intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giáo trình cơ khí đại cương - Phần 2

Chia sẻ: Mai Tam | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

672
lượt xem
287
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình cơ khí đại cương - phần 2', kỹ thuật - công nghệ, cơ khí - chế tạo máy phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giáo trình cơ khí đại cương - Phần 2

  1. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Ch−¬ng II: C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ Kim lo¹i vµ Hîp kim ¬ng kh¸ niÖ lo¹ vµ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim 1 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 I. TÝnh chÊt chung cña Kim lo¹i & Hîp kim lo¹ 1. C¬ tÝnh: lµ nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ häc biÓu thÞ kh¶ n¨ng cña kim lo¹i hay hîp C¬ tÝnh: nh÷ biÓ kh¶ lo¹ kim chÞu t¸c dông cña c¸c lo¹i t¶i träng lo¹ trä CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim 1.1. §é bÒn: lµ kh¶ n¨ng cña vËt liÖu chÞu t¸c dông cña ngo¹i lùc mµ kh«ng bÒn: kh¶ liÖ ngo¹ kh« bÞ ph¸ huû. §é bÒn ®−îc ký hiÖu lµ σ ph¸ huû îc hiÖ S¬ ®å mÉu ®o ®é bÒn kÐo σk σk: ®é bÒn kÐo σn: ®é bÒn nÐn P σk = ( N / mm 2 ) σu: ®é bÒn uèn F0 σx: ®é bÒn xo¾n xo¾ ->> §¬n vÞ ®o ®é bÒn ®−îc tÝnh b»ng N/mm2; kN/m2 hay MN/m2 îc 2 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1
  2. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 1.2. §é cøng: lµ kh¶ n¨ng cña vËt liÖu chèng l¹i biÕn d¹ng dÎo côc bé khi cã ng: kh¶ liÖ chè ngo¹i lùc t¸c dông ngo¹ 1.2.1. §é cøng Brinen - Brinell: HB [kG/mm2] Brinell: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim πD 2 πD P HB = F= − D2 − d 2 F 2 2 Tuú theo chiÒu dµy cña mÉu thö mµ chän ®−êng kÝnh viªn bi: Tuú dµ cñ mÉ thö chä viª D = 10mm, D = 5mm hoÆc D = 0,25mm hoÆ Tuú theo tÝnh chÊt cña vËt liÖu mµ chän t¶i träng P cho thÝch hîp Tuú cñ vË liÖ mµ chä t¶ trä hî - Gang: P = 30D2 - §ång vµ Hîp kim ®ång P = 10D2 - Nh«m, batit vµ c¸c hîp kim mÒm kh¸c P = 2,25D2 Nh« kh¸ 3 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1.2.2. §é cøng R«coen - Rockwell: HRA, HRB, HRC được xác định bằng cách dùng tải trọng P ấn viên bi bằng thép đã đượ thé nhiệt luyện có đường kính 1,587mm tức là 1/16’’ (thang B) hoÆc mòi đườ 1/16’’ hoÆ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim c«n b»ng kim c−¬ng cã gãc ë ®Ønh 1200 (thang C hoặc A) lên bề mặt vật lên ¬ng liệu thử >> Viên bi thép dùng để thử những vật liệu ít cứng thé >> Mũi côn kim cương dùng để thử các vật liệu có độ cứng cao: thép đã cao: thé nhiệt luyện, ... Tải trọng tác dụng hai lần: - tải trọng sơ bộ P0 = 10kG - tải trọng chính P: chí + Bi thép: P = 100kG thé + Mũi kim cương: P = 150kG ng: - Thang B: giá trị đo được ký hiệu HRB (P = 100kG) giá đượ - Thang C: giá trị đo được ký hiệu HRC (P = 150kG) giá đượ - Thang A: giá trị đo được ký hiệu HRA (P = 60kG) giá đượ * Giá trị độ cứng Rockwell được chỉ thị trực tiếp trên đồng hồ của máy đo Giá đượ 4 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 2
  3. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 1.2.3. §é cøng Vicke - Vicker: HV [kG/mm2] Vicker: T¶i träng P tõ 5 – 120kG trä CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim th−êng P = 5; 10; 20; 30;50;100 vµ 120kG vµ P HV = 1,8544 d2 * Phương pháp đo độ cứng Vicke có đo cho cả vật liệu mềm và vật liệu phá Ph cứng có lớp mỏng của bề mặt sau khi thấm than, thấm nitơ, nhiệt luyện v.v.. 5 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1.3. §é d·n dµi t−¬ng ®èi δ%: lµ tû lÖ tÝnh theo phÇn tr¨m gi÷a l−îng d∙n dµi ¬ng phÇ tr¨ gi÷ îng sau khi kÐo vµ chiÒu dµi ban ®Çu CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim 11 − 1 0 l1: chiÒu dµi sau khi kÐo [mm] δ= . 100 % lo: chiÒu dµi ban ®Çu [mm] 10 §¬n vÞ: [%] vÞ: 1.4. §é dai va ch¹m ak: lµ kh¶ n¨ng cña vËt liÖu chÞu ®ùng ®−îc c¸c t¶i ch¹ kh¶ liÖ îc träng va ®Ëp mµ kh«ng bÞ ph¸ huû trä kh« ph¸ huû §¬n vÞ: [J/mm2] hay [kJ/m2] vÞ: 6 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 3
  4. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 2. Lý tÝnh: lµ nh÷ng tÝnh chÊt cña kim lo¹i thÓ hiÖn qua c¸c hiÖn t−îng vËt lý tÝnh: nh÷ lo¹ thÓ hiÖ hiÖ îng khi thµnh phÇn ho¸ häc cña kim lo¹i ®ã kh«ng bÞ thay ®æi. thµ phÇ ho¸ lo¹ kh« 2.1. Khèi l−îng riªng: lµ khèi l−îng cña 1cm3 vËt chÊt Khè îng riªng: khè îng CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim P γ= P: khèi l−îng cña vËt chÊt khè îng [ g / cm 3 ] V: thÓ tÝch cña vËt chÊt thÓ V 2.2. NhiÖt ®é nãng ch¶y: lµ nhiÖt ®é nung nãng ®Õn ®ã sÏ lµm cho kim lo¹i NhiÖ ch¶ nhiÖ lo¹ tõ thÓ r¾n chuyÓn sang thÓ láng thÓ chuyÓ thÓ 2.3. TÝnh d·n në: lµ kh¶ n¨ng d∙n në cña kim lo¹i khi nung nãng kh¶ lo¹ 2.4. TÝnh dÉn nhiÖt: lµ kh¶ n¨ng dÉn dßng nhiÖt cña kim lo¹i nhiÖ kh¶ nhiÖ lo¹ 2.5. TÝnh dÉn ®iÖn: lµ kh¶ n¨ng truyÒn dßng ®iÖn cña kim lo¹i kh¶ lo¹ 2.5. 2.6. Tõ tÝnh: lµ kh¶ n¨ng nhiÔm tõ cña kim lo¹i tÝnh: kh¶ lo¹ 2.6. 7 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 3. Ho¸ tÝnh: lµ ®é bÒn cña kim lo¹i ®èi víi nh÷ng t¸c dông ho¸ häc cña c¸c Ho¸ tÝnh: lo¹ nh÷ ho¸ chÊt kh¸c nh− «xy, n−íc axit v.v…mµ kh«ng bÞ ph¸ huû kh¸ xy, íc v.v… kh« ph¸ huû CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim 3.1. TÝnh chÞu ¨n mßn: lµ ®é bÒn cña kim lo¹i ®èi víi sù ¨n mßn cña c¸c m«i lo¹ tr−êng xung quanh 3.2. TÝnh chÞu nhiÖt: lµ ®é bÒn cña kim lo¹i ®èi víi sù ¨n mßn cña «xy trong nhiÖ lo¹ kh«ng khÝ ë nhiÖt cao hoÆc hoÆc ®èi víi t¸c dông ¨n kh« nhiÖ hoÆ hoÆ mßn cña mét vµi thÓ láng hoÆc thÓ khÝ ®Æc biÖt ë nhiÖt thÓ hoÆ biÖ nhiÖ ®é cao 3.1. TÝnh chÞu axit: lµ ®é bÒn cña kim lo¹i ®èi víi sù ¨n mßn cña axit axit: lo¹ 8 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 4
  5. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 4. TÝnh c«ng nghÖ: lµ kh¶ n¨ng cña kim lo¹i vµ hîp kim cho phÐp gia c«ng nghÖ kh¶ lo¹ vµ nãng hay gia c«ng nguéi ngué CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim 4.1. TÝnh ®óc: ®Æc tr−ng bëi ®é ch¶y lo∙ng, ®é co vµ tÝnh thiªn tÝch ch¶ ng, vµ thiª - §é ch¶y lo∙ng biÓu thÞ kh¶ n¨ng ®iÒu ®Çy khu«n cña kim lo¹i vµ hîp kim ch¶ biÓ kh¶ khu« lo¹ vµ - §é co biÓu thÞ sù co ngãt cña kim lo¹i khi kÕt tinh tõ láng sang ®Æc biÓ lo¹ - TÝnh thiªn tÝch lµ sù kh«ng ®ång nhÊt vÒ thµnh phÇn ho¸ häc cña kim lo¹i trong thiª kh« thµ phÇ ho¸ lo¹ c¸c phÇn kh¸c nhau cña vËt ®óc phÇ kh¸ 4.2. TÝnh rÌn: lµ kh¶ n¨ng biÕn d¹ng vÜnh cöu cña kim lo¹i khi chÞu t¸c dông rÌn: kh¶ lo¹ cña ngo¹i lùc ®Ó t¹o thµnh h×nh d¹ng cña chi tiÕt mµ kh«ng bÞ ngo¹ thµ kh« ph¸ huû ph¸ huû 4.3. TÝnh hµn: lµ kh¶ n¨ng t¹o thµnh sù liªn kÕt gi÷a c¸c chi tiÕt hµn khi kh¶ thµ liª gi÷ ®−îc nung nãng côc bé chç mèi hµn ®Õn tr¹ng th¸i ch¶y îc chç tr¹ th¸ ch¶ hay dÎo 9 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 II. CÊu t¹o vµ sù kÕt tinh cña kim lo¹i: vµ lo¹ 1. CÊu t¹o cña kim lo¹i: lo¹ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim CÊu tróc cña kim lo¹i tró lo¹ Mét sè chi tiÕt m¸y b»ng kim lo¹i lo¹ CÊu tróc KL nh×n qua tró nh× Liªn kÕt kim lo¹i nhê Liª lo¹ kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö hiÓ ®¸m m©y ®iÖn tö ®¸m 10 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 5
  6. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim 3D 2D S¬ ®å m¹ng tinh thÓ cña KL thÓ M¹ng tinh thÓ cña KL nh×n thÓ nh× d−íi kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö íi hiÓ Kim lo¹i cã cÊu t¹o tinh thÓ Kim lo¹ thÓ Ghi nhí: nhí - C¸c nguyªn tö KL ph©n bè theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh nguyª ph© luË - NhiÒu m¹ng tinh thÓ s¾p xÕp thµnh m¹ng kh«ng gian thÓ thµ kh« - Mçi nót m¹ng ®−îc coi lµ t©m cña c¸c nguyªn tö îc nguyª 11 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1.1. ¤ c¬ b¶n: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim lµ phÇn kh«ng gian nhá nhÊt cña m¹ng phÇ kh« nhá tinh thÓ ®Æc tr−ng cho m¹ng kh«ng gian thÓ kh« M¹ng tinh thÓ cña KL nh×n thÓ nh× d−íi kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö íi hiÓ ¤ c¬ b¶n cña m¹ng tinh thÓ KL thÓ 12 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 6
  7. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 1.2. C¸c kiÓu ¤ c¬ b¶n: kiÓ 1.2.1. LËp ph−¬ng thÓ t©m: ¬ng thÓ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim Ký hiÖu: hiÖ 1.2.2. LËp ph−¬ng diÖn t©m: ¬ng diÖ Ký hiÖu: hiÖ 13 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 1.2.3. Lôc ph−¬ng dµy ®Æc : ¬ng Ký hiÖu: hiÖ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim Ký hiÖu: hiÖ 14 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 7
  8. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Tuú theo lo¹i « c¬ b¶n ng−êi ta x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè m¹ng Tuú lo¹ th« Th«ng sè m¹ng lµ gi¸ trÞ ®é dµi ®o theo chiÒu c¹nh cña « c¬ b¶n Th« lµ gi¸ theo CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim - M¹ng lËp ph−¬ng: chØ cã mét th«ng sè m¹ng lµ a ¬ng: chØ th« lµ - M¹ng lôc gi¸c: cã 2 th«ng sè m¹ng lµ a vµ c gi¸ th« lµ vµ §¬n vÞ ®o cña th«ng sè m¹ng lµ ¨ngstrong (Ao): 1Ao = 10-8cm th« lµ 2. Sù biÓn ®æi m¹ng tinh thÓ cña kim lo¹i : biÓ thÓ lo¹ Khi ®iÒu kiÖn ngoµi thay ®æi (¸p suÊt, nhiÖt ®é, v.v..) tæ chøc kim lo¹i sÏ thay ®æi theo kiÖ ngoµ suÊt, nhiÖ ®é, chø lo¹ } D¹ng « c¬ b¶n thay ®æi Sù biÓn ®æi m¹ng tinh thÓ biÓ thÓ Th«ng sè m¹ng cã gi¸ trÞ thay ®æi Th« gi¸ 15 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 §−êng nguéi: ngué Tèc ®é nguéi ngué toC CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim CR = tgα T1 α T2 τ (s) 0 tn §−êng nguéi ngué Đèi víi mçi kim lo¹i nguyªn chÊt, lo¹ nguyª chÊt, b»ng thÝ nghiÖm ng−êi ta x¸c ®Þnh ®−îc nghiÖ îc mét ®−êng nguéi nhÊt ®Þnh ngué 16 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 8
  9. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 3. Sù kÕt tinh cña kim lo¹i lo¹ Khi kim lo¹i ë tr¹ng th¸i láng chuyÓn sang tr¹ng th¸i r¾n ®−îc gäi lµ sù kÕt tinh lo¹ tr¹ th¸ chuyÓ tr¹ th¸ îc Khi Kim lo¹i kÕt tinh theo mét qu¸ tr×nh gåm nhiÒu giai ®o¹n: Kim lo¹ qu¸ tr× CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim toC Trung t©m kÕt tinh – t©m mÇm Qu¸ tr×nh kÕt tinh ph¸t triÓn Qu¸ tr× ph¸ triÓ KÕt thóc qu¸ tr×nh kÕt tinh thó qu¸ tr× τ (s) T©m mÇm: - cã thÓ lµ c¸c ph©n tö t¹p chÊt kh«ng nãng chảy nh− bôi t−êng lß thÓ ph© kh« - chÊt s¬n khu«n v.v… khu« v.v… - t©m mÇm tự sinh h×nh thµnh ë những nhãm nguyªn tö cã trËt tù ®¹t ®Õn kÝch thµ nguyª trË ®¹t th−íc ®ñ lín íc Tuú theo vËn tèc nguéi kh¸c nhau mµ l−îng t©m mÇm xuÊt hiÖn nhiÒu hay Ýt, sù kÕt Tuú ngué kh¸ îng hiÖ Ýt, tinh sÏ t¹o ra sè l−îng ®¬n tinh thÓ (hay h¹t) nhÊt ®Þnh îng ®¬n thÓ h¹ 17 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 C¸c giai ®o¹n cña Qu¸ tr×nh kÕt tinh t¹o h¹t kim lo¹i Qu¸ tr× h¹ lo¹ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim toC Pha láng Nhiệt ®é kÕt tinh Pha r¾n τ (s) 18 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 9
  10. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 H−íng kÕt tinh: íng tinh: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim Biªn giíi h¹t Biª gií KÕt tinh kiÓu nh¸nh c©y kiÓ nh¸ 19 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 III. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ hîp kim: Kh¸ niÖ kim: Mét sè kh¸i niÖm: kh¸ niÖ 1. Pha lµ những phÇn tö cña hîp kim cã thµnh phÇn ®ång nhÊt ë cïng mét tr¹ng th¸i vµ phÇ thµ phÇ tr¹ th¸ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim ngăn c¸ch víi c¸c pha kh¸c b»ng bÒ mÆt ph©n chia (nÕu ë tr¹ng th¸i r¾n th× ph¶i cã sù kh¸ ph© tr¹ th¸ th× ph¶ ®ång nhÊt vÒ cïng mét kiÓu m¹ng vµ th«ng sè m¹ng) kiÓ vµ th« Mét tËp hîp c¸c pha ë tr¹ng th¸i c©n b»ng gäi lµ hÖ hîp kim tr¹ th¸ 2. Nguyªn lµ mét vËt chÊt ®éc lËp cã thµnh phÇn kh«ng ®æi, t¹o nªn c¸c pha cña hÖ Nguyª thµ phÇ kh« t¹ Trong mét sè tr−êng hîp nguyªn còng lµ c¸c nguyªn tè ho¸ häc hoÆc lµ hîp chÊt ho¸ nguyª nguyª ho¸ hoÆ ho¸ häc cã tÝnh æn ®Þnh cao 3. C¸c tæ chøc cña hîp kim chø 3.1. Dung dÞch ®Æc: Hai hoÆc nhiÒu nguyªn tè cã kh¶ năng hoµ tan vµo nhau ë tr¹ng th¸i ®Æc gäi lµ hoÆ nguyª kh¶ hoµ tr¹ th¸ dung dÞch ®Æc Cã hai lo¹i dung dÞch ®Æc: lo¹ - dung dÞch ®Æc thay thÕ - dung dÞch ®Æc xen kÏ 20 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 10
  11. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 - Dung dÞch ®Æc thay thÕ: thÕ: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim - Dung dÞch ®Æc xen kÏ: ®Æc kÏ B Sù hoµ tan xen kÏ bao giê còng cã giíi h¹n hoµ kÏ gií h¹ 21 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 3.2. Hîp chÊt ho¸ häc: ho¸ Pha ®−îc t¹o nªn do sù liªn kÕt giữa c¸c nguyªn tè kh¸c nhau theo mét tû lÖ x¸c ®Þnh îc t¹ liª nguyª kh¸ gäi lµ hîp chÊt ho¸ häc ho¸ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim VÝ dô: Hîp chÊt ho¸ häc Fe3C dô: ho¸ 3.3. Hçn hîp c¬ häc: Những nguyên tố không hoà tan vào nhau cũng không liên kết để tạo hoà thành hợp chất hoá học mà chỉ liên kết với nhau bằng lực cơ học thuần thà hoá tuý, thì gọi hệ hợp kim đó là hỗn hợp cơ học tuý, thì hçn hîp c¬ häc kh«ng lµm thay ®æi m¹ng nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè thµnh phÇn kh« nguyª nguyª thµ phÇ 22 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 11
  12. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Cấu trúc của hợp kim: trú kim: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim Nguyªn tö Nguyª Hydro Nguyªn Nguyª tö S¾t Nguyªn Nguyª tö Titan Nguyªn tö S¾t Nguyª Nguyªn tö Nguyª Titan 23 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 4. Giản ®å tr¹ng th¸i cña hîp kim: lµ sù biÓu diÔn qu¸ tr×nh kÕt tinh cña hệ hîp kim tr¹ th¸ kim: biÓ qu¸ tr× C¸ch x©y dùng Gi¶n ®å tr¹ng th¸i cña hÖ Hîp kim Gi¶ tr¹ th¸ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim X©y dùng gi¶n ®å tr¹ng th¸i gi¶ tr¹ th¸ b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ¬ng ph¸ ph© nhiÖt, nghÜa lµ thiÕt lËp c¸c ®−êng nhiÖ nghÜ nguéi ngué 24 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 12
  13. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Qu¸ tr×nh kÕt tinh phô thuéc vµo nhiÖt ®é vµ nång ®é cña c¸c chÊt t¹o thµnh Qu¸ tr× thué nhiÖ thµ CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim Ví dụ: Các đường nguội của các hợp kim chì - antimon: đườ chì antimon: toC toC toC toC toC 0 0 0 0 375 0 75%Pb 95%Pb 90%Pb 87%Pb 100%Pb 25%Sb 5%Sb 10%Sb 13%Sb 1 1 325 1’ 1 1 2’ 2 2’ 2’ 2’ 246 2 2 1 2 3 3 3 3 3 200 τ τ τ τ τ 25 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 Dùa vµo c¸c ®−êng nguéi, ta x¸c ®Þnh ®−îc c¸c ®iÓm tíi h¹n cña mçi hîp kim ngué îc Đ−a tÊt c¶ c¸c ®iÓm tíi h¹n lªn 1 gi¶n ®å tæng hîp, ta cã gi¶n ®å tr¹ng th¸i cña hÖ gi¶ gi¶ tr¹ th¸ hîp kim toC toC CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim B A 375 Pha láng ACB: ®−êng láng DCE: ®−êng ®Æc Sb + Láng Pb + Láng DCE: ®−êng cïng tinh C 246 D E Gi¶n ®å tr¹ng Gi¶ tr¹ th¸i chØ râ c¶ tæ th¸ chØ [Pb + Sb ] Sb] Pb + [Pb + Sb] [Pb Sb] chøc cña hîp kim chø Sb + [Pb + Sb] [Pb Sb] trong c¸c ®iÒu kiÖn c©n b»ng kiÖ 200 0 5 10 13 25 40 60 80 100% Sb 100% Pb 95 90 87 75 60 40 20 0 Giản ®å tr¹ng th¸i cña hÖ hîp kim ch× - antimon tr¹ th¸ ch× 26 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 13
  14. Bản quyền của ThS. Vũ Đình Toại 13.08.2009 Các loại giản đồ trạng thái của hợp kim 2 nguyên: thá nguyên: toC toC toC toC CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim Pha láng Pha láng α+L B+L A+L α [A+B] A+ B+ [A+B] [A+B] 0 0 100% B 100% B 100% A 100% A 0 0 Loại I Loại II 27 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 Các loại giản đồ trạng thái của hợp kim 2 nguyên: thá nguyên: CƠ KHÍ ĐẠI CƯƠNG: Cấu tạo của Kim loại & Hợp kim toC toC toC toC [AmBm ] AmBm] Pha láng Pha láng Pha láng L+β L+α α β [α + β ] 0 0 AmBm 100% B 100% B 100% A 100% A 0 0 Loại III Loại IV 28 / 28 © ThS. KSHQT. Vũ Đình Toại - Bộ môn Hàn & CNKL - ĐHBK HN, toai-dwe@mail.hut.edu.vn, Tel: 04.3868 4542, Fax: 04.3868 4543 14
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2