Giáo trình bảo vệ môi trường - Phần 1 Bảo vệ khí quyển - Chương 2

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

119
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ảnh hưởng của sự ô nhiễm khí quyển tới con người, thế giới thực vật và động vật 2.1. Mở đầu Tất cả các chất làm ô nhiễm không khí khí quyển ở mức độ nhiều hoặc ít đều ảnh h-ởng xấu tới sức khỏe con ng-ời. Những chất này đi vào cơ thể con ng-ời chủ yếu qua hệ thống hít thở. Các cơ quan hít thở chịu ảnh h-ởng ô nhiễm trực tiếp, vì gần 50 % các hạt tạp chất với bán kính 0,01-0,1 àm xâm nhập vào phổi sẽ lắng đọng tại đó. Khi xâm nhập vào...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình bảo vệ môi trường - Phần 1 Bảo vệ khí quyển - Chương 2

Ch−¬ng 2 nhiÒu sinh m¹ng. N¨m 1873, ë Lu©n ®«n, ®· ghi nhËn 268 tr−êng hîp tö vong bÊt ngê. Bôi khãi m¹nh kÕt hîp víi s−¬ng ¶nh h−ëng cña sù « nhiÔm khÝ quyÓn tíi mï trong thêi kú tõ 5 ®Õn 8 th¸ng m−êi hai n¨m 1852 ®· lμm con ng−êi, thÕ giíi thùc vËt vμ ®éng vËt chÕt h¬n 4 000 d©n néi thμnh Lu©n ®«n. Th¸ng giªng n¨m 1956, gÇn 1000 ng−êi Lu©n ®«n chÕt do mét vô bôi khãi kÐo dμi. PhÇn lín nh÷ng ng−êi chÕt bÊt ngê ®· bÞ viªm phÕ qu¶n, emphysema 2.1. Më ®Çu phæi hay c¸c bÖnh tim m¹ch. Nh− h×nh 2.1 cho thÊy, nguyªn nh©n chñ yÕu cña nh÷ng kÕt côc tö vong lμ sù « nhiÔm kh«ng TÊt c¶ c¸c chÊt lμm « nhiÔm kh«ng khÝ khÝ quyÓn ë møc ®é khÝ khÝ quyÓn. nhiÒu hoÆc Ýt ®Òu ¶nh h−ëng xÊu tíi søc kháe con ng−êi. Nh÷ng chÊt nμy ®i vμo c¬ thÓ con ng−êi chñ yÕu qua hÖ thèng hÝt thë. C¸c c¬ quan hÝt thë chÞu ¶nh h−ëng « nhiÔm trùc tiÕp, v× gÇn 50 % c¸c h¹t t¹p chÊt víi b¸n kÝnh 0,01−0,1 μm x©m nhËp vμo phæi sÏ l¾ng ®äng t¹i ®ã. Khi x©m nhËp vμo c¬ thÓ, c¸c h¹t g©y nªn hiÖu øng ®éc, v× chóng: a) ®éc theo b¶n chÊt hãa häc hoÆc lý häc cña m×nh; b) t¹o thμnh nhiÔu ®èi víi mét hoÆc mét sè c¬ chÕ b¶o ®¶m lμm s¹ch ®−êng h« hÊp; c) lμm vËt mang chÊt ®éc do c¬ thÓ hÊp thô. Ph©n tÝch thèng kª ®· cho phÐp x¸c lËp mét c¸ch kh¸ tin cËy sù phô thuéc gi÷a møc « nhiÔm kh«ng khÝ vμ nh÷ng bÖnh nh− tæn th−¬ng c¸c tuyÕn h« hÊp trªn, trôy tim, viªm phÕ qu¶n, hen, viªm phæi, emphysema phæi vμ c¸c bÖnh vÒ m¾t. Sù t¨ng m¹nh nång ®é t¹p chÊt duy tr× trong vßng mét sè ngμy sÏ lμm t¨ng tØ lÖ tö vong nh÷ng ng−êi ®øng tuæi do c¸c bÖnh ®−êng h« H×nh 2.1. Sè tr−êng hîp tö vong (1), nång ®é ®i«xit l−u huúnh (2) vμ khãi (3) hÊp vμ tim m¹ch. Th¸ng m−êi hai n¨m 1930, ë thung lòng s«ng trong khÝ quyÓn ë Lu©n ®«n th¸ng 12 n¨m 1952 Maas (BØ), ng−êi ta ghi nhËn mét ®ît « nhiÔm kh«ng khÝ m¹nh trong ba ngμy liÒn; kÕt qu¶ lμ hμng tr¨m ng−êi ®· bÞ ng· bÖnh vμ 60 ng−êi chÕt − h¬n 10 lÇn cao h¬n tØ lÖ tö vong trung b×nh. 2.2. ¤xit cacbon Th¸ng giªng n¨m 1931, ë vïng Manchester (Anh), 9 ngμy liÒn quan s¸t thÊy kh«ng khÝ nhiÔm bôi m¹nh vμ lμ nguyªn nh©n tö Nång ®é CO v−ît trªn nång ®é tíi h¹n cho phÐp sÏ dÉn tíi vong cña 592 ng−êi. Ng−êi ta cßn ®−îc biÕt nh÷ng tr−êng hîp « nh÷ng biÕn ®æi sinh lý trong c¬ thÓ ng−êi, cßn nång ®é cao h¬n 750 phÇn triÖu − tö vong. §iÒu nμy lμ do CO − mét chÊt khÝ nhiÔm khÝ quyÓn m¹nh ë Lu©n ®«n g¾n liÒn víi kÕt côc tö vong 47 48
ho¹t tÝnh cao, dÔ liªn kÕt víi hång cÇu (hång huyÕt cÇu). Khi tÝch cùc ph©n hñy CO (ngoμi ra sù chuyÓn hãa CO thμnh CO2 liªn kÕt t¹o thμnh cacboxihemoglobin (cao h¬n chuÈn 0,4 %), còng cã mét vai trß nμo ®ã). hμm l−îng chÊt nμy trong m¸u sÏ kÐo theo: a) sù suy gi¶m thÞ lùc vμ kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ ®é dμi c¸c 2.3. §i«xit l−u huúnh vμ sunphua anhy®rit kho¶ng thêi gian, b) sù rèi lo¹n mét sè chøc n¨ng t©m lý vÒ chuyÓn ®éng cña §i«xit l−u huúnh (SO2) vμ sunphua anhy®rit (SO3) trong tæ n·o bé (víi hμm l−îng 2−5 %), hîp víi c¸c h¹t l¬ löng vμ h¬i Èm cã t¸c h¹i nhÊt tíi con ng−êi, c¸c c¬ thÓ sèng vμ nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt. SO2 − chÊt khÝ kh«ng c) nh÷ng thay ®æi trong ho¹t ®éng cña tim vμ phæi (víi hμm mμu vμ kh«ng ch¸y, víi nång ®é trong kh«ng khÝ 0,3−1,0 phÇn l−îng h¬n 5 %), triÖu b¾t ®Çu c¶m thÊy mïi cña nã, cßn víi nång ®é cao h¬n 3 d) c¸c c¬n ®au ®Çu, buån ngñ, co giËt, h− h¹i chøc n¨ng thë vμ tö vong (víi hμm l−îng 10−80 %). phÇn triÖu SO2 cã mïi g¾t khã chÞu. §i«xit l−u huúnh trong hçn hîp víi nh÷ng h¹t r¾n vμ axit sunphuric (mét chÊt kÝch thÝch Møc ®é t¸c ®éng cña «xit cacbon tíi c¬ thÓ phô thuéc kh«ng m¹nh h¬n SO2) ngay víi hμm l−îng trung b×nh n¨m 0,04−0,09 chØ vμo nång ®é cña nã, mμ c¶ vμo thêi gian con ng−êi sèng (tiÕp phÇn triÖu vμ nång ®é khãi 150−200 mg/m3 sÏ lμm t¨ng c¸c xóc) víi kh«ng khÝ nhiÔm CO. ThËt vËy, víi nång ®é CO b»ng triÖu chøng khã thë vμ c¸c bÖnh phæi, cßn víi hμm l−îng SO2 10−50 phÇn triÖu (th−êng quan s¸t thÊy trong khÝ quyÓn ë c¸c trung b×nh ngμy 0,2−0,5 phÇn triÖu vμ nång ®é khãi 500−700 qu¶ng tr−êng vμ ®−êng phè cña c¸c thμnh phè lín), khi tiÕp xóc mg/m3 quan s¸t thÊy t¨ng m¹nh sè bÖnh nh©n vμ tö vong. Víi 50−60 phót sÏ nhËn thÊy nh÷ng rèi lo¹n ®· dÉn trong môc (a), nång ®é SO2 0,3−0,5 phÇn triÖu trong thêi gian mét sè ngμy sÏ tiÕp xóc 6−8 giê − 6 tuÇn − quan s¸t thÊy nh÷ng thay ®æi ®· chØ x¶y ra g©y h¹i m·n tÝnh ®èi víi l¸ thùc vËt (®Æc biÖt lμ rau ra trong môc (b). Sù rèi lo¹n thë, co giËt, mÊt trÝ nhí ®−îc quan muèng, xμ l¸ch, b«ng, b¹ch d−¬ng...). s¸t thÊy víi nång ®é CO b»ng 200 phÇn triÖu vμ thêi gian tiÕp xóc 1−2 giê trong ®iÒu kiÖn c«ng viÖc nÆng vμ 3−6 giê trong ®iÒu kiÖn nghØ ng¬i. RÊt may lμ sù t¹o thμnh carboxihemoglobin 2.4. C¸c «xit nit¬ vμ mét sè chÊt kh¸c trong m¸u lμ qu¸ tr×nh thuËn nghÞch: khi ngõng hÝt thë CO th× carboxihemoglobin b¾t ®Çu dÇn dÇn tho¸t ra khái m¸u; ë ng−êi C¸c «xit nit¬ (tr−íc hÕt lμ ®i«xit nit¬ ®éc NO2), d−íi sù xóc kháe m¹nh hμm l−îng CO trong m¸u cø sau 3−4 giê gi¶m ®i hai t¸c cña bøc x¹ MÆt Trêi cùc tÝm, liªn kÕt víi c¸c hy®r« cacbua lÇn. ¤xit cacbon − chÊt rÊt bÒn v÷ng; thêi gian tån t¹i cña nã (trong sè ®ã oleophin cã kh¶ n¨ng ph¶n øng lín nhÊt), t¹o trong khÝ quyÓn b»ng 2−4 th¸ng. Víi nhËp l−îng hμng n¨m 350 thμnh peroxilathetilnitrat (PAN) vμ c¸c chÊt «xy hãa quang hãa triÖu tÊn, nång ®é CO trong khÝ quyÓn ph¶i t¨ng lªn kho¶ng kh¸c, trong ®ã cã peroxibenzoilnitrat (PBN), «z«n (O3), H2O2, 0,03 phÇn triÖu mét n¨m. Nh−ng rÊt may lμ ®iÒu nμy kh«ng x¶y ®i«xit nit¬. Nh÷ng chÊt «xy hãa nμy lμ nh÷ng hîp phÇn c¬ b¶n ra, vμ ta ph¶i biÕt ¬n c¸c lo¹i nÊm trong ®Êt lμ chÝnh, chóng rÊt cña hçn hîp khãi mï quang hãa, khãi nμy cã tÇn suÊt lÆp l¹i rÊt 49 50
cao t¹i nh÷ng thμnh phè « nhiÔm nÆng n»m ë c¸c vÜ ®é thÊp cña trong c¬ thÓ ng−êi, nªn kÕt côc t¸c ®éng cña nã dÉn ®Õn tμn ph¸ b¾c vμ nam b¸n cÇu (Los−Angeles víi gÇn 200 ngμy trong n¨m nh÷ng kh¶ n¨ng trÝ tuÖ. cã khãi mï, Chicago, New−York vμ c¸c thμnh phè kh¸c cña Mü; ë c¸c thμnh phè, do sù « nhiÔm kh«ng khÝ liªn tôc t¨ng, mét lo¹t c¸c thμnh phè cña NhËt, Thæ NhÜ Kú, Ph¸p, T©y Ban nªn sè ng−êi m¾c c¸c chøng bÖnh nh− viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh, Nha, Italia, ch©u Phi vμ Nam Mü). emphysema phæi, c¸c bÖnh dÞ øng vμ ung th− phæi ngμy cμng §¸nh gi¸ vÒ tèc ®é c¸c ph¶n øng quang hãa dÉn tíi sù t¹o nhiÒu. ë Anh, 10 % tr−êng hîp tö vong thuéc vÒ viªm phÕ qu¶n thμnh PAN, PBN vμ «z«n cho thÊy r»ng ë nhiÒu thμnh phè m·n, trong ®ã 21 % d©n c− ë ®é tuæi 40−59 bÞ bÖnh nμy. ë NhËt, ph−¬ng nam cña Liªn X«, mïa hÌ vμo nh÷ng giê gÇn tr−a (khi t¹i mét lo¹t thμnh phè cã tíi 60 % c− d©n bÞ viªm phÕ qu¶n m·n nhËp l−îng bøc x¹ cùc tÝm lín), nh÷ng tèc ®é nμy v−ît trªn gi¸ tÝnh, triÖu chøng cña bÖnh lμ ho khan kÌm thë h¾t, tiÕp theo lμ trÞ mμ b¾t ®Çu tõ ®ã ng−êi ta nhËn thÊy khãi mï ®−îc t¹o khã thë vμ trôy tim (nh©n ®©y ph¶i nhËn xÐt r»ng, c¸i gäi lμ thμnh. ThËt vËy, ë Alma−Ata, Erevan, Tbilisi, Askhaba®, Baku, ®iÒu kú diÖu kinh tÕ NhËt B¶n nh÷ng n¨m 50−60 ®· ®ång hμnh ¤®esa vμ c¸c thμnh phè kh¸c, t¹i nh÷ng møc « nhiÔm kh«ng víi n¹n « nhiÔm nÆng m«i tr−êng tù nhiªn cña mét trong nh÷ng khÝ ®−îc quan tr¾c, tèc ®é cùc ®¹i t¹o thμnh O3 ®· ®¹t tíi vïng ®Ñp nhÊt cña Tr¸i §Êt vμ tæn thÊt nghiªm träng ®èi víi 0,70−0,85 mg/(m3.giê), trong khi khãi mï xuÊt hiÖn ngay t¹i tèc søc kháe c− d©n n−íc nμy). Trong nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y, sè ®é 0,35 mg/(m3.giê). bÖnh nh©n −ng th− phÕ qu¶n vμ phæi, víi c¸c hy®r« cacbua g©y Sù cã mÆt cña ®i«xit nit¬ vμ i«®ua kali trong thμnh phÇn ung th− lμ t¸c nh©n, ®ang t¨ng nhanh víi tèc ®é rÊt ®¸ng ng¹i. cña PAN lμm cho khãi mï cã s¾c n©u. Khi ng−ng kÕt, PAN r¬i xuèng mÆt ®Êt d−íi d¹ng líp mμng láng cã t¸c ®éng hñy diÖt ®èi víi th¶m thùc vËt. 2.5. ¶nh h−ëng cña c¸c chÊt phãng x¹ tíi thÕ giíi thùc vËt vμ ®éng vËt TÊt c¶ nh÷ng chÊt «xy hãa, tr−íc hÕt lμ PAN vμ PBN, kÝch thÝch m¹nh vμ g©y viªm m¾t, khi ë trong tæ hîp víi «z«n nã kÝch Mét sè nguyªn tè hãa häc cã tÝnh phãng x¹: chóng tù ph©n thÝch vßm häng, dÉn tíi co giËt khoang ngùc, cßn víi nång ®é hñy vμ biÕn thμnh nh÷ng nguyªn tè víi sè thø tù kh¸c kÌm theo cao (h¬n 3−4 mg/m3) nã g©y ho nÆng vμ lμm suy gi¶m kh¶ n¨ng sù ph¸t x¹. Khi ph©n hñy chÊt phãng x¹, khèi l−îng chÊt ®ã tËp trung. gi¶m dÇn víi thêi gian. VÒ lý thuyÕt th× toμn bé khèi l−îng cña Ta sÏ nªu ra mét sè chÊt kh¸c lμm « nhiÔm kh«ng khÝ, t¸c nguyªn tè phãng x¹ sÏ tiªu hñy sau thêi gian lín v« h¹n. Thêi h¹i tíi con ng−êi. §· x¸c ®Þnh ®−îc r»ng, ë nh÷ng ng−êi mμ gian mμ trong ®ã khèi l−îng gi¶m mét nöa ®−îc gäi lμ chu kú nghÒ nghiÖp cã tiÕp xóc víi asbest th× x¸c suÊt c¸c bÖnh −ng th− b¸n ph©n hñy. §èi víi nh÷ng chÊt phãng x¹ kh¸c nhau, chu kú thanh qu¶n vμ v¸ch ng¨n gi÷a khoang ngùc vμ khoang bông b¸n ph©n hñy biÕn ®æi trong ph¹m vi réng: tõ mét sè giê (víi cao h¬n. Berili cã t¸c h¹i (kÓ c¶ lμm xuÊt hiÖn c¸c chøng bÖnh Ar b»ng 2 giê) ®Õn mét sè tØ n¨m (víi 238U − 4,5 tØ n¨m). 41 khèi u) tíi ®−êng h« hÊp, da vμ m¾t. H¬i thñy ng©n g©y rèi lo¹n Cuéc ®Êu tranh víi sù « nhiÔm phãng x¹ m«i tr−êng chØ cã hÖ thÇn kinh trung −¬ng vμ thËn. V× thñy ng©n cã thÓ tÝch tô 51 52
ng−îc ®−îc. thÓ mang tÝnh chÊt c¶nh b¸o, bëi v× kh«ng hÒ tån t¹i mét ph−¬ng ph¸p ph©n hñy sinh häc hay c¬ chÕ nμo kh¸c cho phÐp Møc nÆng nÒ cña nh÷ng hËu qu¶ bøc x¹ phô thuéc vμo lμm trung hßa ®−îc d¹ng « nhiÔm m«i tr−êng tù nhiªn nμy. l−îng n¨ng l−îng (bøc x¹) do chÊt phãng x¹ ph¸t ra mμ c¬ thÓ Nguy hiÓm nhÊt lμ nh÷ng chÊt phãng x¹ víi chu kú b¸n ph©n hÊp thô. §¬n vÞ cña n¨ng l−îng nμy lμ 1 R − ®ã lμ cÊp ®é bøc x¹ hñy tõ vμi tuÇn tíi vμi n¨m: kho¶ng thêi gian nμy ®ñ ®Ó c¸c t¹i ®ã 1 g chÊt sèng hÊp thô 10 −5 J n¨ng l−îng. chÊt nμy th©m nhËp vμo c¬ thÓ thùc vËt vμ ®éng vËt. §· x¸c lËp ®−îc r»ng, víi cÊp ®é v−ît trªn 1000 R, con Lan truyÒn cïng víi chuçi thøc ¨n (tõ thùc vËt tíi ®éng ng−êi sÏ chÕt; cÊp ®é 700 vμ 200 t−¬ng øng víi kÕt côc tö vong vËt), c¸c chÊt phãng x¹ cïng víi c¸c s¶n phÈm thøc ¨n nhËp vμo tuÇn tù lμ 90 vμ 10 % tr−êng hîp; tr−êng hîp cÊp ®é 100 R con c¬ thÓ ng−êi vμ cã thÓ tÝch lòy tíi mét l−îng cã kh¶ n¨ng g©y h¹i ng−êi sèng sãt, nh−ng x¸c suÊt bÞ bÖnh ung th− còng nh− x¸c søc kháe con ng−êi. suÊt v« sinh hoμn toμn t¨ng lªn rÊt nhiÒu. Víi cïng mét møc « nhiÔm m«i tr−êng nh− nhau, nh÷ng C¸c vô næ thö bom nguyªn tö vμ khinh khÝ tiÕn hμnh nhiÒu ®ång vÞ cña c¸c nguyªn tè ®¬n gi¶n (14C, 32P, 45Ca, 35S, 3H vμ c¸c vμo nh÷ng n¨m 1954−1962 ®· g©y « nhiÔm nhiÒu nhÊt. Tíi n¨m nguyªn tè kh¸c) lμ nh÷ng hîp phÇn chÝnh cña chÊt sèng (cña 1963, khi kÝ kÕt HiÖp −íc cÊm thö vò khÝ hËt nh©n trong khÝ thùc vËt vμ ®éng vËt) nªn chóng nguy hiÓm h¬n so víi nh÷ng quyÓn, vò trô vμ d−íi n−íc, th× trong khÝ quyÓn ®· tÝch lòy chÊt phãng x¹ Ýt gÆp vμ c¬ thÓ Ýt hÊp thô. nh÷ng s¶n phÈm næ víi tæng c«ng suÊt h¬n 170 Mega tÊn (xÊp Nguy hiÓm nhÊt trong sè c¸c chÊt phãng x¹, 90Sr vμ 137Cs xØ víi c«ng suÊt næ 8 500 qu¶ bom t−¬ng tù nh− qu¶ bom nÐm ®−îc t¹o thμnh bëi nh÷ng vô næ h¹t nh©n trong khÝ quyÓn còng xuèng Hir«sima). nh− ®i vμo m«i tr−êng cïng víi ph¸t th¶i cña c«ng nghiÖp Nguån t¹p chÊt phãng x¹ thø hai − ®ã lμ tõ c«ng nghiÖp nguyªn tö. Nhê tÝnh chÊt hãa häc gièng víi canxi, 90Sr dÔ x©m nguyªn tö. C¸c t¹p chÊt ®i vμo m«i tr−êng trong khi khai th¸c nhËp vμo m« x−¬ng cña ®éng vËt cã x−¬ng sèng, trong khi 137Cs vμ lμm giμu nguyªn liÖu kho¸ng, sö dông nã trong c¸c lß ph¶n tÝch tô trong c¬, lμm c¶n trë cali. øng, chÕ biÕn nhiªn liÖu h¹t nh©n trong c¸c hÖ thèng lß. Sù ph¸t x¹ cña c¸c chÊt phãng x¹ cã t¸c ®éng nh− sau tíi Sù « nhiÔm m«i tr−êng nÆng nÒ nhÊt liªn quan tíi nh÷ng c¸c c¬ thÓ: nhμ m¸y lμm giμu vμ chÕ biÕn nhiªn liÖu nguyªn tö. PhÇn lín − Lμm suy yÕu c¬ thÓ bÞ x¹, gi¶m tèc ®é t¨ng tr−ëng, gi¶m c¸c t¹p chÊt phãng x¹ chøa trong n−íc th¶i ®−îc thu gom vμ b¶o qu¶n trong nh÷ng b×nh kÝn. Tuy nhiªn 85Kr, 133Xe vμ mét phÇn søc chèng ®èi bÖnh dÞch vμ søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ; 131 − Rót ng¾n thêi gian sèng, c¾t gi¶m nh÷ng chØ sè t¨ng I x©m nhËp vμo khÝ quyÓn tõ c¸c hÖ thèng bèc h¬i dïng ®Ó c« ®Æc c¸c chÊt th¶i phãng x¹. Triti vμ mét phÇn c¸c s¶n phÈm tr−ëng tù nhiªn do sù thanh trïng t¹m thêi hay hoμn toμn; ph©n hñy (90Sr, 137Cs, 105Ru, 131I) bÞ th¶i vμo s«ng vμ biÓn cïng − B»ng c¸c c¸ch kh¸c nhau lμm tæn th−¬ng gien vμ nh÷ng víi c¸c chÊt láng Ýt phãng x¹ (mét nhμ m¸y kh«ng lín s¶n xuÊt hËu qu¶ nμy sÏ biÓu lé ë c¸c thÕ hÖ thø hai hay thø ba; nhiªn liÖu nguyªn tö hμng n¨m th¶i 500 ®Õn 1500 tÊn n−íc − Cã t¸c ®éng tÝch lòy, g©y nªn nh÷ng hiÖu øng kh«ng ®¶o 53 54
nhiÔm c¸c ®ång vÞ nμy). Theo c¸c −íc l−îng hiÖn cã, ®Õn n¨m v−ît qu¸ hai lÇn gi¸ trÞ trung b×nh cña liÒu l−îng bøc x¹ mμ con 2000 l−îng chÊt th¶i n¨m cña c«ng nghiÖp nguyªn tö ë Mü sÏ ng−êi chÞu trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn. ë ®©y gi¶ thiÕt r»ng ng−êi ®¹t 4250 tÊn (t−¬ng ®−¬ng víi khèi l−îng chÊt th¶i cã ®−îc khi ta thÝch nghi tèt víi møc bøc x¹ tù nhiªn cña m«i tr−êng. H¬n næ 8 triÖu qu¶ bom cïng lo¹i ®· nÐm xuèng Hir«sima). §Ó v« n÷a, ®−îc biÕt cã nh÷ng nhãm ng−êi sèng ë nh÷ng vïng víi ®é hiÖu hãa c¸c chÊt th¶i phãng x¹ ®Õn ®é hoμn toμn kh«ng nguy bøc x¹ cao, v−ît h¬n nhiÒu ®é bøc x¹ trung b×nh toμn Tr¸i §Êt hiÓm, cÇn mét thêi gian b»ng kho¶ng 20 chu kú b¸n ph©n hñy (thËt vËy, t¹i mét trong nh÷ng vïng cña Brazin, d©n c− nhËn (gÇn 640 n¨m ®èi víi 137Cs vμ 490 ngh×n n¨m ®èi víi 239Ru). gÇn 1600 mRad mét n¨m, tøc lín h¬n 10−20 lÇn liÒu l−îng bøc Ch¾c g× cã thÓ tin r»ng c¸c c«ngt¬n¬ chøa chÊt th¶i gi÷ kÝn ®−îc x¹ th«ng th−êng). VÒ trung b×nh, liÒu l−îng bøc x¹ ion hãa mμ trong thêi gian dμi nh− vËy. mçi ng−êi trªn hμnh tinh nhËn ®−îc dao ®éng gi÷a 50 vμ 200 mRad, trong ®ã ®é bøc x¹ tù nhiªn (c¸c tia vò trô) gÇn 25 Nh− vËy, viÖc cÊt gi÷ c¸c chÊt th¶i cña ngμnh n¨ng l−îng mRad, ®é bøc x¹ tõ ®Êt ®¸ − kho¶ng 50−150 mRad. Còng ph¶i nguyªn tö lμ mét vÊn ®Ò c¨ng th¼ng nhÊt ®Ó b¶o vÖ m«i tr−êng tÝnh ®Õn liÒu l−îng mμ con ng−êi nhËn tõ c¸c nguån bøc x¹ khái bÞ nhiÔm phãng x¹. ThËt ra, vÒ mÆt lý thuyÕt cã thÓ x©y nh©n t¹o. ThÝ dô, ë Anh hμng n¨m mét ng−êi nhËn gÇn 100 dùng nh÷ng nhμ m¸y ph¸t ®iÖn nguyªn tö víi l−îng t¹p chÊt mRad trong chôp chiÕu r¬n ghen, kho¶ng 10 mRad bøc x¹ tõ th¶i thùc tÕ b»ng kh«ng. Nh−ng trong tr−êng hîp ®ã s¶n xuÊt m¸y v« tuyÕn truyÒn h×nh, gÇn 3 mRad tõ c¸c chÊt th¶i cña n¨ng l−îng t¹i nhμ m¸y ®iÖn nguyªn tö sÏ ®¾t h¬n nhiÒu so víi c«ng nghiÖp nguyªn tö vμ m−a phãng x¹. nhμ m¸y nhiÖt ®iÖn. V× s¶n xuÊt n¨ng l−îng dùa trªn nhiªn liÖu kho¸ng s¶n (than, dÇu, khÝ) còng kÌm theo sù « nhiÔm m«i tr−êng, cßn tr÷ l−îng b¶n th©n nhiªn liÖu kho¸ng cã h¹n, nªn phÇn lín c¸c nhμ nghiªn cøu vÒ nh÷ng vÊn ®Ò n¨ng l−îng vμ b¶o tån m«i tr−êng ®· ®i ®Õn kÕt luËn: ngμnh n¨ng l−îng nguyªn tö kh«ng nh÷ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng tÊt c¶ nh÷ng nhu cÇu ngμy cμng t¨ng cña x· héi vÒ n¨ng l−îng, mμ cßn ®¶m b¶o b¶o tån m«i tr−êng thiªn nhiªn vμ con ng−êi tèt h¬n so víi viÖc s¶n xuÊt cïng l−îng n¨ng l−îng ®ã b»ng c¸c nguån hãa häc (®èt hy®r« cacbua). ë ®©y ph¶i ®Æc biÖt chó träng tíi nh÷ng biÖn ph¸p lo¹i trõ nguy c¬ « nhiÔm m«i tr−êng bëi phãng x¹ (ngay c¶ trong t−¬ng lai xa), thÝ dô nh− ®¶m b¶o sù ®éc lËp cña c¸c c¬ quan kiÓm so¸t ®æ th¶i víi c¸c ngμnh chÞu tr¸ch nhiÖm s¶n xuÊt n¨ng l−îng nguyªn tö. Ng−êi ta ®· thiÕt lËp ®−îc nh÷ng liÒu l−îng bøc x¹ ion hãa cho phÐp tíi h¹n dùa trªn yªu cÇu sau: liÒu l−îng ph¶i kh«ng 55 56