Giáo trình môn học Tài chính doanh nghiệp: Phần 2
lượt xem 6
download
Giáo trình Tài chính doanh nghiệp: Phần 2 gồm có những nội dung chính như sau: Chương 4: đầu tư phát triển; chương 5: đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp; chương 6: những vấn đề tài chính trong trường hợp cơ cấu lại, giải thể, phá sản doanh nghiệp. Mời các bạn cùng tham khảo.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Giáo trình môn học Tài chính doanh nghiệp: Phần 2
- Ch¬ng 4 ®Çu t ph¸t triÓn 4.1. Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n 4.1.1. §Çu t ph¸t triÓn 4.1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t ph¸t triÓn Mçi doanh nghiÖp ®Òu mong muèn cã sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp cÇn ®Çu t thªm vÒ mÆt tµi chÝnh ®Ó n©ng cao n¨ng lùc kinh doanh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, më réng thÞ trêng cho doanh nghiÖp m×nh. ViÖc bá thªm vèn ®Çu t Êy cÇn ®îc tÝnh to¸n ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc thªm doanh thu, lîi nhuËn trong t¬ng lai do chÝnh dù ¸n ®Çu t mang l¹i. §Çu t ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh bá thªm vèn ®Çu t vµo tµi s¶n dµi h¹n, tµi s¶n ng¾n h¹n ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp nh»m t¨ng thªm lîi nhuËn trong t¬ng lai. 4.1.1.2. ý nghÜa cña ®Çu t ph¸t triÓn §Çu t ph¸t triÓn cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp: - §Çu t ph¸t triÓn quyÕt ®Þnh quy m«, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp trong t¬ng lai. Nhê viÖc bá thªm vèn ®Çu t mµ doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng më réng ngµnh nghÒ kinh doanh, t¨ng cêng hoÆc ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, ph¸t triÓn m¹ng líi, ®a doanh nghiÖp lªn mét quy m« kinh doanh míi. - §Çu t ph¸t triÓn lµm t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Quy m« vèn lín hay nhá cã ¶nh hëng quyÕt ®Þnh tíi viÖc më réng thÞ trêng ®Ó chiÕm lÜnh thÞ phÇn vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm, dÞch vô míi ®Ó ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña thÞ trêng. §Çu t ph¸t triÓn do ph¶i sö dông mét lîng vèn lín nªn doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ thËn träng ngay tõ khi lËp vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t. Nãi c¸ch kh¸c, hiÖu qu¶ kinh doanh t¬ng lai phô thuéc vµo quyÕt ®Þnh ®Çu t cña doanh nghiÖp. 4.1.1.3. Nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng tíi quyÕt ®Þnh ®Çu t ph¸t triÓn §Ó quyÕt ®Þnh bá thªm vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn, doanh nghiÖp cÇn ph¶i c©n nh¾t rÊt nhiÒu yÕu tè ®Ó lêng tríc nh÷ng rñi ro gÆp ph¶i vµ quan träng h¬n lµ ®Ó cã c¸c ph¬ng ¸n nh»m ®¶m b¶o cho dù ¸n ®Çu t ®¹t ®îc hiÖu qu¶. Nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng võa ë bªn trong, võa ë bªn ngoµi doanh nghiÖp, ch¼ng h¹n: - Nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi: t×nh h×nh thÞ trêng trong t¬ng lai, chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ níc (chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kinh doanh, chÝnh s¸ch thuÕ...) l·i suÊt sö dông vèn trªn thÞ trêng, sù ph¸t triÓn cña khoa häc, c«ng nghÖ ¶nh hëng tíi ®Çu t tµi s¶n cè ®Þnh vµ tíi gi¸ c¶ s¶n phÈm, nh÷ng rñi ro kh¸c. - Nh÷ng yÕu tè bªn trong: kh¶ n¨ng huy ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, n¨ng lùc qu¶n trÞ... 110
- Mäi yÕu tè ®Òu cã ¶nh hëng tíi chi phÝ, doanh thu vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. V× vËy viÖc lùa chän dù ¸n ®Çu t ph¶i ®îc xem xÐt trong mèi t¸c ®éng cña mäi yÕu tè. 4.1.1.4. C¸c lo¹i ®Çu t ph¸t triÓn §Çu t ph¸t triÓn cã thÓ ph©n chia thµnh nhiÒu lo¹i, tuú theo c¸c tiªu thøc ph©n tæ ®îc sö dông. Sau ®©y lµ 2 c¸ch ph©n lo¹i mµ doanh nghiÖp thêng sö dông: - Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt ®Çu t: Theo c¸ch ph©n lo¹i dùa vµo tÝnh chÊt ®Çu t, cã thÓ chia viÖc ®Çu t ph¸t triÓn lµm 3 lo¹i: §Çu t x©y dùng c¬ b¶n: ®©y lµ lo¹i ®Çu t mµ môc tiªu lµ t¹o ra thªm tµi s¶n cè ®Þnh cho doanh nghiÖp (TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh) nh: x©y l¾p, mua s¾m thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thuª ®Êt, mua b¶n quyÒn, th¬ng hiÖu. §Çu t vèn lu ®éng: ®©y lµ lo¹i ®Çu t mµ môc tiªu lµ bæ sung thªm vèn lu ®éng thêng xuyªn, dïng ®Ó t¨ng møc dù tr÷ vËt t, hµng ho¸ do më réng kinh doanh hoÆc t¨ng møc ®Çu t tµi chÝnh ng¾n h¹n (mua b¸n ng¾n h¹n c¸c giÊy tê cã gi¸ víi môc ®Ých kinh doanh). §Çu t tµi chÝnh dµi h¹n: ®©y lµ lo¹i ®Çu t ra ngoµi doanh nghiÖp ®Ó sinh lêi nh gãp vèn liªn doanh, liªn kÕt, mua cæ phÇn cña doanh nghiÖp kh¸c hoÆc kinh doanh dµi h¹n c¸c chøng kho¸n (tr¸i phiÕu, cæ phiÕu...). - Ph©n lo¹i theo môc tiªu ®Çu t: C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo tiªu thøc ®Çu t vµo lÜnh vùc nµo cña doanh nghiÖp. Cã thÓ chia ra c¸c lo¹i: §Çu t ®Ó t¨ng n¨ng lùc kinh doanh: bá thªm vèn vµo viÖc më réng quy m« kinh doanh (më thªm ngµnh nghÒ, ph©n xëng, chi nh¸nh, cöa hµng...). §Çu t ®Ó c¶i tiÕn, n©ng cao chÊt lîng hoÆc t¹o s¶n phÈm míi. §Çu t ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. §Çu t ra bªn ngoµi: gãp vèn liªn doanh, liªn kÕt, mua cæ phÇn, tr¸i phiÕu... C¸c c¸ch ph©n lo¹i chØ lµ t¬ng ®èi, chñ yÕu lµ gióp cho viÖc thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn doanh nghiÖp th«ng qua qu¸ tr×nh lËp dù ¸n ®Çu t. 4.1.2. Dù ¸n ®Çu t 4.1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ dù ¸n ®Çu t §Çu t ph¸t triÓn cã ý nghÜa chiÕn lîc víi doanh nghiÖp. V× vËy, ®Ó cã thÓ quyÕt ®Þnh ®Çu t, doanh nghiÖp ph¶i so¹n th¶o c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt ®Ó xem xÐt. C¸c tµi liÖu ®ã gäi lµ dù ¸n ®Çu t. Nãi c¸ch kh¸c, dù ¸n ®Çu t lµ c¸c tµi liÖu phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh ®Çu t cña chñ ®Çu t. Dù ¸n ®Çu t cã thÓ hiÓu theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: - XÐt vÒ mÆt h×nh thøc: dù ¸n ®Çu t lµ bé hå s¬ nghiªn cøu chi tiÕt vµ cã hÖ thèng vÒ c¸c ho¹t ®éng, vÒ chi phÝ ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®ã theo mét kÕ ho¹ch nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ vµ môc tiªu trong t¬ng lai. 111
- - XÐt vÒ néi dung: dù ¸n ®Çu t lµ luËn chøng kinh tÕ - kü thuËt vÒ viÖc sö dông c¸c nguån lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh»m ®¹t ®îc lîi Ých vµ môc tiªu nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai. 4.1.2.2. Néi dung cña dù ¸n ®Çu t Mét dù ¸n ®Çu t thêng cã c¸c néi dung chñ yÕu sau ®©y: - Môc tiªu cña dù ¸n: ®ã lµ lîi Ých kinh tÕ - x· héi ®¹t ®îc khi thùc hiÖn dù ¸n. - C¸c kÕt qu¶ cña dù ¸n: ®ã lµ c¸c kÕt qu¶ cô thÓ ®îc t¹o ra tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau cña dù ¸n. Ch¼ng h¹n dù ¸n ®Çu t më thªm d©y chuyÒn s¶n xuÊt hµng dÖt may, cã ho¹t ®éng ®µo t¹o c«ng nh©n th× dù kiÕn kÕt qu¶ ®µo t¹o ®îc bao nhiªu c«ng nh©n, víi bËc thî nµo. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt th× t¹o ra bao nhiªu s¶n phÈm, lo¹i g×... - C¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n: ®ã lµ c¸c c«ng viÖc cÇn lµm ®Ó t¹o ra c¸c kÕt qu¶. C¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n ®îc thùc hiÖn theo mét lÞch tr×nh hîp lý, t¹o thµnh chuçi lÞch tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. - C¸c nguån lùc: ®ã lµ nh÷ng dù kiÕn vÒ nh©n lùc, nguån tµi chÝnh c©n cã ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n. - HiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t: ®ã lµ dù kiÕn vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ cuèi cïng khi hoµn thµnh dù ¸n. Kh¸c víi c¸c kÕt qu¶ cña dù ¸n, hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t ®îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu cuèi cïng nh doanh thu, lîi nhuËn, møc sinh lêi... 4.1.2.3. Ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu t Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c dù ¸n ®Çu t theo c¸c c¸ch kh¸c nhau. Sau ®©y lµ 2 c¸ch ph©n lo¹i phæ biÕn: - Ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu t theo quy tr×nh lËp vµ thùc hiÖn dù ¸n: theo c¸ch nµy, dù ¸n ®Çu t cã thÓ chia lµm hai lo¹i lµ dù ¸n tiÒn kh¶ thi vµ dù ¸n kh¶ thi. Dù ¸n tiÒn kh¶ thi lµ dù ¸n xem xÐt mét c¸ch kh¸i qu¸t, cha tÝnh to¸n c¸c chi tiÕt cô thÓ, víi môc ®Ých lµ xem xÐt c¬ héi ®Çu t. Víi nh÷ng dù ¸n lín th× sau khi chÊp nhËn dù ¸n tiÒn kh¶ thi míi tiÕp tôc lËp dù ¸n kh¶ thi. Nhng víi dù ¸n nhá, hiÖu qu¶ thÊy râ th× kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i qua bíc lËp dù ¸n tiÒn kh¶ thi. Dù ¸n kh¶ thi lµ dù ¸n chi tiÕt, tr×nh bµy cã hÖ thèng vÒ tÝnh v÷ng ch¾c, tÝnh hiÖn thùc cña c¬ héi ®Çu t. Néi dung cña dù ¸n kh¶ thi ph¶i thÓ hiÖn ®îc ®Çy ®ñ c¸c khÝa c¹nh vÒ thÞ trêng, kü thuËt, tµi chÝnh, tæ chøc qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi. Dù ¸n kh¶ thi ®îc chÊp nhËn sau khi thÈm ®Þnh th× chñ ®Çu t tiÕn hµnh thùc hiÖn dù ¸n. - Ph©n lo¹i dù ¸n ®Çu t theo mèi quan hÖ gi÷a c¸c dù ¸n: theo c¸ch nµy, dù ¸n ®Çu t cã thÓ chia ra ba lo¹i: dù ¸n ®éc lËp, dù ¸n lo¹i trõ nhau vµ dù ¸n phô thuéc nhau. Dù ¸n ®éc lËp lµ dù ¸n riªng biÖt mµ khi ®îc chÊp nhËn hay bÞ b¸c bá còng kh«ng ¶nh hëng ®Õn c¸c dù ¸n kh¸c. Dù ¸n lo¹i trõ nhau lµ dù ¸n mµ khi chÊp nhËn dù ¸n nµy th× ph¶i lo¹i bá dù ¸n kh¸c. Dù ¸n phô thuéc nhau lµ dù ¸n mµ khi chÊp thuËn hay tõ chèi dù ¸n nµy th× ¶nh hëng tíi dù ¸n kh¸c, cÇn ph¶i xem xÐt tíi dù ¸n thø hai. 112
- Ph©n lo¹i theo c¸ch nµy ®ßi hái chñ ®Çu t ph¶i thËn träng trong viÖc thÈm ®Þnh vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t. 4.1.2.4. Qu¸ tr×nh lËp vµ thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t Th«ng thêng mét dù ¸n ®Çu t thêng tr¶i qua 3 giai ®o¹n: giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t, giai ®o¹n thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t vµ giai ®o¹n vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t. - Giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t: §©y lµ giai ®o¹n khëi ®Çu dù ¸n, cã tÇm quan träng tíi viÖc ®Þnh híng cho dù ¸n ®Çu t. ViÖc chÝnh cña giai ®o¹n nµy lµ: Ph©n tÝch t×nh h×nh, x¸c ®Þnh c¬ héi ®Çu t. Ph©n tÝch c¬ héi ®Çu t vµ môc tiªu ®Çu t. LËp dù ¸n. §¸nh gi¸, thÈm ®Þnh, lùa chän dù ¸n ®Çu t vµ ra quyÕt ®Þnh ®Çu t. - Giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t: §©y lµ giai ®o¹n thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®Çu t, sö dông vèn ®Çu t ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®Çu t cho tíi khi ®a kÕt qu¶ ®Çu t vµo ho¹t ®éng kinh doanh. ViÖc thùc hiÖn ®Çu t cÇn ®îc tiÕn hµnh ®óng tiÕn ®é hoÆc cã thÓ rót ng¾n tiÕn ®é thùc hiÖn ®Ó sím ®a kÕt qu¶ ®Çu t vµo vËn hµnh. - Giai ®o¹n vËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t: lµ giai ®o¹n ®a kÕt qu¶ dù ¸n vµo ho¹t ®éng kinh doanh. 4.1.3. Chi phÝ vµ thu nhËp cña dù ¸n ®Çu t 4.1.3.1. Dßng tiÒn cña dù ¸n ®Çu t Mét dù ¸n ®Çu t cã thÓ bá vèn ®Çu t ë mét hay mét sè thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ dù kiÕn sÏ thu vÒ ®îc ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau. Nh vËy, khi thùc hiÖn dù ¸n sÏ lµm ph¸t sinh dßng tiÒn chi ra vµ dßng tiÒn thu vÒ. - Dßng tiÒn chi ra (cßn gäi lµ dßng tiÒn ©m) lµ dßng tiÒn xuÊt ra ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t. - Dßng tiÒn thu vµo lµ dßng tiÒn nhËn vÒ tõ thu nhËp do dù ¸n ®Çu t mang l¹i (cßn gäi lµ dßng tiÒn d¬ng). Khi lËp dù ¸n ®Çu t cÇn x¸c ®Þnh ®îc tæng møc vèn ®Çu t vµ dßng tiÒn cña dù ¸n (sè lîng vµ thêi ®iÓm cña dßng tiÒn) ®Ó chñ ®éng trong viÖc bè trÝ nguån vèn, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t còng nh viÖc quyÕt ®Þnh lùa chän dù ¸n hay kh«ng. 4.1.3.2. Chi phÝ cña dù ¸n ®Çu t Chi ®Çu t lµ dßng tiÒn chi ra ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t. Chi ®Çu t cã thÓ lµ bá ra ngay tõ ®Çu hoÆc bá ra ë c¸c thêi ®iÓm thÝch hîp theo tiÕn ®é cña dù ¸n. Néi dung chi ®Çu t thêng lµ: - Chi ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh. - Chi ®Çu t vµo tµi s¶n lu ®éng: cã thÓ lµ ®Çu t ®Ó bæ sung thªm vµo vèn lu ®éng thêng xuyªn hoÆc ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu vèn lu ®éng thêng xuyªn. - Chi ®Çu t tµi chÝnh: trong mét sè trêng hîp doanh nghiÖp muèn ®Çu t dµi h¹nvµo doanh nghiÖp kh¸c, coi nh më réng lÜnh vùc kinh doanhth× doanh nghiÖp trë thµnh 113
- mét trong nh÷ng nhµ ®Çu t (chñ ®Çu t). Cã thÓ viÖc chi ®Çu t th«ng qua h×nh thøc gãp vèn liªn doanh, mua cæ phÇn, mua tr¸i phiÕu... 4.1.3.3. Thu nhËp cña dù ¸n ®Çu t Thu nhËp cña dù ¸n ®Çu t lµ dßng tiÒn thu vµo ë mét hay mét sè thêi ®iÓm trong t¬ng lai do dù ¸n ®Çu t mang l¹i. Thu nhËp cña dù ¸n ®Çu t bao gåm : dßng tiÒn thuÇn vËn hµnh cña dù ¸n ®Çu t, gi¸ trÞ thu håi tõ viÖc thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh ®· ®Çu t vµ sè tiÒn thu håi l¹i vèn lu ®éng ®· øng ra ®Ó thùc hiÖn dù ¸n, cô thÓ lµ: - Dßng tiÒn thuÇn vËn hµnh cña dù ¸n ®Çu t lµ dßng tiÒn thu ®îc hµng n¨m sau khi dù ¸n ®Çu t ®îc ®a vµo vËn hµnh, ®· trõ ®i c¸c chi phÝ thêng xuyªn vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. Dßng tiÒn thuÇn vËn hµnh hµng n¨m ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Sè khÊu hao tµi s¶n cè Dßng tiÒn thuÇn vËn Lîi nhuËn sau = + ®Þnh hµng n¨m tõ dù hµnh cña dù ¸n ®Çu t thuÕ hµng n¨m ¸n ®Çu t. Sè khÊu hao TSC§ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh hµng n¨m nhng kh«ng ph¶i lµ kho¶n chi tiªu b»ng tiÒn trong n¨m ®ã. MÆt kh¸c, khÊu hao lµ ph¬ng ph¸p thu håi vèn ®Çu t nªn sè tiÒn khÊu hao cña TSC§ do dù ¸n ®· ®Çu t ®îc coi lµ kho¶n thu nhËp cña dù ¸n ®Çu t. NÕu lµ ®Çu t tµi chÝnh dµi h¹n th× dßng tiÒn thuÇn nµy lµ l·i ®îc chia. - Gi¸ trÞ thu håi tõ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh khi kÕt thóc dù ¸n. Th«ng thêng sau khi kÕt thóc dù ¸n th× tµi s¶n cè ®Þnh do dù ¸n ®Çu t còng hÕt thêi h¹n sö dông, cÇn thanh lý. Khi thanh lý, gi¸ trÞ thu håi®îc (nÕu cã) ®îc coi lµ kho¶n thu nhËp cña dù ¸n ®Çu t. - Vèn lu ®éng ®· øng ra ®îc thu håi. Mét dù ¸n ®Çu t khi vËn hµnh th«ng thêng còng ph¶i bá thªm ra mét sè vèn lu ®éng ®Ó phôc vô cho dù ¸n kinh doanh. Sè vèn lu ®éng øng ra nµy ®îc thuhåi dÇn khi quy m« kinh doanh thu hÑp vµ sÏ thu håi toµn bé ë n¨m cuèi cïng khi thanh lý dù ¸n. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n, ngêi ta ph¶i gi¶ ®Þnh thêi ®iÓm x¸c ®Þnh dßng tiÒn nh sau: - Thêi ®iÓm bá vèn ®Çu t ban ®Çu lµ thêi ®iÓm 0 - Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh dßng tiÒn ra, dßng tiÒn vµo cña dù ¸n trong mét thêi kú ®îc tÝnh vµo cuèi kú ®ã (sau 1 n¨m, sau 2 n¨m...) 4.2. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn Gi÷a tiÒn vµ thêi gian cã mèi quan hÖ víi nhau. Mèi quan hÖ ®ã th«ng qua l·i suÊt vµ l·i suÊt l¹i phô thuéc vµo thêi gian. Mét kho¶n tiÒn ®Çu t lóc nµy, sau mét thêi gian thu vÒ sè tiÒn lín h¬n. Ngîc l¹i, mét kho¶n tiÒn cã ®îc trong t¬ng lai tuy lín vÒ danh nghÜa 114
- nhng gi¸ trÞ cña nã tÝnh theo søc mua cña ®ång tiÒn cha h¼n ®· b»ng gi¸ trÞ cña kho¶n tiÒn ban ®Çu ®· bá ra. §Çu t lµ viÖc bá tiÒn ra ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i víi hy väng trong t¬ng lai sÏ thu ®îc sè tiÒn lín h¬n. Do t¸c ®éng cña yÕu tè l·i suÊt nªn cÇn ph¶i hiÓu thÊu ®¸o mèi quan hÖ gi÷a tiÒn vµ thêi gian tríc khi cã quyÕt ®Þnh ®Çu t. Sö dông to¸n tµi chÝnh cã thÓ gióp cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn trong viÖc ®¸nh gi¸ vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t. 4.2.1. L·i ®¬n, l·i kÐp 4.2.1.1. L·i ®¬n L·i ®¬n lµ sè tiÒn l·i ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn sè vèn ban ®Çu (vèn gèc) víi mét l·i suÊt nhÊt ®Þnh. VÝ dô: C«ng ty A vay ng©n hµng mét kho¶n tiÒn gèc lµ 100 triÖu ®ång víi l·i suÊt lµ 10% mét n¨m. VËy sè tiÒn l·i ph¶i tr¶ sau 1 n¨m lµ 10 triÖu ®ång, sau 2 n¨m lµ 20 triÖu ®ång. ViÖc tÝnh l·i theo c¸ch trªn gäi lµ ph¬ng ph¸p tÝnh l·i ®¬n. 4.2.1.2. L·i kÐp L·i kÐp lµ sè tiÒn l·i ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së sè tiÒn l·i cña c¸c thêi kú tríc ®ã ®îc gép vµo vèn gèc ®Ó lµm c¨n cø tÝnh l·i cho thêi kú tiÕp theo víi mét l·i suÊt nhÊt ®Þnh. VÝ dô: Mét kh¸ch hµng göi tiÒn vµo ng©n hµng 100 triÖu ®ång, kú h¹n göi lµ 2 n¨m, l·i suÊt 8% mét n¨m. Ng©n hµng tÝnh l·i b»ng c¸ch cø sau 1 n¨m (12 th¸ng) tiÒn l·i nhËp vµo gèc mét lÇn. Nh vËy, sau 1 n¨m kh¸ch hµng ®îc l·i 8 triÖu ®ång (100 triÖu ®ång x 0,08). Sè l·i nµy ®îc gép vµo vèn gèc thµnh 108 triÖu ®ång. Sau n¨m thø hai sè l·i sÏ lµ 8 triÖu 640.000 ®ång (108 triÖu ®ång x 0,08) lµ l·i kÐp. Ph¬ng ph¸p tÝnh l·i nh trªn lµ ph¬ng ph¸p tÝnh l·i kÐp. Trong vÝ dô trªn, sè l·i thu ®îc ë n¨m ®Çu, kh¸ch hµng kh«ng rót ra mµ tiÕp tôc nhËp vµo vèn gèc ®Ó hëng l·i ë n¨m sau ®îc coi nh mét kho¶n t¸i ®Çu t. 4.2.2. Gi¸ trÞ t¬ng lai cña tiÒn Gi¸ trÞ t¬ng lai cña mét kho¶n tiÒn hiÖn t¹i lµ gi¸ trÞ cã thÓ nhËn ®îc t¹i mét thêi ®iÓm trong t¬ng lai, bao gåm sè vèn gèc vµ toµn bé sè tiÒn l·i ®Õn thêi ®iÓm ®ã. PhÇn trªn ®©y ®· cho thÊy mét kho¶n ®Çu t lóc nµy cã thÓ thu ®îc sè l·i trong t¬ng lai tuú thuéc theo c¸ch tÝnh l·i ®¬n hay c¸ch tÝnh l·i kÐp. Do ®ã gi¸ trÞ t¬ng lai cña kho¶n tiÒn còng kh¸c nhau. 4.2.2.1. Theo ph¬ng ph¸p tÝnh l·i ®¬n Ký hiÖu: V0: sè vèn ban ®Çu (vèn gèc) i: l·i suÊt n¨m (%) 115
- n: sè n¨m Fn: gi¸ trÞ t¬ng lai cña tiÒn, tÝnh nh sau: Fn = V0 x (1 + i . n) VÝ dô: C«ng ty A, vay ng©n hµng 100 triÖu ®ång víi l·i suÊt 10% mét n¨m, thêi h¹n vay 2 n¨m. Sè tiÒn c¶ gèc vµ l·i ph¶i tr¶ sau 2 n¨m tÝnh nh sau: 10 F3 = 100 x (1 + x 2) = 120 (triÖu ®ång) 100 4.2.2.2. Theo ph¬ng ph¸p tÝnh l·i kÐp Ký hiÖu: Vo: sè vèn ban ®Çu (vèn gèc) i: l·i suÊt n¨m (%) n: thø tù n¨m FVn: gi¸ trÞ kÐp cña tiÒn nhËn ®îc sau n¨m thø n ®îc tÝnh nh sau: FVn = V0 x (1 + i)n §¹i lîng (1 + i)n gäi lµ thõa sè l·i hay thõa sè gi¸ trÞ t¬ng lai (The Future Value factor – FVF), biÓu thÞ gi¸ trÞ t¬ng lai cña mét ®ång víi l·i suÊt n¨m lµ i sau n n¨m. (xem b¶ng tÝnh s½n: gi¸ trÞ t¬ng lai cña 1®ång FV = (1 + i)n ë cuèi ch¬ng). VÝ dô: §Çu t 100 triÖu ®ång vµo mét dù ¸n trong 5 n¨m, hµng n¨m ®îc l·i 10% nhng ®Ó l¹i tiÕp tôc t¸i ®Çu t vµo dù ¸n. VËy sau 5 n¨m sÏ thu ®îc c¶ gèc vµ l·i lµ: FV5 = 100 x (1 + 0,10)5 = 161,051 (triÖu ®ång) NÕu so s¸nh víi ph¬ng ph¸p tÝnh l·i ®¬n ta cã thÓ thÊy kÕt qu¶ kh¸c nhau: - Gi¸ trÞ ®¬n: F5 = 100 x (1 + 0,10 x 5) = 150 (triÖu ®ång) - Gi¸ trÞ kÐp: FV5 = 100 x (1 + 0,10)5 = 161,051 (triÖu ®ång) Râ rµng theo ph¬ng ph¸p tÝnh l·i kÐp th× gi¸ trÞ t¬ng lai cña cïng mét kho¶n tiÒn ®Çu t lín h¬n theo ph¬ng ph¸p tÝnh l·i ®¬n. Song trªn thùc tÕ, gi¸ trÞ t¬ng lai cña tiÒn kh«ng phô thuéc vµo ph¬ng ph¸p tÝnh l·i chñ quan cña nhµ ®Çu t. ý nghÜa gi¸ trÞ kÐp cña tiÒn lµ ë chç: hµng n¨m nÕu dù ¸n ®Çu t cã l·i th× sè l·i ®ã ®em t¸i ®Çu t sÏ t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 4.2.2.3. Kú h¹n tÝnh l·i vµ gi¸ trÞ kÐp Gi¸ trÞ t¬ng lai cña tiÒn theo ph¬ng ph¸p tÝnh l·i kÐp cßn phô thuéc vµo kú h¹n tÝnh l·i. NÕu l·i suÊt tÝnh theo n¨m mµ trong n¨m l¹i tÝnh vµ tr¶ l·i (l·i nhËp gèc) lµm nhiÒu kú th× gi¸ trÞ kÐp cña tiÒn cßn phô thuéc vµo sè kú tÝnh l·i trong n¨m. Ký hiÖu: m lµ sè kú tÝnh l·i trong n¨m (mçi n¨m 6 th¸ng tÝnh l·i nhËp gèc 1 lÇn th× m = 2, nÕu 3 th¸ng tÝnh 1 lÇn th× m = 4...), cã thÓ tÝnh gi¸ trÞ kÐp cña tiÒn ë cuèi n¨m n nh sau: (c¸c ký hiÖu kh¸c nh môc tríc). 116
- i nxm FVn = V0 x (1 + ) m VÝ dô: kh¸ch hµng göi mét kho¶n tiÒn 100 triÖu ®ång vµo ng©n hµng víi thêi h¹n 2 n¨m, l·i suÊt 10% mét n¨m. Ng©n hµng tÝnh l·i vµ nhËp gèc 6 th¸ng 1 lÇn. Sau 2 n¨m kh¸ch hµng sÏ nhËn ®îc sè tiÒn nh sau: 0,10 2 x 2 FV2 = 100 x (1 + ) = 100 x (1,05)4 2 FV2 = 121,550 (triÖu ®ång) 4.2.3. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn t¬ng lai Môc 4.2.3. ®· nghiªn cøu gi¸ trÞ t¬ng lai cña kho¶n tiÒn hiÖn t¹i vµ ®· thÊy gi¸ trÞ ®ã lín h¬n vÒ danh nghÜa so víi kho¶n tiÒn hiÖn t¹i. MÆt kh¸c, còng dÔ nhËn thÊy r»ng mét ®ång cã ®îc trong t¬ng lai nÕu tÝnh ®æi vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i (thêi ®iÓm ®Çu t ban ®Çu) th× kh«ng thÓ b»ng kho¶n tiÒn ban ®Çu lµ mét ®ång ®îc. Ch¼ng h¹n ta cã mét ®ång ®em cho vay víi l·i suÊt i mét n¨m th× sau 1 n¨m sÏ ®îc (1 + i) ®ång, tøc lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n tiÒn trong t¬ng lai (1 + i) ®ång lµ 1 ®ång. VËy nÕu sau 1 n¨m thu ®îc 1 ®ång th× gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña nã lµ bao nhiªu? 1 ®ång hiÖn t¹i (1 + i) ®ång t¬ng lai x? 1 ®ång t¬ng lai 1 x= , ch¾c ch¾n x nhá h¬n 1 1 i Nh vËy, l·i suÊt cµng cao, thêi gian cµng dµi th× gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n tiÒn quy vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i cµng nhá. 4.2.3.1. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña mét kho¶n tiÒn trong t¬ng lai Ký hiÖu: PV: gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña mét kho¶n tiÒn trong t¬ng lai FVn: gi¸ trÞ cña kho¶n tiÒn t¹i thêi ®iÓm sau n¨m thø n (t¬ng lai) i: l·i suÊt n¨m (%) n: sè n¨m Ta tÝnh ®îc gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña mét kho¶n tiÒn t¬ng lai nh sau: 1 PV = FVn x (1 i) n 1 §¹i lîng gäi lµ hÖ sè chiÕt khÊu hay hÖ sè hiÖn t¹i ho¸, thÓ hiÖn gi¸ trÞ (1 i)n hiÖn t¹i cña mét ®ång trong t¬ng lai (xem b¶ng tÝnh s½n ë cuèi ch¬ng). 117
- VËy: Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña mét kho¶n tiÒn t¹i mét thêi ®iÓm trong t¬ng lai lµ gi¸ trÞ cña kho¶n tiÒn ®ã ®îc tÝnh ®æi vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i b»ng mét l·i suÊt nhÊt ®Þnh. VÝ dô: Cã mét kho¶n vèn ®Çu t PV nµo ®ã ®em ®Çu t víi ®iÒu kiÖn: L·i suÊt thu ®îc: 10% mét n¨m (i) Thêi gian ®Çu t: 5 n¨m (n) Sau 5 n¨m thu vÒ ®îc sè tiÒn 150 triÖu ®ång (FV5) VËy gi¸ trÞ hiÖn t¹i (gi¸ trÞ ban ®Çu PV) cña kho¶n tiÒn 150 triÖu ®ång lµ: 1 150 PV = 150 x 5 = 93,130.000 (triÖu ®ång) (1 0,10) 1,61051 4.2.3.2. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn kh¸c nhau trong t¬ng lai Trªn thùc tÕ, khi ®Çu t vµo mét dù ¸n ngêi ta thu ®îc c¸c kho¶n tiÒn kh¸c nhau ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau trong t¬ng lai. Nh÷ng kho¶n tiÒn ë thêi ®iÓm kh¸c nhau Êy cÇn quy vÒ cïng mét thêi ®iÓm ban ®Çu (thêng lµ thêi ®iÓm bá vèn ®Çu t) ®Ó so s¸nh gi¸ trÞ cña tiÒn thu vÒ vµ tiÒn chi ra xem hiÖu qu¶ ra sao. Sö dông hÖ sè hiÖn t¹i ho¸, cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn kh¸c nhau ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau trong t¬ng lai nh sau: FV1 FV2 FVn PV = 1 2 ... (1 i) (1 i) (1 i) n Trong ®ã: - FV1, FV2, ...FVn lµ gi¸ trÞ c¸c kho¶n tiÒn ë c¸c thêi ®iÓm cuèi n¨m thø 1, 2,...n - PV: lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn kh¸c nhau trong t¬ng lai 4.2.3.3. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn gièng nhau trong t¬ng lai Trêng hîp c¸ biÖt c¸c kho¶n tiÒn trong c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau ®Òu b»ng nhau (tøc FV1 = FV2 =... FVn = A ) th× c«ng thøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn t¬ng lai ®ã cã d¹ng sau: A A A PV = 1 2 ... hoÆc biÕn ®æi (1 i) (1 i) (1 i) n 1 - 1 i n PV = A. i 4.2.4 C¸ch tÝnh l·i suÊt Trong trêng hîp doanh nghiÖp ®i vay, biÕt râ sè tiÒn vay vµ sè tiÒn ph¶i tr¶ trong t¬ng lai (gåm c¶ gèc vµ l·i) nhng cha râ l·i suÊt vay vèn th× cÇn tÝnh l·i suÊt ®Ó quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän ®Çu t. (1) T×m l·i suÊt cña kho¶n tiÒn cã thêi h¹n 1 n¨m: 118
- VÝ dô: C«ng ty A vay 500 triÖu ®ång vµ ph¶i tr¶ 560 triÖu ®ång sau 1 n¨m. VËy cã thÓ t×m ®îc l·i suÊt cña kho¶n vay nh sau: F1 = Vo x (1 + i) F1 1+i= Vo F1 i= -1 Vo 560.000.00 0 i= - 1 = 0,12 = 12% 500.000.00 0 (2) T×m l·i suÊt cña kho¶n tiÒn cã thêi h¹n trªn 1 n¨m VÝ dô: C«ng ty A vay 500 triÖu ®ång vµ ph¶i tr¶ 850 triÖu ®ång sau 5 n¨m. T×m l·i suÊt cña kho¶n cho vay nh sau: 5 FV5 = Vo x 1 i 1 i 5 = FV5 Vo FV5 i= 5 -1 V0 850.000.00 0 i= 5 -1 500.000.00 0 (3) T×m l·i suÊt vay tr¶ gãp: Trêng hîp doanh nghiÖp vay 1 lÇn vµ tr¶ dÇn lµm nhiÒu lÇn hoÆc thuª mua tµi chÝnh tr¶ dÇn vµo nh÷ng thêi ®iÓm ®Þnh tríc víi sè tiÒn b»ng nhau, cã thÓ t×m ®îc l·i suÊt tr¶ gãp tõ c«ng thøc gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n tiÒn gièng nhau t¬ng lai. VÝ dô: C«ng ty A muèn vay tr¶ gãp ®Ó mua mét thiÕt bÞ gi¸ 500 triÖu ®ång. Ng©n hµng cho vay yªu cÇu c«ng ty ph¶i tr¶ vµo cuèi mçi n¨m lµ 160 triÖu ®ång trong thêi h¹n 5 n¨m. C«ng ty cã thÓ t×m l·i suÊt nh sau: 1 1 i n PV = A x i 1 1 i n Trong ®ã hÖ sè ®îc lËp thµnh b¶ng tÝnh s½n víi kú h¹n n lµ 5 n¨m vµ l·i i suÊt i tøc hÖ sè A (i, 5). 119
- 500.000.000 = 160.000.000 x hÖ sè (i, 5) 500.000.00 0 hÖ sè A (i, 5) = = 3, 1250 160.000.00 0 Tra b¶ng hÖ sè A (3, 1250, dßng 5 n¨m) sÏ thÊy l·i suÊt t¬ng øng lµ gÇn 18%/n¨m. 4.2.5 TÝnh sè tiÒn tr¶ dÇn mét kho¶n vay hay kho¶n thuª mua tµi chÝnh. Trêng hîp doanh nghiÖp vay dµi h¹n hoÆc thuª mua tµi chÝnh th× cÇn biÕt sè tiÒn tr¶ nî c¶ gèc vµ l·i vµo mçi thêi ®iÓm ®Ó chuÈn bÞ nguån vèn. VÝ dô: C«ng ty A vay dµi h¹n 500 triÖu ®ång tr¶ dÇn víi thêi h¹n 4 n¨m, l·i suÊt 12% mét n¨m, tr¶ vµo cuèi mçi n¨m. Cã thÓ tÝnh sè tiÒn tr¶ dÇn mçi n¨m nh sau: A A A A PV = + 2 + + (1 i) 1 i 1 i 1 i 4 3 A1 i 1 n PV = i1 i n PV.i1 i n A= 1 i n 1 0,12x 1 0,12 4 A = 500.000.000 x = 164.600.00 1 0,12 4 1 Tõ sè tiÒn tr¶ dÇn hµng n¨m tÝnh ®îc (c¶ gèc vµ l·i lµ 164.600.000 ®) cã thÓ lËp kÕ ho¹ch tr¶ nî kho¶n vay trong 4 n¨m nh sau: KÕ ho¹ch tr¶ dÇn tiÒn vay §VT: TriÖu ®ång Kú Sè nî ®Çu kú Sè tiÒn ph¶i Tr¶ l·i Tr¶ gèc Sè cßn nî h¹n (2) tr¶ trong kú (4) = (2) x 0,12 (5) = (3) – (4) cuèi kú (6) = (n) (3) (2) – (5) 1 500.000.000 164.600.000 60.000.000 104.600.000 395.400.000 2 395.400.000 164.600.000 47.448.000 117.152.000 278.248.000 3 278.248.000 164.600.000 33.389.760 131.210.240 147.037.760 4 147.037.760 164.600.000 17.562.240(*) 147.037.760(*) 0 Tæng céng 658.400.000 158.400.000 500.000.000 (* Sè tr¶ l·i vµ tr¶ gèc n¨m cuèi cïng lµm trßn sè) 120
- 4.3. øng dông gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn trong viÖc ®¸nh gi¸ vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t 4.3.1. HiÖu qu¶ ®Çu t VÒ mÆt kinh tÕ - x· héi; hiÖu qu¶ ®Çu t cña doanh nghiÖp cã thÓ rÊt lín: t¹o thªm s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô, tiÖn Ých cho nhu cÇu thÞ trêng, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng thu nhËp cho ng©n s¸ch Nhµ níc... Tuy nhiªn, lµ doanh nghiÖp th× môc tiªu ho¹t ®éng lµ lîi nhuËn nªn hiÖu qu¶ ®Çu t ph¶i xÐt trªn khÝa c¹nh tµi chÝnh, ®ã lµ lîi nhuËn. - HiÖu qu¶ ®Çu t lµ viÖc thu ®îc lîi Ých do ®Çu t mang l¹i sau khi lo¹i trõ c¸c chi phÝ ®Ó thùc hiÖn ®Çu t, mµ thùc chÊt lµ lîi nhuËn. §Ó cã thÓ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ ®Çu t, doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸, thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t trªn nhiÒu mÆt, tríc khi quyÕt ®Þnh lùa chän dù ¸n ®Çu t nµo. - §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t lµ viÖc xem xÐt cã c¬ së c¸c ph¬ng ¸n ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t b»ng c¸ch phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c nhµ lËp dù ¸n ®Çu t nh»m lîng ho¸ ®îc hiÖu qu¶ ®Çu t. Khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t, cÇn ph¶i sö dông nhiÒu tiªu chuÈn ®¸nh gi¸, ch¼ng h¹n c¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt th¶i m«i trêng, tiªu chuÈn s¶n lîng, tiªu chuÈn vÒ tµi chÝnh... Song, trong ph¹m vi hiÖu qu¶ trùc tiÕp cña dù ¸n ®Çu t ®èi víi doanh nghiÖp th× tiªu chuÈn vÒ tµi chÝnh cÇn ®îc quan t©m. C¸c chØ tiªu tµi chÝnh thêng ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t lµ: Tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t. Thêi gian hoµn vèn ®Çu t. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña dù ¸n ®©u t. Tû suÊt doanh lîi néi bé cña dù ¸n ®Çu t. ChØ sè sinh lêi cña dù ¸n ®Çu t. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t, mçi ph¬ng ph¸p sö dông mét hoÆc mét sè chØ tiªu tµi chÝnh nhÊt ®Þnh. 4.3.2. C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t 4.3.2.1. Ph¬ng ph¸p sö dông chØ tiªu "tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t" Ph¬ng ph¸p nµy sö dông chØ tiªu "tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t" ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ dù ¸n. Dù ¸n cã tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t cao th× cã c¬ héi ®îc lùa chän. - Tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t lµ tû lÖ so s¸nh (%) gi÷a lîi nhuËn thuÇn (sau thuÕ) b×nh qu©n do dù ¸n ®Çu t mang l¹i víi vèn ®Çu t bá ra b×nh qu©n hµng n¨m. - C¸c bíc tiÕn hµnh cña ph¬ng ph¸p nµy: Mçi dù ¸n ®Çu t ®a ra ®Ó ®¸nh gi¸ ®Òu sö dông chØ tiªu "tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t" ®Ó tÝnh to¸n. Tû suÊt lîi nhuËn b×nh Lîi nhuËn thuÇn b×nh qu©n hµng n¨m (1) = x 100 qu©n cña vèn ®Çu t (%) Vèn ®Çu t b×nh qu©n hµng n¨m (2) 121
- Trong ®ã: (1): TÝnh b×nh qu©n cho c¶ nh÷ng n¨m dù ¸n thi c«ng mµ cha cã lîi nhuËn do dù ¸n cha ®a vµo vËn hµnh. (2) Vèn ®Çu t tÝnh b×nh qu©n cho c¸c n¨m, tÝnh ë thêi ®iÓm cuèi mçi n¨m b»ng c¸ch lÊy tæng vèn ®Çu t luü kÕ ë cuèi n¨m trõ ®i sè khÊu hao luü kÕ ®Çu n¨m ®ã cña tµi s¶n cè ®Þnh ®Çu t. So s¸nh chØ tiªu nµy gi÷a c¸c dù ¸n kh¸c nhau, dù ¸n nµo cã tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cao nhÊt th× chän lµm dù ¸n thùc hiÖn. - Sö dông chØ tiªu "tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t" ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ dù ¸n cã u ®iÓm, nhng còng cã h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. ¦u ®iÓm: tû suÊt lîi nhuËn thÓ hiÖn ®îc môc tiªu c¬ b¶n cña chñ ®Çu t lµ chän dù ¸n mµ mçi ®ång vèn bá ra cã thÓ ®em l¹i sè lîi nhuËn cao nhÊt. H¹n chÕ: chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn kh«ng tÝnh tíi gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn.Khi vèn ®Çu t bá ra ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu nhng lîi nhuËn l¹i thu vÒ r¶i r¸c trong nhiÒu n¨m th× gi¸ trÞ ®ång tiÒn ®· thay ®æi ®¸ng kÓ, mÆc dï tû suÊt lîi nhuËn vÒ danh nghÜa vÉn cao. - VÝ dô vÒ ph¬ng ph¸p sö dông chØ tiªu "tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t". C«ng ty A cÇn x©y dùng mét d©y chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt, vèn ®Çu t dù kiÕn lµ: 1.200 triÖu ®ång. Cã 2 dù ¸n ®a ra ®Ó lùa chän víi d÷ liÖu sau ®©y: D÷ liÖu: §¬n vÞ tÝnh: triÖu ®ång Dù ¸n A Dù ¸n B Vèn Lîi nhuËn Sè khÊu Vèn ®Çu Lîi nhuËn Sè khÊu ®Çu t sau thuÕ hao t sau thuÕ hao I. Thêi gian thi c«ng - N¨m thø 1 200 - N¨m thø 2 500 500 - N¨m thø 3 500 700 Céng 1.200 1.200 II. Thêi gian s¶n xuÊt - N¨m thø 1 (4) 110 200 120 200 - N¨m thø 2 (5) 140 200 130 200 - N¨m thø 3 (6) 170 200 160 200 - N¨m thø 4 (7) 110 200 110 200 - N¨m thø 5 (8) 90 200 80 200 Céng 620 1.000 600 1.000 (N¨m thø 1 s¶n xuÊt lµ n¨m thø 4 cña dù ¸n) X¸c ®Þnh "tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n vèn ®Çu t". 122
- X¸c ®Þnh tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n vèn ®Çu t cña c¸c dù ¸n ®Çu t C¸c bíc Dù ¸n A Dù ¸n B Bíc 1: TÝnh 0 0 0 110 140 170 110 90 0 0 120 130 160 110 80 lîi nhuËn 8 7 thuÇn b×nh = = qu©n hµng n¨m = 77,500 (triÖu ®ång) = 85,700 (triÖu ®ång Bíc 2: TÝnh vèn ®Çu t b×nh qu©n hµng n¨m - N¨m 1 (thi 200 c«ng) - N¨m 2 200 + 500 = 700 - N¨m 3 700 + 500 = 1.200 - N¨m 4 (s¶n 1.200 ( cha cã sè khÊu hao ®Çu n¨m ) xuÊt) - N¨m 5 1.200 - 200 = 1.000 TÝnh t¬ng tù nh dù ¸n A. - N¨m 6 1.200 - 400 = 800 - N¨m 7 1.200 - 600 = 600 - N¨m 8 1.200 - 800 = 400 Vèn ®Çu t 200 700 ... 400 500 120 ... 400 = 762,500 814,200 b×nh qu©n 8 7 n¨m (triÖu ®ång) (triÖu ®ång) Bíc 3: TÝnh 77,500 85,700 = x 100 10,10% = x 100 10,50% tû suÊt lîi 762,500 814,200 nhuËn b×nh qu©n cña vèn ®Çu t. 123
- So s¸nh: Dù ¸n B cã tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n vèn ®Çu t lµ 10,50% cao h¬n cña dù ¸n A (10,10%), mÆc dï tæng sè lîi nhuËn thuÇn cã thÊp h¬n nhng thêi gian thi c«ng l¹i ng¾n h¬n nªn dù ¸n B ®îc lùa chän. 4.3.2.2. Ph¬ng ph¸p sö dông chØ tiªu "thêi gian hoµn vèn ®Çu t" (Payback Period – PP) Ph¬ng ph¸p nµy sö dông chØ tiªu "thêi gian hoµn vèn ®Çu t" ®Ó ®¸nh gi¸ vµ lùa chän dù ¸n. Dù ¸n cã thêi gian thu håi ®ñ vèn ®Çu t nhanh nhÊt sÏ cã c¬ héi ®îc lùa chän. - Thêi gian hoµn vèn ®Çu t lµ kho¶ng thêi gian cÇn thiÕt ®Ó dù ¸n t¹o ra dßng tiÒn thu nhËp thuÇn b»ng víi sè vèn ®Çu t bá ra ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®ã. - X¸c ®Þnh thêi gian hoµn vèn ®Çu t. VÒ nguyªn t¾c, thêi gian hoµn vèn ®Çu t phô thuéc vµo hai yÕu tè lµ vèn ®Çu t vµ thu nhËp hµng n¨m do dù ¸n ®Çu t mang l¹i. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ thu nhËp hµng n¨m cã thÓ b»ng nhau nhng còng cã thÓ kh¸c nhau. V× vËy c¸ch x¸c ®Þnh thêi gian hoµn vèn ®Çu t cã kh¸c. a. Trêng hîp dù ¸n ®Çu t t¹o ra thu nhËp b»ng tiÒn hµng n¨m b»ng nhau: Trêng hîp nµy thêi gian hoµn vèn ®Çu t ®îc tÝnh nh sau: Thêi gian hoµn vèn ®Çu Vèn ®Çu t = t (n¨m) Thu nhËp thuÇn hµng n¨m b. Trêng hîp dù ¸n ®Çu t t¹o ra thu nhËp b»ng tiÒn hµng n¨m kh«ng b»ng nhau: Trêng hîp nµy x¸c ®Þnh thêi gian hoµn vèn ®Çu t ®îc tÝnh qua hai bíc: Bíc 1: TÝnh sè n¨m cÇn ®Ó hoµn vèn: X¸c ®Þnh sè n¨m b»ng c¸ch lÊy sè vèn ®Çu t cha thu håi trõ ®i sè thu nhËp cña n¨m (gåm lîi nhuËn rßng vµ sè khÊu hao cña dù ¸n) ë thêi ®iÓm cuèi n¨m. Khi sè vèn ®Çu t cha thu håi nhá h¬n sè thu nhËp cña n¨m kÕ tiÕp th× chuyÓn sang tÝnh sè th¸ng cßn l¹i (bíc 2). Bíc 2: TÝnh sè th¸ng cßn l¹i. TÝnh sè th¸ng cßn l¹i b»ng c¸ch lÊy sè vèn ®Çu t cha thu håi hÕt ë bíc 1 chia cho sè thu nhËp b×nh qu©n 1 th¸ng ë n¨m kÕ tiÕp. Thêi gian hoµn vèn cña dù ¸n ®Çu t lµ tæng sè n¨m vµ sè th¸ng ë c¶ hai bíc, nhng ®Ó ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ thêi gian hoµn vèn ®Çu t kÓ tõ khi bá vèn ®Çu t th× ph¶i c«ng c¶ thêi gian thi c«ng cña dù ¸n. - VÝ dô: C«ng ty A cÇn ®Çu t x©y dùng mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt víi dù kiÕn: + Vèn ®Çu t: 1.000 triÖu ®ång 124
- + Thêi gian thi c«ng: 6 th¸ng Cã 2 dù ¸n ®îc chµo ®Ó c«ng ty lùa chän víi chi tiÕt nh sau: §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång N¨m Thu nhËp thuÇn hµng n¨m Dù ¸n A Dù ¸n B 1 500 200 2 400 250 3 300 350 4 200 480 5 100 320 3- X¸c ®Þnh thêi gian hoµn vèn cña dù ¸n A: Bíc 1: (Sè n¨m) Vèn ®Çu t cha thu håi sau n¨m thø nhÊt: 1.000 - 500 = 500 Vèn ®Çu t cha thu håi sau n¨m thø hai: 500 - 400 = 100 Tíi ®©y th× vèn ®Çu t cha thu håi (100) nhá h¬n sè thu nhËp cña n¨m kÕ tiÕp (300) nªn chuyÓn sang tÝnh nèt sè th¸ng cÇn ®Ó thu håi ®ñ vèn ®Çu t. Bíc 2 (Sè th¸ng) Sè th¸ng cÇn ®Ó thu 100 = = 4 th¸ng håi ®ñ vèn 300 : 12 (th¸ng) Thêi gian hoµn vèn cña dù ¸n A lµ 2 n¨m 4 th¸ng, nÕu tÝnh c¶ thêi gian thi c«ng lµ 2 n¨m 10 th¸ng. Thêi gian hoµn vèn cña dù ¸n B: tÝnh t¬ng tù nh trªn lµ 3 n¨m 5 th¸ng, nÕu tÝnh c¶ thêi gian thi c«ng lµ 3 n¨m 11 th¸ng. So s¸nh thêi gian hoµn vèn cña 2 dù ¸n th× thÊy dù ¸n A sím thu håi ®ñ vèn h¬n nªn dù ¸n A ®îc chän. - Sö dông chØ tiªu "thêi gian hoµn vèn ®Çu t" cã u, nhîc ®iÓm sau ®©y: * ¦u ®iÓm: - §¬n gi¶n, dÔ x¸c ®Þnh - ThÝch hîp víi nh÷ng dù ¸n nhá, cÇn thu håi vèn nhanh ®Ó quay vßng vèn ®Çu t. *Nhîc ®iÓm + Kh«ng tÝnh tíi gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn mµ coi ®ång tiÒn ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau cã gi¸ trÞ nh nhau. 125
- + Kh«ng thÝch hîp víi nh÷ng dù ¸n lín mµ kh¶ n¨ng sinh lêi chËm, thu håi vèn chËm nhng l¹i cã vai trß rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nh dù ¸n s¶n xuÊt s¶n phÈm míi, dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, dù ¸n mua s¨m tµu biÓn, hµng kh«ng... 4.3.2.3. Ph¬ng ph¸p sö dông chØ tiªu "Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn" cña dù ¸n ®Çu t (Net Present Value – NPV). Ph¬ng ph¸p nµy sö dông chØ tiªu "Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn" ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t, trong ®ã tÝnh tíi gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn khi so s¸nh gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ cña dù ¸n ®Çu t. - Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (Net Present Value - NPV) cña kho¶n ®Çu t lµ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thu do ®Çu t mang l¹i trong t¬ng lai víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña vèn ®Çu t bá ra. Thùc chÊt cña chØ tiªu gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn lµ xÐt xem tæng thu nhËp cña dù ¸n ®Çu t cã lín h¬n tæng chi phÝ cho dù ¸n ®Çu t kh«ng sau khi qui hai dßng tiÒn nµy vÒ cïng mét thêi ®iÓm ban ®Çu (hiÖn t¹i ho¸ dßng tiÒn). - C¸ch tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn: NPV :gi¸ trÞ hiÖn t¹i thu©n cña kho¶n ®Çu t. CFt : thu nhËp n¨m thø t do ®Çu t mang l¹i ICt : kho¶n chi vÒ ®Çu t ë n¨m thø t n : vßng ®êi cña kho¶n ®Çu t (sè n¨m ®Çu t) i : tû lÖ chiÕt khÊu, thêng lµ chi phÝ sö dông vèn t : thø tù n¨m n n CFt IC t NPV = t 0 (1 i) t t 0 (1 i) t Thùc chÊt cña c«ng thøc tÝnh nµy lµ: Tæng thu nhËp cña dù ¸n (®· Tæng chi phÝ cña dù ¸n (®· NPV = - hiÖn t¹i ho¸ theo n¨m) hiÖn t¹i ho¸ theo n¨m) - Lùa chän dù ¸n: Sau khi x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña tõng dù ¸n th× so s¸nh chóng víi nhau ®Ó lùa chän. Cã thÓ cã c¸c trêng hîp sau ®©y khi so s¸nh. NPV ©m: lo¹i bá dù ¸n. NPV = 0: Cã thÓ chän dù ¸n hoÆc lo¹i bá (trêng hîp chän nÕu lµ dù ¸n ®éc lËp vµ rÊt cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp). 126
- NPV > 0: Cã thÓ chän dù ¸n, nhng cÇn chó ý: nÕu chØ cã 1 kh¶ n¨ng lùa chän (dù ¸n ®éc lËp) th× cã thÓ chän. Trêng hîp cã nhiÒu dù ¸n ®Ó chän (dù ¸n lo¹i trõ nhau) th× nªn chän dù ¸n cã NPV lín nhÊt vµ ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp cho phÐp thùc hiÖn dù ¸n. - NhËn xÐt Dïng chØ tiªu NPV ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ dù ¸n cÇn chó ý tíi c¸c mÆt u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña chØ tiªu nµy. * ¦u ®iÓm: Cã tÝnh tíi gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn nªn thÊy ®îc thùc chÊt h¬n hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n. §o lêng trùc tiÕp ®îc gi¸ trÞ t¨ng thªm do vèn ®Çu t t¹o ra. H¹n chÕ: Kh«ng cho thÊy râ møc sinh lêi cña ®ång vèn ®Çu t. Kh«ng thÓ hiÖn ®îc mèi quan hÖ gi÷a møc sinh lêi víi chi phÝ sö dông vèn. VÝ dô: C«ng ty A: lËp 2 dù ¸n ®Çu t vµo mét d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®Ó chän mét dù ¸n thùc hiÖn. - Dù ¸n (1) bá ra 1.200 triÖu ®ång ngay tõ ®Çu ®Ó mua thiÕt bÞ. ThiÕt bÞ sö dông trong 10 n¨m, t¹o ra thu nhËp hµng n¨m gåm lîi nhuËn sau thuÕ vµ tiÒn khÊu hao. Riªng n¨m cuèi cïng cã thªm kho¶n thu vÒ thanh lý thiÕt bÞ. Vèn ®Çu t vay ng©n hµng, l·i suÊt 12% mét n¨m. TÝnh ra NPV cña dù ¸n nµy lµ 400 triÖu ®ång. - Dù ¸n (2) còng bá ra 1.200 triÖu ®ång lµm 2 ®ît: ®ît ®Çu 200 triÖu ®Ó x©y nhµ xëng ngay tõ ®Çu n¨m. §ît 2 bá ra 1.000 triÖu ®ång vµo cuèi n¨m ®Ó mua thiÕt bÞ. Dù ¸n còng sö dông vèn vay víi l·i suÊt 12% mét n¨m vµ ho¹t ®éng trong 5 n¨m, sau 5 n¨m gi¸ trÞ thanh lý thiÕt bÞ dù thu 50 triÖu ®ång. Dù ¸n t¹o ra dßng tiÒn thu vµo nh sau: Dßng tiÒn thu vµo cña dù ¸n (2) §¬n vÞ tÝnh: triÖu ®ång N¨m 1 2 3 4 5 ChØ tiªu 1. Thu vÒ khÊu hao 240 240 240 240 240 2. Lîi nhuËn tríc thuÕ 200 250 300 400 300 3. Lîi nhuËn sau thuÕ (2) x 72% = (3) 144 180 216 288 216 4. Thu vÒ thanh lý thiÕt bÞ (TSC§) 50 5. Céng thu: (5) = (1) + (3) + (4) 384 420 456 528 506 ( chØ tiªu 3 - Lîi nhuËn sau thuÕ tÝnh 72% v× nép thuÕ TNDN 28% ) H·y sö dông chØ tiªu "Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn" ®Ó lùa chän dù ¸n. 127
- Trªn c¬ së d÷ liÖu ®· cã, cã thÓ thÊy r»ng: dù ¸n (1) ®· x¸c ®Þnh ®îc NPV, cÇn x¸c ®Þnh NPV cña dù ¸n (2) ®Ó so s¸nh, lùa chän: 384 420 456 528 506 NPV (2) = (1 0,12) (1 0,12) 2 (1 0,12) 3 (1 0,12) 4 (1 0,12)5 1.000 - 200 (1 0,12) 1 Tra b¶ng tÝnh s½n "Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña 1 ®ång PV = " ta cã: (1 i) n NPV (2) = [(384 x 0,893) + (420 x 0,797) + (456 x 0,712) + (528 x 0,636) + (506 x 0,567) - [200 + 1.000 x 0,893] = 1.625 - 1.193 = 432 (triÖu ®ång) So s¸nh: NPV (1) = 400 triÖu ®ång NPV (2) = 432 triÖu ®ång Dù ¸n (2) cã gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn lín h¬n nªn ®îc chän. 4.3.2.4. Ph¬ng ph¸p sö dông chØ tiªu "tû suÊt doanh lîi néi bé" cña dù ¸n ®Çu t (Intenal Rate of Return ) Ph¬ng ph¸p sö dông chØ tiªu "tû suÊt doanh nghiÖp néi bé" lµ ph¬ng ph¸p lùa chän dù ¸n ®Çu t dùa trªn gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn ®Ò so s¸nh gi÷a tû suÊt doanh lîi néi bé cña dù ¸n víi mét l·i suÊt chiÕt khÊu nµo ®ã ®· chän. - Tû suÊt doanh lîi néi bé cña dù ¸n ®Çu t (cßn gäi lµ l·i suÊt hoµn vèn néi bé, tiÕng Anh: Intenal Rate of Return = IRR) lµ mét l·i suÊt mµ víi møc l·i suÊt ®ã th× gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thu do ®Çu t mang l¹i trong t¬ng lai b»ng víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña vèn ®Çu t (tøc NPV = 0). Thùc chÊt IRR còng lµ mét tû lÖ chiÕt khÊu ®Ó NPV = 0. - X¸c ®Þnh tû suÊt doanh lîi néi bé (IRR): cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ®©y: (a) Ph¬ng ph¸p thö vµ xö lý sai sè. Theo ph¬ng ph¸p nµy, cÇn ph¶i gi¶ ®Þnh mét l·i suÊt bÊt kú nµo ®ã lµm tû lÖ chiÕt khÊu ®Ó t×m ra NPV vµ ®iÒu chØnh dÇn tû lÖ chiÕt khÊu ®ã cho tíi khi NPV = 0 th× tû lÖ chiÕt khÊu ®ã chÝnh lµ IRR cÇn t×m. ViÖc ®ã cã thÓ thùc hiÖn qua hai bíc: Bíc 1: Chän mét l·i suÊt nµo ®ã lµm tû lÖ chiÕt khÊu vµ dïng tû lÖ chiÕt khÊu ®ã ®Ó tÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña dù ¸n dùa trªn c¸c d÷ liÖu dßng tiÒn dù ¸n ®· cã. 128
- Bíc 2: NÕu tÝnh ra NPV > 0 th× ph¶i thö l¹i b»ng c¸ch n©ng tû lÖ chiÕt khÊu tù chän lªn. NÕu tÝnh ra NPV < 0 th× h¹ l·i suÊt tù chän xuèng. TiÕp tôc phÐp thö cho ®Õn khi NPV xÊp xØ b»ng 0 (hoÆc = 0) th× l·i suÊt tù chän ®ã chÝnh lµ IRR cÇn t×m. (b) Ph¬ng ph¸p néi suy: Theo ph¬ng ph¸p néi suy, c¸ch lµm còng t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p thö nãi trªn, song cã thÓ dïng to¸n tµi chÝnh ®Ó lùa chän IRR nh sau: Bíc 1: Chän mét l·i suÊt nµo ®Êy ®Ó tÝnh NPV, sao cho víi l·i suÊt nµy (r1) th× NPV > 0. Bíc 2: TiÕp tôc chän l·i suÊt r2 > r1 ®Ó víi l·i suÊt r2 nµy th× NPV < 0. Bíc 3: T×m IRR lµ l·i suÊt n»m trong kho¶ng r1 vµ r2 b»ng c«ng thøc. NPV1 (r2 r1 ) IRR = r1 + NPV1 NPV2 IRR chÝnh lµ tû suÊt doanh lîi néi bé cña dù ¸n. - Lùa chän dù ¸n: Dïng chØ tiªu tû suÊt doanh lîi néi bé ®Ó ®¸nh gi¸ vµ lùa chän dù ¸n cã thÓ x¶y ra 3 kh¶ n¨ng sau: NÕu IRR < chi phÝ sö dông vèn: ch¼ng h¹n nÕu ph¶i vay vèn ®Ó ®Çu t víi l·i suÊt lµ 12% mét n¨m mµ tû suÊt doanh lîi néi bé chØ ®¹t 10% th× lo¹i bá dù ¸n v× kh«ng cã hiÖu qu¶. NÕu IRR = chi phÝ sö dông vèn th× tuú theo sù cÇn thiÕt cña dù ¸n mµ cã thÓ chän hay kh«ng chän dù ¸n. NÕu IRR > chi phÝ sö dông vèn th× ®©y lµ c¬ héi lùa chän dù ¸n nhng ph¶i c©n nh¾c ®iÒu kiÖn: Dù ¸n ®éc lËp: chÊp nhËn Dù ¸n lo¹i trõ nhau: chän dù ¸n cã IRR cao nhÊt. - VÝ dô: C«ng ty A cã dù kiÕn bá vèn ®Çu t mét lÇn vµo mét dù ¸n 100 triÖu ®ång. Dù ¸n t¹o ra thu nhËp trong 3 n¨m nh sau: N¨m thø nhÊt: 40 triÖu ®ång N¨m thø hai: 50 triÖu ®ång N¨m thø ba: 60 triÖu ®ång Chi phÝ sö dông vèn lµ 20% mét n¨m (l·i vay ng©n hµng). H·y dïng ph¬ng ph¸p tû suÊt doanh lîi néi bé ®Ó ®¸nh gi¸, lùa chän hay kh«ng dù ¸n nµy. (Sö dông ph¬ng ph¸p néi suy). 129
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Giáo trình Kế toán tài chính
339 p | 2777 | 1110
-
Giáo trình Kế toán tài chính - PGS.TS. Nghiêm Văn Lợi
549 p | 1656 | 649
-
Giáo trình môn học Tài chính-Tiền tệ
190 p | 1034 | 619
-
Giáo trình lý thuyết tài chính tiền tệ - ThS. Nguyễn Văn Các
80 p | 1273 | 434
-
Giáo trình Thanh tra tài chính - PGS.TS. Phạm Ngọc Ánh
278 p | 384 | 102
-
Giáo trình Kế toán tài chính 2: Phần 1
259 p | 32 | 15
-
Giáo trình môn học Tài chính doanh nghiệp
284 p | 56 | 14
-
Giáo trình môn học Lý thuyết tài chính - tiền tệ
60 p | 61 | 12
-
Giáo trình Lý thuyết tài chính tiền tệ - Nghề: Kế toán doanh nghiệp (Trung cấp) - CĐ Nghề Đà Lạt
65 p | 74 | 9
-
Giáo trình môn học Thống kê doanh nghiệp (Nghề: Kế toán doanh nghiệp): Phần 1
56 p | 139 | 9
-
Giáo trình môn học Thống kê doanh nghiệp (Nghề: Kế toán doanh nghiệp): Phần 2
50 p | 48 | 8
-
Giáo trình môn học Dự toán ngân sách doanh nghiệp (Nghề: Kế toán doanh nghiệp): Phần 2
44 p | 53 | 7
-
Giáo trình môn học Tài chính doanh nghiệp - Trường CĐ GTVT Trung ương I
82 p | 40 | 7
-
Giáo trình Lý thuyết tài chính tiền tệ (Nghề: Kế toán - CĐ/TC) - Trường Cao đẳng Cộng đồng Đồng Tháp
127 p | 90 | 5
-
Giáo trình môn học Thực hành kế toán trong đơn vị hành chính nhân sự (Nghề: Kế toán doanh nghiệp): Phần 1
105 p | 40 | 4
-
Giáo trình môn học Thực hành kế toán trong đơn vị hành chính nhân sự (Nghề: Kế toán doanh nghiệp): Phần 2
67 p | 36 | 4
-
Giáo trình môn học Hạch toán tài chính nhà hàng
92 p | 61 | 4
-
Giáo trình Phân tích tài chính doanh nghiệp bảo hiểm: Phần 1
109 p | 9 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn