Giáo trình bảo vệ môi trường - Phần 2 Bảo vệ nước lục địa - Chương 8

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bảo vệ các sông nhỏ Một số l-ợng áp đảo các sông thuộc Liên bang Xô viết thuộc hạng nhỏ. Chiều dài của nó không quá 100 - 150 km, còn diện tích l-u vực từ 1000 - 2000 km2. Các sông bé, hình thành dòng chảy các sông vừa và lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành chất l-ợng n-ớc của chúng. Không lớn về l-u l-ợng n-ớc nh-ng nhiếm bẩn mạnh các sông nhỏ ảnh h-ởng đến chất l-ợng n-ớc sông tiếp nhận nó khoảng 10 lần lớn hơn so với ảnh h-ởng đến...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình bảo vệ môi trường - Phần 2 Bảo vệ nước lục địa - Chương 8

50 - 100m. Phô thuéc vμo kÝch th−íc cña s«ng vμ c¸c ®iÒu kiÖn t−¬ng øng d¶i nμy theo chiÒu réng cã thÓ trïng víi vïng b¶o tån n−íc ven bê hay lμ chØ mét phÇn cña nã. C¸c d¶i rõng kh¸c thuéc h¹ng ®iÒu tiÕt n−íc vμ cã thÓ bã trÝ trªn b·i båi (nÕu lín), trªn c¸c s−ên trªn b·i vμ c¹nh bê gèc. Ch−¬ng 8 ChiÒu réng d¶i rõng th−êng tõ 20 - 40 m. Gi÷a c¸c d¶i rõng cã B¶o vÖ c¸c s«ng nhá thÓ canh t¸c n«ng nghiÖp. C¸c d¶i rõng phßng hé cã kh¶ n¨ng b¶o toμn ®é s¹ch vμ ®é lín cña n−íc s«ng ngßi vμ hå. Mét sè l−îng ¸p ®¶o c¸c s«ng thuéc Liªn bang X« viÕt thuéc h¹ng nhá. ChiÒu dμi cña nã kh«ng qu¸ 100 - 150 km, cßn diÖn tÝch l−u vùc tõ 1000 - 2000 km2. C¸c s«ng bÐ, h×nh thμnh dßng ch¶y c¸c s«ng võa vμ lín, ®ãng vai trß quan träng trong viÖc h×nh thμnh chÊt l−îng n−íc cña chóng. Kh«ng lín vÒ l−u l−îng n−íc nh−ng nhiÕm bÈn m¹nh c¸c s«ng nhá ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng n−íc s«ng tiÕp nhËn nã kho¶ng 10 lÇn lín h¬n so víi ¶nh h−ëng ®Õn l−îng cña nã. C¸c s«ng nhá thay ®æi chÊt vμ l−îng n−íc cña m×nh nhanh h¬n s«ng trung b×nh vμ s«ng lín d−íi t¸c ®éng cña c¸c t¸c nh©n kü thuËt. Chóng rÊt nh¹y c¶m ®Õn c¸c thay ®æi nh©n t¹o c¸c ®iÒu kiÖn h×nh thμnh dßng ch¶y trªn l−u vùc cña chóng. Ngay c¶ chØ mét trang tr¹i ch¨n nu«i hay mét nhμ m¸y ®−êng cã thÓ biÕn mét s«ng nhá thμnh mét kªnh n−íc th¶i. Cho nªn s«ng nhá « nhiÔm cμng nhanh, cμng nhiÒu. Ngoμi ¶nh h−ëng cña c¸c c¸nh ®ång n«ng nghiÖp vμ trang tr¹i, bãn ph©n hãa häc, kinh tÕ c«ng nghiÖp vμ dÞch vô c«ng céng ngμy cμng më réng ¶nh h−ëng cña l·nh thæ ®« thÞ hãa vμ c¸c t¸c ®éng t¶i träng qu¸ møc lªn s«ng nhá. Khi ®ã cuèi cïng ngμy cμng sö dông m¹nh mÏ ®Ó lÊy n−íc cho c¸c nhu cÇu c«ng nghiÖp vμ n«ng nghiÖp, còng nh− ®Ó t−íi. §iÒu nμy dÉn tíi c¹n kiÖt dßng ch¶y s«ng ngßi, cho ®Õn khi nã dõng h¼n, ®Æc biÖt lμ c¸c vïng phÝa nam. 375 376
Trong khi ®ã, c¸c s«ng nhá lμ bÕn ®Ëu ®èi víi nhiÒu lo¹i c¸ ng−êi ta x©y dùng c¸c dËp ®iÒu tiÕt vμ c¸c thñy vùc nh©n t¹o, cã gi¸ trÞ, viÖc b¶o tån chóng ®· ®−îc th¶o trong b»ng luËt ph¸p. cho phÐp duy tr× mùc n−íc t−¬ng ®èi cao vμo mïa kiÖt vμ gi¶m Cho nªn vμo n¨m 1980 ®· th«ng qua NghÞ ®Þnh cña Héi ®ång Bé c¸c ho¹t ®éng ph¸ huû cña lò vμ lôt. Trªn c¸c s«ng nhá x©y c¸c dËp tμn, cßn vμo nh÷ng n¨m 40 - 40 cña thÕ kû XX ®· ph¸t tr−ëng Liªn X« “VÒ t¨ng c−êng b¶o vÖ c¸c s«ng nhá khái « triÓn viÖc x©y dùng c¸c tr¹m thñy ®iÖn nhá (n«ng th«n). §iÒu nhiÔm, r¸c r−ëi vμ c¹n kiÖt vμ vÒ sö dông hîp lý tμi nguyªn n−íc nμy vÉn cßn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ ®Õn ngμy nay. cña chóng”, trong ®ã héi ®ång bé tr−ëng c¸c n−íc céng hoμ, còng nh− c¸c bé, ngμnh cña Liªn X« ®· ®Ò nghÞ vμ thùc hiÖn c¸c Sè liÖu vÒ t×nh tr¹ng hiÖn t¹i cña c¸c s«ng nhá - tμi nguyªn biÖn ph¸p kh«i phôc n−íc c¸c s«ng nhá vμ xö lý n−íc cña chóng, n−íc cña chóng, sù sö dông c¸c c«ng tr×nh trªn chóng tiÕn hμnh thùc hiÖn viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh xö lý vμ kü thuËt thñy trong c¸c hå s¬ thñy lîi. Mét hå s¬ nh− thÕ ®−îc thμnh lËp theo cÇn thiÕt ®Ó triÖt tiªu c¸c nguyªn nh©n vμ c¬ së « nhiÔm, r¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t c¸c l−u vùc s«ng nhá. Khi ®ã ®· tÝnh hÕt c¸c r−ëi vμ c¹n kiÖt tμi nguyªn n−íc c¸c s«ng nhá. Mäi tæ chøc, tiÕn nhËp l−u ®Õn 10 km chiÒu dμi. Trong kÕt qu¶ kh¶o s¸t mçi con hμnh ho¹t ®éng cña m×nhcã thÓ g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn tμi s«ng hay l−u vùc s«ng ngßi vÒ tæng thÓ thu ®−îc c¸c th«ng tin nguyªn n−íc cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ n−íc ®Ó duy tr× vÒ ®é n−íc cña nã, sù ®iÒu vtiÕt tù nhiªn vμ nh©n t¹o cña c¸c thuËn lîi chÕ ®é n−íc vμ tr¹ng th¸i vÖ sinh ®i kÌm trªn c¸c s«ng hå, ao, vÒ sè ®Ëp bÒn v÷ng vμ d¹ng cña chóng, vÒ n¬i ®æ n−íc ®· nhá. ®Æc biÖt cã ý nghÜa lín lμ khi trong ®êi sèng c¸c s«ng nhá cã qua sö dông vμ l−îng cña chóng, vÒ chÊt l−îng n−íc, vÒ c¸c biÖn c¸c vïng b¶o tån n−íc, trong ®ã nghiªm kh¾c c¸c ho¹t ®éng ph¸p vÒ b¶o vÖ s«ng suèi. C¸c th«ng tin d¹ng b¶ng trong hå s¬ kinh tÕ. TÊt nhiªn ph−¬ng ¸n tèt nhÊt lμ hoμn toμn kh«ng cã dÉn tõ nguån ®Õn cöa, b¾t ®Çu theo s«ng chÝnh, sau ®ã lμ c¸c c¸c ho¹t ®éng nμy trong vïng b¶o tån n−íc (ngo¹i trõ c¸c ho¹t phô l−u th−o c¸c cÊp, tøc lμ t−¬ng øng víi c¸c cÊp ®· chÊp nhËn ®éng ®Ó duy tr× vïng b¶o tån n−íc). Tuy nhiªn tr¸nh khái hoμn cña Uû ban Nhμ n−íc vÒ KhÝ t−îng Thñy v¨n Liªn X« vÒ ®¸nh toμn sù thÓ hiÖn cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng ph¶i lóc nμo sè thø tù c¸c tr¹m thñy v¨n. còng thùc hiÖn ®−îc, cho nªn nã cÇn ph¶i ®Èm b¶o møc tèi Trªn c¬ së c¸c tμi liÖu cña hå s¬ thñy lîi cã thÓ tÝnh c©n thiÓu, kh«ng g©y ¶nh h−ëng râ rÖt ®Õn l−îng vμ chÊt l−îng n−íc b»ng thñy lîi theo däc s«ng ®èi víi mäi khu vùc kinh tÕ n−íc c¶ trong s«ng. §iÒu nμy bao gåm c¶ viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c¸c ®iÓm lÊy n−íc vμ ®æ n−íc. C¸c th«ng tin kh¸ chi tiÕt vÒ tμi ®iÒu d−ìng, ®èi víi nã cÇn ph¶i t¸ch ra vïng nghØ dμi ngμy nguyªn n−íc vμ c¸n c©n n−íc trong c¸c l−u vùc s«ng ngßi nhá th−êng xuyªn vμ ng¾n ngμy ®Ó cho phÐp ®iÒu tiÕt søc t¶i trªn bê cho phÐp thμnh lËp c¸c kÕ ho¹ch hiÖu qu¶ viÖc ®¶m b¶o n−íc cã s«ng. tÝnh ®Õn chÊt l−îng n−íc, x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng vμ thÓ tÝch nhu §èi víi sù tån t¹i tù nhiªn c¸c s«ng nhá rõng cã ý nghÜa rÊt cÇu dïng n−íc vμ dÉn n−íc trong c¸c l−u vùc s«ng ngßi cã tÝnh lín. Khi tÝnh ®Õn diÖn tÝch l−u vùc cña s«ng nhá kh«ng lín, cÇn ®Õn tr¹ng th¸i tån t¹i cña chóng. C¸c sè liÖu cña hå s¬ thñy lîi nhí r»ng viÖc chÆt c©y ngay c¶ mét kho¶ng rõng kh«ng lín cã gióp chóng ta ®¬n gi¶n viÖc lùa chän nguån cÊp n−íc, kÕ ho¹ch thÓ g©y ¶nh h−ëng lín ®Õn chÕ ®é n−íc cña nã. Sù gi¶m m¹nh hãa c¸c biÖn ph¸p thñy lîi vμ x¸c ®Þnh con ®−êng sö dông hîp ®é che pjñ cña l−u vùc dÉn tíi viÖc gi¶m nguån nu«i d−ìng n−íc lý tμi nguyªn n−íc ë c¸c con s«ng cô thÓ trong mét nÒn kinh tÕ ngÇm cña s«ng, chÕt h¼n vμo mïa kiÖt vμ lμm kh« c¹n. x¸c ®Þnh, mét vïng hay mét tØnh. Cho nªn hå s¬ lμ cÇn thiÕt cho c¸c viÖn thiÕt kÕ, c¸c c¬ quan kinh tÕ ®Þa ph−¬ng,c¸c nhμ quy §Ó duy tr× ®é lín cña n−íc c¸c s«ng nhá cao, trªn chóng 377 378
ho¹ch l−u vùc. ViÖc hå s¬ hãa thñy lîi c¸c s«ng nhá lμ c«ng viÖc rÊt quan träng, phøc t¹p vμ c«ng phu. Cho nªn nã ®ßi hái mét thêi gian thùc hiÖn dμi vμ tr−íc hÕt tiÕn hμnh ë c¸c vïng khai ph¸ kinh tÕ nhÊt cña n−íc ta, n¬i mμ c¸c s«ng nhá ®ang chÞu mét t¶i träng cña c¸c nh©n tè kü thuËt lín nhÊt. Danh môc Tμi liÖu tham kh¶o VÒ trËt tù sö dông vïng ven bê vμ ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong chóng cÇn ph¶i theo dâi c¸c ®¹i biÓu héi ®ång nh©n d©n ®Þa ph−¬ng vμ thu hót c¸c tæ chøc x· héi vμ c¸c c¬ 1. Бабкин В. И., Воскресенский К. П. Современная оценка водных quan sö dông s«ng hay g¾n liÒn víi viÖc b¶o vÖ thiªn nhiªn. Mét ресурсов Советского Союза. Водные ресурсы, 1976, № 5, xÝ nghiÖp bÊt kú g©y ra « nhiÔm, r¸c r−ëi vμ lÇy hãa s«ng buéc с. 5 - 13. ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó lμm s¹ch vμ kh«i phôc tr¹ng th¸i tù nhiªn cña nã. 2. Беличенко Ю. П., Швецов М., М. Рациональное использование и охрана водных ресурсов. М., Россельхозиздат, 1986. 303 с. §Ó t¨ng c−êng b¶o vÖ c¸c ®èi t−îng n−íc vμ sö dông chóng hîp lý h¬n, vμo n¨m 1980 ®· ban hμnh S¾c lÖnh “VÒ tr¸ch 3. Бесценная М. А., Орлов В. Г. Практикум по оценке загрязнен- nhiÖm hμnh chÝnh vÒ sù ph¸ vì luËt ph¸p vÒ n−íc” trong ®ã ности водных объектов 1учебное пособие). Л., ЛПИ - ЛГМИ, c¶nh b¸o c¸c tr¸ch nhiÖm cña c¸c thñ tr−ëng vμ c«ng d©n vÒ sù 1983. 54 с. nhiÓm bÈn, g©y r¸c r−ëi n−íc, lμm háng c¸c c«ng tr×nh thñy lîi 4. Водныи кодекс РСФСР. М., Юридическая литература, 1985. 44 с. vμ c¸c huû ho¹i kh¸c trong lÜnh vùc kinh tÕ n−íc. 5. Воронков П. П. Гидрохимия местного стока Европейской CÇn l−u ý r»ng, c¸c biÖn ph¸p thùc tÕ b¶o vÖ s«ng ngßi территории СССР. Л., Гидрометеоиздат, 1970. 188 с. trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt c¸c s«ng nhá, ®· chi phèi xu h−íng lμm gi¶m møc ®é « nhiÔm cña chóng (theo c¸c chÊt lμ 6. Зарубаев Н. В. Комплексное использование и охрана водных ресурсов'. Л., Стройиздат, 1976. 222 с. s¶n phÈm cña dÇu, phenol, hîp chÊt ®ång vμ kÏm) trong nhiÒu vïng c«ng nghiÖp ph¸t triÓn cña Liªn bang X« viÕt hay æn ®Þnh 7. Израэль Ю. А. и др. Осуществление в СССР системы монито- møc « nhiÔm n−íc theo c¸c chÊt h÷u c¬ ®Ô bÞ axit (BPK5, SPAV, ринга загрязнения природной среды. Л., Гидрометеоиздат, 1978. «xit nitrit vμ c¸c chÊt h÷u c¬). MÆc dï trong c¸c vïng riªng biÖt 116 с. sù « nhiÔm n−íc tiÕp tôc cßn ë møc cao (nhiÒu s«ng phÇn ¢u 8. Комплексное использование и охрана водных ресурсов (учебное Liªn X«, ®Æc biÖt lμ phÝa nam, Trung ¸, tØnh Sverdlov, mét sè пособие). М., Агропромиздат, 1985. 300 с. s«ng ë Xakhalin, mét vμi nh¸nh s«ng Obi vμ Kol−ma). 9. Кутырин И. М. Охрана водных объектов от загрязнения. Л., Гидрометеоиздат, 1988. 40 с. 10. Марчук Г. И. Математическое моделирование в проблеме окружающей среды. М., Наука, 1982. 317 с. 379 380
11. Маслов Б. С., Минаев И. В. Мелиорация и охрана природы. М., 3. b¶o vÖ ®¹i d−¬ng thÕ giíi Россельхозиздат, 1985. 270 с. 12. Математические модели контроля загрязнения воды. М., Мир, 1981. 471 с. 13. Методические основы оценки и регламентирования антропоген- ного влияния иа качество поверхностных вод. Л., Гидрометео- издат, 1987. 285 с. Ch−¬ng 1 14. Мировой водный баланс и водные ресурсы Земли. Л., Гидроме- теоиздат, 1974. Nguån gèc vμ c¸c d¹ng « nhiÔm §¹i d−¬ng ThÕ giíi 15. Никаноров А. М., Львов В. А., Каминский В. С. Контроль качества вод и их охрана. В кн. Труды V Всесоюзного гидроло- гического съезда. Л., Гидрометеоиздат, 1989, т. 7. Nh÷ng thËp niªn gÇn ®©y næi cém lªn vÊn ®Ò gia t¨ng c¸c 16. Никитин. Д. П., Новиков Ю. В. Окружающая среда и человек t¸c ®éng nh©n sinh tíi c¸c hÖ sinh th¸i biÓn do hËu qu¶ « nhiÔm (учебное пособие). М., Высшая школа, 1986. 414 с. biÓn vμ ®¹i d−¬ng. Sù lan truyÒn cña nhiÒu chÊt « nhiÔm ®· ®¹t 17. Об охране окружающей среды (сборник документов). М., 1986. tíi quy m« ®Þa ph−¬ng, khu vùc vμ thËm chÝ toμn cÇu. V× vËy, « 408 с. Орлов В. Г. Контроль качества поверхностных вод. nhiÔm c¸c biÓn, ®¹i d−¬ng vμ sinh giíi ®· trë thμnh mét vÊn ®Ò Учебное пособие. Л., 1988. 139 с. quèc tÕ quan träng nhÊt vμ sù tÊt yÕu ph¶i b¶o vÖ m«i tr−êng 18. Охрана водных ресурсов. М., Колос, 1979. 246 с. biÓn khái « nhiÔm lμ do nh÷ng yªu cÇu sö dông hîp lý tμi 19. Охрана окружающей среды (справочник). Л., Судостроение, nguyªn thiªn nhiªn quy ®Þnh. 1978. 549 с. Nhãm liªn kÕt c¸c chuyªn gia vÒ nh÷ng khÝa c¹nh khoa häc 20. Правила охраны поверхностных вод от загрязнения сточными « nhiÔm biÓn, trong ®ã cã c¸c chuyªn gia Liªn X«, ®· h×nh thμnh водами. М., 1975. 41 с. mét ®Þnh nghÜa vÒ « nhiÔm biÓn ®−îc Uû ban H¶i d−¬ng häc 21. Разумихин Н. В. Природные ресурсы и их охрана. Учебное Liªn chÝnh phñ (n¨m 1967) ñng hé vμ Héi nghÞ cña Liªn hîp пособие. Л., 1987. quèc vÒ c¸c vÊn ®Ò m«i tr−êng t¹i Stockholm, Thôy §iÓn (n¨m 1972) chÊp nhËn. ¤ nhiÔm biÓn ®−îc hiÓu lμ: “TÊt c¶ c¸c chÊt 22. Радзевич Н. Н., Пашканг К. В. Охрана и преобразование hoÆc n¨ng l−îng do con ng−êi trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®−a vμo природы. Учебное пособие. М. Просвещение, 1979. m«i tr−êng biÓn (kÓ c¶ c¸c vïng cöa s«ng) kÐo theo nh÷ng hËu 23. Фальковская Л. Н. и др. Основы прогнозирования качества qu¶ tai h¹i, nh− g©y thiÖt h¹i tμi nguyªn sinh vËt, nguy hiÓm поверхностных вод. М., Наука, 1982. 167 с. víi søc kháe con ng−êi, khã kh¨n cho ho¹t ®éng trªn biÓn (kÓ c¶ ®¸nh b¾t c¸), lμm suy tho¸i chÊt l−îng vμ gi¶m c¸c tÝnh chÊt 381 382