BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
LÊ THỊ MỸ HẠNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
1
MUÏC LUÏC
Lôøi môû ñaàu
Chöông 1: MOÄT SOÁ NHAÄN THÖÙC MANG TÍNH LYÙ LUAÄN VEÀ
NGUOÀN VOÁN ODA VAØ GIAÛI NGAÂN VOÁN ODA
1.1. Toång quan veà nguoàn voán ODA
1.1.1. Caùc khaùi nieäm veà nguoàn voán ODA 1
1.1.2. Hình thöùc cung caáp voán ODA 2
1.1.3. Phaân loaïi nguoàn voán ODA 3
1.2. Caùc vaán ñeà chung veà giaûi ngaân voán ODA
1.2.1. Nguyeân taéc giaûi ngaân 5
1.2.2. Caùc thuû tuïc caàn thieát ñeå giaûi ngaân voán ODA 6
1.2.3. Caùc ñieàu kieän ruùt voán 7
1.2.4. Caùc hình thöùc ruùt voán ODA 7
1.3. YÙ nghóa cuûa nguoàn voán ODA
1.3.1. Giaûi quyeát caùc vaán ñeà toaøn caàu 9
1.3.2. Ñoái vôùi beân cung caáp voán 9
1.3.3. Ñoái vôùi beân tieáp nhaän voán 10
1.4. Tình hình nguoàn voán ODA treân theá giôùi vaø kinh nghieäm thu huùt, quaûn
lyù, söû duïng voán ODA ôû caùc nöôùc
1.4.1. Tình hình nguoàn voán ODA theá giôùi 12
1.4.2. Kinh nghieäm thu huùt vaø quaûn lyù söû duïng voán ODA ôû caùc nöôùc 15
Chöông 2: TÌNH HÌNH GIAÛI NGAÂN VAØ THÖÏC TEÁ SÖÛ DUÏNG
NGUOÀN VOÁN ODA ÔÛ VIEÄT NAM
2.1. Nhu caàu voán ñaàu tö vaø vai troø cuûa nguoàn voán ODA trong söï nghieäp
phaùt trieån KT-XH ôû Vieät Nam...................................................................21
2.2. Boä maùy toå chöùc vaø cô cheá quaûn lyù voán ODA taïi Vieät Nam......................24
2.3. Tình hình chung veà thu huùt vaø söû duïng voán ODA ôû Vieät Nam
2.3.1. Tình hình vaän ñoäng voán ODA .............................................................26
2.3.2. Tình hình thu huùt vaø söû duïng voán ODA...............................................27
2.3.3. Ñaùnh giaù vieäc thu huùt vaø söû duïng voán ODA .......................................31
2.4. Phaân tích tình hình giaûi ngaân voán ODA ôû Vieät Nam
2.4.1. Tình hình giaûi ngaân voán ODA .............................................................36
2.4.2. Heä quaû cuûa vieäc giaûi ngaân chaäm.........................................................42
2.5. Nhaän xeùt veà tình traïng giaûi ngaân vaø söû duïng voán ODA
2
2.5.1. Nhaän ñònh cuûa nhaø taøi trôï ...................................................................44
2.5.2. Nhaän ñònh töø phía Vieät Nam................................................................47
2.5.3. Nhöõng nguyeân nhaân taùc ñoäng ñeán hieäu quaû söû duïng voán ODA .........49
Chöông 3: CAÙC GIAÛI PHAÙP ÑEÅ NAÂNG CAO HIEÄU QUAÛ QUAÛN LYÙ
VAØ ÑAÅY NHANH TIEÁN ÑOÄ GIAÛI NGAÂN NGUOÀN VOÁN
ODA ÔÛ VIEÄT NAM
3.1. Nhoùm giaûi phaùp 1: Naâng cao hieäu quaû quaûn lyù nhaø nöôùc veà nguoàn
voán ODA
3.1.1. Caûi caùch quaûn lyù, naâng cao söï phoái hôïp ñoàng boä giöõa caùc caáp boä,
ban, ngaønh. 58
3.1.2. Hoøan thieän caùc vaên baûn phaùp lyù veà ODA phuø hôïp vôùi xu theá
quoác teá 60
3.1.3. Ñaåy maïnh coâng taùc thoâng tin vaø thieát laäp heä thoáng thoâng tin
trong caû nöôùc 61
3.1.4. Haøi hoøa söï khaùc bieät veà thuû tuïc vaø caùc quy ñònh giöõa Vieät Nam
vaø caùc nhaø taøi trôï 62
3.1.5. Taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng hoã trôï trong coâng taùc quaûn lyù nhaø
nöôùc veà nguoàn voán ODA 63
3.1.6. Taêng cöôøng tính minh baïch trong quaûn lyù nhaø nöôùc veà ODA 64
3.1.7. Thaønh laäp cô quan chuyeân traùch veà ODA 65
3.2. Nhoùm giaûi phaùp 2: Ñaåy nhanh tieán ñoä giaûi ngaân voán ODA
3.2.1. Giaûi quyeát toát vaán ñeà voán ñoái öùng 66
3.2.2. Ñaåy nhanh coâng taùc ñeàn buø vaø giaûi phoùng maët baèng 68
3.2.3. Naâng cao chaát löôïng coâng taùc ñaáu thaàu 69
3.2.4. Hoøan thieän quy trình ruùt voán, thuû tuïc giaûi ngaân vaø taêng cöôøng
coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt quaù trình giaûi ngaân nguoàn voán ODA 70
3.2.5. Hoaøn thieän chính saùch veà thueá ñoái vôùi döï aùn töø nguoàn voán ODA 71
3.3. Nhoùm giaûi phaùp 3: Naâng cao hieäu quaû söû duïng nguoàn voán ODA
3.3.1. Xaây döïng vaø hoaøn chænh quy hoaïch söû duïng voán ODA 73
3.3.2. Thöïc hieän ñoàng boä quy trình thaåm ñònh vaø thöïc hieän döï aùn 74
3.3.3. Ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc 76
3.3.4. Caûi tieán cô cheá tieàn löông cho caùc ban quaûn lyù döï aùn 77
3.3.5. Ñaùnh giaù caùc döï aùn sau khi hoaøn thaønh 78
Keát luaän
Taøi lieäu tham khaûo
Phuï luïc
3
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi
Baát kyø moät neàn kinh teá naøo, muoán phaùt trieån, taêng tröôûng nhanh choùng vaø
beàn vöõng, tröôùc heát phaûi ñaùp öùng nhu caàu veà voán. Chính vì leõ ñoù, ngöôøi ta cho
raèng, voán coù yù nghóa cöïc kyø quan troïng, khoâng chæ ñoùng vai troø nhö laø yeáu toá môû
ñaàu, yeáu toá tham gia, yeáu toá ñieàu chænh maø coøn laø yeáu toá quyeát ñònh ñoái vôùi moïi
quaù trình saûn xuaát töø hình thaùi kinh teá ñôn giaûn nhaát ñeán hình thaùi kinh teá hieän
ñaïi, tinh vi vaø phöùc hôïp nhaát. Ñieàu ñoù khoâng chæ ñuùng ñoái vôùi caùc nöôùc phaùt
trieån maø coøn ñuùng ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, ñöôïc moâ taû baèng sô ñoà voøng
troøn sau ñaây:
VOÁN
(1)
ÑAÀU TÖ
(2)
TÍCH LUYÕ
(5)
SAÛN LÖÔÏNG
(3)
THU NHAÄP
(4)
Sô ñoà treân cho ta thaáy, moät neàn kinh teá phaùt trieån, taêng tröôûng nhanh
choùng vaø beàn vöõng thì sau moãi chu kyø saûn xuaát, töøng yeáu toá trong sô ñoà voøng
troøn ñeàu lôùn hôn tröôùc vaø do vaäy, voøng troøn seõ giaõn nôû khoâng ngöøng, vaø ngöôïc
laïi.
Töøng nguoàn voán cho phaùt trieån ñeàu ñöôïc hình thaønh töø nguoàn voán trong
nöôùc, töùc töø baûn thaân neàn kinh teá taïo ra vaø huy ñoäng ñöôïc, vaø nguoàn voán töø beân
ngoaøi, thoâng qua caùc hình thöùc vay nôï vaø vieän trôï…
4
Chuùng ta cho raèng, nguoàn voán coù töø trong nöôùc laø chuû yeáu nhöng ñoàng
thôøi, cuõng ñaùnh giaù raèng nguoàn voán beân ngoaøi laø raát quan troïng, beân caïnh voán
baèng tieàn coøn coù nguoàn voán veà söùc lao ñoäng, ñaát ñai vaø coâng ngheä… Hôn nöõa,
baát kyø söï taêng tröôûng cô baûn naøo vaãn xuaát phaùt töø noäi löïc, nhöng caùc nguoàn taøi
chính nöôùc ngoaøi ñoùng goùp raát nhieàu cho taêng tröôûng ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån,
ñaëc bieät ôû thôøi kyø ñaàu caát caùnh. Lôïi ích mang laïi cuûa caùc nguoàn taøi chính nöôùc
ngoaøi khoâng chæ ôû quy moâ veà voán thu nhaän ñöôïc maø chính laø ôû vai troø taùc ñoäng
lan toûa cuûa noù khi chuyeån giao vaø tieáp nhaän coâng ngheä hieän ñaïi, keå caû coâng
ngheä vaøo theá heä ñôøi choùt, nhaèm thuùc ñaåy naêng löïc caïnh tranh trong nöôùc, caûi
thieän cô sôû haï taàng vaø taïo söùc eùp caûi thieän veà theå cheá.
Nguoàn voán nöôùc ngoaøi thöôøng bao goàm voán phaùt trieån chính thöùc (Official
Development Finance - ODF) vaø doøng voán tö nhaân. ODF laïi bao goàm chuû yeáu
phaàn cho vay chính thöùc giöõa caùc quoác gia vaø vieän trôï, trong ñoù ODA laø nguoàn
voán quan troïng cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån trong thôøi kyø ñaàu cuûa quaù trình
coâng nghieäp hoùa. Tuy nhieân nguoàn ODA hieän nay ñang coù xu höôùng giaûm taïi
caùc nöôùc ñang phaùt trieån do aùp löïc caân ñoái ngaân saùch cuûa caùc nöôùc vieän trôï cuøng
vôùi vieäc söû duïng keùm hieäu quaû nguoàn vieän trôï naøy taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån.
Ôû Vieät Nam, cho ñeán nay löôïng voán ODA ñöa vaøo ñaàu tö phaùt trieån kinh teá –
xaõ hoäi treân phaïm vi caû nöôùc coøn chieám tyû troïng raát thaáp, chæ ñaït 70-80% keá
hoaïch. Ñaëc bieät, so vôùi soá ñöôïc cam keát vaø kyù keát, toác ñoä giaûi ngaân voán ODA ôû
Vieät Nam coøn thaáp hôn möùc trung bình cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc, thöôøng chæ
ñaït khoaûng 50% toång soá voán ñaõ ñöôïc caùc nhaø taøi trôï cam keát.
Xuaát phaùt töø thöïc traïng ñoù, toâi cho raèng vieäc nghieân cöùu vaø tìm ra “Caùc
giaûi phaùp ñeå naâng cao hieäu quaû quaûn lyù vaø ñaåy nhanh tieán ñoä giaûi ngaân nguoàn
voán ODA ôû Vieät Nam” laøm ñeà taøi cho luaän aùn cao hoïc cuûa mình laø raát caàn thieát
nhaèm qua ñoù, hy voïng goùp phaàn giaûi quyeát nhöõng haïn cheá, vöôùng maéc gaây caûn
trôû tieán ñoä giaûi ngaân voán ODA ôû Vieät Nam vaø höôùng tôùi toái ña hoùa hieäu quaû söû
duïng voán trong ñaàu tö phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc.
2. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi
Muïc ñích tröôùc heát cuûa ñeà taøi laø ñaùnh giaù tình hình thu huùt vaø söû duïng voán
ODA cuõng nhö phaân tích thöïc traïng giaûi ngaân ODA ôû Vieät Nam thôøi gian vöøa
