intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giáo trình đại cương về chẩn đoán lâm sàn thú y về hình thức và mức độ của những rối loạn trong cơ thể bệnh p3

Chia sẻ: Sdafs Afdsg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

85
lượt xem
6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Do hệ thống thần kinh của gia súc non chưa ổn định nên kém thích nghi với sự thay đổi của ngoại cảnh. Gia súc non trong thời kỳ bú sữa có tốc độ phát triển về cơ thể rất nhanh, đòi hỏi phải cung cấp đầy đủ đạm, khoáng và vitamin. Trong khi đó sữa mẹ ngày càng giảm về số lượng và chất lượng, nếu không bổ sung kịp thời, gia súc non dễ bị còi cọc và nhiễm bệnh.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giáo trình đại cương về chẩn đoán lâm sàn thú y về hình thức và mức độ của những rối loạn trong cơ thể bệnh p3

  1. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k tương ng c a con v t: hai bên mông, hai bên thành b ng, hai bên ng c, hai bên chân,... và có s so sánh gi a cơ quan t ch c đau v i cơ quan t ch c lành đ th y đư c nh ng bi n đ i b t thư ng. b. Phương pháp s n n S n n là phương pháp dùng c m giác c a ngón tay, bàn tay đ ki m tra ch khám, xác đ nh nhi t đ , đ m, tr ng thái,... và s m n c m c a t ch c cơ th gia súc. S n n cũng bi t đư c c m giác c a con v t khi đau. Qua s n n ngư i khám còn xác đ nh đư c tình tr ng m ch c a gia súc, s n n đ đo huy t áp, đ khám tr c tràng. Do v y, s n n là phương pháp thư ng dùng trong thú y (hình 1.13). S n n có hai cách sau: Hình 1.13. Phương pháp s n n - S n n nông: là vi c s n n nh ng cơ quan b ph n nông đ bi t đư c ôn đ , đ m c a da, l c căng c a cơ, t n s hô h p, nh p tim,… - S n n sâu: dùng đ khám các khí quan, t ch c sâu trong cơ th gia súc (ví d : S n n d c trâu bò). Khi s n n ki m tra các khí quan, t ch c c a cơ th gia súc, nh c m giác tay ta có th nh n bi t các tr ng thái sau: - D ng r t c ng: Như s vào xương. - D ng c ng: Như s vào gan, th n. - D ng b t nhão: C m giác m m như b t, n tay r i b ra đ l i v t. D ng này thư ng do t ch c b th m ư t (ví d : b th y thũng). - D ng ba đ ng: Khi s th y c m giác lùng nhùng, di đ ng, n vào gi a thì lõm xu ng. D ng này là do t ch c m t đàn tính vì th m đ y nư c (Ví d : Các t ch c b mưng m ). - D ng khí thũng: S vào th y c m giác m m, ch a đ y khí. n m nh vào t ch c nghe th y ti ng kêu lép bép do khí l n sang ph n t ch c bên c nh. D ng này có th do t ch c tích khí ho c có túi không khí. S n n là phương pháp khám b nh đơn gi n, tuy nhiên đ s n n mang l i hi u qu cao đòi h i ngư i khám ph i n m v ng v v trí gi i ph u và có kinh nghi m trong ch n đoán b nh. 15
  2. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k c. Phương pháp gõ Gõ là phương pháp khám b nh cơ b n, mà cơ s c a nó là âm hư ng, âm thanh do các v t th ch n đ ng t o ra. Các v t th khác nhau, trong các tr ng thái khác nhau khi gõ s cho các âm thanh khác nhau. Do v y, các khí quan t ch c khác nhau trong cơ th gia súc có c u t o và tính ch t khác nhau nên khi gõ s phát ra các âm thanh khác nhau. Trong tr ng thái b nh lí, các cơ quan t ch c cũng thay đ i v tính ch t, khi đó âm phát ra khi gõ s thay đ i. * K thu t gõ Tùy theo gia súc c n khám b nh l n hay nh mà ta có th áp d ng các phương pháp gõ sau: Gõ tr c ti p: dùng ngón tr và ngón gi a c a tay thu n gõ theo chi u th ng đ ng (vuông góc) v i b m t c a t ch c khí quan c n khám. V i cách gõ này, l c gõ không l n, âm phát ra nh , thư ng áp d ng v i gia súc nh . Hình 1.14. Búa gõ và b n gõ Gõ gián ti p: là các phương pháp gõ qua m t v t trung gian - Gõ qua ngón tay: dùng ngón gi a và ngón tr tay trái đ t sát lên b m t t ch c khí quan c n khám c a gia súc, ngón gi a và ngón tr c a tay ph i gõ lên vuông góc v i hai ngón tay trái. Phương pháp này thư ng áp d ng đ khám cho các loài gia súc nh ( dê, c u, chó, mèo,…) - Gõ b ng búa qua b n gõ: Búa gõ có kích thư c và tr ng lư ng khác nhau tùy theo vóc dáng c a gia súc. Đ i v i gia súc nh thư ng dùng lo i búa có tr ng lư ng nh t 60 - 75 gam, gia súc l n dùng lo i búa n ng hơn 120 - 160 gam (hình 1.14) B n gõ đư c làm cùng v t li u v i búa gõ, có th b ng g , s ng, nh a hay kim lo i. B n gõ có lo i hình vuông, hình tròn dài, hình ch nh t,... sao cho thu n ti n, d thao tác, áp sát đư c vào thân con v t. Cách gõ: Tay trái c m b n gõ (phi n gõ) đ t sát lên b m t khí quan t ch c c a gia súc c n khám. Tay ph i c m búa gõ, gõ d t khoát t ng ti ng m t. L c gõ m nh hay nh ph thu c vào t ch c c n gõ to hay bé, nông hay sâu. Khi gõ m nh, các ch n đ ng có th lan trên b m t cơ th t 4 - 6cm, sâu đ n 7cm, còn n u gõ nh các ch n đ ng lan 2 - 3cm và sâu 4cm. Khi gõ nên đ gia súc nơi yên tĩnh, không có t p âm đ tránh làm l n t p v i âm gõ. Do v y, nên đ gia súc trong phòng có di n tích phù h p và đóng kín c a. * Nh ng âm gõ Tùy theo đ c đi m và tính ch t c a các t ch c, khí quan mà có các âm gõ sau: 16
  3. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k - Âm trong: âm này vang m nh, âm hư ng kéo dài Ví d : khi gia súc kh e m nh n u ta gõ vùng ph i và vùng manh tràng thí âm phát ra s trong. - Âm đ c: âm này có ti ng vang y u và ng n Ví d : khi gõ vùng gan ho c vùng có b p cơ dày s phát ra âm đ c. Khi ph i b thùy ph viêm giai đo n gan hóa ta gõ cũng s nghe th y có âm đ c. - Âm đ c tương đ i: là âm phát ra khi ta gõ vùng rìa ph i, vùng quanh tim ho c vùng ph i b xung huy t (do t ch c ph i v a ch a nư c, v a ch a khí),… - Âm tr ng: là nh ng âm to nhưng không vang Ví d : âm phát ra khi ta gõ vào vùng d c ho c vùng manh tràng gia súc nhai l i kh e m nh. d. Phương pháp nghe Nghe là phương pháp dùng tr c ti p tai ho c qua d ng c chuyên d ng đ nghe nh ng âm phát ra t các khí quan b ph n c a c a cơ th gia súc như tim, ph i, d dày, ru t,…đ bi t đư c tr ng thái và s ho t đ ng c a các cơ quan, b ph n đó. * Các phương pháp nghe: có hai phương pháp nghe Hình 1.15. Nghe tim bò Nghe tr c ti p: là cách dùng tr c ti p tai, áp sát vào cơ th gia súc đ nghe, ngư i nghe có th dùng m t mi ng v i ho c mi ng khăn s ch ph lên vùng c n nghe trên cơ th gia súc đ gi v sinh. Khi nghe ph n ng c c a gia súc thì ngư i nghe quay m t v phía đ u gia súc, còn khi nghe ph n b ng c a gia súc thì ngư i nghe quay m t v phía sau c a con v t. Khi nghe tay bên trong c a ngư i nghe đ t lên s ng lưng c a con v t. Nghe gián ti p: Đây là phương pháp nghe qua ng nghe. Hi n nay ngư i ta thư ng dùng ng nghe hai loa có đ phóng đ i âm thanh l n, s d ng thu n l i và âm nghe đư c rõ, không l n t p âm (hình 1.15). * Đi u ki n nghe - Đ gia súc nơi yên tĩnh, tránh gió to, không làm gia súc rung da, gia súc ph i đ ng tư th tho i mái. - Nghe l n lư t t trên xu ng dư i, t trái qua ph i, m i v trí ph i nghe lâu đ xác đ nh rõ âm thanh nghe đư c. 17
  4. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k - Khi nghe ph i có s so sánh đ i chi u gi a hai bên ng c, n u mu n nghe rõ thì cho gia súc v n đ ng trong vài phút. 1.5.2. Các phương pháp khám đ c bi t Trong nhi u trư ng h p, các phương pháp khám cơ b n không th đưa ra nh ng k t lu n ch n đoán chính xác ho c c n ph i có thêm căn c đ k t lu n v b nh thì vi c s d ng các bi n pháp khám đ c bi t là c n thi t. Các phương pháp khám đ c bi t bao g m các phương pháp sau a. Xét nghi m Trong m t s b nh c th c n ph i ti n hành m t s xét nghi m c n lâm sàng (trong phòng thí nghi m) như các xét nghi m máu, phân, nư c ti u, s a,... b. X - quang Ch n đoán X - quang là nh ng phương pháp dùng tia Rơnghen đ khám xét các khí quan trong cơ th . Hình 1.16. Ch p X - quang Nh ng phương pháp đó d a vào: - Tính ch t đâm xuyên sâu c a tia Rơn-ghen. - S h p th tia Rơn-ghen khác nhau c a các ph n t trong cơ th . Do các mô h p th tia Rơn-ghen khác nhau nhi u hay ít nên nó t o ra nh ng hình X - quang đ m hay nh t. Vì tia Rơn-ghen không tác d ng trên võng m c m t nên đ th y các hình nh đó, ngư i ta ph i dùng các phương pháp đ c bi t sau: - Phương pháp ch p X - quang: dùng phim nh đ ch p (hình 1.16). - Phương pháp chi u X - quang hay chi u đi n: dùng màn chi u huỳnh quang ho c dùng tăng sáng truy n hình. Hi n nay, ngư i ta không dùng chi u X - quang dư i màn huỳnh quang mà ch chi u X - quang dư i tăng sáng truy n hình đ gi m li u nhi u x , b o v cho th y thu c và cơ th b nh, đ ng th i cho ch t lư ng hình nh t t hơn. Khi c n th y rõ chi ti t c u t o c a m t b ph n c th c a cơ th như: xương, ph i,... ngư i ta s d ng phương pháp ch p X - quang. Tuy nhiên, khi mu n khám xét các b ph n theo đ m i hư ng và mu n th y s chuy n đ ng c a các cơ quan như: nhu đ ng c a d dày ru t,... ngư i ta dùng phương pháp chi u X - quang. Hai phương pháp trên không mâu thu n v i nhau mà đư c s d ng k t h p v i nhau nh m góp ph n nâng cao ch t lư ng và hi u qu c a công tác ch n đoán b nh. 18
  5. h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k c. Siêu âm * Nguyên lý J. Curie (1880) và Lippman (1981) đã tìm ra sóng siêu âm trên cơ s hi u ng áp đi n. Trên cơ s tinh th áp đi n ép vào, giãn ra dư i nh hư ng c a dòng đi n xoay chi u t o ra năng lư ng âm h c, ngư i ta ch t o ra các đ u dò phát và thu sóng siêu âm. Các sóng âm đư c phát ra t đ u dò xuyên qua các t ch c cơ th , d i l i m t ph n năng Hình 1.17. Siêu âm ch n đoán b nh lư ng n u g p các t ch c kháng âm c a t ch c khác nhau. Ph n sóng âm còn l i ti p t c truy n đi và d i l i t i khi không còn năng lư ng. Các sóng âm d i l i tr v đ u dò phát sóng đư c đưa vào b ph n ti p nh n khu ch đ i c a máy siêu âm đ xu t hi n trên màn hi n sóng. Tín hi u ghi nh n trên màn hi n sóng ph n ánh c u trúc c a t ch c khi sóng siêu âm truy n qua như kích thư c, đ dày, biên đ di đ ng, kho ng cách gi a các c u trúc,… Siêu âm là nh ng sóng âm có t n s cao hơn 20.000 Hz, có đ c tính: - S phát x c a siêu âm - Tính d n truy n c a siêu âm. - S ph n h i c a siêu âm khi truy n qua môi trư ng khác nhau c a các cơ quan. - S suy gi m c a siêu âm * Tính ưu vi t c a siêu âm - Phương pháp thăm dò không ch y máu - Không đ c h i cho cơ th nên thăm dò đư c nhi u l n đ theo dõi di n bi n b nh. - S d ng d dàng và có k t qu nhanh chóng. Hình 1.18. Phương pháp n i soi d. N i soi khí qu n gia súc Đ ch n đoán b nh nh t là b nh đư ng tiêu hoá, hi n nay trong y h c dùng các phương pháp n i soi: soi d dày - tá tràng, soi đ i tràng, soi h u môn - tr c tràng, soi b ng (hình 1.18) 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0