1
MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Việt Nam là một nước có điều kiện tự nhiên thích hợp cho cây cà
phê phát triển. Cà phê cho năng suất, sản lượng tương đối ổn định và có
giá trị kinh tế, là nguồn thu ngoại tệ từ hoạt động xuất khẩu, tạo nhiều việc
làm cũng như thu nhập cho người lao động, đặc biệt là các tỉnh Tây
Nguyên.
KonTum là một tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên, được thiên nhiên
ưu đãi một hệ thống đất đai và điều kiện khí hậu thời tiết khá thích hợp
cho việc phát triển cây cà phê. So với các tỉnh khác trong khu vực, hiện
nay KonTum có diện tích trồng cà phê tương đối thấp.Tuy nhiên, nó cũng
đã góp phần vào tăng trưởng kinh tế và cải thiện đời sống nhân dân đáng
kể.
Trong nhiều năm qua, sản xuất cà phê của KonTum đã có những
bước phát triển, tổng diện tích và sản lượng cà phê tăng lên hằng năm,
song kết quả sản xuất còn chưa cao so với tiềm năng và còn nhiều vấn đề
cần phải xem xét, giải quyết: năng suất cà phê còn thấp, chất lượng chưa
cao, giá cà phê có biến động liên tục …Vì vậy cần có các biện pháp phù
hợp để ngành cà phê khắc phục được những khó khăn và tiếp tục phát huy
vai trò đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của tỉnh.
Xuất phát từ yêu cầu đó tôi chọn đề tài: "Giải pháp phát triển sản
xuất cà phê trên địa bàn tỉnh KonTum" làm đề tài nghiên cứu.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Mục tiêu chung
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hoá về cơ sở lý luận và thực tiễn vấn đề phát
triển sản xuất cà phê.
2
- Phân tích, đánh giá thực trạng sản xuất cà phê của các nông hộ trên
địa bàn tỉnh từ năm 2007 - 2010.
- Định hướng và đề ra những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển sản
xuất cà phê trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là vấn đề sản xuất cà phê của các nông hộ trên
địa bàn tỉnh KonTum.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung nghiên cứu: Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu tình hình
phát triển sản xuất cà phê của các nông hộ.
Về không gian: Đề tài chỉ nghiên cứu trên địa bàn tỉnh KonTum.
Về thời gian: Các giải pháp đề xuất trong luận văn có ý nghĩa đến
năm 2020.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Vận dụng chủ nghĩa Mác – Lênin làm nền tảng nghiên cứu.
- Phương pháp lịch sử, phương pháp mô tả, phương pháp nghiên cứu
tương quan kết hợp với các kỹ thuật so sánh, thống kê, dự báo.
5. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN
Luận văn là tài liệu giúp nông dân trong các vùng trồng cà phê của
tỉnh đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất cà phê so với các cây trồng khác để
lựa chọn nhân rộng sản xuất cà phê trên địa bàn tỉnh phát triển đạt hiệu
quả cao, có cơ sở khoa học.
Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết
thực, là tài liệu giúp tỉnh KonTum xây dựng kế hoạch phát triển sản xuất
cà phê những năm tiếp theo có cơ sở khoa học.
Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có hệ thống những giải pháp
chủ yếu nhằm phát triển sản xuất cà phê ở tỉnh KonTum, có ý nghĩa thiết
3
thực cho quá trình phát triển sản xuất trên địa bàn tỉnh và đối với các địa
phương có điều kiện tương tự.
6. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN
Mở đầu
Chương 1: Cơ sở lý luận về sản xuất và phát triển sản xuất cà phê.
Chương 2: Thực trạng phát triển sản xuất cà phê ở tỉnh KonTum.
Chương 3: Định hướng và những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển
sản xuất cà phê trên địa bàn tỉnh KonTum
Kết luận và kiến nghị.
4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SẢN XUẤT
VÀ PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT CÀ PHÊ.
1.1. Cơ sở lý luận về phát triển và phát triển sản xuất
1.1.1. Phát triển sản xuất
1.1.1.1. Khái niệm về phát triển
Phát triển là một quá trình vận động đi lên. Trong khái niệm này,
phát triển phải là quá trình lâu dài, luôn thay đổi và xu hướng thay đổi
theo hướng ngày càng hoàn thiện.
1.1.1.2. Phát triển sản xuất:
Phát triển sản xuất là sự phát triển tốc độ tăng trưởng cao, liên tục
trong thời gian dài trong lĩnh vực sản xuất nhưng sự phát triển ấy phải trên
cơ sở phải thay đổi theo hướng hoàn thiện về mọi mặt bao gồm kinh tế, xã
hội, môi trường và thể chế.
1.1.2. Nội dung của phát triển sản xuất cà phê
1.1.2.1. Khái niệm phát triển sản xuất cà phê
Phát triển sản xuất cà phê cũng được lý giải như là một quá trình
thay đổi theo hướng hoàn thiện về mọi mặt của quá trình sản xuất trong
một thời kỳ nhất định. Trong đó, bao gồm cả sự tăng thêm về quy mô,
diện tích, năng suất, sản lượng và chất lượng cà phê nhưng sự phát triển
ấy phải trên cơ sở thay đổi theo hướng hoàn thiện về kinh tế, xã hội, môi
trường và thể chế.
1.1.2.2. Nội dung của phát triển sản xuất cà phê
* Phát triển về diện tích cà phê
* Phát triển về quy mô
Với sản xuất cà phê, quy mô cho biết tình hình sản xuất cụ thể tại
một địa phương là tập trung hay manh mún.
* Phát triển về năng suất
Phát triển về năng suất là tạo ra sản mức sản lượng ngày càng cao
trên một đơn vị diện tích.
5
* Phát triển về chất lượng cà phê
Chất lượng cà phê là tập hợp những đặc tính của cà phê thỏa mãn
được nhu cầu đã nêu ra hoặc những nhu cầu tiềm ẩn của khách hàng.
1.1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá của phát triển sản xuất cà phê
* Chỉ tiêu diện tích cà phê
Bao gồm sự gia tăng về tổng diện tích, diện tích cho sản phẩm,
diện tích trồng mới. Diện tích cà phê được coi là phát triển khi có sự tăng
lên về số lượng đơn vị qua các năm.
* Chỉ tiêu về quy mô cà phê: Bao gồm sự tăng lên về quy mô giống cà phê
và quy mô diện tích.
* Chỉ tiêu về năng suất
Thể hiện sự gia tăng về số đơn vị sản lượng trên một đơn vị diện
tích.
* Chỉ tiêu về sản lượng
Là sự tăng trưởng về sản lượng cà phê qua các năm. Sản lượng
tăng lên đồng nghĩa với sự tăng lên của diện tích và năng suất.
* Chỉ tiêu về chất lượng cà phê
Chất lượng cà phê là tổng hợp của các yếu tố: chủng loại thực vật,
điều kiện địa hình, khí hậu - thời tiết, cách chăm sóc, thu hái, bảo quản...
Trong đó, các khâu canh tác, thu hái, bảo quản, chuẩn bị xuất khẩu và vận
chuyển là con người có thể tác động, can thiệp, thay đổi.
* Giá trị tăng thêm (gia tăng) (VA): VA = GO – IC
+ Giá trị sản xuất (GO): GO = P*Q
+ Chi phí trung gian (IC)
+ Tỷ suất giá trị tăng thêm theo chi phí trung gian: TVA =VA/IC
* Lợi nhuận (Pr): Pr = GO – TC
+ Tỷ suất GTSX theo chi phí trung gian: TGO = GO/IC
1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển sản xuất cà phê
1.1.3.1. Nhóm nhân tố về điều kiện tự nhiên