Giáo trình Kế toán sản xuất: Phần 1 - TS. Nguyễn Thế Khải (chủ biên)

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:65

Thêm vào BST

Báo xấu

300
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Kế toán sản xuất do TS. Nguyễn Thế Khải (chủ biên) (ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) biên soạn gồm 2 phần. Phần 1 sau đây cung cấp cho bạn đọc các kiến thức về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp; đặc điểm kế toán chi phí, doanh thu và xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp nông nghiệp qua nội dung 2 chương đầu tài liệu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Kế toán sản xuất: Phần 1 - TS. Nguyễn Thế Khải (chủ biên)

Tr−êng ®¹i häc kinh doanh vµ c«ng nghÖ hµ néi Khoa KÕ to¸n ----------------------------- Gi¸o tr×nh KÕ to¸n s¶n xuÊt Chñ biªn: TS. NguyÔn ThÕ Kh¶i (L−u hµnh néi bé) Hµ Néi 2010
Môc lôc Trang Ch−¬ng 1: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 5 1.1. Tæng quan vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 5 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt 5 1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt tõ quan ®iÓm cña kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 5 1.1.3. §èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 7 1.1.4. Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 10 1.1.5. Ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë 23 1.2. KÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm 29 1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ mèi quan hÖ cña nã ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt 29 1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm (c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm) 30 1.2.3. §èi t−îng tÝnh gi¸ thµnh 31 1.2.4. Ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 32 Ch−¬ng 2: §Æc ®iÓm kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp n«ng nghiÖp 59 2.1. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh n«ng nghiÖp ¶nh h−ëng ®Õn kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 59 2.2. §Æc ®iÓm kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ trong c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt kho¸n gän (kho¸n hé s¶n xuÊt) 61 2.3. §Æc ®iÓm kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ trong c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp kho¸n viÖc. 63 3
2.4. §Æc ®iÓm kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh, doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ t¹i ®¬n vÞ chÕ biÕn thuéc ngµnh n«ng nghiÖp. 65 Ch−¬ng 3: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 67 3.1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng x©y l¾p ¶nh h−ëng ®Õn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 67 3.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 68 3.2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 68 3.2.2. KÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 79 3.2.3. KÕ to¸n bµn giao c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao. 86 Ch−¬ng 4: KÕ to¸n ®¬n vÞ chñ ®Çu t− 91 4.1. Tæng quan vÒ kÕ to¸n ®¬n vÞ chñ ®Çu t− 91 4.1.1. NhiÖm vô, yªu cÇu, néi dung cña kÕ to¸n ®¬n vÞ chñ ®Çu t− 91 4.1.2. Chøng tõ kÕ to¸n, hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n 92 4.1.3. Sæ kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh 94 4.2. KÕ to¸n nguån vèn ®Çu t− 96 4.3. KÕ to¸n chi phÝ ®Çu t− 103 4.4. HÖ thèng biÓu mÉu BCTC vµ ph−¬ng ph¸p lËp BCTC 128 4.4.1. Danh môc b¸o c¸o tµi chÝnh ¸p dông trong c¸c ®¬n vÞ chñ ®Çu t− 128 4.4.2. MÉu biÓu cña B¸o c¸o tµi chÝnh 129 4.4.3. Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p lËp b¸o c¸o tµi chÝnh 141 4
Ch−¬ng 1: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 1.1. Tæng quan vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã 3 yÕu tè c¬ b¶n: - T− liÖu lao ®éng; - Lao ®éng; - §èi t−îng lao ®éng Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra s¶n phÈm lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè nãi trªn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm. MÆt kh¸c, ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i chi cho c¸c dÞch vô vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Nh− vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, bao gåm chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, chi phÝ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. 1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt tõ quan ®iÓm cña kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i, cã néi dung, tÝnh chÊt, c«ng dông vµ môc ®Ých kh¸c nhau. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ vµo tõng lo¹i, tõng kho¶n dùa vµo c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c nhau. Cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Tõ quan ®iÓm cña kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh (ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh), viÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chñ yÕu dùa vµo hai tiªu thøc: theo c«ng dông, môc ®Ých cña chi phÝ vµ theo ph−¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ (kh¶ n¨ng qui n¹p chi phÝ) vµo c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ. 5
1.1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt dùa vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt dùa vµo môc ®Ých, c«ng dông cã nghÜa lµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nµo cã môc ®Ých, c«ng dông gièng nhau th× ®−îc s¾p xÕp vµo cïng kho¶n gièng nhau. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®−îc ph©n thµnh 3 kho¶n môc: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Chi phÝ s¶n xuÊt chung. * Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm: chi phÝ vÒ vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o ra s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt phôc vô gi¸n tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm kh«ng ®−îc s¾p xÕp vµo kho¶n môc chi phÝ nµy. (Nã ®−îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung). * Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm chi phÝ tiÒn c«ng, phô cÊp l−¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt theo qui ®Þnh: B¶o hiÓm xT héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn. * Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô cho viÖc qu¶n lý t¹i ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, nh− chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ tiÒn c«ng cña nh©n viªn ph©n x−ëng, tæ, ®éi; chi phÝ vÒ c«ng cô, dông cô, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n sè 02 "Hµng tån kho", chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh. * Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi lµ chi phÝ gi¸n tiÕp th−êng thay ®æi (biÕn ®éng) theo sè l−îng (khèi l−îng) s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh− chi phÝ vÒ vËt liÖu gi¸n tiÕp, chi phÝ nh©n viªn gi¸n tiÕp vµ ®−îc ph©n bæ hÕt vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈn theo thùc tÕ ph¸t sinh. * Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ gi¸n tiÕp th−êng kh«ng biÕn ®éng theo sè l−îng (khèi l−îng) s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh− chi phÝ khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, nhµ x−ëng, chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh cña ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt. Chi 6
phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ®−îc ph©n bæ cho chi phÝ chÕ biÕn mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm dùa vµo c«ng suÊt b×nh th−êng cña m¸y mãc thiÕt bÞ. C«ng suÊt b×nh th−êng lµ c«ng suÊt t¹o ra sè l−îng s¶n phÈm ®¹t ë møc trung b×nh trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt b×nh th−êng. Tr−êng hîp møc s¶n xuÊt thùc tÕ thÊp h¬n c«ng suÊt b×nh th−êng th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh chØ ®−îc ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng suÊt b×nh th−êng, kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ®−îc ph©n bæ ®−îc h¹ch to¸n vµo gi¸ vèn cña thµnh phÈm xuÊt kho (®−îc ghi nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong k×). 1.1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt dùa vµo ph−¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ (kh¶ n¨ng qui n¹p) vµo c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ. Chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®−îc tËp hîp b»ng ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Do vËy theo tiªu thøc nãi trªn, chi phÝ s¶n xuÊt ®−îc ph©n thµnh 2 lo¹i: - Chi phÝ trùc tiÕp. - Chi phÝ gi¸n tiÕp. * Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t−îng chÞu chi phÝ (tõng lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, giai ®o¹n c«ng nghÖ, ph©n x−ëng s¶n xuÊt...) vµ ®−îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo ®èi t−îng chÞu chi phÝ. * Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t−îng chÞu chi phÝ, do vËy ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cho tõng ®èi t−îng chÞu chi phÝ cÇn ph¶i dïng ph−¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp th«ng qua tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tiªu thøc nãi trªn cã t¸c dông trong viÖc x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t−îng chÞu chi phÝ ®Ó tÝnh ®−îc gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. 1.1.3. §èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ ph¸t sinh cÇn ®−îc tËp hîp ®Ó ®¸p øng yªu cÇu x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt. 7
Ph¹m vi giíi h¹n lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ (®Þa ®iÓm ph¸t sinh), nh− ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, toµn bé qui tr×nh c«ng nghÖ hay n¬i g¸nh chÞu chi phÝ, nh− s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng v.v... ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i dùa vµo c¸c c¨n cø sau d©y: - Dùa vµo ®Æc ®iÓm qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. - Dùa vµo ®Æc ®iÓm vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý kinh doanh. - Dùa vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm - Dùa vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é qu¶n lý * Dùa vµo ®Æc ®iÓm qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: Quy tr×nh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm cã thÓ lµ qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, cã thÓ lµ qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p. - Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n lµ quy tr×nh c«ng nghÖ mµ tõ khi ®−a nguyªn vËt liÖu chÝnh vµo chÕ biÕn cho ®Õn khi s¶n phÈm hoµn thµnh lµ 1 qui tr×nh khÐp kÝn kh«ng thÓ chia nhá thµnh c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ kh¸c nhau, do ®ã chi phÝ s¶n xuÊt chØ cã thÓ tËp hîp chung cho toµn bé qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®−îc thùc hiÖn ë cuèi qui tr×nh c«ng nghÖ khi s¶n phÈm hoµn thµnh. - Qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p lµ qui tr×nh c«ng nghÖ mµ tõ khi ®−a nguyªn vËt liÖu chÝnh vµo s¶n xuÊt chÕ biÕn cho ®Õn khi s¶n phÈm hoµn thµnh ph¶i tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ t¹o ra mét bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc t¹o ra nöa thµnh phÈm. * Tr−êng hîp c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ chÕ biÕn liªn tôc theo 1 qui tr×nh nhÊt ®Þnh th× ®−îc gäi lµ qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, kÕt thóc mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ sÏ t¹o ra nöa thµnh phÈm råi tiÕp tôc ®−îc chuyÓn sang chÕ biÕn ë giai ®o¹n c«ng nghÖ sau vµ cø thÕ cho ®Õn giai ®o¹n c«ng nghÖ cuèi cïng míi t¹o ra s¶n phÈm (thµnh phÈm). Nh− vËy, kÕ to¸n ph¶i tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo 8
tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm vµ gi¸ thµnh cña thµnh phÈm. * Tr−êng hîp c¸c giai ®o¹n céng nghÖ s¶n xuÊt ®−îc bè trÝ song song ®ång bé (qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn song song), mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ chÕ biÕn t¹o ra mét bé phËn, chi tiÕt cña s¶n phÈm, giai ®o¹n cuèi míi l¾p r¸p ®Ó t¹o ra thµnh phÈm. Trong tr−êng hîp nµy, kÕ to¸n ph¶i thu thËp, xö lÝ vµ cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ. Nh− vËy, ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ sÏ lµ tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt. * Dùa vµo ®Æc ®iÓm vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý kinh doanh: Mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt (Tæng c«ng ty, C«ng ty) cã thÓ cã nhiÒu ®¬n vÞ trùc thuéc (®¬n vÞ thµnh viªn), ®¬n vÞ thµnh viªn l¹i bao gåm nhiÒu ®¬n vÞ s¶n xuÊt nhá, nh− ph©n x−ëng, tæ, ®éi x¶n xuÊt. Trong tr−êng hîp nµy, kÕ to¸n cÇn thu thËp, xö lÝ sè liÖu vµ cung cÊp th«ng tin theo tõng ®Þa ®iÓm h×nh thµnh, do vËy ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt sÏ lµ ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt (n¬i chÞu chi phÝ). ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt dùa vµo ®Æc ®iÓm trªn sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý kiÓm so¸t ®−îc chi phÝ ë tõng bé phËn (trung t©m chi phÝ), th«ng qua ®ã mµ ®¸nh gi¸ ®−îc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña tõng bé phËn trong doanh nghiÖp. * Dùa vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt: S¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã thÓ lµ s¶n xuÊt ®¬n chiÕc (hoÆc víi khèi l−îng nhá) vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t khèi l−îng lín. - Tr−êng hîp s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng: Trong tr−êng hîp nµy, s¶n phÈm th−êng ®−îc ®Æt hµng theo yªu cÇu cô thÓ vÒ kÝch cì, qui c¸ch, phÈm chÊt, sè l−îng, do vËy ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng s¶n phÈm hay tõng ®¬n ®Æt hµng. - Tr−êng hîp s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi l−îng lín, ®èi t−îng cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®−îc x¸c ®Þnh lµ tõng bé phËn s¶n xuÊt, tõng c«ng ®o¹n, toµn bé qui tr×nh c«ng nghÖ. * Dùa vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é qu¶n lý: ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cßn ph¶i c¨n cø vµo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, yªu 9
cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lý. Yªu cÇu qu¶n lý cµng cô thÓ, chi tiÕt th× viÖc x¸c ®Þnh ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ còng ph¶i phï hîp míi cã thÓ cung cÊp ®−îc c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho qu¶n lý, nh−ng nã l¹i tuú thuéc kh«ng Ýt vµo tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n. 1.1.4. Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp và ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ®T ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn ®−îc tËp hîp, ph©n lo¹i vµ hÖ thèng ho¸ l¹i vµo c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n theo c¸c kho¶n môc chi phÝ vµ theo ®óng ®èi t−îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ. Tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng qui n¹p chi phÝ s¶n xuÊt vµo ®èi t−îng chÞu chi phÝ mµ kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông ph−¬ng ph¸p thÝch hîp: - NÕu chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi t−îng chÞu thuÕ chi phÝ th× dùa vµo chøng tõ h¹ch to¸n ban ®Çu, kÕ to¸n ¸p dông ph−¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp; - NÕu chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t−îng chÞu chi phÝ th× kÕ to¸n ph¶i ¸p dông ph−¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. ViÖc ph©n bæ chi phÝ ph¶i dùa vµo tiªu chuÈn ph©n bæ. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh cña tõng lo¹i chi phÝ mµ kÕ to¹n lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp. 1.1.4.1. Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. * VÒ ph−¬ng ph¸p tËp hîp: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp lµ toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, nöa thµnh phÈm mua ngoµi ®−îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt chÕ t¹o ra s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn viÖc cung cÊp dÞch vô, lao vô. - Tr−êng hîp chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh liªn quan ®Õn mét ®èi t−îng chÞu chi phÝ th× kÕ to¸n ph¶i ¸p dông ph−¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp, tøc lµ chi phÝ ph¸t sinh bao nhiªu th× tÝnh vµo ®èi t−îng chÞu chi phÝ bÊy nhiªu. - Tr−êng hîp chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t−îng chÞu chi phÝ th× kÕ to¸n ph¶i ¸p dông ph−¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tr−íc hÕt, kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, c¸c chøng tõ cã liªn quan nh− phÕ liÖu thu håi, 10
vËt liÖu kh«ng sö dông hÕt nhËp l¹i kho ®Ó x¸c ®Þnh tæng chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp ph¶i ph©n bæ trong k× theo c«ng thøc: Tæng chi phÝ nguyªn TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, TrÞ gi¸ thùc tÕ cña liÖu, vËt liÖu trùc TrÞ gi¸ phÕ vËt liÖu kh«ng dïng = nguyªn liÖu, vËt liÖu - - tiÕp ph¶i ph©n bæ liÖu thu håi hÕt nhËp l¹i kho cuèi ®T xuÊt trong k× trong k× k× Sau khi ®T x¸c ®Þnh ®−îc tæng chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp cÇn ph©n bæ trong k×, kÕ to¸n ph¶i lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp: - HoÆc lµ theo chi phÝ ®Þnh møc (víi doanh nghiÖp ®T x©y dùng ®−îc c¸c ®Þnh møc hîp lÝ); - HoÆc lµ theo chi phÝ kÕ ho¹ch; - HoÆc theo khèi l−îng ho¹t ®éng... Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp ph©n bæ cho ®èi t−îng chÞu chi phÝ ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: Chi phÝ NL,VL trùc Tæng chi phÝ NL, VL trùc tiÕp cÇn Tiªu chuÈn ph©n tiÕp ph©n bæ cho ®èi = ph©n bæ x bæ cho ®èi t−îng t−îng i Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ i §èi víi chi phÝ vÒ vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, tuú thuéc vµo t¸c dông cña tõng lo¹i, kÕ to¸n cã thÓ ph©n bæ dùa vµo chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, theo khèi l−îng s¶n phÈm, theo giê m¸y ch¹y.v.v... * VÒ tµi kho¶n kÕ to¸n: §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n "chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp" - Tµi kho¶n 621. Tuú thuéc vµo yªu cÇu cña qu¶n lÝ, kÕ to¸n cã thÓ më chi tiÕt liªn quan cho TK 621. Khi h¹ch to¸n chi phÝ NL,VL trùc tiÕp vµo Tµi kho¶n 621, cÇn l−u ý nh− sau: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu ph¶i tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. TrÞ gi¸ nµy cã thÓ lµ trÞ gi¸ kh«ng bao gåm thuÕ GTGT nÕu doanh nghiÖp nép thuÕ tÝnh theo ph−¬ng ph¸p khÊu 11
trõ ®èi víi nguyªn liÖu, vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ chÞu thuÕ GTGT, hoÆc cã thÓ lµ trÞ gi¸ bao gåm c¶ thuÕ GTGT nÕu doanh nghiÖp nép thuÕ tÝnh theo ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc nguyªn vËt liÖu ®−îc dïng ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ kh«ng chÞu thuÕ GTGT. - §èi víi chi phÝ NL,VL trùc tiÕp dïng v−ît trªn møc b×nh th−êng th× kh«ng ®−îc h¹ch to¸n vµo TK 621 mµ ph¶i h¹ch to¸n vµo TK. 632 "Gi¸ vèn hµng b¸n". Tµi kho¶n 621 cã kÕt cÊu c¬ b¶n nh− sau: - Bªn Nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô trong k× h¹ch to¸n. - Bªn Cã: + KÕt chuyÓn trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thùc tÕ sö dông cho s¶n xuÊt trong k× vµo ®èi t−îng chÞu chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (TK. 154 hoÆc TK. 631). + KÕt chuyÓn chi phÝ NL, VL trùc tiÕp v−ît trªn møc b×nh th−êng vµo TK. 632 "gi¸ vèn hµng b¸n". + TrÞ gi¸ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho, trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi. * V× thuéc nhãm tµi kho¶n tËp hîp ph©n phèi nªn TK. 621 kh«ng cã sè d− cuèi k×. * Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu: (1) Khi xuÊt NL, VL cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi: Nî TK 621: CP nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. Cã TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu (2) Tr−êng hîp NL, VL mua vÒ kh«ng nhËp kho mµ giao ngay cho s¶n xuÊt s¶n phÈm: * NÕu thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT tÝnh theo ph−¬ng ph¸p khÊu trõ, kÕ to¸n ghi: Nî TK 621: CP nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp (gi¸ mua ch−a cã thuÕ). Nî TK 133(1331): ThuÕ GTGT ®−îc khÊu trõ. Cã TK 111, 112, 331... 12
* NÕu thuéc diÖn kh«ng chÞu thuÕ hoÆc thuÕ tÝnh theo ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp, kÕ to¸n ghi: Nî TK 621: CP nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp (gi¸ cã c¶ thuÕ). Cã TK 111, 112, 331... (3) Khi nhËp l¹i kho NL, VL kh«ng dïng hÕt, kÕ to¸n ghi: Nî TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu Cã TK 621: CP nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp (4) Cuèi k× kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154: CP s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Nî TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (kÕ to¸n hµng tån kho theo ph−¬ng ph¸p (KK§K). Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n (phÇn chi phÝ NVL v−ît trªn møc b×nh th−êng). Cã TK 621: Chi phÝ NL, VL trùc tiÕp. * S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu trùc tiÕp. Tr×nh tù kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp cã thÓ ®−îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: TK. 152 (611) TK. 621 (chi tiÕt...) TK. 154 (631) TrÞ gi¸ NVL xuÊt dïng KÕt chuyÓn CP NL, VL trùc cho s¶n xuÊt s¶n phÈm tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh SP TK. 111, 112,331.... TK. 152 (611) TrÞ gi¸ NVL mua ngoµi TrÞ gi¸ NL, VL kh«ng dïng dïng ngay cho SX SP hÕt, trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi TK. 632 Chi phÝ, NL, VL trùc tiÕp v−ît trªn møc b×nh th−êng TK. 133 ThuÕ GTGT ®−îc khÊu trõ 13
1.1.4.2. Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: * Ph−¬ng ph¸p tËp hîp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ toµn bé chi phÝ vÒ tiÒn c«ng (tiÒn l−¬ng) vµ c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng cña nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, bao gåm: l−¬ng chÝnh, l−¬ng phô, phô cÊp, b¶o hiÓm xT héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn. Nh− vËy, tiÒn l−¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp l−¬ng vµ trÝch theo l−¬ng cña nh©n viªn ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt kh«ng ®−îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp mµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. ViÖc tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p gièng nh− ph−¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. §Ó ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ, kÕ to¸n cã thÓ sö dông c¸c tiªu chuÈn ph©n bæ sau ®©y: - Dùa vµo chi phÝ tiÒn l−¬ng theo ®Þnh møc; - Dùa vµo chi phÝ kÕ ho¹ch; - Dùa vµo giê c«ng ®Þnh møc, giê c«ng thùc tÕ; - Dùa vµo khèi l−îng ho¹t ®éng... C«ng thøc ®Ó ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho tõng ®èi t−îng chÞu chi phÝ còng ¸p dông gièng víi c«ng thøc tÝnh vµ ph©n bæ chi phÝ NL, VL trùc tiÕp. * Tµi kho¶n sö dông: §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n "chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp". TK. 622. Tuú theo yªu cÇu cña qu¶n lý, kÕ to¸n cã thÓ më chi tiÕt liªn quan ®Õn TK. 622. Khi h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy, cÇn l−u ý nh− sau: - Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK. 622 ®èi víi tiÒn l−¬ng, phô cÊp l−¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ë ph©n x−ëng tæ, ®éi s¶n xuÊt, nh©n viªn b¸n hµng vµ c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp. 14
- §èi víi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp v−ît trªn møc b×nh th−êng th× kh«ng ®−îc h¹ch to¸n vµo TK. 622 mµ h¹ch to¸n vµo TK. 632 "gi¸ vèn b¸n hµng". Tµi kho¶n 622 cã kÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh chñ yÕu nh− sau: * Bªn Nî: Ph¶n ¸nh tiÒn l−¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp l−¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm. * Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (kÕt chuyÓn vµo TK. 154 hoÆc TK. 631). - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp v−ît trªn møc b×nh th−êng vµo TK. 632 "gi¸ vèn hµng b¸n". * Cuèi k× TK. 622 kh«ng cã sè d− v× nã thuéc nhãm TK tËp hîp ph©n phèi. * Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu: (1). Khi x¸c ®Þnh tiÒn l−¬ng, phô cÊp l−¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi: Nî TK. 622: CP nh©n c«ng trùc tiÕp. Cã TK. 334. Ph¶i tr¶ ng−êi lao ®éng. Cã TK 338 (3382, 3383, 3384), ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c. (2) §èi víi doanh nghiÖp cã trÝch tr−íc tiÒn l−¬ng nghØ phÐp, khi trÝch tr−íc, kÕ to¸n ghi: Nî TK. 622. CP nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK. 335. Chi phÝ ph¶i tr¶ (3) Khi c«ng nh©n s¶n xuÊt thùc tÕ nghØ phÐp, kÕ to¸n ph¶n ¸nh sè ph¶i tr¶ vÒ tiÒn l−¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt: Nî TK. 335 - chi phÝ ph¶i tr¶. Cã TK. 334: Ph¶i tr¶ ng−êi lao ®éng. (4). Cuèi k×, khi kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ phÇn v−ît cña chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo gi¸ vèn hµng b¸n, kÕ to¸n ghi: 15
Nî TK. 154, Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Nî TK. 631. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (kÕ to¸n hµng tån kho ph−¬ng ph¸p KK ®Þnh k×). Nî TK. 632. Gi¸ vèn hµng b¸n (phÇn v−ît trªn møc b×nh th−êng) Cã TK. 622. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp * S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK. 334, 338 TK. 622 (chi tiÕt...) TK. 154 (631) L−¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo Cuèi k× kÕt chuyÓn CPNC, l−¬ng ph¶i tr¶ cña CNSX trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh SP TK 335... TK. 632 TrÝch tr−íc tiÒn l−¬ng nghØ CP nh©n c«ng v−ît trªn møc phÐp cña CNSX b×nh th−êng 1.1.4.3. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung. * Ph−¬ng ph¸p ph©n bæ: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n lý cho c¸c ho¹t ®éng ë ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, nh− chi phÝ tiÒn l−¬ng vµ c¸c kho¶n tÝch theo l−¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x−ëng, tæ, ®éi, s¶n xuÊt; chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô xuÊt dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý cña ®éi, ph©n x−ëng, tæ s¶n xuÊt chi phÝ khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ x−ëng chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ®−îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, sau ®ã kÕ to¸n ph©n bæ cho c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ dùa vµo tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp. C¸c tiªu chuÈn ®−îc sö dông ®Ó ph©n bæ cã thÓ lµ: - Ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; - Theo chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; - Theo chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Þnh møc (hoÆc theo kÕ ho¹ch); 16
- Theo sè giê m¸y ch¹y v.v... Ph−¬ng ph¸p ph©n bæ cô thÓ còng ®−îc ¸p dông gièng nh− ph−¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. * Tµi kho¶n sö dông: §Ó t©p hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n "chi phÝ s¶n xuÊt chung" - tµi kho¶n 627. Tµi kho¶n 627 cã 6 TK. CÊp 2: - TK. 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n x−ëng - TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu - TK 6273: Chi phÝ dông cô, c«ng cô - TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§ - TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: - TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n sè 02 "hµng tån kho", ®Ó phôc vô yªu cÇu qu¶n lý, kÕ to¸n cã thÓ më chi tiÕt TK. 627 ®Ó theo dâi chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh. - Khi h¹ch to¸n vµo TK. 627 cÇn l−u ý nh− sau: * TK 327 chØ ®−îc sö dông cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kh«ng dïng cho doanh nghiÖp th−¬ng m¹i vµ ®−îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt. * Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶n ¸nh trªn TK. 627 ph¶i ®−îc chi tiÕt thµnh 2 lo¹i: chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi. * Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ®−îc ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm dùa trªn c«ng suÊt b×nh th−êng cña m¸y mãc thiÕt bÞ; nÕu s¶n phÈm s¶n xuÊt v−ît trªn møc b×nh th−êng cña c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ th× ph©n bæ theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh, tr−êng hîp d−íi møc b×nh th−êng th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh chØ ®−îc ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng suÊt b×nh th−êng, cßn chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng phÈn bæ ®−îc h¹ch to¸n vµo gi¸ vèn cña hµng b¸n (h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 632). 17
- Tµi kho¶n 627 cã kÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh chñ yÕu nh− sau: * Bªn Nî: Ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong k×. * Bªn Cã: - Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung: - Ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ do møc s¶n xuÊt s¶n phÈm thùc tÕ d−íi c«ng suÊt b×nh th−êng vµ ®−îc h¹ch to¸n vµo TK. 632. - Cuèi k× kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. * TK. 627 thuéc nhãm TK. TËp hîp ph©n phèi nªn cuèi k× kh«ng cã sè d− * Ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n mét sè nghiÖm vô kinh tÕ chñ yÕu. (1) Khi tÝnh l−¬ng, phô cÊp l−¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng cña nh©n viªn ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi: Nî TK. 627. Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6271) Cã TK 334. Ph¶i tr¶ ng−êi lao ®éng Cã TK 338 (3382; 3383; 3384); ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c. (2) Khi xuÊt vËt liÖu cho ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, nh− xuÊt vËt liÖu dïng cho söa ch÷a, b¶o d−ìng TSC§, cho qu¶n lý ®iÒu hµnh cña ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt (kÕ to¸n hµng tån kho theo ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn) kÕ to¸n ghi: Nî TK. 627 (6272). Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK. 152: nguyªn liÖu, vËt liÖu (3) Khi xuÊt c«ng cô, dông cô dïng cho ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt. * NÕu xuÊt dïng vµ ph©n bæ mét lÇn do gi¸ trÞ cña nã nhá, kÕ to¸n ghi: Nî TK. 627 (6273): Chi phÝ s¶n xuÊt chung; Cã TK. 153: C«ng cô; dông cô * NÕu c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ lín ph¶i ph©n bæ nhiÒu lÇn, khi xuÊt dïng, kÕ to¸n ghi: Nî TK. 142, 242: Chi phÝ tr¶ tr−íc ng¾n h¹n vµ dµi h¹n Cã TK. 153. C«ng cô, dông cô. 18
- Khi ph©n bæ vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n ghi: Nî TK. 627 (6273): Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK. 142, 242: Chi phÝ tr¶ tr−íc ng¾n h¹n, dµi h¹n (4) Khi trÝch khÊu hao TSC§ thuéc ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 (6274): Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK. 214 : Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh (5) chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, nh− chi phÝ ®iÖn, n−íc, ®iÖn tho¹i... thuéc ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, khi ph¸t sinh, kÕ to¸n ghi: Nî TK. 627 (6277) Nî TK 133 (nÕu ®−îc khÊu trõ thuÕ GTGT) Cã TK: 111, 112, 331 (6) §èi víi chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho ho¹t ®éng cña ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt (ngoµi c¸c chi phÝ nãi trªn), khi ph¸t sinh, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 (6278)- chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 133 (1331) - NÕu ®−îc khÊu trõ thuÕ GTGT Cã TK. 111, 112 (7) Cuèi k×, kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo c¸c ®èi t−îng chÞu chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ vµo gi¸ vèn hµng b¸n, kÕ to¸n ghi. Nî TK. 154: CPSXKD dë dang. Nî TK 631 (kÕ to¸n hµng tån kho theo ph−¬ng ph¸p KK§K) Nî TK 632 - CPSX chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ; Cã TK 627, CPSX chung 19
* S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung: TK. 334, 338 TK. 627 TK. 154 (631) L−¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo Cuèi k× kÕt chuyÓn chi phÝ l−¬ng cña ph©n x−ëng, tæ, s¶n xuÊt chung ®Ó tÝnh gi¸ ®éi SX ph¶i tr¶ thµnh s¶n phÈm TK. 152, 153 (611) 142, 2142 Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô TK. 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§... TK. 632 KÕt chuyÓn CPSX chung cè TK. 111, 112, 331 ®Þnh kh«ng ph©n bæ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK. 111, 112 Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c TK. 133 TK. 111, 112 C¸c kho¶n thu gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung TK. 111, 112, 335, 142, 242 Chi phÝ ®i vay ph¶i tr¶ (nÕu ®−îc vèn ho¸) TK. 333 ThuÕ tµi nguyªn ph¶i nép 20
1.1.4.4. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp Môc ®Ých cña kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt lµ phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, do vËy sau khi ®T tËp hîp ®−îc chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung nh− ®T tr×nh bµy ë trªn, kÕ to¸n ph¶i tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi t−îng chÞu chi phÝ. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tuú thuéc vµo ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho. NÕu doanh nghiÖp ¸p dông ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo kª khai th−êng xuyªn th× kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" - TK 154; tr−êng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo kiÓm kª ®Þnh k× th× kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n "gi¸ thµnh s¶n xuÊt" - Tµi kho¶n 631. 1.1.4.4.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp theo ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn. Khi doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn, ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 154 "chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". Tµi kho¶n 154 ph¶i ®−îc chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh: ph©n x−ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt vµ theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm, tõng lo¹i s¶n phÈm, chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK. 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang nh− sau: Bªn Nî: - Ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong k× ®Ó s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Bªn Cã: Ph¶n ¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®−îc nhËp kho hoÆc mang ®i b¸n; - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi, trÞ gi¸ s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®−îc; - TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu, hµng ho¸ gia c«ng xong nhËp k¹i kho; D− Nî: Ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi k×. 21