Hiệu quả từ các dự án nông thôn miền núi ở Thanh Hóa

khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo<br /> <br /> <br /> <br /> HIỆU QUẢ TỪ CÁC DỰ ÁN NÔNG THôN MIỀN NÚI Ở THANH HÓA<br /> TS Nguyễn Ngọc Túy<br /> Giám đốc Sở KH&CN Thanh Hóa<br /> <br /> <br /> <br /> Trong những năm qua, được sự quan tâm hỗ trợ của Bộ<br /> Khoa học và Công nghệ (KH&CN), nhiều dự án thuộc<br /> Chương trình nông thôn miền núi đã được triển khai<br /> thực hiện tại tỉnh Thanh Hóa. Kết quả thực hiện các dự<br /> án này thực sự tạo được điểm sáng về ứng dụng tiến bộ<br /> KH&CN, thúc đẩy liên kết 4 nhà trong sản xuất, mang<br /> lại hiệu quả kinh tế - xã hội thiết thực cho địa phương,<br /> góp phần nâng cao trình độ sản xuất, dân trí và cải<br /> thiện đời sống người dân...<br /> <br /> Tác động của Chương trình nông thôn xuất rau an toàn với diện tích gần dược liệu ở huyện Bá Thước1 đã<br /> miền núi đối với sự phát triển kinh tế 1.000 ha; chăn nuôi phát triển tạo cho người dân miền núi làm<br /> - xã hội tại địa phương theo hướng gia trại, trang trại; quen với kỹ thuật sản xuất giống<br /> xây dựng vùng thâm canh luồng và trồng dược liệu, có khả năng<br /> Từ năm 2001 đến nay, tỉnh<br /> tập trung với diện tích hàng chục độc lập nhân rộng mô hình sản<br /> Thanh Hóa đã được Bộ KH&CN<br /> nghìn ha; cải tạo và khai thác tốt xuất hàng hóa và có thêm thực<br /> phê duyệt thực hiện 20 dự án<br /> rừng vầu, đảm bảo nguyên liệu tiễn về khả năng chuyển dịch cơ<br /> thuộc Chương trình nông thôn cấu cây trồng ngày càng có hiệu<br /> miền núi. Các nhiệm vụ đề xuất phục vụ sản xuất ngành hàng thủ<br /> công mỹ nghệ xuất khẩu. Các quả trên vùng đất gắn bó lâu đời<br /> tham gia Chương trình đảm bảo với nền sản xuất nông nghiệp tự<br /> phù hợp với quy hoạch tổng thể địa phương nơi triển khai dự án<br /> cung, tự cấp; có thêm cơ hội tự<br /> phát triển kinh tế - xã hội của đã được tiếp nhận và ứng dụng<br /> so sánh đánh giá việc trồng cây<br /> tỉnh, của vùng, tập trung vào các công nghệ để chủ động sản xuất<br /> thuốc với cây trồng khác, đặc<br /> cây trồng, vật nuôi chủ lực của các giống cây trồng trong nông biệt là đối với người dân các bản<br /> địa phương như mía, luồng, vầu, nghiệp, lâm nghiệp, phát triển Son - Bá - Mười (xã Lũng Cao) và<br /> các loại cây dược liệu quý, chăn các sản phẩm có lợi thế của địa các vùng lân cận khó khăn về đời<br /> nuôi dê, bò, lợn, gà, đà điểu… phương về nghề trồng nấm, đan sống do điều kiện thời tiết khắc<br /> Thông qua việc triển khai thực đèn lồng xuất khẩu, du nhập và nghiệt.<br /> hiện các dự án nông thôn miền cải tạo các giống vật nuôi thích<br /> núi, tỉnh Thanh Hoá đã tiếp nhận hợp với hàng trăm quy trình kỹ Sự thành công của mô hình<br /> được nhiều tiến bộ KH&CN áp trồng hoa tươi chất lượng cao tại<br /> thuật công nghệ tiên tiến; đào tạo<br /> dụng vào sản xuất, đời sống tại TP Thanh Hóa2 đã thu hút được<br /> hàng trăm kỹ thuật viên cơ sở và<br /> các địa bàn nông thôn, miền núi, tập huấn các tiến bộ KH&CN cho<br /> vùng sâu, vùng xa, vùng đồng gần 3.000 lượt nông dân. Kết quả 1<br /> Dự án “Xây dựng mô hình sản xuất giống và<br /> bào dân tộc ít người; góp phần<br /> các dự án đã tạo ra được nhiều trồng dược liệu tại huyện Bá Thước, Thanh<br /> tích cực phát triển kinh tế - xã<br /> mô hình ứng dụng và chuyển giao Hóa” do UBND huyện Bá Thước chủ trì.<br /> hội, nâng cao chất lượng cuộc<br /> tiến bộ KH&CN vào sản xuất đạt 2<br /> Dự án “Xây dựng mô hình ứng dụng công<br /> sống, đảm bảo quốc phòng - an<br /> hiệu quả cao, có thể kể đến như: nghệ sản xuất hoa tươi chất lượng cao có<br /> ninh trên địa bàn tỉnh. Bước đầu hiệu quả ở vùng ngoại ô, TP Thanh Hóa” do<br /> đã hình thành được các vùng sản Mô hình sản xuất giống và trồng UBND TP Thanh Hóa chủ trì.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 45<br /> Soá 9 naêm 2019<br />  Khoa học - Công nghệ và đổi mới sáng tạo<br /> <br /> <br /> tại Khu bảo tồn thiên nhiên Pù<br /> Luông, Thanh Hóa” (do Khu bảo<br /> tồn thiên nhiên Pù Luông chủ trì)<br /> đã tiếp nhận các quy trình nông<br /> lâm kết hợp, các quy trình trồng<br /> xen cây lâu năm và cây ngắn<br /> ngày. Trồng 50 ha rừng luồng<br /> thâm canh; chăn nuôi bò cái sinh<br /> sản kết hợp trồng cỏ Voi VA06;<br /> nuôi gà đồi và vịt cổ lũng; trồng<br /> xen cây lâu năm ngắn ngày. Kết<br /> quả của dự án đã góp phần làm<br /> thay đổi tập quán canh tác, nâng<br /> cao nhận thức của người dân, là<br /> mô hình điểm để các hộ còn lại<br /> trong các thôn, bản, xã vùng lân<br /> cận làm theo, tạo thêm việc làm,<br /> Mô hình sản xuất nấm dược liệu theo hướng công nghiệp tại Thanh Hóa. nâng cao thu nhập cho người<br /> dân, hạn chế việc khai thác rừng<br /> một bộ phận không nhỏ lực lượng 100.000-150.000vđồng/ngày), không đúng quy định, tạo được sự<br /> lao động khu vực thành phố và tận dụng nguồn phụ phẩm nông gắn kết giữa các hoạt động bảo<br /> vùng phụ cận, tăng thu nhập nghiệp (rơm rạ, bã mía...) góp tồn, bảo vệ và phát triển rừng đặc<br /> cho người lao động và góp phần phần bảo vệ môi trường, xây dựng dụng tại Khu bảo tồn.<br /> thực hiện có kết quả chủ trương nông thôn mới. Đặc biệt, dự án Việc xây dựng và nhân rộng<br /> chuyển đổi cơ cấu cây trồng, làm còn chuyển giao thành công kỹ thành công mô hình nuôi nhím,<br /> tăng giá trị trên một đơn vị diện thuật nhân giống và sản xuất nấm nhân giống cây lâm nghiệp, trồng<br /> tích canh tác. Đến nay, người dân thương phẩm cho tỉnh Hủa Phăn, rừng thâm canh và phát triển kinh<br /> và các doanh nghiệp vừa và nhỏ CHDCND Lào.<br /> tại TP Thanh Hóa đã mở rộng<br /> Mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ<br /> diện tích trồng hoa lên gấp hàng<br /> thuật chăn nuôi gia súc, gia cầm<br /> chục lần so với các mô hình dự án<br /> tại 6 xã đặc biệt khó khăn của<br /> đã xây dựng, đặc biệt một số mô<br /> huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh<br /> hình trồng hoa công nghệ cao đã<br /> Hóa4 đã góp phần nâng cao dân<br /> cho thu nhập 500-700 triệu đồng/<br /> trí, thay đổi tập quán chăn nuôi<br /> ha/năm.<br /> kém hiệu quả, mở ra hướng sản<br /> Từ kết quả mô hình sản xuất, xuất mới có khả năng bảo vệ và<br /> chế biến và tiêu thụ nấm ăn, nấm phát triển nguồn giống dê, lợn, Mô hình nuôi nhím tại Khu bảo tồn<br /> dược liệu theo hướng công nghiệp gà chất lượng cao, tăng thu nhập thiên nhiên Xuân Liên.<br /> tại Thanh Hóa3, đến nay đã hình cho người dân, góp phần xóa đói<br /> thành và phát triển nghề trồng giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã tế theo hướng sinh thái tổng hợp<br /> nấm tại 24/27 huyện, thị xã, thành hội cho người dân vùng nông thôn phục vụ phát triển, ổn định kinh<br /> phố trong tỉnh, chủ động cung ứng miền núi của tỉnh Thanh Hóa. tế - xã hội vùng đệm tại Khu bảo<br /> giống nấm ăn, nấm dược liệu tại tồn thiên nhiên Xuân Liên5 đã tác<br /> Các mô hình của dự án “Ứng động tích cực đến xã hội và môi<br /> chỗ, đáp ứng nhu cầu sản xuất<br /> dụng tiến bộ KH&CN xây dựng mô<br /> nấm tại địa phương, tạo công<br /> hình phát triển kinh tế theo hướng<br /> ăn việc làm, tăng thu nhập cho<br /> sinh thái tổng hợp cho người dân<br /> lao động nông thôn (bình quân Dự án“Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xây<br /> 5<br /> <br /> dựng mô hình nuôi nhím, nhân giống cây<br /> lâm nghiệp và trồng rừng thâm canh phục<br /> 3<br /> Dự án“Xây dựng mô hình sản xuất, chế 4<br /> Dự án“Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật chăn nuôi vụ phát triển, ổn định kinh tế - xã hội vùng<br /> biến và tiêu thụ nấm ăn, nấm dược liệu theo gia súc, gia cầm tại 6 xã đặc biệt khó khăn đệm Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên,<br /> hướng công nghiệp tại Thanh Hóa” do Trung huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa” do tỉnh Thanh Hoá” do Khu bảo tồn thiên nhiên<br /> tâm Nuôi cấy mô thực vật Thanh Hóa chủ trì. UBND huyện Thạch Thành chủ trì. Xuân Liên chủ trì.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 46<br /> Soá 9 naêm 2019<br />  khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo<br /> <br /> <br /> trường. Thông qua dự án đã tạo<br /> thêm việc làm, nâng cao hiệu quả<br /> kinh tế và tạo thu nhập ổn định<br /> cho người dân; giảm thiểu chặt<br /> phá rừng, tăng độ che phủ, hạn<br /> chế xói mòn, bảo vệ đất, tiết kiệm<br /> nguồn nước dự trữ cho vùng lòng<br /> hồ tại vùng đệm Khu bảo tồn thiên<br /> nhiên Xuân Liên. Dự án đã sản<br /> xuất thành công giống cây keo<br /> lai nuôi cấy mô, xây dựng thành<br /> công mô hình chiết luồng, mô<br /> hình trám ghép và các mô hình<br /> trồng rừng thâm canh (trồng được<br /> 10 ha luồng thâm canh, 15 ha<br /> keo lai...). Mô hình nuôi nhím sinh<br /> sản và thương phẩm đạt kết quả<br /> tốt với trọng lượng trung bình đàn<br /> nhím đạt 8-9 kg/con, tăng 0,7-0,8 Kiểm tra mô hình trồng cam công nghệ cao (dự án thuộc Chương trình nông thôn<br /> kg/con so với nuôi bình thường. miền núi) năm 2018.<br /> Một vài đề xuất, kiến nghị đối với cơ<br /> chế quản lý của Chương trình nông tuyên truyền, đẩy mạnh công tác Đồng thời, xem xét điều chỉnh<br /> thôn miền núi khuyến nông, khuyến lâm. mức hỗ trợ của Chương trình cho<br /> dự án. Cơ chế hỗ trợ hiện tại của<br /> Chương trình nông thôn miền Hai là, cần có chính sách và cơ<br /> Chương trình là Nhà nước chỉ hỗ<br /> núi đã mang lại kết quả rất lớn, chế ưu đãi thúc đẩy các nhà khoa<br /> trợ tối đa 30% tổng kinh phí thực<br /> những hiệu quả tích cực, thể hiện học tìm giải pháp hỗ trợ các địa<br /> hiện dự án, còn lại là đối ứng của<br /> được vai trò của KH&CN trong phương trong việc phát triển nông<br /> doanh nghiệp và người dân, nên<br /> việc thúc đẩy phát triển kinh tế - nghiệp ứng dụng công nghệ cao<br /> việc thực hiện các mô hình dự án<br /> xã hội tại vùng nông thôn miền núi và ứng dụng công nghệ cao trong<br /> gặp nhiều khó khăn vì người dân<br /> còn nhiều khó. Từ thực tiễn triển các dự án thuộc Chương trình<br /> và các doanh nghiệp tham gia<br /> khai thực hiện và quản lý các dự nông thôn miền núi để góp phần<br /> Chương trình thuộc vùng nông<br /> án thuộc Chương trình nông thôn phát triển kinh tế - xã hội tại vùng<br /> thôn miền núi có tiềm lực hạn chế.<br /> miền núi trên địa bàn tỉnh Thanh nông thôn và miền núi.<br /> Năm là, trong thời gian tới,<br /> Hóa từ năm 2001 đến nay, để Ba là, có cơ chế quy định việc<br /> Chương trình nông thôn miền<br /> Chương trình này phát huy hiệu phối hợp, kết hợp giữa cơ quan<br /> núi cần hỗ trợ để phát triển các<br /> quả hơn nữa, chúng tôi xin đề chủ trì, chủ nhiệm dự án, chính<br /> loại cây, con đặc sản, duy trì phát<br /> xuất một số vấn đề sau: quyền địa phương nơi triển khai<br /> triển các nghề truyền thống nhằm<br /> dự án, cơ quan quản lý ngành<br /> Một là, cần ban hành cơ chế nâng cao giá trị và hình thành các<br /> trong việc tổng kết, đánh giá kết<br /> phối hợp, lồng ghép với các vùng sản xuất hàng hóa lớn, góp<br /> quả các dự án triển khai có hiệu<br /> chương trình khác để tập trung phần vào phát triển kinh tế - xã<br /> quả để xây dựng kế hoạch duy trì<br /> sức mạnh tổng hợp về nguồn tài hội các địa phương ?<br /> và nhân rộng.<br /> chính và đội ngũ kỹ thuật viên các<br /> dự án tại cùng một địa bàn, nhằm Bốn là, những dự án thuộc<br /> huy động được nhiều nguồn lực nhóm Trung ương quản lý nên<br /> xã hội thực hiện chuyển giao công cân đối kinh phí quản lý cho Sở<br /> nghệ, nhân rộng kết quả các mô KH&CN địa phương để phục vụ<br /> hình, đồng thời có giải pháp phối cho việc phối hợp giám sát, kiểm<br /> hợp như vay vốn ưu đãi, thông tin tra tiến độ, hướng dẫn báo cáo.<br /> <br /> <br /> <br /> 47<br /> Soá 9 naêm 2019<br />