Hiện trạng và một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Địa lí kinh tế xã hội ở trường THPT thuộc các tỉnh trung du phía bắc

Chia sẻ: Trần Dự Trữ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nêu lên một số nét khái quát về việc dạy học bộ môn Địa lí ở một số tỉnh thuộc trung du phía bắc. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để nắm chi tiết hơn nội dung nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hiện trạng và một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Địa lí kinh tế xã hội ở trường THPT thuộc các tỉnh trung du phía bắc

Kû yÕu Héi th¶o khoa häc Khoa §Þa lÝ – Tr−êng §HSP Hµ Néi, 5/2005 HiÖn tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc bé m«n ®Þa lÝ kinh tÕ -x· héi ë tr−êng thpt thuéc c¸c tØnh trung du phÝa B¾c PGS.TS NguyÔn Träng Phóc Khoa §Þa lÝ- Tr−êng §HSP Hµ Néi I. §Æt vÊn ®Ò ChÊt l−îng ®µo t¹o (nãi chung) vµ chÊt l−îng d¹y häc ë tr−êng THPT (nãi riªng) lµ kÕt qu¶ tæng hoµ cña rÊt nhiÒu nh©n tè: V× thÕ, viÖc n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o còng nh− chÊt l−îng d¹y häc bé m«n §Þa lÝ kinh tÕ-x· héi ®ßi hái chóng ta ph¶i xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn nh÷ng nh©n tè cña qu¸ tr×nh d¹y häc (QTDH). Th«ng qua viÖc nghiªn cøu thùc tiÔn d¹y häc bé m«n §Þa lÝ kinh tÕ- x· héi ë tr−êng THPT thuéc c¸c tØnh Trung du phÝa B¾c. Bµi viÕt mong muèn ph¸t hiÖn ra nh÷ng mÆt m¹nh, mÆt h¹n chÕ ®Ó tõ ®ã ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc cña bé m«n trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XXI, gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o vµ chiÕn l−îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ®Êt n−íc (nãi chung) vµ c¸c tØnh Trung du phÝa B¾c (nãi riªng). II. Néi dung 1. HiÖn tr¹ng d¹y häc bé m«n §Þa lÝ kinh tÕ- x· héi ë tr−êng THPT c¸c tØnh thuéc Trung du miÒn nói phÝa B¾c a. Kh¸i qu¸t vÒ ®Þa bµn vµ t×nh h×nh gi¸o dôc cña c¸c tØnh Trung du phÝa B¾c. (§Þa lÝ B¾c Giang, §Þa lÝ Th¸i Nguyªn, §Þa lÝ B¾c Ninh, §Þa lÝ Qu¶ng Ninh, §Þa lÝ VÜnh Phóc, §Þa lÝ Phó Thä). b. Nh÷ng sè liÖu vµ nh÷ng nhËn xÐt vÒ hiÖn tr¹ng d¹y häc §Þa lÝ kinh tÕ- x· héi ë c¸c tr−êng THPT c¸c tØnh Trung du phÝa B¾c khi ph©n tÝch nh÷ng sè liÖu, hiÖn t−îng, sù kiÖn thu thËp ®−îc: (§èi t−îng ®iÒu tra trong 5 tØnh vµ c¸c vïng l©n cËn víi tæng sè tr−êng lµ 130 vµ sè gi¸o viªn lµ 380 trùc tiÕp lµm c«ng t¸c gi¶ng d¹y vµ chØ ®¹o m«n §Þa lÝ ë c¸c tr−êng THPT). 93
b1. VÒ ®éi ngò gi¸o viªn: -Th©m niªn 30 n¨m: 5,9% vµ 2,9% kh«ng tr¶ lêi. NhËn xÐt: - Lùc l−îng gi¸o viªn < 15 n¨m chiÕm 40,4% (gÇn mét nöa) sè gi¸o viªn hiÖn nay. - Lùc l−îng gi¸o viªn tõ 15 - 30 n¨m chiÕm 59,6%, ®©y lµ sè gi¸o viªn cã kinh nghiÖm vµ cã qu¸ tr×nh c«ng t¸c. - Lùc l−îng gi¸o viªn < 5 n¨m chiÕm 9,4% chøng tá sè gi¸o viªn trÎ cßn Ýt, ®©y còng lµ trë ng¹i ®èi víi viÖc ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc (vÝ dô nh− viÖc øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc, kÜ thuËt vµo d¹y häc). - Sè gi¸o viªn tù nguyÖn häc §HSP vµ khoa §Þa lÝ chiÕm 64,3%, ®iÒu nµy lµ mét nh©n tè tÝch cùc ®Ó gi¸o viªn chuyªn t©m víi nghÒ nghiÖp nÕu nh− hä th−êng xuyªn tù lùc, tÝch cùc båi d−ìng chuyªn m«n nghiÖp vô. - Tr−êng ®µo t¹o: Sè gi¸o viªn ®−îc ®µo t¹o t¹i tr−êng §HSP chiÕm 43,1%, §HSP Th¸i Nguyªn chiÕm 25,15%, §HSP ViÖt B¾c chiÕm 18,5%, §HSP II chiÕm 10,7%, §¹i häc n−íc ngoµi chiÕm 1,5%, C§SP kho¶ng 1%. N¬i ®µo t¹o chñ yÕu vÉn lµ §HSP Hµ Néi. - HÖ ®µo t¹o: Sè gi¸o viªn tèt nghiÖp hÖ 4 n¨m chiÕm 93%, sau ®¹i häc kho¶ng
b2. Thùc tr¹ng vÒ c¬ së vËt chÊt phôc vô d¹y häc bé m«n §Þa lÝ kinh tÕ- x∙ héi ë tr−êng THPT. - Phßng bé m«n: 31,8% sè tr−êng cã. V−ên §Þa lÝ: 1,14%. §ñ T¹m ®ñ ThiÕu Kh«ng cã S¸ch gi¸o khoa 58,6% 38,3% 6,1% Tµi liÖu tham kh¶o 2,55% 41,9% 55,55% B¶n ®å treo t−êng 2,6% 63,1% 34,3% ¸t l¸t 5,1% 40,0% 23,0% 31,9% S¸ch bµi tËp 26% 37,4% 31,7% 4,9% Qu¶ cÇu: Tù nhiªn: 57,3% ChÝnh trÞ:19,9% Thiªn v¨n: 1,5% Sa bµn: 1,4% MÉu vËt: 8,7% Video: 26,6% C¸c thiÕt bÞ tù t¹o: 33,9% M¸y vi tÝnh: 37,7% Vµi nhËn xÐt rót ra: - C¬ së vËt chÊt cña c¸c tr−êng hiÖn nay ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu vµ nhiÖm vô d¹y häc bé m«n ë nhµ tr−êng phæ th«ng. - C¸c ph−¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc chñ yÕu lµ ph−¬ng tiÖn truyÒn thèng, tuy nhiªn ë hÇu hÕt c¸c tr−êng vÉn cßn ch−a ®ñ. - C¸c ph−¬ng tiÖn hiÖn ®¹i, tuy ®· cã ë 1/4 sè tr−êng song sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶ v× thiÕu b¨ng video vµ c¸c phÇn mÒm cã néi dung ®Þa lÝ, gi¸o viªn biÕt sö dông c¸c phÇn mÒm nµy cßn chiÕm tØ lÖ qu¸ Ýt. 95
c. T×nh h×nh sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc §Þa lÝ kinh tÕ- x· héi ë ®Þa bµn nghiªn cøu Cã sö dông Kh«ng Kh«ng Tªn c¸c ph−¬ng ph¸p sö dông tr¶ lêi RÊt Th−êng §«i khi vµ h×nh thøc tæ chøc d¹y häc (%) (%) th−êng xuyªn (%) xuyªn ( %) (%) 1 2 3 4 5 6 -Trong c¸c giê häc lÝ thuyÕt 1. ThuyÕt tr×nh (diÔn gi¶ng) 25,5 53,8 18,7 0,9 1,2 2. §µm tho¹i (vÊn ®¸p) 25,52 64,12 9,92 0,02 0,42 3. H−íng dÉn sö dông s¸ch gi¸o khoa 26,6 57,4 15,6 0 0,40 4. H−íng dÉn sö dông tµi liÖu tham kh¶o 6,74 28,14 59,2 3,64 2,24 kh¸c 5. Dïng tranh, ¶nh, s¬ ®å, m« h×nh 7,86 28,6 55,5 1,76 6,26 6. Dïng b¶n ®å 29,78 54,08 9,68 2,58 3,88 7. Dïng m¸y chiÕu, b¶n trong 2,06 2,16 7,76 48,6 39,46 8. Dïng b¨ng ghi ©m, m¸y ghi ©m 0,25 0,25 8,2 42,3 49 9. Dïng b¨ng h×nh, ghi ©m 1,44 1,44 16,9 36,08 44,14 10. Dïng phim ®Ìn chiÕu 0 0,00 0,5 45,65 53,85 11. Dïng phim, vi deo 0 0,00 12,6 43,00 44,40 12. Sö dông m¸y vi tÝnh cã néi dung ®Þa lÝ 0,4 0,4 9,5 43,9 45,8 13. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu trong d¹y häc 0,9 32,00 31,7 8,4 27 14. D¹y häc nªu vÊn ®Ò 6,81 70,85 4,85 5,25 12,25 15. Ph−¬ng ph¸p th¶o luËn 4,40 19,10 67,00 2,2 7,3 - Trong giê luyÖn tËp, ch÷a bµi tËp 16. Bµi tËp 13,68 62,98 10,08 0,78 12,48 17. Yªu cÇu häc sinh dïng s¸ch gi¸o khoa 20,50 73,70 4,9 0,4 0,5 vµ s¸ch bµi tËp 18. Yªu cÇu häc sinh dïng c¸c tµi liÖu 1,50 12,70 76,4 5,2 4,2 tham kh¶o kh¸c 19. Yªu cÇu häc sinh tra cøu vµ t×m tµi liÖu 1,50 16,00 69,8 4,0 8,7 cã liªn quan 20. Tæ chøc th¶o luËn 0,40 10,9 74 7,9 6,8 21. C©u l¹c bé khoa häc §Þa lÝ 0,00 3,1 34,3 28,6 34 22. Gióp ®ì riªng 0,00 8,5 56,2 14 21,3 23. D¹y häc ph©n ho¸, c¸ biÖt ho¸ 0,00 8,8 39,5 18,6 33,1 - H−íng dÉn ®i thùc ®Þa, tham quan 24. Cho häc sinh ®i thùc hµnh, thùc ®Þa 0,4 4,5 35,4 24,3 35,4 ngoµi trêi, kh¶o s¸t ®Þa lÝ ®Þa ph−¬ng 25. Cho häc sinh ®i tham quan di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö 0,33 2,18 39,43 26,43 31,13 26. Cho häc sinh tham quan triÓn l·m khoa 1,02 1,02 30,82 25,92 41,22 häc cã liªn quan (cña TØnh hoÆc Trung −¬ng) - Trong kh©u häc tËp kh¸c 27. H−íng dÉn häc sinh lµm ®Ò tµi, bµi tËp 0,00 8,4 67,8 12,8 11,1 nghiªn cøu mét vÊn ®Ò KT-XH ë ®Þa ph−¬ng 28. H−íng dÉn häc sinh ho¹t ®éng x· héi 0,00 8,9 59,8 19,0 12,3 cã liªn quan ®Õn Bé m«n §Þa lÝ (gi¸o dôc d©n sè, gi¸o dôc m«i tr−êng) 96
29. Nh÷ng ph−¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tæ chøc d¹y häc kh¸c mµ gi¸o viªn th−êng xuyªn sö dông Tû lÖ trung b×nh thêi gian dµnh cho ho¹t ®éng cña häc sinh trong mét tiÕt häc lÝ thuyÕt (%) % 0% 5% 10% 20% Kh«ng tr¶ lêi Tr¶ lêi 5,5 29,8 53,1 11,6 - Trong c¸c giê häc nh÷ng biÖn ph¸p kiÓm tra häc sinh ph¶i ®äc s¸ch gi¸o khoa vµ tµi liÖu tham kh¶o khi tù häc (%) RÊt th−êng xuyªn Th−êng xuyªn §«i khi Kh«ng Kh«ng tr¶ lêi Tr¶ lêi 9,14 62,34 24,94 0,44 3,14 - Tû lÖ trung b×nh sè l−îng sè häc sinh ®−îc kiÓm tra uèn n¾n trùc tiÕp vÒ ph−¬ng ph¸p häc tËp trong mét tiÕt häc luyÖn tËp, ch÷a bµi tËp (%). Trªn 5% Trªn 10% Trªn 20% Trªn 30% Kh«ng tr¶ lêi Tr¶ lêi 18,1 32,0 29,1 20,3 0,5 -Tû lÖ trung b×nh thêi gian ho¹t ®éng cña häc sinh trong mét tiÕt häc luyÖn tËp, ch÷a bµi tËp (%) D−íi 10% D−íi 20% D−íi 30% D−íi 40% Kh«ng tr¶ lêi Tr¶ lêi 8,0 12,2 35,8 35,1 8,9 - Trong c¸c giê d¹y viÖc quan t©m vµ cã biÖn ph¸p cho häc sinh ®−îc ho¹t ®éng vµ chñ ®éng (%) RÊt th−êng xuyªn Th−êng xuyªn §«i khi Kh«ng Kh«ng tr¶ lêi Tr¶ lêi 9,9 76,4 13,2 0,0 0,5 - T×nh h×nh häc tËp cña häc sinh (%) Lo¹i giái Lo¹i kh¸ Lo¹i trung b×nh Lo¹i kÐm Kh«ng tr¶ lêi Tr¶ lêi 7,0 34,3 45,9 2,95 9,85 -Th¸i ®é häc tËp cña häc sinh ®èi víi bé m«n §Þa lÝ (%) Kh«ng thÝch Ch¸n häc B×nh th−êng ThÝch häc Say mª Kh«ng tr¶ lêi Tr¶ lêi 61,6 38,4 97
- Ch−¬ng tr×nh SGK m«n §Þa lÝ kinh tÕ-x· héi ë tr−êng THPT Tõ thùc tÕ gi¶ng d¹y ë tr−êng phæ th«ng kh¼ng ®Þnh −u ®iÓm næi bËt cña ch−¬ng tr×nh, néi dung SGK m«n §Þa lÝ kinh tÕ-x· héi ë tr−êng THPT lµ ®· cung cÊp ®−îc cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng c¬ b¶n cña bé m«n gãp phÇn thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸o dôc phæ th«ng mµ §¶ng, Nhµ n−íc ®· ®Ò ra cho ngµnh. Tuy nhiªn, theo chóng t«i vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò cÇn quan t©m. - VÊn ®Ò ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, néi dung, thêi gian cho c¸c líp cßn cã chç ch−a hîp lÝ. - Néi dung vµ thêi l−îng §Þa lÝ líp 10,11,12 cÇn thay ®æi cho phï hîp víi thùc tÕ vµ yªu cÇu cña c«ng cuéc CNH, H§H ®Êt n−íc. - CÇn t¨ng thªm c¸c bµi thùc hµnh ë líp 10,11,12 vµ chän läc c¸c bµi thùc hµnh ë líp 11. Ngoµi ra ch−¬ng tr×nh hiÖn nay cÇn cËp nhËt kiÕn thøc míi vµ hÊp dÉn h¬n. - KÕt cÊu mét sè bµi cßn ch−a phï hîp, néi dung tr×nh bµy mét sè chç ch−a s¸ng, ch−a logic, khoa häc. - Ngoµi ra cÇn t¨ng c−êng kªnh h×nh vµ quy ®Þnh thèng nhÊt s¸ch h−íng dÉn, s¸ch bµi tËp. 2. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc bé m«n §Þa lÝ kinh tÕ- x· héi (nãi chung) vµ ë c¸c tØnh Trung du phÝa B¾c. a. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c c¬ së ®µo t¹o. - Tr−êng §HSP cÇn ph¶i n©ng cao h¬n n÷a tr×nh ®é cña sinh viªn vÒ kiÕn thøc khoa häc ®Þa lÝ (kiÕn thøc c¬ b¶n cã tÝnh chÊt khoa häc cao vµ hÖ thèng c¸c khoa häc §Þa lÝ tù nhiªn, §Þa lÝ kinh tÕ - x· héi trong ®ã ®Æc biÖt chó ý nh÷ng kiÕn thøc thiÕt thùc phôc vô phæ th«ng). - C¶i tiÕn viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chÊt l−îng sinh viªn nhÊt lµ cÇn kÕt hîp gi÷a kiÓm tra tù luËn vµ kiÓm tra tr¾c nghiÖm. - Ph¶i bè trÝ cho c¸c gi¶ng viªn trÎ cã mét thêi gian gi¶ng d¹y ë phæ th«ng. - C¸c bé m«n cÇn x©y dùng néi dung thùc hµnh cho tõng häc phÇn s¸t víi ch−¬ng tr×nh phæ th«ng. - X©y dùng l¹i c¸c gi¸o tr×nh Lý luËn vµ ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®Þa lÝ ë c¸c tr−êng §¹i häc S− ph¹m. 98
b. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng ch−¬ng tr×nh, SGK §Þa lÝ kinh tÕ- x∙ héi theo h−íng b¸m s¸t môc tiªu cña ch−¬ng tr×nh phæ th«ng. - T¨ng c−êng gi¸o dôc t− t−ëng trong néi dung, ch−¬ng tr×nh SGK. - HiÖn ®¹i ho¸ néi dung khoa häc song cã chän läc mang tÝnh thiÕt thùc phôc vô yªu cÇu thùc tiÔn. - Néi dung ch−¬ng tr×nh ph¶i båi d−ìng ®−îc n¨ng lùc, phÈm chÊt...®¸p øng môc tiªu gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn con ng−êi ViÖt Nam trong thêi k× CNH, H§H ®Êt n−íc. c. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt vµ ph−¬ng tiÖn d¹y häc. - Cñng cè vµ x©y dùng c¬ së vËt chÊt vµ ph−¬ng tiÖn cÇn thiÕt, tèi thiÓu cho c¸c tr−êng. - T¨ng c−êng c¸c thiÕt bÞ cã tÝnh n¨ng sö dông ë nhiÒu líp, nhiÒu bµi, nhiÒu cÊp kh¸c nhau. - T¨ng c−êng c¸c thiÕt bÞ nghe nh×n hiÖn ®¹i song song víi båi d−ìng gi¸o viªn nh÷ng kÜ n¨ng cÇn thiÕt ®Ó sö dông hiÖu qu¶ c¸c ph−¬ng tiÖn nµy (trong ®ã cã sö dông C«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng). - X©y dùng c¸c phÇn mÒm §Þa lÝ cho mét sè bµi, mét sè ch−¬ng ë mét sè khèi, líp phï hîp víi néi dung ch−¬ng tr×nh, SGK hiÖn hµnh. d. Nhãm gi¶i ph¸p ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc §Þnh h−íng vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc bé m«n §Þa lÝ kinh tÕ- x· héi. - C¸ch thøc tiÕn hµnh (C¶i tiÕn ph−¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng. Sö dông mét sè ph−¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc. ¸p dông mét sè ph−¬ng ph¸p d¹y häc cã øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt nh− b¨ng Video gi¸o khoa, phÇn mÒm vi tÝnh). - §iÒu kiÖn thùc hiÖn (§èi víi nh÷ng nhµ qu¶n lÝ, l·nh ®¹o. §èi víi gi¸o viªn, ®èi víi häc sinh ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò sÏ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc §Þa lÝ trong xu thÕ tiÕn bé cña khoa häc kÜ thuËt). - Nh÷ng con ®−êng ®æi míi (x¸c ®Þnh l¹i môc tiªu bµi häc. §æi míi c¸ch thiÕt kÕ bµi gi¶ng. Sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc. §æi míi c¸ch kiÓm tra ®¸nh gi¸. §æi míi viÖc ®¸nh gi¸ gi¸o viªn). 99
e. Nhãm gi¶i ph¸p båi d−ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é gi¸o viªn. - X¸c ®Þnh h×nh thøc båi d−ìng thÝch hîp cho tõng ®èi t−îng - X©y dùng néi dung tËp huÊn, båi d−ìng cho tõng ®èi t−îng. g. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi chÕ ®é chÝnh s¸ch. - ¦u tiªn cho vïng s©u, vïng xa vÒ c¬ së vËt chÊt, vÒ ®é ngò gi¸o viªn, vÒ chÕ ®é vËt chÊt, tinh thÇn, vÒ båi d−ìng tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, vÒ cö ®i häc Th¹c sÜ, TiÕn sÜ phï hîp víi chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n−íc. - Cho phÐp chuyÓn vïng sau mét sè n¨m c«ng t¸c. - §èi víi nh÷ng gi¸o viªn cã t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp cÇn cã th¸i dé khen, chª râ rµng, khuyÕn khÝch gi¸o viªn cã tr¸ch nhiÖm víi nghÒ nghiÖp, cã tinh thÇn phÊn ®Êu trong chuyªn m«n. h. C¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c cÊp l∙nh ®¹o. C¸c cÊp l·nh ®¹o ph¶i thùc sù qu¸n triÖt nh÷ng NghÞ quyÕt cña Trung −¬ng vµ cña Bé Gi¸o dôc- §µo t¹o vÒ vÊn ®Ò n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o vµ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay. ViÖc tæ chøc, chØ ®¹o, thùc hiÖn c«ng t¸c d¹y häc ë THPT (nãi chung) vµ bé m«n §Þa lÝ kinh tÕ- x· héi (nãi riªng) ph¶i thÓ hiÖn qua c¸c v¨n b¶n cô thÓ tr¸nh chung chung. - Mçi Së Gi¸o dôc-§µo t¹o ph¶i cã mét c¸n bé chuyªn tr¸ch vÒ vÊn ®Ò ®æi míi PPDH. - HiÖu tr−ëng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc n©ng cao chÊt l−îng vµ ®æi míi PPDH. - Ngoµi ra, cÇn cã sù huy ®éng c¸c tæ chøc chÝnh trÞ -x· héi, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo sù nghiÖp gi¸o dôc. i. Gi¶i ph¸p ®èi víi häc sinh. - Gi¸o dôc ®éng c¬, th¸i ®é häc tËp víi bé m«n. - §éng viªn, khuyÕn khÝch häc sinh giái. 100
III. kÕt luËn Th«ng qua bµi viÕt nµy, chóng t«i hi väng nªu lªn mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ viÖc d¹y häc bé m«n §Þa lÝ ë mét sè tØnh thuéc Trung du phÝa B¾c; tuy nhiªn bµi viÕt cña chóng t«i cßn mét sè h¹n chÕ: - §Þa bµn ®iÒu tra qu¸ réng, do ®ã chóng t«i kh«ng thÓ ®iÒu tra ®−îc tÊt c¶ c¸c ®èi t−îng gi¸o viªn ë c¸c tØnh trªn, nhÊt lµ mét sè tr−êng ë c¸c vïng xa thuéc tØnh Th¸i Nguyªn vµ Phó Thä, nh÷ng nhËn ®Þnh cña chóng t«i cßn ch−a ®Çy ®ñ, trong thêi gian tíi, chóng t«i sÏ cè g¾ng bæ cøu ®Ó phôc vô c«ng t¸c ®µo t¹o vµ nghiªn cøu trong c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n cña m×nh. Mong c¸c ®éc gi¶ coi ®©y nh− lµ mét tµi liªu tham kh¶o ®Ó cã c¸i nh×n ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò d¹y häc bé m«n §Þa lÝ (nãi chung) vµ §Þa lÝ kinh tÕ-x· héi ë tr−êng THPT hiÖn nay. Tãm T¾t B»ng nh÷ng minh chøng (thùc tr¹ng vµ c¸c sè liÖu), bµi viÕt ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ cña viÖc d¹y häc §Þa lÝ kinh tÕ-x· héi ë tr−êng THPT c¸c tØnh Trung du phÝa B¾c trªn c¸c khÝa c¹nh sau: - Ch−¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa §Þa lÝ líp 10,11,12. - Tr×nh ®é chuyªn m«n, tiÒm n¨ng s− ph¹m cña ®é ngò gi¸o viªn THPT. - T×nh h×nh sö dông c¸c h×nh thøc vµ ph−¬ng ph¸p d¹y häc §Þa lÝ. - C¬ së vËt chÊt vµ ph−¬ng tiÖn thiÕt bÞ kÜ thuËt d¹y häc §Þa lÝ hiÖn nay. - Së thÝch vµ tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh trong häc tËp §Þa lÝ. Tõ ®ã b−íc ®Çu ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l−îng d¹y häc bé m«n §Þa lÝ ë tr−êng THPT (nãi chung) vµ ë c¸c tr−êng THPT thuéc c¸c tØnh Trung du phÝa B¾c (nãi riªng) trªn c¸c ph−¬ng diÖn: - Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi c¬ së ®µo t¹o. - Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ x©y dùng ch−¬ng tr×nh, SGK THPT. - Gi¶i ph¸p ®èi víi viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt vµ ph−¬ng tiÖn d¹y häc - Nh÷ng ®æi míi vÒ ph−¬ng ph¸p d¹y häc §Þa lÝ trong xu thÕ ph¸t triÓn LLDH §Þa lÝ vµ sù tiÕn bé cña khoa häc kÜ thuËt. - Nhãm gi¶i ph¸p vÒ båi d−ìng, n©ng cao tr×nh ®é gi¸o viªn còng nh− c¸c chÕ ®é vµ chÝnh s¸ch ®èi víi gi¸o viªn. - Mét sè gi¶i ph¸p ®èi víi häc sinh. - C¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c cÊp l·nh ®¹o ngµnh Gi¸o dôc 101