Đề thi giữa học kì 1 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Chuyên Lê Qúy Đôn, Điện Biên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để giúp các bạn học sinh củng cố lại phần kiến thức đã học, biết cấu trúc ra đề thi như thế nào và xem bản thân mình mất bao nhiêu thời gian để hoàn thành đề thi này. Mời các bạn cùng tham khảo "Đề thi giữa học kì 1 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Chuyên Lê Qúy Đôn, Điện Biên" dưới đây để có thêm tài liệu ôn thi. Chúc các bạn thi tốt!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề thi giữa học kì 1 môn Ngữ văn lớp 10 năm 2023-2024 có đáp án - Trường THPT Chuyên Lê Qúy Đôn, Điện Biên

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ GIỮA HỌC KÌ I Tổ: Ngữ văn NĂM HỌC 2023 – 2024 ĐỀ CHÍNH THỨC MÔN: NGỮ VĂN – LỚP 10 CƠ BẢN (Đề kiểm tra gồm có 02 trang) Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian giao đề Họ và tên: ………………………………………; Lớp ………….. ĐỀ SỐ 1 I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm; Thí sinh làm vào đề) Đọc văn bản sau: Mùa hè năm đó là mùa hè quê ngoại. Cuối năm lớp chín, tôi học bù đầu, người xanh như tàu lá. Ngày nào mẹ tôi cũng mua bí đỏ về nấu canh cho tôi ăn. Mẹ bảo bí đỏ bổ óc, ăn vào học bài sẽ mau thuộc. Trước nay, tôi vốn thích món này. Bí đỏ nấu với đậu phộng thêm vài cọng rau om, ngon hết biết. Nhưng ngày nào cũng phải buộc ăn món đó, tôi đâm ngán. Hơn nữa, dù dạ dày tôi bấy giờ tuyền một màu đỏ, trí nhớ tôi vẫn chẳng khá lên chút nào. Tôi học trước quên sau, học sau quên trước. Vì vậy tôi phải học gấp đôi những đứa khác. Tối, tôi thức khuya lơ khuya lắc. Sáng, tôi dậy từ lúc trời còn tờ mờ. Mắt tôi lúc nào cũng đỏ kè. Ba tôi bảo: - Nhất định đầu thằng Chương bị hở một chỗ nào đó. Chữ nghĩa đổ vô bao nhiêu rớt ra bấy nhiêu. Thế nào sang năm cũng phải hàn lại. Mẹ tôi khác ba tôi. Mẹ không phải là đàn ông. Mẹ không nỡ bông phèng trước thân hình còm nhom của tôi. Mẹ xích lại gần tôi, đưa tay nắn nắn khớp xương đang lồi ra trên vai tôi, bùi ngùi nói: - Mày học hành cách sao mà càng ngày mày càng giống con mắm vậy Chương ơi! Giọng mẹ tôi như một lời than. Tôi mỉm cười trấn an mẹ: - Mẹ đừng lo! Qua kỳ thi này, con lại mập lên cho mẹ coi! Không hiểu mẹ có tin lời tôi không mà tôi thấy mắt mẹ rưng rưng. Thấy mẹ buồn, tôi cũng buồn lây. Nhưng tôi chẳng biết cách nào an ủi mẹ. Tôi đành phải nín thở nuốt trọn một tô canh bí đỏ cho mẹ vui lòng. Dù sao, công của tôi không phải là công cốc. Những ngày thức khuya dậy sớm đã không phản bội lại tôi. Kỳ thi cuối năm, tôi xếp hạng khá cao. Ba tôi hào hứng thông báo: - Sang năm ba sẽ mua cho con một chiếc xe đạp. Mẹ tôi chẳng hứa hẹn gì. Mẹ chỉ “thưởng” tôi một cái cốc trên trán: - Cha mày! Từ nay lo mà ăn ngủ cho lại sức nghe chưa! Ba tôi vui. Mẹ tôi vui. Nhưng tôi mới là người vui nhất. Tôi đàng hoàng chia tay với những tô canh bí đỏ mà không sợ mẹ tôi thở dài. Dù sao thì cũng cảm ơn mày, cơn ác mộng của tao, nhưng bây giờ xin tạm biệt nhé! Tôi cúi đầu nói thầm với trái bí cuối cùng đang nằm lăn lóc trong góc bếp trước khi cung tay cốc cho nó một phát. (Trích Hạ đỏ, Nguyễn Nhật Ánh, Nxb Trẻ, 2019) Thực hiện yêu cầu: Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên. ...................................................................................................................................................... Câu 2: Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? ...................................................................................................................................................... Câu 3: Nêu tác dụng của ngôi kể được sử dụng trong đoạn trích? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 4: Trong đoạn trích, người mẹ lo lắng điều gì cho đứa con khi phải học hành vất vả? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 5: Việc nhân vật tôi “học trước quên sau, học sau quên trước” nên đã “học gấp đôi những đứa khác” thể hiện phẩm chất gì của nhân vật tôi? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 6: Chi tiết “Tôi đàng hoàng chia tay với những tô canh bí đỏ mà không sợ mẹ tôi thở dài” ẩn chứa những cảm xúc gì của nhân vật tôi? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 7: Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong câu “Cuối năm lớp chín, tôi học bù đầu, người xanh như tàu lá.”? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 8: Qua nhân vật tôi, bạn có suy nghĩ gì về những phẩm chất cần có của con người trong cuộc sống hiện nay? (Viết khoảng 5-7 dòng) ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... II. VIẾT (4 điểm) Viết một bài nghị luận phân tích, đánh giá về chủ đề và một số nét đặc sắc nghệ thuật của đoạn truyện trong phần đọc hiểu. ____________________HẾT___________________________
TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ GIỮA HỌC KÌ I Tổ: Ngữ văn NĂM HỌC 2023 – 2024 ĐỀ CHÍNH THỨC MÔN: NGỮ VĂN – LỚP 10 CƠ BẢN (Đề kiểm tra gồm có 02 trang) Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian giao đề Họ và tên: ……………………………………………………; Lớp ………….. ĐỀ SỐ 2 I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm; Thí sinh làm vào đề) Đọc truyện văn bản sau và thực hiện yêu cầu: Thần Lửa A Nhi (Agni) là một trong những vị thần lớn nhất và lâu đời nhất của Ấn Độ. Thần rất cao lớn, da thịt đỏ au, có bảy cánh tay màu sắc như cầu vồng, lưỡi dài và lanh lẹ lạ thường. Chính thần đã tung lên trời quả cầu lửa sưởi ấm chúng ta, nung chín cây, lúa, đỗ, ngày ngày soi sáng cho chúng ta làm ăn. Chính thần thắp các vì sao lên, nếu không đêm tối sẽ sâu thẳm và rùng rợn biết bao. Thần có phép phân thân nên thần ở khắp mọi nhà, vào bếp nấu thức ăn, đốt đèn rọi trang sách. Không có thần ở trong nhà, con người sẽ đói, rét, sợ sệt, sống không khác gì loài cầm thú. Thần có tính nóng vội, lại phải ở khắp nơi, không coi xuể công việc, nên đôi lúc vô tình gây thiệt hại cho sinh linh và hoa cỏ. Một hôm, thần Lửa A Nhi giúp một người đốt cỏ dại ở ven rừng rồi để đó mải lo đi giúp nơi khác nữa, không về dập lửa kịp thời, lửa cháy vào rừng, lan rộng ra nhanh chóng. Trong rừng có năm mẹ con chim Đầu Rìu. Nhìn đám lứa cháy tới gần, chim mẹ kêu than: “Con mình chưa biết bay, phen này mẹ con chắc bị thiêu sống”. Nhưng rồi chim nghĩ được một kế: - Các con ơi, đằng kia có cái hang chuột. Các con hãy vào đấy, mẹ sẽ khỏa cát lên lấp tạm, khi lửa tắt mẹ sẽ đến đón các con. - Nhưng mẹ ơi - một con chim thưa - con chuột to lắm, nó sẽ ăn thịt chúng con mất. - Không đâu, bé yêu ạ. Con chuột ở cái hang này đã bị diều hâu bắt rồi, chính mẹ trông thấy. - Còn có những con chuột khác, mẹ ạ - một chim con nữa nói - Bị chuột ăn thì đau đớn và nhục nhã quá, mẹ ơi, thà chết thiêu còn hơn. - Bị thiêu nóng lắm, các con ạ. Chỉ có một cách là mẹ xòe hai cánh ra ấp các con dưới bụng, che lửa cho các con. Mẹ sẽ chết cháy còn các con may chăng sống sót. - Không, không mẹ ơi! Không đời nào! - bốn chú chim con đồng thanh kêu lên. Rồi chú khôn nhất nói: “Nếu mẹ chết thì chúng con cũng sẽ chết đói, chết khát thôi. Và họ Đầu Rìu nhà ta sẽ tuyệt giống, tuyệt nòi. Mẹ còn trẻ lắm. Thoát nạn này, mẹ sinh một lũ em. Mẹ hãy bay đi, bay nhanh đi, lửa đến rồi. Chúng con van mẹ”. - Mẹ trốn một mình sao đành chứ? - Trốn đi, trốn đi mẹ ơi! - Bốn chú chim con lại đồng thanh kêu lớn - Bay nhanh đi, nếu không chúng con đâm đầu vào lửa cho mà xem. Mấy con chim con vỗ lạch bạch những đôi cánh chưa có lông mao lông vũ và chực xông vào lửa. Chim mẹ hoảng quá, đành phải bay đi. Bấy giờ bốn anh em chụm đầu vào nhau kêu cầu thần Lửa. - Thần Lửa A Nhi quảng đại ôi! Chúng con hiện nay mất mẹ, lát nữa sẽ mất xác? Rồi mẹ chúng con sẽ vì xót xa mà chết héo chết khô. Chỉ có ngài là cứu được chúng con hỡi thần A Nhi nhân hậu. Bỗng có tiếng vang vọng từ xa: - Các con đừng lo sợ. Tai họa sắp qua rồi. Và mẹ các con sẽ về với các con. Đó là tiếng của Thần Lửa. Thần đã trở về và kịp nghe tiếng kêu thảm thiết của mấy chú chim con. Thần dập tắt ngay ngọn lửa hung dữ, liền đó chim Đầu Rìu mẹ cũng bay về. Từ đó, để cảm tạ thần A Nhi nhân hậu, năm mẹ con chim Đầu Rìu đã nhuộm đỏ chùm lông mũ của mình, ngụ ý thờ Thần Lửa trên đầu. (“Thần Lửa A Nhi” - Thần thoại Ấn Độ, Huỳnh Lý kể) Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của truyện “Thần Lửa A Nhi”? ...................................................................................................................................................... Câu 2. Hình dáng của thần Lửa A Nhi được miêu tả như thế nào? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................
Câu 3. Chi tiết nào thể hiện lòng biết ơn của năm mẹ con nhà chim Đầu Rìu đối với thần Lửa A Nhi? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 4. Nêu trình tự của các sự kiện trong truyện “Thần Lửa A Nhi”? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 5. Tác giả dân gian đã sáng tạo ra hình ảnh thần Lửa A Nhi nhằm mục đích gì? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 6. Qua hình ảnh thần Lửa A Nhi, bạn thấy người Ấn Độ quan niệm như thế nào về phẩm chất của một vị thần? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu7. Hành động nào của thần Lửa A Nhi ở câu chuyện gây cho bạn ấn tượng sâu đậm nhất? Lí giải? ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Câu 8. Bạn có suy nghĩ gì về vai trò của lửa đối với cuộc sống con người? (Viết khoảng 5-7 dòng) ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... II. LÀM VĂN (4,0 điểm)
Viết một bài văn nghị luận phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện thần thoại “Thần Lửa A Nhi”. ______________________________HẾT________________________ HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ 1 Phần Câu Nội dung Điểm ĐỌC HIỂU 6.0 1 - Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Tự sự 0.5 Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 2 - Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất 0.5 Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 3 - Nêu tác dụng của ngôi kể thứ nhất: 0.75 I + Tạo độ tin cậy cho câu chuyện + Giúp cho người kể có thể trực tiếp bộc lộ cảm xúc và những suy ngẫm của mình. + Người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật sâu sắc, sinh động, chân thật và gần gũi hơn,… - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.75 điểm. - Học sinh trả lời đúng 1 ý: 0.25 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 4 Trong đoạn trích, người mẹ lo lắng cho sức khỏe của con vì 0.5 con “người xanh như tàu lá”, thân hình còm nhom,... - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 5 Việc nhân vật tôi “học trước quên sau, học sau quên trước” 0.5 nên đã “học gấp đôi những đứa khác” thể hiện phẩm chất hiếu học, ham học,… của nhân vật tôi - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 6 Chi tiết “Tôi đàng hoàng chia tay với những tô canh bí đỏ 0.75 mà không sợ mẹ tôi thở dài” ẩn chứa những cảm xúc: vui vì trút bỏ được gánh nặng thi cử, đáp lại sự kì vọng của người mẹ, thoát khỏi sự ngán ngẩm của món canh bí đỏ của nhân vật tôi. - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.75 điểm. - Học sinh lí giải ½ số ý: 0.5 điểm - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 7 Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh: 1.0 - Tạo tính sinh động, tăng sức gợi hình gợi cảm cho câu văn - Nhấn mạnh sự xanh xao của nhân vật tôi vì phải học hành vất vả. - Khẳng định sự nỗ lực của nhân vật tôi,… Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 1.0 điểm.
- Học sinh trả lời đúng 1 ý: 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 8 - Những phẩm chất cần có của con người trong cuộc sống 1.5 hiện nay: chăm chỉ, nỗ lực, biết yêu thương, trân trọng tình cảm gia đình… - Học sinh trình bày theo cách hiểu và có lí giải hợp lí, thuyết phục. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 1.5 điểm. - Học sinh trả lời đúng nhưng chưa đầy đủ: 1.0 - 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. VIẾT 4.0 a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0.25 Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0.5 Phân tích, đánh giá đoạn truyện trong phần đọc hiểu. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm: Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và II dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần hướng tới: 1.25 * Xác định và phân tích chủ đề của tác phẩm: Đoạn trích là những ký ức trong trẻo thuần khiết và tràn ngập yêu thương trìu mến của nhân vật tôi khi nhớ về tuổi thơ. - Đó là tình cảm gia đình với sự ân cần, chăm chút của người mẹ (nấu canh bí đỏ cho tôi ăn, xót xa trước thân hình còm nhom của tôi, căn dặn tôi ăn ngủ sau kì thi…), là sự quan tâm, nhắc nhở, động viên của người cha (lo lắng tôi học hành không đến nơi đến chốn, hứa sẽ mua cho con một chiếc xe đạp khi tôi đạt kết quả cao trong kì thi)… - Đó là kỉ niệm mùa thi với sự nỗ lực cố gắng vượt qua chính mình của nhân vật tôi. 1.25 - Đó còn là nỗi sợ hãi và vui mừng trước cơn ác mộng về món canh bí đỏ. * Đánh giá những nét đặc sắc về nghệ thuật: - Người kể chuyện và điểm nhìn trần thuật: Người kể chuyện ở ngôi thứ nhất, xưng tôi, là nhân vật trực tiếp tham gia vào các sự kiện của câu chuyện. Điều này làm tăng độ tin cậy cho câu chuyện, giúp cho người kể có thể trực tiếp bộc lộ cảm xúc và những suy ngẫm của mình. - Cách xây dựng câu chuyện: Có sự đan xen giữa lời kể và những suy tư của người kể, tạo nên chiều sâu, khơi gợi trong lòng người đọc nhiều cảm xúc, để lại ấn tượng sâu đậm, ngôn ngữ mộc mạc, giản dị. - Xây dựng nhân vật: Miêu tả tinh tế, chân thật những cảm xúc trong sáng, hồn nhiên của nhân vật “tôi” khi nhớ về kí
ức tuổi thơ. Hướng dẫn chấm: - Học sinh phân tích, đánh giá đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm. - Học sinh phân tích, đánh giá chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,5 điểm - 2,0 điểm. - Viết chung chung: 0,75 điểm - 1,25 điểm. - Viết sơ lược, không rõ các luận điểm: 0,25 điểm - 0,5 điểm. d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp 0.25 Tiếng Việt. e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; 0.5 có cách diễn đạt mới mẻ Tổng điểm 10.0 HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ 2 Phầ Câu Nội dung Điểm n I ĐỌC HIỂU 6.0 1 - Phương thức biểu đạt chính của truyện: Tự sự 0.5 Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 2 - Hình dáng của thần Lửa A Nhi được miêu tả: Thần rất cao 0.5 lớn, da thịt đỏ au, có bảy cánh tay màu sắc như cầu vồng, lưỡi dài và lanh lẹ lạ thường. - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 3 - Chi tiết thể hiện lòng biết ơn của năm mẹ con nhà chim Đầu 0.5 Rìu đối với thần Lửa A Nhi là: Năm mẹ con chim Đầu Rìu đã nhuộm đỏ chùm lông mũ của mình. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 4 - Nêu trình tự của các sự kiện trong truyện “Thần Lửa A 0.5 Nhi”: Thần có vai trò to lớn đối với cuộc sống - Thần phải đi khắp nơi nên nhiều khi coi việc không xuể - Thần vô tình gây ra đám cháy rừng, đe dọa mạng sống của gia đình lũ chim Đầu Rìu - Sau đó thần đã kịp trở về để cứu sống năm mẹ con chim Đầu Rìu - Năm mẹ con nhà chim Đầu Rìu đã nhuộm đỏ chùm lông mũ của mình để kính thờ thần Lửa A Nhi. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh trả lời đúng nhưng chưa đầy đủ: 0.25 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 5 - Tác giả dân gian đã sáng tạo ra hình ảnh thần Lửa A Nhi 1.0 nhằm mục đích: + Ca ngợi vai trò to lớn của lửa đối với cuộc sống của con
người + Lí giải hiện tượng hỏa hoạn + Lí giải đặc điểm của lũ chim Đầu Rìu Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 1.0 điểm. - Học sinh trả lời đúng 1 ý: 0.25 điểm; đúng 2 ý: 0.75 điểm - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 6 - Qua hình ảnh thần Lửa A Nhi, người Ấn Độ quan niệm 0.5 phẩm chất của một vị thần: họ không chỉ có khả năng phi thường, sức mạnh siêu nhiên mà còn có tấm lòng nhân hậu, yêu thương muôn loài. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0.5 điểm. - Học sinh trả lời đúng 1 ý: 0.25 điểm - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 7 Học sinh được tự do lựa chọn hành động của thần lửa 1.0 A Nhi mà mình ấn tượng nhất, miễn là có luận giải hợp lí. Tham khảo: - Hành động ấn tượng nhất: Dập hỏa hoạn để cứu lũ chim Đầu Rìu. - Lí giải: Cho thấy tấm lòng nhân hậu của thần lửa A Nhi, đồng thời người Ấn Độ xưa quan niệm như thế nào về hình ảnh của một vị thần. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 1.0 điểm. - Học sinh lựa chọn được hành động nhưng lí giải chung chung: 0.5-0.75 điểm. - HS trả lời sơ sài, không chọn được chi tiết: 0.25 điểm - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 8 Vai trò của lửa đối với cuộc sống con người: 1.5 - Lửa giúp con người sưởi ấm - Lửa giúp con người xua đuổi thú dữ - Đặc biệt, lửa giúp con người nấu chín thức ăn, làm cho con người thoát khỏi cảnh sống hoang dã để bước sang cuộc sống văn minh. … - Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 1.5 điểm. - Học sinh trả lời đúng nhưng chưa đầy đủ: 0.75 - 1,25 điểm. - Học sinh trả lời chung chung, sơ sài:0.25 - 0.5 điểm. - Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. II VIẾT 4,0 a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận văn học 0.25 b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0.5 Phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện thần thoại “Thần Lửa A Nhi”. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm 2.5 Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới
thiệu được vấn đề cần bàn luận, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng hợp lí. Sau đây là một số gợi ý: * Xác định và phân tích, đánh giá chủ đề: - Xác định chủ đề: Thông qua câu chuyện về thần lửa A Nhi và hành động cứu lũ chim Đầu Rìu, người Ấn Độ xưa đã đi vào lí giải nguồn gốc cũng như làm rõ vai trò của lửa đối với cuộc sống của con người. Truyện cũng cho ta thấy được quan niệm của người xưa về hình ảnh một vị thần: họ không chỉ có khả năng phi thường, sức mạnh siêu nhiên mà còn có tấm lòng nhân hậu, yêu thương muôn loài. - Phân tích chủ đề: + Chủ đề của truyện đã cho ta thấy được khát vọng lí giải tự nhiên của người xưa. Nó cũng cho thấy người Ấn Độ xưa có một trí tưởng tượng bay bổng và sâu sắc. + Hình ảnh thần Lửa A Nhi là hình ảnh biểu tượng của các vị thần, còn mẹ con nhà chim Đầu Rìu là hình ảnh biểu tượng của con người. Qua câu chuyện này, ta thấy thần linh không chỉ có công sáng tạo ra các hiện tượng tự nhiên, mà họ còn hết lòng quan tâm, yêu thương con người. Do vậy, hình ảnh các vị thần trở nên thật gần gũi. ... * Phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nghệ thuật: - Không gian và thời gian: Khác với thần thoại suy nguyên, là loại thần thoại thường có không gian nguyên sơ, rộng lớn và thời gian mang tính vĩnh hằng, thì “Thần Lửa A Nhi” - một thần thoại thuộc nhóm thần thoại sáng tạo - lại mở ra một không gian gần gũi với con người, gắn nhiều với cuộc sống con người. Thời gian của truyện cũng chủ yếu xoay quanh những biến cố liên quan đến mẹ con nhà chim Đầu Rìu (một hình ảnh biểu tượng của loài người). Do đặc điểm này mà truyện đã trở nên gần gũi với con người, tạo nên sự hấp dẫn và gây được nhiều cảm xúc cho người đọc. - Cốt truyện: Cốt truyện của truyện “Thần Lửa A Nhi” rất kịch tính, với sự kiện trung tâm là biến cố liên quan đến gia đình chim Đầu Rìu và hành động cứu mạng lũ chim Đầu Rìu của thần lửa A Nhi. - Nghệ thuật xây dựng nhân vật: + Nhân vật trung tâm của truyện là vị thần Lửa A Nhi. Nhân vật này đã được xây dựng một cách rất độc đáo: A Nhi vừa mang những đặc điểm của một vị thần (hình dáng khổng lồ, kì lạ, có khả năng phi phàm, sức mạnh siêu nhiên) lại vừa mang những nét gần gũi với con người (cũng có lúc bận rộn nên lơ đãng, sai sót; có trái tim nhân hậu, yêu thương muôn loài) + Các nhân vật mẹ con nhà chim Đầu Rìu cũng được khắc họa sinh động, với tình mẫu tử cao cả, sẵn sàng hy sinh vì
mạng sống của người thân. Đoạn đối thoại giữa mẹ con nhà chim Đầu Rìu đã làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của những thành viên trong gia đình này. Mẹ con nhà chim Đầu Rìu cũng là hình ảnh của những con người sống có ân nghĩa, biết báo đáp ơn nghĩa của người đã cứu giúp mình. => Truyện “Thần Lửa A Nhi” giúp chúng ta hiểu hơn về văn hóa và con người Ấn Độ; hình thành trong ta lòng nhân ái, yêu thương đối với muôn loài. Hướng dẫn chấm: - Học sinh phân tích, đánh giá đầy đủ, sâu sắc: 2,5 điểm. - Học sinh phân tích, đánh giá chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,5 điểm – 2.0 điểm. - Viết chung chung: 0,75 điểm - 1,25 điểm. - Viết sơ lược, không rõ các luận điểm: 0,25 điểm - 0,5 điểm. d. Chính tả, ngữ pháp 0.25 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. e. Sáng tạo: Bài viết có giọng điệu riêng; cách diễn đạt sáng 0.5 tạo, văn phong trôi chảy. Tổng điểm 10.0