Đề tài: Ứng dụng công nghệ GIS trong xây dụng bản đồ ngập lụt thành phố Hội An - Quảng Nam

Chia sẻ: Dung Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

177
lượt xem 43
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lũ lụt miền trung nói chung và thành phố Hội An nói riêng là một trong những tai biến tự nhiên, thương xuyên đe dọa đời sống của người dân và sự phát triển kinh tế xã hội trong vùng thành phố Hội An nằm trong dãi duyên hải miền trung có đủ các loại tài nguyên nước như biển - sông - suối - ao hồ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Ứng dụng công nghệ GIS trong xây dụng bản đồ ngập lụt thành phố Hội An - Quảng Nam

1 2 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Đ I H C ĐÀ N NG LÊ TH XUÂN Ngư i hư ng d n khoa h c: GS.TS. NGUY N TH HÙNG NG D NG CÔNG NGH GIS Ph n bi n 1: TS. NGUY N ĐÌNH XÂN TRONG XÂY D NG B N Đ NG P L T THÀNH PH H I AN - QU NG NAM Ph n bi n 2: TS. NGUY N VĂN MINH Chuyên ngành : Xây d ng công trinh th y Mã s : 60.58.40 Lu n văn ñư c b o v t i H i ñ ng ch m lu n văn t t nghi p Th c sĩ K thu t, h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 19 tháng 10 năm 2012. TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ K THU T Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng - Trung tâm H c li u, Đ i h c Đà N ng. Đà N ng - Năm 2012
3 4 M Đ U m m ARCGIS ñ x lý các l p b n ñ g m : B n ñ ñ a hình, b n ñ 1.Tính c p thi t c a ñ tài hi n tr ng s d ng nhà ñ t và b n ñ ng p l t c a thành ph ñ mô Lũ l t mi n Trung nói chung và Thành ph H i An nói riêng t t i ña các thông tin v ng p l t trên ñ a bàn thành ph . là m t trong nh ng tai bi n t nhiên, thư ng xuyên ñe d a ñ i s ng 4. Ph m vi nghiên c u c a ñ tài: c a ngư i dân và s phát tri n kinh t xã h i trong vùng.Thành ph Khu v c ng p l t thành ph H i An, t nh Qu ng Nam H i An n m trong dãi duyên h i mi n trung, có ñ các lo i tài 5. N i dung nghiên c u : nguyên nư c như bi n – sông – su i – ao h . Lư ng mưa phân b t i ng d ng công ngh GIS ñ xây d ng b n ñ ng p l t thành H i An tương ñ i cao, dãi b bi n dài ñây cũng chính là hai nguyên ph H i An nhân ch y u gây ra thiên tai thi t h i v ngư i và c a ñ i v i nhân 6. Phương pháp nghiên c u : dân thành ph H i An. Đ tài s s d ng các phương pháp nghiên c u: Do nh ng tác h i l n c a lũ l t ñ n ñ i s ng, kinh t -xã h i 1. Phương pháp phân tích tài li u; nên ngoài nh ng thông tin d báo c a các h th ng khí tư ng th y 2. Phương pháp ñi u tra , ph ng v n; văn, vi c xây d ng m t h th ng công c h tr d a trên vi c k t h p 3. Phương pháp nghiên c u trư ng h p ñi n hình; gi a thành t u c a CNTT và khoa h c nghiên c u d báo khí tư ng, 4. Phương pháp th ng kê khách quan; th y văn ñ ph c v vi c xác ñ nh m c ñ ng p l t, ñánh giá nhanh 5. Phương pháp mô hình hóa; chóng thi t h i do lũ l t gây ra là h t s c c n thi t cho s lãnh ñ o, 6. Phương pháp chuyên gia; ch ñ o và công tác PCBL t i H i An; do ñó ñ tài lu n văn “ ng 7. Phương pháp x lý s li u; d ng công ngh GIS xây d ng b n ñ ng p l t thành ph H i An” là 8. ng d ng công ngh GIS. r t c n thi t. 7. B c c và n i dung lu n văn 2. M c tiêu nghiên c u c a ñ tài M ñ u - ng d ng công ngh GIS thi t l p b n ñ ng p l t Tp H i Chương 1: Đ c ñi m ñ a lý t nhiên và kinh t xã h i khu An ng v i m t s k ch b n lũ l t ñ ph c v hi u qu công tác lãnh v c nghiên c u liên quan ñ n v n ñ ng p l t ñ o ,ch ñ o trong phòng ch ng lũ l t, giúp lãnh ñ o có căn c ñ ñưa Chương 2: Cơ s lý thuy t xây d ng b n ñ ng p l t ra các quy t ñ nh nhanh chóng, k p th i, nh m h n ch t i ña thi t h i Chương 3: Gi i thi u v GIS và nh ng ng d ng. do lũ l t gây ra. Chương 4: Xây d ng b n ñ ng p l t b ng công ngh GIS 3. Cách ti p c n ñ tài: K t lu n và Ki n ngh Đ xây d ng b n ñ ng p l t thành ph H i An, lu n văn ñưa ra gi i pháp ti p c n theo hư ng : S d ng các công c c a ph n
5 6 CHƯƠNG 1 - Sư n Tây d c tho i ít ñá t ng, nhi u bãi b i ven bi n thu n Đ C ĐI M Đ A LÝ T NHIÊN VÀ KINH T XÃ H I KHU l i cho vi c ñ nh cư, phát tri n d ch v du l ch, ñây là nơi tàu thuy n V C NGHIÊN C U LIÊN QUAN Đ N V N Đ NG P L T có th c p b n, trao ñ i hàng hóa và trú n khi có bão. 1.1. Đ c ñi m ñ a lý t nhiên thành ph H i An, t nh Qu ng Nam 1.1.3. Đ c ñi m ñ a ch t: 1.1.1. V trí ñ a lý: 1.1.3.1. Đ a ch t ki n t o: Thành ph H i An n m vùng h lưu ngã 3 sông Thu B n Theo k t qu công tác ño v b n ñ ñ a ch t t l 1: thu c vùng ñ ng b ng ven bi n T nh Qu ng Nam, cách Thành ph 50.000 nhóm t H i An - Đà N ng do ñoàn 206 th c hi n t 1990 - Ðà N ng v phía Nam 30 km theo ñư ng TL 607 v phía B c. 1995, các thành t o ñ a ch t, phát tri n trong thành ph H i An bao - To ñ ñ a lý: Vĩ ñ B c 15°15’26” ÷ 15°55’15”, kinh ñ g m nhi u ki u thành t o khác nhau như: các thành t o ngu n g c Đông: 108°17’08” ÷ 108°23’10”. bi n tu i cu i pleitocen (mQ2 III), các thành t o ngu n g c bi n tu i - Phía B c, phía Tây giáp huy n Đi n Bàn, Halogen s m gi a (mQ1-2 IV), các tr m tích h n h p sông bi n- tu i - Phía Nam giáp huy n Duy Xuyên, Halogen gi a mu n (amQ2-3IV), v.v - Phía Đông giáp bi n Đông. 1.1.3.2. Đ a ch t công trình: 1.1.2. Đ c ñi m ñ a hình: Thành ph H i An hi n nay chưa có tài li u ñ a ch t công Thành ph H i An n m trên vùng ñ ng b ng có ñ d c nh , trình ñ y ñ . sát khu v c b bi n, thành ph hình thành trên gi i c n cát c a c a - N n ñ t ch u t i n ñ nh. sông, ñ a hình toàn vùng có d ng ñ i cát tho i, ñ d c trung bình - Cư ng ñ ch u t i 0,5 kg/cm2 khu v c trũng. 2 0,015. Nhìn chung, ñ a hình th p d n t Tây B c xu ng Đông Nam. - Cư ng ñ ch u t i 1,2 kg/cm nh ng khu v c khác. Toàn b thành ph H i An có 2 d ng ñ a hình: ñ a hình ñ ng b ng và 1.1.3.3. Đ a ch t thu văn: h i ñ o: - Vùng ven sông có nư c ng m m ch nông và thư ng b 1.1.2.1. Đ a hình ñ ng b ng: nhi m m n. Do có nhi u sông, su i ch y qua nên ñ a hình b chia c t - Các vùng d c tr c ñư ng ñi Đà N ng (TL 607) thư ng có thành nhi u m nh nh h p, r t ña d ng và ph c t p nư c ng m m ch sâu, không b nhi m m n và không nh hư ng ñ n 1.1.2.2. Đ a hình h i ñ o: móng công trình xây d ng ñ n ñ sâu ≤10m . - Sư n Đông có ñ d c l n, ñá t ng bao quanh chân núi hi m 1.1.4. Đi u ki n khí h u: tr không có bãi b i ven bi n. * Nhi t ñ không khí: (°C) - Nhi t ñ không khí trung bình năm: 25,6°C - Nhi t ñ cao nh t trung bình : 29,8°C
7 8 - Nhi t ñ th p nh t trung bình : 22,8°C * Gió: - Nhi t ñ cao nh t tuy t ñ i : 40,9°C (5 - 1975) - Hư ng gió th nh hành mùa hè: Đông - Nhi t ñ th p nh t tuy t ñ i : 18,0°C (1 - 1974 ) - Hư ng gió th nh hành mùa Đông: B c và Tây B c. *Đ m không khí: (%) - T c ñ gió trung bình: 3,3m/s -Đ m không khí trung bình năm : 82% - T c ñ gió m nh nh t: 40m/s -Đ m không khí cao nh t trung bình : 90% *Bão: -Đ m không khí th p nh t trung bình : 75% Bão H i An thư ng xu t hi n vào các tháng 9, 10, 11. Các * Mưa: H i An có 2 mùa khô và mùa mưa rõ r t: Mùa khô kéo dài cơn bão thư ng kéo theo nh ng tr n mưa l n gây ra lũ l t cho toàn trong 8 tháng (t tháng 2 ñ n tháng 9), mùa mưa t tháng 10 ñ n tháng 1 khu v c, theo th ng kê nhi u năm thì s cơn bão ñ b vào Đà N ng, năm sau. H i An chi m 24,4% t ng s các cơn bão ñ b vào ñ t li n t vĩ - Lư ng mưa trung bình năm: 2066mm tuy n 17 tr vào. - S ngày có mưa trung bình năm: 147 ngày 1.1.5. Đ c ñi m thu văn: - Lư ng mưa l n nh t năm: 3307mm (1974) - Sông H i An : Là ño n cu i c a sông Thu B n, ch y ra - Lư ng mưa ngày l n nh t: 332mm bi n Đông C a Đ i, sông H i An có các ñ c trưng sau ñây: - Tháng có s ngày mưa trung bình nhi u nh t: tháng 10 + Chi u dài ño n ch y qua thành ph H i An: 8,5km * B c hơi: ( mm) + Chi u r ng: 120÷ 240 m, ño n qua thành ph r ng - Lư ng b c hơi trung bình : 2107mm/ năm 200m - Lư ng b c hơi tháng l n nh t: 241mm (tháng 5) + Di n tích lưu v c: 3.510km2 - Lư ng b c hơi tháng ít nh t : 119mm (tháng 5) + Lưu lư ng nư c bình quân: 232m3/giây * N ng: (gi ) + Lưu lư ng lũ bình quân: 5.430 m3/giây - S gi chi u n ng trung bình hàng năm : 2158 gi . + Lưu lư ng ki t: 40÷ 60 m3/giây - S gi chi u n ng tháng l n nh t : 248 gi + M c nư c ng v i lưu lư ng bình quân: + 0,76 (tháng 5). + M c nư c bình quân mùa lũ: +2,48. - S gi chi u n ng tháng ít nh t : 12 gi + M c nư c lũ năm 1964: +3,40m . (tháng 12) + M c nư c lũ năm 1998: +2,99m. * Mây: + M c nư c lũ năm 1999: +3,21m. - Trung bình vân lư ng toàn th : 5,3 + M c nư c ng v i lưu lư ng ki t: +0,19 - Trung bình vân lư ng h t ng : 3,3
9 10 - Sông Đ Võng: xu t phát t xã Đi n Dương, huy n Đi n 1.2. Đ c ñi m kinh t xã h i thành ph H i An, t nh Qu ng Nam: Bàn, ch y d c t Tây sang Đông phía B c thành ph H i An. 1.2.1. Hi n tr ng dân s và lao ñ ng: + Chi u dài ño n ch y qua thành ph : 8,5 km T ng dân s là: 90.265 ngư i, Trong ñó: + Chi u r ng: 80 - 100 m - Nam là : 44.583 ngư i, n là 45.682 ngư i + Ch ñ m c nư c sông Đ Võng ph thu c vào ch ñ - N i Th : 69.222 ngư i, Ngo i th : 20.494 ngư i thu tri u t C a Đ i và c a sông Hàn. T i khu v c C a Đ i, biên ñ M t ñ dân s : 1.463 ngư i/km2 nh t tri u không ñ u, t 1,00m ÷1,50m, gi a kỳ nư c cư ng và nư c 1.2.2. Hi n tr ng ñ t ñai: kém, biên ñ tri u chênh l ch không ñáng k . Trong kỳ nư c kém, * Di n tích ñ t t nhiên: 6.098,1 ha, Trong ñó: tri u ch lên xu ng kho ng 0,50m. + Đ t ngo i th : 3.888,7ha - Thu tri u: Bi n H i An ch u nh hư ng ch ñ thu tri u + Đ t n i th : 2.209,4ha c a bi n mi n Trung Trung B , m i ngày thu tri u lên xu ng 2 l n * Di n tích ñ t xây d ng ñô th : 1.164,4 ha, bình quân: 203 (bán nh t tri u). Biên ñ dao ñ ng c a tri u trung bình là 0,6m.Tri u m2/ngư i. max=+1,4m, tri u min=0,00m. Trong các cơn bão có nh ng ñ t sóng Trong ñó: có biên ñ r t l n, cao ñ cao nh t c a sóng lên ñ n 3,40m kho ng + Đ t dân d ng: 678,8ha, bình quân: 118 m2/ngư i. cách 50m so v i b bi n, gây thi t h i l n cho vùng ven bi n. V + Đ t ngoài dân d ng: 485,7 ha, bình quân: mùa khô, do nư c sông xu ng th p, nư c bi n thâm nh p sâu vào l c 84,7m2/ngư i. ñ a gây m n nh hư ng l n cho v n ñ dân sinh kinh t . Đ nhi m - Đ t các ñơn v : bình quân: 104 m2/ngư i. T ng di n tích m n trung bình H i An là 12%, r t nh hư ng t i sinh ho t c a ñ t các ñơn v là: 597,9ha. nhân dân. - Đ t cây xanh, TDTT ñô th di n tích: 8,5ha, bình quân: 1,5 1.1.6. Đ ng ñ t, s t l : m2/ngư i quá th p so v i quy ñ nh. - Khu v c thành ph H i An n m trong vùng ñ a ch n c p 5 - T l ñ t giao thông ñô th ch chi m: 3,9% ñ t xây d ng ñô (theo tài li u c a vi n V t Lý Đ a C u Qu c Gia). th . - S t l : Thành ph H i An b s t l b sông H i An g m các 1.2.3. Hi n tr ng h t ng xã h i khu v c sau: 1.2.3.1 Nhà : Hi n tr ng nhà khu v c n i th ch y u là nhà kiên + Khu v c phư ng Thanh Hà, C m Phô, Minh An ñ n C m c (Phư ng C m Phô ph n l n là nhà c , chi m 2/3 t ng s các di Châu. tích và có m t ñ xây d ng cao). + Khu v c xã C m Kim, Phư ng C m Nam. 1.2.3.2. Công trình công c ng: * Công trình y t :
11 12 Trên ñ a bàn thành ph H i An có 1 trung tâm y t và có 50 nh ng năm 1998, 1999, 2004, 2006, 2007 ñã làm thi t h i bi t bao cơ s phòng khám tư nhân qu n lý c a c i c a ngư i dân và làm xáo tr n cu c s ng yên bình vùng quê * Giáo d c ñào t o: v n ñã nghèo nay càng nghèo hơn. H i An là m t ñô th c , các ki n Các phư ng xã ñ u có các trư ng PTCS và trư ng ti u h c. trúc xây d ng trong khu ph ñ u c xưa, m i mùa lũ ñ n là n i lo Toàn thành ph có 36 trư ng h c không ch ngư i dân mà còn là n i lo c a các cán b qu n lý khu ñô * Văn hóa - th d c th thao: th . Mùa lũ ñ n thư ng là mùa ñón khách du l ch vào thành ph , nên - Văn hóa: nó cũng gi m ñi lư ng thu nh p t du l ch. + Trên ñ a bàn thành ph có 01 thư vi n, 18 phòng ñ c sách t i các xã, phư ng. Chương 2 : CƠ S LÝ THUY T XÂY D NG B N Đ + Thành ph có 01 trung tâm tri n lãm, 03 nhà b o tàng, NG P L T 21 di tích ñã ñư c x p h ng thêm trong năm 2003. 2.1. T ng quan chung + Trên ñ a bàn thành ph có 14 ñài truy n thanh. Ngoài ra 2.1.1. Khái ni m v b n ñ ng p l t trên ñ a bàn thành ph có 38 câu l c b VHTT. B n ñ ng p l t thư ng th hi n các n i dung sau : - Th d c th thao: - Vùng ng p úng thư ng xuyên + Thành ph có 02 trung tâm văn hóa th thao trong ñó 01 - Khu v c nguy hi m khi có lũ l n trung tâm dành cho thi u nhi và 01 trung tâm dành cho luy n t p và - Khu v c có nguy cơ b trư t l , s t l ñ t thi ñ u g m có các công trình như sân vân ñ ng: thi ñ u bóng ñá, - V t xói l b sông, s t l b bi n, trư t l sư n ñi n kinh; nhà thi ñ u: bóng bàn, c u lông… 2.1.2 Các phương pháp xây d ng b n ñ ng p l t - Công trình d ch v thương m i: Hi n nay trên gi i có 3 phương pháp ñư c ng d ng ñ + Thành ph H i An hi n có 5 ch l n nh trong ñó có 1 xây d ng b n ñ ng p l t, ñó là : ch kiên c là ch H i An. - Phương pháp truy n th ng : xây d ng b n ñ ng p l t d a 1.2.3.3. Công trình di tích: vào ñi u tra th y văn và ñ a hình H i An là Thành ph có ñô th c là di s n văn hóa Th - Xây d ng b n ñ ng p l t d a vào ñi u tra các tr n lũ l n gi i, có 1.107 di tích trong khu ph C . Mùa mưa lũ năm 2003 các th c t ñã x y ra công trình chưa ñư c trùng tu tôn t o k p ñã b s p ñ . - Xây d ng b n ñ ng p l t d a vào vi c mô ph ng các mô 1.3. Tình hình lũ l t H i An, Qu ng Nam : hình th y văn, th y l c H i An, Qu ng Nam thu c Trung Trung B mưa lũ Lu n văn này s gi i thi u và phân tích các nhóm mô hình thư ng xãy ra vào tháng 9 ñ n tháng 10. Nh ng tr n lũ l ch s vào th y văn, th y l c có kh năng ng d ng trong xây d ng b n ñ ng p
13 14 l t, nh m làm cơ s l a ch n phương pháp s d ng cho khu v c - Mô hình HEC- RAS: do trung tâm Th y văn k thu t quân nghiên c u các quy trình và công c xây d ng b n ñ ng p l t tích ñ i Hoa kỳ xây d ng ñư c áp d ng ñ tính toán th y l c cho h h p k t qu mô ph ng b ng mô hình th y ñ ng l c v i h th ng cơ th ng sông. s d li u GIS. - H mô hình MIKE: do Vi n th y l c Đan M ch (DHI) xây 2.2. Gi i thi u m t s mô hình th y văn - th y l c tính toán ng p d ng ñư c tích h p r t nhi u các công c m nh, có th gi i quy t các l t bài toán cơ b n trong lĩnh v c tài nguyên nư c. Tuy nhiên ñây là mô 2.2.1. Các mô hình mưa – dòng ch y : hình thương m i, phí b n quy n r t cao nên không ph i cơ quan nào - Mô hình Ltank: Mô hình tính toán mưa rào dòng ch y d a cũng có ñi u ki n s d ng. trên quá trình trao ñ i lư ng m gi a các t ng m t, ng m lưu v c, và + MIKE 11: là mô hình m t chi u trên kênh h , bãi ven b c hơi. Tuy nhiên mô hình này ch ng d ng cho lưu v c v a và sông, vùng ng p lũ, trên sông kênh có k t h p mô ph ng các ô ru ng nh . mà k t qu th y l c trong các ô ru ng là ’’ gi 2 chi u ’’. - Mô hình HEC-HMS: là mô hình mưa dòng ch y c a Trung + MIKE 21 HD là mô hình th y ñ ng l c h c mô ph ng m c tâm Th y văn k thu t quân ñ i Hoa Kỳ ñư c phát tri n t mô hình nư c và dòng ch y trên sông, vùng c a sông, v nh và ven bi n. Mô HEC-1. hình mô ph ng dòng ch y không n ñ nh hai chi u ngang ñ i v i m t - Mô hình NAM: ñư c xây d ng 1982 t i khoa th y văn vi n l p dòng ch y. k thu t th y l c thu c trư ng Đ i h c K thu t Đan M ch. Mô hình MIKE 21 HD có th mô hình hóa dòng ch y tràn v i nhi u d a trên nguyên t c các b ch a theo chi u th ng ñ ng và h ch a ñi u ki n ñư c tính ñ n, bao g m: tuy n tính. o Ng p và tiêu nư c cho vùng tràn 2.2.2. Các mô hình th y l c o Tràn b - Mô hình VRSAP: ti n thân là mô hình KRSAL do c o Dòng qua công trình th y l i PGS.TS Nguy n Như Khuê xây d ng và ñư c s d ng r ng rãi o Th y tri u nư c ta trong vòng 25 năm tr l i ñây. o Nư c dâng do mưa bão - Mô hình KOD-01 và KOD-02 c a GS.TSKH Nguy n An + MIKE FLOOD là công c t ng h p cho vi c nghiên c u Niên phát tri n d a trên k t qu gi i h phương trình Saint-Venant các ng d ng v vùng bãi tràn và các nghiên c u v dâng nư c do d ng rút g n, ph c v tính toán th y l c, d báo lũ… mưa bão. - Mô hình WENDY: do vi n th y l c Hà Lan (DELFT) xây + MIKE SHE: Mô hình toán v t lý thông s phân b mô d ng cho phép tính th y l c dòng ch y h , xói lan truy n, chuy n t i ph ng h th ng t ng h p dòng ch y m t- dòng ch y ng m lưu v c phù sa và xâm nh p m n. sông. Mô ph ng bi n ñ i v lư ng và ch t h th ng tài nguyên nư c.
15 16 Bao g m dòng ch y trong lòng d n, dòng ch y tràn b m t, dòng - Phân tích, hình dung và ñánh giá di n tích và m c ñ ng p ch y ng m t ng không áp, dòng ch y ng m t ng có áp, b c thoát hơi l t s d ng các k t qu tính toán t mô hình trên. t t ng th m ph , truy n ch t, v n chuy n bùn cát. - B ng cách mô hình hóa tài li u v các tr n mưa dư i các + Mô hình SMS (Surface Water Modeling System), ñây là tình hu ng khác nhau trong GIS, chúng ta có th tr l i hàng lo t câu ph n m m thương m i c a Đ i h c Young Hoa Kỳ, nh m mô ph ng h i d ng ’’n u – thì’’ và quan h mưa-lũ-ng p l t trong m t th i gian dòng ch y m t 1D và 2D và n i k t chúng nh m mô ph ng dòng nhanh nh t. ch y m t, thi t l p theo phương pháp ph n t h u h n; ñây là m t Các thông tin ñ u vào c n thi t cho vi c phân tích t ng h p trong nh ng ph n m m r t m nh hi n nay. trong quá trình ñư c xây d ng và chu n b trong GIS bao g m : − Vi n Đi n l c (EDF) c a Pháp ñã xây d ng b ph n m m - D li u ñ cao ñi hình. TELEMAC tính thu l c 1 và 2 chi u. Trong ñó TELEMAC-2D là - D li u hư ng dòng ch y ph n m m tính tóan th y l c 2 chi u, n m trong h th ng ph n m m - D li u v phân chia lưu v c TELEMAC. TELEMAC-2D ñư c ki m nghi m theo các tiêu chu n - D li u v dòng ch y nghiêm ng t c a Châu Âu v ñ tin c y; mô hình này ñã ñư c áp - D li u v th y văn ñ t d ng tính toán r t nhi u nơi C ng hòa Pháp và trên th gi i. - D li u cao trình giao thông, ñê ñi u Các quá trình mô ph ng th y văn th y l c trên ñây, ñư c - D li u v h ch a, m t nư c tính toán b i các ph n m m, m i ch cho chúng ta b c tranh v di n - D li u v vùng không b nh hư ng c a ng p l t ng p, trư ng v n t c, ñ sâu ng p dư i d ng các hình nh, s li u. Các thông tin ñ u vào như trên ñ u ñư c s d ng cho toàn b quá V i s li u thô này m i ch xây d ng ñư c các b n ñ gi y th hi n trình tính toán và mô ph ng ng p l t. N u dùng các phương pháp l i các tr n ng p l t x y ra mà chưa th có các d ng thông tin h u ích truy n th ng ñ tích h p các thông tin trên s g p r t nhiêu khó khăn c n thi t. Ngày nay v i s phát tri n không ng ng c a công ngh và t n th i gian, nhưng v i GIS và ti n ích m r ng, các thông tin thông tin và h thông tin ñ a lý thì nh ng s li u, d li u trên là cơ s này ñư c tích h p hoàn toàn t ñ ng, nhanh chóng. d li u ñ các công c GIS ti n hành tính toán phân tích và chi t xu t ra các d ng d li u c n thi t ñ xây d ng b n ñ ng p l t. Vai trò công c GIS th hi n : - T ng h p và ch n l c tài li u như là ñ u vào c n thi t cho mô hình th y văn, th y l c ñ c bi t trong ñó là vi c phân tích các ñ c trưng th y văn b m t c a lưu v c.
17 18 Chương 3 : GI I THI U V GIS VÀ 3.1.3. Các mô hình d li u trong GIS CÁC NG D NG C A GIS. 3.1. GIS là gì? 3.1.1. Khái quát v GIS H th ng thông tin ñ a lý - Geographical Information System (GIS) là m t nhánh công ngh thông tin, ñã hình thành t nh ng năm 60 c a th k trư c và phát tri n m nh trong nh ng năm g n ñây. GIS ñư c s d ng nh m x lý ñ ng b các l p thông tin không gian (b n ñ ) g n v i thông tin thu c tính, ph c v nghiên c u, quy ho ch và qu n lý các ho t ñ ng theo lãnh th . 3.1.2. Ch c năng c a GIS: Hình 3.4. Mô hình d li u không gian GIS 3.1.3.1. Mô hình Vector 3.1.3.2. Mô hình raster 3.1.3.3 Mô hình d li u TIN: 3.2. Các ng d ng c a GIS: 3.2.1. Môi trư ng: 3.2.2. Khí tư ng thu văn: 3.2.3. Nông nghi p: 3.2.4. D ch v tài chính: 3.2.5. Y t : 3.2.6. Chính quy n ñ a phương: Hình 3.3. Ch c năng c a GIS 3.2.7. Bán l : 3.2.8. Giao thông: 3.2.9. Các d ch v ñi n, nư c, gas, ñi n tho i... 3.3. T ng quan v tình hình nghiên c u GIS: 3.3.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i . 3.3.2. Tình hình nghiên c u t i Vi t Nam .
19 20 Chương 4: XÂY D NG B N Đ NG P L T B ng 4.2. K t qu xem xét ch n các ñ t lũ kh o sát B NG CÔNG NGH GIS 4.1. Xây d ng cơ s d li u: P(%) Hmax (cm) TK H lũ (cm) Th i gian 4.1.1. Xây d ng cơ s d li u ñ a hình:(B n ñ DEM) 1 344 328 2007 - Trong lu n văn này tác gi ti n hành xây d ng b n ñ mô 2 322 321 1999 hình s ñ cao khu v c nghiên c u t l 1/5.000 c a vi n quy ho ch 3 308 299 1998 ñô th ño v năm 2004 theo h VN2000 trên ñ nh d ng Autocard ñ 5 290 làm l p d li u ñ a hình. 10 263 248 2004 - ng d ng phương pháp n i suy ñ t o l p b n ñ ñ a hình 20 232 M t ng d ng quan tr ng c a phép n i suy là ñ xây d ng 25 220 b n ñ ñ a hình, cơ s d li u quan tr ng c a chương trình. 30 209 4.1.2. Xây d ng cơ s d li u b n ñ s d ng ñ t H i An: 40 193 Trên cơ s b n ñ s d ng ñ t ñư c ño v năm 2004, c p 50 176 139 2006 nh t 2007 theo h VN 2000 ñ nh d ng Microstation ñ t o l p d li u v hi n tr ng s d ng ñ t (Hình 4.2). 4.2. ng d ng gi i thu t n i suy ñ xây d ng cơ s d li u: - T ng h p d li u thu c tính: Các ch s kinh t - xã h i t 4.2.1. Khái ni m v n i suy: N i suy là quá trình tính toán cho phép c p làng ñ n c p xã, huy n .., d li u v m t công nghi p t ñi ñi m x p x m t ñ i tư ng liên t c t nh ng ñi m d li u r i r c v ñ i nhà máy ñ n c p xã, huy n. tư ng ñó. Xem hình 1 bên dư i. - Tích h p d li u không gian/b n ñ và d li u thu c tính: 4.2.1.1. M t s gi i thu t n i suy ph bi n M t ñ dân s , di n tích khu v c, huy n, xã, lo i ñ t…. 4.2.1.2.L a ch n gi i thu t n i suy - Chi ti t hóa d li u: N i suy m t ñ dân s theo ñơn v hành 4.2.2. Phương pháp nghiên c u: chính có tham kh o b n ñ ñ t ñ chi ti t hơn v s phân b dân cư 4.2.2.1. Gi i thu t n i suy IDW 4.1.3. Xây d ng cơ s d li u b n ñ v t lũ: Gi i thu t n i suy IDW có th hi u là m t gi i thu t n i suy 4.1.3.1. Đ t v n ñ : d a vào tr ng s theo kho ng cách. Đi m chính trong gi i thu t này 4.1.3.2. Đi u tra v t lũ và xây d ng m t ng p l t ng v i tr n lũ thi t là tính giá tr n i suy t i m t v trí không gian d a vào các thông tin k : t i các v trí ñã ñư c ñi u tra n m trong m t lân c n nào ñó (bán kính ñư c xác ñ nh c th phù h p v i t ng ñ i tư ng).
21 22 4.3.3. Nh p l p d li u vào b n ñ : T giao di n c a ArcMap nh p chu t vào d u c a s Add Data hi n ra. Hình 4.9. Sơ ñ tính toán n i suy IDW 4.2.2.2. Hi u ch nh các thông s phép n i suy 4.2.3. Phương pháp trích l c thông tin trên b n ñ 4.3. Xây d ng b n ñ ng p l t b ng công ngh GIS. 4.3.1.Giao di n ph n m m ArcGIS Desktop Ph n m m ArcGIS Desktop cho phép ngư i dùng truy c p Hình 4.17. C a s Add Data vào 3 ng d ng ArcMap, ArcCatalog, ArcToolbox. L n lư t ch n các l p d li u c n nh p: L p nhà ñ t, l p DEM, l p 4.3.2. Giao di n ArcMap. v t lũ,Khung BD, r i nh p Add. Khi ñó giao di n ArcMap s n p n i Vào Start -> Programs -> ArcGIS -> ArcMap. Giao di n dung b n ñ lên màn hình ch ñ hi n th Data View. ArcMap xu t hi n 4.3.4. Các l nh ñi u tác trên b n ñ Thanh tiêu ñ Các nút l nh trong thanh công c Tools: Thanh Menu Thanh công c chu n B ng n i dung Vùng hi n th 4.3.5. Đ t ch ñ hi n th l p phư ng xã TP H i An: 4.3.6. Đ t ch ñ hi n th Label cho l p phư ng xã TP H i An. 4.3.7. N i suy b n ñ ng p l t: Menu ng c nh Thanh công c Kéo th và thu g n Thanh công c v Thanh tr ng thái Hình 4.16. Giao di n c a ArcMap
23 24 Nh p chu t vào bi u tư ng trên thanh công c . Cho ra b n n i suy b n ñ ng p l t l ch s . - B n ñ v t lũ: Ch n v t lũ các năm lũ l ch s l n lư t: 1998, 1999, 2004, 2006, 2007 - Trư ng cao ñ v t lũ: Ch n ñư ng Flood - B n ñ ñ a hình: Ch n b n ñ K t qu cho ra các b n ñ ng p l t l ch s các năm 1998, 1999, 2004, 2006, 2007 Hình 4.27. B n ñ ng p l t năm 2007 v i Hlũ = 328cm 4.3.8. Truy v n thông tin ng p l t. + Tra c u nhanh thông tin ng p l t ta nh n vào trên thanh công c , l a ch n nơi tra c u ta bi t ñư c nó ng p bao nhiêu mét trong b ng Identify. C th như hình sau: Hình 4.23.B n ñ ng p l t năm 1998 v i Hlũ = 299 cm Hình 4.28. Tra c u nhanh thông tin ng p l t
25 26 K T LU N & KI N NGH d ng ñư c các b n ñ ng p l t b ng công ngh GIS cho khu v c v i các tr n lũ l ch s 1998,1999,2004,2006 và 2007 ñ t k t qu r t t t. K t Lu n Đ ngh các chính quy n ñ a phương c cán b chuyên trách Trong nh ng năm g n ñây, tình hình th i ti t có nh ng bi n ñ s d ng và c p nh t ph m m m GIS nh m ph c v công tác c nh ñ ng th t thư ng; lũ l t x y ra v i cư ng su t và t n su t l n nh báo và d phòng gi m thi t h i do thiên tai gây ra. hư ng tr c ti p ñ n kinh t -xã h i và ñ i s ng nhân dân. Đ tài ng d ng công ngh GIS xây d ng b n ñ ng p l t cho k t qu tr c quan, ngư i dân và các b qu n lý n m ñư c tình hình lũ l t trên t ng ñ a phương c a thành ph . Căn c vào các b n ñ ng p l t l ch s ñã xây d ng, có các bi n pháp phòng ch ng lũ t t hơn cho các ñ t lũ khác. B ng phương pháp ñi u tra v t lũ khách quan c a nh ng ñ t lũ ñã x y ra, ñ tài ñã gi i quy t v n ñ mô ph ng m t ng p l t tr c quan, khá ñơn gi n, d c p nh t, có th hi n th rõ ràng chi ti t t i t ng v trí; có th ch ng ghép so sánh các tr n lũ khác nhau; có th xem ñây là gi i pháp k thu t ti n l i nh t ñ gi i quy t v n ñ d li u cho chương trình, v n ph i x lý b ng nh ng nh vi n thám ñ t ti n ho c tính toán b ng nh ng ph n m m th y văn, th y l c chuyên nghi p, ph c t p t n kém. Ki n Ngh : Lu n văn ñã áp d ng thành công công ngh GIS ñ mô ph ng di n ng p và ñ sâu ng p l t thành ph H i An cho k t qu r t t t. Các k t qu nghiên c u c a lu n văn có th ñư c s d ng trong th c t ph c v công tác c nh báo, d báo, phòng ch ng và gi m nh thiên tai nói chung và lũ l t nói chung. Lu n văn ñã xây