Giáo trình hình thành hệ thống ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p2
lượt xem 5
download
Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành hệ thống ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p2', khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Giáo trình hình thành hệ thống ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p2
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k tương ng c a con v t: hai bên mông, hai bên thành b ng, hai bên ng c, hai bên chân,... và có s so sánh gi a cơ quan t ch c đau v i cơ quan t ch c lành đ th y đư c nh ng bi n đ i b t thư ng. b. Phương pháp s n n S n n là phương pháp dùng c m giác c a ngón tay, bàn tay đ ki m tra ch khám, xác đ nh nhi t đ , đ m, tr ng thái,... và s m n c m c a t ch c cơ th gia súc. S n n cũng bi t đư c c m giác c a con v t khi đau. Qua s n n ngư i khám còn xác đ nh đư c tình tr ng m ch c a gia súc, s n n đ đo huy t áp, đ khám tr c tràng. Do v y, s n n là phương pháp thư ng dùng trong thú y (hình 1.13). S n n có hai cách sau: Hình 1.13. Phương pháp s n n - S n n nông: là vi c s n n nh ng cơ quan b ph n nông đ bi t đư c ôn đ , đ m c a da, l c căng c a cơ, t n s hô h p, nh p tim,… - S n n sâu: dùng đ khám các khí quan, t ch c sâu trong cơ th gia súc (ví d : S n n d c trâu bò). Khi s n n ki m tra các khí quan, t ch c c a cơ th gia súc, nh c m giác tay ta có th nh n bi t các tr ng thái sau: - D ng r t c ng: Như s vào xương. - D ng c ng: Như s vào gan, th n. - D ng b t nhão: C m giác m m như b t, n tay r i b ra đ l i v t. D ng này thư ng do t ch c b th m ư t (ví d : b th y thũng). - D ng ba đ ng: Khi s th y c m giác lùng nhùng, di đ ng, n vào gi a thì lõm xu ng. D ng này là do t ch c m t đàn tính vì th m đ y nư c (Ví d : Các t ch c b mưng m ). - D ng khí thũng: S vào th y c m giác m m, ch a đ y khí. n m nh vào t ch c nghe th y ti ng kêu lép bép do khí l n sang ph n t ch c bên c nh. D ng này có th do t ch c tích khí ho c có túi không khí. S n n là phương pháp khám b nh đơn gi n, tuy nhiên đ s n n mang l i hi u qu cao đòi h i ngư i khám ph i n m v ng v v trí gi i ph u và có kinh nghi m trong ch n đoán b nh. 15
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k c. Phương pháp gõ Gõ là phương pháp khám b nh cơ b n, mà cơ s c a nó là âm hư ng, âm thanh do các v t th ch n đ ng t o ra. Các v t th khác nhau, trong các tr ng thái khác nhau khi gõ s cho các âm thanh khác nhau. Do v y, các khí quan t ch c khác nhau trong cơ th gia súc có c u t o và tính ch t khác nhau nên khi gõ s phát ra các âm thanh khác nhau. Trong tr ng thái b nh lí, các cơ quan t ch c cũng thay đ i v tính ch t, khi đó âm phát ra khi gõ s thay đ i. * K thu t gõ Tùy theo gia súc c n khám b nh l n hay nh mà ta có th áp d ng các phương pháp gõ sau: Gõ tr c ti p: dùng ngón tr và ngón gi a c a tay thu n gõ theo chi u th ng đ ng (vuông góc) v i b m t c a t ch c khí quan c n khám. V i cách gõ này, l c gõ không l n, âm phát ra nh , thư ng áp d ng v i gia súc nh . Hình 1.14. Búa gõ và b n gõ Gõ gián ti p: là các phương pháp gõ qua m t v t trung gian - Gõ qua ngón tay: dùng ngón gi a và ngón tr tay trái đ t sát lên b m t t ch c khí quan c n khám c a gia súc, ngón gi a và ngón tr c a tay ph i gõ lên vuông góc v i hai ngón tay trái. Phương pháp này thư ng áp d ng đ khám cho các loài gia súc nh ( dê, c u, chó, mèo,…) - Gõ b ng búa qua b n gõ: Búa gõ có kích thư c và tr ng lư ng khác nhau tùy theo vóc dáng c a gia súc. Đ i v i gia súc nh thư ng dùng lo i búa có tr ng lư ng nh t 60 - 75 gam, gia súc l n dùng lo i búa n ng hơn 120 - 160 gam (hình 1.14) B n gõ đư c làm cùng v t li u v i búa gõ, có th b ng g , s ng, nh a hay kim lo i. B n gõ có lo i hình vuông, hình tròn dài, hình ch nh t,... sao cho thu n ti n, d thao tác, áp sát đư c vào thân con v t. Cách gõ: Tay trái c m b n gõ (phi n gõ) đ t sát lên b m t khí quan t ch c c a gia súc c n khám. Tay ph i c m búa gõ, gõ d t khoát t ng ti ng m t. L c gõ m nh hay nh ph thu c vào t ch c c n gõ to hay bé, nông hay sâu. Khi gõ m nh, các ch n đ ng có th lan trên b m t cơ th t 4 - 6cm, sâu đ n 7cm, còn n u gõ nh các ch n đ ng lan 2 - 3cm và sâu 4cm. Khi gõ nên đ gia súc nơi yên tĩnh, không có t p âm đ tránh làm l n t p v i âm gõ. Do v y, nên đ gia súc trong phòng có di n tích phù h p và đóng kín c a. * Nh ng âm gõ Tùy theo đ c đi m và tính ch t c a các t ch c, khí quan mà có các âm gõ sau: 16
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k - Âm trong: âm này vang m nh, âm hư ng kéo dài Ví d : khi gia súc kh e m nh n u ta gõ vùng ph i và vùng manh tràng thí âm phát ra s trong. - Âm đ c: âm này có ti ng vang y u và ng n Ví d : khi gõ vùng gan ho c vùng có b p cơ dày s phát ra âm đ c. Khi ph i b thùy ph viêm giai đo n gan hóa ta gõ cũng s nghe th y có âm đ c. - Âm đ c tương đ i: là âm phát ra khi ta gõ vùng rìa ph i, vùng quanh tim ho c vùng ph i b xung huy t (do t ch c ph i v a ch a nư c, v a ch a khí),… - Âm tr ng: là nh ng âm to nhưng không vang Ví d : âm phát ra khi ta gõ vào vùng d c ho c vùng manh tràng gia súc nhai l i kh e m nh. d. Phương pháp nghe Nghe là phương pháp dùng tr c ti p tai ho c qua d ng c chuyên d ng đ nghe nh ng âm phát ra t các khí quan b ph n c a c a cơ th gia súc như tim, ph i, d dày, ru t,…đ bi t đư c tr ng thái và s ho t đ ng c a các cơ quan, b ph n đó. * Các phương pháp nghe: có hai phương pháp nghe Hình 1.15. Nghe tim bò Nghe tr c ti p: là cách dùng tr c ti p tai, áp sát vào cơ th gia súc đ nghe, ngư i nghe có th dùng m t mi ng v i ho c mi ng khăn s ch ph lên vùng c n nghe trên cơ th gia súc đ gi v sinh. Khi nghe ph n ng c c a gia súc thì ngư i nghe quay m t v phía đ u gia súc, còn khi nghe ph n b ng c a gia súc thì ngư i nghe quay m t v phía sau c a con v t. Khi nghe tay bên trong c a ngư i nghe đ t lên s ng lưng c a con v t. Nghe gián ti p: Đây là phương pháp nghe qua ng nghe. Hi n nay ngư i ta thư ng dùng ng nghe hai loa có đ phóng đ i âm thanh l n, s d ng thu n l i và âm nghe đư c rõ, không l n t p âm (hình 1.15). * Đi u ki n nghe - Đ gia súc nơi yên tĩnh, tránh gió to, không làm gia súc rung da, gia súc ph i đ ng tư th tho i mái. - Nghe l n lư t t trên xu ng dư i, t trái qua ph i, m i v trí ph i nghe lâu đ xác đ nh rõ âm thanh nghe đư c. 17
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k - Khi nghe ph i có s so sánh đ i chi u gi a hai bên ng c, n u mu n nghe rõ thì cho gia súc v n đ ng trong vài phút. 1.5.2. Các phương pháp khám đ c bi t Trong nhi u trư ng h p, các phương pháp khám cơ b n không th đưa ra nh ng k t lu n ch n đoán chính xác ho c c n ph i có thêm căn c đ k t lu n v b nh thì vi c s d ng các bi n pháp khám đ c bi t là c n thi t. Các phương pháp khám đ c bi t bao g m các phương pháp sau a. Xét nghi m Trong m t s b nh c th c n ph i ti n hành m t s xét nghi m c n lâm sàng (trong phòng thí nghi m) như các xét nghi m máu, phân, nư c ti u, s a,... b. X - quang Ch n đoán X - quang là nh ng phương pháp dùng tia Rơnghen đ khám xét các khí quan trong cơ th . Hình 1.16. Ch p X - quang Nh ng phương pháp đó d a vào: - Tính ch t đâm xuyên sâu c a tia Rơn-ghen. - S h p th tia Rơn-ghen khác nhau c a các ph n t trong cơ th . Do các mô h p th tia Rơn-ghen khác nhau nhi u hay ít nên nó t o ra nh ng hình X - quang đ m hay nh t. Vì tia Rơn-ghen không tác d ng trên võng m c m t nên đ th y các hình nh đó, ngư i ta ph i dùng các phương pháp đ c bi t sau: - Phương pháp ch p X - quang: dùng phim nh đ ch p (hình 1.16). - Phương pháp chi u X - quang hay chi u đi n: dùng màn chi u huỳnh quang ho c dùng tăng sáng truy n hình. Hi n nay, ngư i ta không dùng chi u X - quang dư i màn huỳnh quang mà ch chi u X - quang dư i tăng sáng truy n hình đ gi m li u nhi u x , b o v cho th y thu c và cơ th b nh, đ ng th i cho ch t lư ng hình nh t t hơn. Khi c n th y rõ chi ti t c u t o c a m t b ph n c th c a cơ th như: xương, ph i,... ngư i ta s d ng phương pháp ch p X - quang. Tuy nhiên, khi mu n khám xét các b ph n theo đ m i hư ng và mu n th y s chuy n đ ng c a các cơ quan như: nhu đ ng c a d dày ru t,... ngư i ta dùng phương pháp chi u X - quang. Hai phương pháp trên không mâu thu n v i nhau mà đư c s d ng k t h p v i nhau nh m góp ph n nâng cao ch t lư ng và hi u qu c a công tác ch n đoán b nh. 18
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k c. Siêu âm * Nguyên lý J. Curie (1880) và Lippman (1981) đã tìm ra sóng siêu âm trên cơ s hi u ng áp đi n. Trên cơ s tinh th áp đi n ép vào, giãn ra dư i nh hư ng c a dòng đi n xoay chi u t o ra năng lư ng âm h c, ngư i ta ch t o ra các đ u dò phát và thu sóng siêu âm. Các sóng âm đư c phát ra t đ u dò xuyên qua các t ch c cơ th , d i l i m t ph n năng Hình 1.17. Siêu âm ch n đoán b nh lư ng n u g p các t ch c kháng âm c a t ch c khác nhau. Ph n sóng âm còn l i ti p t c truy n đi và d i l i t i khi không còn năng lư ng. Các sóng âm d i l i tr v đ u dò phát sóng đư c đưa vào b ph n ti p nh n khu ch đ i c a máy siêu âm đ xu t hi n trên màn hi n sóng. Tín hi u ghi nh n trên màn hi n sóng ph n ánh c u trúc c a t ch c khi sóng siêu âm truy n qua như kích thư c, đ dày, biên đ di đ ng, kho ng cách gi a các c u trúc,… Siêu âm là nh ng sóng âm có t n s cao hơn 20.000 Hz, có đ c tính: - S phát x c a siêu âm - Tính d n truy n c a siêu âm. - S ph n h i c a siêu âm khi truy n qua môi trư ng khác nhau c a các cơ quan. - S suy gi m c a siêu âm * Tính ưu vi t c a siêu âm - Phương pháp thăm dò không ch y máu - Không đ c h i cho cơ th nên thăm dò đư c nhi u l n đ theo dõi di n bi n b nh. - S d ng d dàng và có k t qu nhanh chóng. Hình 1.18. Phương pháp n i soi d. N i soi khí qu n gia súc Đ ch n đoán b nh nh t là b nh đư ng tiêu hoá, hi n nay trong y h c dùng các phương pháp n i soi: soi d dày - tá tràng, soi đ i tràng, soi h u môn - tr c tràng, soi b ng (hình 1.18) 19
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Soi d dày - tá tràng là phương pháp thăm dò bên trong ng tiêu hoá t th c qu n đ n tá tràng nh máy n i soi d dày tá tràng ng m m. Soi đ i tràng, h u môn - tr c tràng là phương pháp ch n đoán có s d ng ng soi m m đưa t h u môn đi ngư c lên manh tràng đ quan sát t n thương c a t h u môn lên đ i tràng. Soi b ng là phương pháp thăm dò tr c ti p v hình thái m t s cơ quan trong b ng, đánh giá tình tr ng b t thư ng và m i liên quan gi a các cơ quan đó. Qua soi b ng có th sinh thi t đ ch n đoán b nh. Phương pháp này đòi h i s vô trùng tuy t đ i, tuân theo nh ng ch đ nh và ch ng ch đ nh đ h n ch nh ng tai bi n có th x y ra, nguy hi m đ n con b nh (Ví d : nhi m trùng, ch y máu,…). Ngày nay, ngư i ta áp d ng n i soi đi u tr đ thay th m t s ph u thu t thư ng qui ngày càng đư c áp d ng r ng rãi các cơ s n i khoa, ngo i khoa, s n khoa. Ph u th t qua n i soi có nhi u ưu đi m: th i gian ng n hơn, chăm sóc sau ph u thu t đơn gi n hơn, có l i cho s c kho con b nh. 20
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Chương 2 TRÌNH T KHÁM B NH Tóm t t n i dung: - Trình t khi khám m t v t nuôi m c b nh, tác d ng c a b nh án và b nh l ch v m t nghiên c u khoa h c và hành chính pháp lý, cách h i b nh đ i v i ch v t nuôi - Cách ti n trình khám t ng th m t con b nh như ki m tra niêm m c, khám lông và da, khám thân nhi t,… M c tiêu: - Cung c p cho sinh viên nh ng ki n th c v cách l p h sơ b nh, cách ghi chép t ng ph n trong h sơ b nh đ m b o tính khoa h c và trung th c - Giúp cho sinh viên có nh ng k năng khám tương ng v i m i m t cơ quan nh t đ nh và có nh ng ki n th c t ng th vè cách khám, đánh giá m t cơ quan m c b nh theo s bi u hi n khác nhau c a các tri u ch ng. 2.1. H I B NH (h i ch nhà v con v t m) Vi c h i ch nhà s giúp ta có nh ng thông tin quan tr ng ban đ u v bi u hi n b nh trên con v t m, v phương th c chăn nuôi và các lý do khác làm cho con v t m. 2.1.1. H i thông tin v con v t * Ngu n g c v t nuôi: loài, gi ng, xu t x ? (gi ng mua t đâu v hay t gia đình s n xu t đư c?). R t nhi u b nh có liên quan đ n các thông tin này. Ví d : gà ta thư ng ít m c b nh so v i gà công nghi p. Còn v xu t x : n u gi ng mua nơi khác v thì có th mang b nh theo ho c b m c b nh trong quá trình v n chuy n,... * Tu i: v t nuôi còn non, trư ng thành, hay đã già? B i vì có r t nhi u b nh ch x y ra m t đ tu i nào đó. Ví d : b nh l n con a phân tr ng, b nh giun đũa bê nghé. * Tính bi t: đ c hay cái? N u là gia súc cái: th i gian ph i gi ng, ch a, đ , s y thai ho c các v n đ khác như th nào? Nhi u b nh có liên quan đ n tính bi t c a v t nuôi. Ví d : b nh x y thai, viêm vú ch có gia súc cái. 21
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k * Tình tr ng hi n t i c a v t nuôi: con v t còn ăn hay b ăn? có đ ng, đi l i đư c hay n m l ,… Qua các thông tin trên có th bi t đư c b nh n ng hay nh và có hư ng can thi p k p th i. 2.1.2. H i bi u hi n c a b nh - B nh x y ra t khi nào? - Ti n tri n c a b nh nhanh hay ch m? - Con v t m có bi u h i n gì khác thư ng k t khi b t đ u m c ho đ n khi ki m tra? - Tri u ch ng con v t m? - Có bao nhiêu con ch t trong t ng đàn v t nuôi c a gia đình? - B nh đã t ng x y ra bao gi chưa? - Các lo i v t nuôi khác trong nhà có b b nh không? V t nuôi nhà hàng xóm có b b nh như th không? Qua đó ta có th bi t đư c m c đ n ng nh (ch t nhi u hay ít), b nh c p tính (ti n tri n nhanh) hay m n tính (ti n tri n ch m), m c đ lây lan nhanh hay ch m?. 2.1.3. H i thông tin v môi trư ng xung quanh - Th c ăn, nư c u ng: cho v t nuôi ăn th c ăn gì? Th c ăn có thay đ i gì không? Th c ăn có đ không? Cách cho ăn? Nư c u ng có đ s ch s không? - Phương th c chăn nuôi: nuôi nh t hay th rông? - Chu ng nuôi: có khô ráo không? có v sinh s ch s ? có thư ng xuyên t m ch i cho v t nuôi không? m t đ nuôi, nh t có quá đông không? - Có nh p đàn v t nuôi m i không? - Có mua th t ho c s n ph m chăn nuôi ch mang v nhà không? - Có khách đ n tham quan không? Qua các thông tin trên, ta có th đ nh hư ng đư c: li u có ph i là b nh do nguyên nhân chăm sóc, nuôi dư ng và s d ng, ho c có th do b nh lây lan t xung quanh qua ngư i ho c đ ng v t khác (nh t là đ i v i các b nh truy n nhi m). 2.1.4. Tác đ ng c a ch v t nuôi - Đã phòng vacxin cho con v t chưa? tên vacxin? ai tiêm và tiêm khi nào? - Có cách ly con v t m không? - Có đi u tr b ng thu c không? dùng thu c gì? mua thu c đâu? ai ch a? li u lư ng th nào? 22
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k Qua đó ta có th lo i b kh năng x y ra c a các b nh đã đư c phòng b ng vacxin cũng như không l p l i phác đ đi u tr c a ngư i trư c và giúp đ nh hư ng cho vi c ch n đoán, đi u tr v i k t qu cao. 2.2. KHÁM CHUNG 2.2.1. Quan sát bên ngoài con v t m Quan sát đ xem tình tr ng con v t t i chu ng nuôi và các bi u hi n khác thư ng c a nó, đ ng th i ki m tra l i nh ng thông tin đã đư c cung c p t ch v t nuôi. a. Tình tr ng hi n t i - Tư th c a con v t: đi đ ng có bình thư ng không? có chân nào b li t hay b đau không? đau ch nào? Trong trư ng h p con v t b viêm kh p ho c t n thương các cơ quan v n đ ng hay b b nh l m m long móng thì đi l i r t khó khăn và con v t có bi u hi n đau. - Con v t có còn t nh táo hay m t m i, n m l , rũ? (hình 2.1) N u n m b t m t Hình 2.1 Con v t rũ ch thì tư th n m như th nào? - Con v t g y hay béo? Trong m t s b nh m n tính, b nh do ký sinh trùng và b nh do dinh dư ng thì con v t s g y còm, m y u. - B ng con v t như th nào? Có b chư ng b ng không? Ví d : trâu bò b chư ng hơi d c thì b ng bên trái s phình to lên. - Các l t nhiên (m t, l mũi, l đái, h u môn,...) c a con v t có d ch viêm ch y ra không? Trong nhi u b nh, nh t là khi b Hình 2.2. Ch y nư c mũi viêm nhi m, các l t nhiên s có d ch viêm, m , th m chí l n c máu ch y ra. Ví d : khi b b nh nhi t thán, các l t nhiên c a trâu bò thư ng ch y máu đen khó đông, khi b viêm ph i nư c mũi ch y nhi u (hình 2.2) b. Lông, da - Mư t hay xơ xác? S ch hay b n? 23
- h a n g e Vi h a n g e Vi XC XC e e F- F- w w PD PD er er ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic C C w w m m w w w w o o .c .c .d o .d o c u -tr a c k c u -tr a c k - Da có ch nào b sưng không? - Màu s c c a da có thay đ i gì không? - Da có đi m, đám t huy t hay xu t huy t không? - Có t n thương gì trên da không? - Có ký sinh trùng ngoài da không? Hình 2.3. Xu t huy t dư i da Trong nhi u b nh, trên da s có các d u hi u r t đi n hình. Ví d : l n b 1 trong 4 b nh đ thì trên da s có các đi m t huy t ho c xu t huy t (hình 2.3) c. Hô h p Con v t th như th nào? có khó th không? cách th ra sao? nh p th nhanh hay ch m? Có b ho không? Các tri u ch ng trên thư ng có m t s b nh v đư ng hô h p. Ví d : khi b b nh viêm ph i con v t thư ng Hình 2.4. Th khó thè lư i khó th (hình 2.4) 2.2.2. Ki m tra phân - Tr ng thái c a phân có bình thư ng không? có b nhão? l ng? táo. - Màu s c c a phân có thay đ i không? - Trong phân có l n m , máu, màng nh y không - Trong phân có l n giun, sán không? - Trong phân có l n th c ăn chưa Hình 2.5. L n a ch y tiêu hoá không - Phân có mùi th i kh m không? 2.2.3. Ki m tra nư c ti u 24
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Bài giảng về CÔNG NGHỆ NUÔI TRỒNG NẤM
130 p | 477 | 100
-
Giáo trình -Thổ nhưỡng học - chương 5
33 p | 206 | 69
-
Thiết Kế Và Vận Hành Mô Hình Nuôi Cá Trong Ruộng Lúa
23 p | 244 | 43
-
Lý thuyết GIS trong lâm nghiệp - bài 1
7 p | 150 | 42
-
Lý thuyết GIS trong lâm nghiệp - bài 2
9 p | 115 | 26
-
TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN KHUYẾN NÔNG THEO ĐỊNH HƯỚNG THỊ TRƯỜNG - PHẦN II THÔNG TIN THỊ TRƯỜNG - CHƯƠNG 7
10 p | 142 | 26
-
Bài giảng Thú y cơ bản : BỆNH TRUYỀN NHIỄM (Bệnh truyền lây) part 7
6 p | 140 | 25
-
Cẩm nang ngành lâm nghiệp : sản xuất nông lâm kết hợp ở Việt Nam
65 p | 138 | 24
-
Marketing nông nghiệp - Phổ biến Thông tin thị trường
12 p | 97 | 14
-
Giáo trình Đất trồng và phân bón (Nghề: Trồng trọt và bảo vệ thực vật - Trung cấp) - Trường Trung cấp Trường Sơn, Đắk Lắk
76 p | 32 | 10
-
Giáo trình hình thành hệ thống ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p3
10 p | 77 | 5
-
Giáo trình hình thành hệ thống ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p1
10 p | 55 | 5
-
Giáo trình hình thành ứng dụng điều tiết hóa chất bảo vệ thực vật gây nên tồn dư kim loại p6
10 p | 69 | 5
-
Giáo trình Đất Việt Nam và xây dựng bản đồ đất: Phần 1 - Trần Thanh Thức
86 p | 21 | 5
-
Giáo trình hình thành hệ thống ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p4
10 p | 67 | 4
-
Giáo trình hình thành hệ thống ứng dụng nguyên lý phân tích chẩn đoán lâm sàn thú y p5
10 p | 80 | 3
-
Thành phần khu hệ chó nhà tại tỉnh Hà Giang, Việt Nam
8 p | 19 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn