nước cũng như chủ trương, đường lối của Đảng. Họ cũng có trách nhiệm lắng nghe, giải quyết hoặc chuyển tiếp lên cấp trên các kiến nghị, ý kiến, và nguyện vọng của nhân dân. Vì vậy, chất lượng hoạt động của họ ảnh hưởng trực tiếp đến sức mạnh của hệ thống chính trị cơ sở, cũng như tác động đến sự phát triển cách mạng và đổi mới của Đảng và Nhà nước. An Lão, một huyện nằm ở vùng miền núi của tỉnh Bình Định, đã chú trọng vào việc phát triển nhân sự trong thời gian qua. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa đáp ứng được kỳ vọng. Đội ngũ cán bộ vẫn còn thiếu năng lực quản lý nhà nước, đặc biệt là cán bộ cấp xã thuộc dân tộc thiểu số. Chất lượng và cơ cấu của họ vẫn còn yếu, còn tư tưởng bảo thủ và ỷ lại, thiếu sự năng động và sáng tạo. Một số cán bộ cấp xã còn dấn thân vào hiện tượng tham nhũng, bè phái, và quan liêu, làm suy
2 giảm uy tín của họ trong mắt nhân dân. Việc nghiên cứu lý luận và phân tích tình hình nguồn nhân lực sẽ cung cấp cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện chất lượng và phát triển nguồn nhân lực, nhằm đáp ứng các nhiệm vụ quan trọng của huyện. Với lý do đó nên tôi chọn đề tài “Chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định” làm Đề án thạc sĩ của mình. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Chất lượng của cán bộ cấp xã, đặc biệt là những cán bộ thuộc dân tộc thiểu số, không phải là một vấn đề mới và đã được nhiều nghiên cứu trong các lĩnh vực như chính trị học và quản lý công. Tuy nhiên, đây vẫn là một đề tài mang tính thời sự và phức tạp. Nhiều nhà nghiên cứu, quản lý và nhà hoạch định chính sách đã tập trung vào việc nghiên cứu, khảo sát để tìm ra giải pháp. Các nghiên cứu được công bố với nhiều góc độ và hình thức khác nhau, đại diện cho sự đa dạng của các tác giả. Theo TS. Thang Văn Phúc và TS. Nguyễn Minh Phương (2004), trong sách "Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân", NXB Chính trị quốc gia, việc xây dựng đội ngũ cán bộ và công chức phải phản ánh tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam về vai trò của cán bộ cách mạng. Họ cũng nhấn mạnh việc rút ra bài học từ kinh nghiệm tuyển chọn và sử dụng nhân tài trong lịch sử dựng nước và giữ nước, đồng thời xây dựng nền công vụ chính quy hiện đại của Việt Nam trong khu vực và toàn cầu. Đề xuất của họ có thể lấy cảm hứng từ những nghiên cứu này để thiết lập các tiêu chuẩn và đào tạo cho cán bộ cấp xã phù hợp với xu thế phát triển tổng thể và điều kiện cụ thể của huyện An Lão. Trong sách Luận cứ khoa học cho việc tạo chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước của Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm (2003), xuất bản bởi NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, các tác giả đã trình bày cơ sở lý luận về việc áp dụng tiêu chuẩn cán bộ của Đảng phù hợp với từng giai đoạn cách mạng, cùng với các quan điểm và phương hướng nhằm nâng cao chất lượng công tác cán bộ. Một điểm đáng chú ý là phương pháp "tiêu
3 chuẩn hóa cán bộ", một quan điểm đổi mới trong công tác cán bộ, mà tác giả đã đề xuất. Điều này có thể là một nguồn cảm hứng cho việc phát triển tiêu chuẩn cán bộ cấp xã phù hợp với xu hướng phát triển và đặc thù của Huyện An Lão [32]. Bài báo Chất lượng và tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ hiện nay của Đặng Thị Hồng Hoa từ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, được công bố trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước ngày 29/7/2016, đã đề cập đến các tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ hiện tại. Trong luận văn thạc sĩ của mình về Quản lý Hành chính công tại Học viện Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, với đề tài "Năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã là người dân tộc thiểu số tại huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu" (Nguyễn Nhật Linh, 2018), đã phân tích vấn đề cán bộ và công tác cán bộ dân tộc thiểu số. Công trình này giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn, đồng thời đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác cán bộ người dân tộc, đáp ứng yêu cầu ở nhiều địa phương khác nhau. Tuy nhiên, việc xây dựng đội ngũ cán bộ là người dân tộc thiểu số ở các xã vẫn còn ít được các tác giả đề cập tới. [19] Trong luận văn thạc sĩ Quản lý Hành chính công tại Học viện Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, Phùng Thị Thu Phương (2019) với đề tài “Chất lượng đội ngũ công chức cấp xã là người dân tộc thiểu số huyện Nà Rì, tỉnh Bắc Kạn” đã phân tích chất lượng đội ngũ công chức cấp xã. Nguyễn Phương Đông (2022) trong bài viết “Vấn đề giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên” đăng trên Tạp chí Kiểm tra (số 07, tr. 26-27) đã nêu rõ tầm quan trọng, hiệu quả, hình thức và phương pháp giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên hiện nay. Đề án này có thể kế thừa các phương pháp khả thi trong giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức cho cán bộ đảng viên cấp cơ sở nhằm củng cố và nâng cao phẩm chất đạo đức, chính trị của cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số tại huyện. Các tác giả đã phân tích một cách hệ thống và tương đối toàn diện về vấn đề chất lượng cán bộ nói chung, dưới góc độ lý luận cũng như sự vận dụng lý luận vào
4 tình hình thực tiễn. Những công trình này đều là sản phẩm trí tuệ có giá trị và ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn, là cơ sở kế thừa cho các nghiên cứu tiếp theo.. Trước xu hướng hội nhập và toàn cầu hóa, việc xây dựng nông thôn mới đã làm cho vấn đề chất lượng cán bộ cấp xã trở nên hết sức cấp thiết. Đặc biệt, nghiên cứu trực tiếp về chất lượng cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số tại huyện An Lão, tỉnh Bình Định vẫn chưa được thực hiện. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này có ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở tại huyện An Lão hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1.Đối tượng nghiên cứu Đề án nghiên cứu chất lượng cán bộ cấp xã người DTTS trên địa bàn huyện An Lão nói riêng và cán bộ cấp xã nói chung (gồm các chức vụ và các chức danh được quy định tại khoản 2, Điều 61 Luật CBCC năm 2008 và khoản 1, Điều 5 Nghị định 33/2023 của Chính phủ). 3.2. Phạm vi nghiên cứu Đề án chỉ tập trung nghiên cứu chất lượng cán bộ cấp xã người DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định Thời gian nghiên cứu từ năm 2020 đến năm 2023. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Mục tiêu nghiên cứu: Để phân tích và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về thực trạng của cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số, đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ được giao. 4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện được mục tiêu nêu trên, đề án có những nhiệm vụ nghiên cứu như sau: Thứ nhất, phân tích về cơ sở lý luận về xây dựng cán bộ cấp xã người DTTS trên địa bàn huyện.
5 Thứ hai, phân tích về thực trạng về chất lượng cán bộ cấp xã người DTTS trên địa bàn huyện, quan đó đánh giá những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế, chỉ ra nguyên nhân hạn chế của thực trạng trên. Thứ ba, phân tích một số giải pháp nhằm tạo ra chất lượng cho cán bộ cấp xã người DTTS đủ điều kiện và đáp ứng với nhiệm vụ được giao. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Đề tài áp dụng phương pháp luận duy vật lịch sử và duy vật biện chứng để tiếp cận và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ cấp xã. 5.2. Phương pháp thu thập thông tin *Thu thập thông tin sơ cấp Tác giả chọn ra 120 người dân để điều tra về nhận xét của họ đối với cán bộ xã, tập trung vào các nội dung như uy tín trong công tác và kỹ năng làm việc, đồng thời chọn ra 40 cán bộ (bao gồm cán bộ lãnh đạo Ban Tổ chức Huyện ủy và Phòng Nội vụ huyện An Lão, tỉnh Bình Định). Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn một số cán bộ lãnh đạo các phòng, ban thuộc Huyện uỷ, UBND, MTTQ và các đoàn thể chính trị huyện trong đó: Huyện uỷ 01 người, UBND 01 người, MTTQ và các tổ chức chính trị xã hội 06 người, ban Tổ chức Huyện uỷ 01 người và phòng Nội vụ huyện 01 người. Thời gian phỏng vấn từ 10-20 phút/người. Phương pháp quan sát: Sử dụng phương pháp quan sát để thu thập thông tin về hành vi, thái độ và điều kiện làm việc của cán bộ cấp xã. * Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: + Thu thập dữ liệu từ các bảng, biểu thống kê và báo cáo tổng kết đánh giá chất lượng cán bộ hàng năm tại Ban Tổ chức Huyện ủy, Phòng Nội vụ huyện, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị xã hội huyện. + Thu thập các công trình và bài viết được đăng tải trên báo chí, tạp chí, internet liên quan đến chất lượng cán bộ, công chức cấp xã nói chung và chất lượng
6 cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số nói riêng; tham khảo các văn bản pháp luật về quản lý cán bộ của Trung ương, tỉnh và các huyện, thị xã. 6. Lợi ích của đề án ứng dụng trong thực tiễn Dựa trên kết quả nghiên cứu, đề tài này cung cấp một cái nhìn tổng quan và làm rõ hơn về cơ sở lý luận về chất lượng cán bộ cấp xã. Nó đánh giá thực trạng và chỉ ra những bất cập, hạn chế về chất lượng cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. Nghiên cứu cũng xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ cấp xã tại huyện An Lão và đặt ra những vấn đề cần giải quyết, cùng với quan điểm và giải pháp để đảm bảo chất lượng cán bộ cấp xã trong bối cảnh mới hiện nay. Đồng thời, đề án cũng đóng góp vào việc làm sáng tỏ và bổ sung lý luận về chất lượng cán bộ cấp xã, thúc đẩy cải cách hành chính nhà nước và xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Kết quả nghiên cứu của đề án có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo có giá trị trong việc tổng kết thực tiễn về cán bộ cấp xã. 7. Cấu trúc đề án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của đề án được kết cấu gồm 3 chương. Cụ thể như sau. Chương 1. Cơ sở lý luận về chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số. Chương 2. Đánh giá thực trạng về chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. Chương 3. Giải pháp và lộ trình, nguồn lực tổ chức thực hiện việc nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định.
7 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CẤP XÃ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ 1.1. Khái niệm cán bộ, cán bộ cấp xã và cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số 1.1.1. Khái niệm cán bộ Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, và bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, và tổ chức chính trị - xã hội ở các cấp tỉnh và cấp huyện, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Khái niệm cán bộ có thể bao gồm cả cán bộ cấp xã, như được quy định trong một số văn bản pháp lý, chẳng hạn như: Nghị định 90/2020/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2020 về đánh giá và xếp loại chất lượng cán bộ, công chức, viên chức; Nghị định số 29/2013/NĐ-CP ngày 08 tháng 4 năm 2013 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22 tháng 10 năm 2009; và Nghị định số 101/2017/NĐ-CP ngày 01 tháng 9 năm 2017 của Chính phủ về đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức.Những văn bản này đề cập đến việc đánh giá cán bộ cấp xã. [29] 1.1.2. Khái niệm cán bộ cấp xã và cán bộ cấp xã dân tộc thiểu số Cán bộ ở cấp xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam, được bầu giữ các chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, và người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội. Công chức ở cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng vào một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, thuộc biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. 1. Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy; 2. Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân; 3. Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân; 4. Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;
8 5. Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; 6. Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; 7. Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam; 8. Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh Việt Nam. Từ những vấn đề trên, có thể định nghĩa: Đội ngũ cán bộ xã là những cán bộ của Đảng và Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể quần chúng trong hệ thống chính trị cơ sở. Họ giữ vai trò lãnh đạo, quản lý, và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, và văn hoá xã hội ở cơ sở. Cán bộ xã là những cán bộ nòng cốt của Đảng, Nhà nước và các tổ chức đoàn thể ở địa phương.[29] Căn cứ khoản 2, 3 Điều 4 Nghị định 05/2011/NĐ-CP thì: Dân tộc thiểu số được định nghĩa là những dân tộc có số dân ít hơn so với dân tộc đa số trên phạm vi lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong khi đó, dân tộc đa số là dân tộc có số dân chiếm trên 50% tổng dân số của cả nước, theo kết quả của cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019. Theo dữ liệu từ cuộc điều tra, toàn quốc có 82.085.729 người thuộc dân tộc Kinh, chiếm 85,3% tổng dân số, và 14.123.255 người thuộc các dân tộc khác, chiếm 14,7% tổng dân số của cả nước. Như vậy, các dân tộc thiểu số ở Việt Nam gồm 53 dân tộc trong thành phần dân tộc Việt Nam, ngoại trừ dân tộc Kinh là dân tộc đa số. Dựa trên các định nghĩa về cán bộ cấp xã và dân tộc thiểu số, cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số là công dân Việt Nam thuộc các dân tộc thiểu số, hiện đang làm việc và công tác trong các vị trí như Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, và người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội cấp xã.Họ được bầu giữ chức vụ theo nhiệm kỳ và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. [21] 1.2. Chức năng, nhiệm vụ của từng cán bộ cấp xã (Căn cứ theo Nghị định 33/2023/NĐ-CP ngày 10/6/2023 của Chính phủ quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố). Bí thư Đảng ủy cấp xã Lãnh đạo và chỉ đạo việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Đảng bộ; phối hợp
9 cùng tập thể Đảng ủy và Ban Thường vụ Đảng ủy để lãnh đạo toàn diện hệ thống chính trị cơ sở trong việc thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của pháp luật tại cấp xã. Phó Bí thư Đảng ủy cấp xã Thực hiện các nhiệm vụ theo phân công của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, và Bí thư Đảng ủy cấp xã; Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân cấp xã - Thực hiện các nhiệm vụ theo phân công của Thường trực Hội đồng nhân dân và của Chủ tịch Hội đồng nhân dân cấp xã; Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã - Các thành viên Ủy ban nhân dân cấp xã lãnh đạo và điều hành công việc của Ủy ban nhân dân. Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã - Trực tiếp chỉ đạo các lĩnh vực và địa bàn công tác do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã phân công; chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai công việc theo lĩnh vực, địa bàn; được sử dụng quyền hạn của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã khi giải quyết các công việc và ký các văn bản khi được Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ủy quyền; Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã chỉ đạo và cùng với các thành viên của Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã . Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cấp xã Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cấp xã chỉ đạo và cùng với các ủy viên Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cấp xã thực hiện các nhiệm vụ sau: - Chỉ đạo xây dựng Quy chế hoạt động của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ tổ chức mình; chương trình kế hoạch công tác, hướng dẫn hoạt động đối với các tổ chức cơ sở đoàn trực thuộc Đoàn cấp xã; Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cấp xã
10 Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cấp xã chỉ đạo và cùng với các ủy viên Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cấp xã thực hiện các nhiệm vụ sau: - Chỉ đạo xây dựng và tổ chức thực hiện quy chế hoạt động của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ tổ chức mình; chương trình, kế hoạch công tác, hướng dẫn hoạt động đối với các chi hội ở thôn, tổ dân phố;… Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam cấp xã Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam cấp xã chỉ đạo và cùng với các ủy viên Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Hội Nông dân Việt Nam cấp xã thực hiện các nhiệm vụ sau: - Chỉ đạo xây dựng quy chế hoạt động của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ tổ chức mình; chương trình, kế hoạch công tác, hướng dẫn hoạt động đối với các chi hội ở thôn, tổ dân phố;… Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam cấp xã 1.3. Đặc điểm và vai trò của cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số 1.3.1. Đặc điểm của cán bộ xã người dân tộc thiểu số Công dân Việt Nam, bao gồm cán bộ cấp xã và cán bộ cấp xã người DTTS, thiết lập quan hệ lao động với Nhà nước thông qua chế độ bổ nhiệm, bầu hay cử. Họ làm việc tại các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội cấp xã. Do đó, cán bộ cấp xã là người DTTS có các đặc điểm sau: Thứ nhất, là những người thực hiện nhiệm vụ ở cấp xã. Đồng thời họ có bổn phận và trách nhiệm phục vụ Nhà nước, phục vụ nhân dân. Họ phải chịu trách nhiệm nhất định liên quan đến chức trách và vị trí mà họ đang đảm nhiệm. Đối với những trường hợp làm sai, làm trái quy định sẽ bị xử phạt, xử lý theo pháp luật. Thứ hai, Họ được Nhà nước đảm bảo các điều kiện cần thiết và quyền lợi chính đáng để có khả năng và yên tâm thực hiện nhiệm vụ được giao. Họ cũng được cung cấp các trang thiết bị cần thiết ở cấp xã để thực hiện và giải quyết công việc hiệu quả. Thứ ba, Họ hầu hết là người bản địa, sinh sống tại địa phương, và có quan hệ
11 dòng tộc, gắn bó mật thiết với nhân dân. Họ am hiểu thuần thuật và sâu sắc các phong tục, tập quán. Ngoài ra, chấp hành các quy định của pháp luật thì họ còn phải chấp hành và thực hiện hiện các Hương ước, quy ước do cộng đồng dân cư đề ra trên cơ sở có sự chấp thuận của chính quyền cấp huyện. Họ thường cư trú và sinh sống chặt chẽ với nhân dân, có mối quan hệ trực tiếp với người thân và gia đình, họ tộc. Các cán bộ cấp xã người DTTS đại diện cho quyền lực Nhà nước tại địa phương và chung sống làm việc cùng người dân. Do vậy mối quan hệ của họ vừa có tính thống nhất vừa có tính mâu thuẫn. Thứ tư, Hoạt động thực thi nhiệm vụ của họ là một quá trình đa dạng và phức tạp, đòi hỏi thực hiện một cách thường xuyên và chuyên nghiệp. Cấp xã đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết trực tiếp các vấn đề của cộng đồng dân cư tại địa phương, khác biệt so với các cấp quản lý lớn hơn như huyện, tỉnh, và Trung ương. Mặc dù quy mô quản lý tại cấp xã, phường, thị trấn có thể nhỏ hơn, nhưng việc giải quyết các vấn đề lại phức tạp hơn và phát sinh đột xuất hơn do sự đa dạng trong các nhu cầu và hoạt động xã hội của từng người dân. Chính vì vậy, cán bộ cấp xã cần phải có trình độ năng lực và chuyên môn sâu rộng, lẫn với sự vững vàng trong lập trường chính trị, hiểu biết sâu rộng về thực tế địa phương và có kinh nghiệm trong việc giải quyết nhiều tình huống khác nhau một cách thống nhất và chuyên nghiệp nhất, từ đó xây dựng lòng tin vững chắc với cộng đồng dân cư. Thứ năm, Cán bộ cấp xã nói chung và đặc biệt là cán bộ cấp xã người DTTS, đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, và họ chiếm một phần không nhỏ trong tổng số biên chế hiện nay. Thứ tư, Hoạt động thực thi nhiệm vụ của họ là một quá trình đa dạng và phức tạp, đòi hỏi thực hiện một cách thường xuyên và chuyên nghiệp. Cấp xã đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết trực tiếp các vấn đề của cộng đồng dân cư tại địa phương, khác biệt so với các cấp quản lý lớn hơn như huyện, tỉnh, và Trung ương. Mặc dù quy mô quản lý tại cấp xã, phường, thị trấn có thể nhỏ hơn, nhưng việc giải quyết các vấn đề lại phức tạp hơn và phát sinh đột xuất hơn do sự đa dạng
12 trong các nhu cầu và hoạt động xã hội của từng người dân. Chính vì vậy, cán bộ cấp xã cần phải có trình độ năng lực và chuyên môn sâu rộng, lẫn với sự vững vàng trong lập trường chính trị, hiểu biết sâu rộng về thực tế địa phương và có kinh nghiệm trong việc giải quyết nhiều tình huống khác nhau một cách thống nhất và chuyên nghiệp nhất, từ đó xây dựng lòng tin vững chắc với cộng đồng dân cư. Thứ năm, Cán bộ cấp xã nói chung và đặc biệt là cán bộ cấp xã người DTTS, đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, và họ chiếm một phần không nhỏ trong tổng số biên chế hiện nay. 1.3.2. Vai trò của cán bộ cấp xã người dân tộc thiểu số Đối với cán bộ cấp xã là người DTTS, họ là những người có thành phần dân tộc xuất thân là người dân tộc thiểu số, sinh sống và trưởng thành tại địa phương nơi công tác. Những cá nhân này đã được xã hội công nhận qua quá trình bầu cử, tuyển chọn, đào tạo, và bồi dưỡng, đồng thời trải qua các thử thách và rèn luyện, để được bố trí và sắp xếp vào vị trí lãnh đạo và quản lý trong bộ máy chính trị địa phương. Do đó, vai trò của họ trong hệ thống chính trị của vùng DTTS là vô cùng quan trọng. Họ là những đại diện xuất sắc trong việc thể hiện sức mạnh đoàn kết của cộng đồng dân tộc Việt Nam nói chung và từng địa phương cụ thể nói riêng. Họ là những người chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc tổ chức thực hiện các chủ trương và đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, mang lại ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân. Vì vậy, để xây dựng chính quyền cấp cơ sở mạnh mẽ và hiệu quả, việc quan tâm và thực hiện công tác quy hoạch, đào tạo, và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp xã, đặc biệt là từ dân tộc thiểu số, cần phải đảm bảo đủ về số lượng và cao về chất lượng, đồng thời khuyến khích tính năng động, sáng tạo, để đáp ứng đầy đủ yêu cầu của nhiệm vụ được giao. Đối với cán bộ cấp xã là người DTTS, họ là những người có thành phần dân tộc xuất thân là người dân tộc thiểu số, sinh sống và trưởng thành tại địa phương nơi công tác. Những cá nhân này đã được xã hội công nhận qua quá trình bầu cử, tuyển chọn, đào tạo, và bồi dưỡng, đồng thời trải qua các thử thách và rèn luyện, để được