intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài: Hoạt động kinh doanh làng gốm Bát Tràng

Chia sẻ: Phan Ngi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:47

Thêm vào BST
Báo xấu
251
lượt xem 78
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài: hoạt động kinh doanh làng gốm bát tràng', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Hoạt động kinh doanh làng gốm Bát Tràng

  1. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP Đề tài: Hoạt động kinh doanh làng gốm Bát Tràng
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1 Môc lôc Lêi më ®Çu .......................................................................................................................... 2 Ch­¬ng I. LÞch sö h×nh thµnh vµ ®Æc ®iÓm cña lµng gèm b¸t trµng ................................................................................................................................ 3 I. Lµng nghÒ truyÒn thèng ë ViÖt Nam....................................................... 3 1. Kh¸i niÖm vÒ lµng nghÒ. ..................................................................................3 2. §Æc ®iÓm cña c¸c lµng nghÒ.............................................................................3 3. Con ®­êng h×nh thµnh cña c¸c lµng nghÒ. ........................................................5 4. §iÒu kiÖn h×nh thµnh c¸c lµng nghÒ. ................................................................6 II. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña lµng gèm B¸t Trµng. .................. 7 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña lµng gèm B¸t Trµng. ................................7 2. B¶n s¾c lµng nghÒ ............................................................................................9 2.1. §Êt ho¸ nªn vµng ............................................................................................... 9 2.2. Tæ chøc ph­êng héi tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, 1945. ................................... 13 2.3. NiÒm tù hµo cña lµng gèm............................................................................... 17 Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn cña lµng gèm b¸t trµng........... 23 I. Nh÷ng s¶n phÈm chÝnh cña lµng gèm B¸t Trµng. ................................. 23 1. §å d©n dông. .................................................................................................23 2. §å thê. ..........................................................................................................23 3. §å trang trÝ néi thÊt vµ v­ên. .........................................................................23 II. Tæ chøc s¶n xuÊt t¹i lµng gèm B¸t Trµng. ........................................... 23 III. C¬ cÊu thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm .................................................. 28 IV. Nh÷ng h¹n chÕ mµ lµng ®ang gÆp ph¶i. .............................................. 30 Ch­¬ng III. TiÒm n¨ng vµ lîi Ých ph¸t triÓn du lÞch lµng nghÒ t¹i b¸t trµng...................................................................................................................... 33 I. TiÒm n¨ng cho ph¸t triÓn du lÞch ........................................................... 33 1. S¶n phÈm ®éc ®¸o, hÊp dÉn kh¸ch du lÞch ......................................................33 2. Lµng cã c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc cæ. ..............................................................34 3. VÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi cho ph¸t triÓn du lÞch....................................................37 4. NÐt ®éc ®¸o cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng .....39 II. Lîi Ých cña viÖc ph¸t triÓn du lÞch t¹i lµng gèm B¸t Trµng ................. 39 1. Cho phÐp më réng thÞ tr­êng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña lµng nghÒ......39 2. Duy tr× vµ ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o cña ng­êi thî .............................................40 3. Lµ ph­¬ng thøc ®Ó sù thÓ hiÖn vÒ tµi nghÖ cña ng­êi thî gèm B¸t Trµng ®i xa h¬n. ...................................................................................................................40 ch­¬ng IV. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn du lÞch t¹i lµng gèm sø b¸t trµng ............................................................................................................... 42 1. Nh÷ng gi¶i ph¸p trong thiÕt kÕ vµ tæ chøc s¶n xuÊt, tr­ng bµy........................42 2. Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng..................................................................................43 3. Cã sù liªn kÕt víi c¸c c«ng ty du lÞch.............................................................44 KÕt luËn ......................................................................................................... 45 Tµi liÖu tham kh¶o............................................................................................ 47
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2 Lêi më ®Çu Th¨ng Long - Hµ Néi lµ m¶nh ®Êt cã mét nÒn v¨n ho¸ l©u ®êi, n¬i ®©y cßn næi tiÕng víi nh÷ng lµng nghÒ thñ c«ng mü nghÖ bëi nh÷ng bµn tay tµi hoa cña nh÷ng bËc nghÖ nh©n tõ cæ chÝ kim. C¸c s¶n phÈm tµi hoa cña Th¨ng Long kh«ng nh÷ng næi tiÕng trong n­íc mµ cßn, bay cao bay xa trªn tr­êng quèc tÕ. Mét trong nh÷ng lµng nghÒ cæ truyÒn næi tiÕng Êy lµ mét lµng gèm ven s«ng, lµng gèm B¸t Trµng. Lµng gèm ®· tr¶i qua trªn n¨m thÕ kû víi nhiÒu thµnh tùu rÊt ®¸ng tù hµo, ®ã lµ bÖ ®ì v÷ng ch¾c ®Ó B¸t Trµng h«m nay ngµy cµng tiÕn nhanh h¬n cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Vèn quý ®ã cña B¸t Trµng còng lµ mét nguån tµi nguyªn rÊt cã gi¸ trÞ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch, nã hoµn toµn cã thÓ trë thµnh ®iÓm du lÞch cã søc hÊp dÉn rÊt lín nÕu nh­ ®­îc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ ngµnh du lÞch quan t©m vµ khai th¸c ®óng møc. Tuy nhiªn, c¸c s¶n phÈm gèm sø t¹i B¸t Trµng hiÖn nay chØ chñ yÕu phôc vô cho nhu cÇu sinh ho¹t cña ng­êi d©n vµ s¶n xuÊt còng míi chØ dõng ë s¶n xuÊt thñ c«ng. Trong khi ®ã, ph¸t triÓn du lÞch vµ t¹o ra c¸c s¶n phÈm ®Æc tr­ng phôc vô cho kh¸ch du lÞch míi lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña kinh tÕ dÞch vô. Lµ mét sinh viªn cña ngµnh du lÞch, em rÊt mong ®­îc ®ãng gãp nh÷ng nghiªn cøu, nhËn ®Þnh cña m×nh vµ ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó B¸t Trµng kh«ng nh÷ng lµ ®Þa ph­¬ng cã sù ph¸t triÓn kinh tÕ b»ng nghÒ truyÒn thèng vèn cã mµ cßn trë thµnh mét n¬i cung cÊp c¸c s¶n phÈm, ®å l­u niÖm cho kh¸ch du lÞch còng nh­ mét ®iÓm du lÞch næi tiÕng, ®ãng gãp chung vµo sù ph¸t triÓn du lÞch cña ViÖt Nam.
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 3 Ch­¬ng I LÞch sö h×nh thµnh vµ ®Æc ®iÓm cña lµng gèm B¸t Trµng I. Lµng nghÒ truyÒn thèng ë ViÖt Nam. 1. Kh¸i niÖm vÒ lµng nghÒ. Cho ®Õn nay vÉn ch­a cã kh¸i niÖm chÝnh thèng vÒ “lµng nghÒ”. Theo gi¸o s­ TrÇn Quèc V­îng th× “lµng nghÒ lµ mét lµng tuy vÉn cßn trång trät theo lèi tiÓu n«ng vµ ch¨n nu«i nh­ng còng cã mét sè nghÒ phô kh¸c nh­ ®an l¸t, gèm sø, lµm t­¬ng... song ®· næi tréi mét nghÒ cæ truyÒn, tinh x¶o víi mét tÇng líp thî thñ c«ng chuyªn nghiÖp hay b¸n chuyªn nghiÖp, cã ph­êng (c¬ cÊu tæ chøc), cã «ng trïm, «ng c¶... cïng mét sè thî vµ phã nhá, ®· chuyªn t©m, cã quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh “sinh ­ nghÖ, tö ­ nghÖ”, “nhÊt nghÖ tinh, nhÊt th©n vinh”, sèng chñ yÕu ®­îc b»ng nghÒ ®ã vµ s¶n xuÊt ra nh÷ng mÆt hµng thñ c«ng, nh÷ng mÆt hµng nµy ®· cã tÝnh mü nghÖ, ®· trë thµnh s¶n phÈm hµng vµ cã quan hÖ tiÕp thÞ víi mét thÞ tr­êng lµ vïng réng xung quanh vµ víi thÞ tr­êng ®« thÞ vµ tiÕn tíi më réng ra c¶ n­íc råi cã thÓ xuÊt khÈu ra c¶ n­íc ngoµi”* §Þnh nghÜa nµy hµm ý vÒ c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, ®ã lµ nh÷ng lµng nghÒ næi tiÕng tõ hµng ngh×n n¨m. 2. §Æc ®iÓm cña c¸c lµng nghÒ. §Æc ®iÓm næi bËt nhÊt cña c¸c lµng nghÒ lµ tån t¹i ë n«ng th«n, g¾n bã  chÆt chÏ víi n«ng nghiÖp. C¸c lµng nghÒ xuÊt hiÖn trong tõng lµng- x· ë n«ng th«n sau ®ã c¸c ngµnh nghÒ thñ c«ng nghiÖp ®­îc t¸ch dÇn nh­ng kh«ng rêi khái n«ng th«n, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt- kinh doanh thñ c«ng nghiÖp trong c¸c lµng nghÒ ®an xen lÉn nhau. Ng­êi thî thñ c«ng tr­íc hÕt vµ ®ång thêi lµ ng­êi n«ng d©n. Hai lµ, c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm trong c¸c lµng nghÒ, ®Æc  biÖt lµ c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng th­êng rÊt th« s¬, l¹c hËu, sö dông kü thuËt thñ c«ng lµ chñ yÕu. C«ng cô lao ®éng trong c¸c lµng nghÒ ®a * Kû yÕu héi th¶o quèc tÕ “B¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ truyÒn thèng ViÖt Nam” th¸ng 8/1996. Trang 38-39.
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4 sè lµ c«ng cô thñ c«ng, c«ng nghÖ s¶n xuÊt mang tÝnh ®¬n chiÕc. NhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã c«ng nghÖ- kü thuËt hoµn toµn ph¶i dùa vµo ®«i bµn tay khÐo lÐo cña ng­êi thî mÆc dï hiÖn nay ®· cã sù c¬ khÝ ho¸ vµ ®iÖn khÝ ho¸ tõng b­íc trong s¶n xuÊt, song còng chØ cã mét sè kh«ng nhiÒu nghÒ cã kh¶ n¨ng c¬ giíi ho¸ ®­îc mét sè c«ng ®o¹n trong s¶n xuÊt s¶n phÈm. Ba lµ, ®¹i bé phËn nguyªn vËt liÖu cña c¸c lµng nghÒ th­êng lµ t¹i chç.  HÇu hÕt c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ®­îc h×nh thµnh xuÊt ph¸t tõ sù s½n cã cña nguån nguyªn liÖu s½n cã t¹i chç, trªn ®Þa bµn ®Þa ph­¬ng. Còng cã thÓ cã mét sè nguyªn liÖu ph¶i nhËp tõ vïng kh¸c hoÆc tõ n­íc ngoµi nh­ mét sè lo¹i chØ thªu, thuèc nhuém... song kh«ng nhiÒu. Bèn lµ, phÇn ®«ng lao ®éng trong c¸c lµng nghÒ lµ lao ®éng thñ c«ng,  nhê vµo kü thuËt khÐo lÐo, tinh x¶o cña ®«i bµn tay, vµo ®Çu ãc thÈm mü vµ s¸ng t¹o cña ng­êi thî, cña c¸c nghÖ nh©n. Tr­íc kia, do tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ ch­a ph¸t triÓn th× hÇu hÕt c¸c c«ng ®o¹n trong quy tr×nh s¶n xuÊt ®Òu lµ thñ c«ng, gi¶n ®¬n. Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc- c«ng nghÖ, viÖc øng dông khoa häc- c«ng nghÖ míi vµo nhiÒu c«ng ®o¹n trong s¶n xuÊt cña lµng nghÒ ®· gi¶m bít ®­îc l­îng lao ®éng thñ c«ng, gi¶n ®¬n. Tuy nhiªn, mét sè lo¹i s¶n phÈm cßn cã mét sè c«ng ®o¹n trong quy tr×nh s¶n xuÊt vÉn ph¶i duy tr× kü thuËt lao ®éng thñ c«ng tinh x¶o. ViÖc d¹y nghÒ tr­íc ®©y chñ yÕu theo ph­¬ng thøc truyÒn nghÒ trong c¸c gia ®inh tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c vµ chØ khu«n l¹i trong tõng lµng. Sau hoµ b×nh lËp l¹i, nhiÒu c¬ së quèc doanh vµ hîp t¸c x· lµm nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng ra ®êi, lµm cho ph­¬ng thøc truyÒn nghÒ vµ dËy nghÒ ®· cã nhiÒu thay ®æi, mang tÝnh ®a d¹ng vµ phong phó h¬n. N¨m lµ, s¶n phÈm lµng nghÒ, ®Æc biÖt lµ lµng nghÒ mang tÝnh ®¬n  chiÕc, cã tÝnh mü thuËt cao, mang ®Ëm b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. C¸c s¶n phÈm lµng nghÒ truyÒn thèng võa cã gi¸ trÞ sö dông, võa cã gi¸ trÞ thÈm mü cao, v× nhiÒu lo¹i s¶n phÈm võa phôc vô nhu cÇu tiªu dïng,
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 5 võa lµ vËt trang trÝ trong nhµ, ®Òn chïa, c«ng së Nhµ n­íc... C¸c s¶n phÈm ®Òu lµ sù kÕt giao gi÷a ph­¬ng ph¸p thñ c«ng tinh x¶o víi sù s¸ng t¹o nghÖ thuËt. Cïng lµ ®å gèm sø, nh­ng ng­êi ta vÉn cã thÓ ph©n biÖt ®­îc ®©u lµ gèm sø B¸t Trµng (Hµ Néi), Thæ Hµ (B¾c Ninh), §«ng TriÒu (Qu¶ng Ninh). Tõ nh÷ng con rång ch¹m træ ë c¸c ®×nh chïa, hoa v¨n trªn c¸c trèng ®ång vµ c¸c ho¹ tiÕt trªn ®å gèm sø ®Õn nh÷ng nÐt chÊm ph¸ trªn c¸c bøc thªu... tÊt c¶ ®Òu mang vãc d¸ng d©n téc, quª h­¬ng, chøa ®ùng ¶nh h­ëng vÒ v¨n ho¸ tinh thÇn, quan niÖm vÒ nh©n v¨n vµ tÝn ng­ìng, t«n gi¸o cña d©n téc. S¸u lµ, thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c lµng nghÒ hÇu hÕt mang  tÝnh ®Þa ph­¬ng, t¹i chç vµ nhá hÑp. Bëi sù ra ®êi cña c¸c lµng nghÒ, ®Æc biÖt lµ c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, lµ xuÊt ph¸t tõ viÖc ®¸p øng nhu cÇu vÒ hµng tiªu dïng t¹i chç cña c¸c ®Þa ph­¬ng. ë mçi mét lµng nghÒ hoÆc mét côm lµng nghÒ ®Òu cã c¸c chî dïng lµm n¬i trao ®æi, bu«n b¸n, tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c lµng nghÒ. Cho ®Õn nay, thÞ tr­êng lµng nghÒ vÒ c¬ b¶n vÉn lµ c¸c thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng, lµ tØnh hay liªn tØnh vµ mét phÇn cho xuÊt khÈu. B¶y lµ, h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt trong c¸c lµng nghÒ chñ yÕu lµ ë quy  m« hé gia ®×nh, mét sè ®· cã sù ph¸t triÓn thµnh tæ chøc hîp t¸c vµ doanh nghiÖp t­ nh©n. 3. Con ®­êng h×nh thµnh cña c¸c lµng nghÒ. Kh¶o s¸t, nghiªn cøu vÒ c¸c lµng nghÒ cho thÊy, dï ®ã lµ lµng nghÒ g×, s¶n xuÊt- kinh doanh nh­ thÕ nµo, thµnh lËp tõ bao giê, tuy thêi ®iÓm xuÊt hiÖn cña chóng cã kh¸c nhau nh­ng tùu chung l¹i chóng th­êng xuÊt hiÖn theo mét sè con ®­êng t­¬ng ®èi phæ biÕn lµ: Thø nhÊt lµ, phÇn lín c¸c lµng nghÒ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së cã  nh÷ng nghÖ nh©n, víi nhiÒu lý do kh¸c nhau ®· tõ n¬i kh¸c ®Õn truyÒn nghÒ cho d©n lµng. Thø hai lµ, mét sè lµng nghÒ h×nh thµnh tõ mét sè c¸ nh©n hay gia ®×nh  cã nh÷ng kü n¨ng vµ sù s¸ng t¹o nhÊt ®Þnh. Tõ sù s¸ng t¹o cña hä, quy
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 6 tr×nh s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm kh«ng ngõng ®­îc bæ sung vµ hoµn thiÖn. Råi hä truyÒn nghÒ cho d©n c­ trong lµng, lµm cho nghÒ ®ã ngµy cµng lan truyÒn ra kh¾p lµng vµ t¹o thµnh lµng nghÒ. Thø ba lµ, mét sè lµng nghÒ h×nh thµnh do cã nh÷ng ng­êi ®i n¬i kh¸c  häc nghÒ råi vÒ d¹y l¹i cho nh÷ng ng­êi kh¸c trong gia ®×nh, dßng hä vµ më réng dÇn ph¹m vi ra kh¾p lµng. Thø t­, mét sè lµng nghÒ míi h×nh thµnh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y,  sau n¨m 1954 ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch cã chñ ý do c¸c ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nghÒ phô trong c¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp. Thø n¨m lµ, trong thêi kú ®æi míi hiÖn nay, cã mét sè lµng nghÒ ®ang  ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së sù lan to¶ dÇn tõ mét sè lµng nghÒ truyÒn thèng, t¹o thµnh mét côm lµng nghÒ trªn mét vïng l·nh thæ l©n cËn víi lµng nghÒ truyÒn thèng. 4. §iÒu kiÖn h×nh thµnh c¸c lµng nghÒ. Nghiªn cøu sù ph©n bè cña c¸c lµng nghÒ cho thÊy, sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n nhÊt ®Þnh: Mét lµ, gÇn ®­êng giao th«ng. HÇu hÕt c¸c lµng nghÒ cæ truyÒn ®Òu  n»m trªn c¸c ®Çu mèi giao th«ng quan träng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®Çu mèi giao th«ng thuû bé. Hai lµ, gÇn nguån nguyªn liÖu. HÇu nh­ kh«ng cã lµng nghÒ nµo l¹i  kh«ng g¾n bã chÆt chÏ víi mét trong nh÷ng nguån nguyªn liÖu chñ yÕu phôc vô cho s¶n xuÊt cña lµng nghÒ. Ba lµ, gÇn n¬i tiªu thô hoÆc thÞ tr­êng chÝnh. §ã lµ nh÷ng n¬i tËp trung  d©n c­ víi mËt ®é kh¸ cao, gÇn bÕn s«ng, b·i chî vµ ®Æc biÖt lµ rÊt gÇn hoÆc kh«ng qu¸ xa c¸c trung t©m th­¬ng m¹i. Bèn lµ, søc Ðp vÒ kinh tÕ. BiÓu hiÖn râ nhÊt th­êng lµ sù h×nh thµnh vµ  ph¸t triÓn cña c¸c lµng nghÒ ë nh÷ng n¬i Ýt ruéng ®Êt, mËt ®é d©n sè cao, ®Êt chËt ng­êi ®«ng, thªm vµo ®ã cã khi cßn lµ do chÊt ®Êt hoÆc
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 7 khÝ hËu kh«ng phï hîp lµm cho nghÒ n«ng khã cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp vµ ®êi sèng d©n c­ trong lµng. N¨m lµ, lao ®éng vµ tËp qu¸n s¶n xuÊt ë tõng vïng. NÕu kh«ng cã  nh÷ng ng­êi t©m huyÕt víi nghÒ, cã nhiÒu quan hÖ g¾n bã víi nghÒ vµ cã kh¶ n¨ng øng phã víi nh÷ng t×nh huèng xÊu, bÊt lîi th× lµng nghÒ còng khã cã thÓ tån t¹i mét c¸ch bÒn v÷ng. II. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña lµng gèm B¸t Trµng. 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña lµng gèm B¸t Trµng. X· B¸t Trµng hiÖn nay gåm hai lµng B¸t Trµng vµ Giang Cao gép l¹i, lµ mét trong 31 x· cña huyÖn Gia L©m, tr­íc thuéc tØnh B¾c Ninh, tõ n¨m 1961 thuéc ngo¹i thµnh Hµ Néi. DiÖn tÝch toµn x· B¸t Trµng gåm 153 ha, trong ®ã chØ cã 46 ha ®Êt canh t¸c. Qu¸ tr×nh thµnh lËp lµng x· B¸t Trµng d­êng nh­ liªn quan ®Õn sù tô c­ vµ chuyÓn c­ ®­îc diÔn ra trong mét thêi gian kh¸ dµi. T­¬ng truyÒn ®Çu tiªn lµ nh÷ng ng­êi thî thuéc hä NguyÔn Ninh Trµng (Tr­êng) tõ tr­êng VÜnh Ninh (Thanh Ho¸), n¬i s¶n xuÊt lo¹i g¹ch x©y thµnh næi tiÕng trong lÞch sö chuyÓn c­ ra. Lµ mét lµng nghÒ gèm truyÒn thèng, tõ xa x­a ®· cã mét huyÒn tho¹i truyÒn khÈu trong nhiÒu thÕ hÖ ng­êi lµng r»ng: “Vµo thêi TrÇn (thÕ kû XIII- XIV), cã ba vÞ ®ç Th¸i häc sinh (ngang víi tiÕn sÜ thêi Lª -NguyÔn) ®­îc triÒu ®×nh cö ®i xø B¾c Quèc lµ Høa VÜnh KiÒu - ng­êi B¸t Trµng, §µo TrÝ TiÕn- ng­êi lµng Thæ Hµ vµ L­u Ph­¬ng Tó - ng­êi lµng Phï L·ng. Sau khi hoµn tÊt c«ng viÖc ngo¹i giao trªn ®­êng vÒ n­íc qua vïng ThiÒu Ch©u, gÆp b·o lín, hä ph¶i dõng l¹i nghØ, n¬i ®ã cã x­ëng gèm Khai Phong. Trong nöa th¸ng ba «ng häc lÊy nghÒ lµm gèm: tõ c¸ch thøc x©y lß, lµm b¸t ®Õn lµm men, chÐp l¹i thµnh s¸ch vµ mçi ng­êi thuª 4 ng­êi thî khÐo ë bªn Êy cïng vÒ. Khi vÒ n­íc, ba ng­êi hái nhau ai thÝch m«n g×? Høa VÜnh KiÒu lµng B¸t Trµng thÝch lµm ®å
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 8 tr¾ng, ng­êi lµng Thæ Hµ thÝch mµu ®á, cßn ng­êi lµng Phï L·ng l¹i thÝch mµu da l­¬n. Mçi ng­êi trë vÒ quª h­¬ng lËp thµnh lß lµm gèm tõ ®Êy”* Thùc ra nghÒ lµm gèm ë ViÖt Nam ®· cã mét lÞch sö ph¸t triÓn tõ rÊt sím. HiÖn nay kh¶o cæ häc ViÖt Nam ®· ph¸t hiÖn ra nh÷ng dÊu vÕt ®å gèm th« cã niªn ®¹i 6000 n¨m tr­íc. ChuyÓn ®Õn giai ®o¹n gèm Phïng Nguyªn, Gß Mun (VÜnh Phó) thêi ®Çu c¸c vua Hïng, th× chÊt l­îng gèm ®· cao h¬n, ch¾c h¬n víi ®é nung 800-900 ®é C. C¸c s¶n phÈm gèm trong giai ®o¹n nµy cã x­¬ng gèm b­íc ®Çu ®­îc tinh luyÖn, kü thuËt t¹o d¸ng ®· ®Ñp vµ tiÖn dông h¬n. Hoa v¨n trang trÝ ®­îc thÓ hiÖn b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ch¶i, r¹ch, dËp vµ in. Ng­êi thî gèm ®· lo¹i bá dÇn nh÷ng yÕu tè ngÉu nhiªn, b¾t ®Çu quan t©m ®Õn c¸i ®Ñp cña tõng lo¹i s¶n phÈm. §Õn giai ®o¹n gèm men §¹i ViÖt (tõ thÕ kû XI trë ®i) th× mét sè trung t©m gèm ®· h×nh thµnh trªn ®Êt n­íc ta nh­ vïng gèm Hµ B¾c, Thanh Ho¸, Th¨ng Long, §µ N½ng,... Nh÷ng s¶n phÈm gèm d©n dông kÕt hîp víi nghÒ lµm g¹ch ngãi ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng chïa, th¸p nh­ chïa PhËt TÝch (Hµ B¾c) Quèc Tö gi¸m (Hµ Néi), th¸p Chµm (Qu¶ng Nam, §µ n½ng),... §Æc biÖt ë thêi TrÇn, cã trung t©m gèm Thiªn Tr­êng (Hµ Nam Ninh) víi c¸c s¶n phÈm tiªu biÓu nh­ b¸t, ®Üa, b×nh lä phñ men ngäc, men n©u ,... Nh­ thÕ th× ®©u ph¶i cã sù truyÒn d¹y cña thî gèm Tµu míi cã nghÒ gèm ë B¸t Trµng, Thæ Hµ, Phï L·ng... Duy chØ cã truyÒn thuyÕt nãi vÒ viÖc d©n lµng ë B¸t Trµng tõ Bå B¸t chuyÓn c­ ra B¾c vµ ®Þnh c­ ë h÷u ng¹n s«ng Hång, phÝa d­íi Th¨ng Long, ®Ó tiÖn viÖc chuyªn chë nguyªn liÖu vµ thµnh phÈm lµ phï hîp víi lÞch sö. NghÒ gèm ë B¸t Trµng g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh lËp lµng. Do vËy, thêi ®iÓm chuyÓn c­ hîp lý nhÊt cña ng­êi lµng Bå B¸t ph¶i lµ vµo kho¶ng cuèi thêi TrÇn (thÕ kû XIV) vµ cã thÓ coi ®ã lµ thêi ®iÓm më ®Çu cña lµng gèm . Mét thùc tÕ cho thÊy ng­êi d©n lµng B¸t kh«ng thê tæ nghÒ nh­ c¸c lµng nghÒ thñ c«ng kh¸c. ChØ cã ®iÒu vµo c¸c dÞp lÔ héi thê thµnh hoµng lµng hµng n¨m, d©n lµng r­íc c¸c bµi vÞ ®Ò duÖ hiÖu, mü tù cña c¸c thÇn ra ®×nh tÕ lÔ, c¸c dßng hä ®­îc r­íc tæ cña m×nh ra phèi h­ëng. Riªng hä NguyÔn Ninh Trµng, lµ * Lµng nghÒ, phè nghÒ Th¨ng Long- Hµ Néi, Bé V¨n ho¸ th«ng tin, Trung t©m TriÓn l·m v¨n ho¸ nghÖ thuËt ViÖt Nam, Hµ Néi, n¨m 2000, trang89.
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 9 hä ®Çu tiªn chuyÓn ra lµng B¸t, ®­îc quyÒn r­íc b¸t h­¬ng che läng vµng, ®i vµo gi÷a ®×nh. Cßn c¸c hä kh¸c lÇn luît r­íc b¸t H­¬ng che läng xanh ®i nÐ sang bªn. LÔ héi lµng B¸t cã nhiÒu trß ch¬i vµ c¸c cuéc thi tµi thËt ®éc ®¸o. Ngoµi thi nÊu cç, ®¸nh cê ng­êi (mµ t­íng ®Òu lµ c¸c bµ), lµng cßn tæ chøc ®ua tµi b»ng nh÷ng s¶n phÈm tinh x¶o do ng­êi thî chÕ t¸c ra. Gi¶i th­ëng tuy kh«ng lín nh­ng ®· ®éng viªn mäi ng­êi khiÕn ai còng cè g¾ng hÕt m×nh ®Ó t¹o ra nh÷ng vËt phÈm cã gi¸ trÞ vÜnh h»ng. Ai ai còng h¸o nøc tham gia vµ hä cã mét niÒm tin r»ng, ng­êi ®­îc gi¶i chÝnh lµ ®­îc tæ nghÒ ban léc, lµm ¨n sÏ kh¸ gi¶, nghÒ nghiÖp tiÕn triÓn suèt n¨m. §©y còng lµ vinh dù v« gi¸ ®Ó mçi ng­êi tù n©ng cao tay nghÒ hªn ®Õn n¨m sau l¹i cã dÞp ®ua tµi . 2. B¶n s¾c lµng nghÒ 2.1. §Êt ho¸ nªn vµng Theo quan niÖm cña ng­êi x­a, nãi ®Õn c¸c vËt phÈm b»ng gèm lµ nãi ®Õn sù kÕt hîp hµi hoµ cña ngò hµnh (Kim - Méc - Thuû - Ho¶ - Thæ). Kim lo¹i ng©m trong x­¬ng vµ trong men gèm, t¹o ra vÎ ®Ñp vµ sù huyÒn bÝ cña mµu s¾c. R¬m, tre, cñi, gç t¹o ra ngän löa vµ t¹o ra “ho¶, biÕn”, t¸c nh©n cña sù bÒn ch¾c trong x­¬ng gèm, mµu s¸ng bãng rùc rì cña ¸o gèm. N­íc hoµ víi ®Êt ®Ó t¹o ra d¸ng gèm vµ minh ho¹ c¸c biÓu t­îng cña t©m hån. Löa lµ cha t¹o ra phÈm chÊt, s¾c th¸i cña gèm. §Êt lµ mÑ t¹o ra x­¬ng thÞt cña gèm. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè ®ã ®· t¹o nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm gèm. §Ó cÇu mong sù thÞnh v­îng, ng­êi thî gèm B¸t Trµng thêi x­a, mçi khi ph¸t ho¶, nhãm lß l¹i th¾p ba nÐn h­¬ng khÊn cÇu cho ngò hµnh hanh th«ng, nghÒ nghiÖp tiÕn triÓn. Lóc ®Çu, ng­êi thî B¸t Trµng khai th¸c ®Êt sÐt tr¾ng ngay t¹i lµng. ChÊt liÖu nµy ®¶m b¶o tinh dÎo, Ýt b· vµ Ýt ph¶i gia cè tr­íc khi t¹o h×nh. Cho ®Õn cuèi thêi Lª, c¸c gß ®Êt sÐt tr¾ng cña ph­êng B¹ch Thæ ®· c¹n, ng­êi thî B¸t Trµng dïng ®Êt lÊy ë Rau (S¬n T©y), Cæ §iÓn (Phóc Yªn) vµ ®Æc biÖt lµ ®Êt D©u Canh (§«ng Anh). Tõ cuèi thêi Lª trë ®i, ng­êi B¸t Trµng sö dông ®Êt s«ng D©u lµm nguyªn liÖu chÝnh. Cho ®Õn cuèi thÕ kû tr­íc, mét mÆt ng­êi thî B¸t Trµng vÉn tiÕp tôc sö dông ®Êt D©u Canh s¶n xuÊt ®å ®¹c, mÆt kh¸c, hä cßn sö dông ®Êt cao lanh L¹c
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 10 Tö, ®Êt sÐt tr¾ng Hæ Lao vµ Tróc Th«n (§«ng TriÒu ). §©y lµ nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt ®å sµnh tr¾ng. Trong kh©u t¹o d¸ng ®å gèm, x­a kia ë B¸t Trµng phæ bÝÕn lµ lèi be ch¹ch vuèt tay trªn bµn xoay. Tuú theo vËt dông ®Þnh lµm mµ ng­êi thî dïng ch©n ®Ó xoay, dïng tay ®Ó vuèt. KÕt qu¶ hä ®· t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm ®¬n chiÕc. KiÓu vuèt nµy ë B¸t Trµng hiÖn cßn rÊt Ýt ng­êi thî gèm lµm ®­îc. GÇn ®©y tÝnh c«ng nghiÖp cña s¶n phÈm gèm ®· ®­îc ®Èy m¹nh h¬n khi xuÊt hiÖn c¸c lo¹i khu«n gç vµ th¹ch cao. Ng­êi thî s¸ng t¸c ra mét mÉu nµo ®ã gäi lµ cèt, sau ®ã ng­êi ta lµm khu«n ®Ó s¶n xuÊt cho ra hµng lo¹t. ¦u ®iÓm cña lo¹i kü thuËt nµy lµ lµm ra ®­îc nh÷ng mÆt hµng gièng nhau vµ gi¸ thµnh h¹. ChÕ t¹o men gèm lµ mét bÝ quyÕt nhµ nghÒ. Kho¶ng cuèi thÕ kû XIV vÒ tr­íc, men ngäc ®· ®­îc chÕ t¹o tõ hai thµnh phÇn chÝnh lµ ®Êt sÐt tr¾ng ph­êng B¹ch Thæ vµ «xit ®ång d¹ng bét t¸n nhá. Tõ thêi Lª s¬ trë ®i (®Çu thÕ kû XV), ng­êi thî B¸t Trµng ®· chÕ t¹o ra lo¹i men gio, cã mµu tr¾ng ®ôc. §©y lµ lo¹i men ®­îc chÕ tõ ba thµnh phÇn chÝnh lµ: ®Êt sÐt tr¾ng ph­êng B¹ch Thæ, v«i sèng ®Ó tëi, gio c©y L©u côt vµ gio Sung, còng cã khi hä dïng gio trÊu cña lµng QuÕ, lµng L­êng. Ngoµi men gio, ng­êi thî B¸t Trµng ®· chÕ ra lo¹i men n©u s«c«la. Men nµy bao gåm men gio céng thªm 5% ®¸ thèi (hçn hîp «xit s¾t - mangan) lÊy tõ Phï L·ng (B¾c Ninh). Còng tõ thÕ kû XV, ng­êi thî B¸t Trµng ®· chÕ ®­îc lo¹i men lam næi tiÕng. Lo¹i men nµy ®­îc chÕ tõ ®¸ ®á («xit coban), ®¸ thèi («xit mangan) nghiÒn nhá råi trén víi men ¸o. Men nµy ph¸t mµu ë nhiÖt ®é: 125 ®é C. Cho ®Õn ®Çu thÕ kû XVII, mét lo¹i men míi ®· ®­îc kh¸m ph¸ lµ men r¹n, ®©y lµ lo¹i men ®­îc ®iÒu chÕ tõ v«i sèng, gio trÊu vµ riªng thµnh phÇn cao lanh Tö L¹c tr¾ng ®­îc thay thÕ bëi cao lanh mµu hång nh¹t lÊy t¹i chïa Héi (BÝch Nh«i -H¶i D­¬ng). Tû lÖ cña ba thµnh phÇn nµy ®­îc thªm gia gi¶m ®Ó t¹o ra c¸c lo¹i men r¹n kh¸c nhau. Bao nung ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng cña kü thuËt nung. ChÝnh nh÷ng viªn g¹ch vu«ng - s¶n phÈm ®Æc biÖt cña lß gèm B¸t Trµng, xuÊt hiÖn lµ do yªu cÇu cña cÊu tróc lß, ®ång thêi còng lµ nh÷ng bao nung s¶n phÈm.
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 11 ë B¸t Trµng cßn truyÒn tông ®«i c©u ®èi ca ngîi kü thuËt nung gèm: B¹ch lÜnh ch©n truyÒn nª t¸c b¶o Hång l« ®µo chó thæ hµnh kim. NghÜa lµ: Nói ®Êt tr¾ng truyÒn nghÒ, bïn thµnh vËt quý Lß rùc hång hun nÆn, ®Êt ho¸ nªn vµng. Gi¶i quyÕt xong vÊn ®Ò x­¬ng gèm, t¹o d¸ng men, bao nung, ng­êi thî quan t©m ®Õn viÖc chÕ ngù löa. §Ó t¹o ra ®­îc ngän löa h÷u Ých, ng­êi thî gèm B¸t Trµng kh«ng nh÷ng tiÕp thu nh÷ng ®iÓm ­u viÖt cña c¸c lß gèm ®Þa ph­¬ng kh¸c, mµ cßn kh«ng ngõng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn vµ sö dông nhiÒu lo¹i lß kh¸c nhau. Cho ®Õn nay, ë B¸t Trµng ®· sö dông c¸c kiÓu lß Õch, lß ®µn, lß bÇu vµ lß hép. Lß Õch lµ mét kiÓu lß gèm cæ nhÊt n­íc ta. Nã ®­îc hoµn thiÖn dÇn nh»m t¨ng nhiÖt ®é trong lß, dung tÝch chøa s¶n phÈm, vµ ®Æc biÖt lµ hÖ thèng th«ng khãi kÕt hîp víi viÖc gi÷ nhiÖt vµ ®iÒu hoµ nhiÖt trong bÇu lß. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu qua tµi kiÖu khai quËt kh¶o cæ häc ë Hµ B¾c vµ H¶i H­ng cho biÕt cã thÓ phôc håi kiÓu lß Õch cæ cña B¸t Trµng. KiÓu lß nµy cã d¸ng nh­ mét con Õch n»m; dµi kho¶ng 7 m, bÒ ngang chç ph×nh réng nhÊt kho¶ng 3  4m, cöa lß réng kho¶ng 1,2m vµ cao 1m. §¸y lß ph¼ng, n»m ngang. Vßm lß cao tõ 2m ®Õn 2.70m. Bªn h«ng lß cã mét cöa ng¸ch réng kho¶ng 1m, cao 1,2m ®Ó ng­êi thî gèm chång vµ dì s¶n phÈm. TiÕp cËn phÝa sau cña g¸y lß cã ba èng khãi th¼ng ®øng cao kho¶ng 3m ®Õn 3,5m, lß ®­îc ®Þnh h×nh b»ng g¹ch d©n dông (trõ vßm lß). Sau ®ã mÆt bªn trong lß vµ sµn lß ®­îc gia cè b»ng mét líp ®Êt sÐt mµu hång lÊy ë D©u Canh hoÆc §¸p CÇu, dÇy chõng 6cm. Trong mét bÇu lß ®­îc chia ra thµnh 5 khu vùc xÕp s¶n phÈm: hµng giµn, hµng g¸y, hµng gi÷a, hang chuét ch¹y vµ hµng mÆt . Trong qu¸ tr×nh vËn hµnh ng­êi thî ®· ph¸t hiÖn ra nh­îc ®iÓm cña líp dÊt gia cè, thay vµo ®ã b»ng líp g¹ch méc vµ v÷a ghÐp b»ng chÝnh lo¹i ®Êt lµm g¹ch. Ph¸t hiÖn ngÉu nhiªn nµy ®· t¹o ra nh÷ng viªn g¹ch B¸t Trµng næi tiÕng. ChÊt liÖu chÕ t¹o lo¹i g¹ch nµy gåm cã ®Êt sÐt §¸p CÇu hoÆc ®Êt mµu hång nh¹t
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 12 khai th¸c t¹i D©u Canh. Mét trong hai lo¹i ®Êt trªn trén thªm víi g¹ch chÝn vì ®Ëp nhá theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh sau ®ã ®­îc xÕp ®èng theo kÝch th­íc 30cm x 30cm x 3,5cm ®Õn 5 cm hoÆc 30cm x 15cm x 3.5cm ®Õn 5cm . Cho tíi gi÷ thÕ kû XIX, ë B¸t Trµng ®· xuÊt hiÖn lß ®µn cïng víi kiÓu lß gèm cæ Phï L·ng, nh­ng ®­îc x©y dùng víi nh÷ng cÊu kiÖn hoµn chØnh h¬n vµ cã hiÖu suÊt nhiÖt cao. BÇu lß s©u 9m, réng 2,5m vµ cao 2,6m, ®­îc chia ra 10 bÝch b»ng nhau. C¸c bÝch ph©n c¸ch nhau b»ng hai nèng (cét). Cöa lß réng 0,9m cao 1,2m ®Ó ng­êi thî vµo chång lß vµ dì lß. KÕ tiÕp g¸y lß lµ nh÷ng buång thu khÝ, bÝch sè 10 th«ng víi buång thu khÝ qua 3 cöa hÑp. Khãi tho¸t ra tõ bÝch ®Ëu theo hai èng thu dÉn tíi miÖng ®Ó gi÷ nhiÖt h«ng lß kÐo dµi vµ «m lÊy buång thu khãi. Líp v¸ch trong ghÐp b»ng g¹ch B¸t trµng, líp v¸ch ngoµi x©y b»ng g¹ch d©n dông. MÆt d­íi cña cËt lß gÇn nh­ ph¼ng cßn mÆt tªn khung vßng tùa nh­ con thuyÒn óp. CËt lß ®­îc t¹o b»ng hçn hîp ®Êt sÐt Cæ §iÓn trén víi g¹ch chÝn vì hoÆc gèm vì nghiÒn nhá, hai bªn cËt lß, tõ bÝch 2 ®Õn bÝch 9 øng víi kho¶ng gi÷a hai bÝch cã hai cöa nhá h×nh trßn ®­êng kÝnh kho¶ng 0,2 mÐt gäi lµ c¸c lç giêi ®Ó nÐm nhiªn liÖu vµo trong bÝch. Riªng bÝch ®Ëu, lç giêi réng h¬n nöa mÐt, gäi lµ lç ®Ëu. NhiÖt ®é lß ®µn cã thÓ ®¹t ®­îc tõ 12500C ®Õn 13000C. S¶n phÈm gèm men lß ®µn rÊt phong phó vµ ®ã chÝnh lµ nguån gèc h×nh thµnh phè B¸t §µn ë Hµ Néi . Vµo kho¶ng nh÷ng n¨m 1930, ë B¸t Trµng b¾t ®Çu xuÊt hiÖn vµ ®i vµo ho¹t ®éng kiÓu lß bÇu (còng gäi lµ lß rång). Lß chia nhiÒu ng¨n, th­êng cã 5 ®Õn 7 bÇu. BÇu lß cã vßm cuèn liªn tiÕp víi trôc tiªu cña lß, tùa nh­ n¨m, b¶y m¶nh vá sß óp nèi nhau. Vßm cuèn lß dïng lo¹i g¹ch chÞu löa. §é nghiªng cña trôc lß so víi ph­¬ng n»m ngang tõ 1215 ®é. Lß bÇu cã thÓ tÝch kho¶ng 5070 m3, nhiªn liÖu chi phÝ tõ 330  350 kg (trªn d­íi 40% lµ cñi, cßn l¹i lµ than). NhiÖt ®é cña lß bÇu cã thÓ ®¹t tíi 13000C. Tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i s¶n phÈm vµ kinh nghiÖm cña tõng ng­êi thî mµ cã thÓ ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é thÝch hîp theo yªu cÇu cña qu¸ tr×nh biÕn ®æi ho¸ lý phøc t¹p cña s¶n phÈm, do ®ã cho phÐp nung ®­îc nh÷ng lo¹i s¶n phÈm lín vµ cã chÊt l­îng cao.
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 13 Lß hép míi xuÊt hiÖn ë B¸t Trµng nh÷ng n¨m 1970 trë l¹i ®©y. Lß cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n vµ chi phÝ Ýt, do vËy thuËn lîi cho mäi gia ®×nh s¶n xuÊt. Nhiªn liÖu dïng ®èt lß chñ yÕu lµ than c¸m, nªn nhiÖt ®é trong lß khi ®èt ®¹t tíi 12500C. HiÖn nay B¸t Trµng ®· b¾t ®Çu sö dông lß tuynel dïng gas ®Ó dÇn thay thÕ cho lß hép vèn vÉn cßn nhiÒu nh­îc ®iÓm. Nh÷ng thÕ kû tr­íc ®©y, quy tr×nh s¶n xuÊt cña lß gèm B¸t Trµng ra sao th× nay kh«ng ®ñ tµi liÖu ®Ó t×m hiÓu. Cßn b©y giê, vµo th¨m mét hîp t¸c x· hay mét gia ®×nh lµm gèm quy m« ta cã thÓ hiÓu ®­îc ®Çy ®ñ quy tr×nh lµm gèm. 2.2. Tæ chøc ph­êng héi tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, 1945. ë c¸c lµng gèm nh­ Thæ Hµ, Phï L·ng, H­¬ng Canh, Lß Chum (Thanh ho¸)... chuÈn bÞ cho mét chuyÕn lß cì nhá ch­a cã ®ßi hái ph¶i h×nh thµnh c¸c tæ chøc ph­êng. ë B¸t Trµng mét lß ®µn cã tíi trªn d­íi 100 thî. Sè thî phôc dÞch cho c¸c lß ®­îc biªn chÕ thµnh c¸c ph­êng kh¸c nhau: ph­êng hµng cÇu, ph­êng bæ cñi, ph­êng dùng lß, ph­êng chång vµ ®èt lß, ph­êng ve lõa. 1. Ph­êng hµng cÇu vµ ph­êng bæ cñi. Ph­êng hµng cÇu do ng­êi lµng Giang Cao ®¶m nhËn. C«ng viÖc cña ph­êng nµy lµ vít bÌ cñi ë s«ng lªn vµ c­a thµnh tõng ®o¹n. Ph­êng bæ cñi ®a phÇn lµ ng­êi Nam D­ (Thanh Tr×, Hµ Néi) ®¶m nhËn. C«ng viÖc cña ph­êng nµy lµ bæ lo¹i cñi ph¸c (bæ to) vµ bæ lo¹i cñi böa (bæ nhá). Khèi l­îng cñi mçi lo¹i do chñ lß ®Þnh tr­íc. Mçi ph­êng hµng cÇu vµ ph­êng bæ cñi cã mét ng­êi ®øng ®Çu gäi lµ “ph­¬ng tr­ëng” hay “liÒn anh”. Ng­êi nµy chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kü thuËt, ®ång thêi thay mÆt cho ph­êng m×nh giao dÞch víi chñ lß vÒ khèi l­îng c«ng viÖc, c«ng x¸,... 2. Ph­êng dùng lß. Khi x­a, lß Õch cì nhá cßn bao hÑp trong ph¹m vi gia ®×nh. Mçi khi dùng lß ®Òu cã nh÷ng bµn tay, khèi ãc cña nh÷ng ng­êi thî tµi giái vÒ dùng, c¸c lß trong cïng ph­êng B¹ch Thæ gãp ý, gãp c«ng. Ng­êi chñ gia ®×nh chØ ph¶i lo b÷a c¬m chÐn n­íc thay cho c«ng s¸. §Õn khi c¸c lß Õch nhá lôi dÇn, nh÷ng lß ®µn, lß bÇu cì lín xuÊt hiÖn th× còng ®ång thêi h×nh thµnh ph­êng dùng lß.
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 14 Ph­êng thî dùng lß th­êng do nh÷ng thî giái lµng Giang Cao ®¶m nhËn. Ph­êng nµy chÞu tr¸ch nhiÖm tõ viÖc x©y cÊt ban ®Çu ®Õn viÖc tu bæ, theo dâi sau mçi mÎ lß. 3. Ph­êng chång lß vµ ®èt lß. C©u ca dao ë B¸t Trµng : "Thø nhÊt lµ cç ®¸m ma Thø nh× ®uæi löa Thø ba chång lß" ®· kh¼ng ®Þnh møc ®é nÆng nhäc cïng tÇm quan träng cña viÖc chång lß vµ ®èt lß trong s¶n xuÊt gèm. Ph­êng chång lß vµ ph­êng ®èt lß do ng­êi Sµi S¬n (Hµ T©y) vµ ë V©n §×nh (Hµ §«ng) ®¶m nhËn. Ph­êng chång lß th­êng cã 7 ng­êi: ba thî c¶, ba thî ®Öm vµ mét thî häc viÖc. Thêi ®iÓm nhãm lß lµ nh÷ng giê phót träng ®¹i nhÊt cña vïng quª gèm cæ truyÒn nµy. Theo quan niÖm x­a ®ã lµ thêi ®iÓm cña nh÷ng s¶n phÈm kÕt t¹o ®Ñp nhÊt s¾p söa hiÕn tÕ cho thÇn löa trë nªn vÜnh cöu. Ng­êi thî c¶ nhiÒu tuæi nhÊt th¾p ba nÐn h­¬ng víi lßng thµnh kÝnh ®Ó th«ng ®¹t víi trêi, víi thÇn B¹ch M· (ThÇn löa). Hä cÇu mong : “Ýt cñi, nhiÒu löa, ®øng cöa, vu«ng c©y". V× vËy, víi quan niÖm vÒ niÒm tin vµ con sè 9 (cöu) vµ 3 (tam) biÓu t­îng cña tam tµi: Trêi, §Êt vµ Ng­êi, ng­êi chång lß ®· chia thµnh ba chång xÕp s¶n phÈm cho chÝn bÇu cöa lß ®µn nh­ sau: - Nhãm chång ®¸y: xÕp bao vµ s¶n phÈm ba líp tõ ®¸y lªn - Nhãm chång gi÷a: xÕp ba líp gi÷a - Nhãm gäi mÆt: xÕp ba líp cuèi cïng (cao nhÊt) lµ gäi mÆt (nghÜa lµ xÕp s¶n phÈm trªn mÆt bao, xÕp vµo giai ®o¹n cuèi cïng trong lß). Mçi nhãm kÓ trªn cã hai ng­êi ( mét thî c¶ vµ mét thî ®Öm). Ng­êi thî häc viÖc cã nhiÖm vô b­ng bao s¶n phÈm méc chung cho c¶ ba nhãm. Ph­êng ®èt lß cã tõ 5 ®Õn 7 ng­êi, th­ßng lµ 7 ng­êi. Khi lß vËn hµnh th× ph­êng nµy bè trÝ nh­ sau: Ng­êi xuÊt c¶ (tr­ëng ph­êng) sau tr¸ch nhiÖm vÒ kü thuËt, hai ng­êi thî ®èt d­íi (®èt ë bÇu còi lîn- cöa lß), bèn ng­êi ®èt trªn (nÐm
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 15 cñi böa tõ trªn tõ trªn nãc vµo lß qua c¸c lç giêi, nhê chiÕc gËy ®Çu cã g¾n ®inh nhän. Víi dông cô ®Æc biÖt nµy, ng­êi thî tr¸nh ®­îc nh÷ng tai n¹n g©y ra tõ l­ìi löa phôt lªn qua c¸c lç giêi). 4. Ph­êng dåi b¸t vµ ph­êng ve lõa. H­¬ng ­íc cña lµng ®· quy ®Þnh "BÊt kh¶ gi¸o huÊn phi tö t«n" (kh«ng thÓ d¹y nghÒ cho nh÷ng ng­êi kh«ng ph¶i con ch¸u m×nh), nªn ph­êng dåi b¸t vµ ph­êng ve lõa chØ do ng­êi lµng B¸t Trµng ®¶m nhËn. S¶n phÈm méc (vãc) ®· ®­îc ®Þnh h×nh qua kh©u vuèt, in vµ ®· ®­îc ph¬i hong cho c­¬ng tay råi ®em ñ (ñ vãc) ®Ó gi÷ l¹i ®é Èm cÇn thiÕt cña s¶n phÈm tr­íc khi söa méc. C«ng ®o¹n söa hµng méc bao gåm c¸c viÖc: dåi, tiÖn, c¾t, tØa, chuèt n­íc, trang trÝ, lµm men vµ söa hµng men. Ph­êng dåi b¸t do thî nam ®¶m nhËn. Ph­êng ve lõa Ýt nhÊt còng ph¶i cã ba ng­êi: mét ng­êi c¾t dß vµ ve lßng, mét ng­êi trang trÝ vµ chÊm cóc, mét ng­êi lõa (s¾p s¶n phÈm theo tõng cäc). Ba ng­êi nµy lËp thµnh mét d©y chuyÒn chÆt chÏ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Ng­êi ®øng ®Çu cña ph­êng dåi b¸t vµ ph­êng ve lõa còng gäi lµ ng­êi “xuÊt c¶”. Riªng nh÷ng ng­êi thî n÷ vuèt b¸t b»ng tay, tuy ®«ng ®¶o nh­ng hä kh«ng thuéc mét ph­êng nµo c¶, hä thuÇn tuý lµn nh÷ng ng­êi lµm kho¸n s¶n phÈm. 5. NÕp sèng vµ phong tôc ng­êi lµng gèm. Lµ mét lµng nghÒ cæ truyÒn cã lÞch sö hµng 5  6 thÕ kû nªn nÕp sèng ng­êi d©n lµng B¸t Trµng mang dÊu Ên nghÒ nghiÖp ®Ëm nÐt. N»m ë ngoµi ®ª, ngay bªn mÐ n­íc s«ng Hång, B¸t Trµng ®· tr¶i qua nhiÒu phen thay ®æi. Mçi lÇn con n­íc d©ng to th× phï sa l¹i båi ®¾p cho B¸t Trµng mét líp ®Êt mµu mì. ThÕ nh­ng mçi khi dßng thay ®æi th× nã l¹i cuèn theo biÕt bao nhiªu doi b·i, nhµ cöa. V× ®Êt ®ai chËt hÑp nªn ng­êi d©n B¸t Trµng ph¶i tËn dông tõng tÊc ®Êt ®Ó võa lµm nhµ ë, võa dùng lß s¶n xuÊt. N¨m 1958, khi tiÕn hµnh x©y dùng c«ng tr×nh B¾c- H­ng - H¶i, ng­êi ta ®· ph¸t hiÖn ®­îc dÊu tÝch cña bÓ n­íc, s©n g¹ch, lß gèm ch×m s©u d­íi lßng ®Êt tíi 1213 m. V× ®Êt ®ai chËt hÑp nh­ thÕ
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 16 nªn ng­êi B¸t Trµng cã c©u "Sèng ë chËt, chÕt ch«n nhê" (§Õn nay x· B¸t Trµng vÉn cßn mét nghÜa trang ch«n nhê trªn ®Êt ThuËn Tèn, x· §a Tèn). Më ®Çu h­¬ng ­íc cña lµng, ng­êi d©n lµng B¸t ®· nªu cao t×nh lµng nghÜa xãm, ®¹o lý sèng ë ®êi: LÊy nh©n ®øc khuyªn b¶o nhau chí kÓ giµu nghÌo LÊy ®iÒu ph¶i lµm lÏ sèng, ph¶i lu«n tù söa m×nh §èi xö víi nhau theo lÏ tôc kh«ng nªn lÊn l­ít Ho¹n n¹n gióp nhau kh«ng ®­îc manh t©m chiÕm ®o¹t . DÉu r»ng nh÷ng ng­êi thî gèm chØ ®­îc xÕp vµo h¹ng thø hai trong lµng (sau c¸c quan v¨n vâ vµ nh÷ng ng­êi giµu cã), nh­ng hµng n¨m vµo th¸ng hai ©m lÞch, ngµy ®Çu tiªn vµo ®¸m, lµng biÖn lÔ ra ®×nh mét con tr©u t¬ thËt bÐo, thui vµng, ®Æt trªn chiÕc bµn lín, kÌm theo lµ s¸u m©m cç vµ bèn m©m x«i. Khi lÔ xong cç ®­îc h¹ xuèng chia ®Òu cho c¸c v¸ch (h¹ng) cïng nhau ¨n uèng vui vÎ. §èi víi viÖc ma chay, lµng lËp ra “Héi nghÜa” kh«ng ph©n biÖt giµu nghÌo, nghÒ nghiÖp, tuæi t¸c. Hµng th¸ng, héi quy ®Þnh mçi ng­êi ®ãng gãp vµi ®ång kÏm lµm quü ®Ó lo viÖc ®Ìn h­¬ng, phóng viÕng ng­êi qu¸ cè. Gia ®×nh nµo cã viÖc hiÕu nÕu cÇn, ®Õn mêi sÏ cã ng­êi ®Õn khªnh gióp. Lµng l¹i cã quy ®Þnh mçi ®¸m tang ®Òu ph¶i v¸c hai tÊm biÓn ®i tr­íc, nÕu lµ ®µn «ng th× viÕt hai ch÷ Nho “Trung tÝn” b»ng v«i tr¾ng, cßn ®µn bµ th× viÕt hai ch÷ “Trinh thuËn”. Ng­êi nµo khi sèng m¾c ph¶i nh÷ng lçi lÇm th× hai tÊm biÓn ®Ó tr¾ng. §©y lµ h×nh thøc gi¸o dôc tÕ nhÞ ®èi víi mäi ng­êi trong trong lµng xãm, céng ®ång. Riªng ®èi víi ng­êi thî gèm, hä cã tËp tôc thÓ hiÖn tÝnh nghÒ nghiÖp vµ c¶m ®éng. Con dao m©y lµ vËt tuú th©n rÊt gÇn gòi víi ®µn «ng lµng gèm B¸t Trµng. Khi sèng hä lu«n mang bªn m×nh, khi qua ®êi th× hÇu nh­ ng­êi thî gèm nµo còng dÆn con ch¸u h·y ch«n theo m×nh con dao th©n thiÕt Êy. Cßn vÒ c­íi xin, x­a kia ë B¸t Trµng, phÇn nhiÒu trai g¸i trong lµng lÊy nhau ®Ó nghÒ nghiÖp kh«ng bÞ lé ra ngoµi. Còng cã tr­êng hîp con trai lµng lÊy vî ë c¸c x· l©n cËn, nh­ng con g¸i lµng B¸t lÊy chång lµ con trai lµng kh¸c lµ ®iÒu hiÕm thÊy. LÖ lµng quy ®Þnh, con g¸i lÊy chång lµng ph¶i nép cheo 50 viªn
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 17 g¹ch, cßn lÊy con trai lµng kh¸c, sè l­îng nép t¨ng gÊp ®«i. Lµng thu g¹ch ®Ó l¸t ®­êng hoÆc tu söa ®×nh, miÕu,... 2.3. NiÒm tù hµo cña lµng gèm Sau th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Minh d­íi ngän cê ®¹i nghÜa cña ng­êi anh hïng d©n téc Lª Lîi, ®Êt n­íc ta b­íc vµo thêi kú x©y dùng míi mµ nay chÝnh sö n­íc ta gäi lµ thêi Lª s¬. D­íi thêi Lª s¬ (®Çu thÕ kú XV), nghÒ gèm b¸t trµng ra sao? §Õn nay ®· cã nhiÒu tµi liÖu nghiªn cøu trong vµ ngoµi n­íc chøng minh sù ph¸t triÓn rùc rì cña nghÒ gèm §¹i ViÖt trong thµnh phÇn tiªu biÓu cña nÒn v¨n ho¸ Th¨ng Long, víi dßng gèm men ngäc vµ men hoa n©u ®Æc s¾c. Nh­ vËy, cã chËm ®i ch¨ng n÷a th× sau h¬n 20 n¨m d­íi ¸ch thèng trÞ tµn b¹o cña giÆc Minh, nghÒ gèm B¸t Trµng ®· kh«i phôc nhanh chãng tr­íc khÝ thÕ míi cña ®Êt n­íc sau chiÕn th¾ng B×nh Ng«. H¼n lµ thÕ, cho nªn trong cuèn D­ ®Þa chÝ, bé s¸ch ®Þa lý quý gi¸ cña n­íc ta cßn l¹i ®Õn nay do NguyÔn Tr·i so¹n, ®· cho biÕt: Trong sè ®å cèng n¹p phong kiÕn ph­¬ng B¾c, “lµng B¸t Trµng ph¶i cung øng 70 bé b¸t ®Üa”. KÓ còng l¹, n­íc Tµu cã nghÒ lµm gèm men ph¸t triÓn vµ næi tiÕng thÕ mµ l¹i nhËn ®å cèng b»ng gèm men cña lµng B¸t Trµng? ChÝnh ®iÒu ghi chÐp cña NguyÔn Tr·i ®· th«i thóc nhiÒu nhµ nghiªn cøu kh¶o cæ häc ®i t×m nh÷ng g× cßn l¹i cña nghÒ gèm B¸t Trµng x­a. Nh­ng hä kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®µo kh¶o cæ d­íi s©u 10 mÐt ®Êt phï sa ®Ó t×m ra thªm vÕt tÝch. C¸c vËt phÈm t×m ®­îc c«ng tr­êng B¾c H­ng H¶i hiÖn l­u tr÷ t¹i ViÖn B¶o tµng lÞch sö còng chØ lµ b¸t, ®Üa, b×nh lä trang trÝ vÏ men lam, men tr¾ng phñ ngoµi, vµ ®Òu thuéc vÒ thÕ kû XVI-XVII mµ th«i. H¬n n÷a, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay còng ch­a thÓ tiÕn hµnh t×m kiÕm d­íi lßng s«ng Hång ®Ó mong gÆp ®­îc nh÷ng dÊu tÝch vÒ nghÒ gèm cña B¸t Trµng trong qu¸ khø. T×m hiÓu vÒ B¸t Trµng qua tµi liÖu kh¶o cæ häc, vËy lµ bÊt lùc råi ch¨ng?. May sao, Ýt n¨m gÇn ®©y, ng­êi ta ®· t×m thÊy mét vµi dÊu hiÖu ®¸ng mõng ë §a Tèn, c¸ch B¸t Trµng kh«ng ®Çy hai c©y sè. §ã lµ nh÷ng s­u tËp gèm men cæ ®¸ng quan t©m, cã thÓ gi¸n tiÕp ®ãng gãp vµo viÖc t×m hiÓu nghÒ gèm B¸t Trµng. §a Tèn vèn kh«ng ph¶i lµ x· cã nghÒ gèm truyÒn thèng. §a Tèn lµ
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 18 x· thuÇn n«ng nghiÖp, cã lÞch sö lËp lµng c¸ch ngµy nay trªn 2000 n¨m. Nh©n d©n §a Tèn ®· ph¸t hiÖn s¶n phÈm gèm men cña nhiÒu thêi ®· qua, ®Æc biÖt lµ c¸c s­u tËp gèm men thêi TrÇn vµ Lª s¬ t×m thÊy ë §µo Xuyªn vµ Lª X¸. S­u tËp gèm thêi TrÇn cã nhiÒu kiÓu d¸ng: b¸t, ®Üa, ©u, m¶ng bÖ t­îng, ®­îc trang trÝ næi hoa cóc, hoa sen, hoa d©y c¸ch ®iÖu vµ phñ men ngäc xanh, hay men vµng ngµ thuéc cïng lo¹i ®å gèm t×m thÊy ë Hoa L­ (Ninh B×nh), ®Òn Hïng (Phó Thä), V©n §ån (Qu¶ng Ninh). Lý thó h¬n, l¹i thÊy c¶ b¸t vµ ®Üa “ng©y” (nung ch­a chÝn) vµ l¹i cã chiÕc nøt, r¹n, cong vªnh. Râ rµng ®©y lµ nh÷ng thø phÈm cña lß gèm. Cïng chç ph¸t hiÖn ®å gèm nµy cßn cã nhiÒu lon sµnh c¸c cì, rÊt cã thÓ lµ mÊy lo¹i bao nung. S­u tËp gèm thêi Lª s¬ cã hai chiÕc chËu gèm hoa n©u vµ mÊy chiÕc ®Üa hoa lam cì to. ChËu gèm hoa n©u vÏ hoa d©y c¸ch ®iÖu h×nh sin kh¾c ch×m råi t« n©u. §Üa hoa lam nÒn tr¾ng ngµ, hoa v¨n trang trÝ ®¬n gi¶n, chØ lµ mét b«ng hoa, xung quanh cã vµi nh¸nh l¸, xanh mµu ch×, vÏ b»ng bót l«ng mÒm m¹i. Cã lÏ kh«ng cßn ph¶i nghi ngê g× n÷a vÒ xuÊt xø cña nh÷ng s­u tËp gèm nµy lµ cña lß gèm B¸t Trµng cuèi thÕ kû XIV, ®Çu thÕ kû XV. Nh÷ng nguån th«ng tin kh¶o cæ häc vµ b¶o tµng cßn cho biÕt, rÊt nhiÒu b¶o tµng trªn thÕ giíi x©y dùng s­u tËp riªng vÒ gèm ViÖt Nam nh­ ë NhËt B¶n, Philippin, Ph¸p, BØ, Thæ NhÜ Kú,... Trong sè ®ã ch¾c h¼n cßn nhiÒu s¶n phÈm cã xuÊt xø n¬i s¶n xuÊt lµ lß gèm B¸t Trµng. NhiÒu häc gi¶ n­íc ngoµi ham muèn ®i t×m mèi quan hÖ giao l­u v¨n ho¸ tõ nh÷ng ®å gèm men do dùa trªn c¸c d÷ kiÖn vÒ kiÓu d¸ng vµ trang trÝ. Xem tµi liÖu giíi thiÖu cuéc triÓn l·m do Héi gèm sø §«ng Nam ¸ tæ chøc t¹i B¶o tµng quèc gia Singapo håi th¸ng 6/1982, cã thÓ thÊy râ nh÷ng bøc ¶nh chôp b¸t ®Üa chøng minh vÊn ®Ò quan hÖ giao th­¬ng cña ®å gèm B¸t Trµng víi ®å gèm Su Kh« Thai (Th¸i Lan), Nam Trung Quèc vµ NhËt B¶n. Tiªu biÓu lµ lo¹i ®Üa cì to vÏ hoa lam cña B¸t Trµng thêi Lª s¬. T¹i h¶i c¶ng Hacata, mét c¶ng sÇm uÊt tõ thÕ kû XII-XIV thuéc ®¶o Kiusiu (NhËt B¶n), ng­êi ta ®· t×m thÊy trong lßng ®Êt mét sè m¶nh gèm men ViÖt Nam mµ nay, mét n÷ sinh NhËt B¶n ë tr­êng ®¹i häc Tæng hîp Kiusiu chän lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho luËn v¨n tèt nghiÖp. LÞch sö quan hÖ giao th­¬ng h¼n lµ cßn nhiÒu bÝ Èn ch­a ®­îc kh¸m ph¸, vµ ch¾c ch¾n cã ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 19 triÓn cña nghÒ lµm gèm, nhÊt lµ tõ thÕ kû XVI trë ®i con ®­êng mËu dÞch §«ng- T©y ®­îc thiÕt lËp. VËy th× trung t©m B¸t Trµng næi tiÕng l¹i kh«ng ®ãng gãp phÇn ®¸ng kÓ nµo ch¨ng? Trong catalogue cña c¸c cuéc triÓn l·m vÒ gèm men ViÖt Nam ®­îc tr­ng bÇy vµ giíi thiÖu ë NhËt B¶n, ë Gia cac ta,… ®· giíi thiÖu nhiÒu s¶n phÈm gèm men cña B¸t Trµng mµ phÇn lín thuéc c¸c thÕ kû XV, XVI, XVII. S¶n phÈm gèm B¸t Trµng lµ mÆt hµng ®­îc nhiÒu n­íc ­a chuéng v× vÎ ®Ñp hµi hoµ, ®éc ®¸o cña h×nh d¸ng, mÇu men vµ nÐt vÏ. ChÝnh nhê nh÷ng bµn tay tµi hoa cña ng­êi thî gèm B¸t Trµng mµ biÕt bao s¶n phÈm gèm ®· trë thµnh mãn lîi lín cña c¸c th­¬ng nh©n NhËt B¶n, Hµ Lan, Bå §µo Nha, Ph¸p, Anh vµ Trung Quèc. S¸ch LÞch sö vÒ c«ng ty §«ng Ên cã ghi: t¹i §µng Ngoµi, n¨m 1653, «ng Sjatule ®øng ®Çu Thñ Liªu bÞ kÕt ¸n tö h×nh vµ c«ng ty §«ng Ên – Hµ Lan mÊt mãn nî 14.499 ®ång Hµ Lan… Nh­ng còng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ tÇu Hµ Lan ®· kh«ng tiÕp tôc ¨n hµng. §å gèm men B¸t Trµng ®· cã ®­îc mét sù l«i cuèn nh­ thÕ ph¶i ch¨ng lµ sù “b¾t ch­íc gèm Tµu” hay v× “do thî Trung Hoa truyÒn b¶o”? Ngay c¸c häc gi¶ n­íc ngoµi tr­íc ®©y khi nghiªn cøu ®å gèm trong khung c¶nh v¨n ho¸ ViÖt Nam, còng ®· b¸c bá nh÷ng ®iÒu mÆc c¶m ®ã. Sù thùc lµ dï xuÊt hiÖn ë ®©u, gèm B¸t Trµng vÉn to¸t lªn vÎ ®Ñp riªng víi cèt gèm dÇy dÆn bëi lèi t¹o h×nh be ch¹ch, vuèt tay trªn bµn xoay, víi nÐt vÏ phãng kho¸ng mµ tù nhiªn céng víi vÎ s©u l¾ng cña líp men phñ,... Tuy nay kh«ng cßn râ dÊu tÝch vÒ mét chiÕc lß nung nµo cña B¸t Trµng ë ba thÕ kû (XV, XVI,XVII) d­íi triÒu Lª - T©y S¬n vµ NguyÔn, nh­ng t¹i nhiÒu gia ®×nh, nhiÒu ®×nh chïa trong n­íc hay ë c¸c b¶o tµng quèc gia cßn l­u gi÷ nhiÒu ®å gèm men mµ ch¾c ch¾n ®­îc chÕ t¹o t¹i B¸t Trµng. Chøng cí lµ, trªn mét sè vËt phÈm cßn thÊy râ hä tªn, quª qu¸n cña ng­êi thî cïng víi niªn hiÖu triÒu vua ®­¬ng thêi trÞ v×.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1474 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2