Đề cương bài giảng kế toán tài chính

Chia sẻ: Tran Kim Chi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:63

Thêm vào BST

Báo xấu

159
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các khoản nợ phải thu là một dạng tài sản lưu động của doanh nghiệp, và có vị trí quan trọng về khả năng thanh toán của doanh nghiệp vì vậy đòi hỏi kế toán cần phải hạch toán chính xác kịp thời cho từng đối tượng, từng hợp đồng,…

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề cương bài giảng kế toán tài chính

ÑEÀ CÖÔNG BAØI GIAÛNG KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH (PHAÀN 02) Phan Ñöùc Duõng Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -1-
CHÖÔNG 1 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI THU 1.1 TOÅNG QUAN VEÀ KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN NÔÏ PHAÛI THU Caùc khoaûn nôï phaûi thu laø moät daïng taøi saûn löu ñoäng cuûa doanh nghieäp, vaø coù vò trí quan troïng veà khaû naêng thanh toaùn cuûa doanh nghieäp vì vaäy ñoøi hoûi keá toaùn caàn phaûi haïch toaùn chính xaùc kòp thôøi cho töøng ñoái töôïng, töøng hôïp ñoàng,… 1.1.1 Caùc khoaûn phaûi thu Nhoùm caùc khoaûn phaûi thu duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi thu vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi thu phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát – kinh doanh cuûa doanh nghieäp. 1.1.2 Nguyeân taéc haïch toaùn caùc khoaûn phaûi thu Nôï phaûi thu caàn ñöôïc haïch toaùn chi tieát cho töøng ñoái töôïng phaûi thu, töøng khoaûn nôï vaø töøng laàn thanh toaùn. Keá toaùn phaûi theo doõi töøng khoaûn nôï vaø thöôøng xuyeân kieåm tra ñoân ñoác thu hoài nôï, traùnh tình traïng bò chieám duïng voán hoaëc nôï daây döa. Nhöõng ñoái töôïng coù quan heä giao dòch thöôøng xuyeân hoaëc coù soá dö nôï lôùn thì ñònh kyø hoaëc cuoái thaùng keá toaùn caàn tieán haønh kieåm tra, ñoái chieáu töøng khoaûn nôï, coù theå yeâu caàu ñoái töôïng xaùc nhaän soá nôï phaûi thu baèng vaên baûn. Tröôøng hôïp haøng ñoåi haøng hoaëc buø tröø giöõa nôï phaûi thu vaø nôï phaûi traû, hoaëc phaûi xöû lyù khoaûn nôï khoù ñoøi caàn coù ñuû caùc chöùng töø hôïp phaùp, hôïp leä lieân quan nhö bieân baûn ñoái chieáu coâng nôï, bieân baûn buø tröø coâng nôï, bieân baûn xoùa nôï,… Caùc khoaûn nôï phaûi thu phaûi ñöôïc trình baøy rieâng bieät thaønh ngaén haïn vaø daøi haïn tuøy theo thôøi haïn cuûa chu kyø kinh doanh bình thöôøng cuûa doanh nghieäp. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù chu kyø kinh doanh bình thöôøng trong voøng 12 thaùng, caùc khoaûn nôï phaûi thu ñöôïc phaân thaønh ngaén haïn (trong voøng 12 thaùng) vaø daøi haïn (sau 12 thaùng). Ngöôïc laïi, neáu chu kyø kinh doanh bình thöôøng daøi hôn 12 thaùng, caùc khoaûn nôï phaûi thu ñöôïc phaân thaønh ngaén haïn (trong voøng moät chu kyø kinh doanh bình thöôøng) vaø daøi haïn (trong thôøi gian daøi hôn moät chu kyø kinh doanh bình thöôøng). Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -2-
1.1.3 Nhieäm vuï keá toaùn caùc khoaûn phaûi thu Keá toaùn phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu theo giaù trò thuaàn, do ñoù, trong nhoùm taøi khoaûn naøy phaûi thieát laäp caùc taøi khoaûn “Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi” ñeå tính tröôùc khoaûn loã döï kieán veà khoaûn phaûi thu khoù ñoøi coù theå khoâng ñoøi ñöôïc trong töông lai nhaèm phaûn aùnh giaù trò thuaàn cuûa caùc khoaûn phaûi thu. Keá toaùn phaûi xaùc minh taïi choã hoaëc yeâu caàu xaùc nhaän baèng vaên baûn ñoái vôùi caùc khoaûn nôï toàn ñoïng laâu ngaøy chöa vaø khoù coù khaû naêng thu hoài ñöôïc ñeå laøm caên cöù laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi veà caùc khoaûn nôï phaûi thu naøy. Caùc taøi khoaûn phaûi thu chuû yeáu coù soá dö beân Nôï, nhöng trong quan heä vôùi töøng ñoái töôïng phaûi thu coù theå xuaát hieän soá dö beân Coù (trong tröôøng hôïp nhaän tieàn öùng tröôùc, traû tröôùc cuûa khaùch haøng hoaëc soá ñaõ thu nhieàu hôn soá phaûi thu). Cuoái kyø keá toaùn, khi laäp baùo caùo taøi chính, khi tính toaùn caùc chæ tieâu phaûi thu, phaûi traû cho pheùp laáy soá dö chi tieát cuûa caùc ñoái töôïng nôï phaûi thu ñeå leân hai chæ tieâu beân “Taøi saûn” vaø beân “Nguoàn voán” cuûa Baûng caân ñoái keá toaùn. 1.2 KEÁ TOAÙN PHAÛI THU KHAÙCH HAØNG 1.2.1 Khaùi nieäm Khoaûn phaûi thu khaùch haøng laø khoaûn phaûi thu do khaùch haøng mua saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï cuûa doanh nghieäp nhöng chöa thanh toaùn. 1.2.2 Chöùng töø haïch toaùn 1.2.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi thu vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi thu cuûa doanh nghieäp vôùi khaùch haøng veà tieàn baùn saûn phaåm, haøng hoùa, BÑS ñaàu tö, TSCÑ, cung caáp dòch vuï. Taøi khoaûn naøy coøn duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi thu cuûa ngöôøi nhaän thaàu XDCB vôùi ngöôøi giao thaàu veà khoái löôïng coâng taùc XDCB ñaõ hoaøn thaønh. 1.2.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Nôï phaûi thu caàn ñöôïc haïch toaùn chi tieát cho töøng ñoái töôïng phaûi thu, theo töøng noäi dung phaûi thu, theo doõi chi tieát phaûi thu ngaén haïn, phaûi thu daøi haïn vaø ghi cheùp theo töøng laàn thanh toaùn. Ñoái töôïng phaûi thu laø caùc khaùch haøng coù quan heä kinh teá vôùi doanh nghieäp veà mua saûn phaåm, haøng hoùa, nhaän cung caáp dòch vuï, keå caû TSCÑ, baát ñoäng saûn ñaàu tö. Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -3-
Khoâng phaûn aùnh vaøo taøi khoaûn naøy caùc nghieäp vuï baùn saûn phaåm, haøng hoùa, BÑS ñaàu tö, TSCÑ, cung caáp dòch vuï thu tieàn ngay (tieàn maët, seùc hoaëc ñaõ thu qua ngaân haøng)….. 1.2.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Doanh thu cuûa khoái löôïng saûn phaåm, haøng hoùa, baát ñoäng saûn ñaàu tö xuaát baùn, dòch vuï ñaõ cung caáp ñöôïc xaùc ñònh laø tieâu thuï. Keá toaùn ghi soá tieàn phaûi thu cuûa khaùch haøng nhöng chöa thu: Ñoái vôùi haøng hoùa, dòch vuï, baát ñoäng saûn ñaàu tö thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø vaø doanh nghieäp noäp thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø, keá toaùn phaûn aùnh doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï theo giaù baùn chöa coù thueá GTGT, keá toaùn ghi: 01 Nôï 131 Phaûi thu cuûa khaùch haøng (toång giaù thanh toaùn) Coù 511 Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (giaù baùn chöa coù thueá GTGT) (5111, 5112, 5113, 5117) Coù 3331 Thueá GTGT phaûi noäp (33311) Ñoái vôùi haøng hoùa, dòch vuï, baát ñoäng saûn ñaàu tö khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT hoaëc thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp, keá toaùn phaûn aùnh doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï theo toång giaù thanh toaùn, keá toaùn ghi: 02 Nôï 131 Phaûi thu cuûa khaùch haøng (toång giaù thanh toaùn) Coù 511 Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (toång giaù thanh toaùn) (5111, 5112, 5113, 5117) Tröôøng hôïp haøng baùn bò khaùch haøng traû laïi: Ñoái vôùi haøng hoùa thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø vaø doanh nghieäp noäp thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø, keá toaùn ghi: 03 Nôï 531 Haøng baùn bò traû laïi (giaù baùn chöa coù thueá GTGT) Nôï 3331 Thueá GTGT phaûi noäp (33311) (soá thueá GTGT cuûa haøng baùn bò traû laïi) Coù 131 Ghi giaûm khoaûn nôï phaûi thu cuûa khaùch haøng Coù 111 Thanh toaùn baèng tieàn maët Coù 112 Thanh toaùn baèng tieàn gôûi ngaân haøng Ñoái vôùi haøng hoùa khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT hoaëc thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp, doanh thu haøng baùn bò traû laïi, keá toaùn ghi: 04 Nôï 531 Haøng baùn bò traû laïi Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -4-
Coù 131 Phaûi thu cuûa khaùch haøng ……………….. 1.3 KEÁ TOAÙN PHAÛI THU NOÄI BOÄ 1.3.1 Khaùi nieäm Khoaûn phaûi thu noäi boä laø caùc khoaûn nôï phaûi thu cuûa doanh nghieäp vôùi caáp treân, hoaëc caùc ñôn vò tröïc thuoäc, phuï thuoäc hoaëc caùc ñôn vò khaùc trong moät doanh nghieäp ñoäc laäp, moät Toång coâng ty veà caùc khoaûn ñaõ chi hoä, traû hoä, thu hoä, caùc khoaûn maø ñôn vò caáp döôùi coù nghóa vuï noäp leân caáp treân hoaëc caáp treân phaûi caáp cho caáp döôùi. 1.3.2 Chöùng töø haïch toaùn 1.3.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi thu cuûa doanh nghieäp vôùi ñôn vò caáp treân, giöõa caùc ñôn vò tröïc thuoäc, hoaëc caùc ñôn vò phuï thuoäc trong moät doanh nghieäp ñoäc laäp, caùc doanh nghieäp ñoäc laäp trong toång coâng ty veà caùc khoaûn vay möôïn, chi hoä, traû hoä, thu hoä, hoaëc caùc khoaûn maø doanh nghieäp caáp döôùi coù nghóa vuï noäp leân ñôn vò caáp treân hoaëc caáp treân phaûi caáp cho caáp döôùi. 1.3.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Phaïm vi vaø noäi dung phaûn aùnh vaøo Taøi khoaûn 136 thuoäc quan heä thanh toaùn noäi boä veà caùc khoaûn phaûi thu giöõa ñôn vò caáp treân vaø ñôn vò caáp döôùi, giöõa caùc ñôn vò caáp döôùi vôùi nhau. Trong ñoù, caáp treân laø toång coâng ty, coâng ty phaûi laø doanh nghieäp saûn xuaát, kinh doanh ñoäc laäp khoâng phaûi laø cô quan quaûn lyù, caùc ñôn vò caáp döôùi laø caùc doanh nghieäp thaønh vieân tröïc thuoäc hoaëc phuï thuoäc toång coâng ty, coâng ty nhöng phaûi laø ñôn vò coù toå chöùc coâng taùc keá toaùn rieâng. Taøi khoaûn naøy khoâng phaûn aùnh soá voán ñaàu tö maø coâng ty meï ñaàu tö voán vaøo caùc coâng ty con vaø caùc khoaûn thanh toaùn giöõa coâng ty meï vaø coâng ty con. Taøi khoaûn 136 phaûi haïch toaùn chi tieát theo töøng ñôn vò coù quan heä thanh toaùn vaø theo doõi rieâng töøng khoaûn phaûi thu noäi boä. Töøng doanh nghieäp caàn coù bieän phaùp ñoân ñoác giaûi quyeát döùt ñieåm caùc khoaûn nôï phaûi thu noäi boä trong nieân ñoä keá toaùn. Cuoái kyø keá toaùn, phaûi kieåm tra, ñoái chieáu vaø xaùc nhaän soá phaùt minh, soá dö Taøi khoaûn 136 “Phaûi thu noäi boä”, Taøi khoaûn 336 “Phaûi traû noäi boä” vôùi caùc ñôn vò coù quan heä theo töøng noäi dung thanh toaùn. Tieán haønh thanh toaùn buø tröø theo töøng khoaûn cuûa töøng ñôn vò coù quan heä, ñoàng thôøi haïch toaùn buø tröø treân hai Taøi khoaûn 136 “Phaûi thu noäi boä” vaø Taøi khoaûn 336 “Phaûi traû noäi boä” (theo chi tieát töøng ñoái töôïng). Khi ñoái chieáu, neáu coù cheânh leäch, phaûi tìm nguyeân nhaân vaø ñieàu chænh kòp thôøi. Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -5-
1.3.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Haïch toaùn ôû ñôn vò caáp döôùi: Khi ñôn vò caáp döôùi nhaän ñöôïc voán do toång coâng ty, coâng ty giao xuoáng, ghi: 01 Nôï 111 Tieàn maët Nợ 112 Tieàn gôûi ngaân haøng Nôï 211 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh Coù 411 Nguoàn voán kinh doanh Khi chi hoä, traû hoä cho ñôn vò caáp treân vaø caùc ñôn vò noäi boä khaùc, ghi: 02 Nôï 136 Phaûi thu noäi boä (1368) Coù 111 Tieàn maët Coù 112 Tieàn gôûi ngaân haøng Caên cöù vaøo thoâng baùo hoaëc chöùng töø xaùc nhaän cuûa ñôn vò caáp treân veà soá ñöôïc chia caùc quyõ doanh nghieäp, keá toaùn ghi: 03 Nôï 136 Phaûi thu noäi boä (1368) Coù 414 Quyõ ñaàu tö phaùt trieån Coù 415 Quyõ döï phoøng taøi chính Coù 353 Quyõ khen thöôûng phuùc lôïi ………… 1.4 KEÁ TOAÙN PHAÛI THU KHAÙC 1.4.1 Khaùi nieäm Phaûi thu khaùc laø caùc khoaûn phaûi thu ngoaøi phaïm vi phaûi thu cuûa khaùch haøng vaø phaûi thu noäi boä. 1.4.2 Chöùng töø haïch toaùn 1.4.3 Taøi khoaûn söû duïng 1.4.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï phaûi thu ngoaøi phaïm vi ñaõ phaûn aùnh ôû caùc taøi khoaûn phaûi thu (taøi khoaûn 131, 133, 136) vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaûi thu naøy. Noäi dung vaø phaïm vi phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn naøy goàm caùc nghieäp vuï chuû yeáu sau:  Giaù trò taøi saûn thieáu ñaõ ñöôïc phaùt hieän nhöng chöa xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân, phaûi chôø xöû lyù; Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -6-
 Caùc khoaûn phaûi thu veà boài thöôøng vaät chaát do caù nhaân, taäp theå (trong vaø ngoaøi ñôn vò) gaây ra nhö maát maùt, hö hoûng vaät tö, haøng hoùa, tieàn voán,… ñaõ ñöôïc xöû lyù baét boài thöôøng;  Caùc khoaûn cho vay, cho möôïn vaät tö, tieàn voán coù tính chaát taïm thôøi khoâng laáy laõi;  Caùc khoaûn ñaõ chi cho hoaït ñoäng söï nghieäp, chi döï aùn, chi ñaàu tö XDCB, chi phí saûn xuaát, kinh doanh nhöng khoâng ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn pheâ duyeät phaûi thu hoài;  Caùc khoaûn ñôn vò nhaän uûy thaùc xuaát khaåu chi hoä cho ñôn vò uûy thaùc xuaát khaåu veà phí ngaân haøng, phí gíam ñònh haûi quan, phí vaän chuyeån, boác vaùc,… 1.4.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Taøi saûn coá ñònh höõu hình duøng cho hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh phaùt hieän thieáu, chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân, chôø xöû lyù, keá toaùn ghi: 01 Nôï 138 Phaûi thu khaùc (1381) (giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ) Nôï 214 Hao moøn TSCÑ (giaù trò hao moøn) Coù 211 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình Ñoàng thôøi ghi giaûm TSCÑ höõu hình treân soå keá toaùn chi tieát TSCÑ. TSCÑ höõu hình duøng cho hoaït ñoäng söï nghieäp, döï aùn hoaëc hoaït ñoäng phuùc lôïi phaùt hieän thieáu, chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân, chôø xöû lyù, ghi giaûm TSCÑ: 02 Nôï 214 Hao moøn TSCÑ (giaù trò hao moøn) Nôï 466 Nguoàn kinh phí ñaõ hình thaønh TSCÑ (giaù trò coøn laïi) (TSCÑ duøng cho hoaït ñoäng söï nghieäp, döï aùn) Nôï 353 Quyõ phuùc lôïi ñaõ hình thaønh TSCÑ (giaù trò coøn laïi) (TSCÑ duøng cho hoaït ñoäng phuùc lôïi) (3533) Coù 211 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình Ñoàng thôøi phaûn aùnh phaàn giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn thieáu chôø xöû lyù, ghi: 03 Nôï 138 Phaûi thu khaùc (1381) Coù 353 Quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi (TSCÑ duøng cho hoaït ñoäng phuùc lôïi) Coù 338 Phaûi traû, phaûi noäp khaùc (TSCÑ duøng cho hoaït ñoäng söï nghieäp, döï aùn) .............. Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -7-
1.5 KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG NÔÏ PHAÛI THU KHOÙ ÑOØI 1.5.1 Khaùi nieäm Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi: laø döï phoøng phaàn giaù trò bò toån thaát cuûa caùc khoaûn nôï phaûi thu quaù haïn thanh toaùn, nôï phaûi thu chöa quaù haïn nhöng coù theå khoâng ñoøi ñöôïc do khaùch haøng nôï khoâng coù khaû naêng thanh toaùn. 1.5.2 Ñieàu kieän laäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi Ñeå ñeà phoøng nhöõng toån thaát veà caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi coù theå xaûy ra, haïn cheá nhöõng ñoät bieán veà keát quaû kinh doanh trong kyø keá toaùn, cuoái nieân ñoä keá toaùn - taïi thôøi ñieåm khoùa soå laäp baùo caùo taøi chính, doanh nghieäp phaûi döï kieán soá nôï phaûi thu coù khaû naêng khoù ñoøi caên cöù treân nhöõng baèng chöùng ñaùng tin caäy ñeå tính tröôùc vaøo chi phí kinh doanh. Soá tính tröôùc naøy goïi laø döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi. 1.5.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh tình hình trích laäp, söû duïng vaø hoaøn nhaäp khoaûn döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi hoaëc coù khaû naêng khoâng ñoøi ñöôïc vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn 1.5.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Cuoái nieân ñoä keá toaùn hoaëc cuoái kyø keá toaùn giöõa nieân ñoä (ñoái vôùi ñôn vò coù laäp baùo caùo taøi chính giöõa nieân ñoä) doanh nghieäp xaùc ñònh caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi hoaëc coù khaû naêng khoâng ñoøi ñöôïc ñeå trích laäp hoaëc hoaøn nhaäp khoaûn döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi tính vaøo hoaëc ghi giaûm chi phí quaûn lyù doanh nghieäp cuûa kyø baùo caùo. Ñoái vôùi nhöõng khoaûn thu khoù ñoøi keùo daøi trong nhieàu naêm, doanh nghieäp ñaõ coá gaén duøng moïi bieän phaùp ñeå thu nôï nhöng vaãn khoâng thu ñöôïc nôï vaø xaùc ñònh khaùch nôï thöïc söï khoâng coù khaû naêng thanh toaùn thì doanh nghieäp coù theå laøm caùc thuû tuïc baùn nôï cho coâng ty mua, baùn nôï vaø taøi saûn toàn ñoïng hoaëc xoùa nhöõng khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi treân soå keá toaùn. Neáu laøm thuû tuïc xoùa nôï thì ñoàng thôøi phaûi theo doõi chi tieát ôû taøi khoaûn 004 “Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù” (Taøi khoaûn ngoaøi Baûng caân ñoái keá toaùn). Vieäc xoùa caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi phaûi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò doanh nghieäp vaø cô quan quaûn lyù taøi chính (neáu laø doanh nghieäp Nhaø nöôùc) hoaëc caáp coù thaåm quyeàn theo quy ñònh trong ñieàu leä doanh nghieäp. Soá nôï naøy ñöôïc theo doõi trong thôøi haïn quy ñònh cuûa chính saùch taøi chính, chôø khaû naêng coù ñieàu kieän thanh toaùn soá tieàn thu ñöôïc veà nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù. Neáu sau khi ñaõ xoùa nôï, khaùch haøng coù khaû naêng thanh toaùn vaø doanh nghieäp ñaõ ñoøi ñöôïc nôï ñaõ xöû lyù (ñöôïc theo doõi treân taøi khoaûn 004 “Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù”) thì soá nôï thu ñöôïc seõ haïch toaùn vaøo Taøi khoaûn 711 “Thu nhaäp khaùc”. Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -8-
1.5.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Cuoái kyø keá toaùn naêm hoaëc cuoái kyø keá toaùn giöõa nieân ñoä (ñoái vôùi doanh nghieäp coù laäp baùo caùo taøi chính giöõa nieân ñoä), doanh nghieäp caên cöù caùc khoaûn nôï phaûi thu ñöôïc xaùc ñònh laø khoâng chaéc chaén thu ñöôïc (nôï phaûi thu khoù ñoøi), keá toaùn tính, xaùc ñònh soá döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi caàn trích laäp hoaëc hoaøn nhaäp. Neáu soá döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi caàn trích laäp ôû kyø keá toaùn naøy lôùn hôn soá döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi ñaõ trích laäp ôû kyø keá toaùn tröôùc chöa söû duïng heát, thì soá cheânh leäch lôùn hôn ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí, keá toaùn ghi: 1 Nợ 642 Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp Coù 139 Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi Neáu soá döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi caàn trích laäp ôû kyø keá toaùn naøy nhoû hôn soá döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi ñaõ trích laäp ôû kyø keá toaùn tröôùc chöa söû duïng heát, thì soá cheânh leäch ñöôïc hoaøn nhaäp ghi giaûm chi phí, keá toaùn ghi: 2 Nợ 139 Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi Coù 642 Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp (chi tieát hoaøn nhaäp döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi) Caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi xaùc ñònh thöïc söï laø khoâng ñoøi ñöôïc pheùp xoùa nôï. Vieäc xoùa nôï caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi phaûi tính theo chính saùch taøi chính hieän haønh. Caên cöù vaøo quyeát ñònh xoùa nôï veà caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi, ghi: 3 Nôï 139 Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi (neáu ñaõ laäp döï phoøng) Nợ 642 Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp (neáu chöa laäp döï phoøng) Coù 131 Phaûi thu cuûa khaùch haøng Coù 138 Phaûi thu khaùc Ñoàng thôøi ghi ñôn beân Nôï taøi khoaûn 004 “Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù” (Taøi khoaûn ngoaøi Baûng caân ñoái keá toaùn). Ñoái vôùi nhöõng khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi ñaõ ñöôïc xöû lyù xoùa nôï, neáu sau ñoù laïi thu hoài ñöôïc nôï, keá toaùn ñöôïc caên cöù vaøo giaù trò thöïc teá cuûa khoaûn nôï ñaõ thu hoài ñöôïc, keá toaùn ghi: 4 Nôï 111 Tieàn maët Nợ 112 Tieàn gôûi ngaân haøng Coù 711 Thu nhaäp khaùc Ñoàng thôøi ghi ñôn beân Coù taøi khoaûn 004 “Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù” (Taøi khoaûn ngoaøi Baûng caân ñoái keá toaùn)……………… Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -9-
CHÖÔNG 2 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI TRAÛ 2.1 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN PHAÛI TRAÛ 2.1.1 Caùc khoaûn phaûi traû Nôï phaûi traû laø caùc khoaûn nôï phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh maø doanh nghieäp phaûi traû, thanh toaùn cho caùc ñôn vò. Caùc khoaûn nôï cuûa doanh nghieäp bao goàm: Nôï ngaén haïn, nôï daøi haïn. 2.1.2 Nguyeân taéc haïch toaùn caùc khoaûn phaûi traû Keá toaùn caùc khoaûn phaûi traû phaûi theo doõi chi tieát theo töøng ñoái töôïng nôï phaûi traû, theo töøng hôïp ñoàng. Phaûn aùnh chi tieát caùc noäi dung coù lieân quan ñeán traùi phieáu phaùt haønh, bao goàm: meänh giaù, chieát khaáu vaø phuï troäi traùi phieáu; ñoàng thôøi theo doõi chi tieát theo thôøi haïn phaùt haønh traùi phieáu. Caùc khoaûn phaûi traû baèng ngoaïi teä phaûi haïch toaùn baèng tieàn ñoàng Vieät Nam theo tyû giaù giao dòch. 2.1.3 Nhieäm vuï keá toaùn caùc khoaûn phaûi traû Keá toaùn phaûi theo doõi chi tieát töøng khoaûn nôï phaûi traû, töøng ñoái töôïng nôï phaûi traû, phaûi theo doõi chieát khaáu vaø phuï troäi cho töøng loaïi traùi phieáu phaùt haønh vaø tình hình phaân boå töøng khoaûn chieát khaáu vaø phuï troäi, theo doõi caùc chi phí traû tröôùc theo quy ñònh,... Cuoái nieân ñoä keá toaùn, doanh nghieäp phaûi caên cöù vaøo caùc kheá öôùc vay daøi haïn, nôï daøi haïn, keá hoaïch traû caùc khoaûn nôï daøi haïn ñeå xaùc ñònh soá nôï daøi haïn ñaõ ñeán haïn phaûi thanh toaùn trong nieân ñoä keá toaùn tieáp theo vaø keát chuyeån sang nôï daøi haïn ñeán haïn traû. Cuoái nieân ñoä keá toaùn, phaûi ñaùnh giaù laïi soá dö caùc khoaûn vay, nôï ngaén haïn vaø daøi haïn coù goác ngoaïi teä theo tyû giaù giao dòch bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haøng do ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coâng boá taïi thôøi ñieåm khoùa soå laäp baùo caùo taøi chính. Cheânh leäch tyû giaù do ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn vay ngaén haïn, nôï ngaén haïn vaø daøi haïn coù goác ngoaïi teä ñöôïc phaûn aùnh treân Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. Keá toaùn phaûi theo doõi chieát khaáu vaø phuï troäi cho töøng loaïi traùi phieáu phaùt haønh vaø tình hình phaân boå töøng khoaûn chieát khaáu vaø phuï troäi khi xaùc ñònh chi phí ñi Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -10-
vay ñeå tính vaøo chi phí saûn xuaát – kinh doanh hoaëc voán hoùa theo töøng kyø. Tröôøng hôïp traû laõi khi ñaùo haïn traùi phieáu thì ñònh kyø doanh nghieäp phaûi tính laõi traùi phieáu phaûi traû töøng kyø ñeå ghi nhaän vaøo chi phí saûn xuaát – kinh doanh hoaëc voán hoùa vaøo giaù trò cuûa taøi saûn dôû dang. 2.2 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN VAY NGAÉN HAÏN VAØ VAY DAØI HAÏN ÑEÁN HAÏN TRAÛ 2.2.1 Khaùi nieäm Caùc khoaûn vay ngaén haïn vay daøi haïn ñeán haïn traû trong doanh nghieäp bao goàm caùc khoaûn tieàn vay ngaân haøng, vay cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân trong vaø ngoaøi doanh nghieäp. 2.2.2 Chöùng töø haïch toaùn 2.2.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn tieàn vay ngaén haïn vaø tình hình traû nôï tieàn vay cuûa doanh nghieäp, bao goàm caùc khoaûn tieàn vay ngaân haøng, vay cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân trong vaø ngoaøi doanh nghieäp. 2.2.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Keá toaùn tieàn vay ngaén haïn phaûi theo doõi chi tieát soá tieàn ñaõ vay, laõi vay, soá tieàn vay ñaõ traû (goác vaø laõi vay), soá tieàn coøn phaûi traû theo töøng ñoái töôïng cho vay, theo töøng kheá öôùc vay. 2.2.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Khi vay tieàn ñeå mua haøng hoaù, vaät tö, trong tröôøng hôïp vaät tö, haøng hoaù mua veà ñeå duøng cho saûn xuaát, kinh doanh saûn phaåm, haøng hoaù, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø, keá toaùn ghi: 01 Nôï 152 Nguyeân lieäu, vaät lieäu (giaù chöa coù thueá GTGT) Nôï 153 Coâng cuï, duïng cuï (giaù chöa coù thueá GTGT) Nôï 156 Haøng hoaù (giaù chöa coù thueá GTGT) Nợ 133 Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (1331) Coù 311 Vay ngaén haïn (toång giaù thanh toaùn) Neáu vaät tö, haøng hoaù mua veà ñeå duøng cho saûn xuaát, kinh doanh saûn phaåm, haøng hoaù, dòch vuï khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT hoaëc thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp, thì giaù trò vaät tö, haøng hoaù mua vaøo goàm caû thueá GTGT (toång giaù thanh toaùn), keá toaùn ghi: 02 Nôï 152 Nguyeân lieäu, vaät lieäu (toång giaù thanh toaùn) Nôï 153 Coâng cuï, duïng cuï (toång giaù thanh toaùn) Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -11-
Nôï 156 Haøng hoaù (toång giaù thanh toaùn) Coù 311 Vay ngaén haïn (toång giaù thanh toaùn) Khi coù hôïp ñoàng mua, baùn thanh toaùn baèng hình thöùc thö tín duïng, doanh nghieäp vay tieàn ngaân haøng ñeå môû thö tính duïng, keá toaùn ghi: 03 Nôï 144 Caàm coá, kyù quyõ, kyù cöôïc ngaén haïn Coù 311 Vay ngaén haïn ……………… 2.3 KEÁ TOAÙN PHAÛI TRAÛ NGÖÔØI BAÙN 2.3.1 Khaùi nieäm Keá toaùn phaûi traû ngöôøi baùn phaûn aùnh tình hình thanh toaùn veà caùc khoaûn nôï phaûi traû cuûa doanh nghieäp cho ngöôøi baùn vaät tö, haøng hoùa, ngöôøi cung caáp dòch vuï, lao vuï cho hôïp ñoàng kinh teá ñaõ kyù keát. 2.3.2 Chöùng töø haïch toaùn 2.3.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh tình hình thanh toaùn veà caùc khoaûn nôï phaûi traû cuûa doanh nghieäp cho ngöôøi baùn vaät tö, haøng hoaù, ngöôøi cung caáp dòch vuï theeâ(hôïp ñoàng kinh teá ñaõ kyù keát. Taøi khoaûn naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå phaûn aùnh tình hình thanh toaùn veà caùc khoaûn nôï phaûi traû cho ngöôøi nhaän thaàu xaây laép chính, phuï. 2.3.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Nôï phaûi traû cho ngöôøi baùn, ngöôøi cung caáp vaät tö, haøng hoaù, dòch vuï, hoaëc cho ngöôøi nhaän thaàu xaây laép chính, phuï caàn ñöôïc haïch toaùn chi tieát cho töøng ñoái töôïng phaûi traû. Trong chi tieát töøng ñoái töôïng phaûi traû, taøi khoaûn naøy phaûn aùnh caû soá tieàn ñaõ öùng tröôùc cho ngöôøi baùn, ngöôøi cung caáp, ngöôøi nhaän thaàu xaây laép nhöng chöa nhaän ñöôïc saûn phaåm, haøng hoaù, dòch vuï, khoái löôïng xaây laép hoaøn thaønh baøn giao. Khoâng phaûn aùnh vaøo taøi khoaûn naøy caùc nghieäp vuï mua vaät tö, haøng hoaù, dòch vuï traû tieàn ngay (baèng tieàn maët, tieàn seùc hoaëc ñaõ traû qua ngaân haøng). Nhöõng vaät tö, haøng hoaù, dòch vuï ñaõ nhaän, nhaäp kho nhöng ñeán cuoái thaùng vaãn chöa coù hoaù ñôn thì söû duïng giaù taïm tính ñeå ghi soå vaø phaûi ñieàu chænh veà giaù thöïc teá khi nhaän ñöôïc hoaù ñôn hoaëc thoâng baùo giaù chính thöùc cuûa ngöôøi baùn. Khi haïch toaùn chi tieát caùc khoaûn naøy, keá toaùn phaûi haïch toaùn roõ raøng, raønh maïch caùc khoaûn chieát khaáu thanh toaùn, chieát khaáu thöông maïi, giaûm giaù haøng baùn cuûa ngöôøi baùn, ngöôøi cung caáp ngoaøi hoaù ñôn mua haøng Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -12-
2.3.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Mua vaät tö, haøng hoaù chöa traû tieàn ngöôøi baùn veà nhaäp kho, hoaëc göûi ñi baùn thaúng khoâng qua kho trong tröôøng hôïp haïch toaùn haøng toàn kho theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân: Ñoái vôùi doanh nghieäp noäp thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø. Neáu vaät tö, haøng hoaù mua vaøo duøng cho hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh haøng hoaù, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø, keá toaùn ghi: 01 Nôï 152 Nguyeân lieäu, vaät lieäu (giaù chöa coù thueá GTGT) Nôï 153 Coâng cuï, duïng cuï (giaù chöa coù thueá GTGT) Nôï 156 Haøng hoaù (giaù chöa coù thueá GTGT) Nôï 157 Haøng gôûi ñi baùn Nợ 133 Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (1331) Coù 331 Phaûi traû ngöôøi baùn (toång giaù thanh toaùn) Neáu vaät tö, haøng hoaù mua vaøo duøng cho hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh haøng hoaù, dòch vuï khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT hoaëc thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp, thì giaù vaät tö, haøng hoaù bao goàm caû thueá GTGT (toång giaù thanh toaùn), keá toaùn ghi: 02 Nôï 152 Nguyeân lieäu, vaät lieäu (toång giaù thanh toaùn) Nôï 153 Coâng cuï, duïng cuï (toång giaù thanh toaùn) Nôï 156 Haøng hoaù (toång giaù thanh toaùn) Coù 331 Phaûi traû ngöôøi baùn (toång giaù thanh toaùn) Ñoái vôùi doanh nghieäp noäp thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp, thì giaù vaät tö, haøng hoaù bao goàm caû thueá GTGT (toång giaù thanh toaùn), ghi: 03 Nôï 152 Nguyeân lieäu, vaät lieäu (toång giaù thanh toaùn) Nôï 153 Coâng cuï, duïng cuï (toång giaù thanh toaùn) Nôï 156 Haøng hoaù (toång giaù thanh toaùn) Coù 331 Phaûi traû ngöôøi baùn (toång giaù thanh toaùn) ………. 2.4 KEÁ TOAÙN PHAÛI TRAÛ NOÄI BOÄ 2.4.1 Khaùi nieäm Phaûi traû noäi boä laø caùc khoaûn phaûi traû giöõa caáp treân vaø caáp döôùi vaø giöõa caùc ñôn vò thaønh vieân trong noäi boä doanh nghieäp. Trong ñoù ñôn vò caáp treân phaûi laø doanh nghieäp saûn xuaát, kinh doanh ñoäc laäp, khoâng phaûi laø cô quan quaûn lyù, caùc ñôn vò caáp döôùi (caùc ñôn vò thaønh vieân) laø caùc ñôn vò tröïc thuoäc hoaëc phuï thuoäc nhöng phaûi laø ñôn vò coù toå chöùc keá toaùn rieâng. Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -13-
2.4.2 Chöùng töø haïch toaùn 2.4.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh tình hình thanh toaùn caùc khoaûn phaûi traû giöõa doanh nghieäp ñoäc laäp vôùi caùc ñôn vò tröïc thuoäc, phuï thuoäc trong moät doanh nghieäp ñoäc laäp, toång coâng ty, coâng ty veà caùc khoaûn phaûi traû, phaûi noäp, phaûi caáp hoaëc caùc khoaûn maø caùc ñôn vò trong doanh nghieäp ñoäc laäp ñaõ chi, ñaõ thu hoä caáp treân, caáp döôùi hoaëc ñôn vò thaønh vieân khaùc. 2.4.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Taøi khoaûn 336 chæ phaûn aùnh caùc noäi dung kinh teá veà quan heä thanh toaùn noäi boä ñoái vôùi caùc khoaûn phaûi traû giöõa ñôn vò caáp treân vaø ñôn vò caâp döôùi, giöõa caùc ñôn vò caáp döôùi vôùi nhau, trong ñoù caáp treân laø toång coâng ty, coâng ty phaûi laø doanh nghieäp saûn xuaát, kinh doanh ñoäc laäp khoâng phaûi laø cô quan quaûn lyù. Caùc ñôn vò caáp döôùi laø caùc doanh nghieäp thaønh vieân tröïc thuoäc hoaëc phuï thuoäc toång coâng ty, coâng ty, nhöng phaûi laø ñôn vò coù toå chöùc keá toaùn rieâng. Rieâng veà voán kinh doanh cuûa toång coâng ty, coâng ty giao cho ñôn vò tröïc thuoäc, phuï thuoäc ñöôïc ghi nhaän vaøo taøi khoaûn 1361 “Voán kinh doanh ôû ñôn vò tröïc thuoäc”, ñeå phaûn aùnh soá voán kinh doanh ñaõ giao cho ñôn vò tröïc thuoäc haïch toaùn ñoäc laäp caùc ñôn vò tröïc thuoäc khi nhaän voán kinh doanh cuûa toång coâng ty, coâng ty giao ñöôïc ghi taêng taøi saûn vaø nguoàn voán kinh doanh, khoâng haïch toaùn voán kinh doanh ñöôïc giao vaøo taøi khoaûn 336 “Phaûi traû noäi boä”. Taøi khoaûn 336 “Phaûi traû noäi boä” ñöôïc haïch toaùn chi tieát cho töøng ñôn vò coù quan heä thanh toaùn, trong ñoù ñöôïc theo doõi theo töøng khoaûn phaûi noäp, phaûi traû….. 2.4.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Keá toaùn ôû ñôn vò tröïc thuoäc, phuï thuoäc coù toå chöùc keá toaùn. Ñònh kyø tính vaøo chi phí quaûn lyù doanh nghieäp soá phaûi noäp cho toång coâng ty, coâng ty veà phí quaûn lyù, keá toaùn ghi: 01 Nôï 642 Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp Coù 336 Phaûi traû noäi boä Tính soá phaûi noäp veà caùc quyõ ñaàu tö phaùt trieån, quyõ döï phoøng taøi chính, quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi theo quy ñònh cho toång coâng ty, coâng ty, keá toaùn ghi: 02 Nôï 414 Quyõ ñaàu tö phaùt trieån Nôï 415 Quyõ döï phoøng taøi chính Nôï 353 Quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi Coù 336 Phaûi traû noäi boä Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -14-
Tính soá lôïi nhuaän phaûi noäp veà toång coâng ty, coâng ty, keá toaùn ghi: 03 Nôï 421 Lôïi nhuaän chöa phaân phoái Coù 336 Phaûi traû noäi boä Soá tieàn phaûi traû cho toång coâng ty, coâng ty vaø caùc ñôn vò noäi boä khaùc veà caùc khoaûn ñaõ ñöôïc toång coâng ty, coâng ty vaø caùc ñôn vò noäi boä khaùc chi hoä, traû hoä, ghi: 04 Nôï 152 Nguyeân lieäu, vaät lieäu Nôï 153 Coâng cuï, duïng cuï Nôï 331 Phaûi traû cho ngöôøi baùn Nôï 641 Chi phí baùn haøng Nôï 642 Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp Coù 336 Phaûi traû noäi boä ……………. 2.5 KEÁ TOAÙN THANH TOAÙN THEO TIEÁN ÑOÄ HÔÏP ÑOÀNG XAÂY DÖÏNG 2.5.1 Khaùi nieäm Keá toaùn thanh toaùn theo tieán ñoä hôïp ñoàng xaây döïng phaûn aùnh soá tieàn khaùch haøng phaûi traû theo tieán ñoä keá hoaïch vaø soá tieàn phaûi thu theo doanh thu töông öùng vôùi phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh do nhaø thaàu töï xaùc ñònh cuûa hôïp ñoàng xaây döïng dôû dang. 2.5.2 Chöùng töø haïch toaùn 2.5.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh soá tieàn khaùch haøng phaûi traû theo tieán ñoä keá hoaïch vaø soá tieàn phaûi thu theo doanh thu töông öùng vôùi phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh. 2.5.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Taøi khoaûn 337 “Thanh toaùn theo tieán ñoä keá hoaïch hôïp ñoàng xaây döïng” chæ aùp duïng ñoái vôùi tröôøng hôïp hôïp ñoàng xaây döïng quy ñònh nhaø thaàu ñöôïc thanh toaùn theo tieán ñoä keá hoaïch.Taøi khoaûn naøy khoâng aùp duïng ñoái vôùi tröôøng hôïp hôïp ñoàng xaây döïng quy ñònh nhaø thaàu ñöôïc thanh toaùn theo giaù trò khoái löôïng thöïc hieän ñöôïc khaùch haøng xaùc nhaän. Caên cöù ñeå ghi vaøo beân Nôï TK 337 laø chöùng töø xaùc ñònh doanh thu töông öùng vôùi phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh trong kyø (khoâng phaûi hoaù ñôn) do nhaø thaàu töï laäp, khoâng phaûi chôø khaùch haøng xaùc nhaän. Nhaø thaàu phaûi löïa choïn phöông phaùp xaùc ñònh phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh vaø giao traùch nhieäm cho caùc boä phaän lieân Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -15-
quan xaùc ñònh giaù trò phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh vaø laäp chöùng töø phaûn aùnh doanh thu hôïp ñoàng xaây döïng trong kyø. 2.5.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Tröôøng hôïp hôïp ñoàng xaây döïng quy ñònh nhaø thaàu ñöôïc thanh toaùn theo tieán ñoä keá hoaïch, khi keát quaû thöïc hieän hôïp ñoàng xaây döïng ñöôïc öôùc tính moät caùch ñaùng tin caäy, thì keá toaùn caên cöù vaøo chöùng töø phaûn aùnh doanh thu töông öùng vôùi phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh (khoâng phaûi hoùa ñôn) do nhaø thaàu töï xaùc ñònh, keá toaùn ghi: 01 Nôï 337 Thanh toaùn theo tieán ñoä keá hoaïch hôïp ñoàng xaây döïng Coù 511 Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï Ñoàng thôøi phaûn aùnh giaù thaønh cuûa khoái löôïng xaây laép ñaõ hoaøn thaønh, ghi: 02 Nôï 632 Giaù voán haøng baùn Coù 154 Chi phí saûn xuaát kinh doanh dôû dang Caên cöù vaøo hoùa ñôn ñöôïc laäp theo tieán ñoä keá hoaïch ñeå phaûn aùnh soá tieàn phaûi thu theo tieán ñoä keá hoaïch ñaõ ghi trong hôïp ñoàng, keá toaùn ghi: 03 Nôï 131 Phaûi thu khaùch haøng Coù 337 Thanh toaùn theo tieán ñoä keá hoaïch hôïp ñoàng xaây döïng Coù 3331 Thueá GTGT phaûi noäp Khi nhaø thaàu nhaän ñöôïc tieàn cuûa khaùch haøng thanh toaùn, keá toaùn ghi: 04 Nôï 111 Tieàn maët Nôï 112 Tieàn gôûi ngaân haøng Coù 131 Phaûi thu cuûa khaùch haøng 2.6 KEÁ TOAÙN PHAÛI TRAÛ KHAÙC 2.6.1 Khaùi nieäm Phaûi traû khaùc laø caùc khoaûn phaûi traû ngoaøi phaïm vi phaûi traû khaùch haøng, phaûi traû noäi boä. Noäi dung vaø phaïm vi phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn naøy goàm caùc nghieäp vuï chuû yeáu sau:  Giaù trò taøi saûn thöøa chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân, coøn chôø quyeát ñònh xöû lyù cuûa caáp coù thaåm quyeàn.  Giaù trò taøi saûn thöøa phaûi traû cho caù nhaân, taäp theå (trong vaø ngoaøi ñôn vò) theo quyeát ñònh cuûa caáp coù thaåm quyeàn ghi trong bieân baûn xöû lyù, neáu ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân.  Caùc khoaûn phaûi traû, phaûi noäp khaùc……. Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -16-
2.6.2 Chöùng töø haïch toaùn 2.6.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh tình hình thanh toaùn veà caùc khoaûn phaûi traû, phaûi noäp ngoaøi noäi dung ñaõ phaûn aùnh ôû caùc taøi khoaûn khaùc thuoäc nhoùm taøi khoaûn 33 (töø taøi khoaûn 331 ñeán taøi khoaûn 337). Taøi khoaûn naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå haïch toaùn doanh thu nhaän tröôùc veà caùc dòch vuï ñaõ cung caáp cho khaùch haøng, cheânh leäch ñaùnh giaù laïi caùc taøi saûn ñöa ñi goùp voán lieân doanh vaø caùc khoaûn cheânh leäch giaù phaùt sinh trong giao dòch baùn thueâ laïi taøi saûn laø thueâ taøi chính hoaëc thueâ hoaït ñoäng. 2.6.4 Nguyeân taéc haïch toaùn  Giaù trò taøi saûn thöøa chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân, coøn chôø quyeát ñònh xöû lyù cuûa caáp coù thaåm quyeàn.  Giaù trò taøi saûn thöøa phaûi traû cho caùc caù nhaân, taäp theå (trong vaø ngoaøi doanh nghieäp) theo quyeát ñònh cuûa caáp coù thaåm quyeàn ghi trong bieân baûn xöû lyù, neáu ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân.  Caùc khoaûn phaûi traû, phaûi noäp khaùc………….. 2.6.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Tröôøng hôïp TSCÑ phaùt hieän thöøa chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân phaûi chôø giaûi quyeát, keá toaùn ghi: 01 Nôï 211 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình Coù 214 Hao moøn taøi saûn coá ñònh (giaù trò hao moøn) Coù 338 Phaûi traû, phaûi noäp khaùc (3381) (giaù trò coøn laïi) Ñoàng thôøi caên cöù hoà sô TSCÑ ñeå ghi taêng TSCÑ treân soå TSCÑ. Tröôøng hôïp vaät tö, haøng hoaù, tieàn maët taïi quyõ phaùt hieän thöøa qua kieåm keâ chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân phaûi chôø giaûi quyeát, keá toaùn ghi: 02 Nôï 111 Tieàn maët Nôï 152 Nguyeân lieäu, vaät lieäu Nôï 153 Coâng cuï, duïng cuï Nôï 155 Thaønh phaåm Nôï 156 Haøng hoùa Nôï 158 Haøng hoùa kho baûo thueá Coù 338 Phaûi traû, phaûi noäp khaùc (3381) Khi coù bieân baûn xöû lyù cuûa caáp coù thaåm quyeàn veà soá taøi saûn thöøa, keá toaùn caên cöù vaøo quyeát ñònh xöû lyù ghi vaøo caùc taøi khoaûn lieân quan, keá toaùn ghi: 03 Nôï 338 Phaûi traû, phaûi noäp khaùc (3381) Coù 411 Nguoàn voán kinh doanh Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -17-
Coù 441 Nguoàn voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn Coù 338 Phaûi traû, phaûi noäp khaùc (3388) Coù 642 Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp ………….. 2.7 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN VAY DAØI HAÏN, NÔÏ DAØI HAÏN 2.7.1 Khaùi nieäm Caùc khoaûn vay, nôï trong doanh nghieäp bao goàm caùc khoaûn tieàn vay ngaân haøng, vay cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân trong vaø ngoaøi doanh nghieäp. Caùc khoaûn vay, nôï trong doanh nghieäp ñöôïc phaân chia theo thôøi haïn phaûi traû nôï goác keå töø ngaøy nhaän tieàn vay, goàm vay daøi haïn vaø nôï daøi haïn. 2.7.2 Chöùng töø haïch toaùn 2.7.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn tieàn vay daøi haïn vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn tieàn vay daøi haïn cuûa doanh nghieäp. Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn nôï daøi haïn nhö nôï thueâ taøi chính hoaëc caùc khoaûn nôï daøi haïn khaùc (thôøi gian traû nôï treân 1 naêm). Trong tröôøng hôïp nôï thueâ taøi chính, toång soá nôï thueâ phaûn aùnh vaøo beân Coù cuûa taøi khoaûn 342 “Nôï daøi haïn” laø toång soá tieàn phaûi traû ñöôïc tính baèng giaù trò hieän taïi cuûa khoaûn thanh toaùn tieàn thueâ toái thieåu hoaëc giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thueâ, tröø (-) soá nôï phaûi traû kyø naøy, coäng (+) soá thueá GTGT beân thueâ coøn phaûi traû daàn trong suoát thôøi haïn thueâ. 2.7.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Cuoái moãi nieân ñoä keá toaùn, doanh nghieäp phaûi tính toaùn vaø laäp keá hoaïch vay daøi haïn, ñoàng thôøi xaùc ñònh caùc khoaûn vay daøi haïn ñeán haïn traû trong nieân ñoä keá toaùn tieáp theo ñeå theo doõi vaø coù keá hoaïch chi traû. Phaûi toå chöùc haïch toaùn chi tieát theo doõi töøng ñoái töôïng vay vaø töøng kheá öôùc vay nôï. Cuoái nieân ñoä keá toaùn, soá dö caùc khoaûn vay daøi haïn baèng ngoaïi teä phaûi ñöôïc ñaùnh giaù laïi theo tyû giaù giao dòch bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haøng do Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coâng boá taïi thôøi ñieåm laäp baùo caùo taøi chính. Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi phaùt sinh do ñaùnh giaù laïi soá dö caùc khoaûn vay daøi haïn baèng ngoaïi teä ñöôïc phaûn aùnh vaøo taøi khoaûn 413 – “Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi” vaø ñöôïc xöû lyù theo quy ñònh Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -18-
2.7.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Vay daøi haïn ñeå mua saém TSCÑ duøng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø, keá toaùn ghi: 01 Nôï 211 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình Nôï 213 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh voâ hình Nôï 133 Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (1332) Coù 341 Vay daøi haïn (Toång giaù thanh toaùn theo giaù mua bao goàm thueá GTGT) Vay daøi haïn ñeå thanh toaùn veà ñaàu tö XDCB. Tröôøng hôïp TSCÑ mua saém, xaây döïng duøng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø thueá, keá toaùn ghi: 02 Nôï 241 Xaây döïng cô baûn dôû dang (giaù mua saém, xaây döïng chöa coù thueá GTGT) Nôï 133 Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (1332) Coù 341 Vay daøi haïn (Toång giaù thanh toaùn theo giaù mua bao goàm thueá GTGT) Tröôøng hôïp TSCÑ mua saém, xaây döïng duøng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT hoaëc thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp, keá toaùn ghi: 03 Nôï 241 Xaây döïng cô baûn dôû dang (toång giaù thanh toaùn) Coù 341 Vay daøi haïn (toång giaù thanh toaùn) …………. 2.8 KEÁ TOAÙN TRAÙI PHIEÁU COÂNG TY 2.8.1 Khaùi nieäm Keá toaùn traùi phieáu coâng ty phaûn aùnh caùc giao dòch lieân quan ñeán vieäc phaùt haønh traùi phieáu vaø thanh toaùn traùi phieáu cuûa doanh nghieäp. Khi doanh nghieäp vay voán baèng phaùt haønh traùi phieáu coù theå xaûy ra 3 tröôøng hôïp:  Phaùt haønh traùi phieáu ngang giaù (giaù phaùt haønh baèng meänh giaù)  Phaùt haønh traùi phieáu coù chieát khaáu (giaù phaùt haønh nhoû hôn meänh giaù)  Phaùt haønh traùi phieáu coù phuï troäi (giaù phaùt haønh lôùn hôn meänh giaù): 2.8.2 Chöùng töø haïch toaùn  Phieáu thu, phieáu chi. Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -19-
 Giaáy baùo nôï, giaáy baùo coù.  Caùc chöùng töø goác khaùc coù lieân quan,.. 2.8.3 Taøi khoaûn söû duïng Taøi khoaûn naøy cuõng duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn chieát khaáu, phuï troäi traùi phieáu phaùt sinh khi phaùt haønh traùi phieáu vaø tình hình phaân boå caùc khoaûn chieát khaáu, phuï troäi khi xaùc ñònh chi phí ñi vay tính vaøo chi phí saûn xuaát, kinh doanh hoaëc voán hoùa theo töøng kyø. 2.8.4 Nguyeân taéc haïch toaùn Taøi khoaûn 343 chæ aùp duïng ôû doanh nghieäp coù vay voán baèng phöông thöùc phaùt haønh traùi phieáu. Taøi khoaûn 343 phaûi phaûn aùnh chi tieát caùc noäi dung coù lieân quan ñeán traùi phieáu phaùt haønh goàm:  Meänh giaù traùi phieáu;  Chieát khaáu traùi phieáu;  Phuï troäi traùi phieáu. Ñoàng thôøi theo doõi chi tieát theo thôøi haïn phaùt haønh traùi phieáu. Doanh nghieäp phaûi theo doõi chieát khaáu vaø phuï troäi cho töøng loaïi traùi phieáu phaùt haønh vaø tình hình phaân boå töøng khoaûn chieát khaáu, phuï troäi khi xaùc ñònh chi phí ñi vay tính vaøo chi phí saûn xuaát kinh doanh hoaëc voán hoùa theo töøng kyø. Vieäc xöû lyù caùc khoaûn chieát khaáu hoaëc phuï troäi traùi phieáu ñaõ ghi nhaän ñöôïc thöïc hieän theo quy ñònh sau:  Chieát khaáu traùi phieáu ñöôïc phaân boå daàn ñeå tính vaøo chi phí ñi vay töøng kyø trong suoát thôøi haïn cuûa traùi phieáu.  Phuï troäi traùi phieáu ñöôïc phaân boå daàn ñeå tính giaûm tröø chi phí ñi vay töøng kyø trong suoát thôøi haïn cuûa traùi phieáu.  Tröôøng hôïp chi phí laõi vay cuûa traùi phieáu ñuû ñieàu kieän voán hoùa, caùc khoaûn laõi tieàn vay vaø khoaûn phaân boå chieát khaáu hoaëc phuï troäi traùi phieáu ñöôïc voán hoùa trong töøng kyø khoâng ñöôïc vöôït quaù soá laõi vay thöïc teá phaùt sinh vaø soá phaân boå chieát khaáu hoaëc phuï troäi traùi phieáu trong kyø ñoù. 2.8.5 Phöông phaùp keá toaùn moät soá nghieäp vuï chuû yeáu Keá toaùn phaùt haønh traùi phieáu theo meänh giaù. Phaûn aùnh soá tieàn thu veà phaùt haønh traùi phieáu, keá toaùn ghi: 01 Nôï 111 Soá thu veà baùn traùi phieáu baèng tieàn maët Nôï 112 Soá thu veà baùn traùi phieáu baèng tieàn gôûi ngaân haøng Prepared by Phan Ñöùc Duõng, PhD -20-