Hát chèo Vi t Nam Vùng trung châu và ng b ng B c b là cái nôi c a chèo, t ngh thu t chèo

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

159
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hát chèo Vi t Nam Vùng trung châu và ng b ng B c b là cái nôi c a chèo, t ngh thu t chèo cái nôi y sau bao nhiêu thăng tr m c a l ch s ngày càng phát tri n và kh ng n n văn hóa dân gian dân t c. "B a y mưa xuân phơi ph i bay Hoa xoan l p l p r ng rơi y nh ư c t m quan tr ng trong H i chèo làng Ð ng i qua ngõ M b o thôn T bao oài hát t...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hát chèo Vi t Nam Vùng trung châu và ng b ng B c b là cái nôi c a chèo, t ngh thu t chèo

Hát chèo Vi t Nam Vùng trung châu và ng b ng B c b là cái nôi c a chèo, t cái nôi y sau bao nhiêu thăng tr m c a l ch s ngh thu t chèo ngày càng phát tri n và kh ng nh ư c t m quan tr ng trong n n văn hóa dân gian dân t c. "B a y mưa xuân phơi ph i bay Hoa xoan l p l p r ng rơi y H i chèo làng Ð ng i qua ngõ M b o thôn oài hát t i nay" T bao i nay hát chèo ã tr thành m t lo i hình sinh ho t văn hóa ngh thu t quen thu c c a ngư i dân Vi t Nam, nuôi dư ng i s ng tinh th n dân t c b i cái ch t tr tình m th m sâu s c. Chi u chèo làng quê Trong kho tàng văn hóa ngh thu t dân gian dân t c, chèo là m t lo i hình sân kh u k ch hát m à tính dân t c, v i s k t h p nhu n
nhuy n c a hàng lo t y u t : hát, múa, nh c, k ch mang tính nguyên h p vô cùng c áo. Chèo thư ng di n trong các h i hè ình ám kh p vùng ng b ng và trung châu mi n B c m y tháng Xuân, Thu hàng năm trư c ây, mà không ít ngư i xem ã thu c làu c tích, chí ít cũng ôi o n, dăm câu, khen chê tài di n c a ngh nhân âu ra y. Vì th , ã có ngư i t chèo vào lo i sân kh u h i hè, v a nói tính qu n chúng v a nói n cái cư i trong di n xu t c a nó. Song không m y lo i sân kh u h i hè phương Tây th k XV ho c XVI v i ph n l n k ch ng n vui nh n di n cương. Chèo cũng có s nhân v t chuyên làm h và không ít nhân v t "' á" vào pha trò ây ó, dùng k chuy n ho c hát múa gây cư i, l y ng tác ng di n là chính và d u chi m th i gian dài c a êm hát, song nh ng o n trò cư i ó còn r i r c, ít ăn nh p v i tích trò (thư ng mang tính bi). Có th nói ngh thu t chèo mang m b n s c dân t c Vi t Nam, chèo s d ng ngôn ng a thanh, a nghĩa k t h p v i cách nói ví von giàu tính t s tr tình. Ð c bi t hơn là tính t ng h p c a sân kh u chèo t b n trò, n tài nhân v t v i s "pha âm cách i u" gi a âm nh c, hát và múa. Sân kh u chèo xưa ra i t các làng chèo v i các múa h i hát. C m i xuân sang ngư i muôn nơi l i b i h i b i s thúc gi c c a tr ng chèo và nh ng l i ca ti ng hát c a ngh nhân làng chèo. Ngư i xưa có câu "nh t c ng giai i m vũ" i u ó bi u hi n nét c trưng c a ngh thu t chèo là "tính múa", nh ng di n xu t tinh t c a ngh nhân chèo u i m này mà ra. V i ôi bàn tay khéo léo t ng c ch , ng
tác ã toát lên cái "th n" c a nhân v t, qua ó th y ư c thành công c a ngư i di n. Nét p chèo truy n th ng T mùa xuân r i t i mùa thu trong các h i hè ình ám kh p vùng ng b ng B c b không khi nào thi u v ng ti ng hát chèo. Cũng chính vì th mà chèo mang tính qu n chúng và ư c g i là lo i hình sân kh u c a h i hè. Công chúng am mê chèo b i khi n v i sân kh u chèo có th t n hư ng ni m vui t nh ng ti ng cư i châm bi m kích s c và tinh t . Trong m i v di n, m i tình ti t, m i l p nhân v t c a chèo u có cái hài xen k v i cái bi, ngư i xem bao gi cũng coi tr ng nh ng y u t
ó. Ngư i xưa thư ng nói "có tích m i nên trò" i u ó kh ng nh tích chuy n là linh h n c a v di n. Cũng chính vì v y mà chèo ư c ánh giá là lo i hình sân kh u k ch hát k chuy n dân t c. Ði u này ã làm nên c i m cơ b n c a ngh thu t chèo c . Không nh ng th chèo còn thu c lo i sân kh u ư c l cách i u, s khoa trương- tô phóng có tính ch n l c ã làm n i b t hơn nh ng góc c nh c trưng c a ngh thu t chèo- nh ng m ng chèo c s c ư c ra i t nhân t ó. th i nào ngh thu t u ch ng t nh ng nét tương ng v i l i s ng c a xã h i th i ó. Th i xưa chèo mang m d u v t c a nh ng i u múa dân gian, hàng lo t l ti t c a ph n cúng t trong các h i làng mi n b c Vi t Nam. Trong con ư ng phát tri n c a ngh thu t chèo có hình th c tương h p song song v i s phát tri n và sáng t o. Chèo hi n i (chèo c i biên) ã kh ng nh ư c v th c a mình v i nh ng v di n và hình tư ng con ngư i m i nh s b o t n và phát huy truy n th ng c a ngh thu t chèo c , x ng áng tiêu bi u cho ngh thu t sân kh u dân t c. L h i Thái Yên
ã có m t th i, H i chèo ôi khi kéo dài c tu n l , m c d u còn lâu m i n H i nhưng trong m i gia ình nông dân u ã có s chu n b tham gia kỳ H i v i nh ng vai chèo yêu thích. Trong các v chèo c thư ng v ch m t b n quan l i phong ki n và th c dân áp b c gi ng nòi. Ơ các v di n, ngư i nông dân th y ư c s ph n ánh i s ng c a mình v i nh ng m t tích c c và ph n di n, nh ng ư c mơ và ý ni m c a mình v cái thi n và cái ác. M i ngư i ã yêu và càng yêu ngh thu t chèo b i tính nhân o và s tươi mát c a nó, và b i nó mang màu s c dân t c c áo. Nh ng v chèo - ó là các m u chuy n sân kh u c a nh ng ti u thuy t thi ca, nó c trưng b i ch t thơ m ng, hành văn nhu n nhuy n, nó có nh ng truy n th ng lâu i c a thi ca phương ông. Ngoài vi c chèo là m t ngh thu t ư c n y sinh t qu n chúng nông dân, nó còn ư c s d ng r t nhi u t c ng và ca dao dân gian do nhân dân sáng t o ra qua hàng ngàn năm. Ngh thu t cơ b n trong các vai c a di n viên là múa mà qua ó nó có th hi n ư c t t c s uy n chuy n nh p nhàng c a con ngư i. Nh ng ngh nhân l p trư c thư ng nói r ng: "Múa hình tư ng p c a n i tâm". Song song v i cái ó, i u múa trong chèo không hoàn toàn mang tính tr u tư ng và tư ng trưng, ư c l như m t s lo i hình ngh thu t thông thư ng khác b i m t l ngu n g c c a nó là nh ng hình nh sinh ho t, lao ng qua các bu i di n nông thôn. Tr i qua bi t bao th h , n hôm nay nh ng ngư i con t Vi t - c nh ng ngư i ang s ng trên t nư c Vi t Nam và nh ng ki u bào
xa t qu c, luôn coi ngh thu t chèo là m t "viên ng c long lanh s c màu" trong kho tàng văn hoá ngh thu t dân gian dân t c.