Đề thi học kì 1 môn Ngữ Văn 11 năm 2017-2018 có đáp án - Trường THPT Yên Lạc 2

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC<br /> TRƯỜNG THPT YÊN LẠC 2<br /> -----------<br /> <br /> KỲ THI HỌC KÌ 1 NĂM HỌC 2017 - 2018<br /> ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN, KHỐI 10<br /> Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian giao đề.<br /> Đề thi gồm: 01 trang.<br /> ———————<br /> <br /> I. ĐỌC - HIỂU (4,0 điểm)<br /> Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:<br /> (1) …Thật khó để rao giảng sự tự hào dân tộc. Hầu như chúng ta có cảm xúc đó trong một<br /> hoàn cảnh cụ thể khi chúng ta đứng trước một biển người cùng hòa vang quốc ca hoặc khi chúng<br /> ta nghe một câu chuyện thành công của những nhân tài của đất nước hay chúng ta bất bình trước<br /> một vấn đề ảnh hưởng đến con người và quê hương mình. Nhưng hãy nói về một câu chuyện đơn<br /> giản hơn, ở lứa tuổi học sinh, chúng ta sẽ thể hiện sự tự hào đó như thế nào?<br /> (2) Tự hào dân tộc không phải là việc chúng ta thuộc ca dao, tục ngữ, thơ văn lưu loát mà<br /> là có sự cảm nhận về vẻ đẹp của văn hóa dân tộc và mang trong mình tâm thế chia sẻ, quảng bá<br /> những vẻ đẹp truyền thống của đất nước ra thế giới. Tự hào dân tộc không phải là việc chúng ta<br /> thuộc lòng những tình tiết lịch sử nước nhà mà là tôn trọng các nền văn hóa, các quốc gia khác<br /> nhau và biết hành động vì vị thế của đất nước. Tự hào dân tộc không phải là việc vỗ ngực xưng<br /> tên, xem nhẹ các nền văn hóa khác mà là thể hiện bản sắc người Việt trong bối cảnh quốc tế.<br /> (Trích Thư gửi học sinh nhân ngày tựu trường năm học 2016-2017, Marcel van Miert, Chủ<br /> tịch điều hành hệ thống Trường Quốc tế Việt – Úc)<br /> Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên? (0,5 điểm)<br /> Câu 2. Theo tác giả, niềm tự hào dân tộc xuất hiện trong hoàn cảnh cụ thể nào? (1,0 điểm)<br /> Câu 3. Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ trong đoạn (2)? (1,0 điểm)<br /> Câu 4. Quan điểm của anh/chị về ý kiến: Tự hào dân tộc không phải là việc chúng ta thuộc ca<br /> dao, tục ngữ, thơ văn lưu loát mà là có sự cảm nhận về vẻ đẹp của văn hóa dân tộc và mang<br /> trong mình tâm thế chia sẻ, quảng bá những vẻ đẹp truyền thống của đất nước ra thế giới. (Trình<br /> bày bằng một đoạn văn từ 5 – 7 dòng) (1,5 điểm)<br /> II. LÀM VĂN (6,0 điểm)<br /> Cảm nhận bức tranh thiên nhiên cuộc sống và tâm hồn của Nguyễn Trãi qua bài thơ<br /> Cảnh ngày hè.<br /> “Rồi hóng mát thủa ngày trường,<br /> Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.<br /> Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,<br /> Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.<br /> Lao xao chợ cá làng ngư phủ,<br /> Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.<br /> Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,<br /> Dân giàu đủ khắp đòi phương”<br /> (Cảnh ngày hè – Nguyễn Trãi, Ngữ văn 10, tập 1, NXB Giáo dục, trang 118)<br /> <br /> ------HẾT----(Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm)<br /> Họ và tên thí sinh …………………………………………….SBD………………………….<br /> <br /> SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC<br /> TRƯỜNG THPT YÊN LẠC 2<br /> -----------<br /> <br /> KỲ THI HỌC KÌ 1 NĂM HỌC 2017 - 2018<br /> ĐÁP ÁN MÔN: NGỮ VĂN, KHỐI 10<br /> Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian giao đề.<br /> Đáp án gồm: 03 trang.<br /> ———————<br /> <br /> I. Lưu ý chung:<br /> - Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí<br /> sinh, tránh cách chấm đếm ý cho điểm.<br /> - Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng<br /> đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có tư duy khoa học, lập luận sắc sảo, có khả<br /> năng cảm thụ văn học và tính sáng tạo cao.<br /> II. Đáp án:<br /> Phần Câu<br /> Nội dung<br /> Điểm<br /> /Ý<br /> I<br /> ĐỌC – HIỂU (4,0 điểm)<br /> Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận<br /> 0,5<br /> 1<br /> Theo tác giả, niềm tự hào dân tộc xuất hiện trong hoàn cảnh cụ thể: khi 1,0<br /> 2<br /> chúng ta đứng trước một biển người cùng hòa vang quốc ca hoặc khi<br /> chúng ta nghe một câu chuyện thành công của những nhân tài của đất<br /> nước hay chúng ta bất bình trước một vấn đề ảnh hưởng đến con người và<br /> quê hương mình.<br /> - Biện pháp tu từ: Điệp cấu trúc cú pháp: Tự hào dân tộc không phải …mà 0,5<br /> 3<br /> là<br /> - Hiệu quả: Nhấn mạnh và khẳng định quan điểm của người viết về niềm tự 0,5<br /> hào dân tộc.<br /> - Viết một đoạn văn khoảng 5 – 7 dòng trình bày quan điểm: Tự hào dân 1,5<br /> 4<br /> tộc không phải là việc chúng ta thuộc ca dao, tục ngữ, thơ văn lưu loát mà<br /> là có sự cảm nhận về vẻ đẹp của văn hóa dân tộc và mang trong mình tâm<br /> thế chia sẻ, quảng bá những vẻ đẹp truyền thống của đất nước ra thế giới.<br /> + Đây là câu hỏi mở học sinh có thể trình bày quan điểm theo suy nghĩ của<br /> cá nhân mình, miễn là có lí giải thuyết phục.<br /> + Gợi ý: Khẳng định đây là một ý kiến đúng đắn, xác đáng vì: Bản sắc dân<br /> tộc là những nét riêng ưu việt nhất của dân tộc đó cần được thể hiện và giữ<br /> gìn trong thời kì hội nhập. Cần nhận thức đầy đủ và sâu sắc về văn hóa dân<br /> tộc, tích cực quảng bá những nét độc đáo của văn hóa quê hương, luôn gìn<br /> giữ những vẻ đẹp truyền thống…<br /> Cảm nhận bức tranh thiên nhiên cuộc sống và tâm hồn của Nguyễn<br /> II<br /> Trãi qua bài thơ Cảnh ngày hè (6,0 điểm)<br /> 1<br /> <br /> - Giới thiệu tác giả, tác phẩm.<br /> + Nguyễn Trãi là anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Thơ<br /> Nguyễn Trãi thể hiện tình yêu thiên nhiên, quê hương, con người và cuộc<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 2<br /> <br /> sống.<br /> + Cảnh ngày hè là bài thơ số 43 thuộc mục Bảo kính cảnh giới trong tập<br /> Quốc âm thi tập. Bài thơ đã miêu tả bức tranh thiên nhiên nhiên cuộc sống<br /> ngày hè giản dị, tràn đầy sức sống, qua đó thể hiện hiện vẻ đẹp tâm hồn<br /> của nhà thơ.<br /> Cảm nhận bài thơ cảnh ngày hè<br /> a. Bức tranh thiên nhiên cuộc sống ngày hè sinh động, tràn đầy sức<br /> sống.<br /> - Câu thơ đầu giới thiệu tâm thế của nhà thơ: rảnh rỗi, thư thái ngắm cảnh.<br /> - Bức tranh thiên nhiên được gợi lên bằng hàng loạt các hình ảnh, ân thanh<br /> quen thuộc, tượng trưng cho mùa hè:<br /> + Hệ thống các động từ:<br /> . Đùn đùn: dòng nhựa sống đang ứa căng trong từng thớ vỏ của hoa hòe,<br /> phun trào ra hết lớp này đến lớp khác.<br /> . Giương: Tán lá xòa rộng ra để che rợp cả khoảng không gian rộng lớn.<br /> . Phun: dòng nhựa đang tràn trề phun trào lên, tạo thành màu đỏ rực rỡ của<br /> hoa lựu.<br /> + Hệ thống từ láy tượng thanh:<br /> . Lao xao: âm thanh của người mua kẻ bán rộn ràng, nháo nhiệt, thể hiện sự<br /> phồn vinh no đủ của cuộc sống.<br /> . Dắng dỏi: tiếng ve tạo nên bản đàn rộn ràng.<br /> + Nguyễn Trãi đã sử dụng bút pháp tả cảnh khiến cho cảnh vật hiện lên<br /> trước mắt người đọc thật sinh động, tràn trề sức sống vào thời điểm cuối<br /> ngày.<br /> - Với lòng yêu thiên nhiên cuộc sống của mình, Nguyễn Trãi đã có những<br /> cảm nhận bằng tất cả các giác quan:<br /> + Xúc giác: sự mát mẻ, dễ chịu.<br /> + Thị giác: màu sắc sặc sỡ của cảnh vật ( lục, đỏ, hồng…)<br /> Khứu giác: hương thơn của hoa sen.<br /> + Thính giác: Sự nháo nhiệt, rộn ràng, của tiếng ve, của chợ cá.<br /> => Bức tranh thiên nhiên cuộc sống gần gũi, chân thực, sống động và có<br /> hồn.<br /> b. Vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ Nguyễn Trãi.<br /> - Tình yêu thiên nhiên cuộc sống: Từ bức tranh thiên nhiên sinh động và<br /> đầy sức sống ta thấy được sự giao cảm và tinh tế của nhà thơ đối với cảnh<br /> vật, Nguyễn Trãi yêu thiên nhiên, có sự đồng cảm sâu sắc với thiên nhiên,<br /> cội nguồn sâu xa là lòng yêu đời, yêu cuộc sống của tác giả. Cảnh vật<br /> thanh bình, yên vui bởi sự thanh sẵn trong tâm hồn của nhà thơ.<br /> -Tấm lòng ưu dân ái quốc:<br /> + Trong bất cứ hoàn cảnh nào, Nguyễn Trãi cũng canh cánh bên lòng nỗi<br /> niềm ưu ái với dân với nước. Tác giả mong muốn có được cây đàn của vua<br /> <br /> 0,25<br /> 1,0<br /> <br /> 0,75<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 3<br /> <br /> Ngu Thuấn để gảy khúc Nam phong ca ngợi cuộc sống thái bình. Mong<br /> triều đại chúng ta cũng giống triều đại vua Ngu thuấn, thái bình, ấm no,<br /> hạnh phúc.<br /> + Kết lại bài thơ là một câu lục ngôn, tạo điểm nhấn, dồn nén cảm xúc, kết<br /> tụ của hồn thơ Nguyễn Trãi: mong muốn cuộc sống giàu đủ cho nhân dân.<br /> Cả cuộc đời ông cống hiến cũng chỉ cho nhân dân. Đây là tư tưởng tích<br /> cực, tiến bộ của Nguyễn trãi và lí tưởng “dân giàu đủ khắp đòi phương”<br /> của ông, ngày hôm nay vẫn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.<br /> c. Nghệ thuật<br /> - Nguyễn Trãi đã việt hóa thơ Đường luật bằng việc sáng tạo những câu<br /> thơ lục ngôn xen lẫn câu thơ thất ngôn; biện pháp đảo trật tự cú pháp…<br /> Những sáng tạo nghệ thuật này làm cho ý thơ chắc khỏe, tạo sự mới lạ về<br /> nhạc điệu.<br /> - Hệ thống ngôn từ giản dị, tinh tế, đưa ngôn ngữ đời sống vào trong thơ<br /> một cách linh hoạt và đầy sáng tạo, giàu sức gợi; xen lẫn từ Hán và điển<br /> tích.<br /> - Sử dụng các động từ và từ láy độc đáo: đùn đùn, lao xao, giương, phun<br /> tiễn…<br /> Cảm nhận chung về bài thơ<br /> - Qua bài thơ Cảnh ngày hè, ta thấy được vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên<br /> cuộc sống và tâm hồn của Nguyễn Trãi.<br /> - Bài thơ cho thấy nghệ thuật sử dụng tiếng Việt rất tinh tế tài tình của<br /> Nguyễn Trãi. Cảnh ngày hè không chỉ miêu tả cảnh sắc đặc trưng của mùa<br /> hè, mà còn thể hiện niềm vui sống, trẻ trung trong tâm hồn nhà thơ và niềm<br /> ao ước của tác giả về sự ấm no hạnh phúc cho dân chúng muôn phương.<br /> <br /> ..…………………………………….HẾT……………………………………..<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 0,5<br /> <br />