intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình triệu chứng học nội khoa

Chia sẻ: HOA HUONG | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:501

Thêm vào BST
Báo xấu
484
lượt xem 179
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo sách 'giáo trình triệu chứng học nội khoa', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình triệu chứng học nội khoa

  1. GIÁO TRÌNH Triệu Chứng Học Nội Khoa
  2. CHƯƠNG I ĐẠI CƯƠNG........................................................................................................................ 1 BỆNH ÁN VÀ BỆNH LỊCH .................................................................................................................. 27 NỘI DUNG BỆNH ÁN, BỆNH LỊCH................................................................................................ 29 I- NỘI DUNG BỆNH ÁN.............................................................................................................. 30 A- HỎI BỆNH .......................................................................................................................... 30 B- KHÁM BỆNH ..................................................................................................................... 32 II- NỘI DUNG BỆNH LỊCH ......................................................................................................... 32 A- GHI CHÉP MỆNH LỆNH ĐIỀU TRỊ .................................................................................. 32 B- THEO DÕI DIỄN BIẾN CỦA BỆNH TRONG QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRỊ .............................. 33 C- THEO DÕI KẾT QUẢ CÁC XÉT NGHIỆM CẬN LÂM SÀNG .......................................... 33 III- TỔNG KẾT HỒ SƠ BỆNH ..................................................................................................... 34 IV- LƯU TRỮ HỒ SƠ .................................................................................................................. 34 CÔNG TÁC KHÁM BỆNH VÀ CHẨN ĐOÁN. ................................................................................ 35 I- CÁCH TIẾN HÀNH CÔNG TÁC KHÁM BỆNH ...................................................................... 35 A- NƠI KHÁM......................................................................................................................... 35 B- PHƯƠNG TIỆN................................................................................................................... 35 C- THẦY THUỐC.................................................................................................................... 36 D- NGƯỜI BỆNH .................................................................................................................... 37 II- NỘI DUNG KHÁM BỆNH ...................................................................................................... 37 A- KHÁM TOÀN THÂN ......................................................................................................... 37 B – KHÁM TỪNG BỘ PHẬN .................................................................................................. 43 C- KIỂM TRA CÁC CHẤT THẢI TIẾT VÀ MỘT SỐ CHẤT DỊCH. ....................................... 45 III- CÁC PHƯƠNG PHÁP CẬN LÂM SÀNG .............................................................................. 46 A- LỢI ÍCH CỦA CÁC PHƯƠNG PHÁP CẬN LÂM SÀNG ................................................... 47 B. NHƯỢC ĐIỂM CỦA CÁC PHƯƠNG PHÁP CẬN LÂM SÀNG ......................................... 47 IV – TỪ KHÁM BỆNH SANG CHẨN ĐOÁN .............................................................................. 48 KẾT LUẬN................................................................................................................................... 48 CHƯƠNG II........................................................................................................................................... 49 TRIỆU CHỨNG HỌC BỘ MÁY TUẦN HOÀN .................................................................................... 49 ĐẠI CƯƠNG..................................................................................................................................... 49 RỐI LOẠN CHỨC NĂNG TRONG BỆNH TIM ............................................................................... 49 I. ĐẠI CƯƠNG ............................................................................................................................. 49 II- CÁC TRIỆU CHỨNG CHỦ QUAN TRONG BỆNH TIM ........................................................ 50 A- TRIỆU CHỨNG ĐẶC HIỆU ............................................................................................... 50 B- TRIỆU CHỨNG CHỦ QUAN KHÔNG ĐẶC HIỆU ............................................................ 59 RỐI LOẠN CHỨC NĂNG TRONG CÁC BỆNH MẠCH MÁU ........................................................ 59 I- TRONG CÁC BỆNH CỦA ĐỘNG MẠCH ................................................................................ 59 II- TRONG CÁC BỆNH CỦA TIM MẠCH................................................................................... 60 KHÁM TIM: CÁC PHƯƠNG PHÁP LÂM SÀNG ............................................................................ 61 I. HỎI BỆNH ................................................................................................................................ 61 II- KHÁM THỰC THỂ ................................................................................................................. 62 A- NHÌN .................................................................................................................................. 62 B- PHƯƠNG PHÁP ................................................................................................................. 63 C- PHƯƠNG PHÁP GÕ TIM .................................................................................................. 64 D- NGHE TIM......................................................................................................................... 65 A' NHẮC LẠI SINH LÝ ........................................................................................................... 65 Chu chuyển tim......................................................................................................................... 65 Tiếng tim: ................................................................................................................................. 65 B' PHƯƠNG PHÁP NGHE TIM............................................................................................... 65 C' NGHE TIM .......................................................................................................................... 66 TIẾNG TIM BÌNH THƯỜNG .................................................................................................. 66 SỰ THAY ĐỔI TIẾNG TIM .................................................................................................... 67 D' - CÁC TIẾNG THỔI ............................................................................................................ 71 ĐẠI CƯƠNG ........................................................................................................................... 71 PHÂN LOẠI CÁC TIẾNG THỔI ............................................................................................. 71 TIẾNG THỔI TRONG BỆNH TIM .......................................................................................... 72
  3. E- TIẾNG CỌ MÀNG NGOÀI TIM ......................................................................................... 75 Cơ chế. ..................................................................................................................................... 75 Tính chất lâm sàng. ................................................................................................................... 75 Chẩn đoán phân biệt.................................................................................................................. 76 Giá trị lâm sàng của tiếng cọ màng ngoài tim............................................................................. 76 KHÁM TIM: CÁC PHƯƠNG PHÁP CẬN LÂM SÀNG.................................................................... 76 I- X QUANG TIM MẠCH ............................................................................................................ 76 A- CHIẾU ................................................................................................................................ 76 B- CHỤP .................................................................................................................................. 77 C- KẾT QUẢ CHIẾU, CHỤP TIM BÌNH THƯỜNG ................................................................ 77 D- SỰ THAY ĐỔI HÌNH THỂ, VỊ TRÍ TIM TRONG MỘT SỐ TRƯỜNG HỢP...................... 79 E- CHỤP ĐỘNG ...................................................................................................................... 81 F- CHỤP BUỒNG TIM, MẠCH LỚN ...................................................................................... 81 II - ĐIỆN TÂM ĐỒ ....................................................................................................................... 82 III- TÂM THANH ĐỒ .................................................................................................................. 82 A- NGUYÊN TẮC ................................................................................................................... 82 B- KHẢ NĂNG ........................................................................................................................ 82 IV- CƠ ĐỘNG ĐỒ........................................................................................................................ 82 V - SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN ........................................................................................................ 84 VI – THÔNG TIM ........................................................................................................................ 85 A- THÔNG TIM PHẢI ............................................................................................................. 85 B- THÔNG TIM TRÁI ............................................................................................................. 87 VII – CÁC PHƯƠNG PHÁP SINH HOÁ ...................................................................................... 87 THĂM DÒ CHỨC NĂNG TIM .................................................................................................... 88 CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁM MẠCH MÁU ............................................................................... 90 PHƯƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP ĐỘNG MẠCH.................................................................................. 93 B – KHÁM ĐỘNG MẠCH BẰNG DỤNG CỤ .................................................................................. 96 II – KHÁM TĨNH MẠCH .................................................................................................................. 96 A- KHÁM LÂM SÀNG ................................................................................................................ 96 B- KHÁM TĨNH MẠCH BẰNG DỤNG CỤ ................................................................................. 97 VÀI ĐIỀU CƠ BẢN VỀ ĐIỆN TÂM ĐỒ ............................................................................................... 98 I – NHẮC QUA GIẢI PHẪU SINH LÝ ............................................................................................. 98 II – NGUYÊN LÝ ĐIỆN TÂM ĐỒ .................................................................................................... 98 III – KỸ THUẬT MẮC CÁC CHUYỂN ĐẠO ĐỂ GHI ĐIỆN TIM ................................................... 98 A- CHUYỂN ĐẠO NGOẠI VI HAY CHUYỂN ĐẠO MÁU......................................................... 99 B- CHUYỂN ĐẠO MỘT CỰC CÁC CHI ..................................................................................... 99 C- CÁC CHUYỂN ĐẠO TRƯỚC TIM. ........................................................................................ 99 IV- KẾT QUẢ ĐIỆN TÂM ĐỒ BÌNH THƯỜNG Ở CÁC CHUYỂN ĐẠO MẪU (1). ...................... 100 A- CÁC ĐƠN VỊ ĐO THỜI GIAN VÀ LIÊN ĐỘ SÓNG ............................................................ 100 V- THAY ĐỔI ĐIỆN TÂM ĐỒ TRONG BỆNH LÝ ...................................................................... 101 A- CÁC RỐI LOẠN NHỊP TIM ................................................................................................. 101 B- CÁC BIỂU HIỆN PHÌ ĐẠI TÂM NHĨ, TÂM THẤT. ............................................................. 101 C- CÁC RỐI LOẠN DAN TRUYỀN TRONG TIM..................................................................... 101 D- CÁC TRƯỜNG HỢP THIẾU MÁU CƠ TIM, NHỒI MÁU DO TẮC ĐỘNG MẠCH VÀNH. 102 VI – TÁC DỤNG CỦA ĐIỆN TÂM ĐỒ .......................................................................................... 102 CÁC BỘ PHẬN CẦN KHÁM Ở MỘT NGƯỜI BỆNH TIM MẠCH .................................................... 103 I – PHÁT HIỆN TRIỆU CHỨNG Ứ MÁU CÁC NƠI ...................................................................... 103 A- Ứ MÁU Ở PHỔI ................................................................................................................... 103 B – Ứ MÁU Ở GAN ................................................................................................................... 103 C- Ứ MÁU NGOẠI VI ............................................................................................................... 104 II- PHÁT HIỆN CÁC TAI BIẾN VỀ LƯU THÔNG MÁU Ở NGƯỜI BỆNHTIM. ......................... 105 III- KHÁM TOÀN THỂ.................................................................................................................. 105 HỘI CHỨNG VAN TIM ...................................................................................................................... 106 I- HẸP VAN HAI LÁ ...................................................................................................................... 106 A- TRIỆU CHỨNG THỰC THỂ ................................................................................................. 106 B- TRIỆU CHỨNG X QUANG................................................................................................... 107
  4. II- HỞ VAN HAI LÁ ....................................................................................................................... 107 A- TRIỆU CHỨNG THỰC THỂ ................................................................................................. 107 III – HỞ LỖ VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ........................................................................................... 108 A- TRIỆU CHỨNG THỰC THỂ ................................................................................................. 108 B- TRIỆU CHỨNG X QUANG................................................................................................... 109 IV –HẸP VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ................................................................................................ 109 A- TRIỆU CHỨNG THỰC THỂ ................................................................................................. 109 B- TRIỆU CHỨNG X QUANG................................................................................................... 109 V – HẸP VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ ................................................................................................ 109 A- TRIỆU CHỨNG THỰC THỂ ................................................................................................. 109 B – TRIỆU CHỨNG X QUANG ................................................................................................. 110 VI – HỞ VAN ĐỘNG MẠCH PHỔI................................................................................................ 110 A- TRIỆU CHỨNG THỰC THỂ ................................................................................................. 110 B- TRIỆU CHỨNG X QUANG................................................................................................... 110 VII – HỞ VAN BA LÁ .................................................................................................................... 110 VIII – HẸP VAN BA LÁ ................................................................................................................. 110 SUY TIM ............................................................................................................................................. 110 I – ĐỊNH NGHĨA ............................................................................................................................ 110 II – BIỂU HIỆN LÂM SÀNG .......................................................................................................... 111 A- SUY TIM TRÁI .......................................................................................................................... 111 1. Bệnh căn và bệnh sinh. ............................................................................................................ 111 2. Triệu chứng: ............................................................................................................................ 111 B - SUY TIM PHẢI ......................................................................................................................... 112 1. Bệnh căn, bệnh sinh. ................................................................................................................ 112 2. Triệu chứng: ............................................................................................................................ 112 C – SUY TIM TOÀN THỂ .............................................................................................................. 114 1. Bệnh căn: ................................................................................................................................ 114 3. Triệu chứng: ............................................................................................................................ 114 III- KẾT LUẬN ............................................................................................................................... 115 RỐI LOẠN HUYẾT ÁP ĐỘNG MẠCH............................................................................................... 115 I- NHỮNG YẾU TỐ ĐIỀU HÒA HUYẾT ÁP ................................................................................. 115 II – SỰ THAY ĐỔI HUYẾT ÁP ..................................................................................................... 115 A- NHỮNG THAY ĐỔI SINH LÝ CỦA HUYẾT ÁP ................................................................. 115 B – TĂNG HUYẾT ÁP ĐỘNG MẠCH ....................................................................................... 116 C. HẠ HUYẾT ÁP ĐỘNG MẠCH.............................................................................................. 118 Chương III ....................................................................................................................................... 120 Triệu chứng học bộ máy hô hấp ................................................................................................... 120 HO VÀ ĐỜM .............................................................................................................................. 120 A - ĐẠI CƯƠNG............................................................................................................................. 120 I. HO .............................................................................................................................................. 120 1. Định nghĩa............................................................................................................................... 120 2. Sinh bệnh học. ......................................................................................................................... 120 3. Lâm sàng. ................................................................................................................................ 121 4. Nguyên nhân ........................................................................................................................... 121 II. ĐỜM........................................................................................................................................... 122 1. Định nghĩa. ............................................................................................................................. 122 2. Cấu tạo của đờm. .................................................................................................................... 122 3. CÁC LOẠI ĐỜM .................................................................................................................... 123 4. CÁCH LẤY ĐỜM................................................................................................................... 124 HO RA MÁU .............................................................................................................................. 124 I. ĐỊNH NGHĨA. ............................................................................................................................. 124 II. LÂM SÀNG ................................................................................................................................ 124 III. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT ....................................................................................................... 125 IV. SINH BỆNH HỌC. .................................................................................................................... 125 V- NGUYÊN NHÂN ....................................................................................................................... 126 ỘC MỦ............................................................................................................................................ 127
  5. I. Định nghĩa. .............................................................................................................................. 127 II. Lâm sàng ................................................................................................................................ 127 1. Tiền triệu: ................................................................................................................................ 127 2. Bắt đầu đột ngột: .................................................................................................................... 127 3. Sau khi ộc mủ. ......................................................................................................................... 127 III. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT .................................................................................................. 127 VI. CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN .......................................................................................... 128 CÁCH KHÁM LÂM SÀNG BỘ MÁY HÔ HẤP ............................................................................. 128 I. KHÁM TOÀN THÂN ............................................................................................................. 128 II- KHÁM ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN .......................................................................................... 129 III- KHÁM LỒNG NGỰC .......................................................................................................... 131 Kết quả: ...................................................................................................................................... 140 CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ CẬN LÂM SÀNG VỀ HÔ HẤP .................................................... 140 I. CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ VỀ HÌNH THÁI .................................................................... 141 A- X QUANG ............................................................................................................................. 141 1. Soi Xquang. ................................................................................................................................ 141 2. Chụp Xquang. ............................................................................................................................. 141 B- PHƯƠNG PHÁP NỘI SOI ..................................................................................................... 142 C- THĂM DÒ TRỰC TIẾP MÀNG PHỔI................................................................................... 143 II – XÉT NGHIỆM CÁC BỆNH PHẨM CỦA BỘ MÁY HÔ HẤP .................................................. 144 A. XÉT NGHIỆM TRỰC TIẾP. .................................................................................................. 144 B- CÁC PHẢN ỨNG TOÀN THÂN ........................................................................................... 145 III – CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ CHỨC NĂMG HÔ HẤP. .................................................. 145 CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ CHỨC NĂNG HÔ HẤP ................................................................ 145 I – ĐÁNH GIÁ THÔNG KHÍ .......................................................................................................... 146 A- ĐO THỂ TÍCH HÔ HẤP ........................................................................................................ 146 B- NGHIỆM PHÁP TIFFENEAU ............................................................................................... 147 C- LƯU LƯỢNG THỞ TỐI ĐA. ................................................................................................. 147 D – TÌM THỂ TÍCH KHÔNG KHÍ CẶN..................................................................................... 148 E – PHÂN PHỐI KHÔNG KHÍ ................................................................................................... 148 GIÁ TRỊ CỦA CÁC NGHIỆM PHÁP THĂM DÒ THÔNG KHÍ ................................................. 148 I – THĂM DÒ VỀ TRAO ĐỔI KHÍ ................................................................................................. 148 A- TÌM TỶ LỆ GIỮA THỂ TÍCH KHÔNG KHÍ LƯU THÔNG VÀ O2 ĐỰƠC TIÊU THỤ TRONG MỘT PHÚT. ............................................................................................................. 148 B – ĐỊNH LƯỢNG O2 VÀ CO2 TRONG MÁU ..................................................................... 149 II – NGHIÊN CỨU SỰ THAY ĐỔI CỦA HUYẾT ĐỘNG .............................................................. 150 KẾT LUẬN ..................................................................................................................................... 150 CÁC BIỂU HIỆN BỆNH LÝ KHI NGHE PHỔI: TIẾNG THỔI, TIẾNG RÊN, TIẾNG CỌ. ................. 150 I- ĐẠI CƯƠNG ............................................................................................................................... 150 II – TIẾNG THỔI. ........................................................................................................................... 151 1. Định nghĩa. .............................................................................................................................. 151 2. Các điều kiện phát sinh và lan truyền tiếng phổi. ...................................................................... 151 3. Các loại tiếng thổi. ................................................................................................................... 151 III – TIẾNG RÊN ............................................................................................................................ 153 IV – TIẾNG CỌ............................................................................................................................... 155 HỘI CHỨNG TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI .......................................................................................... 156 I- ĐỊNH NGHĨA .............................................................................................................................. 156 II- TRIỆU CHỨNG. ........................................................................................................................ 157 1. Triệu chức năng và toàn thể. .................................................................................................... 157 2. Triệu chứng thực thể. Triệu chứng thực thể là chủ yếu. ............................................................ 157 3. Xquang................................................................................................................................... 158 4. Chọc dò: ............................................................................................................................ 159 III – NGUYÊN NHÂN .................................................................................................................... 159 IV – KẾT LUẬN ............................................................................................................................. 160 HỘI CHỨNG TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI .............................................................................................. 160 I – ĐẠI CƯƠNG.............................................................................................................................. 160
  6. II. TRIỆU CHỨNG .......................................................................................................................... 161 III – NGUYÊN NHÂN .................................................................................................................... 163 HỘI CHỨNG TRÀN DỊCH TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI PHỐI HỢP ...................................................... 163 I. TRIỆU CHỨNG ........................................................................................................................... 163 II. NGUYÊN NHÂN. ....................................................................................................................... 163 III. KẾT LUẬN ............................................................................................................................... 164 HỘI CHỨNG ĐÔNG ĐẶC. ................................................................................................................. 164 I- ĐỊNH NGHĨA. ............................................................................................................................ 164 II- HỘI CHỨNG ĐÔNG ĐẶC TRÊN LÂM SÀNG........................................................................ 165 A- TRƯỜNG HỢP ĐIỂN HÌNH.................................................................................................. 165 B- TRƯỜNG HỢP KHÔNG ĐIỂN HÌNH. .................................................................................. 165 III- TRIỆU CHỨNG XQUANG ....................................................................................................... 166 IV- NGUYÊN NHÂN ...................................................................................................................... 167 V- KẾT LUẬN. ............................................................................................................................... 168 HỘI CHỨNG HANG ........................................................................................................................... 168 I- ĐỊNH NGHĨA. ............................................................................................................................. 168 II- CƠ CHẾ HỘI CHỨNG. .............................................................................................................. 168 III- HỘI CHỨNG HANG LÂM SÀNG ............................................................................................ 169 A- TRƯỜNG HỢP ĐIỂN HÌNH.................................................................................................. 169 B- TRƯỜNG HỢP KHÔNG ĐIỂN HÌNH ................................................................................... 169 C- HỘI CHỨNG GIẢ NANG. ..................................................................................................... 169 IV- TRIỆU CHỨNG XQUANG....................................................................................................... 170 A- BIỂU HIỆN CHUNG CỦA HANG. ....................................................................................... 170 B- CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT ................................................................................................... 170 V- NGUYÊN NHÂN ....................................................................................................................... 171 CÁC HỘI CHỨNG PHẾ QUẢN: VIÊM, HEN, GIÃN, TẮC PHẾ QUẢN THỂ ĐIỂN HÌNH............... 171 I- VIÊM PHẾ QUẢN ....................................................................................................................... 171 A- ĐỊNH NGHĨA ........................................................................................................................ 171 B- VIÊM PHẾ QUẢN CẤP. ....................................................................................................... 172 C- VIÊM PHẾ QUẢN MẠN TÍNH. ............................................................................................ 172 II – HEN PHẾ QUẢN. ..................................................................................................................... 173 A- ĐỊNH NGHĨA: ....................................................................................................................... 173 B- SINH BỆNH HỌC. ................................................................................................................. 173 C- NGUYÊN NHÂN. .................................................................................................................. 173 D- LÂM SÀNG: .......................................................................................................................... 173 E- CẬN LÂM SÀNG .................................................................................................................. 174 F- TIẾN TRIỂN .......................................................................................................................... 174 IV. GIÃN PHẾ QUẢN THỂ ĐIỂN HÌNH. ...................................................................................... 174 A. ĐỊNH NGHĨA. ....................................................................................................................... 174 B. NGUYÊN NHÂN. ................................................................................................................. 174 C. GIẢI PHẪU BỆNH................................................................................................................ 174 D. TRIỆU CHỨNG. ................................................................................................................... 175 E. TIẾN TRIỂN.......................................................................................................................... 175 V. HỘI CHỨNG TẮC PHẾ QUÃN. ................................................................................................ 175 A. NGUYÊN NHÂN. ................................................................................................................. 175 B. TRIỆU CHỨNG. ................................................................................................................... 175 HỘI CHỨNG TRUNG THẤT .............................................................................................................. 176 I. ĐẠI CƯƠNG............................................................................................................................... 176 1. Định nghĩa............................................................................................................................... 176 2. Nhắc lại về giải phẫu (Hình 55)................................................................................................ 176 II. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG. ................................................................................................... 177 1. Triệu chứng chèn ép khí phế quản. ........................................................................................... 177 2. Triệu chứng chèn ép các mạch máu. ......................................................................................... 178 3. TRIỆU CHỨNG CHÈN ÉP THỰC QUẢN. ............................................................................. 179 4. TRIỆU CHỨNG CHÈN ÉP THẦN KINH ............................................................................... 179 III. X-QUANG. ................................................................................................................................ 179
  7. IV. PHÂN LOẠI: ............................................................................................................................. 179 V. NGUYÊN NHÂN. ...................................................................................................................... 180 CHƯƠNG IV ....................................................................................................................................... 181 TRIỆU CHỨNG HỌC BỘ MÁY TIÊU HOÁ. ...................................................................................... 181 I. ĐẠI CƯƠNG. .............................................................................................................................. 181 CÁC TRIỆU CHỨNG CHỨC NĂNG BỘ MÁY TIÊU HOÁ. .............................................................. 181 CÁCH KHÁM LÂM SÀNG BỘ MÁY TIÊU HOÁ. ............................................................................. 183 1. Khám phần tiêu hoá trên và dưới. ............................................................................................. 183 2. KHÁM PHẦN TIÊU HOÁ GIỮA (Khám bụng) ...................................................................... 188 3. Cách Khám Bụng .................................................................................................................... 190 CÁC PHẦN KHÁM KHÁC VỀ BỘ MÁY TIÊU HOÁ......................................................................... 194 1. KHÁM PHÂN. ....................................................................................................................... 194 2. THÔNG DẠ DÀY VÀ TÁ TRÀNG. ...................................................................................... 195 CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁM CẬN LÂM SÀNG ỐNG TIÊU HOÁ ................................................... 197 1. Các phương pháp thăm dò hình thái. ............................................................................................ 198 2. CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ NGUYÊN NHÂN................................................................. 202 3. CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ CHỨC NĂNG. ..................................................................... 203 CÁC PHƯƠNG PHÁP CẬN LÂM SÀNG GAN MẬT ......................................................................... 207 1. Thăm dò hình thái. ....................................................................................................................... 207 2. THĂM DÒ GIẢI PHẪU BỆNH HỌC. ......................................................................................... 210 3. THĂM DÒ CHỨC NĂNG. .......................................................................................................... 210 ĐAU BỤNG CẤP TÍNH VÀ MẠN TÍNH ............................................................................................ 216 I. ĐẠI CƯƠNG. .............................................................................................................................. 216 II. THĂM KHÁM MỘT NGƯỜI BỆNH ĐAU BỤNG. .................................................................... 216 1. Hỏi bệnh.................................................................................................................................. 216 2. Khám. ..................................................................................................................................... 217 3. XÉT NGHIỆM LÂM SÀNG.................................................................................................... 218 III. PHÂN BIỆT BA LOẠI DIỄN BIẾN CỦA ĐAU BỤNG. .......................................................... 218 1. Đau bụng có tính chât cấp cứu ngooại khoa. ............................................................................. 218 2. Đau bụng cấp nội khoa............................................................................................................. 218 3. Đau bụng mạn tính. ................................................................................................................. 218 IV. CƠ CHẾ SINH LÝ BỆNH CỦA HIỆN TỰƠNG ĐAU Ở BỤNG. ............................................. 219 V. NGUYÊN NHÂN....................................................................................................................... 219 1. Những nguyên nhân gây ra đau bụng cấp. ................................................................................ 219 2. Những nguyên nhân gây nên đau bụng mạn tính. ...................................................................... 224 ỈA CHÁY CẤP MẠN TÍNH................................................................................................................. 225 I. NHỮNG CƠ SỞ SINH LÝ CỦA QUÁ TRÌNH TIÊU HOÁ. ........................................................ 225 1. Tiêu hoá bình thường. .............................................................................................................. 225 2. Những rối loạn tiêu hoá gây ỉa chảy. ........................................................................................ 226 II. KHÁM XÉT MỘT NGƯỜI BỆNH ỈA CHẢY. ............................................................................ 227 1. Hỏi bệnh.................................................................................................................................. 227 2. Khám lâm sàng. ....................................................................................................................... 227 3. CÁC XÉT NGHIỆM. .............................................................................................................. 228 III. NGUYÊN NHÂN CỦA ỈA CHẢY. ........................................................................................... 229 1. Các nguyên nhân gây ỉa chảy cấp tính. ..................................................................................... 229 2. CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY ỈA CHẢY MẠN TÍNH. ............................................................ 229 TÁO BÓN VÀ KIẾT LỴ ...................................................................................................................... 230 I. TÁO BÓN. ................................................................................................................................... 231 1. Qúa trình thải tiết phân bình thường. ....................................................................................... 231 2. Triệu chứng. ............................................................................................................................ 231 3. Nguyên nhân ........................................................................................................................... 231 II. HỘI CHỨNG KIẾT LỴ............................................................................................................... 233 1. Triệu chứng ............................................................................................................................. 233 2. Nguyên nhân. .......................................................................................................................... 234 CHẢY MÁU ĐƯỜNG TIÊU HOÁ. ..................................................................................................... 235 I. TRIỆU CHỨNG. .......................................................................................................................... 235
  8. II. NGUYÊN NHÂN. ....................................................................................................................... 238 1. Những nguyên nhân gây nôn ra máu. ....................................................................................... 238 2. Những nguyên nhân gây ỉa ra máu. .......................................................................................... 240 HOÀNG ĐẢM ..................................................................................................................................... 241 I. CHẨN ĐOÁN HOÀNG ĐẢM. ..................................................................................................... 241 1. Chẩn đoán dương tính. ............................................................................................................. 241 2. Chẩn đoán phân biệt. ............................................................................................................... 241 II. NHẮC LẠI GIẢI PHẪU SINH LÝ VÀ SINH LÝ BỆNH. ........................................................... 242 1. Sự sản xuất và chuyển biến sắc tố mật. ..................................................................................... 242 2. Hệ thống dan mật..................................................................................................................... 242 3. Sinh lý bệnh, phân loại hoàng đảm và nguyên nhân. ................................................................. 243 III. CÁCH KHÁM LÂM SÀNG MỘT NGƯỜI BỆNH HOÀNG ĐẢM. ........................................... 244 1. Tính chất của hoàng đảm. ........................................................................................................ 244 2. Biểu hiện toàn thân kèm theo. .................................................................................................. 244 3. Triệu chứng thực thể kèm theo. ................................................................................................ 246 4. Các phương pháp cận lâm sàng cần làm ở một người bệnh hoàng đảm. ..................................... 247 5. Các phương pháp khác cần tiến hành ở một người bệnh hoàng đảm. ......................................... 248 6. Chẩn đoán nguyên nhân. .......................................................................................................... 248 CHẨN ĐOÁN GAN TO....................................................................................................................... 250 I. CÁCH KHÁM GAN. .................................................................................................................... 250 1. Cách xác định bờ trên gan: ....................................................................................................... 250 2. Xác định bờ dưới gan:.............................................................................................................. 250 3. Một số vị trí đặc biệt của gan. .................................................................................................. 251 4. Một số nghiệm pháp đặc biệt kho khám gan. ............................................................................ 251 5. Những đặc điểm của gan: ......................................................................................................... 252 II. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT. ...................................................................................................... 252 1. Gan sa: .................................................................................................................................... 252 2. Khối u dạ dày. Rất dễ nhầm với gan to nhất là thuỳ trái. ........................................................... 252 3. Khối u góc đại tràng phải: ít gặp, khó lầm với gan to vì: ........................................................... 253 4. Hạch mạc treo ruột .................................................................................................................. 253 5. U thận hoặc u thận phải to ( ứ nước, ứ mủ, đa nang). ............................................................... 253 6. U hoặc viêm cơ thành bụng vùng hạ sườn phải: ........................................................................ 253 II. THĂM KHÁM MỘT NGƯỜI BỆNH GAN TO. .......................................................................... 253 1. Kiểm tra một số hội chứng của bệnh gan. ................................................................................. 253 2. Kiểm tra những bộ phân liên quan đến gan. .............................................................................. 254 3. Kiểm tra toàn thân. ................................................................................................................. 254 4. Làm các xét nghiệm cận lâm sàng. ........................................................................................... 254 III. NGUYÊN NHÂN. ..................................................................................................................... 255 1. Gan to đơn thuần. .................................................................................................................... 255 2. Gan to phối hợp với lạch to. ..................................................................................................... 255 3. Gan to trong phối hợp với lách to và hạch to............................................................................ 256 CHẨN ĐOÁN TÚI MẬT TO ............................................................................................................... 257 I. CHẨN ĐOÁN XÁC NHẬN TÚI MẬT TO. .................................................................................. 257 II. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT. ....................................................................................................... 258 III. CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN. .............................................................................................. 259 CHẨN ĐOÁN CỔ TRƯỚNG. .............................................................................................................. 260 I. XÁC ĐỊNH CỔ TRƯỚNG. .......................................................................................................... 261 1. Cổ trướng toàn thể, loại nhiều nước và trung bình. ................................................................... 261 2. Cổ trướng toàn thể loại ít nước. ................................................................................................ 262 II. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT. ....................................................................................................... 262 III. CHỌC DÒ VÀ XÉT NGHIỆM NƯỚC TRONG CỔ TRƯỚNG.................................................. 263 1. Mục đích. ................................................................................................................................ 263 2. Nhận định nước cổ trướng........................................................................................................ 263 3. Các xét nghiệm nước cổ trướng................................................................................................ 264 IV. CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN. .............................................................................................. 264 1. Cổ trướng dịch thấm. (Phản ứng Rivalta âm tính). .................................................................... 264
  9. 2. Cổ trướng dịch tiết. .................................................................................................................. 265 3. Các nguyên nhân đặc biệt khác. ............................................................................................... 266 CHƯƠNG I .......................................................................................................................................... 267 TRIỆU CHỨNG HỌC VỀ MÁU .......................................................................................................... 267 PHƯƠNG PHÁP THĂM KHÁM MỘT NGƯỜI BỆNH MẮC BỆNH MÁU. ........................................ 268 PHƯƠNG PHÁP LÂM SÀNG ............................................................................................................. 268 I. BỆNH SỬ VÀ TIỀN SỬ............................................................................................................... 268 1. Nghề nghiệp: ........................................................................................................................... 268 2. Các loại thuốc đã dùng. ............................................................................................................ 268 3. Tiền sử: ................................................................................................................................... 269 II. KHÁM THỰC THỂ .................................................................................................................... 269 1. Màu sắc do và niêm mạc. ......................................................................................................... 269 2. Phát hiện các nốt chảy máu dưới da dưới mọi hình thái: ........................................................... 269 3. Tìm các biểu hiện khác ngoài da: ............................................................................................. 269 4. Thăm khám kỹ các cơ quan có tổ chức gần giống như máu: ...................................................... 269 CÁC XÉT NGHIỆM MÁU .................................................................................................................. 270 I. Hồng cầu. ..................................................................................................................................... 270 1. Tế bào học. .............................................................................................................................. 270 1.1. Số lưỢng hồng cầu: .......................................................................................................... 270 1.2. Hình thái hồng cầu: .......................................................................................................... 270 1.3. Kích thước: ...................................................................................................................... 270 1.4. Màu sắc: .......................................................................................................................... 270 1.5. Hồng cầu có hạt: .............................................................................................................. 271 2. Huyết cầu tố (Hb). ................................................................................................................... 271 2.1. Huyết cầu tố: .................................................................................................................... 271 2.2. Bệnh lý có thể thấy: .......................................................................................................... 272 3. Sức bền hồng cầu..................................................................................................................... 273 3.1. Bình thường: .................................................................................................................... 273 3.2. Bệnh lý. ........................................................................................................................... 273 II. BẠCH CẦU. ............................................................................................................................... 273 1. Số lượng bạch cầu................................................................................................................... 273 1.1. Bình thường trong 1mm3 máu có 4000 – 8000 bạch cầu. ................................................. 273 1.2. Bệnh lý: ........................................................................................................................... 273 2. Công thức bạch cầu. ................................................................................................................ 273 2.1. Bình thường, công thức bạch cầu như sau: ........................................................................ 273 2.2. Bệnh lý: ........................................................................................................................... 273 3. Tiểu cầu. ................................................................................................................................. 274 3.1. Bình thường có từ 150.000 đến 300.000 tiểu cầu trong 1mm3 máu người lớn. Trẻ con có độ 400.000................................................................................................................................... 274 3.2. Bệnh lý: ........................................................................................................................... 274 XÉT NGHIỆM TUỶ ............................................................................................................................ 275 I. HÌNH THÁI HỌC TẾ BÀO. ......................................................................................................... 275 1. Dòng hồng cầu. ....................................................................................................................... 275 2. Dòng bạch cầu có hạt. .............................................................................................................. 275 3. Dòng tiểu cầu. ......................................................................................................................... 275 II. TUỶ ĐỒ. .................................................................................................................................... 276 1. Kết quả bình thường. ............................................................................................................... 276 2. Bệnh lý: ................................................................................................................................... 277 2.1. Qúa sản: ........................................................................................................................... 277 2.2. Qúa sản các tế bào ác tính:................................................................................................ 277 2.3. Thiểu sản tuỷ:................................................................................................................... 277 2.4. Xuất hiện các hồng cầu khổng lồ (mégaloblaste): .............................................................. 277 CÁC XÉT NGHIỆM VỀ ĐÔNG MÁU, CẦM MÁU. ........................................................................... 277 I. NGHIÊN CỨU GIAI ĐOẠN THÀNH MẠCH. ............................................................................. 278 1. Đo sức bền của thành mạch. ..................................................................................................... 278 2. Đo thời gian máu chảy: ............................................................................................................ 278
  10. II. NGHIÊN CỨU GIAI ĐOẠN TIỂU CẦU..................................................................................... 278 1. Xét nghiệm tiểu cầu: ................................................................................................................ 278 2. Đo thời gian đo cục huyết: ....................................................................................................... 278 III. NGHIÊN CỨU GIAI ĐOẠN HUYẾT TƯƠNG.......................................................................... 278 1. Nghiên cứu sự đông máu toàn bộ: ............................................................................................ 278 1.1. Đo thời gian đông máu: .................................................................................................... 278 1.2. Đo thời gian Howel (thời gian đông huyết tương)............................................................. 278 1.3. Nghiệm pháp chịu đựng heparin: ..................................................................................... 279 2. Nghiên cứu từng yếu tố huyết tương trong đông máu................................................................ 279 1.1. Thời gian Quick. .............................................................................................................. 279 1.2. Nghiệm pháp tiêu thụ protrombin: .................................................................................... 279 1.3. Nghiệm pháp sinh tromboplastin. ..................................................................................... 279 1.4. Định lượng fibrinogen. ..................................................................................................... 280 1.5. Chi đàn tính máu đông thromboélastographie.................................................................... 280 XÉT NGHIỆM MIỄN DỊCH HUYẾT HỌC.......................................................................................... 280 1. Ngưng kết tố hoàn toàn. ............................................................................................................... 280 2. Ngưng kết tố hoàn toàn: ............................................................................................................. 280 2.1. Nghiệm pháp Coombs trực tiếp: ............................................................................................ 281 2.2. Nghiệm pháp Coombs gián tiếp:............................................................................................ 281 KẾT LUẬN ..................................................................................................................................... 281 CHẨN ĐOÁN THIẾU MÁU ................................................................................................................ 281 I. ĐỊNH NGHĨA. ............................................................................................................................. 282 II. NHẮC LẠI SINH LÝ VÀ SINH HOÁ. ....................................................................................... 282 1. Hồng cầu. ............................................................................................................................... 282 2. Huyết cầu tố. ........................................................................................................................... 282 2.1. Globin:............................................................................................................................. 282 2.2. Hem: ................................................................................................................................ 282 3. Yếu tố cần thiết cho sự sinh sản hồng cầu................................................................................. 282 3.1. Chất sắt: ........................................................................................................................... 282 3.1.1. Sắt thức ăn hấp thụ dưới dạng sắt hai (Fe++), HCl trong dịch vị rất cần cho sự hấp thụ sắt. ............................................................................................................................................... 283 3.1.2. Vitamin B12 và axit folic. .............................................................................................. 283 4. Sự sinh sản và tiêu huỷ hồng cầu. ............................................................................................. 283 4.1 Hồng cầu do tuỷ xương sinh sản từ một tế bào nguyên thuỷ: ............................................ 283 4.2. Đời sống hồng cầu trung bình là 12 ngày: ......................................................................... 283 III. SINH LÝ BỆNH . ...................................................................................................................... 284 1. Tăng cung lượng tim. ............................................................................................................... 284 2. Tuỷ xương phản ứng tăng cường tạo hồng cầu: ........................................................................ 284 IV. TRIỆU CHỨNG THIẾU MÁU. ................................................................................................. 284 V. CÁC XÉT NGHIỆM CẦN LÀM. ................................................................................................ 285 1. Làm công thức máu: ................................................................................................................ 285 2. Đo số lượng huyết cần tố: ........................................................................................................ 285 3. Giá trị hồng cầu: ...................................................................................................................... 285 4. Hematocrit............................................................................................................................... 285 5. Với các con số kết quả trên, ta có thể tính thêm được những chỉ số sau đây: ............................. 285 5.1. Thể tích trung bình của 1 hồng cầu: ................................................................................. 285 5.2. Nồng độ trung bình về huyết cầu tố của hồng cầu............................................................. 285 6. Tuỷ đồ: .................................................................................................................................... 286 7. Xét nghiệm phân: .................................................................................................................... 286 VI. CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN THIẾU MÁU......................................................................... 286 1. Dựa vào hình thái, màu sắc hồng cầu........................................................................................ 286 1.1. Thiếu máu hồng cầu bình thường huyết cầu tố bình thường (đẳng sắc). ............................. 286 1.2. Thiếu máu hồng cầu to, huyết cầu tố nhiều (ưu sắc). ......................................................... 286 1.3. Thiếu máu hồng cầu nhỏ và huyết cầu tố ít (nhược sắc). .................................................... 286 2. Theo nguyên nhân. .................................................................................................................. 287 2.1. Loại thiếu máu hồng cầu to (ưu sắc)................................................................................. 287
  11. 2.2. Loại thiếu máu hồng cầu nhỏ nhược sắc. ........................................................................... 287 2.3. Thiếu máu hồng cầu bình thường, đẳng sắc: loại này chia làm ba nhóm:............................ 287 2.4. Cuối cùng, còn một loại thiếu máu mà nguyên nhân rất khác nhau: ................................... 287 VII. KẾT LUẬN. ............................................................................................................................. 287 HỘI CHỨNG CHẢY MÁU.................................................................................................................. 288 I. ĐẠI CƯƠNG VÀ ĐỊNH NGHĨA. ................................................................................................ 288 II. CƠ CHẾ CẦM MÁU. ................................................................................................................. 288 1. Giai đoạn 1: ............................................................................................................................. 288 2. Giai đoạn 2: ............................................................................................................................. 288 3. Giai đoạn 3: ............................................................................................................................. 288 III. CHẨN ĐOÁN CHẢY MÁU. ..................................................................................................... 288 1. Các hình thái chảy máu. ........................................................................................................... 288 1.1. Chảy máu dưới da: ........................................................................................................... 288 1.2. Chảy máu niêm mạc: ........................................................................................................ 289 1.3. Chảy máu các khớp xương. .............................................................................................. 289 2.1. Nốt muỗi đốt: ................................................................................................................... 289 2.2. Phát ban: .......................................................................................................................... 290 IV. MỘT SỐ XÉT NGHIỆM CẦN LÀM. ........................................................................................ 290 1. Công thức máu: ....................................................................................................................... 290 2. Các xét nghiệm về thành mạch. ................................................................................................ 290 3. Các xét nghiệm về tính chất của máu (xem phần trên). ............................................................. 290 V. CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN CHẢY MÁU. ......................................................................... 290 1. Bệnh do tổn thương tiểu cầu: ................................................................................................... 290 1.1. Tiểu cầu thiếu số lượng. ................................................................................................... 291 1.2. Tiểu cầu chất lượng giảm: ................................................................................................ 293 2. Bệnh do tổn thương thành mạch. .............................................................................................. 293 2.1. Do các bệnh nhiễm khuẩn huyết: ...................................................................................... 293 2.2. Chảy máu thấp khớp Schoenlein Hênoch. ......................................................................... 293 2.3. Do thành mạch dễ vỡ:....................................................................................................... 294 3. Bệnh do huyết tương. ............................................................................................................... 294 3.1. Thiếu tromboplastin: ........................................................................................................ 294 3.2. Thiếu prothrombin............................................................................................................ 294 3.3. Thiếu fibrinogen hay fibrin: .............................................................................................. 295 4. KẾT LUẬN ............................................................................................................................. 295 CHẨN ĐOÁN HẠCH TO ................................................................................................................... 295 I. ĐẠI CƯƠNG. .............................................................................................................................. 295 II. CÁCH KHÁM MỘT NGỪƠI CÓ HẠCH TO. ............................................................................. 295 1. Khám hạch. ............................................................................................................................. 295 1.1. Vị trí hạch: ....................................................................................................................... 295 1.2. Thể tích và mật độ: ........................................................................................................... 295 1.3. Hình thể: .......................................................................................................................... 296 1.4. Độ di động. ...................................................................................................................... 296 1.5. Đau, nóng: ....................................................................................................................... 296 1.6. Tiến triển: ........................................................................................................................ 296 2. Chẩn đoán phân biệt. .................................................................................................................... 296 III. KHÁM XÉT CÁC BỘ PHẬN KHÁC ........................................................................................ 297 1. Chẩn đoán nguyên nhân hạch to. .................................................................................................. 297 1.1. Hạch viêm cấp tính. .......................................................................................................... 297 1.2. Bệnh viêm mạn tính. ........................................................................................................ 297 1.3. Hạch ung thư:................................................................................................................... 298 1.4. Hạch to trong các bệnh về máu. ........................................................................................ 298 IV. ÁP DỤNG THỰC TẾ. ............................................................................................................... 299 CHẨN ĐOÁN LÁCH TO..................................................................................................................... 300 I. CHẨN ĐOÁN .............................................................................................................................. 300 1. Chẩn đoán xác định. ................................................................................................................ 300 1.1. Bình thường: .................................................................................................................... 300
  12. 1.2. Kỹ thuật khám lách.......................................................................................................... 300 1.3. Nghiệm pháp có lách. ....................................................................................................... 301 1.4. Chọc dò lách: ................................................................................................................... 301 2. Chẩn đoán phân biệt. ............................................................................................................... 301 2.1. Thận trái to: ..................................................................................................................... 302 2.2. Khối u đại tràng ngang góc lách........................................................................................ 302 2.3. Khối u dạ dày. .................................................................................................................. 302 2.4. Thùy trái gan to: ............................................................................................................... 302 2.5. Khối u thượng thận:......................................................................................................... 302 II. CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN LÁCH TO. .............................................................................. 303 1. Lách to mạn tính. ..................................................................................................................... 303 1.1. Lách to trong các bệnh máu. ............................................................................................. 303 1.2. Lách to kèm theo tăng hồng cầu........................................................................................ 304 1.3. Lách to kèm theo tăng tuỷ bào: ......................................................................................... 304 1.4. Lách to kèm theo hội chứng thiếu máu do tan máu: ........................................................... 304 1.5. Lách to kèm theo làm giảm các tế bào máu: ...................................................................... 305 III. LÁCH TO TRONG CÁC BỆNH GAN TĨNH MẠCH CỬA ....................................................... 305 IV. LÁCH TO TRONG CÁC NGUYÊN NHÂN KHÁC................................................................... 305 Lách to cấp tính. .......................................................................................................................... 306 V. KẾT LUẬN ................................................................................................................................ 306 Chương VI....................................................................................................................................... 307 Triệu chứng học hệ thống thận – Tiết niệu ................................................................................... 307 NHỮNG RỐI LOẠN CHỨC NĂNG CỦA HỆ THỐNG THẬN – TIẾT NIỆU..................................... 307 I. NHIỆM VỤ CỦA THẬN.............................................................................................................. 307 1. Nhiệm vụ thải tiết một số chất trong cơ thể............................................................................... 307 2. Nhiệm vụ nội tiết. .................................................................................................................... 308 2.1. Thận bài tiết hocmon làm tăng huyết áp: ........................................................................... 308 II. CÁC RỐI LOẠN HỆ THỐNG THẬN – TIẾT NIỆU BIỂU HIỆN TRÊN LÂM SÀNG. ............... 308 III. KẾT LUẬN. .............................................................................................................................. 310 KHÁM LÂM SÀNG HỆ THỐNG THẬN – TIẾT NIỆU....................................................................... 311 I. KHÁM HỆ THỐNG THẬN TIẾT NIỆU. ..................................................................................... 311 1. Nhắc lại giải phẫu của hệ thống thận – tiết niệu. ...................................................................... 311 2. Cách khám thận ....................................................................................................................... 311 3. Tìm điểm đau của thận và niệu quản. ...................................................................................... 312 4. Khám bàng quang. ................................................................................................................... 313 5. Khám niệu đạo. ....................................................................................................................... 314 6. Khám tiền liệt tuyến................................................................................................................. 314 II. THĂM KHÁM TOÀN THÂN MỘT NGỪƠI CÓ BỆNH THẬN – TIẾT NIỆU. .......................... 314 1. Phù. ......................................................................................................................................... 314 2. Tim mạch ................................................................................................................................ 315 3. Thiếu máu. .............................................................................................................................. 315 4. Soi đáy mắt.............................................................................................................................. 315 NHỮNG PHƯƠNG PHÁP KHÁM XÉT CẬN LÂM SÀNG HỆ THỐNG THẬN – TIẾT NIỆU. .......... 315 NHỮNG KHÁM XÉT CẬN LÂM SÀNG ĐỂ PHÁT HIỆN NHỮNG TỔN THƯƠNG CƠ THỂ BỆNH HỌC .................................................................................................................................................... 316 I. KHÁM NƯỚC TIỂU. ................................................................................................................... 317 1. Tính chât lý học. ...................................................................................................................... 317 2. Phân tích về sinh hoá. .............................................................................................................. 318 3. Tìm tế bào và các thành phần hữu hình qua kính hiễn vi. ......................................................... 318 II. SINH THIẾT THẬN. .................................................................................................................. 319 1. Kỹ thuật. ................................................................................................................................. 319 2. Chỉ định. ................................................................................................................................. 320 3. Chống chỉ định. ....................................................................................................................... 320 4. Tai biến. .................................................................................................................................. 320 XÉT NGHIỆM TÌM NGUYÊN NHÂN: VI KHUẨN VÀ KÝ SINH VẬT. ........................................... 320 I. TÌM VI KHUẨN. ......................................................................................................................... 320
  13. II. TÌM KÝ SINH VẬT.................................................................................................................... 320 THĂM DÒ HÌNH THÁI QUANG HỌC. .............................................................................................. 321 I. X QUANG THẬN. ....................................................................................................................... 321 1. Chụp thận không có thuốc cản quang. ...................................................................................... 321 2. Chụp thận có thuốc cản quang qua đường tĩnh mạch................................................................. 322 3. Chụp thận ngược dòng có thuốc cản quang............................................................................... 324 4. Chụp thân bơm hơi sau màng bụng. ......................................................................................... 325 5. Chụp thận qua đường động mạch. ........................................................................................... 327 II. CHỤP THẬN BẰNG PHÓNG XẠ. ............................................................................................. 327 III. SOI NỘI TẠNG: SOI BÀNG QUANG. ...................................................................................... 327 1. Phương pháp. .......................................................................................................................... 327 2. Kết quả:................................................................................................................................... 328 NHỮNG XÉT NGHIỆM CẬN LÂM SÀNG THĂM DÒ CHỨC NĂNG THẬN. .................................. 328 I. SINH LÝ HỌC CỦA QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH NỨƠC TIỂU. ............................................... 329 1. Hiện tượng lọc ở cầu thận. ....................................................................................................... 329 2. Tái hấp thu ở ống thận. ............................................................................................................ 330 3. Hiện tượng ngoại tiết của ống thận. ......................................................................................... 330 3.1. Sự cố định của protein huyết thanh. ................................................................................ 330 3.2. Giới hạn trên hay thềm ngoại tiết của ống thận: ................................................................ 330 3.3. sự cạnh tranh của các chất. .............................................................................................. 330 3.4. Có những chất vừa tái hấp thu vửa bị ngoại tiếp. ............................................................ 330 II. THĂM DÒ CHỨC NĂNG TOÀN BỘ. ........................................................................................ 330 1. Định lượng một số chất trong máu. ......................................................................................... 331 1.1. Định lượng creatinin:........................................................................................................ 331 1.2. Định lượng urê máu: ........................................................................................................ 331 1.3. Định lượng nitơ toàn phần và nitơ cặn bã: ......................................................................... 331 1.4. Định lượng các chất điện giải. .......................................................................................... 331 2. Nghiên cứu khả năng bài tiết urê của thận. .............................................................................. 332 2.1. Tỷ số: urê trong máu lúc đói/urê nước tiểu 24 giờ. ........................................................... 332 2.2. Hằng số:........................................................................................................................... 332 2.3. Độ lọc Vanslyke (cléarance de Purée). .............................................................................. 332 2.3.1. Cách tính độ lọc: ........................................................................................................... 332 2.3.2. Kết quả: ........................................................................................................................ 333 3. Nghiên cứu khả năng bài tiết chất màu và tỷ trọng nước tiểu................................................... 333 III. THĂM DÒ CHỨC NĂNG LỌC CẦU THẬN. .......................................................................... 334 1. Độ lọc inulin Manitol Na hyposunfit ....................................................................................... 334 1.1. Cách làm: ......................................................................................................................... 334 1.2. Kết quả: .......................................................................................................................... 334 2. Độ lọc Creatinin. .................................................................................................................... 334 2.1. Cách làm: ......................................................................................................................... 334 2.2. Kết quả: ........................................................................................................................... 335 IV. THĂM DÒ CHỨC NĂNG ỐNG THẬN. ................................................................................... 335 1. Thăm dò chức năng chuyển hoá nước...................................................................................... 335 1.1. So sánh lượng nước tiểu trong ngày và đêm. .................................................................... 335 1.2. Đo tỷ trọng nước tiểu 3 giờ 1 lần (phương pháp Zimmiski). ............................................ 335 1.3. Nghiệm pháp gây đái nhiều của Vaquez Cottet. ................................................................ 335 1.4. Nghiệm pháp pha loãng của Volhard. ............................................................................... 336 1.5. Nghiệm pháp cô đặc của Vohard....................................................................................... 336 1.6. Nghiệm pháp làm thay đổi tỷ trọng nước tiểu bằng tinh chất thùy sau tuyến yên. ............... 336 2. Thăm dò chức năng bài tiết chất màu PSP và xanh Metylen. ..................................................... 337 2.1. Phương pháp PSP: ............................................................................................................ 337 2.2. Phương pháp xanh Metylen. ............................................................................................. 337 3. Độ lọc PAH. ............................................................................................................................ 338 3.1. Cách làm: ......................................................................................................................... 338 3.2. Kết quả: ........................................................................................................................... 338 V. NHỮNG PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ TỪNG THẬN RIÊNG RẺ. ............................................ 338
  14. 1. Bài tiết chất màu: ..................................................................................................................... 338 2. Lấy nước tiểu riêng từng thận: ................................................................................................. 338 3. Chụp thân có chất cản quang qua đường tĩnh mạch. .................................................................. 339 4. Dùng iot phóng xạ (I 123). ....................................................................................................... 339 KẾT LUẬN. .................................................................................................................................... 339 CHẨN ĐOÁN THẬN TO .................................................................................................................... 341 I. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH THẬN TO. ........................................................................................ 341 1. Vị trí........................................................................................................................................ 341 2. Tính chất di động. .................................................................................................................... 341 3. Trục thận ................................................................................................................................. 341 4. Gõ ........................................................................................................................................... 341 II. KHÁM CẬN LÂM SÀNG TRỨƠC MỘT NGỪƠI BỆNHT HẬN TO. ........................................ 342 1. Chụp Xquang. ......................................................................................................................... 342 2. Xét nghiệm để tìm nguyên nhân. .............................................................................................. 342 2.1. Xét nghiệm nước tiểu: ...................................................................................................... 342 2.2. Xét nghiệm urê máu. ........................................................................................................ 342 III. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT THẬN TO...................................................................................... 342 1. Thận phải to. ........................................................................................................................... 342 1.1. Khối u của gan: ................................................................................................................ 343 1.2. Khối u đại tràng lên .......................................................................................................... 343 1.3. Khối u đại tràng lên: ......................................................................................................... 343 1.4. Khối u đầu tuỵ. ................................................................................................................. 343 2. Thận trái to. ............................................................................................................................. 343 2.1. Lách to. ............................................................................................................................ 343 2.2. Khối u đại tràng trái.......................................................................................................... 344 2.3. Khối u đuôi tụy (u nang, ung th ư…). ................................................................................ 344 3. Chung cho cả hai thận to. ......................................................................................................... 344 3.1. Hạch mạc treo đại tràng, tiểu tràng:.................................................................................. 344 3.2. U tuyến thượng thận: ........................................................................................................ 344 3.3. U nang buồng trứng phải và trái. ...................................................................................... 344 3.4. Khối u phần phụ sinh dục: ................................................................................................ 345 3.5. Khối u tử cung ( u xơ, ung thư). ........................................................................................ 345 3.6. Thận sa: ........................................................................................................................... 345 3.7. Thận dị dạng: ................................................................................................................... 345 IV. NHỮNG NGUYÊN NHÂN CỦA THẬN TO. ............................................................................ 345 1. Ứ nước, ứ mủ bể thận. ............................................................................................................. 345 1.1. Sỏi thận, sỏi niệu quản...................................................................................................... 345 2. Ung thư thận. ........................................................................................................................... 346 2.1. Nguyên phát. .................................................................................................................... 346 2.2. Hậu phát. ......................................................................................................................... 346 3. Thận nhiều nang. ..................................................................................................................... 346 4. Thận to bũ ............................................................................................................................... 347 ĐÁI RA PROTEIN............................................................................................................................... 347 I. ĐẠI CƯƠNG ............................................................................................................................... 347 II. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH ĐÁI RA PROTEIN. .......................................................................... 347 1. Cách lấy nước tiểu. .................................................................................................................. 347 2. Cách thử protein. ..................................................................................................................... 348 2.1. Đặc tính. có hai cách: ...................................................................................................... 348 2.2. Phân biệt protein thật (do cầu thận) cới protein giả (do có máu, tế bào bị huỷe hoại) và protein nhiệt tán. ................................................................................................................................. 348 III. NGUYÊN NHÂN. ..................................................................................................................... 348 1. Protein thoáng qua. .................................................................................................................. 348 1.1. Do sốt: ............................................................................................................................. 348 1.2. Trong các bệnh:................................................................................................................ 348 1.3. Trong bệnh tim. ................................................................................................................ 348 2. Protein thường xuyên. .............................................................................................................. 349
  15. 2.1. Viêm thận: ....................................................................................................................... 349 2.2. Viêm ống thận cấp: .......................................................................................................... 349 2.3. Thận nhiễm mỡ: ............................................................................................................... 349 2.4. Bột thận: .......................................................................................................................... 349 2.5. Ung thư:........................................................................................................................... 349 2.6. Viêm mủ bể thận: ............................................................................................................. 349 2.7. Protein nước tiểu trong khi có thai: ................................................................................... 350 HỘI CHỨNG TĂNG NITƠ MÁU ........................................................................................................ 350 I. ĐẠI CƯƠNG. .............................................................................................................................. 350 II. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG. .................................................................................................... 350 1. Hội chứng thần kinh. ............................................................................................................... 350 1.1. Nhẹ: ................................................................................................................................. 351 1.2. Nặng vừa: ........................................................................................................................ 351 1.3. Rất nặng:.......................................................................................................................... 351 2. Hội chứng tiêu hoá................................................................................................................... 351 3. Hội chứng hô hấp. ................................................................................................................... 351 4. Hội chứng tim mạch. ............................................................................................................... 351 5. Hội chứng chảy máu. ............................................................................................................... 351 6. Nhiệt độ, ................................................................................................................................. 351 III. TRIỆU CHỨNG SINH HOÁ. ..................................................................................................... 352 1. Urê, creatinin và N phi protein trong máu đều tăng. ................................................................. 352 2. Dự trữ kiềm giảm. ................................................................................................................... 352 3. Rối loạn các chất điện giải: ...................................................................................................... 352 IV. HÔN MÊ DO NITƠ MÁU CAO ................................................................................................ 352 1. Triệu chứng. ............................................................................................................................ 352 1.1. Giai đoạn bắt đầu: ............................................................................................................ 352 1.2. Giai đoạn tiền hôn mê: ..................................................................................................... 352 1.3. Giai đoạn hôn mê hoàn toàn: ............................................................................................ 352 2. Chẩn đoán xác định hôn mê do nitơ máu cao. ........................................................................... 353 2.1. Lâm sàng: ........................................................................................................................ 353 2.2. Xét nghiệm, ..................................................................................................................... 353 V. NGUYÊN NHÂN NITƠ MÁU CAO. .......................................................................................... 353 1. Nguyên nhân tại thận. .............................................................................................................. 353 1.1. Cấp tính: .......................................................................................................................... 353 2. Nguyên nhân ngoài thận........................................................................................................... 354 2.1. Do ăn uống nhiều protit quá. ............................................................................................ 354 2.2. Do mất nước và muối: ...................................................................................................... 354 VI. KẾT LUẬN. .............................................................................................................................. 354 1. Nitơ cao: ................................................................................................................................. 354 2. Trong các nguyên nhân gây nitơ máu cao, cần đặc biệt chú ý đến các nguyên nhân tại thận, nhất là: ................................................................................................................................................... 354 ĐÁI NHIỀU, ĐÁI ÍT, VÔ NIỆU.......................................................................................................... 355 I. ĐẠI CƯƠNG VỀ BỆNH LÝ HỌC. .............................................................................................. 355 1. Yếu tố trước thận. .................................................................................................................... 355 2. Yếu tố tại thận. ........................................................................................................................ 355 2.1. Qúa trình lọc của cầu thận chịu ảnh hưởng của ba yếu tố: ................................................. 355 2.2. Qúa trình tái hấp thu của ống thận: ................................................................................... 355 3. Yếu tố sau thận. ...................................................................................................................... 356 II. ĐÁI NHIỀU. ............................................................................................................................... 356 1. Định nghĩa. .............................................................................................................................. 356 2. Chẩn đoán xác định. ................................................................................................................ 356 3. Nguyên nhân. .......................................................................................................................... 356 3.1. Đái nhiều sinh lý: ............................................................................................................. 356 3.2. Đái nhiều bệnh lý. ............................................................................................................ 356 III. ĐÁI ÍT VÀ VÔ NIỆU. ............................................................................................................... 357 1. Định nghĩa. .............................................................................................................................. 357
  16. 2. Chẩn đoán xác định. ................................................................................................................ 357 3. Nguyên nhân của đái ít, vô niệu. .............................................................................................. 357 3.1. Sinh lý: ............................................................................................................................ 357 3.2. Bệnh lý: ........................................................................................................................... 357 IV. KẾT LUẬN. .............................................................................................................................. 358 RỐI LOẠN ĐI TIỂU ............................................................................................................................ 358 I. ĐÁI BUỐT, ĐÁI RẮT.................................................................................................................. 358 1. Định nghĩa. .............................................................................................................................. 358 1.1. Đái buốt: .......................................................................................................................... 358 1.2. Đái rắt: ............................................................................................................................. 359 2. Nguyên nhân. .......................................................................................................................... 359 2.1. Đái buốt: .......................................................................................................................... 359 2.2. Đái rắt: ............................................................................................................................. 360 II. BÍ ĐÁI. ....................................................................................................................................... 360 1. Định nghĩa. .............................................................................................................................. 360 2. Chẩn đoán xác định. ................................................................................................................ 360 3. Nguyên nhân. .......................................................................................................................... 360 3.1. Tại bàng quang niệu đạo: .................................................................................................. 360 3.2. Ngoài bàng quang. ........................................................................................................... 361 ĐÁI RA MÁU ...................................................................................................................................... 361 I. ĐỊNH NGHĨA. ............................................................................................................................. 361 II. CHẨN ĐOÁN. ............................................................................................................................ 362 1. Chẩn đoán xác định. ................................................................................................................ 362 2. Chẩn đoán phân biệt. ............................................................................................................... 362 2.1. Đái ra huyết cầu tố: .......................................................................................................... 362 2.2. Đái ra Pocphyrin: ............................................................................................................. 362 2.3. Nước tiểu những người bị bệnh gan: ................................................................................. 362 2.4. Nước tiểu có màu đỏ: do uống đại hoàng, phenol sunfon phtalein. ..................................... 362 3. Chẩn đoán vị trí. ...................................................................................................................... 362 III. KHÁM XÉT NGỪƠI BỆNH ĐÁI RA MÁU. ............................................................................. 363 1. Hỏi bệnh:................................................................................................................................. 363 2. Xét nghiệm cận lâm sàng. ........................................................................................................ 363 IV. NGUYÊN NHÂN. ..................................................................................................................... 363 1. Đái ra máu đại thể.................................................................................................................... 363 1.1. Ở niệu đạo:....................................................................................................................... 363 1.2. Ở bàng quang. .................................................................................................................. 363 1.3. Ở thận. ............................................................................................................................. 364 1.4. Do bệnh toàn thân. ........................................................................................................... 364 2. Đái ra máu vi thể. .................................................................................................................... 364 2.1. Viêm thận cấp và mạn: ..................................................................................................... 365 2.2. Bệnh tim: ......................................................................................................................... 365 2.3. Osler nhiễm khuẫn máu(do tụ cầu): .................................................................................. 365 V. TÓM LẠI.................................................................................................................................... 365 1. Muốn chẩn đoán đái ra máu chính xác phải làm cặn Addis. ..................................................... 365 2. Việc chẩn đoán nguyên nhân đái ra máu:.................................................................................. 365 2.1. Đái ra máu ở bàng quang: ................................................................................................. 365 2.2. Nếu loại trừ nguyên nhân đái ra máu do bàng quang ......................................................... 365 ĐÁI RA MỦ ........................................................................................................................................ 366 I. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH. .......................................................................................................... 366 1. Đại thể: ........................................................................................................................................ 366 2. Vi thể. .......................................................................................................................................... 366 II. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT. ....................................................................................................... 366 1. Dưỡng chấp.................................................................................................................................. 366 2. Đái ra Photphat urat...................................................................................................................... 366 3. Đái ra tinh dịch: ........................................................................................................................... 367 4. Nước tiểu có lẫn khí hư: ............................................................................................................... 367
  17. 5. Nước tiểu có nhiều vi khuẩn: ........................................................................................................ 367 III. NGUYÊN NHÂN. ..................................................................................................................... 367 1. Mủ ở niệu đạo .............................................................................................................................. 367 1.1. Viêm niệu đạo: ................................................................................................................. 367 1.2. Viêm hoặc apxe tiền liệt tuyến: ......................................................................................... 367 2. Mủ ở bàng quang......................................................................................................................... 367 3. Mủ ở thận. ................................................................................................................................... 367 3.1. Viêm mủ bể thận. ............................................................................................................. 367 3.2. Lao thận. .......................................................................................................................... 368 3.3. Thận nhiều nang: .............................................................................................................. 368 3.4. Ung thư thận: ................................................................................................................... 368 IV. KẾT LUẬN. .............................................................................................................................. 368 1. Nếu có đái buốt, đái rắt:................................................................................................................ 368 2. Nếu không có đái buốt, đái rắt: ..................................................................................................... 368 ĐÁI RA HUYẾT CẦU TỐ ................................................................................................................... 368 I. ĐỊNH NGHĨA. ............................................................................................................................. 368 II. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG. .................................................................................................... 369 1. Giai đoạn đái ra huyết cầu: ....................................................................................................... 369 2. Giai đoạn nitơ máu cao: urê máu mỗi ngày một cao vì viêm ống thận cấp. ................................ 369 3. Giai đoạn hồi phục:.................................................................................................................. 369 III. CHẨN ĐOÁN. ........................................................................................................................... 369 1. Chẩn đoán xác định. ................................................................................................................ 369 2. Chẩn đoán phân biệt. .............................................................................................................. 369 2.1. Đái ra máu: ...................................................................................................................... 369 2.2. Đái ra Myoglobin. ............................................................................................................ 370 2.3. Đái ra pocphyrin: ............................................................................................................. 370 IV. KHÁM XÉT NGỪƠI BỊ ĐÁI RA HUYẾT CẦU TỐ.................................................................. 370 1. Hỏi. ......................................................................................................................................... 370 2. Khám lâm sàng. ....................................................................................................................... 370 3. Khám xét cận lâm sàng. ........................................................................................................... 370 3.1. Những xét nghiệm cơ bản: ................................................................................................ 370 3.2. Những xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân................................................................... 370 V. NGUYÊN NHÂN. ...................................................................................................................... 371 1. Tan máu do rối loạn tiên phát ngay hồng cầu. .......................................................................... 371 1.1. Bệnh Minkowasky Chauffardz......................................................................................... 371 1.2. Bệnh huyết cầu tố. ............................................................................................................ 371 2. Tan máu do yếu tố ngoài hồng cầu. .......................................................................................... 371 2.1. Do kháng thể tự sinh......................................................................................................... 371 2.2. Do ngộ độc....................................................................................................................... 371 2.3. Do nhiễm khuẩn, ký sinh vật. ........................................................................................... 372 2.4. Do lách: ........................................................................................................................... 372 2.5. Không rõ nguyên nhân: .................................................................................................... 372 CHƯƠNG III. ...................................................................................................................................... 373 TRIỆU CHỨNG HỌC VỀ NỘI TIẾT. .................................................................................................. 373 CÁCH KHÁM MỘT NGƯỜI BỆNH NỘI TIẾT................................................................................... 373 I. ĐẠI CƯƠNG. .............................................................................................................................. 373 I. KHÁM LÂM SÀNG. ................................................................................................................... 374 1. Quan sát hình dạng người bệnh. ............................................................................................... 374 2. Khám các bộ phận. .................................................................................................................. 375 II. CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ TUYẾN. ............................................................................... 377 1. Thăm dò về hình thái. ............................................................................................................. 377 2. THĂM DÒ CHỨC NĂNG....................................................................................................... 378 III. CÁC HỘI CHỨNG CHỦ YẾU................................................................................................... 378 1. Hội chứng cường hay suy một tuyến. ....................................................................................... 378 2. Hội chứng phối hợp các rối loạn của nhiều tuyến...................................................................... 379 3. Các hội chứng phối hợp rối loạn thần kinh và rối loạn nội tiết. ................................................ 379
  18. IV. KẾT LUẬN. .............................................................................................................................. 379 TRIỆU CHỨNG HỌC TUYẾN GIÁP TRẠNG. ................................................................................... 379 I. GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ TUYẾN GIÁP TRẠNG. .................................................................... 380 1. Giải phẫu. ................................................................................................................................ 380 2. Sinh lý. .................................................................................................................................... 380 II. CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁM LÂM SÀNG TUYẾN. ................................................................ 380 1. Nhìn: ....................................................................................................................................... 380 2. Sờ và đo tuyến giáp. ................................................................................................................ 380 3. Nghe: ...................................................................................................................................... 381 III. HỘI CHÚNG LÂM SÀNG SUY VÀ CƯỜNG TUYẾN GIÁP TRẠNG. .................................... 381 1. Hội chứng suy giáp trạng – bệnh phù niêm. .............................................................................. 381 2. Hội chứng cường giáp: bệnh BASEDOW................................................................................. 383 IV. CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒ CẬN LÂM SÀNG TUYẾN GIÁP TRẠNG. ...................... 383 1. Thăm dò hình thái. ................................................................................................................... 383 2. Thăm dò chức năng. ................................................................................................................ 384 V. CHẨN ĐOÁN. ............................................................................................................................ 385 1. Chẩn đoán bướu giáp trạng. ..................................................................................................... 385 2. Chẩn đoán nguyên nhân. .......................................................................................................... 386 TUYẾN CẬN GIÁP TRẠNG ............................................................................................................... 387 I. SINH LÝ TUYẾN CẬN GIÁP TRẠNG. ...................................................................................... 387 1. Chuyển hoá canxi. ................................................................................................................... 387 2. Chuyển hoá photpho. ............................................................................................................... 388 II. BIỂU HIỆN LÂM SÀNG. ........................................................................................................... 389 1. Suy cận giáp trạng chứng TETANI. ......................................................................................... 389 2. Bệnh cường giáp trạng: bệnh phôn rếchlinhaoden. .................................................................... 390 III. THĂM DÒ TUYẾN CẬN GIÁP TRẠNG. ................................................................................. 390 1. Dấu hiệu về Xquang. .............................................................................................................. 390 2. Thăm dò chức năng. ................................................................................................................ 391 TRIỆU CHỨNG HỌC TUYẾN THƯỢNG THẬN ............................................................................... 392 RỐI LOẠN GLUCOZA MÁU.............................................................................................................. 398 I. ĐẠI CƯƠNG. .............................................................................................................................. 399 1. Hệ thống làm tăng glucoza bao gồm:........................................................................................ 399 2. Hệ thống hạ glucoza máu: ........................................................................................................ 399 II. HỘI CHỨNG TĂNG GLUCOZA MÁU. ..................................................................................... 399 1. Biểu hiện lâm sàng. ................................................................................................................. 399 2. CẬN LÂM SÀNG. .................................................................................................................. 401 3. Chẩn đoán. .............................................................................................................................. 402 III. HỘI CHỨNG HẠ GLUCOZA MÁU. ......................................................................................... 403 1. Lâm sàng. ................................................................................................................................ 403 2. Cận lâm sàng. .......................................................................................................................... 404 3. Chẩn đoán. .............................................................................................................................. 405 TRIỆU CHỨNG HỌC TUYẾN YÊN ................................................................................................... 405 I. NHẮC LẠI GIẢI PHẪU VÀ SINHLÝ. ....................................................................................... 406 1. Giải phẫu. ................................................................................................................................ 406 1.1. Thuỳ trước gồm 3 loại tế bào: ........................................................................................... 406 1.2. Thùy sau: có cấu trúc giống như tổ chức thần kinh hạ khâu não. ........................................ 406 2. Sinh lý. .................................................................................................................................... 406 2.1. Thuỳ trước có ba nhiệm vụ: .............................................................................................. 406 2.2. Thuỳ sau: ......................................................................................................................... 407 II. HỘI CHỨNG TUYẾN YÊN. ....................................................................................................... 407 HỘI CHỨNG CƯỜNG THUỲ TRƯỚC ............................................................................................... 407 BỆNH TO CÁC VIỄN CỰC ................................................................................................................ 407 I. SINH LÝ BỆNH. .......................................................................................................................... 407 II. TRIỆU CHỨNG HỌC. ................................................................................................................ 408 1. Triệu chứng về hình dáng......................................................................................................... 408 1.1. Ở mặt: .............................................................................................................................. 408
  19. 1.2. Ở các chi: ........................................................................................................................ 408 1.3. Ở thân: ............................................................................................................................. 409 1.4. Nội tạng: .......................................................................................................................... 409 2. Triệu chứng về nội tiết. ............................................................................................................ 409 2.1. Rối loạn chuyển hoá đường: ............................................................................................. 409 2.2. Lồi mắt: ........................................................................................................................... 409 2.3. Rối loạn sinh dục:............................................................................................................. 409 3. Triệu chứng khối u não. ........................................................................................................... 409 3.1. Nhãn trường: .................................................................................................................... 409 3.2. Đáy mắt và thị lực: không có gì đặc biệt. .......................................................................... 409 3.3. Chụp Xquang sọ: .............................................................................................................. 410 III. CHẨN ĐOÁN. ........................................................................................................................... 410 Bệnh khổng lồ. ..................................................................................................................................... 410 Bệnh CUSHING. ......................................................................................................................... 411 (Xem trong triệu chứng học tuyến thượng thận). .......................................................................... 411 HỘI CHỨNG SUY THUỲ TRƯỚC ..................................................................................................... 411 BỆNH NHI TÍNH................................................................................................................................. 411 HỘI CHỨNG PHÌ SINH DỤC. ............................................................................................................ 411 BỆNH SIMMONDS ............................................................................................................................. 412 HỘI CHỨNG SUY THUỲ SAU........................................................................................................... 412 BỆNH ĐÁI NHẠT .............................................................................................................................. 412 I. ĐỊNH NGHĨA .............................................................................................................................. 412 II. TRIỆU CHỨNG. ........................................................................................................................ 412 1. Lâm sàng. ................................................................................................................................ 412 2. Cận lâm sàng. .......................................................................................................................... 413 III. CHẨN ĐOÁN. ........................................................................................................................... 414 1. Chẩn đoán xác định. ................................................................................................................ 414 2. Chẩn đoán nguyên nhân: .......................................................................................................... 414 HỘI CHỨNG SUY THUỲ SAU........................................................................................................... 414 BỆNH ĐÁI NHẠT .............................................................................................................................. 414 I. ĐỊNH NGHĨA .............................................................................................................................. 414 II. TRIỆU CHỨNG. ........................................................................................................................ 415 1. Lâm sàng. ................................................................................................................................ 415 2. Cận lâm sàng. .......................................................................................................................... 415 III. CHẨN ĐOÁN. ........................................................................................................................... 416 1. Chẩn đoán xác định. ................................................................................................................ 416 2. Chẩn đoán nguyên nhân: .......................................................................................................... 416 CHƯƠNG IV. ...................................................................................................................................... 417 TRIỆU CHỨNG HỌC THẦN KINH. .............................................................................................. 417 KHÁM VẬN ĐỘNG. ........................................................................................................................... 417 I. KHÁM VẬN ĐỘNG TỰ CHỦ. .................................................................................................... 417 1. Một số nghiệm pháp khác: ....................................................................................................... 417 1.1. Hướng dẫn người bệnh làm một số nghiệm pháp thông thường, đồng thời hai bên, để so sánh. ............................................................................................................................................... 417 1.2. Tìm cơ lực: ...................................................................................................................... 418 1.3. Nghiệm pháp Barré: ........................................................................................................ 418 1.4. Nghiệm pháp Mingazzini: ................................................................................................ 418 2. Đánh giá kết quả: ..................................................................................................................... 418 2.1. Cường độ: ........................................................................................................................ 418 2.2. Khu trú địa điểm: ............................................................................................................ 418 II. KHÁM TRƯƠNG LỰC. ............................................................................................................. 419 1. Một số nghiệm pháp khám. ...................................................................................................... 419 2. Đánh giá kết quả. ..................................................................................................................... 419 2.1. Trương lực cơ tăng: .......................................................................................................... 419 2.2. Trương lực cơ giảm: ......................................................................................................... 420 III. KHÁM PHỐI HỢP ĐỘNG TÁC VÀ THĂNG BẰNG. ............................................................... 420
  20. 1. Ngón tay chỉ mũi: .................................................................................................................... 420 2. Gót chân đầu gối...................................................................................................................... 420 3. Lật úp liên tiếp bàn tay:............................................................................................................ 420 4. Dấu hiệu Romberg: .................................................................................................................. 420 IV. VẬN ĐỘNG BẤT THƯỜNG .................................................................................................... 421 1. Nguyên nhân khám. ................................................................................................................. 421 2. Các loại động tác bất thường chủ yếu. ...................................................................................... 421 2.1. Run: ................................................................................................................................. 421 2.2. Co giật: ............................................................................................................................ 421 2.3. Múa nhanh: ...................................................................................................................... 421 2.4. Múa vờn: ......................................................................................................................... 422 V. NGHIÊN CỨU MỘT VÀI DÁNG ĐI. ......................................................................................... 422 1. Trong liệt nửa thân................................................................................................................... 422 2. Trong liệt cứng hai chi dưới: .................................................................................................... 422 3. trong bệnh Parkinson. .............................................................................................................. 422 KHÁM PHẢN XẠ ............................................................................................................................... 422 I. Ý NGHĨA MỤC ĐÍCH CỦA KHÁM PHẢN XẠ. ......................................................................... 422 II. CÁC LOẠI PHẢN XẠ THÔNG THƯỜNG. ................................................................................ 423 1. Phản xạ gân xương. ................................................................................................................. 423 1.1. Nguyên tắc chung:........................................................................................................... 423 1.2. Cách khám một số phản xạ chính. ..................................................................................... 423 1.3. Thay đổi bệnh lý của phản xạ gân xương. ......................................................................... 425 2. Phản xạ, da niêm mạc. ............................................................................................................. 426 2.1. Phản xạ da:....................................................................................................................... 426 2.2. Phản xạ da lòng bàn chân và dấu Babinski. ..................................................................... 426 3. Các phản xạ chống đỡ: ............................................................................................................. 427 KHÁM CẢM GIÁC ............................................................................................................................. 428 I. PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN RỐI LOẠN CẢM GIÁC. ............................................................. 428 1. Nguyên tắc khám. ................................................................................................................... 428 2. Kỹ thuật khám. ....................................................................................................................... 429 2.1. Cảm giác nóng; ................................................................................................................ 429 2.2. Cảm giác sâu. ................................................................................................................... 429 II. GIÁ TRỊ TRIỆU CHỨNG. ......................................................................................................... 430 1. Cảm giác nông:........................................................................................................................ 430 2. Cảm giác sâu. .......................................................................................................................... 430 KHÁM RỐI LOẠN DINH DƯỠNG VÀ RỐI LOẠN CƠ TRÒN. ......................................................... 430 I. RỐI LOẠN DINH DƯỠNG.......................................................................................................... 430 1. Rối loạn dinh dưỡng ở cơ: teo cơ. ................................................................................................. 430 1.1. Cách khám: ...................................................................................................................... 430 1.2. Giá trị triệu chứng của teo cơ do thần kinh: ....................................................................... 431 1.3. Teo cơ do rễ và dây thần kinh: .......................................................................................... 432 2. Rối loạn dinh dưỡng ở da: ............................................................................................................ 432 2.1. Rối loạn có giá trị chẩn đoán. ........................................................................................... 432 2.2. Rối loạn có giá trị tiên lượng. ........................................................................................... 432 II. RỐI LOẠN CƠ TRÒN. ............................................................................................................... 433 1. Rối loạn cơ tròn bàng quang. ........................................................................................................ 433 1.1. Rối loạn kín đáo. .............................................................................................................. 433 1.2. Rối loạn rõ rệt. ................................................................................................................. 433 2. Rối loạn đại tiện. .......................................................................................................................... 433 3. Giá trị triệu chứng. ....................................................................................................................... 434 3.1. Tổn thương não: ............................................................................................................... 434 3.2. Tổn thương tuỷ:................................................................................................................ 434 III. RỐI LOẠN SINH DỤC.............................................................................................................. 435 Giá trị triệu chứng: .................................................................................................................. 435 KHÁM 12 DÂY THẦN KINH SỌ NÃO. ............................................................................................. 435 I. THẦN KINH KHƯỚU GIÁC (Dây 1). ......................................................................................... 435
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2