Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành hệ thống phân tích nguyên lý lập luận một số vấn đề về nhập khẩu tư bản p6', khoa học xã hội, kinh tế chính trị phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo trình hình thành hệ thống phân tích nguyên lý lập luận một số vấn đề về nhập khẩu tư bản p6
- tÕ níc ta tõng bíc chuyÓn biÕn theo híng kinh tÕ thÞ trêng
hiÖn ®¹i.
Khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi lu«n cã chØ sè
ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, vµ cao h¬n h¼n chØ
sè ph¸t triÓn chung cña c¶ níc (chØ sè ph¸t triÓn cña khu vùc
cã vèn ®Çu t níc ngoµi n¨m 1997 lµ: 120,75% vµ chØ sè ph¸t
triÓn chung cña c¶ níc lµ 108,15%; n¨m 1998 lµ: 116, 88%
vµ 105,8%. Tû träng cña khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc
ngoµi trong GDP còng cã xu híng t¨ng lªn (n¨m 1997 lµ
9,08%; n¨m 1998 lµ 10,12%; 1999 lµ 13,3%).
§èi víi ngµnh c«ng nghiÖp: C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
t níc ngoµi kh«ng nh÷ng chiÕm tû träng cao mµ cßn cã xu
híng t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn
ngµnh c«ng nghiÖp. Tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña khu vùc nµy,
®¹t tõ 28,9% n¨m 1997 ®· t¨ng lªn 31,98% n¨m 1998 vµ
34,73% n¨m 1999. Trong ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, c¸c
doanh nghiÖp cã vãn ®Çu t níc ngoµi ®ang cã vÞ trÝ hµng ®Çu
víi tû träng 79% gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn ngµnh. Trong ngµnh
c«ng nghiÖp chÕ biÕn, tû träng nµy chiÕm kho¶ng 22% vµ cã
xu híng ngµy cµng t¨ng.
§èi víi ngµnh c«ng nghiÖp: TÝnh ®Õn nay, cã 211 dù ¸n
FDI ®ang ho¹t ®éng trong ngµnh víi tæng sè vèn ®¨ng ký h¬n
51
- 2 tû USD. §Çu t níc ngoµi ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ n©ng cao
n¨ng lùc s¶n xuÊt cho ngµnh, chuyÓn giao cho lÜnh vùc nhiÒu
gièng c©y, gièng con t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm chÊt lîng cao,
gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña n«ng l©m s¶n hµng ho¸. Vèn ®Çu
t níc ngoµi cßn gãp phÇn lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
n«ng l©m nghiÖp theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ CNH - H§H.
NÕu nh tríc ®©y ®Çu t níc ngoµi chØ chñ yÕu tËp trung vµo
chÕ biÕn gç, l©m s¶n th× nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhiÒu dù ¸n ®·
híng vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt gièng, trång trät, s¶n xuÊt
thøc ¨n ch¨n nu«i, mÝa ®êng, trång rõng
VÊn ®Ò nh÷ng c«ng nghÖ ®ang ®îc sö dông ë c¸c doanh
nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi hiÖn cßn nh÷ng ý kiÕn ®¸nh
gi¸ kh¸c nhau. Nhng nÕu ph©n tÝch theo logic, cïng víi ®¸nh
gi¸ thùc tÕ cña mét sè c¬ quan chuyªn m«n th× thÊy r»ng: C¸c
nhµ ®Çu t níc ngoµi bao giê còng ®Æt lîi nhuËn vµ thêi gian
thu håi vèn lµ môc tiªu hµng ®Çu. TiÕp theo lµ thiÕt bÞ c«ng
nghÖ. MÆc dï cha ph¶i lµ hiÖn ®¹i nhÊt cña thÕ giíi nhng
phÇn lín lµ hiÖn ®¹i h¬n nh÷ng thiÕt bÞ ®· cè tríc ®©y cña
ViÖt Nam.
Mét vÊn ®Ò còng rÊt quan träng lµ, nÕu nh tríc ®©y, c¸c
doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ biÕt s¶n xuÊt kinh doanh thô ®éng
52
- th× sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi ®· thùc sù trë thµnh nh©n tè t¸c ®éng m¹nh lµm thay ®æi
c¶n b¶n ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam theo híng thÝch cùc vµ ngµy cµng thÝch
nghi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
ph¶i ®¬ng ®Çu víi vÊn ®Ò x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng tån t¹i hay ph¸
s¶n. §Ó cã thÓ tån t¹i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ cßn c¸ch
lµ thay ®æi mét c¸ch can b¶n tõ c«ng nghÖ cho ®Õn ph¬ng
thøc s¶n xuÊt kinh doanh.
Thø ba: Ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi ®· t¹o ra mét sè lîng lín chç lµm viÖc trùc tiÕp vµ gi¸n
tiÕp cã thu nhËp cao, ®ång thêi gãp phÇn h×nh thµnh c¬ chÕ
thóc ®Èy viÖc n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cho ngêi lao ®éng.
TÝnh ®Õn ngµy 31/12/1999 c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
t níc ngoµi ®· t¹o ra 296.000 viÖc lµm trùc tiÕp vµ kho¶ng 1
triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp. Nh vËy, sè lao ®éng lµm viÖc trong
c¸c bé phËn cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n ®Çu t
níc ngoµi chiÕm khoangr 39% tæng sè lao ®éng b×nh qu©n
hµng n¨m trong khu vùc nhµ níc.
Thu nhËp b×nh qu©n cña lîng lao ®éng nµy lµ 70 USD/
th¸ng b»ng kho¶ng 150% møc thu nhËp b×nh qu©n cña lao
®éng trong khu vùc Nhµ níc. §©y lµ yÕu tè hÊp dÉn ®èi víi
53
- lao ®éng ViÖt Nam do ®ã ®· t¹o ra sù c¹nh tranh nhÊt ®Þnh trªn
thÞ trêng lao ®éng. Tuy nhiªn, lao ®éng lµm viÖc trong c¸c
doanh nghiÖp nµy ®ßi hái cêng ®é lao ®éng cao, kû luËt
nghiªm kh¾c, tr×nh ®é cao lµ yÕu tè t¹o nªn ngêi ViÖt Nam cã
ý thøc tu dìng, rÌn luyÖn, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ.
VÒ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh doanh: Tríc khi bíc
vµo c¬ chÕ thÞ trêng, chóng ta cha cã nhiÒu nhµ doanh
nghiÖp cã kh¶ n¨ng tæ chøc cã hiÖu qu¶ trong m«i trêng c¹nh
tranh, khi c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi b¾t ®Çu ho¹t ®éng, c¸c
nhµ ®Çu t níc ngoµi ®a vµo ViÖt Nam nh÷ng chuyªn gia
giái ®ång thêi ¸p dông nh÷ng chÕ ®é qu¶n lý, tæ chøc kinh
doanh tiªn tiÕn.
§©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
tiÕp cËn, häc tËp vµ n©ng cao tr×nh ®é. MÆt kh¸c, c¸c nhµ ®Çu
t níc ngoµi còng buéc ph¶i ®µo t¹o c¸c bé qu¶n lý còng nh
lao ®éng ViÖt Nam ®Õn mét tr×nh ®é nµo ®ã ®Ó ®¸p øng ®îc
c¸c yªu cÇu trong c¸c dù ¸n. Nh vËy dï muèn hay kh«ng th×
c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh ®µo t¹o
nguån nh©n lùc ViÖt Nam.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi thóc ®Èy qu¸ tr×nh më cöa vµ
héi nhËp cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi thÕ giíi, nã lµ mét
54
- trong nh÷ng ph¬ng thøc ®a hµng ho¸ t¹i ViÖt Nam th©m
nhËp vµo thÞ trêng níc ngoµi mét c¸ch cã lîi nhÊt.
C¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c
dù ¸n ®· trë thµnh "cÇu nèi", lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó ViÖt Nam
nhanh chãng tiÕp cËn vµ tiÕn hµnh hîp t¸c víi nhiÒu quèc gia,
tæ chøc quèc tÕ, trung t©m kinh tÕ kü thuËt c«ng nghÖ cao cña
thÕ giíi.
MÆt kh¸c, ho¹t ®éng cña FDI ®· gióp ViÖt Nam më réng
thÞ phÇn ë níc ngoµi. §èi víi nh÷ng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña
c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi v« h×nh chung ®·
biÕn c¸c b¹n hµng truyÒn thèng cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi
t¹ivn thµnh b¹n hµng cña ViÖt Nam. Nhê cã nh÷ng lîi thÕ
trong ho¹t ®éng thÞ trêng thÕ giíi nªn tèc ®é t¨ng kim ng¹ch
xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp nµy, cao h¬n kh¶ n¨ng xuÊt
khÈu cña c¶ níc vµ h¬n h¼n c¸c doanh nghiÖp trong níc.
Tãm l¹i, ho¹t ®éng cña FDI võa qua ®· gã phÇn chuyÓn
biÕn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam theo híng mét nÒn kinh tÕ CNH -
H§H. §èi víi ViÖt Nam nh lùc khëi ®éng, nh mét trong
nh÷ng ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng cña c«ng cuéc CNH - H§H.
Mét sè dù ¸n F®I ®· gãp phÇn x©y dùng mét sè doanh nghiÖp
ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n, s¶n xuÊt ®×nh ®èn cã nguy
55
- c¬ ph¸ s¶n. Kh«ng nh÷ng thÕ. Nã cßn gãp phÇn h×nh thµnh
nhiÒu ngµnh nghÒ s¶n xuÊt míi còng nh nhiÒu s¶n xuÊt míi.
5. H¹n chÕ cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
a. Khu vùc ®Çu t níc ngoµi ®· gãp phÇn n©ng cao tr×nh
®é c«ng nghÖ vµ kü thuËt cña nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ®iÒu
kiÖn n©ng cao tay nghÒ, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn, gãp
phÇn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc phôc vô sù nghiÖp CNH - H§H
®Êt níc, ngoµi ra khu vùc nµy ®· thu hót ®îc mét lîng lao
®éng ®¸ng kÓ, c¶ trùc tiÕp lÉn gi¸n tiÕp, thu nhËp cña ngêi lao
®éng ®îc t¨ng lªn, møc sèng ®îc c¶i thiÖn. tuy nhiªn bªn
c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cßn
cã mét sè h¹n chÕ sau:
b. C¬ cÊu vèn ®Çu t nh×n chung cßn bÊt hîp lý so víi
®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc. Thùc tÕ ho¹t
®éng FDI trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy vèn ®Çu t vµo ViÖt
Nam chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng ngµnh dÔ thu lîi nhuËn, thêi
gian thu håi vèn ng¾n nh; C¸c ngµnh s¶n xuÊt chÊt tÈy röa,
ngµnh gia c«ng may mÆc, giµy dÐp l¾p r¸p « t«, xe m¸y, ®iÖn
tö, d©n dông, s¾t thÐp, xi m¨ng, kh¸ch s¹n, v¨n phßng cho
thuª Cßn c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc n«ng, l©m, ng nghiÖp,
thuû s¶n, c«ng ngghiÖp c¬ khÝ vµ dÞch vô cã gi¸ trÞ lín nh
giao th«ng vËn t¶i, bu chÝnh viÔn th«ng, tµi chÝnh, ng©n hµng
56
- lÜnh vùc c«ng nghÖ cao chiÕm tû lÖ rÊt thÊp c¶ vÒ sè lîng dù
¸n vµ vèn ®Çu t.
- Mét sè dù ¸n ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, thua lç kÐo dµi
dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bÞ ph¸ s¶n, c«ng nhana bÞ sa th¶i. Tõ n¨m
1998 ®Õn n¨m 2001 cã xu híng nhiÒu liªn doanh ®· ph¶i
chuyÓn sang h×nh thøc C«ng ty 100% vèn níc ngoµi ®Ó c¶i
thiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. Mét sè liªn doanh do
vèn ®Çu t cña ViÖt Nam chØ chiÕm tû träng nhá trong tæng
vèn ®Çu t (trung b×nh kho¶ng 30% vèn ph¸p ®Þnh, b»ng
kho¶ng 10% tæng vèn ®Çu t, chñ yÕu gãp b»ng gi¸ trÞ quyÒn
sö dông ®Êt), céng víi n÷ng yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é chuyªn
m«n, qu¶n lý nªn nhiÒu dù ¸n bÞ c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi
thao tóng, tù ®éng t¨ng gi¸ thiÕt bÞ nguyªn liÖu ®Çu vµo, thùc
hiÖn chuyÓn gi¸ trong néi bé C«ng ty. NhiÒu c«ng nghÖ l¹c
hËu qu¸ cò, g©y « nhiÔm m«i trêng.
- §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chñ yÕu lµ do c¸c C«ng ty
xuyªn quèc gia chi phèi, ®iÒu nµy lµm cho nÒn kinh tÕ nÕu
kh«ng ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng sÏ dÇn phô thuéc vÒ vèn, kü
thuËt, thÞ trêng vµ m¹ng líi tiªu thô ph©n phèi cña hä.
Th«ng qua sù chi phèi vÒ kinh tÕ, c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia
cã kh¶ n¨ng ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi, t¨ng xu
híng ph©n ho¸ giµu nghÌo trong x· héi.
57
- VÒ phÝa chñ quan, mÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc
c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, song hiÖn nay sù suy gi¶m cñ
dßng ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam cã nh÷ng nguyªn nh©n
nh:
a. Tuy ®· cã ®Þnh híng c¬ b¶n trong viÖc thu hót ®Çu t
níc ngoµi theo ngµnh, lÜnh vùc, ®èi t¸c, nhng trªn thùc tÕ
cha lµm râ chiÕn lîc thu hót ®Çu t níc ngoµi mét c¸ch
toµn diÖn. C«ng t¸c quy ho¹ch cßn nhiÒu bÊt cËp nhÊt lµ quy
ho¹ch ngµnh (quy ho¹ch ngµnh thÐp, xi m¨ng, viÔn th«ng,
c¶ng biÓn ). Trong khi ®ã mét sè ngµnh, lÜnh vùc cha cã quy
ho¹ch g©y khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh chñ tr¬ng thu hót ®Çu
t níc ngoµi (quy ho¹ch m¹ng líi c¸c trêng ®¹i häc, d¹y
nghÒ…).
b. LuËt ph¸p liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi ®ang trong
qu¸ tr×nh hoµn thiÖn cßn nhiÒu chång chÐo m©u thuÉn, viÖc
thùc hiÖn luËt ph¸p ®iÒu chØnh trùc tiÕp ho¹t ®éng ®Çu t níc
ngoµi cßn cha ®îc ban hµnh (nh luËt c¹nh tranh, chèng ®éc
quyÒn, cßn cha thèng nhÊt gi÷a luËt ®Çu t trong níc vµ luËt
®Çu t níc ngoµi ) T×nh tr¹ng c¸c v¨n b¶n híng dÉn thi
hµnh luËt cßn chËm, nhiÒu vÊn ®Ò chång chÐo, mÉu thuÉn gi÷a
c¸c v¨n b¶n ph¸p quy.
58
- c. So víi mét sè níc trong khu vùc, lîi thÕ c¹nh tranh
cña ViÖt Nam ®ang gi¶m dÇn do c¸c chi phÝ ®Çu vµo cao, thñ
tôc hµnh chÝnh cßn rêm rµ, chÝnh s¸ch ®i vµo cuéc sèng cßn
chËm.
- Theo b¸o c¸o cña tæ chøc xóc tiÕn th¬ng m¹i NhËt B¶n
(JETR), chi phÝ c¸c níc trong khu vùc, ®Æt biÖt lµ Trung
Quèc. Cho ®Õn nay, cíc phÝ dÞch vô c¶ng biÓn vµ vËn t¶i biÓn
tõ ViÖt Nam, cíc viÔn th«ng quèc tÕ, gi¸ ®iÖn, phÝ ®¨ng kiÓm
vµ chi phÝ g¶i phãng mÆt b»ng t¹i ViÖt Nam cao h¬n trong khu
vùc, bªn c¹nh ®ã u thÕ vÒ nguån lao ®éng rÎ bÞ mÊt dÇn.
Trong khi ®ã c¸c ngµnh c«n nghiÖp phô trî cña ViÖt Nam kÐm
ph¸t triÓn, ®iÓn h×nh lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t«, xe
m¸y vµ may mÆc. C¸c doanh nghiÖp ph¶i nhËp khÈu phÇn lín
c¸c linh kiÖn, phô tïng, nguyªn liÖu, vµ chØ thùc hiÖn c«ng
®o¹n l¾p r¸p, gia c«ng t¹i ViÖt Nam, nªn gi¸ trÞ gia t¨ng thùc
t¹i ViÖt Nam thÊp, ®ång thêi thùc tÕ nµy lµm gi¸ thµnh s¶n
phÈm cao, h¹n chÕ søc c¹nh cña s¶n phÈm.
59
- ch¬ng ba
gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng ®Çu t trùc
tiÕp
níc ngoµi theo híng phôc vô tèt h¬n
c«ng cuéc CNH, H§H cña ®Êt níc.
Tríc nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña kÕ ho¹ch 5 n¨m
2001 - 2005, ®Ó ®¹t nhÞp ®é t¨ng trëng GDP trªn 7% n¨m,
ViÖt Nam chñ tr¬ng tiÕp tôc thu hót nhiÒu h¬n, víi chÊt lîng
cao h¬n nguån vèn ®Çu trùc tiÕp níc ngoµi ®Ó ®Èy nhanh
CNH - H§H ®Êt níc.
Môc tiªu trong 5 n¨m 2001 - 2005 ®èi víi vèn ®Çu t
níc ngoµi lµ thu hót míi ®îc 12 tû USD vèn ®¨ng ký vµ 11
tû USD vèn thùc hiÖn. §Õn n¨m 2005, §TNN sÏ ®ãng gãp
kho¶ng 15% GDP, 25% kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ trªn 10%
tæng thu ng©n s¸ch. §©y lµ th¸ch thøc lín trong bèi c¶nh sau
khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ n¨m 1997, dßng vèn FDI vµo
ViÖt Nam cã xu híng gi¶m, trong khi nhiÒu níc trong khu
vùc, nhÊt lµ Trung Quèc ®ang tÝch cùc c¶i thiÖn m«i trêng
60
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
