Đổi mới công tác xây dựng và quản lý tổ bộ môn tại các trường cao đẳng và đại học

NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ĐỔI MỚI CÔNG TÁC<br /> XÂY DỰNG VÀ QUẢN LÝ<br /> TỔ BỘ MÔN TẠI CÁC<br /> TRƯỜNG CAO ĐẲNG<br /> VÀ ĐẠI HỌC<br /> NGUYỄN LÂN TRUNG<br /> Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội<br /> PHẠM THỊ HỒNG HÀ<br /> Học viện Khoa học Quân sự<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T<br /> rong một nhà trường đại học, bộ môn là tế<br /> bào cơ sở, là nơi tập trung các hoạt động<br /> chính về chuyên môn, là nơi quyết định dạy<br /> và nghiên cứu khoa học. Cần hiểu rõ rằng khoa là<br /> TÓM TẮT<br /> đơn vị hành chính, là đơn vị kết nối giữa bộ môn<br /> Trong một nhà trường đại học, bộ môn là tế và trường, còn bộ môn mới là nơi để các giảng<br /> bào cơ sở, có vai trò rất quan trọng trong việc viên sinh hoạt chuyên môn, thực hiện các nhiệm<br /> triển khai, thực hiện các nhiệm vụ giáo dục.<br /> vụ chính trị của mình là giảng dạy và nghiên cứu<br /> Hoạt động tích cực của tổ bộ môn góp phần<br /> quyết định đến việc nâng cao chất lượng khoa học. Nhiệm vụ xây dựng bộ môn mạnh luôn<br /> giáo dục toàn diện, đáp ứng được những yêu đặt ra cho tất cả các nhà trường. Bộ môn có mạnh<br /> cầu mới trong quá trình đổi mới giáo dục. thì khoa mới mạnh và khoa mạnh thì nhà trường<br /> Bài viết đề cập đến nhiệm vụ chuyên môn, sẽ mạnh. Uy tín khoa học, chuyên môn của một<br /> nhiệm vụ quản lý giảng dạy, các hoạt động nhà trường phụ thuộc vào sự lớn mạnh của các<br /> nghiên cứu khoa học của bộ môn và vai trò bộ môn, trong đó đội ngũ cán bộ giảng dạy giữ<br /> của trưởng bộ môn trong việc ổn định, phát vai trò then chốt. Đổi mới căn bản và toàn diện<br /> triển bộ môn nói chung và các nguồn lực của<br /> là phải đổi mới từ bộ môn, đổi mới từ những con<br /> bộ môn nói riêng.<br /> người, thành viên của từng bộ môn ấy. Với chức<br /> Từ khóa: bộ môn, giảng dạy, hoạt động năng quản lý một số môn học có mối liên quan<br /> chuyên môn, nghiên cứu khoa học, nhiệm vụ, gần về học thuật trong một chương trình đào tạo,<br /> vai trò<br /> bộ môn trở thành xương sống cho sự tồn tại của<br /> một khoa, một trường. Bộ môn là nơi quản lý các<br /> hoạt động chuyên môn sâu, đó là các hoạt động<br /> về giảng dạy và nghiên cứu khoa học, chịu trách<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 2 - 7/2016 67<br /> v NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> <br /> nhiệm về chất lượng đào tạo của khu vực bộ môn của thị trường lao động và các nhiệm vụ khoa<br /> phụ trách, về uy tín khoa học trong chuyên môn học dài hơi. Các giáo trình bài giảng này còn cần<br /> hẹp này. Nói tóm lại, toàn bộ hoạt động học thuật được xây dựng sao cho tận dụng và khai thác tốt<br /> của một nhà trường đại học nằm ở tế bào cơ sở nhất các nguồn học liệu và ứng dụng công nghệ<br /> đó là bộ môn. thông tin.<br /> <br /> Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi muốn đề Nhiệm vụ thứ tư là xây dựng các nguồn học liệu.<br /> cập đến các nhiệm vụ cơ bản của bộ môn trong Giáo dục đại học cao đẳng hiện nay đòi hỏi sự hỗ<br /> một trường đại học, cao đẳng, đó là các nhiệm vụ trợ rất cao của nguồn học liệu. Một định hướng<br /> trong giảng dạy, về mặt chuyên môn và về mặt đào tạo chuyển từ đào tạo trang bị kiến thức sang<br /> quản lý, các nhiệm vụ trong nghiên cứu khoa học đào tạo xây dựng năng lực đòi hỏi người học phải<br /> và các nhiệm vụ của người đứng đầu bộ môn. nỗ lực tự giác rất nhiều trong tự học, tự đào tạo.<br /> Cung cấp nguồn học liệu có giá trị cao, phù hợp<br /> Về mặt giảng dạy  với chương trình sẽ giúp người học hoàn thành<br /> tốt nhiệm vụ học tập, nghiên cứu của mình.<br /> Các nhiệm vụ chuyên môn của bộ môn giữ vai<br /> trò rất quan trọng. Có thể kể ra ở đây bảy nhiệm Nhiệm vụ thứ  năm  là xây dựng phương pháp<br /> vụ chính: giảng dạy bộ môn tiên tiến, phù hợp, gắn chặt<br /> với khả năng khai thác trang thiết bị và các công<br /> Nhiệm vụ đầu tiên là tham gia xây dựng chuẩn nghệ dạy-học khác. Trong giáo dục đại học,<br /> đầu ra của nhà trường. Chuẩn đầu ra này bao gồm phương pháp là chìa khóa để tiếp cận nhanh<br /> nhiều mặt, thể hiện tầm nhìn và sứ mạng của một nhất, hiệu quả nhất khối kiến thức khổng lồ, để<br /> nhà trường, nhưng trong đó vấn đề chuyên môn vận dụng tối ưu vào thực tiễn. <br /> là cốt lõi. Xây dựng chuẩn đầu ra về mặt chuyên<br /> môn, các giải pháp và lộ trình đề đạt đến chuẩn Nhiệm vụ thứ sáu là xây dựng mô hình, phương<br /> đầu ra đó là nhiệm vụ mà các bộ môn cần quán thức kiểm tra-đánh giá tiên tiến, đánh giá quá<br /> triệt và đầu tư trí tuệ hợp lý. trình và đánh giá kết quả. Kiểm tra-đánh giá giờ<br /> đây có nhiều mục đích khác nhau, không chỉ là<br /> Nhiệm vụ thứ hai là xây dựng đề cương chi tiết kiểm tra kiến thức mà còn là một mắt xích để<br /> môn học. Đây là nhiệm vụ then chốt của bộ môn. phát triển quá trình học, là phản hồi cho chất<br /> Nhiệm vụ này đòi hỏi công sức đầu tư rất lớn của lượng dạy của giảng viên, là thông số để xem xét<br /> toàn bộ đội ngũ cán bộ giảng viên. Đối với giáo các vấn đề về chương trình, giáo trình, học liệu….<br /> dục đại học, đề cương chi tiết là xương sống, từ<br /> đó mỗi giảng viên sẽ xây dựng bài giảng riêng Nhiệm vụ thứ bảy là trách nhiệm hướng dẫn sinh<br /> của mình, với các học liệu và tài liệu giáo khoa đi viên thực hiện các niên luận, khóa luận bước đầu<br /> kèm. Tổ chức xây dựng công phu các đề cương gắn học tập và nghiên cứu khoa học - những<br /> chi tiết môn học là nhiệm vụ hàng đầu của một bước đi vào khoa học đầu tiên này của các em rất<br /> bộ môn.  cần sự vào cuộc công tâm của các thầy. <br /> -  Nhiệm vụ thứ ba là xây dựng giáo trình, bài Về quản lý giảng dạy<br /> giảng. Đây là nhiệm vụ được đặt lên vai của từng<br /> cá nhân giảng viên hoặc của một nhóm giảng Bên cạnh bảy nhiệm vụ về chuyên môn giảng<br /> viên. Ở đây,  giảng viên phải kết hợp được kiến dạy, bộ môn còn có bảy nhiệm vụ chính về quản<br /> thức và kinh nghiệm của mình, lựa chọn được lý giảng dạy. Đây  cũng là một phần việc hết<br /> những gì tinh túy nhất, cập nhật nhất, nhưng lại sức quan trọng, đòi hỏi sự  đầu tư không kém<br /> là phù hợp nhất với mục tiêu đào tạo và thực tế phần thường xuyên của cán bộ quản lý bộ môn.<br /> Việt Nam, gắn kết được tri thức nhân loại và nhu<br /> cầu, yêu cầu của thực tiễn nhằm đào tạo ra những Nhiệm vụ đầu tiên là xây dựng kế hoạch giảng<br /> sản phẩm đáp ứng được cao nhất những đòi hỏi dạy, xây dựng thời khóa biểu. Kế hoạch giảng dạy<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 68 Số 2 - 7/2016<br />  NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v<br /> <br /> <br /> <br /> xây dựng hợp lý sẽ tạo sự chủ động rất lớn cho Khoa và một Trường, cần tham gia vào các hoạt<br /> toàn bộ Bộ môn, bố trí giờ dạy và bố trí các hoạt động khác ngoài chuyên môn của Khoa và của<br /> động khác bên cạnh giờ dạy. Việc xây dựng kế Trường. Nhiệm vụ này đôi khi bị lãnh đạo các bộ<br /> hoạch này đòi hỏi kinh nghiệm cũng như sự học môn lơ là, coi đó không phải công việc của bộ<br /> hỏi từ các đơn vị bạn, trong nước và ngoài nước.  môn. Thực ra phải hiểu rằng các hoạt động này<br /> mang lại sự phát triển toàn diện hơn cho từng cá<br /> Nhiệm vụ thứ hai là lựa chọn và phân công cán nhân và cho cả bộ môn, cho mối quan hệ công<br /> bộ giảng dạy của môn học. Ở đây cần một cách tác, mối quan hệ lẫn nhau và góp phần xây dựng<br /> nhìn chiến lược của người quản lý Bộ môn sao uy tín của bộ môn trong Khoa và trong Trường.<br /> cho trong từng môn học tận dụng được tối ưu<br /> của khả năng chuyên môn của đội ngũ đồng Nhiệm vụ thứ sáu là quan hệ với lãnh đạo Khoa<br /> thời tạo cơ chế để những người đi trước dìu dắt và lãnh đạo nhà trường. Mối quan hệ khăng khít,<br /> những người đi sau, những người giỏi, có kinh cảm thông lẫn nhau hỗ trợ rất nhiều cho việc<br /> nghiệm giảng dạy chia sẻ được với những người đi đúng hướng của Bộ môn, mặt khác tạo điều<br /> yếu hơn kiện cho Bộ môn phát triển, hỗ trợ được Khoa và<br /> Trường trong các nhiệm vụ khác, phát huy thế<br /> Nhiệm vụ thứ ba là tổ chức sinh hoạt thường kỳ. mạnh của thành viên trong Bộ môn. Tìm sự hiểu<br /> Nhiệm vụ này có thể được coi là nhiệm vụ trọng biết và đồng thuận cao với lãnh đạo các cấp là<br /> tâm của hoạt động chuyên môn Bộ môn. Trong một phẩm chất không thể thiếu được của lãnh<br /> quá trình đào tạo của mình, không phải ai cũng đạo Bộ môn.<br /> có được khả năng chuyên môn ngang bằng nhau.<br /> Trong quá trình giảng dạy,  không phải ai cũng Nhiệm vụ thứ  bảy  là hợp tác với bên ngoài Bộ<br /> nhận được những kết quả tốt đẹp như nhau. Vì môn. Bộ môn là hạt nhân hoạt động nghiên cứu<br /> vậy, sinh hoạt chuyên môn thường xuyên là giải khoa học rất cần có mối quan hệ chuyên môn<br /> pháp bắt buộc để khỏa lấp những thiếu hụt này. với các đơn vị khác trong và ngoài khoa, trong và<br /> Cần có một quy trình tổ chức chặt chẽ, từ việc ngoài trường, thậm chí trong và ngoài nước để<br /> lên kế hoạch ngay từ đầu năm, xác định điểm hợp tác, liên kết phát triển chuyên môn của mình.<br /> mấu chốt, chủ đề chính của từng buổi sinh hoạt Việc mở rộng hợp tác với bên ngoài Bộ môn<br /> dựa trên thực tiễn và nhu cầu, đến việc tổ chức cụ không chỉ nhằm mục đích phát triển chuyên môn<br /> thể một buổi sinh hoạt chuyên môn, nghiêm túc, thuần túy mà những hợp đồng liên kết nghiên<br /> dân chủ và đồng lòng, hướng đến  điều tốt đẹp cứu khoa học có thể mang lại những yếu tố kinh<br /> cho từng cá nhân và bộ môn.  tế khác cho các giảng viên và cho Bộ môn.<br /> <br /> Nhiệm vụ thứ tư là tổ chức quan sát đồng nghiệp Hoạt động nghiên cứu khoa học<br /> và cùng nhau hỗ trợ đồng nghiệp. Quy trình này<br /> hiện nay có nhiều mô hình khác nhau, tuy nhiên, Chúng ta vừa đề cập đến một trong hai nhiệm<br /> việc  chuẩn bị kĩ càng và cùng nhau chia sẻ rút vụ chính của Bộ môn và của các giảng viên, đó là<br /> kinh nghiệm là hết sức cần thiết, quan trọng hơn nhiệm vụ giảng dạy. Tuy nhiên sự khác biệt cơ bản<br /> cả việc thực hiện ở trên lớp. Đồng nghiệp bàn giữa giáo viên phổ thông và giảng viên đại học<br /> bạc, lựa chọn vấn đề để thực hành quan sát, làm đó là hoạt động nghiên cứu khoa học. Hoạt động<br /> những bản nhận xét tỉ mỉ trước khi thực hiện ở nghiên cứu khoa học có thể nói là thước đo uy tín<br /> trên lớp, phân vai và nhiệm vụ cụ thể ghi hình, và triển vọng phát triển của một Bộ môn, chúng<br /> quan sát, điền bảng, rồi thảo luận sau tiết dạy sẽ ta cũng có thể nêu lên ở đây bảy nhiệm vụ chính.<br /> mang lại những hiệu quả to lớn. <br /> Nhiệm vụ đầu tiên là xây dựng nề nếp và duy trì<br /> Nhiệm vụ thứ năm là phân công cán bộ Bộ hoạt động học thuật của Bộ môn. Đó không chỉ<br /> môn thực hiện các nhiệm vụ, các hoạt động là các buổi nghe thuyết trình seminar mà còn là<br /> khác của Khoa, của Trường. Bộ môn là một mắt các buổi trao đổi học thuật bình thường giữa các<br /> xích chuyên môn nằm trong tổng thể của một thành viên của Bộ môn,  chia sẻ cùng nhau nội<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 2 - 7/2016 69<br /> v NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> <br /> dung một cuốn sách mới  đọc, tranh luận một - Nhiệm vụ thứ sáu là thường xuyên thâm nhập<br /> quan điểm khoa học hay phản biện một công thực tế, tổ chức tham quan nghiên cứu thực<br /> trình. Điều quan trọng nhất là xác định chủ đề và tiễn để rút ra được từ thực tiễn đó những đề tài<br /> lên kế hoạch sinh hoạt chuyên môn cho từng buổi, nghiên cưu phù hợp nhất, cập nhật nhất, những<br /> và duy trì hoạt động này để nó trở thành đều đặn. hợp đồng khoa học thuyết phục nhất.<br /> <br /> Nhiệm vụ thứ hai mang tính chiến lược hơn, đó Nhiệm vụ thứ bảy là hướng dẫn nghiên cứu khoa<br /> là tổ chức thảo luận để xác định phương hướng học sinh viên. Bên cạnh việc hướng dẫn các niên<br /> phát triển khoa học của Bộ môn, xác định nội luận, khóa luận của sinh viên trong chương trình<br /> dung trọng tâm của các chương trình nghiên học, các giảng viên còn có thể hướng dẫn và hỗ<br /> cứu, lộ trình các giải pháp thực hiện thành công trợ các em trong hoạt động tập sự làm khoa học,<br /> các chương trình nghiên cứu này. Không phải bao thành lập các câu lạc  bộ khoa  học cho  các em<br /> giờ  đây  cũng là một công việc dễ dàng, nó đòi tham gia các công trình nghiên cứu của mình,<br /> hỏi sự đầu tư trí tuệ của cả một tập thể, suy xét về thành lập các nhóm nghiên cứu trẻ trong sinh<br /> mặt lí luận và về mặt thực tiễn để có một hướng viên, giúp sinh viên hoàn thiện và công bố các<br /> đi đúng đắn lâu dài. nghiên cứu của mình.<br /> <br /> Nhiệm vụ thứ ba là tổ chức xây dựng các nhóm Trên đây chúng tôi đã trình bày  bảy  nhiệm vụ<br /> nghiên cứu mạnh, tập trung nguồn lực, kết nối ý chính trong giảng dạy về mặt chuyên môn, bảy<br /> tưởng, tạo điều kiện cũng như động lực mạnh mẽ nhiệm vụ chính trong quản lý chuyên môn và bảy<br /> để phát triển các đề tài tầm cỡ, góp phần làm sáng nhiệm vụ chính trong công tác nghiên cứu khoa<br /> tỏ lý luận và đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn. học của Bộ môn.<br /> Sự đầu tư dành cho phần lý thuyết nhiều hơn hay<br /> Để phát triển Bộ môn, vai trò của trưởng Bộ<br /> phần thực tiễn nhiều hơn luôn là mối quan tâm<br /> môn hay còn gọi là Chủ nhiệm Bộ môn rất lớn,<br /> thường trực của các nhóm nghiên cứu mạnh. Chỉ<br /> đóng vai trò rất quan trọng, thậm chí là quyết<br /> có xuất phát từ những yêu cầu của thực tiễn dạy<br /> định trong việc ổn định và phát triển Bộ môn nói<br /> và học sinh động thì chúng ta mới được những<br /> chung và các nguồn lực của Bộ môn nói riêng.<br /> đầu bài xác đáng mà kết quả nghiên cứu sẽ mang<br /> Nhìn một cách tổng quan, Trưởng Bộ môn cũng<br /> lại những đóng góp rất đáng trân trọng,<br /> có bảy nhiệm vụ chính sau đây:<br /> Nhiệm vụ thứ tư là tạo điều kiện và khuyến khích Nhiệm vụ đầu tiên là việc nhìn nhận con người!<br /> thành viên trong Bộ môn viết các bài báo, các Việc đánh giá đúng nguồn lực của Bộ môn, điểm<br /> báo  cáo khoa học. Những nỗ  lực này rất quan mạnh và hạn chế của từng con người trong Bộ<br /> trọng để tạo thói quen tổng kết những suy nghĩ môn đòi hỏi một con mắt “ tinh tường”, công tâm<br /> của mình và mạnh dạn công bố các kết quả của trưởng Bộ môn. Có như vậy mới vừa phát huy<br /> nghiên cứu. Một Bộ môn mạnh là một Bộ môn được cao nhất tiềm năng, năng lực của từng cá<br /> mà số lượng các công bố khoa học được đăng tải nhân, cũng như giữ được sự đoàn kết, đồng tâm<br /> trên các ấn phẩm ngày càng có tiếng tăm và với hợp lực, giữ được hòa khí chung của Bộ môn.<br /> số lượng ngày một nhiều hơn.<br /> Nhiệm vụ thứ hai đòi hỏi Trưởng Bộ môn sau khi<br /> Nhiệm vụ thứ năm là tổ chức hội nghị khoa học tham khảo sâu rộng ý kiến của các thành viên,<br /> Bộ môn, hoặc liên kết với các đơn vị bạn tổ chức phải quyết định về chiến lược phát triển chuyên<br /> hội nghị, hội thảo khoa học chung, lựa chọn các môn của Bộ môn, các chương trình nghiên cứu<br /> báo cáo khoa học chất lượng nhất tham gia các khoa học, các hướng hợp tác, liên kết trong giảng<br /> hội nghị khoa học cấp cao hơn. Mọi thành viên dạy và nghiên cứu khoa học của Bộ môn.<br /> trong Bộ môn hàng năm đều phải có báo cáo để<br /> tham gia Hội nghị khoa học cấp Bộ môn, đó là Nhiệm vụ thứ ba là xây dựng kế hoạch năm cho<br /> một chỉ số bắt buộc.  Bộ môn, cả về mặt giảng dạy và về mặt nghiên<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 70 Số 2 - 7/2016<br />  NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v<br /> <br /> <br /> <br /> cứu khoa học. Một kế hoạch rõ ràng, mạch lạc, REFORMS IN MANAGING AND DEVELOPING<br /> hợp lý ngay từ đâu sẽ tạo điều kiện thuận lợi để A PROFESSIONAL SECTION OF A TERTIARY<br /> các thành viên Bộ môn chủ động thực hiện kế EDUCATION INSTITUTION<br /> hoạch này với hiệu quả cao nhất.<br /> Abstract: Subject management sections of a<br /> Nhiệm vụ thứ tư là định hướng và phát triển mối university in implemting its educational and<br /> quan hệ hợp tác với các tổ chức, cá nhân, các training missions. Active and effective professional<br /> nguồn lực khoa học khác trong và ngoài trường. operations of subject management sections<br /> contribute significantly to improving the quality<br /> Nhiệm vụ thứ  năm  là quán xuyến hoạt động of the university’s task implementation, meeting<br /> của Bộ môn. Muốn như vậy, Trưởng Bộ môn một the requirements for its education and training<br /> mặt cần xây dựng những quy định, nề nếp làm renovation. This article discusses the professional<br /> việc của Bộ môn, mặt khác cần quan tâm hiểu rõ roles and duties of subject management sections<br /> hoàn cảnh, tâm tư nguyện vọng, những mong in conducting teaching and scientific research<br /> muốn chính đáng của các thành viên Bộ môn để activities. It also defines the role of the head of<br /> có những ứng xử hợp tình hợp lý, thuyết phục a ubject management section in stabilizing and<br /> lòng người. developing its staff’s expertise and resources.<br /> <br /> Nhiệm vụ thứ  sáu  là làm cầu nối giữa cán bộ Keywords: department, teaching, specific<br /> trong Bộ môn với Khoa và Trường. Phản ánh được activities, scientific research, mission, role.<br /> tâm tư nguyện vọng của Bộ môn, ý chí của tập<br /> thể Bộ môn với tổ chức cấp trên sẽ tạo những cơ<br /> hội phát triển đầy đủ, toàn diện của Bộ môn, mặt Ngày nhận: 07/7/2016<br /> khác góp phần đóng góp trí tuệ của Bộ môn với Ngày phản biện: 18/7/2016<br /> Khoa và Trường.  Ngày duyệt đăng: 20/7/2016<br /> <br /> Nhiệm vụ thứ bảy là thực hiện các nhiệm vụ khác<br /> mà Khoa và Trường giao cho cá nhân Trưởng bộ<br /> môn theo chức trách.<br /> <br /> Như đã nói ở trên, Bộ môn là tế bào chuyên môn<br /> quan trọng nhất trong một trường cao đẳng-đại<br /> học. Xây dựng uy tín chuyên môn, tổ chức nghiên<br /> cứu khoa học và vận dụng nguồn lực hợp lý trong<br /> công tác tổ chức Bộ môn luôn đặt ra cho Trưởng<br /> các Bộ môn và các thành viên của Bộ môn những<br /> nhiệm vụ không hề dễ dàng. Chỉ có trên cơ sở nắm<br /> vững những quy định hiện hành, những nguyên<br /> tắc làm việc được thống nhất trước, trên tinh<br /> thần hợp tác cùng nhìn về một hướng để phát<br /> triển, đồng thời phát huy tiềm năng của từng cá<br /> nhân, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm,<br /> dám chịu trách nhiệm, một Bộ môn mới có thể<br /> vững vàng đi tới, thực hiện tốt cả hai nhiệm vụ<br /> tổ chức giảng dạy và hoạt động nghiên cứu khoa<br /> học, vừa tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển<br /> của từng thành viên trong Bộ môn, vừa đóng góp<br /> xứng đáng vào sự nghiệp chung xây dựng Khoa<br /> và Trường vững mạnh./.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 2 - 7/2016 71<br />