Đề tài : "Thực trạng và giải pháp phát triển DNNN ở Việt Nam".

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:42

Thêm vào BST

Báo xấu

83
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài : "thực trạng và giải pháp phát triển dnnn ở việt nam".', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài : "Thực trạng và giải pháp phát triển DNNN ở Việt Nam".

…………..o0o………….. LUẬN V ĂN Đề tài "Thực trạng và giải pháp phát triển DNNN ở Việt Nam"
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Môc lôc A.PhÇn më ®Çu………………………………………………………….3 Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ doanh nghiÖp……………… 1.1. Kh¸I niÖm chung vÒ doanh nghiÖp………………………………….5 1.2. Tiªu thøc x¸c ®Þnh……………………………………………………5 1.2.1. Quan ®IÓm 1:……………………………………………….………...6 1.2.2. Quan ®IÓm 2:……………………………………………….………...6 1.2.3. Quan ®IÓm 3:………………………………………………………….6 1.3. Vai trß vµ xu híng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp…………………..7 1.3.1. Vai trß:………………………………………………………………...7 1.3.2. Xu híng ph¸t triÓn…………………………………………………...7 1.4. C¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ë ViÖt Nam……………….8 1.4.1. C¸c h×nh thøc ph¸p lý…………………………………………………8 1.4.2. H×nh thøc ph¸p lý……………………………………………………..8 1.4.3. LÜnh vùc vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng………………………………………..8 1.4.4. C«ng nghÖ vµ thÞ trêng………………………………………………8 1.4.5. Tr×nh ®é tæ chøc ph¸p lý………………………………………………9 1.5. Nh÷ng lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp………………………….9 1.5.1. Lîi thÕ…………………………………………………………………9 1.5.2. BÊt lîi………………………………………………………………...10 1.6. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp……..10 1.6.1. C¸c nh©n tè thuéc nÒn kinh tÕ quèc d©n……………………………..10 1.6.2. C¸c nh©n tè quèc tÕ………………………………………………….12 1.7.TÝnh tÊt yÕu ph¶I ®Çu t vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp………………..12 1.7.1. §Çu t,ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó huy ®éng mäi nguån vèn,t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm,gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn lîc CNH-H§H…………………12 1.7.2. §Çu t ph¸t triÓn DN t¹o ra sù n¨ng ®éng linh ho¹t cho toµn bé nÒn kinh tÕ,trong viÖc thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ………………………………………………………………………13 1.7.3. §Çu t ph¸t triÓn DN nh»m ®¶m b¶o cho sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ…………………………………………………………………………….13 1
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. .Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn Doanh NghiÖp ë ViÖt Nam 2.1. §¸nh gi¸ kh¸I qu¸t…………………………………………………………14 2.1.1. Qui m« vèn…………………………………………………………..14 2.1.2. C¬ cÊu vèn ®Çu t…………………………………………………….15 a. C¬ cÊu vèn ®Çu t ph©n chia theo tõng lo¹i DN…………………….15 b. C¬ cÊu vèn ®Çu t ph¸t triÓn DN trong ngµnh kinh tÕ………………16 c. Nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t……………………………………….16 d. NhÞp ®é thu hót vèn…………………………………………………17 2.1.3. §¸nh gi¸ cô thÓ…………………………………………………..18 a. VÒ mÆt sè lîng…………………………………………………17 b. VÒ mÆt ngµnh nghÒ…………………………………………...…22 c. VÒ mÆt c«ng nghÖ……………………………………………….24 d. Nguån nh©n lùc…………………………………………………24 2.1.4. Mét sè u nhîc ®IÓm chñ yÕu……………………………..24 a. ¦u ®IÓm:…………………………………………………….24 b. Nhîc ®IÓm………………………………………………….25 Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p hç trî Doanh NghiÖp ë ViÖt Nam… 3.1. §æi míi quan ®IÓm, ph¬ng thøc hç trî……………………………..27 3.1.1. §æi míi quan ®IÓm hç trî…………………………………………...27 3.1.2.§æi míi ph¬ng thøc hç trî …………………………………………29 3.2. T¨ng cêng vai trß cña nhµ níc trong viÖc hç trî………………….31 3.2.1. H×nh thøc khung khæ ph¸p lý…………………………………….….31 3.2.2. KiÖn toµn hÖ thèng tæ chøc ,qu¶n lý cña DN………………………...33 3.2.3. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c tæ chøc hç trî DN……………..……….34 3.2.4. KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c hiÖp héi vµ c¸c tæ chøc cña DN………..34 3.2.5.Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch………………………………………………...34 3.2.6. C¸c gi¶I ph¸p thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî …………………………..39 C.KÕt luËn…………………………………………………………...41 D.TµI liÖu tham kh¶o……………………………………………...42 2
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. PhÇn më ®Çu Trong sù nghiÖp ®æi míi ®Ó ®Èy m¹nh CNH-H§H thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc, c¸c doanh nghiÖp (DN) cã vÞ trÝ , vai trß ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Nã gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ; t¹o thªm hµng ho¸ dÞch vô; t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ; t¨ng thu nhËp vµ n©ng cao ®êi sèng; t¹o nguån thu quan träng cho ng©n s¸ch nhµ níc vµ ®Æc biÖt ®îc coi lµ “chiÕc ®Öm gi¶m sãc” cña thÞ trêng . NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c¸c DN, §¶ng vµ nhµ níc ta ®· vµ ®ang cã nh÷ng chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p, ph¬ng ph¸p qu¶n lÝ nh»m t¨ng cêng khuyÕn khÝch ®Çu t ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp V&N. Ph¸t triÓn tèt c¸c DN kh«ng nh÷ng gãp phÇn to lín vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ, mµ cßn t¹o sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, x· héi trong níc. H¬n n÷a c¸c DN V&N cã lîi thÕ lµ chi phÝ ®Çu t kh«ng lín dÔ thÝch øng vèi sù thay ®æi cña thÞ trêng, phï hîp víi sù qu¶n lÝ cña phÇn lín c¸c chñ doanh nghiÖp ë níc ta hiÖn nay. ë mét níc mµ phÇn lín lao ®éng lµm n«ng nghiÖp nh níc ta th× chÝnh DN lµ t¸c nh©n vµ ®éng lùc thóc ®Èy sù nghiÖp chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. ë níc ta, c¸c DN tuy còng ®· cã m«i trêng ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn kh¸ thuËn lîi vµ ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, song nh÷ng kÕt qu¶ Êy cha t¬ng xøng víi vÞ trÝ vµ vai trß cña DN, do phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®ã võa h×nh thµnh, cßn yÕu kÐm, sù ph¸t triÓn cña chóng cho ®Õn nay vÉn mang tÝnh tù nhiªn, cha theo mét chiÕn lîc víi nh÷ng bíc ®i phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc . Tríc t×nh h×nh ®ã vµ ®Ó thùc hiÖn nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø IX nh»m ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh , tiÒm n¨ng cña c¸c DN , thùc hiÖn CNH ,H§H ®Êt níc ,viÖc cô thÓ ho¸ nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî nh»m khuyÕn khÝch ®Çu t ph¸t triÓn nh÷ng DN ngµy cµng trë thµnh nhu cÇu cÊp thiÕt .§Ó ®ãng gãp phÇn nµo nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p tÝch cùc hç 3
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. trî ph¸t triÓn c¸c DN nh»m thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn , gãp phÇn thùc hiÖn sù CNH,H§H ®Êt níc . Do vËy em ®· chän ®Ò tµi : "Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn DNNN ë ViÖt Nam". Do thêi gian nghiªn cøu vµ thu thËp tµi liÖu cã h¹n, kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ, vÊn ®Ò nghiªn cøu cßn míi mÎ phong phó vµ rÊt phøc t¹p, th«ng tin l¹i cha ®Çy ®ñ vµ bíc ®Çu míi lµm quen víi c«ng t¸c nghiªn cøu nªn bµi viÕt nµy ch¾c ch¾n sÏ kh«ng khái cã nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em hy väng bµi viÕt sÏ phÇn nµo ph¸c th¶o ®îc nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ thùc tr¹ng ®Çu t ph¸t triÓn c¸c DN ë ViÖt Nam trong thêi gian qua, chØ ra nh÷ng yÕu kÐm, víng m¾c, tõ ®ã ®a ra mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m hç trî cho c¸c DN m¹nh mÏ h¬n trong m«i trêng c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 4
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ doanh nghiÖp 1.1.Kh¸i niÖm chung vÒ doanh nghiÖp: DN lµ ®¬n vÞ tæ chøc kinh doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, cung øng, trao ®æi hµng hãa vµ dÞch vô trªn thÞ trêng ®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cña chñ së h÷u tµi s¶n. Qua kh¸i niÖm nµy ta thÊy DN cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: -Lµ mét ®¬n vÞ tæ chøc kinh doanh cña nÒn kinh tÕ -Cã ®Þa vÞ ph¸p lý (cã t c¸ch ph¸p nh©n) -NhiÖm vô: S¶n xuÊt cung øng, trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ trêng -Môc tiªu : Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cho chñ së h÷u tµi s¶n cña doanh nghiÖp th«ng qua tèi ®a ho¸ lîi Ých ngêi tiªu dïng 1.2.Tiªu thøc x¸c ®Þnh Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i doanh nghiÖp : ph©n theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng kinh doanh, theo ngµnh nh: C«ng nghiÖp, th¬ng m¹i, dÞch vô, n«ng l©m ng nghiÖp vv.. ph©n theo quy m« tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh (doanh doanh nghiÖp lín, ..) §èi víi DN cÇn ph¶i x¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc riªng míi x¸c ®Þnh ®îc ®óng b¶n chÊt, vÞ trÝ vµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn nã. HiÖn nay trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam cßn cã nhiÒu bµn c·i, tranh luËn vµ cã nhiÒu ý kiÕn, quan ®iÓm kh¸c nhau khi ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i qui m« DN, nhng thêng tËp trung vµo c¸c tiªu thøc chñ yÕu nh: vèn, doanh thu, lao ®éng, lîi nhuËn, thÞ phÇn . Cã hai tiªu thøc phæ biÕn thêng dïng: Tiªu thøc ®Þnh tÝnh vµ tiªu thøc ®Þnh lîng. Tiªu thøc ®Þnh tÝnh nh tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, sè ®Çu mèi qu¶n lÝ vv..Tiªu thøc nµy nªu râ ®îc b¶n chÊt vÊn ®Ò, song khã x¸c ®Þnh trong thùc tÕ nªn Ýt ®îc ¸p dông. Tiªu thøc ®Þnh lîng nh sè lîng lao ®éng, gi¸ trÞ tµi s¶n, doanh thu lîi nhuËn. 5
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ngoµi hai tiªu thøc trªn cßn c¨n cø vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, tÝnh chÊt ngµnh nghÒ, vïng l·nh thæ, tÝnh lÞch sö.. Nãi chung cã 3 tiªu thøc ®Ênh gi¸ vµ ph©n lo¹i DN: 1.2.1. Quan ®iÓm 1: Tiªu thøc ®¸nh gia xÕp lo¹i DN ph¶i g¾n víi ®Æc ®iÓm tõng ngµnh vµ ph¶i tÝnh ®Õn sè lîng vèn vµ lao ®éng ®îc thu hót vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c níc theo quan ®iÓm nµy gåm NhËt B¶n, Malayxia, Th¸i Lan..v..v..trong bé luËt c¬ b¶n vÒ luËt doanh nghiÖp ë NhËt B¶n qui ®Þnh: Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn khai th¸c, c¸c DN lµ nh÷ng doanh nghiÖp thu hót vèn kinh doanh díi 100 triÖu Yªn ( t¬ng ®¬ng víi kho¶ng 1triÖu USD) . ë Malayxia doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vèn cè ®Þnh h¬n 500.000 Ringgit (kho¶ng 145.000 USD) vµ díi 50 lao ®éng. 1.2.2. Quan ®iÓm 2: DN ®îc ®¸nh gi¸ theo ®Æc ®iÓm kinh tÕ kÜ thuËt cña ngµnh tÝnh ®Õn 3 yÕu tè vèn, lao ®éng vµ doanh thu. Theo quan ®iÓm nµy cña §µi Loan lµ níc sö dông nã ®Ó ph©n chia DN cã møc vèn díi 4 triÖu tÖ §µi Loan (t¬ng ®¬ng 1.5 triÖu USD) ,tæng tµi s¶n kh«ng vît qu¸ 120 triÖu tÖ vµ thu hót díi 50 lao ®éng. 1.2.3. Quan ®iÓm 3: Tiªu thøc ®¸nh gi¸ dùa vµo nghµnh nghÒ kinh doanh vµ sè lîng lao ®éng .Nh vËy theo quan ®iÓm nµy ngoµi tÝnh ®Æc thï cña nghµnh cÇn ®Õn lîng lao ®éng thu hót .§ã lµ quan ®iÓm cña c¸c níc thuéc khèi EC ,Hµn Quèc , Hong Kong v.v... ë Céng hoµ liªn bang §øc c¸c doanh nghiÖp cã díi 9 lao ®éng ®îc gäi lµ doanh nghiÖp nhá, cã tõ 10 ®Õn 499 lao ®éng gäi lµ doanh nghiÖp võa vµ trªn 500 lao ®éng lµ doanh nghiÖp lín. Trong c¸c níc kh¸c thuéc EC, c¸c doanh nghiÖp cã díi 9 lao ®éng gäi lµ doanh nghiÖp siªu nhá,tõ 10 ®Õn 99 lao ®éng lµ doanh nghiÖp nhá, tõ 100 ®Õn 499 lao ®éng lµ doanh nghiÖp võa vµ c¸c doanh nghiÖp trªn 500 lao ®éng lµ doanh nghiÖp lín. ë ViÖt Nam,cã nhiÒu quan ®iÓm vÒ tiªu thøc ®¸nh gi¸ DN.Theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ th× doanh nghiÖp lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã sè vèn díi 5 tØ ®ång vµ díi 20 lao ®éng. 6
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ng©n hµng c«ng th¬ng ViÖt Nam ®· ph©n lo¹i DN ®Ó thùc hiÖn viÖc cho vay:DN cã vèn ®Çu t tõ 5 tØ ®Õn 10 tØ ®ång vµ sè lao ®éng tõ 500 ®Õn 1000 lao ®éng. Héi ®ång liªn minh c¸c hîp t¸c x· ViÖt Nam cho r»ng c¸c DN cã vèn ®Çu t tõ 100 ®Õn 300 triÖu ®ång vµ cã lao ®éng tõ 5 ®Õn 50 ngêi. Theo ®Þa ph¬ng ë thµnh phè Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ph¸p ®Þnh trªn 1 tØ ®ång,lao ®éng trªn 1000 ngêi vµ doanh thu hµng n¨m trªn 10 tØ ®ång.Díi 3 tiªu chuÈn trªn c¸c doanh nghiÖp ®Òu xÕp vaß doanh nghiÖp nhá. NhiÒu nhµ kinh tÕ ®Ò xuÊt ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i DN cã vèn ®Çu t tõ 100 triÖu ®Õn 300 triÖu ®ång vµ lao ®éng tõ 5 ®Õn 50 ngêi ,cßn nh÷ng doanh nghiÖp võa cã møc vèn trªn 300 triÖu vµ sè lao ®éng trªn 50 ngêi. 1.3. Vai trß vµ xu híng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp . 1.3.1. Vai trß: C¸c DN gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh vµ c¶ nÒn kinh tÕ,t¹o thªm nhiÒu hµng ho¸ dÞch vô vµ ®¸p øng ngµy cµng cao nhu cÇu thÞ trêng(kh«ng ph¶i nhu cÇu nµo cña doanh nghiÖp lín ®Òu ®¸p øng ®îc).V× vËy , DN ®îc coi nh lµ “ChiÕc ®Öm gi¶m sãc cña thÞ trêng”. C¸c DN cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi nh t¹o nhiÒu viÖc lµm cho ngêi lao ®éng,cã thÓ sö dông lao ®éng t¹i nhµ, lao ®éng thêng xuyªn vµ lao ®éng thêi vô;h¹n chÕ tÖ n¹n ,tiªu cùc (Do kh«ng cã viÖc lµm); t¨ng thu nhËp ,n©ng cao chÊt lîng ®êi sèng ;t¹o nguån thu quan träng cho ng©n s¸ch nhµ níc; thu hót nhiÒu nguån vèn nhµn rçi trong d©n c; khai th¸c ®îc tiÒm n¨ng s½n cã. C¸c DN ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp lín, ®ãng vai trß lµm vÖ tinh ,hç trî ,gãp phÇn t¹o mèi quan hÖ víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ,còng nh ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c... DN cã thÓ ph¸t huy ®îc mäi tiÒm lùc cña thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc (c¶ thÞ trêng ngh¸ch) dÔ dµng t¹o ra sù ph¸t triÓn c©n b»ng gi÷a c¸c vïng kinh tÕ trong níc . 1.3.2. Xu híng ph¸t triÓn Víi vÞ trÝ vµ lîi thÕ cña DN cÇn tËp trung ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp nµy 7
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. theo ph¬ng híng “®a h×nh thøc , ®a s¶n phÈm vµ ®a lÜnh vùc”. Chó ý ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a c¸c DN ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn .Tríc ®©y chØ tËp trung vµo dÞch vô th¬ng m¹i(bu«n b¸n). DN ph¶i lµ n¬i thêng xuyªn s¸ng t¹o s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng mäi nhu cÇu míi. 1.4. C¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ë ViÖt Nam DN cã 5 ®Æc trng c¬ b¶n sau: 1.4.1. H×nh thøc së h÷u Cã ®ñ c¸c h×nh thøc së h÷u: Nhµ níc ,tËp thÓ ,t nh©n vµ hçn hîp. 1.4.2. H×nh thøc ph¸p lý C¸c DN ®îc h×nh thµnh theo luËt doanh nghiÖp vµ nh÷ng v¨n b¶n díi luËt .§©y lµ nh÷ng c«ng cô ph¸p lý x¸c ®Þnh t c¸ch ph¸p nh©n rÊt quan träng ®Ó ®iÒu chØnh hµnh vi c¸c doanh nghiÖp nãi chung trong ®ã cã c¸c DN, ®ång thêi x¸c ®Þnh vai trß cña Nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ. Mét ®iÒu quan träng n÷a ®îc ph¸p luËt kh¼ng ®Þnh vµ b¶o ®¶m quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp (luËt ®Çu t níc ngoµi söa ®æi,luËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc) lµ nhµ níc thùc hiÖn hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p hç trî vµ khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc,®Çu t níc ngoµi nh giao hoÆc cho thuª ®Êt ,x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng c¸c khu c«ng nghiÖp, lËp vµ khuyÕn khÝch quÜ hç trî ®Çu t ®Ó cho vay ®Çu t trung vµ dµi h¹n ,gãp vèn ,b¶o l·nh tÝn dông ®Çu t hç trî t vÊn,th«ng tin ®µo t¹o vµ c¸c u ®·i kh¸c vÒ tµi chÝnh... Cã thÓ nãi m«i trêng ph¸p lý ,m«i trêng kinh tÕ còng nh m«i trêng t©m lý ®ang ®îc ®æi míi sÏ cã t¸c dông thóc ®Èy vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c DN, më ra mét triÓn väng cho sù hîp t¸c víi c¸c níc trong khu vùc Ch©u ¸ mµ ®Æc biÖt lµ NhËt B¶n. 1.4.3. LÜnh vùc vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng DN chñ yÕu ph¸t triÓn ë nghµnh dÞch vô,th¬ng m¹i(bu«n b¸n).ë lÜnh vùc s¶n xuÊt chÕ biÕn vµ giao th«ng (tËp trung ë 3 ngµnh: X©y dùng, c«ng nghiÖp,n«ng l©m nghiÖp, th¬ng m¹i ,dÞch vô) ®Þa bµn ho¹t ®éng chñ yÕu ë c¸c thÞ trÊn thÞ tø vµ ®« thÞ. 1.4.4. C«ng nghÖ vµ thÞ trêng C¸c DN phÇn lín cã n¨ng lùc tµi chÝnh rÊt thÊp,cã c«ng nghÖ thiÕt bÞ l¹c hËu,chñ yÕu sö dông lao ®éng thñ c«ng.S¶n phÈm cña c¸c DN hÇu hÕt tiªu 8
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. thô ë thÞ trêng néi ®Þa,chÊt lîng s¶n pÈm kÐm;mÉu m· ,bao b× cßn ®¬n gi¶n,søc c¹nh tranh yÕu.Tuy nhiªn cã mét sè Ýt DN ho¹t ®éng trong lÜnh vùc chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n cã s¶n phÈm xuÊt khÈu víi gi¸ trÞ kinh tÕ cao. 1.4.5. Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý Tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý vµ tay nghÒ cña ngêi lao ®éng cßn thÊp vµ yÕu(thuª lao ®éng thêng xuyªn vµ thêi vô thêng cha qua líp ®µo t¹o,båi dìng ). HÇu hÕt c¸c DN ho¹t ®éng ®éc lËp ,viÖc liªn doanh liªn kÕt cßn h¹n chÕ vµ cã nhiÒu khã kh¨n. 1.5. Nh÷ng lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp : 1.5.1. Lîi thÕ DN dÔ dµng khëi sù vµ ho¹t ®éng nh¹y bÐn theo c¬ chÕ thÞ trêng do vèn Ýt,lao ®éng kh«ng ®ßi hái chuyªn m«n cao,dÔ ho¹t ®éng còng nh dÔ rót lui ra khái lÜnh vôc kinh doanh.NghÜa lµ “®¸nh nhanh th¾ng nhanh vµ chuyÓn híng nhanh”.Víi ®Æc tÝnh chu kú s¶n phÈm ng¾n,c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông vèn tù cã ,vay mîn b¹n bÌ ,c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó khëi sù doanh nghiÖp.Tæ chøc qu¶n lý trong c¸c DN còng rÊt gän nhÑ,v× vËy khi gÆp khã kh¨n ,néi bé doanh nghiÖp dÔ dµng bµn b¹c ®i ®Õn thèng nhÊt. DN dÔ ph¸t huy b¶n chÊt hîp t¸c s¶n xuÊt.Mçi doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt mét vµi chi tiÕt hay mét vµi c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm hoµn chØnh.Nguy c¬ nhËp cuéc lu«n ®e do¹ , v× v¹y c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh hîp t¸c s¶n xuÊt ®Ó tr¸nh bÞ ®µo th¶i.H×nh thøc thêng thÊylµ t¹i c¸c níc trªn thÕ giíi c¸c DN thêng lµ c¸c doanh nghiÖp vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp lín . DN dÔ dµng thu hót lao ®éng víi chi phÝ thÊp do ®ã t¨ng hiÖu suÊt sö dông vèn.§ång thêi do tÝnh dÔ dµng thu hót lao ®éng nªn c¸c DN gãp phÇn ®¸ng kÓ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm ,gi¶m bít thÊt nghiÖp cho x· héi. DN cã thÓ sö dông lao ®éng t¹i nhµ do ®ã gãp phÇn t¨ng thªm thu nhËp cho mét bé phËn d©n c cã møc sèng thÊp . DN thêng sö dông nguyªn liÖu s½n cã t¹i ®Þa ph¬ng .T¹i c¸c doanh nghiÖp Ýt x¶y ra xung ®ét gi÷a ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng. Chñ doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®i s©u ,®i s¸t t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh cã thÓ hiÓu râ t©m t nguyÖn väng cña tõng lao ®éng.Gi÷a chñ vµ ngêi lµm c«ng cã nh÷ng t×nh c¶m g¾n bã , Ýt cã kho¶ng 9
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. c¸ch nh víi c¸c doanh nghiÖp lín , nÕu x¶y ra xung ®ét th× còng dÔ gi¶i quyÕt . DN cã thÓ ph¸t huy tiÒm lùc cña thÞ trêng trong níc .Níc ta ®ang ë trong giai ®o¹n h¹n chÕ nhËp khÈu , v× vËy c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi ®Ó lùa chän c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt thay thÕ ®îc hµng nhËp khÈu víi chi phÝ thÊp vµ vèn ®Çu t thÊp.S¶n phÈm lµm ra víi chÊt lîng ®¶m b¶o nhng l¹i hîp víi tói tiÒn cña ®¹i bé phËn d©n c,tõ ®ã n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊtvµ søc mua cña thÞ trêng. Cuèi cïng DN cßn lµ n¬i ®µo luyÖn c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ cßn lµ c¸c c¬ së kinh tÕ ban ®Çu ®Ó ph¸t triÓn thµnh c¸c doanh nghiÖp lín.Thùc tÕ cho thÊy nhiÒu doanh nghiÖp ®øng ®Çu c¸c ngµnh cña quèc gia hay liªn quèc gia ®Òu khëi ®Çu tõ nh÷ng doanh nghiÖp rÊt nhá. 1.5.2. BÊt lîi DN khã kh¨n trong ®Çu t c«ng nghÖ míi , ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ ®ßi hái vèn ®Çu t lín , tõ ®ã ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶, h¹n chÕ søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. Cã nhiÒu h¹n chÕ vÒ ®µo t¹o c«ng nh©n vµ chñ doanh nghiÖp dÉn ®Õn tr×nh ®é thµnh th¹o cña c«ng nh©n vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp ë møc ®é thÊp . C¸c DN thêng bÞ ®éng trong c¸c quan hÖ thÞ trêng,kh¶ n¨ng tiÕp thÞ,khã kh¨n trong viÖc thiÕt lËp vµ më réng hîp t¸c víi bªn ngoµi....Ngoµi ra do nÒn kinh tÕ níc ta cßn khã kh¨n vµ chËm ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tr×nh ®é qu¶n lý cña nhµ níc cßn h¹n chÕ cho nªn c¸c doanh nghiÖp cßn béc lé nh÷ng khiÕm khuyÕt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Kh«ng ®¨ng kÝ kinh doanh ,trèn thuÕ… Lµm hµng gi¶, kÐm chÊt lîng , gian lËn th¬ng m¹i Ho¹t ®éng ph©n t¸n khã qu¶n lÝ Kh«ng tu©n theo ph¸p luËt hiÖn hµnh ..v..v.. 1.6.C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp 1.6.1.C¸c nh©n tè thuéc nÒn kinh tÕ quèc d©n Níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh hoµ nhËp víi c¸c níc trong khu vùc vµ 10
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. trªn thÕ giíi th«ng qua viÖc tham gia khèi ASEAN vµ c¸c tæ chøc trong khu vùc vµ quèc tÕ kh¸c.§©y võa lµ mét th¸ch thøc,võa lµ mét c¬ héi ,mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam , trong ®ã cã DN , thuËn lîi lµ ë chç nhê ®ã doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¬ héi tiÕp cËn víi thÕ giíi bªn ngoµi ®Ó thu nhËn th«ng tin , ph¸t triÓn c«ng nghÖ , t¨ng cêng hîp t¸c cïng cã lîi.Tuy nhiªn cïng víi sù hoµ nhËp vµo khu vùc th× sù b¶o hé s¶n xuÊt trong níc th«ng qua c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan sÏ gi¶m dÇn ®Õn møcbÞ xo¸ bá hoµn toµn,trong khi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ cßn rÊt h¹n chÕ.NÕu kh«ng vît qua ®îc thö th¸ch nµy ®Ó trëng thµnh th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ khã tån taÞ ngay c¶ trªn chÝnh thÞ trêng trong níc , cha nãi ®Õn thÞ trêng níc ngoµi. Chóng ta ®ang x¸c ®Þnh vèn tr«ng níc lµ quyÕt ®Þnh , vèn níc ngoµi lµ quan träng , hiÖn nay vµ trong nh÷ng n¨m tíi sÏ cã sù mÊt c©n ®èi lín gi÷a nhu cÇu vÒ vèn vµ kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Çu t ë kh¾p c¸c níc .V× vËy viÖc tiÕp thu vèn níc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ khã kh¨n, ®ßi hái ph¶i huy ®éng vèn ë trong níc vµ nhµ níc ta sÏ tiÕp tôc dµnh cho c¸c DN sù chó ý thÝch ®¸ng nh»m thu hót mäi nguån lùc. Chóng ta ®ang tiÕp tôc ®æi míi toµn bé nÒn kinh tÕ theo híng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng , cã sù qu¶n lý cña nhµ níc .Trong nh÷ng n¨m võa qua ,thùc hiÖn chñ tr¬ng nµy nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã nh÷ng biÕn ®æi ®¸ng kÓ.§Õn nay tuy vÉn cha tho¸t khái lµ mét níc nghÌo , nhng ®· vît qua ®îc giai ®oan khñng ho¶ng.NÒn kinh tÕ ®ang t¨ng trëng liªn tôc, l¹m ph¸t ®îc kiÒm chÕ, gi¸ trÞ ®ång tiÒn trong níc t¬ng ®èi æn ®Þnh...§i ®«i víi nã lµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc ngµy cµng hoµn thiÖn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ( ®Æc biÖt lµ DN) * DN ®îc u tiªn ®Çu t ph¸t triÓn trªn c¬ së thÞ trêng trong mét sè ngµnh cã lùa chän lµ : +C¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng , hµng thay thÕ nhËp khÈu vµ hµng xuÊt khÈu + C¸c ngµnh t¹o ®Çu vµo cho c¸c doanh nghiÖp +C¸c ngµnh thuéc lÜnh vùc c«ng nghiÖp n«ng th«n 11
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. -¦u tiªn ®Çu t ph¸t triÓn DN ë n«ng th«n, c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh dÞch vô,coi DN lµ bé phËn quan träng nhÊt cña chiÕn lîc CNH-H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n - DN ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trong mét sè ngµnh nhÊt ®Þnh mµ c¸c doamh mghiÖp lín kh«ng cã lîi thÕ tham gia -§Çu t ph¸t triÓn DNtrong mèi liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c doanh nghiÖp lín -Ph¸t triÓn mét sè khu c«ng nghiÖp tËp trung ë c¸c thµnh phè lín dµnh riªng cho DN. 1.6.2.C¸c nh©n tè quèc tÕ Tõ n¨m 1997 ®Õn nay cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ®· t¸c ®éng rÊt m¹nh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c níc trong khu vùc trong ®ã cã ViÖt Nam .V× cuéc khñng ho¶ng mµ c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®· rót ra khái dù ®Þnh ®Çu t,hµng ho¸ s¶n xuÊt ra trong níc khã cã thÓ c¹nh tranh ®îc trªn thÞ trêng.Cho ®Õn thêi ®iÓm nµy cuéc khñng ho¶ng ®· t¹m thêi l¾ng xuèng nhng hËu qu¶ nã ®Ó l¹i th× vÉn cßn vµ rÊt khã kh¾c phôc. MÆt kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi xuÊt hiÖn nhiÒu níc cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n ViÖt Nam .§iÒu ®ã ®· lµm cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi kh«ng chó ý ®Õn m«i trêng cña ViÖt Nam n÷a vµ hä kh«ng ®Çu t ë ViÖt Nam. 1.7.TÝnh tÊt yÕu ph¶i ®Çu t vµ ph¸t triÓn DN 1.7.1.§Çu t ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó huy ®éng mäi nguån vèn, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm, gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn lîc CNH-H§H ®Êt níc Níc ta lµ níc ®ang ph¸t triÓn, chóng ta ®ang cÇn nhiÒu vèn ®Ó ®Çu t,nhµ níc chØ cã kh¶ n¨ng dïng ng©n s¸ch ®Ó ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng lµ chÝnh.C¸c ngµnh s¶n xuÊt cÇn ®îc ®Çu t tõ c¸c nguån kh¸c ,ph¸t triÓn DN chÝnh lµ c¸ch huy ®éng thªm c¸c nguån vèn ®Çu t cña nh©n d©n ,®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ.Níc ta l¹i ®ang rÊt thõa lao ®éng mµ DN l¹i rÊt cã u thÕ trong viÖc t¹o viÖc lµm v× :vèn ®Çu t cho mçi chç lµm thÊp h¬n ,t¹o ra viÖc lµm míi nhanh chãng h¬n so víi doanh nghiÖp lín,tæng vèn ®Çu t kh«ng qu¸ lín nªn tÝnh kh¶ thi cao,cã thÓ ph¸t triÓn ë mäi n¬i ®Ó thu hót lao ®éng,yªu cÇu vÒ tay nghÒ tr×nh ®é lao ®éng kh«ng cao.Do ®ã, ph¸t triÓn DN lµ rÊt thÝch 12
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. hîp víi hoµn c¶nh cña ViÖt Nam hiÖn nay. §Çu t ph¸t triÓn DN chÝnh lµ c¸ch ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H n«ng th«n, chuyÓn dÇn lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã quy m« ®îc ph¸t triÓn ë vïng n«ng th«n, chuyÓn dÇn lao ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã quy m« ®îc ph¸t triÓn ë vïng n«ng th«n tr¸nh g©y sø Ðp vÒ lao ®éng , viÖc lµm vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi do t×nh tr¹ng di c vµo c¸c thµnh phè vµ trung t©m t¹o nªn. 1.7.2.§Çu t ph¸t triÓn DN t¹o ra sù n¨ng ®éng ,linh ho¹t cho toµn bé nÒn kinh tÕ, trong viÖc thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ C¸c DN cã u thÕ lµ n¨ng ®éng, dÔ thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt , thÝch øng nhanh víi t×nh h×nh, ®ã lµ nh÷ng yÕu tè rÊt quan träng trong kinh tÕ thÞ trêng ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh.§Çu t ph¸t triÓn DN cßn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hoµ nhËp cña níc ta víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 1.7.3.§Çu t ph¸t triÓn DN lµ nh»m ®¶m b¶o sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ C¹nh tranh lµ søc sèng lµ ®éng lùc vµ lµ mét ®Æc trng c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ trêng so víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung.§Ó c¹nh tranh th× trªn thÞ trêng ph¶i cã nhiÒu chñ thÓ tham gia ,trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tù do , c¸c doanh nghiÖp, tËp ®oµn lín lu«n cã xu híng bµnh tríng, th«n tÝnh c¸c doanh nghiÖp nhá.§Ó tr¸nh bÞ th«n tÝnh trong ®iÒu kiÖn nh vËy, c¸c DN còng cã xu thÕ liªn kÕt l¹i ®Ó trë thµnh c¸c doanh nghiÖp lín h¬n nh»m c¹nh tranh trªn thÞ trêng. KÕt qu¶ lµ nÒn kinh tÕ chiÕm ®a sè nh÷ng chñ thÓ ®éc quyÒn do ®ã ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ ngêi tiªu dïng bÞ thiÖt h¹i.Ph¸t triÓn DN chÝnh lµ ®Ó duy tr× sù c¹nh tranh cÇn thiÕt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tr¸nh nh÷ng mÐo mã do ®éc quyÒn g©y ra, duy tr× ®îc tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cña c¸c chñ thÓ trong mét m«i trêng kinh doanh mµ tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cã vai trß quyÕt ®Þnh cho sù sèng cßn cña mét doanh nghiÖp. 13
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch¬ng 2 Thùc tr¹ng ph¸t triÓn doanh nghiÖp ë ViÖt Nam 2.1.§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t HiÖn nay ë níc ta c¸c DN tuyÓn dông gÇn 1 triÖu lao ®éng, chiÕm gÇn mét nöa (49%) lùc lîng lao ®éng trong tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp .C¸c DN chiÕm 65,9% so víi tæng sè doanh nghiÖp nhµ níc, chiÕm 33,6% so víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t ë níc ngoµi. S¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ t nh©n (hÇu hÕt lµ DN ) kho¶ng 25-28% GDP. Nép ng©n s¸ch, chØ tÝnh riªng kho¶n thu thuÕ c«ng,th¬ng nghiÖp ngoµi quèc doanh hµng n¨m b»ng 30% thu thuÕ tõ kinh tÕ quèc doanh (kho¶ng 8000 tû ®ång n¨m 1999). DN chiÕm kho¶ng 31% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh c«ng nghiÖp h»ng n¨m .ChiÕm 78% tæng møc b¸n lÎ cña ngµnh th¬ng nghiÖp vµ 64% tæng lîng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vµ hµng ho¸. Gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ , t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ ,t¨ng tèc ®é ¸p dông c«ng nghÖ míi trong s¶n xuÊt. 2.1.1. Quy m« vèn Theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ nghiªn cøu kinh tÕ, em thÊy trong thêi gian qua , c¸c DN ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ , sè lîng c¸c doanh nghiÖp t¨ng nhng hÇu hÕt ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« vèn kh«ng lín nªn nguån vèn ®Çu t hµng n¨m cã t¨ng m¹nh vÒ tèc ®é nhng vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi th× kh«ng lín l¾m. Theo sè liÖu tÝnh to¸n gÇn ®©y nhÊt cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t th× tÝnh tõ ngµy 1/1/1992 ®Õn 31/12/1997 ®· cã 38.423 doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp theo LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t nh©n víi tæng sè vèn ®Çu t lªn tíi 84.396 tû VND. N¨m 1993 lµ n¨m t¨ng nhanh nhÊt vÒ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng vèn ®Çu t. Møc vèn ®Çu t n¨m 1993 lµ 21.221 tØ ®ång ®· t¨ng 13.519 tØ ®ång so víi n¨m 1992 t¬ng øng víi tèc ®é t¨ng so víi n¨m 1992 lµ 275%. Tõ n¨m 1993 ®Õn nay, nh×n chung hµng n¨m nÒn kinh tÕ còng thu thªm ®îc lîng vèn kh«ng nhá. Tuy nhiªn møc ®é t¨ng thªm cã gi¶m dÇn bëi nh÷ng n¨m ®Çu ph¸t triÓn, nhiÒu nhµ ®Çu t thÊy c¬ chÕ chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng, 14
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. thÊy ®Çu t vµo ®ã thuËn l¬i , nhng sau vµi n¨m ®i vµo ho¹t ®éng nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng ®øng v÷ng ®îc trong m«i trêng c¹nh tranh khèc liÖt cña c¬ chÕ thÞ trêng, mét sè doanh nghiÖp ®· bÞ ph¸ s¶n, lµm cho mét sè nhµ ®Çu t gi¶m sót lßng tin vµo c¸c doanh nghiÖp nµy. MÆt kh¸c lóc nµy, thÞ trêng trong nh÷ng lÜnh vùc bÐo bë ®· dÇn dÇn bÞ thu hÑp, nhu cÇu vèn cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ng¾n h¹n chíp nho¸ng ®· t¬ng ®èi b·o hßa. Tuy nhiªn do vèn nhu cÇu dµi h¹n cho nªn nÒn kinh tÕ vÉn cßn rÊt cao. Còng trong thêi gian nµy, Nhµ níc ®· cã chñ tr¬ng s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, do ®ã ®· rÊt h¹n chÕ viÖc thµnh lËp míi c¸c doanh nghiÖp cã qui m« võa vµ nh, do ®ã vèn ®Çu t cña Nhµ níc vµo khu vùc nµy gi¶m. ChÝnh v× vËy mµ ®ång vèn ®Çu t vµo c¸c DN cã xu híng gi¶m vµ ®Õn n¨m 1997 con 9.612 tØ ®ång. 2.1.2 C¬ cÊu vèn ®Çu t: a. C¬ cÊu vèn ®Çu t ph©n chia theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp: Qua sè liÖu nghiªn cøu cho thÊy n¨m 1991 vèn dµnh cho doanh nghiÖp Nhµ níc chiÕm 1.428 tØ ®ång trong tæng sè vèn ®Çu t c¶ n¨m lµ 1.543 tØ ®ång, t¬ng ®¬ng 93.57% tæng vèn ®Çu t trong n¨m. Nhng ®Õn n¨m 1994, c¬ cÊu nµy ®· thay ®æi theo híng gi¶m dÇn tØ träng vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc chuyÓn sang t¨ng dÇn vèn ®Çu t cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Tõ 6,4% n¨m 1991 ®Õn n¨m 1994 t¨ng lªn 14,2% trong ®ã doanh nghiÖp Nhµ níc vµ c¸c c«ng ty TNHH t¨ng m¹nh nhÊt. §Õn n¨m 1997 møc vèn cña doanh nghiÖp t nh©n ®· chiÕm tíi 18,6% t¨ng vèn ®Çu t trong n¨m vµ ngîc l¹i nguån vèn cña Nhµ níc gi¶m tõ 17.420 tØ n¨m 1994 xuèng cßn 7.828 tØ n¨m 1997 hay tØ träng gi¶m tõ 93.5% n¨m 1991 xuèng 85,8% n¨m 1994 vµ xuèng 81,4% n¨m 1997. HiÖn nay, Nhµ níc ta vÉn ®ang tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, xu híng chØ gi÷ l¹i c¸c doanh nghiÖp ®ãng vai trß then chèt trong nÒn kinh tÕ hay nh÷ng doanh nghiÖp mµ t nh©n kh«ng tham gia ®îc hoÆc t nh©n ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶…nªn trong nh÷ng n¨m tíi tØ träng vèn thuéc së h÷u Nhµ níc sÏ tiÕp tôc gi¶m vµ thay vµo ®ã lµ sù t¨ng thªm m¹nh mÏ vÒ vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. 15
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. b. C¬ cÊu vèn ®Çu t ph¸t triÓn doanh nghiÖp cho ngµnh kinh tÕ: Qua tµi liÖu em thÊy, vèn ®Çu t cña c¸c DN trong 6 n¨m (1992-1997) tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc th¬ng m¹i - dÞch vô vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Riªng trong hai lÜnh vùc nµy sè doanh nghiÖp chiÕm 77,2% vµ vèn ®Çu t chiÕm 69,2% tæng sè vèn ®Çu t c¶ thêi kú. Sau ®ã lµ tËp trung vèn cho ngµnh x©y dùng chiÕm 4.338 tØ ®ång t¬ng øng 15,6% tæng sè vèn ®Çu t c¶ thêi kú. ChØ cßn l¹i mét lîng vèn nhá cho c¸c ngµnh kh¸c, ®iÒu ®ã chøng tá c¬ cÊu ph©n bè doanh nghiÖp vµ ph©n bæ vèn ®Çu t lµ cha hîp lý. §ßi hái Nhµ níc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó thu hót vèn ®Çu t cho c¸c ngµnh kh¸c. §©y lµ mét h¹n chÕ cho trong thùc tr¹ng ®Çu t ph¸t triÓn cña c¸c hÖ thèng c¸c DN, nã ®· phÇn nµo h¹n chÕ vai trß cña khu vùc kinh tÕ nµy trong toµn bé nªn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu ®ã cßn ph¶n ¸nh sù bÊt cËp trong c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc. Nhµ níc vÉn cha híng ®îc nhµ ®Çu t bá tiÒn vµo nh÷ng lÜnh vùc kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých cho nhµ ®Çu t mµ cßn cho nªn kinh tÕ. c. Nguån h×nh thµnh vèn ®Çu t: Nh ta ®· biÕt, nguån vèn ®Çu t cã thÓ h×nh thµnh tõ nguån vèn trong níc vµ nguån vèn tõ níc ngoµi. V× sè lîng c¸c DN cã vèn ®Çu t níc ngoµi chiÕm tØ lÖ nhá trong tæng sè doanh nghiÖp ë níc ta. Do vËy ë ®©y ta chØ nghiªn cøu c¸c DN cã nguån vèn ®Çu t trong níc. Nguån vèn ®Çu t trong níc còng ®îc chia ra thµnh nguån vèn tõ ng©n s¸ch, vèn tù cã cña doanh nghiÖp, vèn tù cã cña t nh©n, hé gia ®×nh vµ vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông Víi doanh nghiÖp Nhµ níc th× nguån vèn tríc ®©y chñ yÕu lµ do ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp, nhng kÓ tõ khi chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp th× nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc kinh doanh thêng ®îc huy ®éng tõ ng©n s¸ch Nhµ níc 30%, vèn tÝn dông 45%, vµ vèn tù cã cña doanh nghiÖp kho¶ng 25% Víi c¸c doanh nghiÖp t doanh th× hoµn toµn ph¶i kinh doanh theo h×nh thøc h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp. Nguån vèn ®Ó ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu lµ do sù vay mîn cña b¶n th©n chñ ®Çu t. Nguån vèn nµy ®îc huy ®éng tõ c¸c th©n h÷u, b¹n bÌ th«ng qua h×nh thøc ®i vay mîn víi 16
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. l·i suÊt tháa thuËn. ChÝnh v× h×nh thøc nµy tuy ®· huy ®éng ®îc nguån vèn nhµn rçi rÊt lín trong d©n mµ kÕt qu¶ lµm cho thÞ trêng bÞ lòng ®o¹n trong nh÷ng n¨m võa qua do sù kiÓm so¸t thiÕu chÆt chÏ cña Nhµ níc. NhiÒu ngêi ®· bÞ mÊt c¸c kho¶n tiÒn rÊt lín do c¸c con nî cña hä – c¸c c«ng ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶ bÞ ph¸ s¶n… mµ còng chÝnh ®iÒu nµy lµm cho nguån vèn ®Çu t cho n¨m 1994 bÞ gi¶m sót. Ngoµi ra cßn nguån vèn tÝn dông vay ng©n hµng nµy cßn rÊt h¹n chÕ v× ®Ó ®îc vay ph¶i tr¶i qua nhiÒu thñ tôc nghiªm ngÆt, phiÒn hµ vµ thÕ chÊp chÆt chÏ, doanh nghiÖp ph¶i cã luËn chøng cô thÓ cña ph¬ng ¸n kinh doanh míi ®îc vay vèn. §©y chÝnh lµ mét h¹n chÕ lín trong chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ níc cho c¸c DN Do c¸c nguyªn nh©n trªn mµ vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra lµ Nhµ níc ph¶i khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ thÞ trêng tµi chÝnh chÝnh thøc vµ lµm gi¶m bít c¸c thñ tôc, c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh cho vay. Nh vËy míi ®¶m b¶o ®îc sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ d. NhÞp ®é thu hót vèn: Tõ thêi k× ®æi míi ®Õn nay, tèc ®é t¨ng vèn ®Çu t t¨ng m¹nh nhÊt trong 2 n¨m: 1993, 1994, t¬ng øng lµ 275,5% vµ 263,7% so víi n¨m 1992. Tuy nhiªn sau ®ã gi¶m dÇn vµ ®Õn n¨m 1997 vèn ®Çu t chØ t¨ng 24,8% so víi vèn ®Çu t n¨m 1992. NÕu xÐt ë tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn vèn ®Çu t th× nhÞp ®é thu hót vèn ®Çu t cña c¸c DN t¨ng kh¸ nhanh tõ n¨m 1992 ®Õn 1997. Tèc ®é vèn t¨ng b×nh qu©n chung lµ 22,68% /n¨m. Tuy nhiªn c¸c n¨m cã tèc ®é t¨ng gi¶m kh¸c nhau. N¨m 1993 so víi n¨m 1992 t¨ng lªn 275,5%, n¨m 1994 b»ng 95,7% so víi n¨m 1993, n¨m 1995 b»ng 59,6% so víi n¨m 1994, n¨m 1996 b»ng 11,1% so víi n¨m 1995, n¨m 1997 b»ng 71,5% so víi n¨m 1996. NÕu xÐt riªng tõng lo¹i doanh nghiÖp th× thÊy c«ng ty cæ phÇn vÉn cã vèn ®Çu t trung b×nh h»ng n¨m t¨ng nhanh nhÊt lµ 94,1%. Qua ®©y mét lÇn n÷a ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng vèn ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n t¨ng rÊt m¹nh. Tuy nhiªn víi qui m« vèn trong c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng nhiÒu lµm cho møc vèn ®Çu t cña c¸c DN nãi chung chØ t¨ng ë møc trung b×nh. 17
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 2.1.3. §¸nh gi¸ cô thÓ: a.VÒ mÆt sè lîng: B¶ng 1 chØ ra xu thÕ ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp míi tõ 1991-1997. Qui m« trung b×nh cña doanh nghiÖp gi¶m tõ 1991 (1073 triÖu /doanh nghiÖp) ®ªn 1994 (361 triÖu /doanh nghiÖp) vµ sau ®ã l¹i t¨ng ®Õn 956 triÖu /doanh nghiÖp n¨m 2000 B¶ng 1: Sè lîng vµ vèn ®¨ng kÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh giai ®o¹n 1991-2000 N ¨m 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 S è lîngDN 110 3985 7493 7175 6158 5490 3657 3022 3601 14417 V èn(tû ®ång) 118 3015 3458 2588 2880 25806 1784 2204 3435 13783 V èn trunng b×nh 1 1073 757 461 361 468 456 488 729 954 956 Doanh nghiÖp (triÖu ®ång) Nguån:Vô Doanh nghiÖp, Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t C¬ cÊu vèn cña c¸c doanh nnghiÖp míi thµnh lËp. Theo sè liÖu b¶ng6(díi ®©y), c«nng ty TNHH vµ doanh nghiÖp t nh©n (lo¹i h×nh chñ yÕu cña c¸c DN) ®ang t¨ng lªn m¹nh mÏ vÒ sè lîng vµ quy m« vèn.Trong sè gÇn 41000 doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp míi tõ n¨m 1991-1997, gÇn 34000 doanh nghiÖp lµ doanh nghiÖp t nh©n(24000)vµ c«ng ty TNHH(10000), chiÕm 83%.VÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp thµnh lËp míi, trong giai ®o¹n 1991-1997 víi tæng sè vèn 120.688.874 (tr.®) trong ®ã doanh nghiÖp t nh©n vµ c«ng ty TNHH (Lo¹i h×nh chñ yÕu cña DN) chiÕm 11.19% t¬ng øng víi sè vèn 13.515.874(tr.®). 18
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. B¶ng 2 Sè lîng vµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp. Tæng DNT nh©n C«ng ty TNHH C«ng ty CP DNNN N¨m sè Vèn (tr Sè Vèn (tr Sè lîng Vèn (tr Sè Vèn (tr Sè Vèn (tr lîng ®ång) lîng ®ång) ®ång) lî ®ång) lîng ®ång ng 1991 109 119791 69 12059 36 27141 4 78600 1992 5170 8239292 2858 608722 1064 1506826 56 925456 1192 5196096 1993 10670 33055123 5265 975901 2104 1930378 40 569015 3261 29577836 1994 7527 17817942 5306 846088 1840 1452289 25 1240739 356 14276832 1995 6592 31925856 4076 830892 2047 1658290 35 402226 434 29032453 1996 6172 20899686 3696 659893 1753 1433781 39 428123 684 18375893 1997 4277 8630623 2607 475176 1064 1098438 22 229066 584 6825946 (a) 2000 14433 13854696 6450 2799683 7242 7923986 723 3059307 16 71720 (b) Tæng 40517 120688313 23877 4408731 9908 9107143 221 3837225 6511 103285256 Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t: (a): 1 c«ng ty hîp danh víi sè vèn lµ 600 triÖu ®ång; (b) kh«ng kÓ sè liÖu cña n¨m 2000. B¶ng 3: Quy m« vèn trung b×nh cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp (triÖu ®ång) N¨m Tæng DNTN Cty TNHH Cty cæ phÇn DNNN 1991 1.080,73 174,77 753,92 19.650,00 1992 1.583,16 212,99 1.416,19 16.526,00 4.359,31 1993 2.947,81 185,36 917,48 14.225,38 9.070,17 1994 2.323,57 159,46 789,29 49.492,17 40.103,46 1995 4.796,52 203,85 810,11 11.492,17 66.895,05 1996 3.301,78 178,54 817,90 10.977,51 26.865,34 1997 2.017,00 182,27 1.032,37 10.412,09 11.688,26 2000 (a) 959,93 434,06 1094,17 4231,41 4482,50 tæng thÓ (b) 2.979,95 184,64 919,17 17.525,90 15.863,256 Nguån: TÝnh to¸n theo sè liÖu b¶ng 6 (a): 1 c«ng ty hîp danh víi sè vèn lµ 600 triÖu ®ång; (b) kh«ng kÓ sè liÖu cña n¨m 2000. Trong giai ®o¹n tõ 1991-1997, quy m« vèn trung b×nh cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®îc thµnh lËp míi lµ 184 triÖu ®ång; c«ng ty TNHH thµnh 19