GIÁO TRÌNH MÁY ĐIỆN II - PHẦN IV MÁY ĐIỆN KHÔNG ĐỒNG BỘ - CHƯƠNG 3

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

148
lượt xem 42
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

CHƯƠNG III: MỞ MÁY VÀ ĐIỀU CHỈNH TỐC ĐỘ § 3.1. QUÁ TRÌNH MỞ MÁY ĐỘNG CƠ ĐIỆN KHÔNG ĐỒNG BỘ Quá trình mở máy động cơ điện là quá trình đưa tốc độ động cơ từ n = 0 ÷ nđm khi n tăng thì phương trình cân bằng động về moment như sau: MĐ – MC = Mđl = J Trong đó: quán tính. MĐ, MC, Mđl: moment điện từ của động cơ, moment cản, moment

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: GIÁO TRÌNH MÁY ĐIỆN II - PHẦN IV MÁY ĐIỆN KHÔNG ĐỒNG BỘ - CHƯƠNG 3

CHÖÔNG III: MÔÛ MAÙY VAØ ÑIEÀU CHÆNH TOÁC ÑOÄ § 3.1. QUAÙ TRÌNH MÔÛ MAÙY ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ Quaù trình môû maùy ñoäng cô ñieän laø quaù trình ñöa toác ñoä ñoäng cô töø n = 0 ÷ nñm khi n taêng thì phöông trình caân baèng ñoäng veà moment nhö sau: dω MÑ – MC = Mñl = J dt Trong ñoù: MÑ, MC, Mñl: moment ñieän töø cuûa ñoäng cô, moment caûn, moment quaùn tính. G.D 2 : haèng soá quaùn tính J= 49 g = 9,81m/s2: gia toác troïng tröôøng. G: khoái löôïng phaàn quay. D: ñöôøng kính phaàn quay. ω : toác ñoä goùc cuûa rotor. dω Ñeå toác ñoä cuûa ñoäng cô taêng thuaän lôïi thì MÑ > Mc → >0 dt Khi baét ñaàu môû maùy s = 1: Doøng ñieän môû maùy Imm: U 1phañm = (4 ÷ 7 )I ñm I mm = (R 1 + R ' 2 )2 + X 2 n Trong ñoù: U1phañm: Ñieän aùp pha ñònh möùc ñaët vaøo daây quaán stator. Treân thöïc teá, maïch töø taûn cuûa maùy baõo hoaø nhanh X giaûm → Imm coøn lôùn hôn nhieàu so vôùi trò soá tính theo coâng thöùc treân. § 3.2. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP MÔÛ MAÙY Caùc yeâu caàu khi môû maùy: + Mmm phaûi ñuû lôùn ñeå thích öùng vôùi ñaëc tính cô cuûa taûi. + Imm phaûi ñöôïc haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát. + Thôøi gian môû maùy nhanh. + Phöông phaùp vaø thieát bò môû maùy phaûi ñôn giaûn, vaän haønh chaéc chaén. + Toån hao coâng suaát trong quaù trình môû maùy thaáp. 1. Môû maùy tröïc tieáp ñoäng cô rotor loàng soùc Doøng ñieän môû maùy lôùn, chæ duøng cho caùc maùy coù coâng suaát nhoû. Neáu maùy coù coâng suaát lôùn thì duøng trong löôùi ñieän coù coâng suaát lôùn. Phöông phaùp naøy môû maùy nhanh, ñôn giaûn. y tröïc tieáp ñoäng cô Hình 3.1 Môû maù ñieän KÑB 3 pha rotor loàng soùc 2. Phöông phaùp haï ñieän aùp môû maùy: Chæ duøng vôùi caùc thieát bò yeâu caàu moment môû maùy nhoû. 77
a) Duøng cuoän khaùng baõo hoaø trong maïch stator: Khi môû maùy ñoùng D1, D2 môû: Khi n ≈ n ñm ñoùng D2. - Luùc môû maùy tröïc tieáp: U ñm U ñm I mm = = R2 + x 2 Zn n n m1 I 2 r ' 2 = mm M mm ω1 - Luùc môû maùy coù cuoän khaùng (ñieän khaùng xk): U ñm I mmk = R 2 + (x n + x k ) 2 n m1 I 2 r' 2 M mmk = mmk ω1 Töø ñoù ta coù: Hình 3.2 Haï ñieän aùp môû maùy baèng ñieän khaùng R +x 2 2 I mmk = = k
Nhö vaäy, khi môû maùy baèng bieán aùp töï ngaãu doøng ñieän töø löôùi vaøo sô caáp maùy bieán aùp giaûm ñi k T so vôùi Imm khi noái tröïc tieáp vaø moment môû maùy giaûm k T 2 2 laàn so vôùi Mmm tröïc tieáp. c) Phöông phaùp ñoåi noái Y - Δ : Chæ söû duïng vôùi ñoäng cô coù 2 caáp ñieän aùp 220/380 vaø laøm vieäc bình thöôøng ôû caáp ñieän aùp 220V. Caùch môû maùy: Ñoùng caàu dao ñoåi noái D2 veà vò trí môû maùy (Y). Ñoùng D1 khi n ≈ n ñm ñoåi D2 sang vò trí laøm vieäc. Goïi: - UL: laø ñieän aùp daây cuûa löôùi. - UfY, U fΔ : ñieän aùp pha khi daây quaán noái Y, Δ . - ImmLY, I mmLΔ : doøng ñieän daây môû maùy trong löôùi khi ñaáu Y, Δ - ImmfÑY, I mmfÑΔ : doøng ñieän pha môû maùy trong daây quaán stator khi noái Y, Δ . - Zn: toång trôû ngaén maïch moät pha. Neáu ñoùng ñoäng cô ñieän vaøo löôùi khi ñaáu Y: Hình 3.4 Môû maùy baèng phöông phaùp sao tam giaùc U UL =I = fY = I mmfÑY 3.Z n mmLY Zn Neáu ñoùng ñoäng cô vaøo löôùi khi ñaáu Δ : U fΔ U L I ImmfÑΔ = = Zn Zn 3.U L Vaø I mmLΔ = 3.I mmfÑΔ = Zn I mmLY UL Zn 1 Laäp: . = = 3.Z n 3.U L 3 I mmLΔ Doøng ñieän môû maùy trong löôùi khi noái Y nhoû hôn khi noái Δ 3 laàn. Mmm cuõng giaûm ñi 3 laàn: U2 M mmY ≡ U = L .2 Y Hình 3.5 Ñaëc tính moment öùng vôùi caùc 3 Trong khi M mmΔ ≡ U Δ = U 2 . ñieän trôû phuï khaùc nhau trong maïch rotor 2 L 3. Theâm Rf vaøo daây quaán rotor Chæ aùp duïng vôùi ñoäng cô khoâng ñoàng boä rotor daây quaán neáu Mc > MÑ maø ñoäng cô sinh ra khi s = 1 thì ñoäng cô khoâng theå khôûi ñoäng ñöôïc. Ta phaûi ñoùng Rf vaøo ñeå khi môû maùy Mmmmax caàn phaûi choïn R f = R 1 + x 2 − R 2 . 2 n Quaù trình môû maùy öùng vôùi caùc Rf nhö hình veõ 3.5. 79
§ 3.3. ÑIEÀU CHÆNH TOÁC ÑOÄ ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ Ngöôøi ta phaân bieät caùc phöông phaùp ñieàu chænh toác ñoä theo caùch taùc ñoäng vaøo ñoäng cô: Töø phía stator: Thay ñoåi ñieän aùp U1, taàn soá f, soá ñoâi cöïc p. Töø phía rotor: Thay ñoåi ñieän trôû trong maïch rotor, ñöa vaøo maïch rotor moät s.ñ.ñ phuï coù cuøng taàn soá vôùi s.ñ.ñ chính cuûa rotor. 1. Ñieàu chænh toác ñoä baèng caùch thay ñoåi soá ñoâi cöïc p: 60f 1 Toác ñoä quay ñoàng boä n 1 = neáu f1 ñaõ cho thì khi p thay ñoåi → n1 thay p ñoåi → thay ñoåi. n = n1(1-s) Sô ñoà nguyeân taéc ñoåi soá ñoâi cöïc: Coù theå ñoåi noái soá ñoâi cöïc stator baèng caùch sau: Ñaët vaøo stator moät daây quaán vaø thay ñoåi soá cöïc baèng caùch ñoåi noái töông öùng caùc phaàn cuûa noù, chæ duøng vôùi ñoäng cô coù 2 caáp toác ñoä coù tæ soá bieán toác 2 : 1. Cheá taïo 2 daây quaán ñoäc laäp coù soá ñoâi cöïc khaùc nhau, chæ duøng vôùi ñoäng cô coù tæ soá bieán toác 4/3 hoaëc 6/5. Cheá taïo 2 daây quaán ñoäc laäp treân stator, moãi boä daây laïi coù ñoåi noái caùc cöïc. Ví duï: Muoán cho ñoäng cô coù 4 caáp toác ñoä quay ñoàng boä quay ñoàng boä 1500, 1000, 750, 500voøng/1 phuùt thì treân stator coù theå ñaët 2 daây quaán: moät daây quaán coù soá cöïc laø 2p = 4 vaø 2p = 8, coøn moät daây quaán coù soá cöïc laø 2p = 6 vaø 2p = 12. Hình 3.6 Sô ñoà nguyeân lyù veà thay ñoåi soá ñoâi cöïc 80
Sô ñoà ra daây ñöôïc bieåu dieãn nhö sau: Toác ñoä Sô ñoà Lieân keát Nguoàn vaøo T4; T5; T6 Nhanh Y//Y Noái taét T1 – T2 – T3 Chaäm Nguoàn vaøo T1 , T2 , T3 Δ Hình 3.7 Sô ñoà ra daây, ñoäng cô hai caáp toác ñoä, loaïi moment khoâng ñoåi (M = const) Toác ñoä Sô ñoà Lieân keát Nhanh Nguoàn vaøo T4; T5; T6 Δ Nguoàn vaøo T1; T2; T3 Chaäm Y//Y Noái taét T4 – T5 – T6 Hình 3.8 Sô ñoà ra daây, ñoäng cô hai caáp toác ñoä, loaïi coâng suaát khoâng ñoåi (P = const) Toác ñoä Sô ñoà Lieân keát Nguoàn vaøo T4; T5; T6 Nhanh Y//Y Noái taét T1 – T2 – T3 Nguoàn vaøo T1; T2; T3 Chaäm Y Hình 3.9 Sô ñoà ra daây, ñoäng cô hai caáp toác ñoä, loaïi moment vaø coâng suaát thay ñoåi (M,P =var). 81
Neáu ñoäng cô rotor daây quaán phaûi ñoåi noái soá ñoâi cöïc ñoàng thôøi treân caû stator vaø rotor, ñieàu naøy hôi phöùc taïp neân caùc ñoäng cô coù ñoåi noái soá ñoâi cöïc p thöôøng laø rotor loàng soùc. Caùch ñoåi noái treân hình 3.6a, b goïi laø ñoåi noái noái tieáp, coøn caùch ñoåi noái treân hình 3.6c goïi laø ñoåi noái song song. Phöông phaùp ñaáu giöõa caùc pha ñeå ñoåi cöïc: Tuyø theo caùch ñaáu Y hay Δ vaø caùch ñaáu daây quaán pha song song hay noái tieáp maø ngöôøi ta cheá taïo ñoäng cô ñieän hai toác ñoä thaønh hai loaïi: M = const vaø P = const. Khaûo saùt laàn löôït töøng sô ñoà ñoåi toác ñoä ta ruùt ra caùc nhaän xeùt ñeå vaän haønh cuõng nhö tính toaùn söûa chöõa; ñeå ñôn giaûn khi khaûo saùt ta ñaët: Ud : Ñieän aùp daây nguoàn cung caáp cho ñoäng cô. I : Doøng ñieän cho pheùp ñi qua daây daãn cuûa moãi pha daây quaán (töông öùng vôùi moät giaù trò maät ñoä doøng ñieän choïn cho daây daãn). η th : Hieäu suaát ñoäng cô vaän haønh taïi toác ñoä thaáp (öùng vôùi 2p2). η c : Hieäu suaát ñoäng cô vaän haønh taïi toác ñoä cao (öùng vôùi 2p1). cos ϕ th : Heä soá coâng suaát ñoäng cô taïi toác ñoä thaáp. cos ϕ c : Heä soá coâng suaát ñoäng cô taïi toác ñoä cao. a) Tröôøng hôïp thay ñoåi toác ñoä (M = const). + Khi vaän haønh ôû toác ñoä cao ta coù maïch ñieän ñaáu Y//Y. Ud + Ñieän aùp moãi pha daây quaán: U pha = 3 + Doøng ñieän moãi pha (moät pha coù hai nhaùnh) laø 2I. + Coâng suaát cô treân truïc ñoäng cô khi vaän haønh taïi toác ñoä cao laø Pc ; ta coù: ⎛U ⎞ Pc = 3⎜ d ⎟(2I)η c . cos ϕ c ⎜ ⎟ (3-1) ⎝ 3⎠ Vaäy : Pc = 2 3 (U d .I)η c . cos ϕ c - Khi vaän haønh toác ñoä thaáp, ta coù maïch ñieän ñaáu Δ . - Ñieän aùp moãi pha daây quaán laø: Upha = Ud 82
- Doøng ñieän qua moãi pha laø I. - Coâng suaát cô treân truïc ñoäng cô khi vaän haønh taïi toác ñoä thaáp laø Pth, ta coù: Pth = 3(U d )(I)η th . cos ϕ th Vaäy : Pth = 3(U d .I)η th . cos ϕ th (3-2) Laäp tæ soá giöõa (3-2) vaø (3-1) ta coù: 3( U d .I)η th . cos ϕ th 3 ⎛ η th . cos ϕ th ⎞ Pth .⎜ ⎟ = = 2 ⎜ η c . cos ϕ c ⎟ Pc 2 3 ( U d .I)η c . cos ϕ c ⎝ ⎠ ⎛ η . cos ϕ th ⎞ P Hay : th = 0,866.⎜ th ⎜ η . cos ϕ ⎟ (3-3) ⎟ Pc ⎝c c⎠ Goïi Mc laø moment ñoäng cô ôû toác ñoä cao. Goïi Mth laø moment ñoäng cô ôû toác ñoä thaáp. Pc Ta suy ra: M c = (3-4) 2Π n c (3-5) Pth M th = 2Πn th Trong ñoù nc = 2nth M th Pth n c P (3-6) Vaäy : . = = 2 th Mc Pc n th Pc Toùm laïi: ⎛ η . cos ϕ th ⎞ (3-7) M th = 3 .⎜ th ⎟ ⎜ η . cos ϕ ⎟ ⎝c ⎠ Mc c Theo moät soá taøi lieäu thieát keá maùy ñieän cho ñoäng cô 2 caáp toác ñoä tæ soá bieán toác 2/1 ta coù ñöôïc: η th . cos ϕ th (3-8) ≈ 0,7 η c . cos ϕ c Thay (3-8) vaøo (3-3) vaø (3-7) ta suy ra: 83
M Pth ≈ 0,6 vaø th ≈ 1,2 Mc Pc TOÙM LAÏI: Vôùi sô ñoà ñaáu ñoåi toác ñoä, daïng Y//Y (toác ñoä nhanh) vaø Δ (toác ñoä chaäm) khi thay ñoåi toác ñoä: Taïi toác ñoä thaáp coâng suaát ñaït khoaûng 0,6 laàn coâng suaát khi vaän haønh taïi toác ñoä cao. Taïi toác ñoä thaáp moment ñaït khoaûng 1,2 laàn moment khi vaän haønh taïi toác ñoä cao (trong kyõ thuaät ta coù theå xem nhö moment khoâng ñoåi). b) Tröôøng hôïp thay ñoåi toác ñoä (P = const). + Khi vaän haønh ôû toác ñoä cao ta coù maïch ñieän ñaáu Δ . + Ñieän aùp moãi pha daây quaán: U pha = U d + Doøng ñieän moãi pha laø I. + Coâng suaát cô treân truïc ñoäng cô khi vaän haønh taïi toác ñoä cao laø Pc ; ta coù: Pc = 3( U d )(I)ηc . cos ϕ c (3-9) - Khi vaän haønh toác ñoä thaáp, ta coù maïch ñieän ñaáu Y//Y. Ud - Ñieän aùp moãi pha daây quaán laø: U pha = 3 - Doøng ñieän qua moãi pha laø 2I (moãi pha coù 2 nhaùnh song song). - Coâng suaát cô treân truïc ñoäng cô khi vaän haønh taïi toác ñoä thaáp laø Pth : ⎛U ⎞ Pth = 3⎜ d ⎟(2I)η th . cos ϕ th ⎜ ⎟ ⎝ 3⎠ Vaäy : (3-10) Pth = 2 3 ( U d .I)η th . cos ϕ th Laäp tæ soá giöõa (3-10) vaø (3-9), ta suy ra: Pth 2 3 ( U d .I)η th . cos ϕ th 3 ⎛ η th . cos ϕ th ⎞ (3-11) .⎜ ⎟ = =2 3 ⎜ η c . cos ϕ c ⎟ 3( U d .I)η c . cos ϕ c ⎝ ⎠ Pc Suy ra : ⎛ η . cos ϕ th ⎞ (3-12) Pth = 1,15.⎜ th ⎟ ⎜ η . cos ϕ ⎟ ⎝c ⎠ Pc c 84
Theo (3-6) vaø (3-12) ta coù: ⎛ η . cos ϕ th ⎞ M th = 2,3.⎜ th ⎟ ⎜ η . cos ϕ ⎟ (3-13) ⎝c ⎠ Mc c Thay (3-8) vaøo (3-12) vaø (3-13) suy ra: M Pth ≈ 0,8 vaø th ≈ 1,6 Mc Pc TOÙM LAÏI: Vôùi sô ñoà ñaáu ñoåi toác ñoä daïng ñaáu Δ (toác ñoä nhanh), Y//Y (toác ñoä chaäm) khi thay ñoåi toác ñoä: Taïi toác ñoä thaáp coâng suaát baèng 0,8 laàn coâng suaát khi vaän haønh taïi toác ñoä cao (tröôøng hôïp naøy, trong kyõ thuaät xem nhö coâng suaát khoâng ñoåi). Taïi toác ñoä thaáp moment gaáp 1,6 laàn moment khi vaän haønh taïi toác ñoä cao. c) Tröôøng hôïp thay ñoåi toác ñoä, moment vaø coâng suaát thay ñoåi (M, P = var). + Khi vaän haønh ôû toác ñoä cao ta coù maïch ñieän ñaáu Y//Y. Ud + Ñieän aùp moãi pha daây quaán: U pha = 3 + Doøng ñieän moãi pha laø 2I (moät pha coù hai nhaùnh song song). + Coâng suaát cô treân truïc ñoäng cô khi vaän haønh taïi toác ñoä cao laø Pc ; ta coù: ⎛U ⎞ Pc = 3⎜ d ⎟(2I)η c . cos ϕ c ⎜ ⎟ ⎝ 3⎠ Vaäy : Pc = 2 3 (U d .I)η c . cos ϕ c (3-14) - Khi vaän haønh ôû toác ñoä thaáp, ta coù maïch ñieän ñaáu Y noái tieáp. Ud - Ñieän aùp moãi pha daây quaán laø: U pha = 3 - Doøng ñieän qua moãi pha laø I. - Coâng suaát cô treân truïc ñoäng cô khi vaän haønh taïi toác ñoä thaáp laø Pth, ta coù: ⎛U ⎞ Pth = 3⎜ d ⎟(I)η th . cos ϕ th ⎜ ⎟ ⎝ 3⎠ (3-15) 85
Hay : Pth = 3 (U d .I )η th . cos ϕ th Laäp tæ soá giöõa (3-14) vaø (3-15) ta coù: 3 (U d .I )η th . cos ϕ th ⎛ η . cos ϕ th ⎞ Pth (3-16) = 0,5.⎜ th ⎜ η . cos ϕ ⎟ = ⎟ Pc 2 3 (U d .I )η c . cos ϕ c ⎝c c⎠ Suy ra: M th ⎛ η th . cos ϕ th ⎞ (3-17) =⎜ ⎟ M c ⎜ η c . cos ϕ c ⎟ ⎝ ⎠ Thay (3-8) vaøo (3-16) vaø (3-17) ta coù: M Pth ≈ 0,35 vaø th ≈ 0,7 Mc Pc TOÙM LAÏI: Vôùi sô ñoà ñaáu ñoåi toác ñoä, daïng Y//Y (toác ñoä nhanh) vaø Y (toác ñoä chaäm) khi thay ñoåi toác ñoä: Taïi toác ñoä thaáp, coâng suaát ñaït khoaûng 0,35 laàn coâng suaát khi vaän haønh taïi toác ñoä cao. Taïi toác ñoä thaáp moment ñaït khoaûng 0,7 laàn moment khi vaän haønh taïi toác ñoä cao. 2. Thay ñoåi taàn soá: n = n (1 − s ) = (1 − s ) 60f 1 Ta ñaõ bieát: p M.P Koâxtenkoâ ñaõ nghieân cöùu vaán ñeà naøy vaø chöùng minh raèng: Neáu ta muoán cho ñoäng cô laøm vieäc ôû nhöõng taàn soá khaùc nhau vôùi caùc trò soá hieäu suaát, heä soá coâng suaát, kM … khoâng ñoåi, thì khi maïch töø khoâng baõo hoaø, ñoàng thôøi vôùi vieäc bieán thieân taàn soá ta phaûi ñieàu chænh U1 theo f vaø M theo qui luaät sau: U'1 f '1 M' (1) = U1 f1 M ÔÛ ñaây: U’1, M’ laø ñieän aùp vaø moment öùng vôùi f’1. U1, M laø ñieän aùp vaø moment öùng vôùi f1. U'1 f '1 U Khi M = const: ⇒ 1 = const Töùc laø ñieän = U1 f1 f1 aùp ñaët vaøo ñoäng cô phaûi tæ leä thuaän vôùi f. Khi P = const: Thì moment cuûa ñoäng cô bieán thieân tæ leä nghòch vôùi n: 1 1 M≡ ⇒M≡ n f1 86
M' f 1 Töùc laø theá vaøo (1), ta coù: = M f '1 U'1 f '1 U'1 f ' U' 2 2 f1 = ⇒ 2 = 1 ⇒ 1 = const f '1 f '1 U1 f1 f1 U1 Khi M ≡ n 2 (M ≡ f 2 ) : M' f '1 U' f '1 2 2 U = 2 ⇒ 1 = 2 ⇒ 21 = const M f1 U1 f1 f1 Ñieän aùp ñaët vaøo ñoäng cô phaûi tæ leä thuaän vôùi bình phöông f. 3. Thay ñoåi ñieän aùp ñaët vaøo daây quaán stator U1: Hình 3.11 Ñieàu chænh toác ñoä baèng caùch thay ñoåi ñieän aùp Giaû thieát ñöôøng 1 öùng vôùi U = Uñm, Mc = const Neáu U1 giaûm x laàn: U1 = xUñm (x < 1) thì M giaûm x2 laàn: M = x2Mñm vì Mc = const ⇒ n giaûm ⇒ taêng töø sa → sb → sc. Neáu boû qua ñieän aùp rôi treân daây quaán stator: U 1 ≈ F1 ≡ Φ neân U1 giaûm x laàn → E 1 , Φ giaûm x laàn (Φ = xΦ m ) maø M c = c M I' 2 Φ cos ψ 2 = const thì I’2 taêng 1 laàn x Δp Cu 2 m1 I' 2 r' 2 1 Ñeå M = const. Nhöng: s = ; Pñt = M 1ω1 = const → s' = 2 s = 2 M 1ω1 Pñt x (vì M = const, ω1 = const). 1⎞ ⎛ n = n 1 (1 − s') = n 1 ⎜1 − 2 s ⎟ Toác ñoä quay cuûa rotor: ⎝x⎠ 4. Theâm ñieän trôû phuï Rf vaøo maïch cuûa rotor (ñoái vôùi rotor daây quaán): Hieän töôïng vaät lyù cuûa quaù trình xaûy ra khi ñieàu chænh toác ñoä: Ñöa Rf vaøo n chöa thay ñoåi kòp ⇒ I2 giaûm ⇒ M = c M I 2 Φ cos ψ 2 giaûm ⇒ Mñl < 0 ⇒ n giaûm ⇒ s taêng ⇒ E2s = sE2 taêng ⇒ taêng ñaët tôùi trò soá maø M = Mc. Ta haõy xem caùc ñöôøng cong M = f(s) treân hình: Neáu M = const thì ñoäng cô laøm vieäc oån ñònh töông öùng vôùi caùc ñieåm a, b, c, d. Ta thaáy raèng khi ñöa Rf vaøo 87
rotor coù theå ñieàu chænh ñöôïc n < nñm trong moät giôùi haïn ñuû roäng. Xong do coù toån hao treân Rf ( Δp CuR ) ⇒ P2 giaûm ⇒ η giaûm. f Hình 3.12 Ñieàu chænh toác ñoä baèng caùch theâm ñieän trôû phuï vaøo maïch rotor Thí duï: Cho moät ñoäng cô ñieän KÑB 3 pha rotor daây quaán p = 2; f = 50Hz; r2 = 0,02 Ω ; n = 1485voøng/phuùt. Neáu moment taûi khoâng ñoåi, muoán coù n = 1050voøng/phuùt thì phaûi theâm ñieän trôû phuï vaøo rotor laø bao nhieâu?Neáu thay ñoåi ñieän aùp ñaët vaøo daây quaán stator ñeå coù ñöôïc toác ñoä noùi treân (khoâng coù ñieän trôû phuï vaøo rotor) thì phaûi ñaët vaøo stator moät ñieän aùp laø bao nhieâu? ÑS: rf = 0,58 Ω ; U’= 0,316Uñm. Giaûi: 60f 60.50 1. Toác ñoä ñoàng boä: n 1 = = 1500vg / phuùt. = p 2 Heä soá tröôït ñònh möùc: n 1 − n 1500 − 1485 s ñm = = 0,01 = n1 1500 Khi n’ = 1050vg/phuùt ta coù: n 1 − n' 1500 − 1050 s= = 0,3 = n1 1500 Khi maéc theâm ñieän trôû phuï: r2 r' 2 + rf = s s' r s'− r2 s r2 (s'−s) 0,02(0,3 − 0,01) ⇒ rf = 2 = 0,58Ω = = s s 0,01 Ñeå ñaït n’ = 1050vg/phuùt baèng caùch haï ñieän aùp môû maùy, ta coù: 1 s' = s X2 88
s 0,01 1 ⇒ X2 = = = s' 0,3 30 1 ⇒X= 30 1 1 ⇒ U' = U ñm = U ñm = 0,183U ñm X 30 Caâu hoûi: 1. Taïi sao khi theâm ñieän trôû phuï vaøo maïch rotor thì coù theå caûi thieän ñöôïc ñaëc tính môû maùy cuûa ñoäng cô ñieän khoâng ñoàng boä rotor daây quaán? Neáu theâm ñieän khaùng vaøo thì ñaëc tính môû maùy coù bò aûnh höôûng khoâng? 2. Toùm taét caùc phöông phaùp môû maùy ñoäng cô khoâng ñoàng boä vaø so saùnh öu nhöôïc ñieåm cuûa moãi phöông phaùp. 3. Trong ñoäng cô ñieän rotor daây quaán, neáu noái ñieän khaùng vaøo maïch ñieän rotor thì coù theå ñieàu chænh toác ñoä ñöôïc khoâng, luùc ñoù ñaëc tính cô thay ñoåi nhö theá naøo?Mmm, Mmax, sm, sñm, hieäu suaát, cos ϕ thay ñoåi nhö theá naøo? 4. Toùm taét caùc phöông phaùp ñieàu chænh toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoàng boä, so saùnh öu khuyeát ñieåm vaø phaïm vi öùng duïng cuûa töøng phöông phaùp? 89