Giáo án Lịch sử 10 bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỷ X - XV

Chia sẻ: Nguyễn Ngọc Lâm | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

1.164
lượt xem 57
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời quý thầy cô và các bạn tham khảo Giáo án Lịch sử 10 bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỷ X - XV để nâng cao kĩ năng và kiến thức soạn giáo án theo chuẩn kiến thức, kỹ năng trong chương trình dạy học. Giáo án Lịch sử 10 bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỷ X - XV được soạn với hình thức 3 cột phù hợp quy định bộ GD và nội dung súc tích giúp học sinh dễ dàng hiểu bài học hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Lịch sử 10 bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỷ X - XV

BÀI 18 CÔNG CUỘC XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRONG CÁC THẾ KỶ X - XV I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Về kiến thức Giúp HS hiểu được: - Trải qua 5 thế kỷ độc lập, mặc dù đôi lúc còn có nhiều biến động, khó khăn, nhân dân ta vãn xây dựng cho mình nền kinh tế đa dạng và hoàn thiện. - Nền kinh tế Việt Nam thời phong kiến chủ yếu là nông nghiệp, tuy có nhiều mâu thuẫn trong vấn đề ruộng đất, nhưng những yếu tố càn thi ết đ ể phát tri ển nông nghiệp vẫn được phát triển như: Thủy lợi, mở rộng ruộng đất, tăng các loại cây trồng phục vụ đời sống ngày càng cao. - Thủ công nghiệp ngày càng phát triển, đa dạng, phong phú, chất lượng được nâng cao không chỉ phục vụ trong nước mà còn góp phần trao đổi v ới bên ngoài. Thương nghiệp phát triển. - Trong hoàn cảnh của chế độ phong kiến, ruộng đất ngày càng tập trung vào tay giai cấp địa chủ. 2. Về tư tưởng, tình cảm - Tự hào về những thành tựu kinh tế dân tộc đã đạt được. - Thấy được sự hạn chế trong nền kinh tế phong kiến ngay trong giai đo ạn phát triển của nó, từ đó liên hệ với thực tế hiện nay. 3. Về kĩ năng - Rèn kĩ năng phân tích, nhận xét. - Rèn kĩ năng liên hệ thực tế. II. THIẾT BỊ, TƯ LIỆU DẠY - HỌC - Tranh ảnh, lược đồ có liên quan. - Những câu ca dao về kinh tế, một số nhận xét của người nước ngoài... III. TỔ CHỨC TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC 1. Kiểm tra bài cũ Câu 1: Nêu các giai đoạn hình thành, phát tri ển, hoàn thi ện c ủa nhà n ước phong kiến Việt Nam. Câu 2: Vẽ sơ đồ nhà nước thời Lý - Trần - Hồ, nhận xét. Câu 3: Vẽ sơ đồ nhà nước thời Lê sơ, nhận xét. 2. Mở bài Với niềm tự hào chân chính và ý thức vươn lên, từ thế k ỷ X cho đ ến th ế k ỷ XV nhân dân ta đã nhiệt tình lao động xây dựng và phát tri ển m ốt s ố n ền kinh t ế t ự chủ toàn diện. Để hiểu được công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế của nhân dân Đại Việt trong thế kỷ X -XV chúng ta cùng tìm hiểu bài 18. 3. Tổ chức dạy và học
Các hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản *Hoạt động 1: Cả lớp 1. Mở rộng, phát triển nông - GV phát vấn: Bối cảnh lịch sử Đại nghiệp Việt từ thế kỷ X - XV, bối cảnh đó có tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế? - HS theo dõi đoạn đầu tiên của mục I trong SGK, dựa vào kiến thức đã học của bài trước để trả lời. GV nhận xét, bổ sung, kết luận * Bối cảnh lịch sử thế kỷ X - XV: - Thế kỷ X - XV là thời kỳ tồn tại của các triều đại Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê sơ. - Đây là giai đoạn đầu của thế kỷ phong kiến độc lập, đồng thời cũng là thời kỳ đất nước thống nhất. ⇒ Bối cảnh này rất thuận lợi tạo *Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân điều kiện để phát triển kinh tế. - GV yêu cầu HS đọc SGK trả lời câu hỏi: Những biểu hiện của sự mở rộng và phát triển nông nghiệp từ thế kỷ X - XV. - GV gợi ý: Ở thời kỳ đầu phong kiến độc lập sự mở rộng và phát triển được biểu hiện qua các lĩnh vực: + Mở rộng diện tích ruộng đất. + Mở mang hệ thống đê điều. + Phát triển sức kéo và gia tăng các loại cây công nghiệp , các lĩnh vực đó được biểu hiện như thế nào? - HS theo dõi SGK, thực hiện những yêu cầu của GV, phát biểu ý kiến. - GV nhận xét, bổ sung, kết luận. GV có thể giải thích thêm về phép - Diện tích đất ngày càng mở rộng quan diểm chia ruộng công ở các làng nhò: xã dưới thời Lê, một chính sách ruộng + Nhân dân tích cực khai hoang đất công ở thời kỳ phong kiến tác vùng châu thổ sông lớn và ven
dụng của phép quân điền. biển. + Các vua Trần khuyến khích các vương hầu quý tộc khai hoang lập điền trang. + Vua Lê cấp ruộng đất cho quý tộc, quan lại đặt phép quân điền. - Thủy lợi được nhà nước quan tâm mở mang. + Nhà Lý đã cho xây đắp những con đê đầu tiên. + 1248 Nhà Trần cho đắp đê quai vạc dọc các sông lớn từ đầu nguồn - GV: Minh họa bằng đoạn trích trong đến cửa biển. Đặt cơ quan: Hà đê chiếu của Lý Nhân Tông (trang 83) và sứ trông nom đê điều: sự phong phú của các giốn cây nông - Các nhà nước Lý - Trần - Lê đều nghiệp ngoài lúa nước. quan tâm bảo vệ sức kéo, phát - Phát vấn: Em có nhận xét gì về sự triển của giống cây nông nghiệp. phát triển nông nghiệp X - XV? Do đâu nông nghiệp phát triển? Tác dụng của sự phát triển đó? Vai trò của nhà nước? - HS suy nghĩ và trả lời. - GV kết luận. - GV minh họa bằng những câu thơ. + Nhà nước cùng nhân dân góp sức phát triển nông nghiệp. + Chính sách của nhà nước đã thúc đẩy nông nghiệp phát triển ⇒ đời *Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân sống nhân dân ấm no hạnh phúc, - GV giúp HS thấy được nguyên nhân trật tự xã hội ổn định, độc lập thúc đẩy thủ công nghiệp phát triển được củng cố. trong thời kỳ từ X - XV chủ yếu xuất 2. Phát triển thủ công nghiệp phát từ những nhu cầu trong nước gia tăng. - GV yêu cầu HS đọc SGK để thấy được sự phát triển của thủ công nghiệp trong nhân dân. + Biểu hiện sự phát triển. + Yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển
thủ công nghiệp đương thời. - HS theo dõi SGK phát biểu. - GV nhận xét bổ sung, kết luận về sự phát triển thủ công nghiệp trong nhân * Thủ công nghiệp trong nhân dân: dân. - Các nghề thủ công cổ truyền - GV có thể sưu tầm một số tranh ảnh, như: Đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, chuông, tượng, đồ gốm, hình rồng... dệt ngày càng phát triển chất để minh họa cho HS thấy được sự lượng sản phẩm ngày càng được phát triển của ngành nghề thủ công cả nâng cao. về số lượng và chất lượng. - GV khẳng định sự ra đời của các ngành nghề thủ công có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của thủ công - Các ngành nghề thủ công ra đời nghiệp thể hiện ổn định nghề nghiệp như; Thổ Hà, Bát Tràng. và nâng cao trình độ kĩ thuật. - PV: Theo em nhân tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển của các ngành nghề thủ công đương thời? + Do truyền thống nghề nghiệp - HS trả lời tiếp: vốn có, trong bối cảnh đất nước có - GV nhận xét bổ sung, kết luận về điều kiện phát triển mạnh. những nhân tố thúc đẩy sự phát triển + Do nhu cầu xây dựng cung điện, của thủ công nghiệp là. đền chùa nên nghề sản xuất gạch, *Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân chạm khắc đá đều phát triển. - GV yêu cầu HS tiếp tục theo dõi SGK để thấy được sự phát triển thủ công nghiệp nhà nước. - HS theo dõi SGK, phát triển ý kiến. - GV: bổ sung, kết luận về sự phát triển của thủ công nghiệp nhà nước. * Thủ công nghiệp nhà nước - Nhà nước được thành lập các quan xưởng (Cục bách tác) Tập trung thợ giỏi trong nước sản xuất: Tiền, vũ khí, áo mũ cho vua quan, thuyền chiến. *Hoạt động 3: Cá nhân - Sản xuất được một số sản phẩm - GV: Em đánh giá như thế nào về sự kỹ thuật cao như: Đại bác, thuyền phát triển của thủ công nghiệp nước ta chiến có lầu. đương thời? - HS dựa vào kiến thức đã học để trả
lời. - GV nhận xét, bổ sung, kết luận. - Nhận xét: Các ngành nghề thủ công phong phú. Bên cạnh các nghề thủ công cổ truyền đã phát - GV có thể minh họa thêm để HS triển những nghề mới yêu cầu kỹ thấy kỹ thuật một số ngành đạt trình thuật cao: Đúc súng, đóng thuyền. độ cao như dệt, gốm khiến người - Mục đích: Phục vụ nhu cầu trong Trung Quốc phải khâm phục. (Trích nước là chính. đọc chữ nhỏ SGK trang 84). + Chất lượng sản phẩm tốt. *Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân - GV yêu cầu HS theo dõi SGK để thấy được sự phát triển nội thương và 3. Mở rộng thương nghiệp ngoại thương đương thời. * Nội thương: - HS theo dõi SGK và phát biểu. - Các chợ làng, chợ huyện, chợ - GV bổ sung, kết luận về sự phát chùa mọc lên ở khắp nơi, là nơi triển mở rộng nội, ngoại thương. nhân dân trao đổi sản phẩm nông + GV minh họa bằng lời nhận xét của nghiệp và thủ công nghiệp. sứ giả nhà Nguyễn (SGK - trang 84). - Kinh đô Thăng Long trở thành đô thị lớn (36 phố phường) - Trung - GV dùng tư liệu SGK để minh họa, tâm buôn bán và làm nghề thủ kết hợp một số tranh ảnh sưu tầm về công. sự sầm uất của bến cảng đương thời. * Ngoại thương Thời Lý - Trần ngoại thương khá phát triển, nhà nước cho xây dựng nhiều bến cảng để buôn bán với *Hoạt động 2: Cá nhân nước ngoài. - Phát vấn: Em đánh giá như thế nào - vùng biên giới Việt Trung cũng về thương nghiệp nước ta đương hình thành các đặc điểm buôn bán. thời? - Thời Lê: Ngoại thương bị thu + Nguyên nhân dẫn đến sự phát triển? hẹp. + Phát triển như thế nào? - HS dựa vào phần đã học để trả lời: - GV bổ sung, kết luận.
- Nguyên nhân → sự phát triển: + Nông nghiệp thủ công phát triển thúc đẩy thương nghiệp phát triển. + Do thống nhất tiền tệ, đo lường. - Thương nghiệp mở rộng song *Hoạt động 1: Cả lớp chủ yếu phát triển nội thương, còn - GV trình bày để hs thấy được những ngoại thương mới chỉ buôn bán với yếu tố thúc đẩy sự phân hóa xã hội các nước Trung Quốc và các nước (phân hóa giai cấp) và hệ quả của xã Đông Nam Á. hội phát triển kinh tế trong hoàn cảnh 4. Tình hình phân hóa xã hội và của chế độ phong kiến thúc đẩy sự cuộc đấu tranh của nông dân phân hóa xã hội. Sự phát triển kinh tế trong hoàn + Ruộng đất ngày càng tập trung vào cảnh chế độ phong kiến thúc đẩy tay địa chủ, quí tộc, quan lại. sự phân hóa xã hội + Giai cấp thống trị ngày càng ăn chơi, + Ruộng đất ngày càng tập trung xa xỉ không còn chăm lo đến sản xuất vào tay địa chủ, quý tộc, quan lại. và đời sống nhân dân. + Giai cấp thống trị ngày càng ăn + Thiên tai, mất mùa đói kém làm đời chơi, xa xỉ không còn chăm lo đến sống nhân dân cực khổ. sản xuất và đời sống nhân dân. + Thiên tai, mất mùa đói kém làm đời sống nhân dân cực khổ. ⇒ Những cuộc khởi nghĩa nông dân bùng nổ: + Từ 1344 đến cuối thế kỷ XIV nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra làm chính quyền nhà Trần rơi vào khủng hoảng. 4. Củng cố Sự phát triển nông nghiệp và tcn thế kỷ XI - XV 5. Dặn dò Học bài, làm bài tập, đọc trước bài 19, tìm hiểu các vị anh hùng dân tộc: Trần Quốc Tuấn, Lý Thường Kiệt, Lê Lợi, Nguyễn Trãi...