Giáo trình Nguội cơ bản (Ngành: Công nghệ ô tô - Trình độ Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:35

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Nguội cơ bản (Ngành: Công nghệ ô tô - Trình độ Cao đẳng) gòm có 5 chương với những nội dung: Bài 1: Vạch dấu; Bài 2: Kỹ thuật giũa kim loại; Bài 3: Cưa kim loại; Bài 4: Khoan kim loại; Bài 5: Cắt ren bằng ta rô. Mời các bạn cùng tham khảo giáo trình để biết thêm nội dung chi tiết!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Nguội cơ bản (Ngành: Công nghệ ô tô - Trình độ Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc

TÒA GIÁM MỤC XUÂN LỘC TRƯỜNG CAO ĐẲNG HÒA BÌNH XUÂN LỘC GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: : NGUỘI CƠ BẢN NGÀNH: CÔNG NGHỆ Ô TÔ TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG (Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ-CĐHBXL ngày ..… tháng ....... năm…….. của Hiệu Trưởng Trường Cao Hoà Bình – Xuân Lộc) Đồng Nai, năm 2021 (Lưu hành nội bộ)
^ TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. 1
LỜI GIỚI THIỆU Nguội là công việc thường thấy trong các quy trình công nghệ của các công đoạn sản xuất trong lĩnh vực chế tạo máy và gia công các sản phẩm cơ khí. Với công cụ cầm tay và tay nghề, người thợ có thể dùng phương pháp gia công nguội để thực hiện từ những công việc đơn giản đến những công việc phức tạp đòi hỏi độ chính xác cao mà các máy móc, thiết bị không thực hiên được như: sửa nguội khuôn, dụng cụ, sửa chữa, lắp ráp ... Cuốn sách này giới thiệu những kiến thức cơ bản trong kỹ thuật lấy dấu, các phương pháp gia công nguội, tư thế khi thao tác, kỹ thuật thực hiện, dụng cụ và gá lắp thường dùng, biện pháp đánh giá, kiểm tra, những sai sót hư hỏng có thể xảy ra và các biện pháp khắc phục... Để thực hành tốt công việc nguội, đòi hỏi người làm công việc nguội phải chăm chỉ, cẩn thận, biết phân tích xét đoán và sáng tạo để có thể vận dụng được các kiến thức trong các tình huống công việc cụ thể. Trong tình hình hiện nay, khi đội ngũ cán bộ còn nặng về lý thuyết, thợ giỏi còn thiếu, thì việc có được một người thợ nguội lành nghề là nhu cầu của rất nhiều doanh nghiệp sản xuất. Sách giới thiệu những kiến thức cơ bản, phổ thông, dễ hiểu, dễ ứng dụng, có thể làm tài liệu học tập cho học sinh các trường Trung học chuyên nghiệp và Dạy nghề, làm tài liệu tham khảo cho sinh viên các trường Cao đẳng và Đại học của khối kỹ thuật. Mặc dù các tác giả đã cố gắng trong khi biên soạn, nhưng chắc không tránh khỏi những sai sót. Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của bạn đọc và đồng nghiệp. Các ý kiến góp ý xin gửi về Khoa cơ công nghệ ô tô – Trường cao đẳng Hoà Bình – Xuân Lộc. Nhằm tạo điều kiện cho người học có một bộ tài liệu tham khảo mang tính tổng hợp, thống nhất và mang tính thực tiễn sâu hơn. Nhóm người dạy chúng tôi đề xuất và biên soạn Giáo trình Nguội cơ bản dành riêng cho người học trình độ trung cấp và Cao đẳng. Nội dung của giáo trình bao gồm các chương sau: Bài 1: Vạch dấu Bài 2: Kỹ thuật giũa kim loại Bài 3: Cưa kim loại Bài 4: Khoan kim loại Bài 5: Cắt ren bằng ta rô 2
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo và trích dẫn từ nhiều tài liệu được liệt kê tại mục Danh mục tài liệu tham khảo. Chúng tôi chân thành cảm ơn các tác giả của các tài liệu mà chúng tôi đã tham khảo. Bên cạnh đó, giáo trình cũng không thể tránh khỏi những sai sót nhất định. Nhóm tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, phản hồi từ quý đồng nghiệp, các bạn người học và bạn đọc. Trân trọng cảm ơn./. Đồng Nai, ngày tháng năm 2021 Tham gia biên soạn 1. Chủ biên ThS. Nguyễn Mạnh Hùng 2. ThS. Trần Thế Liên 3. ThS. Nguyễn Hoàng Luân 4. Ks. Nguyễn Đào Vũ 5. Th.S. Nguyễn Đức Quý 3
MỤC LỤC LỜI GIỚI THIỆU .......................................................................................................... 2 MỤC LỤC....................................................................................................................... 4 GIÁO TRÌNH MÔN HỌC ............................................................................................ 5 BÀI 1: VẠCH DẤU....................................................................................................... 13 BÀI 2. KỸ THUẬT GIŨA KIM LOẠI ......................................................................... 17 BÀI 3. CƯA KIM LOẠI................................................................................................ 22 BÀI 4. KHOAN KIM LOẠI .......................................................................................... 26 BÀI 5: CẮT REN BẰNG BÀN REN VÀ TA RÔ ........................................................ 30 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 34 4
GIÁO TRÌNH MÔN HỌC 1. Tên môn học: NGUỘI CƠ BẢN 2. Mã môn học: MĐ01 3. Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học: 3.1. Vị trí: Giáo trình dành cho người học trình độ Cao đẳng tại trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc. 3.2. Tính chất: Là môn học kỹ thuật cơ sở chuyên môn nghề bắt buộc 3.3. Ý nghĩa và vai trò của môn học: môn học này dành cho đối tượng là người học thuộc chuyên ngành Công nghệ ô tô. Môn học này đã được đưa vào giảng dạy tại trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc từ năm 2021 đến nay. Nội dung chủ yếu của môn học này nhằm cung cấp các kiến thức thuộc lĩnh vực Nguội cơ bản: Lựa chọn và sử dụng các loại giũa, đục và các dụng cụ cần thiết cho gia công nguội cơ bản và trình bày được công dụng của chúng. Xác định được chuẩn vạch dấu, chuẩn đo, chuẩn gá chính xác và phù hợp. Sử dụng thành thạo và đúng chức năng các thiết bị, dụng cụ tương ứng. Vạch được quy trình gia công hợp lý và hiệu quả cao. Bảo quản tốt các thiết bị, dụng cụ, sản phẩm. Thực hiện được các công việc về: vạch dấu, giũa, cưa, khoan, cắt ren bằng bàn ren, ta rô và hoàn thiện. Mài sửa được các dụng cụ cắt và dụng cụ vạch dấu 4. Mục tiêu của môn học: 4.1. Về kiến thức: A1. Lựa chọn và sử dụng các loại giũa, đục và các dụng cụ cần thiết cho gia công nguội cơ bản và trình bày được công dụng của chúng. A2. Xác định được chuẩn vạch dấu, chuẩn đo, chuẩn gá chính xác và phù hợp. 4.2. Về kỹ năng: B1. Sử dụng thành thạo và đúng chức năng các thiết bị, dụng cụ tương ứng. B2. Vạch được quy trình gia công hợp lý và hiệu quả cao. B3. Bảo quản tốt các thiết bị, dụng cụ, sản phẩm. B4. Thực hiện được các công việc về: vạch dấu, giũa, cưa, khoan, và hoàn thiện. B5. Mài sửa được các dụng cụ cắt và dụng cụ vạch dấu. B6. Lắp thành thạo một số mạch điện cơ bản thường dùng trong các máy sản xuất như: Tiện, Phay, Bào. 4.3. Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: 5
C1. Thu xếp nơi làm việc gọn gàng, ngăn nắp và áp dụng đúng các biện pháp an toàn. 5. Nội dung của môn học 5.1. Chương trình khung Thời gian học tập Thực hành/ STT MÔN HỌC/ MÔ ĐUN Số Lý thực Tổng Kiểm tín tập/ bài cộng thuyết tra chỉ tập/ thảo luận I. Các môn chung 21 435 172 240 23 MH01 Giáo dục chính trị 4 75 41 29 5 MH02 Pháp luật 2 30 18 10 2 MH03 Giáo dục thể chất 2 60 5 51 4 MH04 Giáo dục Quốc phòng và An ninh 4 75 36 35 4 MH05 Tin học 3 75 15 58 2 MH06 Tiếng Anh 6 120 57 57 6 II. Các môn/mô đun cơ sở 21 390 192 169 29 MH07 An toàn lao động 1 15 13 2 MH08 Tổ chức sản xuất 1 15 13 2 6
MH09 Vẽ kỹ thuật 2 45 13 30 2 Dung sai lắp ghép và Đo lường kỹ MH10 2 30 27 3 thuật MH11 Vật liệu cơ khí 2 30 27 3 MH12 AutoCad 2 45 15 27 3 MH13 Cơ kỹ thuật 2 30 27 3 MH14 Kỹ thuật điện - Điện tử 2 45 15 26 4 MH15 Tiếng anh chuyên ngành 3 45 42 3 MĐ01 Nguội cơ bản 2 45 43 2 MĐ02 Hàn cơ bản 2 45 43 2 Các môn học/mô đun chuyên III. 69 1500 480 889 131 môn nghề MH16 Nguyên lý động cơ đốt trong 2 30 27 3 Kỹ thuật chung về ô tô và công MĐ03 2 45 15 25 5 nghệ sửa chữa Bảo dưỡng - Sửa chữa cơ cấu trục MĐ04 4 105 15 80 10 khuỷu - thanh truyền Bảo dưỡng - Sửa chữa cơ cấu phân MĐ05 3 60 15 41 4 phối khí Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống bôi MĐ06 2 45 15 25 5 trơn và làm mát Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống MĐ07 nhiên liệu động cơ xăng dùng 3 60 15 39 6 BCHK 7
Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống MĐ08 3 75 15 54 6 nhiên liệu động cơ diesel MĐ09 Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống lái 2 45 15 25 5 Bảo dưỡng - Sửa chữa trang bị điện MĐ10 6 135 45 80 10 ô tô Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống MĐ11 3 60 15 39 6 phanh MĐ12 Kỹ thuật lái xe 3 60 15 39 6 Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống MĐ13 5 105 30 67 8 truyền lực Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống di MĐ14 2 45 15 25 5 chuyển MH17 Lý thuyết ô tô 2 30 27 3 Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống MĐ15 4 90 30 52 8 phun xăng điện tử Bảo dưỡng - Sửa chữa bơm cao áp MĐ16 3 75 15 54 6 điều khiển điện tử Bảo dưỡng - Sửa chữa hệ thống MĐ17 3 75 15 54 6 điều khiển bằng khí nén Bảo dưỡng - Sửa chữa Hệ thống MĐ18 3 75 15 54 6 phanh ABS MĐ19 Chẩn đoán trạng thái kỹ thuật ô tô 5 120 30 82 8 Bảo dưỡng - Sửa chữa hộp số tự MĐ20 3 75 15 54 6 động MH18 Nhiệt kỹ thuật 2 30 27 3 8
Công nghệ khí nén - thuỷ lực ứng MH19 2 30 27 3 dụng Công nghệ chế tạo phụ tùng và MH20 2 30 27 3 phục hồi chi tiết Thực tập sản xuất/ Thực tập xí IV. 9 375 95 265 15 nghiệp/ Chuyên đề. MĐ21 Thực tập xí nghiệp 7 315 65 245 5 MĐ22 Chuyên đề Hệ thống lái điện tử 1 30 15 10 5 Chuyên đề Hệ thống an toàn và tiện MĐ23 1 30 15 10 5 nghi trên ô tô Tổng số giờ chuẩn 120 2700 939 1563 198 5.2. Chương trình chi tiết môn học Số Thời gian TT Tên các bài trong mô đun Tổng Lý Thực Kiểm số thuyết hành tra 1 Bài 1: Vạch dấu 4 4 2 Bài 2: Kỹ thuật giũa kim loại 24 23 1 3 Bài 3: Cưa kim loại 4 4 4 Bài 4: Khoan kim loại 8 7 1 5 Bài 5: Cắt ren bằng ta rô 5 5 Cộng 45 0 43 2 6. Điều kiện thực hiện môn học: 9
6.1. Phòng học Lý thuyết/Thực hành: Đáp ứng phòng học chuẩn 6.2. Trang thiết bị dạy học: Projetor, máy vi tính, bảng, phấn 6.3. Học liệu, dụng cụ, mô hình, phương tiện: Giáo trình, mô hình học tập. 6.4. Các điều kiện khác: Người học tìm hiểu thực tế về công tác xây dựng phương án khắc phục và phòng ngừa rủi ro tại doanh nghiệp. 7. Nội dung và phương pháp đánh giá: 7.1. Nội dung: - Về kiến thức: Bằng phương pháp kiểm tra trắc nghiệm, tự luận đạt các yêu cầu sau: + Sử dụng đúng cách, an toàn các dụng cụ đồ nghề điện cầm tay, các thiết bị đo lường điện. - Về kỹ năng: Bằng các bài tập thưc hành người học cần đạt các kỹ năng sau: + Kiểm tra phát hiện các hư hỏng và sửa chữa được một số sự cố thường xảy ra trong mạch điện máy sản xuất. + Lắp thành thạo một số mạch điện cơ bản thường dùng trong các máy sản xuất như: Tiện, Phay, Bào. - Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Đánh giá trong quá trình học tập đạt các yêu cầu sau: + Có ý thức đầy đủ về chuyên môn nghề nghiệp, tác phong làm việc tự tin, cẩn thận đảm bảo an toàn. 7.2. Phương pháp: Người học được đánh giá tích lũy môn học như sau: 7.2.1. Cách đánh giá - Áp dụng quy chế đào tạo Cao đẳng hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số 09/2017/TT-LĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. - Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng Hòa Bình Xuân Lộc như sau: Điểm đánh giá Trọng số + Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1) 40% + Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2) + Điểm thi kết thúc môn học 60% 10
7.2.2. Phương pháp đánh giá Phương pháp Phương pháp Hình thức Chuẩn đầu ra Số Thời điểm đánh giá tổ chức kiểm tra đánh giá cột kiểm tra Tự luận/ Viết/ A1, Thường xuyên Trắc nghiệm/ 1 Sau 12 giờ. Thuyết trình B1, B2, B3 Báo cáo A2 Định kỳ Thực hành Thực hành 2 Sau 27 giờ B4, B5, B6, C1 A1, A2, Kết thúc môn B1, B2, B3, B4, B5, Thực hành Thực hành 1 Sau 45 giờ học B6 C1 7.2.3. Cách tính điểm - Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc môn học được chấm theo thang điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân. - Điểm môn học là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học nhân với trọng số tương ứng. Điểm môn học theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ số thập phân, sau đó được quy đổi sang điểm chữ và điểm số theo thang điểm 4 theo quy định của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về đào tạo theo tín chỉ. 8. Hướng dẫn thực hiện môn học 8.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng Cao đẳng công nghệ ô tô 8.2. Phương pháp giảng dạy, học tập môn học 8.2.1. Đối với người dạy * Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gồm: thuyết trình ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập tình huống, câu hỏi thảo luận…. * Bài tập: Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập theo nội dung đề ra. * Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra. 11
* Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân công các thành viên trong nhóm tìm hiểu, nghiên cứu theo yêu cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày nội dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm. 8.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau: - Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được cung cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu...) - Tham dự tối thiểu 70% các buổi giảng lý thuyết. Nếu người học vắng >30% số tiết lý thuyết phải học lại môn học mới được tham dự kì thi lần sau. - Tự học và thảo luận nhóm: là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc theo nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 8-10 người học sẽ được cung cấp chủ đề thảo luận trước khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về 1 hoặc một số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân công để phát triển và hoàn thiện tốt nhất toàn bộ chủ đề thảo luận của nhóm. - Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ. - Tham dự thi kết thúc môn học. - Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học. 9. Tài liệu tham khảo: [1] PGS. TS. Nguyễn Văn Cường, Kỹ Thuật Nguội Cơ Bản, NXB Đại học Bách Khoa TP.HCM , 2016. [2] TS. Trí Đức, Nguội Cơ Bản: Hướng Dẫn và Bài Tập, NXB Khoa học và Kỹ thuật , 2017. [3] PGS. TS. Lê Hoài Anh, Công Nghệ Nguội Cơ Bản Trong Ngành Ô Tô, NXB Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM , 2018. 12
^BÀI 1: VẠCH DẤU ❖ GIỚI THIỆU BÀI 1 Vạch dấu trong cơ khí có nhiều mục đích quan trọng, giúp đảm bảo rằng các chi tiết máy được chế tạo, lắp ráp và vận hành chính xác. Dưới đây là một số lý do chính: Định vị chính xác: Vạch dấu giúp định vị chính xác các chi tiết trong quá trình gia công hoặc lắp ráp. Điều này đảm bảo rằng các bộ phận được lắp đúng vị trí và theo đúng kích thước yêu cầu. Hướng dẫn gia công: Trong quá trình gia công, các vạch dấu giúp công nhân hoặc máy móc biết nơi cần cắt, khoan, hoặc tiện, đảm bảo rằng các chi tiết được chế tạo theo đúng yêu cầu thiết kế. Kiểm tra và đo lường: Vạch dấu thường được dùng để kiểm tra và đo lường các kích thước và góc cạnh, giúp phát hiện sự sai lệch hoặc lỗi trong quá trình chế tạo. Lắp ráp chính xác: Khi lắp ráp các bộ phận của máy móc hoặc thiết bị, vạch dấu giúp đảm bảo các bộ phận được lắp đặt đúng cách, tránh việc lắp sai hoặc lắp không khớp. Tăng cường độ bền và hiệu suất: Việc đánh dấu chính xác giúp cải thiện chất lượng của các sản phẩm cơ khí, giảm thiểu lỗi và tăng cường độ bền cũng như hiệu suất hoạt động của các thiết bị. Hướng dẫn bảo trì: Vạch dấu cũng có thể giúp trong việc bảo trì và sửa chữa, bằng cách cung cấp thông tin về vị trí và cách tháo lắp các bộ phận. Tóm lại, vạch dấu trong cơ khí là một phần quan trọng của quy trình chế tạo và lắp ráp, giúp đảm bảo rằng các sản phẩm được chế tạo và lắp ráp chính xác, hiệu quả và bền bỉ. ❖ MỤC TIÊU BÀI 1 Sau khi học xong chương này, người học có khả năng: ➢ Về kiến thức: - Trình bày được khái niệm về gia công nguội cơ bản, phương pháp vạch dấu chi tiết gia công theo bản vẽ. ➢ Về kỹ năng: - Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, vật tư và xác định chính xác chuẩn lấy dấu, vạch dấu, chấm dấu đúng quy trình, đúng thao tác và yêu cầu kỹ thuật. Đảm bảo an toàn và thời gian ➢ Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: - Tuân thủ các quy định, quy phạm về an toàn khi làm việc. 13
❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP BÀI 1 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập chương 1 (cá nhân hoặc nhóm). - Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (chương 1) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống chương 1 theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định. ❖ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN BÀI 1 - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: Không - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có ❖ KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ BÀI 1 - Nội dung: ✓ Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức ✓ Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng. ✓ Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp: ✓ Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng) ✓ Kiểm tra định kỳ: không có 14
❖ NỘI DUNG BÀI 1 1. Khái quát về nguội cơ bản Nguội là gì? Nguội là quá trình nối các vật liệu kim loại bằng cách nung chảy chúng và để chúng nguội lại, tạo thành mối nối vững chắc. Ứng dụng của nguội Nguội được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp để sản xuất và sửa chữa các cấu trúc kim loại. 2. Phương pháp vạch dấu Định nghĩa phương pháp vạch dấu Phương pháp vạch dấu là quá trình chuẩn bị bề mặt và sắp xếp các chi tiết kim loại trước khi hàn bằng cách đánh dấu và đo lường các vị trí cần hàn. Mục đích của phương pháp vạch dấu Đảm bảo các chi tiết được sắp xếp chính xác và đồng đều trước khi thực hiện quá trình hàn. 3. Các bước thực hiện Bước 1: Chuẩn bị vật liệu Xác định và chuẩn bị các vật liệu cần hàn, bao gồm kim loại cơ bản và các vật liệu nạp. Bước 2: Phương pháp vạch dấu Sử dụng dụng cụ đo lường để đo và đánh dấu các điểm hàn trên vật liệu. Đảm bảo tính chính xác và sự chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh sai lệch trong quá trình hàn. Bước 3: Chuẩn bị máy hàn Kiểm tra và chuẩn bị máy hàn để đảm bảo hoạt động hiệu quả và an toàn. Lựa chọn que hàn phù hợp với vật liệu và yêu cầu hàn cụ thể. Bước 4: Thực hiện quá trình hàn Áp dụng nguồn nhiệt và que hàn để nung chảy vật liệu kim loại và tạo ra mối hàn. Đảm bảo các tham số hàn như dòng điện, điện áp và tốc độ dây hàn được điều chỉnh phù hợp để đạt được mối hàn chất lượng. Bước 5: Kiểm tra và hoàn thiện Sau khi hàn xong, kiểm tra mối hàn để đảm bảo chất lượng và độ bền của nó. Tiến hành các bước hoàn thiện như làm sạch bề mặt và kiểm tra lại với các tiêu chuẩn chất lượng. 4. Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháp khắc phục Các dạng sai hỏng thường gặp Sự vỡ mối hàn (cracking): Các nứt vỡ trên mối hàn do căng thẳng nội và bên ngoài. 15
Lỗ hổng hàn (porosity): Sự hiện diện của lỗ hổng nhỏ trong mối hàn do khí và kim loại nát. Sự biến dạng (distortion): Sự thay đổi hình dạng của vật liệu sau quá trình hàn. Phân lớp (lamination): Sự tách lớp của vật liệu do nhiệt và lực căng. Nguyên nhân Thiết lập không chính xác của máy hàn và tham số hàn: Dẫn đến lỗi hàn không đủ mạnh hoặc quá mạnh. Sai lệch trong quá trình vạch dấu và chuẩn bị vật liệu: Gây ra sự lệch lạc trong quá trình hàn. Không kiểm soát được nhiệt độ và lượng khí bảo vệ: Dẫn đến porosity và cracking. Biện pháp khắc phục Điều chỉnh lại các tham số hàn và kiểm tra lại quy trình chuẩn bị vạch dấu: Để đảm bảo chính xác và hiệu quả của quá trình hàn. Sử dụng các kỹ thuật và vật liệu hàn phù hợp: Để giảm thiểu các vấn đề như porosity và cracking. Kiểm tra và điều chỉnh lại các máy móc hàn và thiết bị bảo vệ: Để đảm bảo hoạt động hiệu quả và an toàn trong quá trình hàn. Thông qua các mục trên, người học có thể hiểu được từng bước cụ thể trong quá trình nguội, cách thực hiện phương pháp vạch dấu, và biết cách nhận diện và khắc phục các vấn đề thường gặp trong quá trình hàn. ❖ TÓM TẮT BÀI Trong chương này, một số nội dung chính được giới thiệu: 1. Khái quát về nguội cơ bản 2. Phương pháp vạch dấu 3. Các bước thực hiện 4. Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháp khắc phục ❖ CÂU HỎI VÀ TÌNH HUỐNG THẢO LUẬN BÀI 1 Câu hỏi 1. Nguội là gì và vai trò của quá trình nguội trong ngành hàn là gì? Câu hỏi 2: Phương pháp vạch dấu trong ngành hàn là gì và tại sao nó quan trọng? Câu hỏi 3: Những bước cụ thể nào cần thực hiện để chuẩn bị cho quá trình nguội? Câu hỏi 4: Có những dạng sai hỏng nào thường gặp trong quá trình nguội và nguyên nhân của chúng là gì? Câu hỏi 5. Biện pháp khắc phục như thế nào để giảm thiểu các sai hỏng trong quá trình nguội? 16
BÀI 2. KỸ THUẬT GIŨA KIM LOẠI ❖ GIỚI THIỆU BÀI 2 Kỹ thuật giũa kim loại là một phương pháp gia công cơ học dùng để tinh chỉnh và làm phẳng các bề mặt của chi tiết kim loại. Đây là một kỹ thuật phổ biến trong cơ khí chế tạo và sửa chữa, và nó thường được sử dụng để đạt được độ chính xác cao hơn sau khi gia công thô. ❖ MỤC TIÊU BÀI 2 Sau khi học xong chương này, người học có khả năng: ➢ Về kiến thức: Trình bày được cấu tạo, công dụng, cách sử dụng các loại giũa và phương pháp giũa kim loại. ➢ Về kỹ năng: Chọn đúng dụng cụ và thực hiện giũa mặt phẳng đúng trình tự, thao tác đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và thời gian. ➢ Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Tuân thủ các quy định, quy phạm về giũa kim loại. ❖ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP BÀI 2 - Đối với người dạy: sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học thực hiện câu hỏi thảo luận và bài tập bài 2 (cá nhân hoặc nhóm). - Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình (bài 2) trước buổi học; hoàn thành đầy đủ câu hỏi thảo luận và bài tập tình huống bài 2 theo cá nhân hoặc nhóm và nộp lại cho người dạy đúng thời gian quy định.. ❖ ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN BÀI 2 - Phòng học chuyên môn hóa/nhà xưởng: Không - Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác - Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình môn học, giáo trình, tài liệu tham khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan. - Các điều kiện khác: Không có ❖ KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ BÀI 2 - Nội dung: ✓ Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức 17
✓ Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kĩ năng. ✓ Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần: + Nghiên cứu bài trước khi đến lớp + Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập. + Tham gia đầy đủ thời lượng môn học. + Nghiêm túc trong quá trình học tập. - Phương pháp: ✓ Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng/ thuyết trình) ✓ Kiểm tra định kỳ: 1 điểm kiểm tra + Hình thức: Kiểm tra viết + Công cụ: Câu hỏi truyền thống cải tiến + Thời gian: 45 phút 18
❖ NỘI DUNG BÀI 2 1. Cấu tạo, công dụng và phân loại giũa Cấu tạo của giũa Giũa là một chất nền (flux) có chức năng bảo vệ quá trình hàn khỏi sự oxy hóa và làm sạch bề mặt kim loại. Thành phần chính của giũa bao gồm chất kết dính (binder), chất làm sạch (cleaning agent), và các chất phụ gia để cải thiện tính chất hàn. Công dụng của giũa Bảo vệ mối hàn khỏi sự tác động của không khí để tránh oxy hóa và tạo ra môi trường bảo vệ. Làm sạch bề mặt kim loại bằng cách hấp thụ các tạp chất và mao mạch. Phân loại giũa Dựa trên thành phần hóa học và ứng dụng, giũa được phân loại thành nhiều loại như giũa than, giũa thép không gỉ, giũa nhôm, và giũa phổ biến khác. 2. Phương pháp giũa kim loại Phương pháp sử dụng giũa Làm sạch bề mặt kim loại bằng cách gạt, cọ hoặc phun giũa lên vị trí cần hàn. Sử dụng giũa trong que hàn hoặc ngâm vật liệu cần hàn vào dung dịch giũa. Quy trình áp dụng giũa Đảm bảo bề mặt được làm sạch và khô trước khi áp dụng giũa. Thực hiện theo hướng dẫn cụ thể về lượng giũa và phương pháp áp dụng tùy thuộc vào loại hàn và vật liệu. 3. Các dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháp khắc phục Các dạng sai hỏng thường gặp Oxy hóa mối hàn: Do sự tác động của không khí lúc hàn hoặc do lượng giũa không đủ. Hàn không đồng đều: Do không đảm bảo lượng giũa đồng nhất trên toàn bề mặt hàn. Tạp chất trong mối hàn: Do giũa không làm sạch hết các tạp chất trên bề mặt kim loại. Nguyên nhân của các sai hỏng 19