Đổi mới cơ chế xây dựng và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ khoa học xã hội ở nước ta

§æI MíI C¥ CHÕ X¢Y DùNG Vµ<br /> Tæ CHøC THùC HIÖN C¸C NHIÖM Vô<br /> KHOA HäC X· HéI ë N¦íC TA<br /> <br /> Ph¹m V¨n Vang*<br /> <br /> I. §¸NH GI¸ THùC TR¹NG<br /> 1. C¨n cø x¸c ®Þnh nhiÖm vô khoa häc<br /> C¸c nhiÖm vô khoa häc x· héi nãi chung, nhiÖm vô khoa häc x· héi cÊp Nhµ<br /> n­íc vµ cÊp Bé nãi riªng lµ c¸c vÊn ®Ò khoa häc cÇn ®­îc gi¶i quyÕt trong<br /> nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh vµ ®­îc cô thÓ hãa thµnh c¸c ch­¬ng tr×nh, nhiÖm vô<br /> nghiªn cøu kh¸c nhau, cã chøc n¨ng nghiªn cøu øng dông, triÓn khai nh»m<br /> cung cÊp luËn cø khoa häc cho viÖc ho¹ch ®Þnh chñ tr­¬ng, ®­êng lèi, chÝnh<br /> s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, gãp phÇn gi¶i quyÕt c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ<br /> - x· héi cña ®Êt n­íc.<br /> VÒ lý thuyÕt, c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh c¸c nhiÖm vô khoa häc x· héi cÊp Nhµ<br /> n­íc vµ cÊp Bé chÝnh lµ thùc tiÔn vµ yªu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi. Mçi mét<br /> ngµnh trong lÜnh vùc khoa häc x· héi cã ®èi t­îng nghiªn cøu ®éc lËp, do ®ã cã<br /> c¬ së riªng quy ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô nghiªn cøu. MÆt kh¸c, c¸c nhiÖm vô khoa<br /> häc x· héi cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Bé ph¶i g¾n víi nh÷ng yªu cÇu cô thÓ cña c«ng<br /> cuéc ph¸t triÓn ®Êt n­íc, ®­îc thÓ hiÖn qua ®­êng lèi, chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ<br /> Nhµ n­íc trong tõng thêi kú.<br /> NÕu xÐt trong khu«n khæ hÑp, nh÷ng ®Þnh h­íng riªng cho viÖc x©y dùng<br /> c¸c nhiÖm vô khoa häc x· héi ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c v¨n b¶n cña §¶ng vµ<br /> ChÝnh phñ. Ch¼ng h¹n, ChiÕn l­îc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ViÖt Nam<br /> ®Õn n¨m 2010 ®· x¸c ®Þnh c¸c nhiÖm vô träng t©m nghiªn cøu cho c¸c lÜnh vùc<br /> *<br /> <br /> TS. ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt Nam<br /> <br /> 4<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc x· héi ViÖt Nam – 6/2009<br /> <br /> khoa häc, bao gåm 4 nhiÖm vô c¬ b¶n: (I) Nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn con<br /> ®­êng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam; (II) Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ, chÝnh trÞ,<br /> ph¸p luËt, v¨n hãa, x· héi, quèc phßng, an ninh; (III) Nghiªn cøu vÒ ph¸t triÓn<br /> con ng­êi ViÖt Nam; (IV) Nghiªn cøu dù b¸o c¸c xu thÕ ph¸t triÓn cña thÕ<br /> giíi1. Mçi nhiÖm vô lín nªu trªn ®Òu ®­îc thÓ hiÖn ®èi víi tõng lÜnh vùc khoa<br /> häc, trong ®ã cã khoa häc x· héi, lµ c¬ së quan träng nhÊt cho viÖc x©y dùng<br /> c¸c nhiÖm vô khoa häc x· héi 5 n¨m vµ hµng n¨m ë tÊt c¶ c¸c cÊp, ®Æc biÖt lµ<br /> cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Bé.<br /> C¨n cø vµo chiÕn l­îc, ph­¬ng h­íng, môc tiªu, nhiÖm vô chñ yÕu nãi trªn, giai<br /> ®o¹n 2001-2005, khoa häc x· héi n­íc ta ®· x©y dùng vµ thùc hiÖn 10 ch­¬ng<br /> tr×nh khoa häc cÊp Nhµ n­íc vµ b­íc ®Çu triÓn khai thùc hiÖn 4 ch­¬ng tr×nh cÊp<br /> Nhµ n­íc míi vÒ khoa häc x· héi giai ®o¹n 2006-2010. Tuy nhiªn, c¸c nhiÖm vô<br /> träng t©m nghiªn cøu vÒ khoa häc x· héi ghi trong chiÕn l­îc ch­a ®­îc qu¸n triÖt<br /> ®Çy ®ñ. §ång thêi, c¸c nhiÖm vô khoa häc x· héi hµng n¨m còng ch­a cã sù<br /> h­íng dÉn cô thÓ theo nh÷ng néi dung chiÕn l­îc, ch­a cã sù x¸c ®Þnh râ vÒ<br /> nghiªn cøu c¬ b¶n vµ nghiªn cøu øng dông, triÓn khai trong khoa häc x· héi. V×<br /> vËy, nh÷ng nhiÖm vô nghiªn cøu th­êng xuyªn g¾n víi c¸c c¬ quan, tæ chøc<br /> nghiªn cøu lín vÒ khoa häc x· héi nh­ ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt Nam, Häc viÖn<br /> ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh vµ c¸c viÖn nghiªn cøu chuyªn<br /> ngµnh ch­a ®­îc chó träng ®óng møc. HÖ thèng c¸c nhiÖm vô khoa häc x· héi chñ<br /> yÕu ®­îc x©y dùng theo sù ph©n cÊp trong bé m¸y qu¶n lý mang nÆng tÝnh chÊt<br /> hµnh chÝnh mµ ch­a xuÊt ph¸t tõ ®Æc thï cña khoa häc x· héi. C¸c c¬ quan khoa<br /> häc cã chøc n¨ng nghiªn cøu vÒ khoa häc x· héi trong thêi gian qua còng thÓ hiÖn<br /> sù lóng tóng vµ cã sù chång chÐo trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c nhiÖm vô khoa häc x·<br /> héi c¸c cÊp. H¬n n÷a, khi x¸c ®Þnh nhiÖm vô nghiªn cøu, c¸c c¬ quan, tæ chøc<br /> khoa häc chñ yÕu dùa trªn nh÷ng ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ nhiÖm vô nãi chung<br /> cña khoa häc x· héi kÕt hîp víi tiÒm lùc khoa häc s½n cã ®Ó x¸c ®Þnh c¸c nhiÖm<br /> vô khoa häc x· héi cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Bé cho phï hîp víi kh¶ n¨ng cña m×nh.<br /> ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt Nam, giai ®o¹n 2001-2005, ngoµi viÖc ®­îc giao chñ<br /> tr× thùc hiÖn 03 ch­¬ng tr×nh cÊp Nhµ n­íc (h¬n 30 ®Ò tµi) vµ 07 ®Ò tµi khoa häc<br /> ®éc lËp cÊp Nhµ n­íc vÒ khoa häc x· héi, ViÖn cßn x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn<br /> 04 ch­¬ng tr×nh cÊp Bé (h¬n 20 ®Ò tµi); 280 ®Ò tµi, nhiÖm vô ®éc lËp cÊp Bé (mçi<br /> n¨m kho¶ng 50-60 ®Ò tµi, nhiÖm vô). Giai ®o¹n 2006-2008, ViÖn tiÕp tôc x©y dùng<br /> vµ thùc hiÖn 04 ch­¬ng tr×nh cÊp Bé míi (h¬n 20 ®Ò tµi), 04 nhiÖm vô träng ®iÓm<br /> cÊp Bé cã tÇm chiÕn l­îc cña ViÖt Nam, 180 ®Ò tµi, nhiÖm vô ®éc lËp cÊp Bé. Tõ<br /> n¨m 2001 ®Õn nay, ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt Nam ®· x©y dùng vµ thùc hiÖn h¬n<br /> 20 dù ¸n ®iÒu tra c¬ b¶n vÒ kinh tÕ, x· héi, v¨n hãa vµ m«i tr­êng trªn c¸c vïng<br /> l·nh thæ cña ®Êt n­íc. Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh, giai<br /> ®o¹n 2005-2008, ngoµi viÖc ®­îc giao chñ tr× thùc hiÖn 01 ch­¬ng tr×nh cÊp Nhµ<br /> 1<br /> <br /> Xem: “ChiÕn l­îc ph¸t triÓn khoa häc-c«ng nghÖ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010” (Ban hµnh kÌm<br /> theo QuyÕt ®Þnh sè 272/2003/Q§-TTg ngµy 31/12/2003 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ). L­u tr÷<br /> ViÖn KHXH ViÖt Nam<br /> <br /> §æi míi c¬ chÕ …<br /> <br /> 5<br /> <br /> n­íc, Häc viÖn cßn x©y dùng vµ thùc hiÖn 02 ch­¬ng tr×nh cÊp Bé (gåm 10 ®Ò tµi);<br /> 51 ®Ò tµi, nhiÖm vô ®éc lËp cÊp Bé vµ mét sè nhiÖm vô träng ®iÓm cÊp Bé do Ban<br /> BÝ th­ Trung ­¬ng giao.<br /> Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 928/2007/Q§-TTg ngµy<br /> 24/7/2007 phª duyÖt §Ò ¸n Nghiªn cøu khoa häc x· héi, tæng kÕt thùc tiÔn, x©y<br /> dùng luËn cø khoa häc cho c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc<br /> nh»m ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc theo ®Þnh<br /> h­íng x· héi chñ nghÜa ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho Khoa häc x· héi ViÖt Nam ph¸t<br /> triÓn. §©y lµ c¬ së ®Æc biÖt quan träng ®Ó x©y dùng c¸c nhiÖm vô khoa häc x·<br /> héi, ®Æc biÖt lµ cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Bé tõ nay ®Õn n¨m 2020 ®· ®­îc nªu trong<br /> §Ò ¸n theo 14 h­íng nghiªn cøu lín víi kho¶ng h¬n 100 vÊn ®Ò cÇn tËp trung<br /> nghiªn cøu1.<br /> 2. Ph­¬ng thøc x¸c ®Þnh nhiÖm vô khoa häc<br /> LuËt Khoa häc vµ C«ng nghÖ n­íc ta quy ®Þnh, “c¸c nhiÖm vô khoa häc vµ<br /> c«ng nghÖ… ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ý kiÕn t­ vÊn cña Héi ®ång Khoa<br /> häc vµ C«ng nghÖ. Héi ®ång nµy do ng­êi ®øng ®Çu c¬ quan, tæ chøc c¸c cÊp<br /> quyÕt ®Þnh thµnh lËp, quy ®Þnh nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n. Thµnh phÇn Héi ®ång<br /> bao gåm c¸c nhµ khoa häc, nhµ qu¶n lý cã uy tÝn vµ tr×nh ®é phï hîp víi<br /> nhiÖm vô. Héi ®ång ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc t­ vÊn cña m×nh”.<br /> Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ ®· cô thÓ hãa quy tr×nh nªu trªn ®èi víi viÖc x¸c<br /> ®Þnh nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ c¸c cÊp vµ tæ chøc thùc hiÖn cÊp Nhµ<br /> n­íc. Cßn ®èi víi nhiÖm vô khoa häc x· héi cÊp Bé vµ cÊp c¬ së, c¸c Bé,<br /> Ngµnh, ®Þa ph­¬ng ®· c¨n cø vµo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, cña Bé Khoa häc vµ<br /> C«ng nghÖ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c nhiÖm vô khoa häc x· héi cho phï hîp víi ®iÒu<br /> kiÖn cña c¬ quan m×nh.<br /> ViÖc x¸c ®Þnh nhiÖm vô khoa häc x· héi cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Bé thêi gian qua<br /> nh×n chung ®Òu ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch c«ng khai vµ d©n chñ. Bé Khoa häc vµ<br /> C«ng nghÖ còng nh­ c¸c Bé, Ngµnh, ®Þa ph­¬ng ®· h­íng dÉn c¸c ®¬n vÞ trùc<br /> thuéc ®Ò xuÊt c¸c nhiÖm vô khoa häc tõ cÊp c¬ së. Ch¼ng h¹n, ViÖn Khoa häc x·<br /> héi ViÖt Nam ®· h­íng dÉn tõ cÊp phßng chuyªn m«n cña c¸c ViÖn nghiªn cøu<br /> chuyªn ngµnh vµ ®­îc lùa chän, tæng hîp th«ng qua Héi ®ång khoa häc cña ViÖn<br /> nghiªn cøu chuyªn ngµnh, ViÖn tr­ëng quyÕt ®Þnh danh s¸ch ®Ò xuÊt lªn Chñ tÞch<br /> ViÖn. Sau khi c¸c c¬ së trùc thuéc ®Ò xuÊt c¸c nhiÖm vô nghiªn cøu, l·nh ®¹o Bé,<br /> Ngµnh, ®Þa ph­¬ng tæng hîp thµnh danh môc c¸c nhiÖm vô khoa häc x· héi cÊp Bé<br /> 1<br /> <br /> Xem: §Ò ¸n “Nghiªn cøu khoa häc x· héi, tæng kÕt thùc tiÔn, x©y dùng luËn cø khoa häc cho<br /> c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc nh»m ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa,<br /> hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa”. L­u tr÷ ViÖn KHXH ViÖt Nam<br /> <br /> 6<br /> <br /> T¹p chÝ Khoa häc x· héi ViÖt Nam – 6/2009<br /> <br /> vµ ®­îc th«ng qua Héi ®ång khoa häc cña c¸c Bé, Ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng vÒ néi<br /> dung nghiªn cøu còng nh­ kinh phÝ ®Çu t­, tr×nh Thñ tr­ëng c¬ quan Bé, Ngµnh<br /> hoÆc Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè phª duyÖt.<br /> Tuy nhiªn, ngoµi viÖc ®Ò xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc, l·nh ®¹o c¸c Bé,<br /> Ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng cßn ®Ò xuÊt thªm mét sè nhiÖm vô khoa häc cÊp Nhµ n­íc<br /> vµ cÊp Bé c¨n cø vµo ®Þnh h­íng chiÕn l­îc; ph­¬ng h­íng, môc tiªu, nhiÖm vô<br /> khoa häc vµ c«ng nghÖ chñ yÕu cña ChÝnh phñ, h­íng dÉn cña Bé Khoa häc vµ<br /> C«ng nghÖ còng nh­ xuÊt ph¸t tõ tiÒm lùc khoa häc cña tõng c¬ quan.<br /> 3. TÝnh chÊt, néi dung cña c¸c nhiÖm vô khoa häc<br /> C¸c c¬ quan nghiªn cøu vµ ®µo t¹o ®Çu ngµnh nh­ ViÖn Khoa häc x· héi<br /> ViÖt Nam, Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh cã chøc<br /> n¨ng nghiªn cøu vµ ®µo t¹o vÒ khoa häc x· héi ®· x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c<br /> ch­¬ng tr×nh, ®Ò tµi, nhiÖm vô cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Bé ®­îc thÓ hiÖn theo 4 néi<br /> dung nghiªn cøu chñ yÕu: (1) Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi; (2) Nh÷ng vÊn ®Ò<br /> d©n téc, t«n gi¸o; (3) Nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö, v¨n hãa; (4) Nh÷ng vÊn ®Ò quèc<br /> tÕ, khu vùc. MÆc dï tû lÖ gi÷a c¸c khèi vÊn ®Ò kh¸c nhau, nh­ng ®Òu thÓ hiÖn râ<br /> tÝnh chÊt cña hÖ thèng ch­¬ng tr×nh, ®Ò tµi, nhiÖm vô theo chøc n¨ng nghiªn<br /> cøu øng dông, triÓn khai mang tÝnh chÊt liªn ngµnh, gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng<br /> vÊn ®Ò bøc xóc cña ®êi sèng thùc tiÔn. Trong h¬n nöa thÕ kû ph¸t triÓn, ViÖn<br /> Khoa häc x· héi ViÖt Nam ®· rót ra 5 bµi häc kinh nghiÖm lín trong viÖc ®Èy<br /> m¹nh nghiªn cøu lý luËn, tæng kÕt thùc tiÔn, trong ®ã bµi häc quan träng nhÊt lµ<br /> cÇn nhËn thøc râ vµ ®Çy ®ñ h¬n vÒ chøc n¨ng c¬ b¶n vµ quan träng nhÊt cña<br /> Khoa häc x· héi ViÖt Nam lµ cung cÊp luËn cø khoa häc cho viÖc ho¹ch ®Þnh<br /> ®­êng lèi, chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Còng chÝnh v× thÕ,<br /> trong x¸c ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn nhiÖm vô khoa häc x· héi cÊp Nhµ n­íc vµ<br /> cÊp Bé, ViÖn ®· ®i s©u nghiªn cøu øng dông phôc vô nh÷ng yªu cÇu cÊp b¸ch<br /> cña sù nghiÖp §æi míi ®Êt n­íc. Nh©n kû niÖm lÇn thø 30 ngµy thµnh lËp Ban<br /> nghiªn cøu LÞch sö, §Þa lý, V¨n häc (n¨m 1953), ®ång chÝ Tr­êng Chinh ®· chØ<br /> râ: “Thùc chÊt cña Khoa häc x· héi lµ sù nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ c¸c quy luËt<br /> cña ®êi sèng x· héi, b¶o ®¶m cho con ng­êi thùc sù lµm chñ ®­îc qu¸ tr×nh<br /> ph¸t triÓn x· héi”1. Nãi c¸ch kh¸c, trªn c¬ së nghiªn cøu vµ n¾m b¾t c¸c quy<br /> luËt vËn ®éng, biÕn ®æi cña ®êi sèng x· héi, c¸c ngµnh khoa häc x· héi míi cã<br /> thÓ cung cÊp ®­îc c¬ së khoa häc cho viÖc ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi, chÝnh s¸ch,<br /> gióp cho sù qu¶n lý, ®iÒu hµnh, sù vËn ®éng biÕn ®æi x· héi ®­îc tiÕn hµnh mét<br /> c¸ch cã hiÖu qu¶. §­¬ng nhiªn, ®Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc cung cÊp c¬ së khoa häc<br /> mét c¸ch ®¸ng tin cËy, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶, b¶n th©n c¸c ngµnh khoa häc x·<br /> héi, trong tæ chøc x¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn nhiÖm vô khoa häc x· héi cÊp Nhµ<br /> n­íc vµ cÊp Bé cÇn ph¶i ®Èy m¹nh nghiªn cøu c¬ b¶n, ®Æc biÖt lµ nghiªn cøu<br /> 1<br /> <br /> Xem: Tr­êng Chinh “Bµi ph¸t biÓu nh©n kû niÖm lÇn thø 30 ngµy thµnh lËp Ban nghiªn cøu<br /> LÞch sö, §Þa lý, V¨n häc”.<br /> <br /> §æi míi c¬ chÕ …<br /> <br /> 7<br /> <br /> c¬ b¶n cã ®Þnh h­íng; kÕt hîp ®óng ®¾n gi÷a nghiªn cøu c¬ b¶n víi nghiªn cøu<br /> øng dông, kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a nghiªn cøu lý luËn víi ®iÒu tra, tæng kÕt thùc<br /> tiÔn trong vµ ngoµi n­íc. Tõ sau §¹i héi VI cña §¶ng ®Õn nay, c¸c c¬ quan<br /> nghiªn cøu vÒ Khoa häc x· héi, nhÊt lµ ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt Nam, Häc<br /> viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh, trong ho¹t ®éng nghiªn cøu<br /> khoa häc cña m×nh ngµy cµng b¸m s¸t h¬n vµo yªu cÇu cña ®êi sèng thùc tiÔn<br /> trong khi x¸c ®Þnh c¸c ch­¬ng tr×nh, ®Ò tµi, nhiÖm vô khoa häc cÊp Nhµ n­íc<br /> vµ cÊp Bé. §ång thêi tÝch cùc tham gia vµ cö hµng tr¨m c¸n bé cèt c¸n trùc tiÕp<br /> tham gia vµo viÖc so¹n th¶o “C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú qu¸<br /> ®é lªn chñ nghÜa x· héi”; “ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña n­íc ta<br /> giai ®o¹n 2001-2010” còng nh­ “ChiÕn l­îc ph¸t triÓn khoa häc - c«ng nghÖ<br /> cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010”, x©y dùng hµng chôc kiÕn nghÞ chuÈn bÞ<br /> cho c¸c V¨n kiÖn tõ §¹i héi VI ®Õn §¹i héi VII, VIII, IX, X vµ hiÖn nay lµ<br /> chuÈn bÞ cho §¹i héi XI, gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nãng báng vµ cÊp<br /> b¸ch cña ®êi sèng x· héi trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc vµ chñ ®éng tÝch<br /> cùc héi nhËp quèc tÕ. Còng chÝnh v× thÕ ®éi ngò c¸c nhµ khoa häc x· héi ViÖt<br /> Nam, víi ý thøc tr¸ch nhiÖm cña m×nh, kh«ng thÓ vµ kh«ng muèn ®øng ngoµi<br /> dßng ch¶y s«i ®éng cña c«ng cuéc §æi míi ®ã. Trong hoµn c¶nh trªn, viÖc tËp<br /> trung nghiªn cøu c¬ b¶n trë nªn Ýt hÊp dÉn h¬n, v× ®ã d­êng nh­ nh÷ng nghiªn<br /> cøu mang tÝnh chÊt kinh viÖn, kh«ng phôc vô thiÕt thùc vµ trùc tiÕp cho ®êi<br /> sèng thùc tiÔn. KÕt qu¶ ®iÒu tra x· héi häc cña ®Ò tµi cÊp Bé do ViÖn T©m lý<br /> häc chñ tr× cho thÊy, cã tíi 59,3% sè c¸n bé khoa häc thuéc ViÖn Khoa häc x·<br /> héi ViÖt Nam ®­îc lùa chän ®iÒu tra tr¶ lêi mong muèn nhiÒu nhÊt vÒ “kÕt qu¶<br /> nghiªn cøu cña m×nh cã gi¸ trÞ, cã t¸c dông tÝch cùc cho x· héi”. §¸ng chó ý lµ<br /> mong muèn “cã ®ãng gãp cho ngµnh chuyªn m«n” chØ ®¹t tû lÖ 4,8%1. §iÒu ®ã<br /> chøng tá r»ng, nghiªn cøu c¬ b¶n rÊt cÇn thiÕt, nh­ng ph¶i g¾n víi nghiªn cøu<br /> øng dông mét c¸ch thiÕt thùc ®Ó c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®em l¹i cã t¸c dông<br /> trùc tiÕp cho x· héi. §ã còng lµ nguyÖn väng chÝnh ®¸ng, rÊt cÇn ®­îc khuyÕn<br /> khÝch ®èi víi ®éi ngò c¸n bé khoa häc x· héi. V× thÕ, trong m­¬i n¨m gÇn ®©y,<br /> c¸c ch­¬ng tr×nh, ®Ò tµi, nhiÖm vô khoa häc cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Bé cña ViÖn<br /> Khoa häc x· héi ViÖt Nam ngµy cµng g¾n chÆt víi yªu cÇu thùc tiÔn, víi ®ßi<br /> hái cña ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi hoÆc ë nh÷ng ®ßi hái xa h¬n<br /> nh­ c¶i c¸ch tiÕng nãi, ch÷ viÕt trong gi¶ng d¹y ë hÖ thèng gi¸o dôc phæ th«ng.<br /> Song, vÊn ®Ò nghiªn cøu øng dông nh­ thÕ nµo ®Ó nghiªn cøu khoa häc x· héi<br /> cÊp Bé còng nh­ cÊp Nhµ n­íc trong Khoa häc x· héi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao<br /> nhÊt? Thùc tiÔn thêi gian qua trong tæ chøc x¸c ®Þnh vµ thùc hiÖn hÖ thèng<br /> ch­¬ng tr×nh, ®Ò tµi, nhiÖm vô cÊp Nhµ n­íc vµ cÊp Bé cña ViÖn Khoa häc x·<br /> héi ViÖt Nam cho thÊy, nh÷ng nghiªn cøu ®Ó phôc vô kÞp thêi cho nh÷ng vÊn<br /> 1<br /> <br /> Xem: TS. Lª Thanh H­¬ng (2002): B¸o c¸o tæng quan ®Ò tµi cÊp Bé: “Mét sè gi¶i ph¸p t©m<br /> lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nghÒ cña c¸n bé nghiªn cøu thuéc Trung t©m KHXH vµ<br /> NVQG (nay lµ ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt Nam)”, Hµ Néi, tr.15, 17, 18.<br /> <br />