intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: Chính sách xóa đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay, thực trạng và giải pháp

Chia sẻ: Phan Ngi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

Thêm vào BST
Báo xấu
190
lượt xem 44
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: chính sách xóa đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay, thực trạng và giải pháp', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Chính sách xóa đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay, thực trạng và giải pháp

  1. Đề tài: Chính sách xóa đói giảm nghèo đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở nước ta trong giai đoạn hiện nay, thực trạng và giải pháp
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò TµI : ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu............................................................................................................. 5 Ch­¬ng I Cë së lý luËn vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi vµ vÊn ®Ò nghÌo ®ãi, chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay .......................................................................................................... 7 I C¬ së lý lu©n vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi ............................................................ 7 1 C¸c kh¸i niÖm ¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi ................................................. 7 1.1 Kh¸i niÖm vÒ chÝnh s¸ch.................................................................................... 7 1.2 Kh¸i niÖm vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi.............................................................. 7 2 §Æc tr­ng c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch kihn tÕ x· héi .................................................... 7 3 Gi¶i ph¸p vµ c«ng cô cña cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi........................................ 8 3.1 Gi¶i ph¸p c¶u chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi ............................................................. 8 3.2 Nh÷ng nhãm c«ng cô cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi........................................... 8 4 Vai trß cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi .................................................................... 9 II VÊn ®Ò nghÌo ®ãi ................................................................................................ 9 1 C¸c quan ®iÓm tiÕp cËn vÊn ®Ò nghÌo ®ãi ............................................................. 9 1.1 Theo c¸ch tiÕp cËn hÑp....................................................................................... 9 1.2 Theo c¸ch tiÕp cËn réng................................................................................... 10 2 C¸c quan ®iÓm ®¸nh gi¸ vÒ møc nghÌo ®ãi hiÖn nay........................................... 11 2.1 Quan ®iÓm cña Ng©n hµng thÕ giíi(WB).......................................................... 11 2.2 Quan ®iÓm cña tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO)................................................ 12 2.3 Quan ®iÓm c¶u tæng côc thèng kª ViÖt Nam.................................................... 12 2.4 Quan ®iÓm cña bé lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi........................................... 12 2.5 C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vÒ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò phóc lîi x· héi ............................................................................................................... 13 2.5.1 Ph­¬ng ph¸p ®­êng cong Lorenz .................................................................. 13 2.5.2 Ph­¬ng ph¸p chØ sè nghÌo khã...................................................................... 14 III ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè n­íc ta hiÖn nay................................................................................................................. 14 1 Kh¸i niÖm, môc tiªu, ®èi t­îng cña chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ................... 14 2 Nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta hiÖn nay ........................................................................................................................ 15 2.1 Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn, n«ng th«n, thuû lîi, giao th«ng ................................ 15 2.1.1 Ch­¬ng tr×nh vÒ thuû lîi, giao th«ng............................................................. 15 2.1.2 Ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh ®Þnh c­ .................................................................... 15 2.1.3 Ch­¬ng tr×nh t­ vÊn, dÞch vô, chuyÓn giao khoa häc kü thuËt........................ 15 2.2 Ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm ..................................................................... 15 2.3 Ch­¬ng tr×nh tÝn dông...................................................................................... 15 2.4 Ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc, y tÕ víi môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo .......................... 16 2.4.1 Ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc .................................................................................. 16 2.4.2 Ch­¬ng tr×nh y tÕ.......................................................................................... 16 2.5 Ch­¬ng tr×nh quèc gia sè 06/CP....................................................................... 17 2.6 Ch­¬ng tr×nh hç trî nh÷ng d©n téc ®Æc biÖt khã kh¨n ...................................... 17 2.7 Ch­¬ng tr×nh b¶o vÖ m«i tr­êng ...................................................................... 17 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè kÕt qu¶ ®¹t ®­îc tõ viÖc thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng d©n téc thiÓu sè n­íc ta trong nh÷ng giai ®o¹n gÇn ®©y........................................................................................ 18 I. Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n vÒ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè n­íc ta trong nh÷ng giai ®o¹n tr­íc ®©y ................................................... 18 1 Thùc tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè...................................... 18 2 Nguyªn nh©n c¬ b¶n vÒ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng d©n téc thiÓu sè n­íc ta ..... 21 2.1 Sù ph©n c¸ch kÐo dµi ....................................................................................... 21 2.2 Nh÷ng rñi ro tai ho¹ ®ét xuÊt ........................................................................... 22 2.3 Nguån lùc vµ n¨ng lùc ..................................................................................... 23 2.3.1 Nguån lùc..................................................................................................... 23 2.3.2 N¨ng lùc ....................................................................................................... 23 II Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong viÖc thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè n­íc ta trong nh÷ng giai ®o¹n gÇn ®©y ............................ 23 1 Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn, n«ng th«n, thuû lîi, giao th«ng ................................... 23 1.1 Ch­¬ng tr×nh vÒ thuû lîi, giao th«ng................................................................ 23 1.2 Ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh ®Þnh c­....................................................................... 23 1.3 Ch­¬ng tr×nh t­ vÊn, dÞch vô, chuyÓn giao khoa häc kü thuËt........................... 24 2 Ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm ........................................................................ 24 3 Ch­¬ng tr×nh tÝn dông......................................................................................... 25 4 Ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc, y tÕ víi môc tiªu xo¸ ®ãi giami nghÌo ............................ 26 4.1 Ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc ..................................................................................... 26 4.2 Ch­¬ng tr×nh y tÕ............................................................................................. 27 5 Ch­¬ng tr×nh quèc gia sè 06/CP ......................................................................... 27 6 Ch­¬ng tr×nh hç trî nh÷ng d©n téc ®Æc biÖt khã kh¨n ......................................... 28 7 Ch­¬ng tr×nh b¶o vÖ m«i tr­êng ......................................................................... 28 Ch­¬ng III Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta.......................................................................... 29 I Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn l­u ý vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta................................................ 29 1 VÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng ................................................... 29 1.1 KhuyÕn n«ng, khuyÕn l©m............................................................................... 29 1.2 TÝn dông .......................................................................................................... 30 1.3 Giao th«ng vËn t¶i ........................................................................................... 30 1.4 Giao ®Êt giao rõng ........................................................................................... 31 1.5 ChuyÓn giao khoa häc, kü thuËt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt...................... 31 2 C¸c vÊn ®Ò x· héi ............................................................................................... 32 2.1 Y tÕ ................................................................................................................. 32 2.2 Gi¸o dôc .......................................................................................................... 33 2.3 VÒ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc thiÓu sè................................................................. 33 3 Trî gióp ®èi t­îng chÝnh s¸ch x· héi.................................................................. 34 3.1 Ng­êi cã c«ng víi n­íc vµ gia ®×nh hä ............................................................ 34 3.2 Ng­êi tµn tËt, giµ yÕu, trÎ må c«i ..................................................................... 34 4 Cøu tÕ viÖn trî khÈn cÊp ..................................................................................... 35 5 Chèng tÖ n¹n x· héi vµ x©y dùng nÕp sèng v¨n ho¸ ............................................ 35 II Bµi häc kinh nghiÖm trong c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë n­íc ta .................... 36 KÕt luËn .............................................................................................................. 37 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu Trong lÞch sö cña x· héi loµi ng­êi, ®Æc biÖt tõ khi cã giai cÊp ®Õn nay, vÊn ®Ò ph©n biÖt giÇu nghÌo ®· xuÊt hiÖn vµ ®ang tån t¹i nh­ mét th¸ch thøc lín ®èi víi ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña tõng quèc gia, tõng khu vùc vµ toµn bé nÒn v¨n minh hiÖn ®¹i. §ãi nghÌo vµ tÊn c«ng chèng ®ãi nghÌo lu«n lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, bëi v× giÇu m¹nh g¾n liÒn víi sù h­ng thÞnh cña mét quèc gia. §ãi nghÌo th­êng g©y ra xung ®ét chÝnh trÞ, xung ®ét giai cÊp, dÉn ®Õn bÊt æn ®Þnh vÒ x· héi, bÊt æn vÒ chÝnh trÞ. Mäi d©n téc tuy cã thÓ kh¸c nhau vÒ khuynh h­íng chÝnh trÞ, nh­ng ®Òu cã mét môc tiªu lµ lµm thÕ nµo ®Ó quèc gia m×nh, d©n téc m×nh giÇu cã. Trong thùc tÕ ë mét sè n­íc cho thÊy khi kinh tÕ cµng ph¸t triÓn nhanh bao nhiªu, n¨ng suÊt lao ®éng cµng cao bao nhiªu th× t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo cña mét bé phËn d©n c­ l¹i cµng bøc xóc vµ cã nguy c¬ dÉn ®Õn xung ®ét. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, Quy luËt c¹nh tranh ®· thóc ®Èy nhanh h¬n qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu, lµm s©u s¾c thªm sù ph©n ho¸ gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­ trong quèc gia. Kho¶ng c¸ch vÒ møc thu nhËp cña ng­êi nghÌo so víi ng­êi giÇu cµng ngµy cµng cã xu h­íng réng ra ®ang lµ mét vÊn ®Ò cã tÝnh toµn cÇu, nã thÓ hiÖn qua t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng trong ph©n phèi thu nhËp, vÒ n¹n ®ãi, n¹n suy dinh d­ìng vÉn ®ang ®eo ®¼ng gÇn 1/3 d©n sè thÕ giíi. Nh©n lo¹i ®· b­íc sang thÕ kû 21 vµ ®· ®¹t ®­îc nhiÒu tiÕn bé v­ît bËc trªn nhiÒu lÜnh vùc nh­ khoa häc c«ng nghÖ, ph¸t triÓn kinh tÕ, nh­ng vÉn ph¶i ®èi mÆt 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. víi mét thùc tr¹ng nhøc nhèi n¹n ®ãi nghÌo vÉn cßn chiÕm mét tØ lÖ ®¸ng kÓ ë nhiÒu n­íc mµ næi bËt lµ ë nh÷ng quèc gia ®ang ph¸t triÓn. ë ViÖt Nam tõ khi cã ®­êng lèi ®æi míi, chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc, tuy nÒn kinh tÕ cã ph¸t triÓn m¹nh, tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m lµ kh¸ cao, nh­ng ®ång thêi còng ph¶i ®­¬ng ®Çu víi vÊn ®Ò ph©n ho¸ giÇu nghÌo, hè ng¨n c¸ch gi÷a bé phËn d©n c­ giÇu vµ nghÌo ®ang cã chiÒu h­íng më réng nhÊt lµ gi÷a c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi so víi nh÷ng vïng khã kh¨n, tr×nh ®é d©n trÝ thÊp nh­ vïng s©u vïng xa. ChÝnh v× vËy mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng hç trî ®èi víi nh÷ng vïng gÆp khã kh¨n, nh÷ng hé gÆp rñi ro v­¬n lªn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nhÊt lµ ®èi víi vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. Trong nghÞ quyÕt cña §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña ®¶ng ®· nhÊn m¹nh coi vÊn ®Ò d©n téc vµ ®oµn kÕt d©n téc lu«n lu«n cã vÞ trÝ chiÕn l­îc trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng. Do ®ã vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè vµ miÒn nói, vïng s©u, vïng xa lµ ®èi t­îng chÝnh cña nhiÖm vô xo¸ ®ãi gi¶m nnghÌo, bëi v× hä cßn ë tr×nh ®é d©n tri thÊp, tËp qu¸n s¶n xuÊt l¹c hËu, thiÕu th«ng tin nghiªm träng vÒ s¶n xuÊt hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ViÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ®­îc thùc hiÖn tèt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®¹i ®oµn kÕt c¸c d©n téc ë n­íc ta cïng tiÕn lªn ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tõ c¸c ch­¬ng tr×nh chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®­îc triÓn khai ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, c¸c ngµnh Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng cïng víi sù nç lùc v­¬n lªn cña ®ång bµo d©n téc thiÓu sè thùc sù ®· gãp phÇn quan träng, t¹o ®­îc chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc ë vïng d©n téc thiÓu sè. Tuy nhiªn nh÷ng thµnh tùu nµy míi chØ lµ b­íc ®Çu nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n cßn nhiÒu, ®Ó kh¾c phôc nã cÇn cã sù nç lùc cña toµn ®¶ng toµn d©n vµ ®Æc biÖt lµ tõ phÝa b¶n th©n ®ång bµo c¸c ®©n téc thiÓu sè, cïng víi c¶ n­íc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Nghiªn cøu chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè sÏ gióp chóng ta hiÓu thªm vÒ thùc tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, thÊy ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc vµ nh÷ng yÕu kÐm cÇn ®­îc kh¾c phôc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ,®Ó tõ ®ã cã kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p tèt h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n trong c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta. §Ò ¸n gåm ba phÇn chÝnh: Ch­¬ng I Cë së lý luËn vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi vµ vÊn ®Ò nghÌo ®ãi, chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè vµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc tõ viÖc thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng d©n téc thiÓu sè n­íc ta trong nh÷ng giai ®o¹n gÇn ®©y. Ch­¬ng III Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta. 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I C¬ së lý luËn vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi vµ vÊn ®Ò nghÌo ®ãi, chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®èi víi vïng ®ång bµo c¸c ®©n téc thiÓu sè ë n­íc ta. I C¬ së lý luËn vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi 1 C¸c kh¸i niÖm cë b¶n vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi. 1.1 Kh¸i niÖm chÝnh s¸ch ChÝnh s¸ch lµ ph­¬ng thøc hµnh ®éng ®­îc mét chñ thÓ hay tæ chøc nhÊt ®Þnh kh¼ng ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò lÆp ®i lÆp l¹i. ChÝnh s¸ch gióp c¸c nhµ qu¶n lý x¸c ®Þnh nh÷ng chØ dÉn chung cho qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh. Gióp hä thÊy ®­îc ph¹m vi hay giíi h¹n cho phÐp cña c¸c quyÕt ®Þnh, nh¾c nhë c¸c nhµ qu¶n lý nh÷ng quyÕt ®Þnh nµo lµ cã thÓ vµ nh÷ng quyÕt ®Þnh nµo lµ kh«ng thÓ. Tõ ®ã chÝnh s¸ch sÏ h­íng suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña mäi thµnh viªn trong tæ chøc vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu chung cña tæ chøc. 1.2 Kh¸i niÖm chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi lµ tæng thÓ c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô do nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ chñ thÓ qu¶n lý x· héi x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch nh»m thùc hiÖn môc tiªu bé phËn theo ®Þnh h­íng môc tiªu tæng thÓ cña ®Êt n­íc. 2 §Æc tr­ng c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi - ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi lµ c¸c h×nh thøc mµ Nhµ n­íc can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ. Th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh cña nhµ n­íc t¸c ®éng lªn c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ h­íng hä theo môc tiªu chung cña quèc gia trªn c¬ së nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. - ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi lµ hµnh ®éng can thiÖp cña nhµ n­íc tr­íc mét vÊn ®Ò chÝnh s¸ch chÝn muåi. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò lín cã ph¹m vi ¶nh h­ëng ®Õn toµn bé ®Êt n­íc cÇn ®­îc gi¶i quyÕt ngay. - C¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi lµ môc tiªu bé phËn, cã thÓ mang tÝnh ng¾n h¹n huÆc dµi h¹n vµ ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së h­íng vµo môc tiªu tæng thÓ cña ®Êt n­íc. - ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi kh«ng chØ lµ nh÷ng c¸ch thøc ®­îc ®­a ra mµ nã cßn bao hµm c¶ qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®ã. Khi Nhµ n­íc ®­a ra v¨n b¶n vÒ chÝnh s¸ch ®· ®­îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn th«ng qua th× ®ã vÉn ch­a ph¶i lµ chÝnh s¸ch. ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi bao hµm c¶ hµnh vi thùc hiÖn nh÷ng kÕ ho¹ch ®­îc thÓ hiÖn trong chÝnh s¸ch vµ ®­a l¹i nh÷ng nh÷ng kÕt qu¶ thùc tÕ tiÔn.ViÖc hiÓu chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi mét c¸ch gi¶n ®¬n lµ nh÷ng chñ tr­¬ng, chÕ ®é mµ nhµ n­íc ban hµnh, ®iÒu ®ã ®óng nh­ng ch­a ®ñ. NÕu kh«ng cã viÖc thùc thi chÝnh s¸ch vµ nh÷ng kÕt qu¶ thùc tiÔn thu ®ù¬c th× chÝnh s¸ch ®ã chØ lµ nh÷ng khÈu hiÖu. 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Môc tiªu chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi lµ môc tiªu chung cña nhiÒu nguêi huÆc cña x· héi. Tuy nhiªn mét chÝnh s¸ch khã cã thÓ ®Òu ®em l¹i lîi Ých cho tÊt c¶ mäi ng­êi, khi ®ã chÝnh s¸ch ®­îc lùa chän lµ chÝnh s¸ch ®em l¹i lîi Ých cho ®a sè mäi ng­êi. Th­íc ®o chÝnh ®Ó ®¸nh gi¸, so s¸nh vµ lùa chän chÝnh s¸ch phï hîp lµ lîi Ých mang tÝnh x· héi mµ chÝnh s¸ch ®ã ®em l¹i. - ViÖc x©y dùng chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cã sù tham gia tõ nhiÒu phÝa nhiÒu tæ chøc kh¸c nhau trong ®ã Nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ ng­êi tæ chøc vµ qu¶n lý x· héi x©y dùng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc thùc thi. tuy nhiªn ngµy nay chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi kh«ng chØ do c¸c c¬ quan tæ chøc cña nhµ n­íc x©y dùng mµ nã cã sù tham gia cña nhiÒu c¬ quan tæ chøc ngoµi nhµ n­íc. - ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cã ph¹m vi ¶nh h­ëng lín, nã t¸c ®éng ®Õn nhiÒu ®èi t­îng, ®Õn nhiÒu lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. 3 Gi¶i ph¸p vµ c«ng cô cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi 3.1 Gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi Gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi lµ ph­¬ng thøc hµnh ®éng cña nhµ n­íc ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nhµ n­íc ph¶i x¸c ®Þnh mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p vµ mçi chÝnh s¸ch ®Òu cã gi¶i ph¸p riªng cña m×nh. Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c gi¶i ph¸p d­íi nhiÒu tiªu trÝ kh¸c nhau mét trong nh÷ng c¸ch ®ã lµ ph©n lo¹i theo ph­¬ng thøc t¸c ®éng bao gåm c¸c gi¶i ph¸p t¸c ®éng trùc tiÕp vµo môc tiªu vµ c¸c gi¶i ph¸p t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµo môc tiªu cña chÝnh s¸ch. Víi c¸c gi¶i ph¸p t¸c ®éng trùc tiÕp vµo môc tiªu, Nhµ n­íc tham gia vµo thÞ tr­êng, vµo ®êi sèng kinh tÕ x· héi th«ng qua nh÷ng chÝnh s¸ch nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi tõ ®ã t¸c ®éng tíi môc tiªu mét c¸ch trôc tiÕp. C¸c gi¶i ph¸p t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµo môc tiªu ®­îc sö dông nh»m t¹o ra nh÷ng ph¶n øng cã lîi cho viÖc môc tiªu tõ nh÷ng chñ thÓ kinh tÕ x· héi. 3.2 Nh÷ng nhãm c«ng cô cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi - Nhãm c«ng cô kinh tÕ lµ c¸c ng©n s¸ch, c¸c quü, hÖ thèng ®ßn bÈy vµ khuyÕn khÝch kinh tÕ nh­ thuÕ, l·i suÊt, gi¸ c¶, tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, b¶o hiÓm, tû gi¸ hèi ®o¸i... - Nhãm c¸c c«ng cô hµnh chÝnh tæ chøc bao gåm c¸c c«ng cô m« h×nh c¸c tæ chøc, bé m¸y vµ ®äi ngò c¸n bé, c«ng chøc, c¸c c«ng cô hµnh chÝnh lµ c¸c kÕ ho¹ch cña nhµ n­íc vµ hÖ thèng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. - Nhãm c«ng cô tuyªn truyÒn, gi¸o dôc lµ hÖ thèng th«ng tin ®¹i chóng, hÖ thèng th«ng tin chuyªn ngµnh, hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, hÖ thèng c¸c tæ chøc tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi vµ ®oµn thÓ. - C¸c c«ng cô kü thuËt, nghiÖp vô ®Æc tr­ng cho tõng chÝnh s¸ch. 4 Vai trß cña chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cã vai trß hÕt søc to lín thÓ hiÖn ë nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n sau: - Chøc n¨ng ®Þnh h­íng gióp c¸c cñ thÓ kinh tÕ x· héi cã ®­îc nh÷ng chØ dÉn ra quyÕt ®Þnh v¹ch ra ph¹m vi giíi h¹n cho phÐp cña nh÷ng quyÕt ®Þnh, h­íng suy nghÜ hµnh ®éng cña c¸c chñ thÓ vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu chung cña quèc gia. ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi còng ®Þnh h­íng viÖc huy ®éng ph©n bæ vµ sö dông nguån lùc nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch mét c¸ch kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt cña nh÷ng chÝnh s¸ch do Nhµ n­íc ban hµnh gióp Nhµ n­íc gi¶i quuyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc ph¸t sinh trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi , ®iÒu tiÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi, nh÷ng hµnh vi kh«ng phï hîp, nh»m t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý cho c¸c ho¹t ®éng x· héi theo c¸c môc tiªu ®Ò ra. - Chøc n¨ng t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn ®©y chøc n¨ng quan träng nhÊt cña chÝnh s¸ch x©y dùng vµ n©ng cÊp c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn nh­ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÕt cÊu h¹ tÇng, hÖ thèng th«ng tin vµ c¸c thÞ tr­êng vèn. - Chøc n¨ng khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn ®©y lµ chøc n¨ng t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn m¹nh mÏ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. B¶n th©n mçi chÝnh s¸ch khi h­íng vµo gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò bøc xóc ®· lµm cho sù vËt ph¸t triÓn thªm mét bËc. §ång thêi khi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã th× chÝnh s¸ch l¹i t¸c ®éng lªn vÊn ®Ò kh¸c, lµm nÈy sinh nh÷ng vÊn ®Ò míi. II VÊn ®Ò nghÌo ®ãi 1 C¸c quan ®iÓm tiÕp cËn vÊn ®Ò nghÌo ®ãi 1.1 Theo c¸ch tiÕp cËn hÑp NghÌo ®ãi lµ mét ph¹m trï chØ møc sèng cña mét céng ®ång hay mét nhãm d©n c­ lµ thÊp nhÊt so víi møc sèng cña mét céng ®ång hay mét nhãm d©n c­ kh¸c. Theo c¸ch tiÕp cËn nµy vÒ vÊn ®Ò nghÌo ®ãi ch­a bao qu¸t ®­îc tÝnh chÊt tuyÖt ®èi cña nghÌo ®ãi, nghÜa lµ míi chØ ®¸nh gi¸ theo tiªu chuÈn nghÌo ®ãi t­¬ng ®èi, mµ trªn thùc tÕ th× lóc nµo trong x· héi hiÖn ®¹i còng tån t¹i nghÌo ®ãi kÓ c¶ ë nh÷ng quèc gia giÇu nhÊt. NÕu ®øng trªn ph­¬ng diÖn so s¸nh møc sèng, møc thu nhËp cña c¸c nhãm d©n c­ th× lóc nµo còng cã mét nhãm d©n c­ ®øng thÊp nhÊt, nhãm ®øng cao nhÊt vµ c¸c nhãm trung b×nh. §ã lµ nghÌo ®ãi t­¬ng ®èi. Nh­ng thùc tÕ ë nhiÒu quèc gia nghÌo, ngay trong nhãm nghÌo nhÊt còng ®· xuÊt hiÖn nhãm nghÌo ®ãi tuyÖt ®èi, nghÜa lµ hä sèng mét cuéc sèng cïng cùc, ë t¹m bî vµ lo l¾ng vÒ tõng b÷a ¨n. C¸ch tiÕp cËn nµy lµ c¸ch tiÕp cËn phæ biÕn hiÖn nay. Nh÷ng ng­êi theo quan ®iÓm nµy cã xu h­íng t×m kiÕm mét chuÈn nghÌo chung ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é nghÌo ®ãi cña tõng nhãm d©n c­, mµ kh«ng ®i s©u vµo gi¶i quyÕt nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa, nh÷ng c¨n nguyªn s©u xa, b¶n chÊt bªn trong cña vÊn ®Ò, tøc lµ c¬ chÕ néi t¹i cña nÒn kinh tÕ ®ang hµng ngµy hµng giê ®Èy mét nhãm d©n c­ ®i vµo t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi nh­ mét xu thÕ tÊt yÕu xÈy ra. Do ®ã c¸c biÖn ph¸p tÊn c«ng nghÌo ®ãi ®­a ra trªn theo quan ®iÓm nµy th­êng thiÕu triÖt ®Ó, hä chØ dõng l¹i ë c¸c biÖn ph¸p hç trî tµi chÝnh, kinh tÕ, vµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt cho nhãm d©n c­ nghÌo ®ãi ®ã, nã sÏ kh«ng t¹o ®­îc ®éng lùc ®Ó b¶n th©n nh÷ng ng­êi nghÌo tù m×nh v­¬n lªn trong cuéc sèng. 1.2 Theo c¸ch tiÕp cËn réng VÊn ®Ò nghÌo ®ãi theo quan ®iÓm nµy ®­îc tiÕp cËn tõ ph­¬ng ph¸p luËn cho r»ng c¨n nguyªn s©u xa cña nghÌo ®ãi lµ do trong x· héi cã sù ph©n ho¸ giÇu nghÌo, mµ chÝnh sù ph©n ho¸ ®ã lµ hÖ qu¶ cña chÕ ®é kinh tÕ x· héi. Trong thêi kú céng s¶n nguyªn thuû, khi mµ n¨ng suÊt lao ®éng cßn thÊp, ch­a cã tÝch luü th× gi÷a con ng­êi ch­a cã sù ph©n ho¸ giÇu nghÌo. Nh­ng khi x· héi cµng ph¸t triÓn, cã sù ph©n c«ng lao ®éng trong lùc l­îng s¶n suÊt, x· héi ®· b¾t ®Çu cã tÝch luü th× cÊu tróc x· héi trªn quan hÖ thÞ téc còng ®· b¾t ®Çu biÕn ®æi, xuÊt hiÖn chiÕm h÷u t­ nh©n vµ trao ®æi hµng ho¸. X· héi ®· ph©n chia thµnh nhiÒu giai cÊp, trong x· 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. héi ®· cã ng­êi giÇu ng­êi nghÌo ®©y lµ mÇm mèng cña nh÷ng xung ®ét gi÷a c¸c giai cÊp. C¸ch tiÕp cËn réng cho phÐp tiÕp cËn nghÌo ®ãi mét c¸ch toµn diÖn, ®Æt hiÖn t­îng nghÌo ®ãi trong sù so s¸nh víi giÇu cã vµ trong hoµn c¶nh nhÊt ®Þnh. Khi nãi ®Õn ng­êi nghÌo chóng ta kh«ng thÓ kh«ng ®Æt hä vµo sù so s¸nh toµn diÖn víi ng­êi giÇu, b»ng c¸ch ®ã chóng ta míi cã thÓ nh×n thÊu ®¸o hé nghÌo vµ ®ãi nh­ thÕ nµo, tõ ®ã lý gi¶i mét c¸ch khoa häc thùc chÊt cña qu¸ tr×nh dÉn tíi ®ãi nghÌo. Tõ nh÷ng c¸ch tiÕp cËn vÊn ®Ò nghÌo ®ãi chóng ta cã thÓ rót ra ®­îc nh÷ng kÕt luËn sau: - Ph©n ho¸ giÇu nghÌo kh«ng nh÷ng lµ hÖ qu¶ cña c¸c x· héi cã giai cÊp vµ ph©n chia giai cÊp, mµ cßn thÓ hiÖn b¶n chÊt s©u xa cña c¸c xung ®ét x· héi gi÷a líp ng­êi giÇu líp ng­êi nghÌo. Gi¶i quyÕt c¨n b¶n vÊn ®Ò nµy chØ cã thÓ trªn c¬ së gi¶i quyÕt c¨n b¶n vÊn ®Ò bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi. - Ph©n ho¸ giÇu nghÌo lµ hiÖn t­îng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Bëi vËy nÕu kh«ng xö lý kÞp thêi, huÆc kh«ng cã c¬ chÕ duy tr× sù c«ng b»ng nhÊt ®Þnh hay h¹n chÕ qu¸ tr×nh lµm trÇm träng thªm hè ng¨n c¸ch gi÷a líp ng­êi giÇu vµ líp ng­êi nghÌo, th× nguy c¬ ph©n tÇng x· héi, ph©n ho¸ giai cÊp còng sÏ diÔn ra. - Chñ thÓ cã ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng ®iÒu hßa thu nhËp gi÷a c¸c nhãm d©n c­ lµ Nhµ n­íc, tuy nhiªn do b¶n chÊt nhµ n­íc ë c¸c chÕ ®é, còng nh­ ®Þnh h­íng chÝnh trÞ kh¸c nhau lµ rÊt kh¸c nhau nªn n¨ng lùc còng nh­ tÝnh triÖt ®Ó cña c¸c gi¶i ph¸p xñ lý hè ng¨n c¸ch giÇu nghÌo cã thÓ dùa trªn c¸ch tiÕp cËn réng hay hÑp tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng quèc gia, trong tõng thêi ®iÓm lÞch sö nhÊt ®Þnh. 2 C¸c quan ®iÓm vÒ chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ møc nghÌo ®ãi hiÖn nay Cho ®Õn nay d­êng nh­ ®· ®i ®Õn mét c¸ch tiÕp cËn t­¬ng ®èi thèng nhÊt vÒ ®¸nh gi¸ møc ®é nghÌo ®ãi, ®ã lµ ®Þnh ra mét tiªu chuÈn hay mét ®iÒu kiÖn chung nµo ®ã, mµ hÔ ai cã thu nhËp hay chi tiªu d­íi møc thu nhËp chuÈn th× sÏ kh«ng thÓ cã mét cuéc sèng tèi thiÓu hay ®¹t ®­îc nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cho sù tån t¹i trong x· héi. Trªn c¬ së møc chung ®ã ®Ó x¸c ®Þnh ng­êi nghÌo hay kh«ng nghÌo. Tuy nhiªn khi ®i s©u vµo kü thuËt tÝnh chuÈn nghÌo th× cã nhiÒu c¸ch x¸c ®Þnh kh¸c nhau theo c¶ thêi gian vµ kh«ng gian. ë ®©y cÇn ph©n biÖt râ møc sèng tèi thiÓu vµ møc thu nhËp tèi thiÓu. Møc thu nhËp tèi thiÓu hoµn toµn kh«ng cã nghÜa lµ cã kh¶ n¨ng nhËn ®­îc nh÷ng thø cÇn thiÕt tèi thiÓu cho cuéc sèng. Trong khi ®ã møc sèng tèi thiÓu l¹i bao hµm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng gåm n¨ng l­îng cÇn thiÕt cho c¬ thÓ, gi¸o dôc, nghØ ng¬i gi¶i trÝ vµ c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ kh¸c. Do vËy kh¸i niÖm vÒ møc sèng tèi thiÓu kh«ng ph¶i lµ mét kh¸i niÖm tÜnh mµ lµ ®éng, mét kh¸i niÖm t­¬ng ®èi vµ rÊt phong phó vÒ néi dung vµ h×nh thøc, kh«ng chØ tuú theo sù kh¸c nhau vÒ m«i tr­êng v¨n ho¸, mµ cßn phô thuéc vµo sù thay ®æi vÒ ®êi sèng vËt chÊt cïng víi qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ. 2.1 Quan ®iÓm cña ng©n hµng thÕ giíi (WB) - Trong viÖc lùa chän tiªu thøc ®¸nh gÝa WB ®· lùa chän tiªu thøc phóc lîi víi nh÷ng chØ tiªu vÒ b×nh qu©n ®Çu ng­êi bao gåm c¶ ¨n uèng, häc hµnh, mÆc, thuèc men, dÞch vô y tÕ, nhµ ë, gi¸ trÞ hµng ho¸ l©u bÒn. Tuy nhiªn b¸o c¸o vÒ nh÷ng sè liÖu nµy vÒ thu nhËp ë ViÖt Nam sÏ thiÕu chÝnh x¸c bëi phÇn lín ng­êi lao ®éng tù hµnh nghÒ. - WB ®­a ra hai ng­ìng nghÌo: 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. + Ng­ìng nghÌo thø nhÊt lµ sè tiÒn cÇn thiÕt ®Ó mua mét sè l­¬ng thùc gäi lµ ng­ìng nghÌo l­¬ng thùc. + Ng­ìng nghÌo thø hai lµ bao gåm c¶ chi tiªu cho s¶n phÈm phi l­¬ng thùc, gäi lµ ng­ìng nghÌo chung. - Ng­ìng nghÌo l­¬ng thùc, thùc phÈm mµ WB ®­a ra theo cuéc ®iÒu tra møc sèng 1998 lµ l­îng l­¬ng thùc, thùc phÈm tiªu thô ph¶i ®¸p øng nhu cÇu dinh d­ìng víi n¨ng l­îng 2000-2200 kcal mçi ng­êi mçi ngµy. Ng­êi d­íi ng­ìng ®ã th× lµ nghÌo vÒ l­¬ng thùc. Dùa trªn gi¸ c¶ thÞ tr­êng ®Ó tÝnh chi phÝ cho ræ l­¬ng thùc ®ã. Vµ theo tÝnh to¸n cña WB chi phÝ ®Ó mua ræ l­¬ng thùc lµ 1.286.833 ®ång/ng­êi/n¨m. - C¸ch x¸c ®Þnh ng­ìng nghÌo chung Ng­ìng nghÌo chung =(ng­ìng nghÌo l­¬ng thùc)+(ng­ìng nghÌo phi l­¬ng thùc) Ng­ìng nghÌo ®­îc tÝnh to¸n vÒ phÇn phi l­¬ng thùc n¨m 1998 lµ 503038 ®ång/ng­êi/n¨m tõ ®ã ta cã ng­ìng nghÌo chung lµ 1789871 ®ång/ng­êi/n¨m. 2.2 Quan ®iÓm cña tæ chøc lao ®éng quèc tÕ(ILO) -VÒ chuÈn nghÌo ®ãi ILO cho r»ng ®Ó x©y dùng ræ hµng ho¸ cho ng­êi nghÌo c¬ së x¸c ®Þnh lµ l­¬ng thùc thùc phÈm. Ræ l­¬ng thùc ph¶i phï hîp víi chÕ ®é ¨n uèng së t¹i vµ c¬ cÊu b÷a ¨n thÝch hîp nhÊt cho nh÷ng nhãm ng­êi nghÌo. Theo ILO th× cã thÓ thu ®­îc nhiÒu kcalo tõ bÊt kú mét sù kÕt hîp thùc phÈm mµ xÐt vÒ chi phÝ th× cã sù kh¸c nhau rÊt lín. Víi ng­êi nghÌo th× ph¶i tho¶ m·n nhu cÇu thùc phÈm tõ c¸c nguån kcalo rÎ nhÊt . - ILO còng thèng nhÊt víi ng©n hµng thÕ giíi vÒ møc ng­ìng nghÌo l­¬ng thùc thôc phÈm 2100 kcalo, tuy nhiªn ë ®©y ILO tÝnh to¸n tû l­¬ng thùc trong ræ l­¬ng thùc cho ng­êi nghÌo víi 75% kcalo tõ g¹o vµ 25% kcalo cã ®­îc tõ c¸c hµng ho¸ kh¸c ®­îc gäi lµ c¸c gia vÞ. Tõ ®ã møc chuÈn nghÌo hîp lý lµ 511000 ®ång/ng­êi/n¨m. 2.3 Quan ®iÓm cña tæng côc thèng kª ViÖtnam - Tiªu chuÈn nghÌo theo tæng côc thèng kª ViÖtnam ®­îc x¸c ®Þnh b»ng møc thu nhËp tÝnh theo thêi gÝa võa ®ñ ®Ó mua mét ræ hµng ho¸ l­¬ng thùc thùc phÈm cÇn thiÕt duy tr× víi nhiÖt l­îng 2100 kcalo/ngµy/ng­êi. Nh÷ng ng­êi cã møc møc thu nhËp b×nh qu©n d­íi ng­ìng trªn ®­îc xÕp vµo diÖn nghÌo. 2.4 Quan ®iÓm cña bé lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi - Theo quan ®iÓm cña bé lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi cho r»ng nghÌo lµ bé t×nh tr¹ng cña mét bé phËn d©n c­ kh«ng ®­îc h­ëng vµ tho¶ m·n nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng­êi mµ nh÷ng nhu cÇu nµy ®· ®­îc x· héi thõa nhËn tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ phong tôc tËp qu¸n cña tõng khu vùc. - Bé lao ®éng th­¬ng binh vµ x· héi ®· ®­a ra chuÈn nghÌo ®ãi dùa nh÷ng sè liÖu thu thËp vÒ hé gia ®×nh nh­ sau : + Hé ®ãi lµ hé cã møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi trong mét th¸ng quy ra g¹o ®­îc 13 kg. + Hé nghÌo lµ hé cã møc thu nhËp tuú theo vïng. Vïng n«ng th«n, miÒn nói h¶i ®¶o lµ nh÷ng hé cã thu nhËp d­íi 15 kg g¹o. Vïng n«ng th«n ®ång b»ng trung du d­íi 20 kg g¹o. Vïng thµnh thÞ d­íi 25 kg g¹o. 2.5 C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vÒ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò phóc lîi x· héi 2.5.1 Ph­¬ng ph¸p ®­êng cong Lorenz 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §­êng cong Lorenz thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a tû lÖ % d©n sè ®­îc céng dån víi tû lÖ thu nhËp ®­îc céng dån t­¬ng øng. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc m« t¶ b»ng ®å thÞ sau : 100% A % thu nhËp céng A dån 50 L2 L1 25 B 0 25 50 100% % D©n sè ®­îc céng dån V× d©n sè ®­îc céng dån vµ thu nhËp ®­îc céng dån t­¬ng øng nªn mäi ®iÓm n»m trªn ®­êng ph©n gi¸c 0A ph¶n ¸nh mét sù ph©n phèi tuyÖt ®èi c«ng b»ng. C¸c ®­êng cong Lorenz nãi lªn trong ph¹m vi d©n sè ®· biÕt th× tû lÖ % thu nhËp t¹i c¸c nhãm d©n c­ lµ kh¸c nhau. Nh×n trªn ®å thÞ ta thÊy ®­êng cong Lorenz cµng gÇn ®­êng ph©n gi¸c bao nhiªu th× sù ph©n phèi c«ng b»ng cµng c«ng b»ng bÊy nhiªu ( ®­êng L2 gÇn ®­êng ph©n gi¸c h¬n ®­êng L1 ). Kinh nghiÖm nhiÒu n­íc cho thÊy r»ng, khi nÒn kinh tÕ ch­a ph¸t triÓn, ®­êng cong Lorenz kh¸ gÇn ®­êng ph©n gi¸c 0A. Khi ®ã mäi ng­êi c¶m thÊy cã sù c«ng b»ng nh­ng nh­ng c«ng b»ng trong nghÌo khæ. Khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng dÇn dÇn ph¸t triÓn th× ®­êng cong Lorenz còng dÇn dÇn nhÝch xa ®­êng ph©n gi¸c 0A, tøc Lorenz lµ xuÊt hiÖn sù mÊt c«ng b»ng trong ph©n phèi thu nhËp. Mét sè cã thu nhËp cao nªn giÇu cã, sè kh¸c cã thu nhËp thÊp trë nªn nghÌo khæ. Vµ ®Õn mét lóc nµo ®ã sù mÊt c«ng b»ng ph©n phèi trë thµnh rµo c¶n cña sù ph¸t triÓn. Khi ®ã chÝnh phñ ph¶i dïng chÝnh s¸ch t¸c ®éng ®Õn ph©n phèi thu nhËp ®Ó kÐo ®­êng cong Lorenz tiÕn dÇn vÒ phÝa ®­êng ph©n gi¸c 0A. §Ó l­îng ho¸ ph­¬ng ph¸p ®­êng cong Lorenz, ng­êi ta sö dông hÖ sè Gini. NÕu gäi diÖn tÝch ®­îc giíi h¹n bëi ®­êng ph©n gi¸c vµ ®­êng cong Lorenz lµ A vµ diÖn tÝch n»m phÝa d­íi ®­êng cong Lorenz lµ B, th× hÖ sè Gini ®­îc x¸c ®Þnh b»ng biiªñ thøc : B = A/(A+B) = A/(1/2) = 2A HÖ sè Gini nhËn c¸c gi¸ trÞ tõ 0 ®Õn 1. G = 0 ph¶n ¸nh mét møc ph©n phèi tuyÖt ®èi c«ng b»ng. G = 1 ph¶n ¸nh mét sù ph©n phèi tuyªt ®èi mÊt c«ng b»ng. C¶ hai tr­êng hîp G = 0 vµ G = 1 chØ cã ý nghÜa lý thuyÕt, kh«ng cã trong thùc tÕ. Tªn thùc tÕ G nhËn c¸c gÝa trÞ trong ®o¹n [ o,1 ], tøc Lµ: 0
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Mét chØ sè kh¸c th­êng ®­îc dïng trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch lµ chØ sè nghÌo khã. ChØ sè nghÌo khã ®­îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ % gi÷a sè d©n n»m d­íi giíi h¹n cña sù nghÌo khã víi toµn bé d©n sè . Ip = ( Sè d©n ë d­íi møc tèi thiÓu)/(Tæng d©n sè) ChØ sè nµy cho ta biÕt nh÷ng thay ®æi trong ph©n phèi thu nhËp gi÷a nh÷ng ng­êi thËt sù nghÌo víi nh÷ng sù thay ®æi trong ph©n phèi thu nhËp gi÷a nh÷ng ng­êi kh¸ gi¶ kh«ng quan träng b»ng nh÷ng thay ®æi cã kh¶ n¨ng chuyÓn c¸c c¸ nh©n n»m d­íi ®­êng nghÌo khæ lªn trªn ®­êng nµy. ChØ sè nµy cã thÓ d¸nh gi¸ møc ®é nghÌo khæ cña mét huyÖn mét tØnh, hay c¶ n­íc. III ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta 1 Kh¸i niÖm, môc tiªu, ®èi t­îng chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo Kh¸i niÖm ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ tæng thÓ c¸c quan ®iÓm, t­ t­ëng, c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô mµ Nhµ n­íc sö dông ®Ó t¸c ®éng lªn c¸c chñ thÓ kinh tÕ x· héi nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nghÌo ®ãi, thùc hiÖn môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tõ ®ã x©y dùng mét x· héi giÇu ®Ñp. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho c¸c ®èi t­îng thuéc diÖn nghÌo ®ãi ë n­íc ta, gi¶m bít kho¶ng c¸ch giÇu nghÌo trong x· héi, nh»m môc tiªu tæng qu¸t x©y dùng mét ®Êt n­íc d©n giÇu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh. §èi t­îng lµ ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta, nh÷ng vïng s©u vïng xa n¬i mµ cuéc sèng cßn nhiÒu khã kh¨n vµ cã cuéc sèng c¸ch biÖt víi ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña c¶ n­íc. 2 Nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta hiÖn nay 2.1 Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng th«n, thuû lîi, giao th«ng 2.1.1 Ch­¬ng tr×nh vÒ thuû lîi, giao th«ng §©y lµ ch­¬ng tr×nh ®Çu tiªn vµ kÐo dµi thêi gian nhÊt cho ®Õn nay nã vÉn ®­îc tiÕp tôc. §a sè ng­êi ng­êi nghÌo tËp trung nhiÒu nhÊt ë nh÷ng vïng s©u vïng xa mµ chÝnh nh÷ng n¬i nµy giao th«ng thuû lîi l¹i rÊt yÕu kÕm do ®ã Nhµ n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng hç trî cho nh÷ng khu vùc nµy víi khÈu hiÖu nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm. ViÖc ph¸t triÓn giao th«ng vµ thuû lîi sÏ t¹o ®µ cho sù hoµ nhËp gi÷a miÒn ng­îc vµ miÒn xu«i, thóc ®Èy kinh tÕ miÒn nói ph¸t triÓn, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng gãp phÇn b×nh æn l­¬ng thùc trong vïng. 2.1.2 Ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh ®Þnh c­ Tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 60 cña thÕ kû XX, ®¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· nh×n nhËn vÊn ®Ò ®Þnh canh ®Þnh c­ cã tÇm vãc cùc kú quan träng nh»m lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ x· héi miÒn nói, vïng d©n téc thùc tÕ ®©y lµ c¸ch sèng æn ®Þnh v¨n minh, tiÕn bé. Nã t¸c ®éng s©u s¾c tíi t©m t­ t×nh c¶m cña nh©n d©n c¸c d©n téc thiÓu sè, tõng b­íc xo¸ bá nh÷ng phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu, bÊt lîi cho sù ph¸t triÓn ®Ó hoµ nhËp vµo sù ph¸t triÓn chung. Ch­¬ng tr×nh nµy b¾t ®Çu tõ 1968, vµ nã ®· trë thµnh mét ch­¬ng tr×nh rÊt ®¾c lùc trong viÖc gi¶m nghÌo ®ãi . Môc tiªu cña nã nh»m biÕn ng­êi du canh du c­ thµnh ®Þnh c­, tøc lµ gióp nh÷ng ng­êi 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nghÌo nhÊt nh÷ng ng­êi dÔ bÞ rñi ro nhÊt trë thµnh nh÷ng ng­êi sèng æn ®Þnh, nã cã ®èi t­îng phôc vô cô thÓ vµ rÊt thiÕt thùc ®ãi víi ng­êi nghÌæ miÒn nói. 2.1.3 Ch­¬ng tr×nh t­ vÊn, dÞch vô, chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ §©y lµ mét ch­¬ng tr×nh ®Æc biÖt cã ý nghÜa trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ miÒn nói theo h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÇu gièng c©y trång míi vµ s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung. Nã ®­îc hiÓu lµ mét ch­¬ng tr×nh bao gåm nhiÒu c«ng viÖc, dù ¸n triÓn khai trªn diÖn réng, chñ yÕu tËp trung vµo c¸c kh©u khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m, khoa häc kü thuËt, vËt t­ s¶n xuÊt, tÝn dông n«ng th«n. 2.2 Ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm Trªn c¬ së nghÞ quyÕt sè 120/H§BT ngµy 11-4-1992 mét ch­¬ng tr×nh cã tÇm quan träng t¸c ®éng tíi viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®ã lµ ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn viÖc lµm, ch­¬ng tr×nh ra ®êi nh»m gi¶i quyÕt g¸nh nÆng nh©n lùc trong qóa tr×nh tæ chøc, x¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc theo yªu cÇu ®æi míi, cung cÊp tÝn dông, båi th­êng, trî cÊp cho ng­êi ra khái biªn chÕ nhµ n­íc ®Ó tù t¹o viÖc lµm, bu«n b¸n nhá vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ phï hîp víi kinh tÕ thÞ tr­êng. 2.3 Ch­¬ng tr×nh tÝn dông Nhµ n­íc ta ®· cã chñ tr­¬ng thùc hiÖn c¸c kho¶n tÝn dông cho vay më réng tíi hé n«ng d©n, vµ theo quyÕt ®Þnh sè 525/TTg ngµy 31-8-1995 cña thñ t­íng chÝnh phñ cho phÐp thµnh lËp ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo ®Ó gióp ng­êi nghÌo vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt ®êi sèng, gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo cã chøc n¨ng khai th¸c c¸c nguån vån cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc, tiÕp nhËn c¸c nguån vèn cña Nhµ n­íc ®èi víi ng­êi nghÌo vµ c¸c nguån vèn kh¸c nhµ n­íc cho phÐp ®­îc lËp quü cho ng­êi nghÌo vay thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh cña chÝnh phñ ®èi víi ng­êi nghÌo. Ho¹t ®éng cña ng©n hµng ng­êi nghÌo v× môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn, thùc hiÖn b¶o tån vèn ban ®Çu, ph¸t triÓn vèn, bï ®¾p chi phÝ. Ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo thùc hiÖn viÖc cho vay trùc tiÕp ®Õn hé nghÌo cã søc lao ®éng nh­ng thiÕu vèn, ®­îc cho vay ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n, cã hoµn tr¶ vèn, vµ theo l·i suÊt quy ®Þnh. Ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo ®­îc xÐt miÔn thuÕ doanh thu vµ thuÕ lîi tøc ®Ó gi¶m l·i suÊt cho vay ®èi víi ng­êi nghÌo. C¸c rñi ro trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng phôc vô ng­êi nghÌo ®­îc bï ®¾p b»ng quü bï ®¾p rñi ro theo quy chÕ tµi chÝnh cña bé tµi chÝnh. Sau bÈy n¨m häat ®éng ngay 4-10-2002 chÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 78/2002/N§-CP vÒ tÝn dông ®èi víi ng­êi nghÌo vµ ®èi t­îng chÝnh s¸ch kh¸c trong ®ã ghi râ thµnh lËp ng©n hµng chÝnh s¸ch x· héi ®Ó thùc hiÖn tÝn dông ­u ®·i ®èi víi ng­êi nghÌo vµ c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch kh¸c trªn c¬ së tæ chøc l¹i ng©n hµng ng­êi nghÌo ®­a ng©n hµng ng­êi nghÌo trë thµnh mét ng©n hµng hoµn chØnh gióp cho viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña m×nh hiÖu qu¶ h¬n. 2.4 Ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc y tÕ víi môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo 2.4.1 Ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc Cã thÓ gãi gän ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc trong khu«n khæ ®ãng gãp huÆc t¸c ®éng vµo vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo gåm: - Ch­¬ng tr×nh n©ng cao chÊt l­îng phæ th«ng c¸c cÊp. - Ch­¬ng tr×nh cñng cè vµ më réng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho gi¸o dôc tiÓu häc. - Ch­¬ng tr×nh t¨ng c­êng ®Èy m¹nh gi¸o dôc phi chÝnh thøc. - Ch­¬ng tr×nh c¶i tiÕn hÖ thèng dËy nghÒ ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng. 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - Ch­¬ng tr×nh 7 cña Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o vÒ hÖ thèng tr­êng phæ th«ng d©n téc néi tró. 2.4.2 Ch­¬ng tr×nh y tÕ Ch­¬ng tr×nh y tÕ ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n nãi chung vèn cã th©m niªn tõ tr­íc rÊt l©u so víi ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong ch­¬ng tr×nh chung l¹i cã ch­¬ng tr×nh b¶o vÖ bµ mÖ trÎ em, ®ã lµ hai ®èi t­îng dÔ bÞ tæn th­¬ng vµ rñi ro trong cuéc sèng x· héi vµ gia ®×nh. Nh÷ng ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng chÝnh trong khu«n khæ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo bao gåm ch­¬ng tr×nh phßng chèng bÖnh b­íu cæ, phßng chèng bÖnh sèt rÐt, n­íc s¹ch cho sinh ho¹t n«ng th«n, tiªm chñng më réng, xo¸ x· tr¾ng vÒ y tÕ. Nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy nh»m c¶i thiÖn vµ n©ng cao kh¶ n¨ng ®Ò kh¸ng ®èi víi bÖnh tËt, ch÷a trÞ vµ phßng ngõa bÖnh dÞch hay xÈy ra ë miÒn nói, vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. 2.5 Ch­¬ng tr×nh quèc gia sè 06/CP Ch­¬ng tr×nh quèc gia sè 06/cp lµ ch­¬ng tr×nh vÒ phßng chèng vµ kiÓm so¸t ma tuý theo nghÞ quyÕt sè 60/CP cña chÝnh phñ ra ngµy 29-01-1993. Ch­¬ng tr×nh nµy nµy ®­îc triÓn khai nh»m môc tiªu phßng vµ kiÓm so¸t ma tuý mang ý nghÜa chÝnh trÞ x· héi vµ quèc tÕ réng lín. Song qu¸ tr×nh thùc hiÖn nã l¹i cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, vËn ®éng ®ång bµo d©n téc tõ bá trång c©y thuèc phiÖn vµ thay thÕ c©y trång vËt nu«i ®Ó bï ®¾p sù hÉng hôt tõ viÖc mÊt nguån thu tõ c©y thuèc phiÖn. 2.6 Ch­¬ng tr×nh hç trî d©n téc ®Æc biÖt khã kh¨n Ch­¬ng tr×nh nµy b¾t ®Çu tõ n¨m 1992, môc tiªu nh»m vµo c¸c d©n téc thiÓu sè khã kh¨n vµ cã d©n sè Ýt ( trªn d­íi mét v¹n ng­êi ). §a sè nh÷ng d©n téc nµy n»m ë vïng s©u vïng xa khã kh¨n vÒ mäi mÆt: kinh tÕ, gi¸o dôc, y tÕ, giao th«ng, v¨n ho¸ th«ng tin… Nh÷ng d©n téc qu¸ c¸ch biÖt víi c¸c khu vùc kinh tÕ ®ang n¨ng ®éng vµ hÇu nh­ ch­a ®­îc c¬ chÕ thÞ tr­êng ¶nh h­ëng vµ t¸c ®éng tíi. TÝnh ®Æc biÖt cña ch­¬ng tr×nh nµy lµ ®Çu t­ kh«ng hoµn l¹i tøc lµ cho kh«ng . 2.7 Ch­¬ng tr×nh b¶o vÖ m«i tr­êng Cã thÓ nãi nh÷ng n¨m qua, chÝnh phñ ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng, chi phÝ cho viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng n¨m sau lín h¬n n¨m tr­íc mµ næi bËt lµ ch­¬ng tr×nh 327 phñ xanh ®Êt chèng ®åi träc. Ch­¬ng tr×nh b¶o vÖ m«i tr­êng mµ n­íc ta triÓn khai nh»m môc tiªu n©ng cao kiÕn thøc, tËp huÊn kü thuËt cho ®ång bµo miÒn nói. Nh÷ng yªu cÇu, biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng dÔ hiÓu, thiªt thùc ®èi víi hä. §ång thêi cã c¸c ch­¬ng tr×nh chyÓn giao khoa häc kü thuËt ®Ó hä cã thÓ th©m canh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng trªn ®Êt n«ng nghiÖp hiÖn cã vµ quan träng h¬n lµ kh«ng më réng diÖn tÝch canh t¸c khi d©n sè t¨ng huÆc do thiÕu ®Êt b»ng c¸ch chuyÓn ®Êt rõng lµm n­¬ng rÉy. Tuy träng t©m cña nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®­îc triÓn lµ tËp trung vµo viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo gi¶i quyÕt nh÷ng bøc xóc cña ng­êi nghÌo nh­ng kh«ng cho phÐp x©m h¹i ph¸ vì tÝnh æn ®Þnh cña tù nhiªn. nãi c¸ch kh¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ b¶o vÖ m«i tr­êng lµ hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh c¶i thiÖn tÝnh bªn v÷ng cña m«i tr­êng sèng, cã gi¸ trÞ l©u bÒn víi ®ång bµo c¸c d©n té thiÓu sè. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè vµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc tõ viÖc thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng d©n téc thiÓu sè n­íc ta trong nh÷ng giai ®o¹n gÇn ®©y I Thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n vÒ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè n­íc ta trong nh÷ng giai ®o¹n tr­íc ®©y 1 Thùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh nghÌo ®ãi ë vïng ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë n­íc ta trong nh÷ng giai ®o¹n gÇn ®©y ChÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng tõ ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®Õn nay vµ nhÊt lµ tõ khi cã NghÞ quyÕt sè 22/T¦ ngµy 27-11- 1989 cña bé chÝnh trÞ “ VÒ mét sè chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch lín ph¸t triÓn kinh tÕ _ x· héi miÒn nói “ vµ quyÕt ®Þnh sè 72/H§BT ngµy 13-3-1990 cña héi ®ång bé tr­ëng (nay lµ ChÝnh phñ) “ vÒ mét sè chñ tr­¬ng biÖn ph¸p tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi miÒn nói “ nh»m cô thÓ ho¸ viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng cao, miÒn nói ngµy cµng ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu. Cã thÓ nãi ch­a bao giê c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc l¹i cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn nh­ vËy ®èi víi vïng cao, miÒn nói, vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè vèn quen víi mét cuéc sèng cã nhu cÇu thÊp vÒ tiªu thô vµ h­ëng thô. Trong t×nh h×nh ®ã sù ph©n ho¸ giÇu nghÌo ngµy cµng râ nÐt. Mét nhãm nhá ®· n¨ng ®éng s¸ng t¹o biÕt c¸ch lµm ¨n ®Ó v­ît lªn. Mét nhãm lín vÉn cßn loay hoay ch­a d¸m m¹nh d¹n thay ®æi., kiÕm t×m nguån lùc, ph­¬ng s¸ch t¨ng thu nhËp. Nhãm ®a sè thùc sù chØ tr«ng vµo h¹t ng« h¹t lóa, høng chÞu nhiÒu h¬n sù rñi ro, thÊt b¸t mïa mµng. Kh«ng cã l­¬ng thùc còng cã nghÜa lµ kh«ng thÓ ch¨n nu«i ®Ó t¨ng thu nhËp, kh«ng cã tiÒn ®Ó ®Çu t­ vµo vËt t­, gièng c©y trång ®Ó s¶n xuÊt nªn n¨ng suÊt thÊp, thu ho¹ch Ýt h¬n, trong khi sè ng­êi trong gia ®×nh ngµy cµng t¨ng lªn. Ph­¬ng s¸ch ®¬n gi¶n vµ ®ì tèn kÐm nhÊt lµ ®èt ph¸ rõng lµm n­¬ng rÉy ®Ó t¨ng thªm l­¬ng thùc, thËm chÝ mét sè ®ång bµo d©n téc Th¸i, Dao vµ M«ng quay sang trång c©y thuèc phiÖn ®Ó t¹o thu nhËp cho cuéc sèng. Tuy ch­a cã cuéc ®iÒu tra riªng rÏ chÝnh x¸c cho vïng d©n téc thiÓu sè, nh­ng hai cuéc ®iÒu tra chung ë n«ng th«n c¶ n­íc ®Òu cho thÊy kÕt qu¶ lµ møc ®é nghÌo ®ãi diÔn ra trÇm träng nhÊt lµ ë khu vùc miÒn nói phÝa B¾c, vïng duyªn h¶i Trung bé vµ T©y nguyªn. KÕt qu¶ cuéc ®iÒu tra n¨m 1992 vÒ c¸c d©n téc Th¸i, Dao, Tµy, Nïng, M«ng, ¥ §u, Kh¬mó, £ §ª, Gia Rai, Ba Na, X¬ §¨ng trªn ®Þa bµn miÒn nói T©y B¾c, ViÖt B¾c, miÒn Trung vµ T©y Nguyªn ®· cho mét kÕt luËn ®¸ng chó ý vÒ tû lÖ ph©n ho¸ giÇu nghÌo nh­ sau: - Giµu, kh¸ : 9,3% - Trung b×nh : 45% - NghÌo : 45,7% Sù giÇu nghÌo gi÷a c¸c d©n téc thiÓu sè lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®­îc quan t©m ®Ó t×m ra ph­¬ng s¸ch phï hîp. Cïng mét vïng, khi ng­êi giÇu huÆc kh¸ ë d©n téc Nïng lµ 10% th× d©n téc Gi¸y ch­a cã sù h×nh thµnh tÇng líp nµy. ë d©n téc Th¸i lµ 8 - 10 % trong khi ng­êi M«ng ë NghÖ An l¹i lµ 31,25% do cßn lÐn lót trong trång b¸n thuèc phiÖn. LÊy mèc cuéc ®iÒu tra n¨m 1993 møc ®é giÇu kh¸, trung b×nh tÝnh chung c¶ n­íc gÊp gÇn 2,5 lÇn so víi c¸c tØnh trung du vµ gÇn 4 lÇn so víi c¸c tØnh miÒn nói phÝa b¾c. Trong cuéc ®iÒu tra nµy ®· ph¸t hiÖn mét vÊn ®Ò rÊt ®¸ng quan t©m lµ chØ 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. sè nghÌo ®ãi ë ViÖtnam ®­îc xÕp ë møc ®é rÊt thÊp. Tû lÖ chi phÝ cho nhu cÇu l­¬ng thùc chiÕm tíi 70% chi phÝ cho mét gia ®×nh thuéc 20% sè d©n nghÌo nhÊt vµ lµ 66% chi phÝ cho mét gia ®×nh thuéc 20% sè d©n nghÌo nãi chung. Møc chi phÝ tõ 66% - 70% lµ qua cao so víi nhu cÇu vÒ nhiÒu mÆt kh¸c cña mét gia ®×nh nh­ dinh d­ìng tõ nh÷ng thùc phÈm thÞt ®éng thùc vËt, chi phÝ häc hµnh, h­ëng thô v¨n ho¸- th«ng tin... Trong viÖc ph©n chia møc ®é nghÌo ®ãi, cã thÓ ph©n chia ra c¸c nhãm nh­ sau: Nhãm thø nhÊt : mét sè hé ®ãi nghÌo chñ ®éng t×m kiÕm c¬ héi tho¸t ra khái c¶nh nghÌo ®ãi. Hä t×m ®Õn c¸c nhãm d©n téc cã tr×nh ®é s¶n xuÊt cao h¬n, giái lµm kinh tÕ ®Ó häc tËp kinh nghiÖm, t×m tßi c¸c ®Þa ®iÓm, ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn lµm viÖc ®Ó cã thu nhËp cao h¬n. Hä m¹nh d¹n vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t×m kiÕm ®Ó më réng s¶n xuÊt ngoµi n«ng nghiÖp vµ ch¨n nu«i. Nhãm thø hai : Nhãm nµy Ýt n¨ng ®éng h¬n cã thÓ kh¸ lªn tho¸t khái ®ãi nghÌo nhê vµo c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng, cã ®­êng s¸ tèt ®Ó giao l­u bu«n b¸n trao ®æi hµng ho¸ vµ nhê vµo ®­îc h­ëng c¸c dù ¸n kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. Nh­ng nhãm nµy tá ra kÌm n¨ng ®éng h¬n nhãm thø nhÊt vµ còng ®Ô bÞ ®Èy xuèng diÖn ®ãi nghÌo nÕu c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n trªn ®Þa bµn kÕt thóc. §ã lµ nhãm thiÕu bÒn v÷ng. Nhãm thø ba : §©y lµ nhãm chiÕm ®a sè lµ nh÷ng ng­êi kh«ng huÆc rÊt Ýt kh¶ n¨ng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn. Hä chØ biÕt tr«ng chê vµo ruéng n­¬ng huÆc ph¸t ®åi rõng lµm n­¬ng ®Ó hy väng cã l­¬ng thùc kh¸ h¬n, thËm chÝ ngay c¶ trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ giao th«ng, chî, tÝn dông ­u ®·i mµ hä vÉn kh«ng nghÜ ra huÆc kh«ng gi¸m m¹nh d¹n t×m c¬ héi thay ®æi cuéc sèng. T©m lý d©n téc thiÓu sè quen sèng dùa vµo tù nhiªn an phËn thñ th­êng, dÔ tho¶ m·n vµo c¸c nhu cÇu còng lµ mét yÕu tè ®¸ng quan t©m mét phÇn sè hä lµ nh÷g ng­êi neo ®¬n, bÖnh tËt, giµ nua, ®éc th©n, hä sÏ bÞ tôt hËu m·i vÒ phÝa sau khi nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng t¨ng tr­ëng. MÆc nhiªn hé lµ d©n téc thiÓu sè hay ®a sè nh­ng khi c­ tró ë c¸c khu vùc miÒn nói cã khã kh¨n th× hä ph¶i chÞu ®ùng nh÷ng thiÖt thßi chung. Dï cho sù thiÖt thßi cã kh¸c nhau tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng t¹o thu nhËp, s¸ng kiÕn cña c¸c d©n téc. Trong cuéc ®iÒu tra n¨m 1992 ng­êi Tµy ®«ng ®øng ®Çu trong c¸c d©n téc thiÓu sè sèng tËp trung ë ViÖt B¾c, cã tû lÖ ®ãi nghÌo chiÕm tíi 58,1%. Ngoµi sù kh¸c biÖt vÒ vïng cã chªnh lÖch kh¸ lín th× mét thùc tÕ cho thÊy trong 53 d©n téc thiÓu sè còng cã sù ph©n c¸ch nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c nhãm ®Çu b¶n, gi÷a b¶ng vµ cuèi b¶ng vÒ møc ®é giÇu nghÌo. Nh÷ng d©n téc Th¸i, M­êng, Tµy th­êng ®øng ë nh÷ng bËc thang cao h¬n c¶. Hä vïa cã sè d©n ®«ng, n¬i c­ tró kh¸ thuËn lîi, tr×nh ®é d©n trÝ cao. Mét nhãm d©n téc qu¸ Ýt ng­êi th­êng chÞu nh÷ng thiÖt thßi h¬n. Cã thÓ lµ do lÞch sö ®Ó l¹i nh÷ng yÕu kÐm tån t¹i. Hä kh«ng ®ñ lùc ®Ó tranh chÊp nh÷ng vïng ®Êt mÇu mì huÆc hä ®Õn sau nh÷ng n¬i t­¬i tèt ®· thuéc vÒ d©n téc kh¸c ®Õn tr­íc. Cã thÓ hä bÞ chÌn Ðp, hä tù ý d¾t nhau ®i s©u vµo nh÷ng vïng hoang v¾ng. Nh÷ng vÊn ®Ò Êy trong lÞch sö cña bÊt kú mét quèc gia nµo còng cã thÓ diÔn ra, kh«ng ph¶i lµ hiÖn t­îng c¸ biÖt. Di chøng lÞch sö ®Ó l¹i nªn hä ®µnh ph¶i chÊp nhËn mét sè phËn Ýt may m¾n h¬n c¸c d©n téc kh¸c vµ v× thÕ ®é ®ãi nghÌo còng nhiÒu h¬n. C¸c d©n té trong nhãm nµy gåm: Lµo, La Hñ, Phï L¸, Lù, Chøt, Cê Lao, La Ha, Cèng, Pu PÐo, ¥ §u, La ChÝ, Kh¸ng, Pµ ThÎn, L« L«, M¶ng, Bè Y, Ng¸i, Shi La, R¬ M¨m, BR©u. 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Mét nhãm d©n téc thiÓu sè kh¸c còng cÇn ®Ò cËp ®Õn lµ nh÷ng ng­êi du canh du c­ mét c¸ch kh¸ th­êng xuyªn huÆc di d©n tù do. Nhãm nµy gåm c¶ mét bé phËn d©n téc cã sè d©n ®«ng nh­ M«ng, Ba Na, Gia Rai vµ gÇn ®©y lµ c¶ Tµy, Nïng vµ Giao vµo c¸c vïng ®Êt cßn rõng vµ mÇu mì ë T©y Nguyªn. §©y lµ mét nhãm ng­êi mµ cuéc sèng còng rÊt bÊp bªnh vµ cßn nhiÒu khã kh¨n ch­a æn ®Þnh cuéc sèng. Mét nhãm n÷a lµ mét vµi d©n téc cßn kh¸ l¹c hËu, tån t¹i nhiÒu phong tôc tËp qu¸n cæ hñ vµ cã nguy c¬ gi¶m d©n sè huÆc suy tho¸i nßi gièng, cßn gi÷ nh÷ng nÐt hoang d·, ch­a hoµ nhËp ®­îc víi cuéc sèng lao ®éng s¶n xuÊt, vÉn quen h¸i l­îm s¨n b¾n, dùa vµo thiªn nhiªn. Nhµ ë t¹m bî, ¨n uèng thiÕu vÖ sinh, lu«n trong t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo ®· lµm cho nh÷ng d©n téc nµy t¨ng d©n sè rÊt chËm. N¨m 1995, d©n téc Chøt ë b¶n Rµo Tre, huyÖn H­¬ng S¬n, tØnh Hµ TÜnh cã 19 hé víi 103 nh©n khÈu tr­ëng b¶n lµ mét bµ tªn lµ §¹i, ng­êi bÐ nh­ mét ®øa trÎ 11 - 12 tuæi, nÆng chõng 30 kg do suy tho¸i nßi gièng. Tr­íc ®ã 2 n¨m mét dù ¸n ®Þnh canh ®Þnh c­ ®· ®­îc thùc hiÖn ë ®©y. B¶n cã ruéng n­íc, ®­îc cÊp tr©u bß, x©y nhµ cho c¸c hé, ®µo giÕng n­íc ¨n, më líp häc... nh­ng ®iÓm quan träng cÇn l­u ý lµ sè ruéng ®ã l¹i do ng­êi kinh ph¸t canh. Mïa ®Õn, tuú theo ng­êi kinh cho bao nhiªu g¹o th× cho, b¶n lóc nµo còng v¾ng tanh, chØ cã phô n÷ vµ trÎ con, ®µn «ng th× ®i rõng hÕt, hä ®i hµng th¸ng, ®ªm ngñ trong hang ®¸ huÆc leo lªn c©y... nghÜa lµ hä vÉn quen cuéc sèng dùa vµo thiªn nhiªn, kh«ng chÞu lµm ruéng mÆc dï ®· cã ruéng vµ tr©u bß. 2 Nh÷ng nngyuªn nh©n c¬ b¶n vÒ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë vïng d©n téc thiÓu sè n­íc ta 2.1 Sù ph©n c¸ch trÇm träng kÐo dµi §©y lµ nguyªn nh©n bao trïm dÉn dÕn t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ®èi víi c¸c hé d©n téc thiÓu sè. Nh÷ng d©n téc thiÓu sè chÞu sù ph©n chia vÒ ®Þa h×nh vµ sù c¸ch biÖt vÒ x· héi. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i ®· ®­a ra nh÷ng con sè gÇn ®©y cho thÊy râ nh÷ng yÕu kÐm vµ sù qu¸ t¶i cña hÖ thèng giao th«ng n­íc ta. HiÖn nay c¶ n­íc vÉn cßn kho¶ng 657 x· ch­a cã ®­êng «t« vµo trung t©m x· ­íc tÝnh ®é dµi ®­êng cÇn ph¶i lµm lµ 6.400 Km vµ cÇn dùng thªm 2.708 cÇu trªn c¸c tuyÕn ®­êng vao trung t©m c¸c x· mµ chñ yÕu lµ cÇu nhá d©n sinh. Riªng miÒn nói phÝa b¾c cßn cã trªn 400 x· ch­a cã ®­êng «t« ®i vµo, chiÕm trªn hai phÇn ba sè x· miÒn nói trong toµn quèc. §ã lµ ch­a thÓ so s¸nh con ®­êng ®ã víi nh÷ng ®­êng chØ cã ngùa thå vµ ng­êi ®i bé tõ c¸c lµng b¶n xa vµ cao xuèng ®­êng x­¬ng c¸ g¾n víi ®­êng trôc. C¸c chßm b¶n c¸c hé c¸ch xa nhau lµ ®Æc ®iÓm b¾t buéc cña nh÷ng c­ d©n sèng b»ng n­¬ng rÉy. Do lu©n chuyÓn c¸c h¹t n­¬ng vµ n¨ng suÊt ®¹t thÊp nªn gia ®×nh cÇn cã mét kho¶ng canh t¸c réng ®Ó cã ®ñ l­¬ng thùc sèng. HÇu nh­ hä rÊt Ýt ®i chî, mçi lÇn ®i chî hä mua dù tr÷ nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu dÇu th¾p, muèi ¨n, vµ mét vµi thø kh¸c. Sù ph©n c¸ch vÒ mÆt ®Þa lý ®· lµm cho viÖc ®i l¹i trë nªn khã kh¨n. ViÖc ®i l¹i c¸ch trë, xa c¸c chî, thÞ tø, thÞ trÊn ®· lµm cho hä rÊt thiÕu th«ng tin kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng, tÝnh to¸n ®Çu vµo ®Çu ra ®Ó cã kÕt qu¶ tèt nhÊt. Bªn c¹nh ®ã lµ sù thiÕu thèn vÒ gi¸o dôc lµm cho tr×nh ®é d©n trÝ cña c¸c d©n téc thiÓu sè cã sù c¸ch biÖt ®¸ng kÓ. Sè ng­êi ®­îc häc hµnh ®Ó cã b»ng cÊp lµ rÊt Ýt do vËy nªn kh¶ n¨ng tham gia cña nh­êi d©n téc vµo c¸c ho¹t ®éng cña x· héi hiÖn ®¹i lµ rÊt h¹n chÕ. Nh÷ng nç lùc nh»m tõng b­íc hoµ nhËp ®êi sèng x· héi cña ®ång ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vµo x· héi ®­¬ng thêi ë n­íc ta chÝnh lµ c¸ch xo¸ dÇn sù 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chªnh lÖch c¸ch biÖt. C¸c ch­¬ng tr×nh më tr­êng häc, xo¸ mï ch÷, dËy tiÕng ViÖt trong nhµ tr­êng ®· ®­îc tiÕn hµnh nh­ng hiÖn t­îng t¸i mï ch÷ vÉn xÈy ra do sau khi häc xong th× hä Ýt cã c¬ héi tiÕp xóc víi nh÷ng ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®Ó cã thÓ vËn dông nh÷ng ch÷ ®· ®­îc häc trong nhµ tr­êng. Song cho dï ch­¬ng tr×nh cã tèt ®Õn ®©u, cã hay ®Õn ®©u nÕu kh«ng cã kinh phÝ th× còng kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®­îc.§©y lµ mét thùc tr¹ng khã kh¨n cho chóng ta hiÖn nay. Nguån kinh phÝ chi cho nh÷ng c«ng t¸c nµy cßn rÊt eo hÑp, céng thªm víi ®éi ngò c¸n bé thùc hiÖn nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®ã th× ch­a cã ®ñ tr×nh ®é do ®ã dÉn ®Õn sù kÕm hiÖu qu¶ cña nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®· ®­îc triÓn khai. 2.2 Nh÷ng rñi ro tai ho¹ ®ét xuÊt §èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vïng nói, ®iÒu quan t©m nhÊt cña hä trong ®êi sèng lµ vÊn ®Ò c¸i ¨n. V× vËy cã ®­îc sù an toµn vÒ l­¬ng thùc lµ vÊn ®Ò ­u tiªn sè mét. Nh×n l¹i mÊy chôc n¨m qua, t×nh tr¹ng thiÕu l­¬ng thùc lu«n ®Ì nÆng lªn cuéc sèng cña hä. §a phÇn hä sèng trªn nh÷ng vïng ®Êt rèc, nói ®¸, kh«ng thuËn lîi cho viÖc canh t¸c vµ n¨ng suÊt lao ®éng kÐm. C¸c vïng vµ tiÓu vïng n¬i hä sèng th­êng rÊt thÊt th­êng vµ kh¾c nghiÖt. §é Èm, giã Lµo, ®é m­a, ®é l¹nh lu«n g©y khã kh¨n cho c©y vËt nu«i, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vµ kÕt qu¶ lµ mÊt mïa ®èi víi c©y trån, bÖnh dÞch ®èi víi gia sóc, c©y trång, vËt nu«i kÐm ph¸t triÓn tÊt nhiªn dÉn ®Õn n¨ng suÊt thÊp Ýt hiÖu qu¶. §iÒu quan träng lµ do c­ tró ë nh÷ng vïng sinh th¸i thiÕu sù ®¶m b¶o æn ®Þnh, tµi nguyªn rõng, n­íc ngµy cµng c¹n kiÖt. Do lèi canh t¸c ngµy cµng l¹c hËu c©y con truyÒn thèng, phô thuéc nhiÒu vµo khÝ hËu thêi tiÕt nªn dÉn ®Õn th­êng xuyªn ®ãi l­¬ng thùc vµ bÞ ®e do¹ ®øt b÷a vµo nh÷ng kú gi¸p h¹t. Rñi ro vµ nh÷ng ph¸t sinh bÊt th­êng chÝnh lµ do sù thiÕu bÒn v÷ng, cã thÓ nãi ®ã lµ hai mÆt g¾n liÒn víi sù ®ãi nghÌo. M«i sinh máng manh, ®Êt ®ai dÔ bÞ sãi mßn, b¹c mÇu, rõng bÞ tµn ph¸ thu hÑp dÇn, nguån n­íc mÊt kÐo theo mÊt lu«n nguån thuû s¶n. Thªm vµo ®ã lµ thiªn tai th­êng xÈy ra hµng n¨m vµ bÊt ngê ®Èy cuéc sèng cña ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè vµo hoµn c¶nh rÊt bÊp bªnh. MÆc dï cã nhiÒu ch­¬ng tr×nh ®­îc thùc hiÖn ®Ó cñng cè tÝnh bÒn v÷ng cña m«i tr­êng nh­ ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh ®Þnh c­ vµ ch­¬ng tr×nh 327 nh­ng hiÖu qu¶ ®em l¹i ch­a cao. 2.3 Nguån lùc vµ n¨ng lùc 2.3.1 Nguån lùc Cã thÓ nãi mét c¸ch nh¾n gän nguån lùc bao gåm tÊt c¶ nh÷ng kh©u thuéc ®Çu vµo ®Ó t¹o ra nguåcn thu nhËp gåm tøc lµ ®Çu ra. Nguån lùc cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n bao gåm : ®Êt ®ai, lao ®éng, vèn s¶n xuÊt kü n¨ng s¶n xuÊt. Muèn thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th× ph¶i cung cÊp cho hä nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó hä s¶n xuÊt.Trong c¸c nguån lùc cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th× ®Êt ®ai lµ yÕu tè quan träng nhÊt, ë n­íc ta ngoµi c¸c d©n téc thiÓu sè nh­ M­êng, Tµy, Nïng ®· canh t¸c ruéng n­íc cã hÖ thèng dÉn n­íc ®Ó t­íi tiªu häc ë ng­êi kinh cßn l¹i ®a sè c¸c ®©n téc thiÓu sè quen ph­¬ng thøc canh t¸c trªn ®Êt ®èc vµ kh«. §Ó ng¨n chÆn n¹n du canh du c­, ph¸ rõng lµm rÉy ngµy 14-7-1993 t¹i kú häp thø ba cña Quèc Héi kho¸ IX ®· th«ng qua luËt ®Êt ®ai cho phÐp x¸c ®Þnh tÝnh ph¸p lý cña ng­êi cã quyÒn sö dông ®Êt, tuy nhiªn viÖc ®Êt chia rõng cho c¸c hé gia ®×nh qu¶n lý diÔn ra 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chËm ch¹p. Vµ nÕu kh«ng cã giÊy tê së h÷u ®Çy ®ñ th× c¸c hé d©n téc thiÓu sè sÏ bÞ lîi dông huÆc x©m chiÕm ®Êt ®ai bëi nh÷ng c­ d©n tù do míi ®Õn. Cã ®­îc ®Êt ®ai råi muèn tæ chøc s¶n xuÊt cÇn cã lao ®éng. Nh×n chung chÊt l­îng lao ®éng ë c¸c d©n téc thiÓu sè bÞ yÕu kÐm ë hai khÝa c¹nh chÝnh lµ : ThÓ tr¹ng yÕu mÖt suy dinh d­ìng vµ kü n¨ng lao ®éng kÐm do ®ã lµm cho n¨ng suÊt trong lao ®éng rÊt thÊp. Bªn c¹nh ®ã nguån vèn eo hÑp. Cã nhiÒu hé chØ quen tr«ng chê vµo n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i nªn khi ch­a cã ph­¬ng s¸ch g× h¬n ®Ó t¹o thu nhËp vèn nhiÒu khi ch­a ph¶i lµ cÇn thiÕt. 2.3.2 N¨ng lùc N¨ng lùc muèn nãi ë ®©y lµ møc ®é tham gia cña c¸c d©n téc thiÓu sè vµo x· héi hiÖn thêi. Tr­íc hÕt quyÒn tham gia vµo c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ - kinh tÕ, x· héi cña c¸c c«ng d©n thiÓu sè ®· ®­îc x¸c lËp cïng víi sù ra ®êi cña nhµ n­íc ViÖt Nam. Nhµ n­íc ta ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i cho con em cña ®ång bµo d©n téc thiÓu sè cã ®iÒu kiÖn ®­îc häc ë nh÷ng líp chuyªn ngµnh vµ ®¹i häc II Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong viÖc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë vïng téc thiÓu sè n­íc ta trong nh÷ng giai ®o¹n gÇn ®©y 1 Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, thuû lîi, giao th«ng 1.1 Thuû lîi, giao th«ng ThËp kû cuèi cña thÕ kû XX, viÖc ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n ®­îc ph¸t triÓn trong toµn quèc, víi ph­¬ng ch©m nhµ n­íc vµ nh©n d©n cõng lµm ®· huy ®éng ®­îc nhiÒu nguån nh©n lùc, vËt lùc, tiÒn cña, ph¸t triÓn ®­îc trªn 150.000 Km ®­êng bé vµ 35.700 Km ®­êng thuû. Nh­ng ë miÒn nói cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n, lµm mét Km ®­êng rÊt tèn kÐm v× nói ®¸ vµ ®Þa h×nh phøc t¹p, ®ãng gãp cña d©n vÒ tiÒn cña kh«ng nhiÒu vµ cuèi cïng lµ ng©n s¸ch cña Nhµ n­íc ®Çu t­ cho giao th«ng miÒn nói cßn xa míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu. 1.2 Ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh ®Þnh c­ VÊn ®Ò ®Þnh canh ®Þnh c­ tõ l©u ®· ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta hÕt søc quan t©m. Nã ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt qua ch­¬ng tr×nh 327 ®­îc héi ®ång bé tr­ëng (nay lµ ChÝnh phñ) quyÕt ®Þnh ngµy 15/9/1992. Ch­¬ng tr×nh nµy nh»m vµo môc tiªu phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc, b·i båi, b·i c¸t s«ng biÓn vµ ®èi t­îng cña nã më réng tãi nhiÒu hé gia ®×nh thiÓu sè d©n téc miÒn nói. Ngay trong hai n¨m ®Çu triÓn khai ch­¬ng tr×nh ®· ®­îc vay 67 tû 230 triÖu ®ång (1 triÖu ®ång/hé) ®Ó ph¸t triÓn 400.495 ha ®Êt thµnh kinh tÕ hé, trång ®­îc 19.500 ha cao su, 11.500 ha chÌ, 7.000 ha cµ phª, 18.500 c©y ¨n qu¶; vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 68.300 hé tr¶i dµi trªn ®Þa bµn gÇn 220 huyÖn, 700 x· miÒn nói. TÝnh ®Õn 1998 c¶ n­íc ta cßn cã 356.000 hé víi 2,246 triÖu nh©n khÈu ë 1.939 x· cña 38 tØnh thuéc ®èi t­îng ®Þnh canh ®Þnh c­, trong ®ã cã 82.300 hé, 507.000 khÈu c¬ b¶n ®· hoµn thµnh ®Þnh canh ®Þnh c­. §èi t­îng cßn l¹i tiÕp tôc ®Þnh canh ®Þnh c­ cã 25.714 hé víi 157.000 nh©n khÈu ®ang cßn du canh du c­. 1.3 T­ vÊn, dÞch vô, chuyÓn giao khoa häc kü thuËt Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX dÞch vô nµy ®· cã sù tiÒn bé ®¸p øng t­¬ng ®èi tèt nhu cÇu ®Çu vµo cho s¶n xuÊt n«ng, ng­, l©m nghiÖp. NhiÒu hé nghÌo ®· ®­îc h­ëng lîi Ých tõ ch­¬ng tr×nh nµy, vµ hä ®· t×m ®­îc cho m×nh cuéc sèng æn ®Þnh. Song miÒn nói, vïng d©n téc thiÓu sè, thËm trÝ cho tíi nay còng míi chØ sè Ýt ®Þa ph­¬ng cã d­îc nh÷ng ch­¬ng tr×nh hiÖu qu¶ kiÓu nµy. Thùc chÊt nh÷ng néi dung lín cña ch­¬ng tr×nh nµy ch­a ®­îc ho¹t ®éng m¹nh mÏ, phÇn lín chØ khu«n l¹i ë khuyÕn n«ng vµ khuyÕn l©m, chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc ®­a gièng míi cho ng­êi 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2046 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2