Giáo trình phân tích quy trình vận dụng nguyên lý của nền kinh tế thị trường phát triển ở trình độ cao p7

Chia sẻ: Fsdfds Dsfsdxf | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

59
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuy kinh tế thị trường ra đời từ thời kì tư bản chủ nghĩa, bên cạnh những mặt tích cực nó còn biểu hiện mặt tiêu cực (mặt trái). Và chúng ta không thể đồng nhất kinh tế thị trường với chủ nghĩa tư bản. Mô hình kinh tế thị trường là mô hình chung cho cả Chủ nghĩa tư bản và Chủ nghĩa xã hội. Muốn sử dụng nó một cách hiệu quả thì không chỉ phát huy những tác động tích cực mà nó đem lại cho nền kinh tế, mà còn đòi hỏi phải biết hạn chế...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình phân tích quy trình vận dụng nguyên lý của nền kinh tế thị trường phát triển ở trình độ cao p7

Sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÊt b¶o ®¶m ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng nh toµn bé sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®Êt níc. ®¶ng ®Þnh híng kinh tÕ thÞ trêng theo chñ nghÜa x· héi thÓ hiÖn ë sù l·nh ®¹o, viÖc thùc hiÖn ®êng lèi chÝnh s¸ch kinh tÕ thÞ trêng víi môc tiªu v× lîi Ých cña nh©n d©n, v× mét x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh Nhµ níc ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng tríc hÕt vµ chñ yÕu th«ng qua c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, th«ng qua chiÕn lîc kinh tÕ - x· héi, c¸c kÕ ho¹ch trung vµ ng¾n h¹n cïng víi c¸c chÝnh s¸ch thiÕt thùc ®Ó ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, bè trÝ l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, bá, nu«i dìng vµ ph¸t triÓn c¸c nguån lùc. Híng ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ thÞ trêng vµo c¸c môc tiªu ®îc Nhµ níc ho¹ch ®Þnh, t¹o m«i trêng kinh tÕ - x· héi, khung khæ ph¸p lý thuËn lîi vµ duy tr× m«i trêng hoµ b×nh æn ®Þnh cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bï ®¾p sù bÊt lùc cña thÞ trêng b»ng c¸ch cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô c«ng céng, x©y dùng c¸c ®Þnh chÕ kinh tÕ. II.3.4. §Æc trng vÒ quan hÖ ph©n phèi 55
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa thùc hiÖn chñ yÕu c¬ chÕ ph©n phèi theo lao ®éng vµ hiÖu qu¶, ®ång thêi ph©n phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ trÝ tuÖ vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ níc cã chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt ®Ó t¸i ph©n phèi hîp lý th«ng qua phóc lîi x· héi vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi theo ph¬ng ch©m g¾n t¨ng trëng kinh tÕ víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ NÒn kinh tÕ níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u t liÖu s¶n xuÊt kh¸c nhau do ®ã cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ vµ t¬ng øng víi mçi thµnh phÇn kinh tÕ ®ã th× sÏ cã c¸c nguyªn t¾c vµ hÖ thèng ph©n phèi phï hîp. Cho nªn ë níc ta cã nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi. §Ó ®¹t tíi c«ng b»ng trong ph©n phèi thu nhËp, chóng ta thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp: ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu suÊt c«ng t¸c, ph©n phèi theo møc ®ãng gãp vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi, trong ®ã h×nh thøc ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu, ®i ®«i víi chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt thu nhËp mét c¸ch hîp lý nh»m thu hÑp kho¶ng c¸ch chªnh lÖch giµu - nghÌo, võa khuyÕn khÝch lao ®én, võa b¶o ®¶m nh÷ng phóc lîi x· héi c¬ b¶n 56
II.3.5. §Æc trng vÒ vai trß qu¶nlý cña Nhµ níc NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®îc qu¶n lý ( Tæ chøc, híng dÉn, nu«i dìng, gi¸m s¸t bëi Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n) b¶o ®¶m sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ níc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÊt nh»m gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Muèn vËy, ph¶i x©y dùng nhµ níc m¹nh vµ trong s¹ch, cã kh¶ n¨ng thêng xuyªn tù ®æi míi ®Ó híng nÒn kinh tÕ thÞ trêng tíi v¨n minh, hiÖn ®¹i, kh«ng xa rêi c¸c môc tiªu ®Þnh híng ®· chän X©y dùng vµ x¸c ®Þnh c¸c ®Æc trng nªu trªn g¾n liÒn víi mét nhËn thøc hoµn toµn míi vÒ chñ nghÜa x· héi theo t tëng Hå ChÝ Minh lµ " d©n giµu, níc m¹nh, tiÕn lªn hiÖn ®¹i ®i liÒn víi d©n chñ, tù do, tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi". Trong bíc qu¸ ®é t¬ng ®èi dµi ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cuèi cïng ®ã, nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ con ®êng duy nhÊt chóng ta kh«ng thÓ bá qua ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc Kh¸c víi tríc ®©y trong c¬ chÕ cò th× nÒn kinh tÕ níc ta lµ mét nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, kh«ng cã quan hÖ giao lu víi bªn ngoµi, cßn hiÖn nay trong c¬ chÕ míi chóng ta chñ tr¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ më cöa héi nhËp bªn ngoµi, tham gia vµo sù ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ, viÖc lµm 57
®ã nh»m tranh thñ nh÷ng nguån vèn vµ nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña níc ngoµi ®Ó ®Èy nhanh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, chóng ta sö dông c¬ chÕ thÞ trêng ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §ång thêi chóng ta l·nh ®¹o, qu¶n lý nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng híng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ®Ó kh¾c phôc thÊt b¹i cña thÞ trêng, thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi, nh©n ®¹o mµ b¶n th©n thÞ trêng kh«ng cã ®îc. Nhµ níc ph¶i b»ng chÝnh s¸ch, c«ng cô qu¶n lý vÜ m« vµ tiÒm lùc kinh tÕ cña m×nh ®Ó duy tr× nh÷ng c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ nh»m kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm cña kinh tÕ thÞ trêng II.4. NÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay II.4.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay C¸c ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau ®îc tiÕp cËn ®i tõ lùc lîng s¶n xuÊt ®Õn c¬ së kinh tÕ, chÕ ®é ph©n phèi, c¬ chÕ vËn hµnh, v¨n ho¸ vµ më cöa 58
LÊy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt theo híng hiÖn ®¹i lµm c¬ së vËt chÊt - kü thuËt nh»m môc tiªu ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi, d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh LÊy nÒn kinh tÕ ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u t liÖu s¶n xuÊt vµ thµnh phÇn kinh tÕ lµm c¬ së kinh tÕ, trong ®ã kinh tÕ Nhµ níc lµm chñ ®¹o Dùa trªn chÕ ®é ph©n phèi ®a d¹ng bao gåm c¸c nguyªn t¾c ph©n phèi theo kiÓu chñ nghÜa x· héi víi ph©n phèi theo kiÓu kinh tÕ thÞ trêng. Trong ®ã lÊy ph©n phèi theo lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph©n phèi th«ng qua phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi lµm chñ ®¹o LÊy c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc lµm c¬ chÕ vËn hµnh, nhng kh«ng ph¶i nhµ níc t s¶n mµ nhµ níc x· héi chñ nghÜa - nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n KÕt hîp hµi hoµ v¨n ho¸ d©n téc truyÒn thèng víi v¨n ho¸ hiÖn ®¹i cã chän läc. Trong ®ã lÊy v¨n ho¸ d©n téc truyÒn thèng lµm gèc Kh«ng dùa trªn c¬ cÊu kinh tÕ khÐp kÝn, mµ dùa trªn c¬ cÊu kinh tÕ më cöa, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 59
vµ khu vùc, nhng vÉn ph¶i ®¶m b¶o ®éc lËp chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ §Æc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta lµ: Mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt, nÒn kinh tÕ Êy lÊy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn së h÷u x· héi vµ së h÷u tËp thÓ lµm nÒn t¶ng, lÊy kinh tÕ Nhµ níc lµm chñ ®¹o, lÊy viÖc thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh lµm môc tiªu. Muèn vËy nÒn kinh tÕ thÞ trêng Êy ph¶i b¶o ®¶m: Cã t¨ng trëng kinh tÕ cao, bÒn v÷ng vµ æn ®Þnh Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi phï hîp tõng bíc víi sù t¨ng trëng kinh tÕ §Æt díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n, díi sù qu¶n lý cña mét Nhµ níc thùc sù cña d©n lÊy viÖc gi¶i phãng søc s¶n xuÊt lµm c¨n cø chñ yÕu ®Ó ho¹ch ®Þnh c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u lµm cho kinh tÕ Nhµ níc ph¸t triÓn tríc hÕt lµ vÒ chÊt ®Ó n¾m vai trß chñ ®¹o, kinh tÕ Nhµ níc cïng víi kinh tÕ hîp t¸c dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng 60
x¸c lËp, cñng cè vµ n©ng cao ®Þa vÞ lµm chñ cña ngêi lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ngµy cµng tèt h¬n. trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, ®iÒu chñ yÕu lµ t¹o ®iÒu kiÖn c«ng b»ng trong ph¸t triÓn con ngêi, võa kh«ng b×nh qu©n, võa ph¶i chó träng nh÷ng tÇng líp dÔ tæn th¬ng, nh÷ng vïng khã kh¨n H¬n n÷a nÒn kinh tÕ ®ã cßn ph¶i gãp phÇn ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng, mäi søc lùc trong x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi c¸ nh©n lµm giµu cho m×nh vµ cho toµn x· héi, chÊp hµnh nghiªm mäi ph¸p luËt, kinh doanh cã v¨n ho¸, c¹nh tranh vµ hîp t¸c mét c¸ch v¨n minh… Kinh tÕ cã sù héi nhËp quèc tÕ, cã sù giao lu trao ®æi mËu dÞch, th¬ng m¹i víi c¸c níc. TiÕp thu nh÷ng thµnh tùu, kinh nghiÖm ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc nhng ®ång thêi vÉn gi÷ v÷ng ®Þnh híng vµ c¸c b¶n s¾c cña ®Êt níc II.4.2. Thùc tr¹ng kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiÖn nay Tuy ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng, nhng nh×n chung chóng ta vÉn cha tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi, vÉn lµ mét níc nghÌo, kÐm ph¸t triÓn, n¨ng suÊt 61
lao ®éng vµ tÝch luü cßn thÊp, kü thuËt c«ng nghÖ l¹c hËu. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu cßn chËm, lao ®éng n«ng nghiÖp vÉn chiÕm kho¶ng 75%, d©n sè vµ viÖc lµm lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò gay g¾t. ®êi sèng cña mét bé phËn d©n c cßn gÆp khã kh¨n, nhÊt lµ n«ng th«n vµ miÒn nói, nh÷ng gia ®×nh cã c«ng víi c¸ch m¹ng. cho ®Õn nay, vÒ c¬ b¶n, c¬ cÊu kinh tÕ vÉn theo sù ph©n bæ tù nhiªn, cha cã c¸c gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ ®Ó sím h×nh thµnh c¸c ngµnh, vïng kinh tÕ träng ®iÓm. C¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm, hÖ thèng giao th«ng xuèng cÊp. NÒn tµi chÝnh quèc gia cßn yÕu vµ thÊt tho¸t, l·ng phÝ lín. Kh¶ n¨ng kiÒm chÕ l¹m ph¸t cha v÷ng ch¾c. Ng©n s¸ch cßn mÊt c©n ®èi lín gi÷a thu vµ chi. Kinh tÕ quèc d©n chËm ®îc ®æi míi, kinh tÕ t nh©n cha ®îc th¸o gì nh÷ng trë ng¹i cho sù ph¸t triÓn, mÆt kh¸c thiÕu híng dÉn, qu¶n lý. T×nh tr¹ng rèi lo¹n trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng x· héi còng nh sù yÕu kÐm vµ tÖ quan liªu, tham nhòng trong bé m¸y Nhµ níc kh¸ nghiªm träng. Ph©n hãa giµu nghÌo trë nªn s©u s¾c trong hoµn c¶nh tranh tèi, tranh s¸ng. Cho ®Õn nay, thÞ trêng níc ta vÉn lµ thÞ trêng s¬ khai, cßn nh÷ng rèi lo¹n vµ nhiÒu yÕu tè tù ph¸t (míi chØ cã thÞ trêng hµng ho¸, cßn thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng vèn, thÞ trêng søc lao ®éng cha hoÆc míi ë d¹ng manh nha). thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng vèn vÉn t¸ch biÖt. ThÞ trêng 62
søc lao ®éng cã phÇn cha tho¸t khái chÕ ®é biªn chÕ, hoÆc tù ph¸t. ThÞ trêng thiÕu vµ cßn nh÷ng rèi lo¹n, cïng víi t×nh tr¹ng luËt lÖ Nhµ níc võa thiÕu võa bÊt hîp lý: cßn nh÷ng gß bã vµ c¶ nh÷ng s¬ hë, thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ, n¹n tham nhòng trµn lan lµ m«i trêng bÊt lîi cho thÞ trêng ph¸t triÓn. Trong khi ®ã, ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ph¸t triÓn cña bÊt k× nÒn kinh tÕ nµo, tríc hÕt ngêi ta nh×n vµo thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng vèn. Tuy ®· cã ®Þnh híng ®Ó x©y dùng mét thÞ trêng ®ång bé, nhng trªn thùc tÕ chuyÓn biÕn rÊt chËm. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ sù thiÕu nhÊt qu¸n vÒ chÝnh s¸ch, thÓ chÕ, nhÊt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ, ®Çu t, th¬ng m¹i, tû gi¸, l·i suÊt. Chóng ta chñ tr¬ng x©y dùng mét thÞ trêng thèng nhÊt, th«ng suèt, nhanh chãng hoµ nhËp víi thÞ trêng thÕ giíi, song nhiÒu thñ tôc hµnh chÝnh phiÒn hµ cßn g©y kh¸ nhiÒu c¶n trë Thùc tr¹ng trªn do nhiÒu nguyªn nh©n, tríc hÕt lµ do hËu qu¶ cña c¬ chÕ cò ®Ó l¹i, tõ nh÷ng quan niÖm gi¶n ®¬n trong viÖc bè trÝ c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t, cho ®Õn viÖc duy ý chÝ trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ, ®Æt ý chÝ chñ quan vµo ®êi sèng kinh tÕ - x· héi kh«ng phï hîp víi lîi Ých cña quÇn chóng, do ®ã kh«ng tr¸nh khái ®èi phã, lÈn chèn - mét hiÖn tîng cßn kh¸ phæ biÕn, dÉn ®Õn tù ph¸t rèi lo¹n. Tuy cã nh÷ng bíc tiÕn, nhng vÒ c¬ b¶n c¸c 63