Bé GI¸O DôC Vμ §μO T¹O – Bé QuèC PHßNG
VIÖN NGHI£N CøU KHOA HäC Y D−îc l©m sμng 108
∗∗∗∗∗∗∗∗
NGHI£M THANH Tó
Nghiªn cøu G©y tª ®¸m rèi THÇN KINH cæ s©u
qua vÞ trÝ g©y tª c¶i tiÕn trong phÉu thuËt
TUYÕN GI¸P ®iÒu trÞ bÖnh basedow
Chuyªn ngµnh : G©y mª håi søc
M· sè : 62.72.33.01
TãM T¾T LUËN ¸N TIÕN Sü Y häc
H−íng dÉn khoa häc: TS. NguyÔn §øc ThiÒng
GS.TS. Lª Xu©n Thôc
Hμ néi - 2010
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH
TẠI BỘ QUỐC PHÒNG VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y
DƯỢC LÂM SÀN 108
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc
Ph¶n biÖn 1:
Ph¶n biÖn 2:
Ph¶n biªn 3:
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm Luận án cấp Nhà nước
Trường đại học Vinh
Vào hồi … giờ … phút, ngày … tháng … năm 2010
Có thể tìm hiểu Luận án tại:
Bộ quốc phòng viện nghiên cứu khoa học y dược lâm sàn 108
Th− viÖn Quèc gia
C«ng tr×nh liªn quan ®Õn luËn ¸n ®∙ c«ng bè
1. Nghiªm Thanh Tó, §ç V¨n B¸u, V¨n C«ng Ph−íc (2003). §¸nh gi¸
104 bÖnh nh©n g©y tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ ®Ó phÉu thuËt b−íu gi¸p. T¹p
chÝ y häc thùc hμnh, Sè 9, 2003, tr. 52 - 3.
2. Nghiªm Thanh Tó, NguyÔn §øc ThiÒng (2005). G©y tª ®¸m rèi thÇn
kinh cæ s©u trong phÉu thuËt bÖnh lý tuyÕn gi¸p ë 150 bÖnh nh©n. T¹p
chÝ y häc thùc hμnh, Sè 9, 2005, tr. 25 - 7.
3. Nghiªm Thanh Tó (2007). G©y tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u trong phÉu
thuËt Basedow. T¹p chÝ y d−îc l©m sμng 108, Sè 4, 2007, tr. 71 - 6.
4. Bïi Quang L−u, Nghiªm Thanh Tó (2008). §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ g©y tª
®¸m rèi thÇn kinh c¸nh tay qua ®−êng gian c¬ bËc thang b»ng
bupivacain kÕt hîp víi lidocain vμ prostigmin trong phÉu thuËt chi trªn.
T¹p chÝ y d−îc häc qu©n sù Häc ViÖn Qu©n Y, Sè 3/2008, tr. 118 –
122.
5. Nghiem Thanh Tu, Nguyen Duc Thieng (2005). Deep cervical plexus
block for thyroidectomy. 14th Asean congress of Anesthesiologists, 23 -
25 November 2005. pp. 196.
6. Nghiem Thanh Tu, Nguyen Van Hoang Dao (2005). Evaluation of
cervical plexus anesthesia for thyroid surgery. Asia - Pacific Military
Medicine conference XV, 8 – 13 May 2005. pp. 44.
1
§ÆT VÊN §Ò
§Ó v« c¶m cho phÉu thuËt bÖnh lý cña tuyÕn gi¸p tr¹ng, hiÖn nay trªn thÕ giíi ®ang ¸p
dông nhiÒu ph−¬ng ph¸p v« c¶m kh¸c nhau nh−: G©y mª néi khÝ qu¶n, g©y tª t¹i chç.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c nhμ g©y mª håi søc ®· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ ch©m tª vμ g©y tª
vïng cho phÉu thuËt nμy.
PhÉu thuËt c¾t gÇn hoμn toμn tuyÕn gi¸p ®iÒu trÞ bÖnh Basedow g¾n liÒn víi viÖc lùa
chän ph−¬ng ph¸p v« c¶m. §Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ cao, mét vÊn ®Ò ®· ®Æt ra cho c¸c nhμ g©y
mª håi søc lμ b¶o ®¶m v« c¶m tèt, an toμn, ®¹t hiÖu qu¶ cao, tr¸nh ®−îc tai biÕn, biÕn
chøng x¶y ra trong vμ sau phÉu thuËt.
G©y tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u cã hai kü thuËt lμ g©y tª ba ®iÓm vμ g©y tª mét ®iÓm. Kü thuËt
g©y tª ba ®iÓm, tr−íc ®©y øng dông g©y tª cho c¸c phÉu thuËt vïng cæ tr−íc bªn, tuy nhiªn ®Ó g©y
tª cho phÉu thuËt bÖnh lý tuyÕn gi¸p nãi riªng vμ phÉu thuËt vïng cæ kÕt qu¶ vÉn cßn h¹n chÕ v×
®−a thuèc vμo vÞ trÝ ®èt sèng cæ khã kh¨n, do ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u n»m Èn s©u d−íi c¸c líp c¬
vïng cæ vμ vïng cæ lμ vïng di ®éng. Theo mét sè nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ n−íc ngoμi th× tû lÖ
thμnh c«ng cña kü thuËt nμy chØ ®¹t kho¶ng 93%. Kü thuËt g©y tª mét ®iÓm cña Winnie, dùa trªn
c¬ së g©y tª ®¸m rèi thÇn kinh c¸nh tay, qua khe gian c¬ bËc thang, t¸c gi¶ luån kim lªn mám
ngang ®èt sèng cæ ®Ó g©y tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u, t¸c gi¶ sö dông sè l−îng thuèc tª lín tõ 30 -
40 ml, do vËy cßn mét sè h¹n chÕ lμ: chØ g©y tª ®−îc mét bªn vμ tû lÖ tai biÕn cßn cao.
HiÖn nay ch−a cã c«ng tr×nh nμo nghiªn cøu vÒ g©y tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u cho
phÉu thuËt bÖnh Basedow ®−îc c«ng bè, h¬n n÷a x¸c ®Þnh vÞ trÝ g©y tª vÉn cßn nhiÒu vÊn
®Ò ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu. Víi môc ®Ých gãp phÇn nghiªn cøu t×m ra vÞ trÝ g©y tª ®−a
thuèc tª vμo trung t©m ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao, h¹n chÕ tai biÕn, biÕn
chøng, chóng t«i tiÕn hμnh nghiªn cøu ®Ò tμi:
Nghiªn cøu g©y tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u qua vÞ trÝ g©y tª c¶i tiÕn trong phÉu
thuËt tuyÕn gi¸p ®iÒu trÞ bÖnh Basedow
Môc ®Ých nghiªn cøu:
1. Nghiªn cøu cë së khoa häc cña viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ g©y tª c¶i tiÕn trong g©y tª ®¸m
rèi thÇn kinh cæ s©u.
2. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ v« c¶m cña ph−¬ng ph¸p g©y tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u hai bªn
qua vÞ trÝ g©y tª c¶i tiÕn b»ng lidocain liÒu 5mg/kg thÓ träng, trong phÉu thuËt tuyÕn gi¸p
®iÒu trÞ bÖnh Basedow.
3. §¸nh gi¸ tÝnh an toμn cña ph−¬ng ph¸p g©y tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u qua vÞ trÝ
g©y tª c¶i tiÕn.
ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi:
§©y lμ nghiªn cøu ®Çu tiªn ë n−íc ta vÒ x¸c ®Þnh vÞ trÝ g©y tª c¶i tiÕn, øng dông ®Ó g©y
tª ®¸m rèi thÇn kinh cæ s©u, ¸p dông v« c¶m cho phÉu thuËt tuyÕn gi¸p ®iÒu trÞ bÖnh
2
Basedow. Trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt øng dông kü thuËt nμy trong c¸c phÉu thuËt, thñ thuËt,
gi¶m ®au ë vïng cæ tr−íc bªn.
§Ò tμi nghiªn cøu c¬ së khoa häc cña viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ g©y tª c¶i tiÕn trong g©y tª
§RTK cæ s©u, nghiªn cøu thö nghiÖm ®iÒu trÞ trªn 230 bÖnh nh©n (BN) phÉu thuËt tuyÕn
gi¸p ®iÒu trÞ bÖnh Basedow, thùc hiÖn ë bÖnh viÖn lín, kÕt qu¶ thu ®−îc b¶o ®¶m tÝnh khoa
häc, tin cËy.
KÕt qu¶ nghiªn cøu trªn bÖnh nh©n thu ®−îc.
- VÞ trÝ g©y tª c¶i tiÕn ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau. Lμ giao ®iÓm cña ®−êng th¼ng qua bê
trªn x−¬ng mãng, vu«ng gãc víi trôc gi÷a c¬ thÓ c¾t bê sau ngoμi c¬ øc ®ßn chòm.
- HiÖu qu¶ v« c¶m tèt 90,4%, kh¸ 7,4%, trung b×nh 2,2%.
- Sù thay ®æi c¸c chØ sè vÒ tuÇn hoμn: tÇn sè tim, huyÕt ¸p ®éng m¹ch trung b×nh thay
®æi chñ yÕu trong 30 phót ®Çu sau ®ã trë l¹i æn ®Þnh, sù thay ®æi nμy kh¸c nhau kh«ng cã ý
nghÜa thèng kª víi p > 0,05.
- Sù thay ®æi c¸c chØ sè vÒ h« hÊp: tÇn thë, ®é b·o hoa oxy m¸u lu«n n»m trong giíi
h¹n b×nh th−êng, sù thay ®æi nμy kh¸c nhau kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p > 0,05.
- Tû lÖ tai biÕn thÊp 3,48%, khμn tiÕng 1,74%, chäc vμo m¹ch m¸u 1,74%, c¸c tai biÕn
nμy kh«ng nguy hiÓm tho¸ng qua kh«ng ®Ó l¹i hËu qu¶
Bè côc cña luËn ¸n: LuËn ¸n gåm 113 trang
- Më ®Çu 02 trang
- Ch−¬ng I: Tæng quan 35 trang
- Ch−¬ng II: §èi t−îng vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 13 trang
- Ch−¬ng III: KÕt qu¶ nghiªn cøu 25 trang
- Ch−¬ng IV: Bμn luËn 35 trang
- KÕt luËn 01 trang vμ kiÕn nghÞ 01 trang,
Ngoμi ra cßn cã 16 b¶ng, 8 biÓu ®å, 16 h×nh ¶nh minh häa
- Tμi liÖu tham kh¶o: 136 (TiÕng ViÖt 22, TiÕng Anh 114)
PhÇn phô lôc gåm: Danh s¸ch 230 bÖnh nh©n nghiªn cøu, mÉu bÖnh ¸n nghiªn cøu.