giáo trình nhập môn khoa học thư viện thông tin phần 2

Chia sẻ: Thái Duy Ái Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

169
lượt xem 50
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thư viện khoa học xã hội là thư viện đa ngành về khoa học xã hội và nhân văn, là trung tâm tàng trữ sách từ cổ chí kim trong nước và ngoài nước, những tư liệu có giá trị khoa học như: Triết học, chính trị học, chính trị kinh tế học,

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: giáo trình nhập môn khoa học thư viện thông tin phần 2

17 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG baèng tieáng Anh, Phaùp, Ñöùc... Ngoaøi ra, ngöôøi coøn nghieân cöùu moät soá coâng trình cuûa caùc nhaø vaät lyù vaø trieát hoïc Anh theá kyû 19, V.I. Leâ nin phaûi ñi töø Geneve ñeán Luaân ñoân, vieän baûo taøng Anh ñeå tham khaûo taøi lieäu. V.I. Leâ nin vieát taùc phaåm “Chuû nghóa ñeá quoác giai ñoaïn toät cuøng cuûa chuû nghóa tö baûn” ñaõ tham khaûo 603 cuoán saùch vaø 253 baøi baùo. Trong coâng cuoäc xaây döïng CNXH V.I. Leâ nin luoân luoân nhaán maïnh vai troø cöïc kyø quan troïng cuûa saùch baùo. Ngöôøi noùi: “Khoâng coù saùch thì khoâng coù tri thöùc, khoâng coù tri thöùc thì khoâng coù chuû nghóa xaõ hoäi”. Trong thôøi ñaïi ngaøy nay, Leâ nin toaøn taäp, goàm 55 taäp, xuaát baûn laàn thöù naêm coù söùc haáp daãn phi thöôøng, ñaõ vaïch ra con ñöôøng ñöa nhaân daân lao ñoäng toaøn theá giôùi tieán leân chuû nghóa xaõ hoäi. Haøng traêm trieäu ngöôøi treân haønh tinh cuûa chuùng ta ñaëc bieât chuù yù ñeán tuyeån taäp vaø toaøn taäp cuûa V.I. Leâ nin, nhöõng lôøi tuyeân boá, nhöõng hoïc thuyeát cuûa ngöôøi laø nguoàn söùc maïnh voâ taän trong cuoäc ñaáu tranh choáng aùp böùc, boùc loät, vì ñoäc laäp, töï do, vì chuû nghóa xaõ hoäi, vì hoøa bình cuûa caùc daân toäc treân toaøn theá giôùi. Theo thoáng keâ cuûa Vieän saùch Nga ñaõ coù 48 nöôùc treân theá giôùi xuaát baûn caùc taùc phaåm cuûa Leâ nin goàm 4070 laàn , treân 51 thöù tieáng, goàm coù 408,8 trieäu baûn6. Nhöõng taùc phaåm cuûa V.I. Leâ nin laø nhöõng tö töôûng baát dieät vaø söï nghieäp vó ñaïi cuûa ngöôøi ñeå laïi cho nhaân daân lao ñoäng treân toaøn theá giôùi, nguoàn coå vuõ, ñoäng vieân, vaän duïng saùng taïo hoïc thuyeát cuûa ngöôøi vaøo hoaøn caûnh cuï theå, phuø hôïp vôùi töøng giai ñoaïn caùch maïng trong söï nghieäp ñaáu tranh giaønh ñoäc laäp, töï do vaø xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi. I.2.2.3 Hoà Chí Minh vôùi saùch baùo: Chuû tòch Hoà Chí Minh coi saùch baùo laø phöông tieän quan troïng trong quaù trình tìm ñöôøng cöùu nöôùc, giaûi phoùng daân toäc vaø xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi. Ngöôøi ñaõ thöïc hieän phöông chaâm: hoïc ôû tröôøng, hoïc ôû saùch vôû, hoïc laãn nhau, hoïc ôû daân. Thôøi thô aáu vôùi caùi teân Nguyeãn Sinh Cung ngöôøi ñaõ ham meâ ñoïc saùch baùo vaø ñoïc nhöõng saùch nhö: Töù thö, Nguõ kinh, aáu hoïc ngöõ ngoân thö, Sô hoïc vaên taân... 6 V.I Lenin vaø xuaát baûn .- M.: 1984.- tr.16
18 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN Saùch baùo laø coâng cuï hoïc taäp cuûa Nguyeãn Taát Thaønh ôû tröôøng quoác hoïc Hueá. Nguyeãn Taát Thaønh ñaõ thöïc hieän ñuùng lôøi daïy cuûa cha Nguyeãn Sinh Huy: “Caùc con phaûi coi vieäc ñoïc saùch laø ñaùng quyù, moãi ngaøy phaûi ñoïc ñöôïc 10 trang saùch, phaûi coi saùch laø nguoàn baùu voâ taän cuûa maét”. Ngöôøi ñaõ ñoïc nhieàu saùch lòch söû coå Trung Quoác, saùch Tam Quoác Chí, Taây du kyù..., ñoïc saùch tieáng Phaùp: “Nhöõng ngöôøi cuøng khoå” cuûa nhaø vaên haøo Phaùp Vichto Huy goâ, caùc taùc phaåm cuûa trieát gia Phaùp nhö: Rutxoâ (Rousseau), Moângtetkiô (Montesquieu), Vonte (Voltaire) vaø Coângñoaùcxe (Condorcet)... nhaèm laøm quen vôùi neàn vaên minh Phaùp, tìm hieåu thöïc chaát caùi goïi laø: töï do, bình ñaúng, baùc aùi, ñaáu tranh cho quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi - Laø nhaân quyeàn. Naêm 1908, Thaày giaùo Nguyeãn Taát Thaønh ñaõ toå chöùc tuû saùch duøng chung cho hoïc sinh ôû tröôøng Duïc Thanh (Phan Thieát) - Moät tröôøng tö thuïc tieán boä luùc baáy giôø ôû mieàn Trung. ôû ñaây, thaày giaùo Nguyeãn Taát Thaønh ñaõ reøn luyeän cho hoïc sinh tinh thaàn ham meâ ñoïc saùch, môû mang trí tueä vaø chính ngöôøi ñaõ neâu taám göông saùng veà tinh thaàn ham hoïc, ham hieåu bieát, ñoïc nhieàu thô vaên yeâu nöôùc cuûa cuï Phan Boäi Chaâu, Ñoâng kinh nghóa thuïc vaø quyeát ñònh sang Phöông Taây tìm ñöôøng cöùu nöôùc. Naêm 1911, ngöôøi thanh nieân Nguyeãn Taát Thaønh ñaõ töø beán nhaø Roàng (Saøi goøn) sang Phaùp vaø laáy teân laø Ba. Cuoäc haønh trình cuûa anh Ba ñaày soùng gioù khaép naêm chaâu boán beå, laên loän trong phong traøo coâng nhaân nhieàu nöôùc nhö: Anh, Phaùp, Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha, An gieâ ri, Coâng goâ... Naêm 1917, trôû laïi Pari vôùi caùi teân Nguyeãn AÙi Quoác. Ngöôøi thuôøng xuyeân ñoïc saùch ôû thö vieän Quoác gia Phaùp. Saùch baùo thö vieän ñaõ cung caáp cho Nguyeãn AÙi Quoác nhöõng hieåu bieát phong phuù, ña daïng, saâu saéc veà nhöõng tinh hoa cuûa neàn vaên minh nhaân loaïi.
19 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG Naêm 1920, Nguyeãn AÙi Quoác ñaõ ñoïc luaän cöông veà vaán ñeà daân toäc vaø thuoäc ñòa cuûa V.I. Leânin ñaêng treân baùo L’Humanite, töø söï kieän quan troïng naøy, ngöôøi keå laïi: “Luaän cöông cuûa Leânin laøm cho toâi caûm ñoäng, phaán khôûi, saùng roõ, tin töôûng bieát bao! Toâi vui möøng ñeán phaùt khoùc leân. Ngoài trong phoøng moät mình maø toâi noùi to leân nhö ñang noùi tröôùc ñoâng ñaûo quaàn chuùng: “Hôõi ñoàng baøo bò ñoïa ñaøy ñau khoå! Ñaây laø caùi caàn thieát cho chuùng ta, ñaây laø con ñöôøng giaûi phoùng chuùng ta !”7 Nguyeãn AÙi Quoác coù taøi naêng ñaëc bieät söû duïng saùch baùo trong quaù trình hoaït ñoäng caùch maïng cuûa mình, ñaõ nhaän thöùc saâu saéc nguyeân lyù khoâng coù lyù luaän caùch maïng, khoâng coù phong traøo caùch maïng, naêm 1922, Nguyeãn AÙi Quoác cho xuaát baûn tôø Le Paria (Ngöôøi cuøng khoå), muïc ñích giaûi phoùng caùc daân toäc bò aùp böùc.8 Xuaát baûn moãi kyø 500 baûn, ngöôøi giaønh 200 baûn göûi veà nöôùc. Vieäc xuaát baûn tôø baùo Ngöôøi cuøng khoå laø nhaùt buùa giaùng vaøo ñaàu boïn thöïc daân... Ñoù laø luoàng gioù môùi thoåi ñeán nhaân daân caùc nöôùc bò aùp böùc9 Khi vieát quyeån “Ñöôøng caùch meänh” Baùc ñaõ xaùc ñònh roõ muïc ñích laø: “Chæ mong ñoàng baøo xem roài nghó laïi, nghó roài tænh daäy, tænh roài thì ñöùng leân, ñoaøn keát nhau maø laøm caùch maïng”10 Vieát taùc phaåm “Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp” (1925), Ngöôøi ñaõ nghieân cöùu söû duïng 256 cuoán saùch tham khaûo khaùc nhau11. Giaù trò cuûa baûn aùn... veà laäp tröôøng, quan ñieåm, tö töôûng caùch maïng giaûi phoùng, vaãn ngôøi saùng nhö aùnh maët trôøi. Ñoàng chí Nguyeãn AÙi Quoác vieát baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp vaø cuõng chính Ngöôøi laõnh ñaïo daân toäc ta thi haønh baûn aùn cheá ñoä thöïc daân. 7 Trích trong baøi «Con ñöôøng daãn toâi ñeán chuû nghóa Leâ nin» trong quyeån Hoà Chí Minh nhöõng söï kieän .-H.: TTLL, 1990.- 266 tr. 8 Lôøi chaøo möøng baùo ngöôøi cuøng khoå ra soá 1 ngaøy 1-4-1922. Trích: Baùo Nhaân daân, 1973, thaùng 5 ngaøy 18 9 Traàn Daân Tieân.- Nhöõng maåu chuyeän veà ñôøi hoaït ñoäng cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh. - H.: ST, 1975, tr.45 10 Nguyeãn AÙi Quoác.- Ñöôøng caùch meänh.- H.: Söï thaät, 1982, tr.26 11 Leâ Khaùnh Soa.- Taïp chí thanh nieân, 1976, thaùng 3, tr.30
20 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN Caùch maïng thaùng Taùm thaønh coâng. Ngaøy 2-9-1945 Chuû tich Hoà Chí Minh ñoïc tuyeân ngoân ñoäc laäp taïi quaûng tröôøng Ba Ñình lòch söû. Ngaøy 8-9-1945, Chuû tòch Chính Phuû laâm thôøi caùch maïng Vieät Nam daân chuû coäng hoøa ñaõ kyù saéc leänh 13/CP taäp trung hoùa söï nghieäp thö vieän vaø saùch baùo ôû Vieät Nam döôøi söï laõnh ñaïo cuûa nhaø nöôùc. Ñaây laø vaên baûn phaùp quy ñaàu tieân chuyeån toaøn boä thö vieän, tuû saùch cuûa thöïc daân Phaùp thaønh taøi saûn chung cuûa nhaân daân lao ñoäng caû nöôùc. Ngöôøi ñaõ vaän duïng moät caùch saùng taïo quan ñieåm cuûa Leânin: Muoán xaây döïng thaønh coâng xaõ hoäi chuû nghóa xaõ hoäi trong moät nöôùc thì nhaân daân nöôùc ñoù phaûi bieát ñoïc, bieát vieát vaø bieát söû duïng saùch. Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ neâu luaän ñieåm ñaëc bieät quan troïng trong lôøi keâu goïi choáng naïn thaát hoïc: “Nay chuùng ta ñaõ giaønh ñöôïc quyeàn ñoäc laäp, moät trong nhöõng nhieäm vuï... laø naâng cao daân trí. Nhaân daân Vieät Nam muoán giöõ vöõng neàn ñoäc laäp. Muoán cho daân giaøu nöôùc maïnh. Moïi ngöôøi Vieät Nam phaûi hieåu bieát quyeàn lôïi, boån phaän cuûa mình, phaûi coù kieán thöùc môùi coù theå tham gia vaøo coâng cuoäc xaây döïng nöôùc nhaø vaø tröôùc heát phaûi bieát ñoïc, bieát vieát chöõ quoác ngöõ”12 Trong thôøi kyø quaù ñoä tieán leân chuû nghóa xaõ hoäi ôû nöôùc ta khoâng qua giai ñoaïn phaùt trieån tö baûn chuû nghóa, Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ daïy: “Muoán xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi, tröôùc heát caàn coù con ngöôøi môùi xaõ hoäi chuû nghóa”13. Ñoù laø con ngöôøi caàn, kieäm, lieâm, chính, chí coâng voâ tö. Vieäc gì cuõng phaûi coâng minh chính tröïc, khoâng vì tö aân, tö hueä, hoaëc tö thuø, tö oaùn. Mình coù quyeàn duøng ngöôøi, thì phaûi duøng ngöôøi coù taøi naêng, laøm ñöôïc vieäc. Chôù vì baø con, hoï haøng, baàu baïn, maø keùo vaøo chöùc noï chöùc kia. Chôù vì sôï maát ñòa vò, maø dìm ngöôøi coù taøi naêng hôn mình. Phaûi bieát ñaët lôïi ích taäp theå leân treân lôïi ích caù nhaân, phaûi thaám nhuaàn tö töôûng mình vì moïi ngöôøi, moïi ngöôøi vì mình. Trong thôøi kyø choáng Myõ cöùu nöôùc, ñöôïc tin ñeá quoác Myõ ñöa vaøo mieàn Nam 7.000 taán saùch baùo, Baùc noùi: “Ngoaøi kinh teá, quaân söï, chính trò, ñeá quoác Myõ ñang aâm möu xaâm löôïc mieàn Nam baèng vaên hoùa. Baûy nghìn taán saùch, baùo Myõ seõ coù 12 Hoà Chí Minh.- Lôøi keâu goïi choáng naïn thaát hoïc.- Vaên kieän Ñaûng 1945-1954, H.: NXB Söï thaät, 1978, tr.14 13 Hoà Chí Minh.- Con ngöôøi xaõ hoäi chuû nghóa.-H.: NXB Söï thaät, 1961, tr.6
21 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG taùc haïi nhö 7.000 taán thuoác ñoäc. Noù coù theå laøm hö hoûng caû moät theá heä thanh nieân vaø nhi ñoàng ôû mieàn Nam”14 Boïn xaâm löôïc Myõ leo thang ñaùnh phaù mieàn Baéc, ñöa cuoäc chieán tranh lan roäng ra caû nöôùc, Baùc Hoà ñaõ vieát lôøi keâu goïi: “Khoâng coù gì quyù hôn ñoäc laäp töï do”. Thöïc hieän lôøi daïy cuûa Baùc, nhaân daân hai mieàn Nam, Baéc ñaõ phaùt huy cao ñoä quyeàn laøm chuû taäp theå veà chính trò, khoâng tieác xöông maùu baûo veä ñaát nöôùc thaân yeâu cuûa mình. Ñoù laø loái soáng cuûa haøng chuïc trieäu ngöôøi xeû doïc Tröôøng Sôn ñi ñaùnh Myõ, nhaèm thaúng quaân thuø maø baén, coøn caùi lai quaàn cuõng ñaùnh. Ñoù laø loái soáng tieáng haùt aùt tieáng bom, tay buùa tay suùng, tay caøy tay suùng, tay buùt tay suùng. Caû moät daân toäc quyeát taâm ñöùng leân laøm chuû ñôøi mình, ñaát nöôùc mình, ñaõ ñaùnh baïi ñeá quoác Myõ vaø giaønh thaéng lôïi veû vang coù tính chaát lòch söû vaø thôøi ñaïi. Noùi toùm laïi, töø thôøi nieân thieáu, cuõng nhö quaù trình hoaït ñoäng caùch maïng gian khoå, khi ôû trong nöôùc, luùc ôû ngoaøi, khi töï do, luùc bò tuø ñaøy ôû baát ñaâu, trong hoaøn caûnh naøo Hoà Chí Minh vaãn giaønh thôøi gian ñoïc saùch baùo, tieáp xuùc vôùi thö vieän, naém vöõng tri thöùc cuûa nhaân loaïi, hieåu bieát saâu tö töôûng phöông Ñoâng, phöông Taây, ñaõ keát hôïp vaän duïng moät caùch nhuaàn nhuyeãn giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn. Ngöôøi ñaõ thaønh laõnh tuï cuûa daân toäc Vieät Nam, cuûa nhaân daân bò aùp böùc vaø yeâu chuoäng hoøa bình treân toaøn theá giôùi. Ngöôøi thaày vó ñaïi cuûa caùch maïng Vieät Nam, ngöôøi chieán só kieân cöôøng trong phong traøo coäng saûn quoác teá, danh nhaân vaên hoùa theá giôùi15. Nhö nhaø thô Xuaân Thuûy ñaõ vieát: “Moät con ngöôøi goàm: kim, coå, taây, ñoâng, Giaøu quoác teá, ñaäm Vieät Nam töøng neùt. Yeâu daân toäc, yeâu loaøi ngöôøi tha thieát...”16 14 Noùi chuyeän Myõ.-H.: NXB QÑND, 1972, tr.176 15 Cô quan vaên hoùa, khoa hoïc, giaùo duïc cuûa Lieân hôïp quoác (UNESCO) coâng nhaän Hoà Chí Minh danh nhaân vaên hoaù theá giôùi nhaân kæ nieäm 100 naêm ngaøy sinh cuûa Ngöôøi (1890-1990). 16 Xuaân Thuyû.- Taäp thô Baùc ôi.-H.: NXB Vaên hoaù, 1964, tr.5
22 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN I.2.3 Caùc nhaø hoaït ñoäng chính trò, khoa hoïc, vaên hoïc ngheä thuaät baøn veà taùc duïng cuûa saùch baùo. Nhieàu nhaø hoaït ñoäng chính trò, khoa hoïc, vaên hoïc, ngheä thuaät noåi tieáng treân theá giôùi ñaõ ñaùnh giaù cao vai troø vaên hoùa, giaùo duïc cuûa saùch laø moùn aên tinh thaàn, saùch laø saùch giaùo khoa cuûa cuoäc ñôøi, saùch laø ngöôøi baïn, ngöôøi thaày, ngöôøi meï, hoï ñaõ so saùnh saùch laø aùnh saùng maët trôøi, vì saùch ñaõ gaén lieàn cuoäc ñôøi hoaït ñoäng cuûa hoï, daãn daét hoï ñeán töông lai toát ñeïp. Nhaø baùc hoïc Xöoâncoápxki ñaõ noùi: söï mô öôùc cuûa oâng thôøi thô aáu veà söï giao löu giöõa caùc haønh tinh, khi oâng ta ñoïc taùc phaåm cuûa Rulia Veâna veà chuyeán bay ñeán chò Haèng Nga. Quaû nhieân veà sau oâng ñaõ trôû thaønh nhaø thieân vaên hoïc Nga noåi tieáng, nhaø baùc hoïc thieân taøi trong lónh vöïc nghieân cöùu khoâng gian vuõ truï. Paùp loáp vieän só Vieän Haøm laâm y hoïc Lieân Xoâ, ñoàng thôøi laø nhaø baùc hoïc vó ñaïi cuûa theá giôùi ñaõ coáng hieán troïn ñôøi mình cho khoa hoïc, khi môùi leân 16 tuoåi Paùp loáp ñaõ ñoïc nhieàu quyeån saùch veà sinh lyù hoïc. Roâ manh Roâ lanh - nhaø vaên, nhaø caùch maïng Phaùp ñaõ vieát: Vôùi quyeån saùch laø vuõ khí vaät chaát vaø tinh thaàn saùng ngôøi trong tay, chuùng ta chieán ñaáu cho töï do, haïnh phuùc cuûa loaøi ngöôøi. M.I. Calinin nhaø giaùo duïc Nga ñaõ khaúng ñònh: “Saùch baùo taùc duïng naâng cao trình ñoä vaên hoùa _ Khaùi nieäm vaên hoùa raát roäng töø coâng vieäc röûa maët cho ñeán ñænh cao toät baäc cuûa tö töôûng loaøi ngöôøi”17. Vaên hoùa raát ña daïng, muoân maøu muoân veû_ Lao ñoäng coù vaên hoùa aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vaên hoùa cuûa haønh vi, cuûa sinh hoaït. Vaên hoùa ngoân ngöõ phuï thuoäc raát nhieàu veà vaên hoùa trí nhôù vaø tö duy _ Ñoïc saùch coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vaên hoùa ngoân ngöõ.18 Saùch giuùp cho con ngöôøi hình thaønh theá giôùi quan khoa hoïc, reøn luyeän kyõ naêng, kyõ xaûo nhaát ñònh, phaùt trieån naêng löïc laøm vieäc, tieáp thu nhöõng kinh nghieäm vaø phöông phaùp tieân tieán toå chöùc lao ñoäng khoa hoïc , reøn luyeän baûn thaân, xaây 17 M.I. Calinin .- Giaùo duïc coäng saûn.- M.: NXB Thanh nieân, 1947, tr.43 18 I.B. Tumakin. Nhöõng væa ñaát coù vaøng.- Odecxa: 1965, tr.22
23 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG döïng tính caùch, taêng cöôøng yù chí boài döôõng phaåm chaát ñaïo ñöùc, tinh thaàn yeâu lao ñoäng, phaùt huy tö duy ñoäc laäp. Ñaùnh giaù saâu saéc vaø quaùn trieät yù nghóa to lôùn cuûa saùch baùo trong lòch söû neàn vaên hoùa nhaân loaïi. M. Gooki ñaõ vieát: “Hai söùc maïnh giuùp ñôõ coù hieäu quaû nhaát trong vieäc giaùo duïc con ngöôøi coù vaên hoùa, ñoù laø ngheä thuaät vaø khoa hoïc, vaø keát luaän: caû hai söùc maïnh naøy keát hôïp vôùi nhau ñaõ theå hieän trong saùch”19 N.A. Ma roâ doâp ñaõ vieát: “Saùch thaät kyø dieäu, saùch ñaõ bieán ñoåi theá giôùi, saùch chöùa ñöïng tri thöùc nhaân loaïi, saùch laø caùi loa truyeàn ñi tö töôûng cuûa loaøi ngöôøi. Theá giôùi maø khoâng coù saùch, thì ñoù laø theá giôùi cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ khuaát”20 A.I. Ghec xen, nhaø vaên, nhaø caùch maïng daân chuû Nga noåi tieáng ñaõ nhaän xeùt moät caùch saâu saéc veà vai troø taùc duïng cuûa saùch baùo trong ñôøi soáng xaõ hoäi: “Saùch - Ñaây laø di saûn tinh thaàn cuûa theá heä naøy truyeàn laïi cho theá heä khaùc, laø lôøi khuyeân cuûa nhöõng ngöôøi saép qua ñôøi cho theá heä thanh nieân saép böôùc vaøo cuoäc soáng. taát caû cuoäc soáng loaøi ngöôøi lieân tuïc ñöôïc phaûn aùnh trong saùch: Boä laïc, con ngöôøi, quoác gia, ñeàu coù theå maát ñi, nhöng saùch vaãn toàn taïi maõi maõi. Saùch ñaõ phaùt trieån cuøng vôùi xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Saùch ñaõ ghi laïi toaøn boä caùc hoïc thuyeát, trí tueä, tình caûm cuûa nhaân loaïi. Saùch ñaõ giuùp chuùng ta naém vöõng kinh nghieäm lao ñoäng vaø chaân lyù maø loaøi ngöôøi ñaõ traûi qua muoân vaøn ñau khoå, laém khi phaûi ñoå maùu môùi giaønh ñöôïc. Saùch laø cöông lónh cuûa töông lai. Vì theá, chuùng ta caàn phaûi yeâu quí saùch”21 Qua moät vaøi ví duï treân ñaây ñeå chöùng minh raèng phaàn lôùn caùc nhaø vaên hoïc ngheä thuaät, caùc nhaø khoa hoïc noåi tieáng theá giôùi ñaõ chòu aûnh höôûng vaø taùc duïng cuûa saùch baùo töø thôøi nieân thieáu, cho ñeán caû cuoäc ñôøi, söï nghieäp hoaït ñoäng cuûa hoï, ñaõ giuùp hoï taïo neân nhöõng taùc phaåm, nhöõng coâng trình, nhöõng phaùt minh môùi vó ñaïi hôn. 19 M.Goocki.- Tuyeån taäp goàm 30 taäp. T.25. M.: NXB Vaên hoïc, 1953, tr.42 20 N.A. Morodop.- Nhöõng maåu chuyeän ñôøi toâi. T.2. M.: Vieän haøn laâm khoa hoïc, 1967, tr.51 21 A.I. Ghecxen.- Toaøn taäp goàm 30 taäp. T.1.- M.: 1954, tr.367-368
24 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN I.2.4 Ñaûng coäng saûn Vieät Nam baøn veà taùc duïng cuûa saùch baùo Saùch baùo caùch maïng laø vuõ khí ñaáu tranh giai caáp saéc beùn, laø phöông tieän truyeàn baù chuû nghóa Maùc Leâ nin vaø ñöôøng loái chính saùch cuûa Ñaûng. Trong nghò quyeát hoäi nghò Trung öông Ñaûng thaùng 10 naêm 1930 baøn veà tình hình hieän taïi ôû Ñoâng döông vaø nhieäm vuï caàn kíp cuûa Ñaûng, trong ñoù nhaán maïnh vai troø, muïc ñích cuûa coâng taùc tuyeân truyeàn coå ñoäng, ra saùch baùo, truyeàn ñôn, dieãn thuyeát...22. Nghò quyeát naøy chöùng toû ngay töø khi ra ñôøi ñaõ nhaän thöùc ñaày ñuû vai troø cuûa saùch baùo caùch maïng trong toaøn boä söï nghieäp ñaáu tranh giaûi phoùng daân toäc. Naêm 1936 - 1939, ôû khaép caùc ñòa phöông trong toaøn quoác, caùc toå chöùc Ñaûng ñaõ phaùt haønh nhieàu saùch baùo coâng khai, toå chöùc caùc hieäu saùch tieán boä, caùc phoøng ñoïc saùch, caùc “bình daân thö xaõ”... ñaây laø saùch baùo caùch maïng trong cao traøo vaän ñoäng daân chuû, laø thaønh coâng to lôùn treân maët traän tö töôûng vaø vaên hoùa. Coâng taùc tuyeân truyeàn saùch baùo caùch maïng cuûa Ñaûng ñaõ goùp phaàn xöùng ñaùng trong vieäc ñoäng vieân coå vuõ toaøn Ñaûng, toaøn daân anh duõng tieán leân trong cao traøo khaùng Nhaät, cöùu nöôùc vaø toång khôûi nghóa giaønh thaéng lôïi trong caû nöôùc. 19-8- 1945, caùch maïng thaùng 8 thaønh coâng ñaõ môû ra cho daân toäc Vieät Nam - Kyû nguyeân ñoäc laäp - töï do - chuû nghóa xaõ hoäi. Sau thaéng lôïi Ñieän Bieân Phuû vó ñaïi, mieàn Baéc ñöôïc hoaøn toaøn giaûi phoùng (1954), baét ñaàu thôøi kyø quaù ñoä tieán leân chuû nghóa xaõ hoäi ôû mieàn Baéc vaø ñaáu tranh giaûi phoùng mieàn Nam tieán tôùi thoáng nhaát nöôùc nhaø. Trong coâng cuoäc xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi, saùch baùo phaûi goùp phaàn xaây döïng neàn kinh teá môùi, neàn vaên hoùa môùi, con ngöôøi môùi Vieät Nam xaõ hoäi chuû nghóa. Saùch laø nguoàn soáng, saùch laø moät tröôøng Ñaûng”... caùc Ñaûng boä ñaõ tröïc tieáp naém coâng taùc cung caáp saùch phuïc vuï ñôøi soáng tinh thaàn cho quaàn chuùng. Moãi hình thöùc sinh ñoäng caàn ñöôïc taïo ra ñeå gaây moät nguoàn höùng thuù ñoïc saùch baùo cuûa Ñaûng. Vôùi yù thöùc vaø söùc maïnh cuûa ñoâng ñaûo ñaûng vieân, chuùng ta nhaát ñònh seõ thaéng ñöôïc tö töôûng coi thöôøng ñoïc saùch baùo vaø ngaïi ñoïc saùch, nhaát ñònh laøm cho caùn boä Ñaûng 22 Vaên kieän Ñaûng 1930-1945, taäp 1.- H.: Ban NCLSÑ, 1977, tr.91
25 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG vieân vaø nhaân daân ta caøng thaáy roõ taàm quan troïng cuûa saùch baùo, coi saùch laø nguoàn soáng, laø moät tröôøng Ñaûng”23 Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù III (1960) ñaõ neâu roõ: “Ra söùc caûi tieán vieäc phaùt haønh vaø toå chöùc ñoïc saùch baùo,... laøm cho saùch baùo ñöôïc thöïc söï trôû thaønh moùn aên tinh thaàn cuûa ñoâng ñaûo quaàn chuùng”24 “ Caàn xuaát baûn nhieàu saùch giaùo khoa, saùch phoå thoâng, ñoàng thôøi taêng cöôøng xuaát baûn nhöõng saùch kinh ñieån cuûa chuû nghóa Maùc Leânin, môû roäng vaø phaùt trieån phong traøo quaàn chuùng ñoïc saùch baùo.” Trong baùo caùo chính trò cuûa ban chaáp haønh Trung öông taïi Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù IV (1976) ñaõ neâu roõ:” Xaây döïng thoùi quen ñoïc saùch baùo, laøm cho vieäc ñoïc saùch baùo trôû thaønh nhu caàu khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa moãi ngöôøi döôùi cheá ñoä môùi”25 Nghò quyeát hoäi nghò laàn thöù tö cuûa Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng khoùa VII ngaøy 14-1-1993 ñaõ neâu roõ nhieäm vuï cuûa vaên hoùa noùi chung vaø coâng taùc saùch baùo noùi rieâng laø ñoäng löïc thuùc ñaåy söï phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, ñaùp öùng moät phaàn nhu caàu höôûng thuï vaên hoùa cuûa caùc taàng lôùp nhaân daân, ñoùng goùp tích cöïc söï nghieäp ñoåi môùi, vì daân giaøu, nöôùc maïnh, xaõ hoäi vaên minh. Chænh ñoán coâng taùc xuaát baûn, in vaø phaùt haønh. Phoå bieán roäng raõi nhöõng taùc phaåm coù giaù trò veà tö töôûng vaø ngheä thuaät. Caám saûn xuaát, xuaát baûn vaø phoå bieán nhöõng taùc phaåm, phim aûnh, baêng hình ñoäc haïi vaø ñoài truïy. Taêng cöôøng coâng taùc phaùt haønh saùch baùo ñeå chuyeån taûi ñöôïc toát vaø nhanh caùc giaù trò vaên hoùa, vaên ngheä. Khaéc phuïc vaø phaùt trieån heä thoáng thö vieän töø trung öông ñeán cô sôû. Ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån trí tueä cuûa nhaân daân, yeâu caàu nghieân cöùu khoa hoïc vaø vaên hoùa, ngheä thuaät.26 23 Trích: Xaõ luaän baùo nhaân daân, soá 2097, ngaøy 13-12-1959 24 Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù III. Taäp 3.-H.: ST, 1961, tr.76, 106 25 Trích: Baùo caùo chính trò taïi Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù IV.-H.: ST, 1977, tr.125 26 Nghò quyeát hoäi nghò Trung öông laàn thöù IV khoaù VII.-H.: ST, 1993. tr.51-57
26 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN I.2.5 Vai troø taùc duïng cuûa saùch baùo ñoái vôùi thanh nieân Ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng vôùi nhöõng thaønh töïu ñaõ ñaït ñöôïc ñang taïo ra moâi tröôøng môùi ñeå thanh nieân phaùt trieån taøi naêng, coáng hieán cho xaõ hoäitöøng böôùc caûi thieän ñôøi soáng, coù cuoäc soáng aám no, töï do, haïnh phuùc. Nhö Baùc Hoà ñaõ daïy:“Vì lôïi ích möôøi naêm troàng caây, vì lôïi ích traên naêm troàng ngöôøi”, do ñoù vaán ñeà thanh nieân phaûi ñöôïc ñaët ôû vò trí trung taâm trong chieán löôïc phaùt huy nhaân toá vaø nguoàn löïc con ngöôøi. Nhieàu saùch khoa hoïc, kyõ thuaät vaø coâng ngheä toå chöùc quaûn lyù ñaõ giuùp thanh nieân phaùt huy taøi naêng treû, nhieàu taám göông tieâu bieåu trong caùc lónh vöïc saûn xuaát, kinh doanh, trong caùc muõi nhoïn cuûa coâng ngheä hieän ñaïi: coâng ngheä thoâng tin, coâng ngheä ñieän töû, vaät lieäu môùi.... Nhieàu taùc phaåm vaên hoïc ngheä thuaät ñaõ coù taùc duïng trong coâng taùc giaùo duïc tö töôûng, giaùo duïc tình caûm, thaåm myõ cho theá heä treû, ñoäng vieân hoï vöôn leân haøng ñaàu trong quaûn lyù kinh teá, quaûn lyù xaõ hoäi, baûo veä chuû quyeàn vaø an ninh ñaát nöôùc, trong coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc, hoïc taäp vaø reøn luyeän tu döôõng, trong hoaït ñoäng vaên hoùa ngheä thuaät vaø theå thao. Vì caùc taùc phaåm vaên hoïc ngheä thuaät ñaõ keát hôïp ñöôïc tính tö töôûng, tính chieán ñaáu saâu saéc, vôùi nhöõng hình aûnh ngheä thuaät cao, haáp daãn nhö: “Ngöôøi meï caàm suùng“, Hoøn ñaát“, “Baát khuaát“, “Soáng nhö anh”,... noäi dung caùc taùc phaåm naøy ñaõ neâu leân ñöôïc tö töôûng, tình caûm, quyeát taâm, yù chí saét ñaù cuûa daân toäc ta trong thôøi kyø choáng Myõ cöùu nöôùc, theå hieän chuû nghóa anh huøng caùch maïng, truyeàn thoáng ñaáu tranh kieân cöôøng baát khuaát, söï hy sinh cao caû vì lôïi ích cuûa toå quoác. Taùc phaåm “Theùp ñaõ toâi theá ñaáy” cuûa Octôroápxki noùi veà chieán coâng vó ñaïi cuûa chieán só treû vì cuoäc soáng môùi. Taùc phaåm coù söùc haáp daãn vaø truyeàn caûm, coù taùc duïng giaùo duïc theá heä cuûa chuùng ta trong coâng cuoäc ñoåi môùi hieän nay. Saùch vaên hoïc ngheä thuaät ñaõ laøm phong phuù theá giôùi tinh thaàn cuûa thanh nieân, saùch ñaõ daïy cho hoï tính keá thöøa tinh hoa truyeàn thoáng cuûa daân toäc vaø nhöõng thaønh quaû cuûa Caùch maïng, coù taàm nhìn roäng, nhaïy caûm vôùi thôøi cuoäc, giaøu loøng yeâu nöôùc, toaøn taâm toaøn yù ñem heát taøi
27 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG naêng söùc löïc ñöa ñaát nöôùc vöôït qua ngheøo naøn laïc haäu. Ñaëc bieät saùch ñaõ chæ cho hoï soáng, lao ñoäng, hoïc taäp, laøm vieäc theo chuû nghóa xaõ hoäi, theo göông Baùc Hoà vó ñaïi soáng maõi trong söï nghieäp cuûa daân toäc ta. I.2.6 Saùch laø coâng cuï lao ñoäng vaø laø vuõ khí ñaáu tranh giai caáp saéc beùn I.2.6.1 Saùch laø coâng cuï lao ñoäng: ÔÛ nöôùc ta, saùch ñaõ trôû thaønh coâng cuï lao ñoäng, coù taùc duïng ñi vaøo cuoäc soáng, sinh hoaït, coâng taùc cuûa caùn boä khoa hoïc kyõ thuaät, vaên hoïc ngheä thuaät, caùn boä giaûng daïy, sinh vieân, hoïc sinh, boä ñoäi, coâng nhaân, noâng daân... nhaèm trang bò cho hoï nhöõng tri thöùc, nhöõng thaønh töïu môùi trong khoa hoïc vaø coâng ngheä, nhöõng kinh nghieäm tieân tieán trong saûn xuaát coâng nghieäp vaø noâng nghieäp, treân caùc lónh vöïc cuûa neàn kinh teá quoác daân, nhaèm khoâng ngöøng naâng cao hieäu quaû, chaát löôïng vaø naêng saát lao ñoäng. Saùch laø coâng cuï lao ñoäng ñeå caûi taïo thieân nhieân, caûi taïo xaõ hoäi vaø giaùo duïc con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän, ñoàng thôøi saùch chính laø saûn phaåm laø thaønh quaû lao ñoäng cuûa con ngöôøi saùng taïo ra, laø tri thöùc maø nhaân loaïi ñaõ tích luõy ñöôïc. Moät xaõ hoäi muoán toàn taïi thì xaõ hoäi ñoù phaûi coù moät neàn saûn xuaát lôùn hôn tröôùc veà quy moâ vaø trình ñoä saûn xuaát. Bôûi vaäy, khoâng theå naøo khoâng tieáp thu nhöõng thaønh quaû vaø kinh nghieäm cuûa hình thaùi xaõ hoäi tröôùc, töø ñoù saùng taïo hôn leân. Saùch baùo ra ñôøi chính laø vì muïc ñích saûn xuaát ñoù. Baø N. Crupxkai ñaõ vieát: Saùch laø coâng cuï maïnh meõ duøng ñeå giao löu, ñaáu tranh. Saùch voõ trang kinh nghieäm soáng vaø kinh nghieäm ñaáu tranh cuûa nhaân loaïi cho con ngöôøi, môû roäng taàm hieåu bieát cuûa con ngöôøi, giuùp con ngöôøi thu nhaän kieán thöùc ñeå baét caùc theá löïc thieân nhieân phuïc vuï mình. Muoán taùi saûn xuaát môû roäng, muoán taêng naêng suaát lao ñoäng thì khoâng coù caùch naøo khaùc laø phaûi duøng saùch baùo ñöa
28 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN khoa hoïc, kyõ thuaät vaøo saûn xuaát, khoâng ngöøng ñoåi môùi coâng ngheä maùy moùc. Saùch thöïc söï trôû thaønh coâng cuï lao ñoäng. Nhôø söû duïng saùch baùo, con ngöôøi coù theå thay ñoåi quy trình lao ñoäng, phöông phaùp lao ñoäng, quy moâ saûn xuaát, baét thieân nhieân phuïc vuï con ngöôøi. Nhôø coù saùch con ngöôøi naém ñöôïc phöông phaùp môùi, coâng ngheä môùi vôùi coát loõi laø vi ñieän töû, quang hoïc, sinh hoïc, vaät lieäu cao caáp, theå hieän trong nhöõng thieát bò nhoû, nheï, taùc ñoäng nhanh, tieâu toán raát ít naêng löôïng. ÔÛ ñaây nguoàn löïc chuû yeáu laø tri thöùc; keå caû khaû naêng saùng taïo chöùa ñöïng trong saùch. Saùch laø coâng cuï lao ñoäng maïnh meõ nhaát, hieäu quaû nhaát. Tröôùc ñaây, gaén lieàn vôùi neàn saûn xuaát nhoû, laïc haäu, phöông thöùc lao ñoäng laø thuû coâng, coâng cuï lao ñoäng thöôøng laø caùc vaät cuï theå, ñôn giaûn. tieán leân saûn xuaát lôùn, trong ñoù khoa hoïc, kyõ thuaät, coâng ngheä tham gia tröïc tieáp ñeå taïo ra cuûa caûi vaät chaát, thì khaùi nieäm “Coâng cuï lao ñoäng” caàn phaûi ñöôïc ñoåi môùi. Ñeå thöïc hieän coâng cuoäc ñoåi môùi, phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi trong thôøi kyø coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc phaûi söû duïng toái ña saùch baùo - laø nguoàn löïc thoâng tin quan troïng, maø thoâng tin laø tieàm löïc cuûa khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä. Phaûi coi saùch baùo laø coâng cuï lao ñoäng quan troïng, chuùng ta phaûi thöïc hieän lôøi daïy cuûa Baùc Hoà caàn naém vöõng tri thöùc trong saùch vaø öùng duïng vaøo thöïc tieãn: “Vaán ñeà coù yù nghóa quyeát ñònh laø caùn boä, ñaûng vieân phaûi hieåu roõ yeâu caàu môùi cuûa caùch maïng, laø phaùt trieån saûn xuaát, hieãyûu roõ naâng cao naêng suaát lao ñoäng laø nguoàn cuûa caûi to lôùn nhaát. Do ñoù caàn phaûi toå chöùc boä maùy saûn xuaát môùi, tích cöïc hoïc taäp quaûn lyù kinh teá, caûi tieán kyõ thuaät. Ngaøy nay Ñaûng yeâu caàu caùn boä vaø Ñaûng vieân chaúng nhöõng thaïo veà chính trò maø coøn gioûi veà chuyeân moân...”, “Muoán xaây döïng thì phaûi taêng gia saûn xuaát - Muoán taêng gia saûn xuaát thì phaûi caûi tieán kyõ thuaät. Muoán söû duïng toát kyõ thuaät thì phaûi coù vaên hoùa. Ngöôøi ñoøi hoûi moãi caùn boä, ñaûng vieân phaûi hoïc taäp, tích cöïc ñoïc saùch baùo, laøm theo saùch ngöôøi toát vieäc toát”27 27 Hoà Chí Minh.- Vaán ñeà hoïc taäp.- H.: Söï thaät, 1971. tr.48,74
29 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG I.2.6.2 Saùch laø vuõ khí ñaáu tranh giai caáp: Trong lòch söû xaõ hoäi loaøi ngöôøi, söï phaùt minh ra saùch laø moät thaønh töïu kyø dieäu. Saùch trình baøy taát caû tri thöùc veà cuoäc soáng, toaøn boä quaù trình phaùt trieån tö duy cuûa loaøi ngöôøi. Khi saùch ra ñôøi thì xaõ hoäi ñaõ phaân chia giai caáp. Töø ñoù ñeán nay, loaøi ngöôøi ñaõ traûi qua nhieàu cheá ñoä xaõ hoäi khaùc nhau, thì saùch baùo phaûn aùnh trung thaønh vaø baûo veä quyeàn lôïi cuûa giai caáp mình. Traûi qua nhieàu theá kyû saùch ñaõ laø coâng cuï cuûa giai caáp boùc loät, giai caáp phong kieán, tö saûn, ñaõ duøng saùch baùo veà toân giaùo, saùch meâ tín dò ñoan, saùch kieám hieäp, giaät gaân ñeå deã beà cai trò, maët khaùc ngaên ngöøa aûnh höôûng cuûa saùch baùo tieán boä, saùch baùo caùch maïng. Ñoái vôùi ñeá quoác thì boùc loät nhaân daân trong caû nöôùc cuûa chuùng chöa ñuû. Môû roäng thuoäc ñòa laø leõ soáng cuûa hoï. Trong nhieàu nöôùc tö baûn, giai caáp thoáng trò söû duïng saùch baùo ñeå taêng cöôøng ñaøn aùp tinh thaàn cuûa quaàn chuùng lao ñoäng ra söùc tuyeân truyeàn cho tö töôûng tö saûn. Ví duï: ôû caùc nöôùc tö baûn phöông Taây ñaõ xuaát baûn saùch khoa hoïc, kyõ thuaät, coâng ngheä caàn thieát vaø coù ích, nhöng ñoàng thôøi ñaõ xuaát baûn nhieàu saùch vôùi quan ñieåm sôû höõu caù nhaân, haøng hoùa, ñoàng tieàn, quyeàn löïc, baïo löïc...ñaëc bieät, thôøi kyø ñeá quoác chuû nghóa, caøng ngaøy giai caáp tö saûn caøng söû duïng saùch baùo moät caùch traéng trôïn, trieät ñeå, coù theå noùi chuùng ñaõ duøng saùch baùo nhö nhöõng teân ñao phuû, duøng caùi dao ñeå gieát ngöôøi, nhö teân keû cöôùp duøng boù ñuoác ñeå ñoát nhaø ngöôøi. Chuùng cho xuaát baûn nhöõng cuoán saùch daïy aên cöôùp, gieát ngöôøi, daïy caùch töï töû, daïy caùch toáng tieàn, haõm haïi ngöôøi khaùc.28 Chuùng duøng saùch baùo ñeå tuyeân truyeàn cho chieán tranh laïnh, chia reõ, gaây haèn thuø daân toäc, phaân bieät chuûng toäc, maøu da, tuyeân truyeàn choáng coäng. Chuùng cho löu haønh nhöõng quyeån saùch khoâng coù giaù trò ngheä thuaät, nhö tieåu thuyeát phaïm toäc, khieâu daâm, truïy laïc, trinh thaùm...ñeå ñaùnh laïc höôùng nhöõng ngöôøi daân lao ñoäng veà cuoäc soáng caêng thaúng cuûa hoï, laøm cho hoï khoâng nghó gì ñeán quyeàn lôïi, ñeán lôïi ích töông lai cuûa mình, cuûa giai caáp coâng nhaân vaø nhaân daân lao ñoäng. Vôùi nhöõng muïc ñích naøy saùch ñöôïc boå sung vaøo caùc thö vieän caùc nöôùc tö baûn ñöôïc choïn loïc, kieåm 28 Hoà Chí Minh. Tuyeån taäp.- H.: Söï thaät, 1960, tr.65, 156, 160
30 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN duyeät tæ mæ ñeå phuïc vuï cho ñoäc giaû nhöõng taøi lieäu saùch baùo coù lôïi cho giai caáp tö saûn. Trong khi ñoù caùc nhaø hoïc giaû tö saûn khoâng ngöøng tuyeân truyeàn cho tính “Khaùch quan”, tính “Phi giai caáp”, tính “Voâ tö”, tính “Ngoaøi chính trò” cuûa saùch baùo... Ngöôïc laïi, giai caáp voâ saûn luoân luoân coâng khai thöøa nhaän saùch baùo laø vuõ khí ñaáu tranh giai caáp saéc beùn phuïc vuï cho lôïi ích cuûa giai caáp mình, laø tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi lao ñoäng, vaïch traàn thuû ñoaïn aùp böùc, boùc loät cuûa giai caáp phong kieán, tö saûn. Trong baøi baùo noåi tieáng “Toå chöùc Ñaûng vaø vaên hoïc Ñaûng” V.I. Leânin ñaõ khaúng ñònh: “Caùc nhaø xuaát baûn, caùc kho saùch, caùc hieäu saùch, caùc phoøng ñoïc saùch, caùc thö vieän vaø caùc nôi baùn saùch baùo - Taát caû ñeàu phaûi trôû thaønh cuûa Ñaûng, phaûi chòu traùch nhieäm tröôùc Ñaûng”29 Tính giai caáp cuûa saùch baùo voâ saûn khoâng nhöõng chæ laø vaán ñeà lyù trí, maø coøn laø vaán ñeà tính caûm, khoâng chæ laø laäp tröôøng chính trò, maø coøn laø quan ñieåm khoa hoïc kyõ thuaät, vaên hoïc ngheä thuaät cuûa caû taùc giaû laãn caùn boä bieân taäp. Moät soá xuaát baûn phaåm coù giaù trò chaúng nhöõng truyeàn baù ñuùng ñöôøng loái chính saùch cuûa Ñaûng, maø coøn phaûn aùnh cuoäc soáng moät caùch chaân thaät, sinh ñoäng, haáp daãn; chaúng nhöõng nhaèm muïc ñích cuûng coá laäp tröôøng chính trò maø coøn coù taùc duïng naâng cao tình caûm, nhieät tình caùch maïng cuûa ngöôøi ñoïc. Tính giai caáp gaén boù chaët cheõ vôùi tính daân toäc, tính quaàn chuùng, tính khoa hoïc - Ñoù laø moái toång hoøa caùc quan heä thuoäc veà baûn chaát cuûa saùch baùo voâ saûn. Tính giai caáp cuûa saùch baùo caùch maïng phaûi laøm cho chuû nghóa Maùc - Leânin, tö töôûng Hoà Chí Minh thaønh heä tö töôûng cuûa toaøn daân, chæ ñaïo moïi maët hoaït ñoäng cuûa xaõ hoäi, ñoàng thôøi phaûi ñaáu tranh xoùa boû moïi heä tö töôûng thuø ñòch cuûa giai caáp boùc loät vaø khuynh höôùng cô hoäi chuû nghóa döôùi moïi maøu saéc. Ñi ñoâi vôùi vieäc tuyeân truyeàn ñöôøng loái chính saùch cuûa Ñaûng, trong coâng cuoäc ñoåi môùi, phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, choáng laïi caùc tö töôûng phi voâ saûn vaø caùc phong tuïc taäp quaùn laïc haäu. Döôùi cheá ñoä xaõ hoäi chuû nghóa saùch baùo 29 V.I. Leânin . Toaøn taäp, T.10.-H.: NXB Söï thaät, 1964, tr.46
31 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG laø vuõ khí ñaáu tranh tö töôûng, laø coâng cuï giaùo duïc ñaïo ñöùc, naâng cao trình ñoä khoa hoïc, vaên hoùa cho neân mang tính chieán ñaáu cao. Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù III ñaõ chæ roõ: “Baùo chí, thoâng tin, truyeàn thanh ñieän aûnh vaø caùc coâng taùc vaên hoùa khaùc phaûi thöïc söï trôû thaùnh vuõ khí ngaøy caøng saéc beùn cuûa giai caáp coâng nhaân treân maët traän tö töôûng vaø chính trò...”30. Saùch baùo döôùi söï laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûa Ñaûng coäng saûn ñaõ mang tính chaát chính trò roõ raøng, ñaõ thöïc söï trôû thaønh vuõ khí ñaáu tranh giai caáp. I.3 . CAÙC VAÄT LIEÄU MANG TIN I.3.1 Caùc vaät lieäu mang tin thoâ sô töø thôøi coå ñaïi, trung ñaïi Vaät lieäu taïo neân saùch laø phöông tieän vaät chaát ñeå cuoán saùch hình thaønh. Tuøy hoaøn caûnh lòch söû xaõ hoäi khaùc nhau, xuaát hieän nhöõng loaïi vaät lieäu khaùc nhau, töø ñaáy daãn ñeán vieäc saùch coù theå phaùt trieån nhieàu hay ít, toát hay xaáu. Vôùi vaät lieäu töï nhieân nhö ñaát seùt, laù caây, voû caây, da thuù, ñaù, ñoàng, goã.... thì saùch khoâng theå coù nhieàu ñöôïc. Chæ ñeán khi con ngöôøi phaùt minh ra vaät lieäu mang tin saûn xuaát theo phöông phaùp coâng nghieäp thì saùch môùi coù ñieàu kieän taêng nhanh veà soá löôïng. I.3.1.1 Ñaát seùt nung: Ñaát seùt nung laø loaïi nguyeân lieäu coù ôû haàu heát caùc nôi treân traùi ñaát. Cuøng vôùi kyõ thuaät laøm ñoà goám coù veõ hoa vaên, ngöôøi ta ñaõ nghó ñeán vieäc vieát chöõ treân ñaát seùt ñem nung. Taïi caùc quoác gia coå ñaïi vuøng Löôõng Haø ngöôøi ta ñaõ tìm thaáy 20.000 cuoán saùch baèng ñaát seùt nung hình vuoâng hoaëc hình tam giaùc cuûa thö vieän nhaø vua Atxuabanipan (668 - 633 tröôùc coâng nguyeân.) Nhöõng taám ñaát seùt nung coù chieàu cao 0,125 cm vieát baèng chöõ neùt maùc, ñaùnh soá thöù töï treân moãi trang. ÔÛ ñaàu moãi taám thöôøng ghi caâu cuoái cuûa taám tröôùc ñoù cho deã tìm. Nhöõng taám ñaát seùt nung ñöôïc xeáp vaøo caùc hoäp baèng goã ñeå traùnh vôõ, gaãy...31 30 Vaên kieän ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù III.- H.: “Söï thaät”, 1960, tr.187 31 E.I. Kasôpôzak . Lòch söû saùch.-M.: 1964, tr.23
32 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN I.3.1.2 Papirut: ÔÛ beân bôø soâng Nin coù nhöõng caây gioáng caây saäy, goïi laø Papiruùt. Khoaûng 2000 naêm tröôùc coâng nguyeân, ngöôøi daân ôû vuøng naøy ñaõ laáy voû caây phôi khoâ, baøo nhaün... saûn xuaát thaønh giaáy vieát goïi laø giaáy Papiruùt. Ngöôøi ta cuoän thaønh cuoän daøi goïi (Coù cuoän daøi tôùi 20m) chieàu roäng thöôøng laø 15-30 cm. Nhöõng cuoän Papiruùt hai ñaàu gaén vaøo hai truïc (Goïi laø Volumen). Moãi cuoän laø moät taäp saùch (Culmen). Nhieàu taäp saùch hôïp laïi thaønh quyeån (Liber)... Chính xuaát phaùt töø chöõ naøy maø sau naøy moät soá nuôùc chaâu AÂu duøng chöõ “Livre” ñeå chæ khaùi nieäm saùch. Ngöôøi Ai caäp thöôøng duøng loaïi Papiruùt ñeå ghi caùc tri thöùc toaùn hoïc (Hình hoïc, ñaïi soá), ghi cheùp sinh hoaït xaõ hoäi, caùc cuoäc khôûi nghóa vaø caû nhöõng boùi toaùn, thaàn chuù. Trong caùc moä coå, ngöôøi ta tìm thaáy nhöõng cuoän Papiruùt ghi nhöõng “Ñieàu vong nhaân”, höôùng ngöôøi cheát ñi vaøo theá giôùi khaùc, hoaëc ghi lai lòch ngöôøi cheát. Hieän nay coøn löu giöõ ñöôïc moät cuoän vieát töø 2000 naêm tröôùc coâng nguyeân baèng chöõ töôïng hình Ai Caäp. I.3.1.3 Saùch baèng da: Cuøng vôùi neàn vaên minh Ai Caäp, taïi thaønh phoá Aten (Hy Laïp) theo cheá ñoä daân chuû chuû noâ, coù neàn khoa hoïc kyõ thuaät phaùt trieån cao. ôû ñoù taäp trung nhieàu nhaø baùc hoïc, trieát hoïc, nhaø vaên... sôï bò neàn vaên minh ôû ñaây laán aùp vua Ai Caäp ra leänh caám chôû Papiruùt sang Aten. Ñeå khaéc phuïc tình traïng thieáu giaáy vieát, ngöôøi Hy Laïp ñaõ duøng da thay theá Papiruùt. Hoï laáy da boø, da cöøu baøo nhaün ñeå vieát chöõ leân ñoù. Cuoán saùch cheá töø da coù teân laø “Parchemin” xuaát phaùt töø teân thaønh phoá ñaàu tieân ñaõ nghó ra caùch laøm giaáy baèng da. Hieän nay, taïi thö vieän Hoaøng Gia Anh coøn baûo quaûn taäp saùch Iliat OÂñixeâ vieát treân da raén. I.3.1.4 Saùch baèng xöông thuù mai ruøa: Taïi moät soá nôi ngöôøi ta duøng xöông thuù, mai ruøa (Giaùp, coát) ñeå laøm nguyeân vaät lieäu vieát saùch. Daân vuøng löu vöïc soâng