Hiệu quả phục hồi vận động của phương pháp châm cải tiến kết hợp vận động trị liệu trên bệnh nhân nhồi máu não trên lều

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> HIỆU QUẢ PHỤC HỒI VẬN ĐỘNG CỦA PHƯƠNG PHÁP CHÂM CẢI TIẾN<br /> KẾT HỢP VẬN ĐỘNG TRỊ LIỆU TRÊN BỆNH NHÂN NHỒI MÁU NÃO<br /> TRÊN LỀU<br /> Trịnh Thị Diệu Thường*, Phan Quan Chí Hiếu*<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Tình hình và mục đích nghiên cứu: Nhiều đề tài về châm cứu cải tiến kết hợp giữa lý luận YHCT và<br /> YHHĐ được đánh giá có hiệu quả. Ngoài ra, các nghiên cứu chứng minh tác dụng của vật lý trị liệu kết hợp với<br /> tập luyện tinh thần trong điều trị yếu liệt sau đột quỵ. Những nghiên cứu tác dụng của đầu châm trong phục hồi<br /> di chứng vận động ở bệnh nhân đột quỵ thông qua tác động gián tiếp trên da đầu để gây tác động đến vùng vận<br /> động trên não bộ. Những công trình trên cho thấy yếu tố tinh thần như tri giác, tỉnh thức ảnh hưởng dến quá<br /> trình điều trị. Vì vậy, nghiên cứu này tiến hành nhằm chứng minh hiệu quả phục hồi vận động của châm cứu cải<br /> tiến phối hợp với tập vận động chủ động (yếu tố tỉnh thức, yếu tố hợp tác) có giúp làm tăng hiệu quả điều trị so<br /> với châm cứu cải tiến đơn thuần hay không?<br /> Thiết kế nghiên cứu: Thử nghiệm lâm sàng, ngẫu nhiên có nhóm chứng, đa trung tâm (BV. Y học cổ<br /> truyền TP. HCM, BV 175, Cơ sở 3 – BV Đại học Y dược Tp. HCM) từ tháng 4/2011 đến tháng 12/2012.<br /> Đối tượng nghiên cứu: 108 bệnh nhân nhồi máu não trên lều (49 nữ, 59 nam), 16 bệnh nhân nhỏ hơn 50<br /> tuổi, 92 bệnh nhân trên 50 tuổi được điều trị và theo dõi trong 3 liệu trình (10 ngày/ liệu trình). Nhóm chứng<br /> được châm cứu cải tiến và nhóm can thiệp được điều trị bằng thể châm cải tiến phối hợp tập vận động chủ động,<br /> Sau điều trị bệnh nhân được đánh giá mức độ hồi phục vận động dựa vào thang điểm Barthel, thang điểm<br /> Modified Rankin Scale, test xếp vòng/ lỗ, thời gian đi bộ 10m sau 1 liệu trình, 2 liệu trình, 3 liệu trình.<br /> Kết quả: Phương pháp châm cứu cải tiến phối hợp tập vận động trong lúc châm giúp phục hồi vận động tốt<br /> hơn châm cứu cải tiến qua thang đo Barthel, thời gian đi được 10m, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê (p0,05)<br /> <br /> Một lần điều trị không quá 3 liệu trình.<br /> <br /> Chỉ tiêu theo dõi:<br /> <br /> ðặc ñiểm<br /> <br /> Sinh hiệu: mạch, nhiệt độ, huyết áp.<br /> Sự phục hồi khả năng vận động của chi bị<br /> yếu liệt: theo thang điểm Barthel, theo thang<br /> điểm Modified Rankin Scale<br /> Thời gian bệnh nhân đi được 10m (có hoặc<br /> không có dụng cụ hỗ trợ).<br /> Test khéo tay: để theo dõi số vòng bệnh nhân<br /> bỏ được trong một phút.<br /> <br /> 28<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> 0,05)<br /> Nhóm chứng Nhóm can<br /> (n=54)<br /> thiệp (n=54)<br /> n<br /> %<br /> n<br /> %<br /> Tăng huyết áp<br /> Không<br /> 13<br /> 24,07 14<br /> 25,93<br /> Có<br /> 41<br /> 75,93 40<br /> 74,07<br /> Béo phì<br /> Không<br /> 51<br /> 94,44 49<br /> 90,74<br /> Có<br /> 3<br /> 5,56<br /> 5<br /> 9,26<br /> Mạch (trung bình ± ñộ lệch 81,48 ± 6,01 81,43 ± 8,35<br /> chuẩn)<br /> Nhiệt ñộ (trung bình ± ñộ 36,83 ± 0,24 36,80 ± 0,25<br /> lệch chuẩn)<br /> Hô hấp (trung bình ± ñộ lệch 19,85 ± 0,53 19,83 ± 0,54<br /> chuẩn)<br /> Huyết áp tâm thu (trung bình 126,48 ± 17,7<br /> 130 ± 15,9<br /> ± ñộ lệch chuẩn)<br /> Huyết áp tâm trương (trung 76,48 ± 9,54<br /> 77,9 ± 8,55<br /> bình ± ñộ lệch chuẩn)<br /> Cân nặng, (trung bình ± ñộ 54,61 ± 9,42 57,81 ± 8,99<br /> lệch chuẩn) kg<br /> Chiều cao (trung bình ± ñộ 159,91 ± 7,49 161,43 ± 6,95<br /> lệch chuẩn) cm<br /> BMI, tb (ñộ lệch chuẩn)<br /> 21,22 ± 2,35 22,08 ± 2,31<br /> ðặc ñiểm<br /> <br /> Bảng 3: Đặc điểm cận lâm sàng (p>0,05)<br /> <br /> Glucose máu,<br /> Triglyceride<br /> Cholesterol<br /> HDL-cho<br /> LDL-cho<br /> Rối loạn lipid<br /> Không<br /> máu<br /> Có<br /> Bệnh lý tại tim<br /> Không<br /> Có<br /> <br /> Nhóm chứng<br /> (n=54)<br /> 5,89<br /> 1,21<br /> 2,65<br /> 1,14<br /> 4,96<br /> 1,24<br /> 1,07<br /> 0,27<br /> 2,71<br /> 1,16<br /> 18<br /> 33,96<br /> 35<br /> 66,04<br /> 23<br /> 42,59<br /> 31<br /> 57,41<br /> <br /> Nhóm can<br /> thiệp (n=54)<br /> 5,53 0,99<br /> 2,56 1,21<br /> 5,12 1,26<br /> 1,05 0,27<br /> 2,89 1,04<br /> 20<br /> 37,04<br /> 34<br /> 62,96<br /> 31<br /> 57,41<br /> 23<br /> 42,59<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Nhận xét: Không tìm thấy sự khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê<br /> <br /> Kết quả điều trị<br /> Hiệu quả phục hồi chức năng vận động (dựa<br /> theo Barthel)<br /> Bảng 4: Hiệu quả phục hồi vận động theo thang đo<br /> Barthel ở hai nhóm theo thời gian<br /> Nhóm chứng<br /> Thời gian Mean Median<br /> (SD) (p25-p75<br /> T0<br /> T1<br /> T2<br /> T3<br /> Khác biệt<br /> T0-T3<br /> <br /> 39 (15) 45 (20-50)<br /> 48 (15) 50 (30-60)<br /> 58 (15) 58 (50-75)<br /> 66 (16) 60 (60-80)<br />