zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Tự Nhiên

» Môi trường

Hóa môi trường - Chương 9

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Báo xấu

90
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo giáo trình hóa môi trường - Chương 9 Phosphorus và phosphate

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hóa môi trường - Chương 9

Tel: (08)5150181 COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG Fax: (08)8114594 TAÀM NHÌN XANH GREE www.gree-vn.com GREEN EYE ENVIRONMENT CHÖÔNG 9 PHOSPHORUS & PHOSPHATE 9.1 GIÔÙI THIEÄU CHUNG Xaùc ñònh phosphate ñaõ nhanh choùng trôû thaønh moät vieäc laøm caàn thieát cuûa kyõ sö moâi tröôøng do hoï nhaän ra raèng nhieàu hôïp chaát phosphorus aûnh höôûng leân nhöõng quaù trình xöû lyù chaát thaûi. Thoâng thöôøng chæ coù nhöõng daïng hôïp chaát phosphorus voâ cô gaây aûnh höôûng nhö caùc daïng phosphate hay caùc daïng phaân töû khöû nöôùc nhö polyphosphate hay condensed phosphate. Nhöõng hôïp chaát phosphorus höõu cô thöôøng khoâng ñöôïc quan taâm. Nöôùc caáp Polyphosphate ñöôïc söû duïng trong nöôùc caáp nhö laø moät nhaân toá kieåm soaùt söï aên moøn. Chuùng cuõng ñöôïc söû duïng cho caùc daïng nöôùc meàm ñeå oån ñònh haøm löôïng calcium carbonate nhaèm loaïi boû söï taùi taïo muoái carbonate. Beà maët cuûa nöôùc caáp laø nôi phaùt trieån cuûa moät soá vi sinh vaät nöôùc. Nhöõng sinh vaät töï do hay nhöõng sinh vaät noåi ñöôïc goïi laø phieâu sinh (plankton) vaø ñaây laø loaøi sinh vaät raát ñöôïc caùc kyõ sö moâi tröôøng quan taâm. Nhöõng phieâu sinh mang tính ñoäng vaät goïi laø phieâu sinh ñoäng vaät (zooplankton) vaø nhöõng phieâu sinh mang tính thöïc vaät ñöôïc goïi laø phytoplankton (phieâu sinh thöïc vaät). Sau cuøng laø taûo mang tính thöïc vaät (trong teá baøo cuûa nhöõng sinh vaät naøy coù chöùa chlorophyll), chuùng phaùt trieån maïnh vaø phuï thuoäc vaøo nhöõng nguyeân toá dinh döôõng trong nöôùc. Nhieàu nghieân cöùu ñaõ cho thaáy raèng nitrogen vaø phosphorus laø 2 nguyeân toá aûnh höôûng leân söï taêng tröôûng cuûa taûo vaø vi khuaån vaø khi löôïng nguyeân toá naøy bò giôùi haïn thì noù cuõng laø nhaân toá giôùi haïn toác ñoä taêng tröôûng vaø phaùt trieån cuûa taûo vaø vi khuaån. ÔÛ nhöõng nôi coù haøm löôïng nitrogen vaø phosphorus cao laøm thuùc ñaåy hieän töôïng nôû hoa cuûa taûo gaây taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng. Kinh nghieäm cho thaáy raèng hieän töôïng nôû hoa khoâng theå xaûy ra khi haøm löôïng nitrogen hoaëc phosphorus hoaëc caû hai bò giôùi haïn. Möùc tôùi haïn cho phosphorus voâ cô vaøo khoaûng 0,005 mg/L hoaëc 5μ/L trong ñieàu kieän taêng tröôûng muøa heø. Xöû lyù nöôùc thaûi Nöôùc thaûi sinh hoaït raát giaøu caùc hôïp chaát phosphorus. Chuû yeáu laø ôû trong nöôùc taåy röûa toång hôïp, chöùa khoaûng töø 2 – 3 mg/L vaø nhöõng hôïp chaát voâ cô khaùc chieám khoaûng töø 0,5 – 1 mg/l. Haàu heát nhöõng phosphorus voâ cô coù ñöôïc laø töø chaát thaûi cuûa con ngöôøi do quaù trình phaân huûy protein vaø söï giaûi phoùng phosphate töø nöôùc tieåu. Trung bình moät ngöôøi daân Myõ giaûi phoùng moät löôïng phosphorus laø 1,5 g/ngaøy. ThS: Huyønh Ngoïc Phöông Mai 9-1 © Copyright 2006 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
Tel: (08)5150181 COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG Fax: (08)8114594 TAÀM NHÌN XANH GREE www.gree-vn.com GREEN EYE ENVIRONMENT Haàu heát boät giaët toång hôïp sieâu caáp ñöôïc saûn xuaát cho thò tröôøng gia duïng chöùa moät löôïng lôùn polyphosphate. Ña soá trong chuùng chöùa töø 12 – 13% phosphorus hoaëc hôn 50% polyphosphate. Söû duïng nhöõng nguyeân lieäu naøy nhö laø moät chaát thay theá cho xaø phoøng ñaõ laøm gia taêng löôïng phosphorus trong nöôùc thaûi sinh hoaït. Töø caùc soá lieäu veà polyphosphat ñöôïc baùn cho ngaønh coâng nghieäp chaát taåy röûa. Ngöôøi ta öôùc tính ñöôïc raèng, nöôùc thaûi sinh hoaït seõ chöùa moät löôïng phosphorus voâ cô nhieàu hôn gaáp 2 – 3 laàn so vôùi khi chaát taåy röûa toång hôïp chöa ñöôïc phoå bieán roäng raõi. Vi sinh vaät trong caùc quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoïc caàn moät löôïng phosphorus ñeå taùi taïo vaø toång hôïp moâ teá baøo môùi. Nöôùc thaûi ñoâ thò chöùa moät löôïng phosphorus vöôït quaù xa so vôùi möùc caàn thieát ñeå xöû lyù moät löôïng giôùi haïn chaát höõu cô. Söï vieäc naøy ñöôïc lyù giaûi döïa treân löôïng phosphorus coù trong nöôùc ñaàu ra sau khi xöû lyù cuûa caùc coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoïc. Tuy nhieân, nhieàu loaïi nöôùc thaûi coâng nghieäp khoâng chöùa ñuû löôïng phosphorus caàn cho söï phaùt trieån toái öu cuûa vi sinh vaät trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûiù. Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy, löôïng thieáu huït ñöôïc cung caáp baèng caùch theâm phosphate voâ cô vaøo. Tính chaát cuûa buøn Moät vaán ñeà chính trong xöû lyù nöôùc thaûi laø tính chaát cuûa buøn sau caùc quaù trình xöû lyù hieáu khí vaø kî khí. Nhöõng buøn naøy chöùa moät löôïng lôùn nitrogen vaø phosphorus ñaùp öùng cho muïc ñích dinh döôõng. Toång haøm löôïng phosphorus chöùa trong buøn trung bình khoaûng 1% vaø 1,5% trong buøn hoaït tính khoâ. ÔÛ Myõ nôi coù haøm löôïng phosphate phong phuù vaø reû, haàu heát buøn ñöôïc baùn döïa treân haøm löôïng nitrogen maø noù chöùa vaø chæ coù moät ít loaïi döïa treân haøm löôïng phosphorus. Noài hôi Phöùc hôïp phosphate ñöôïc söû duïng roäng raõi trong ngaønh coâng nghieäp naêng löôïng hôi nöôùc ñeå choáng ñoùng caën trong caùc noài hôi. Neáu söû duïng phosphate daïng phöùc, chuùng nhanh choùng ñöôïc thuûy phaân thaønh nhöõng orthophosphate ôû nhieät ñoä cao. Giaùm saùt löôïng phosphate thoâng qua vieäc xaùc ñònh haøm löôïng orthophosphate. 9.2 TAÀM QUAN TROÏNG CUÛA HÔÏP CHAÁT PHOSPHORUS Coù nhieàu loaïi hôïp chaát phosphorus coù maët trong kyõ thuaät moâi tröôøng. Baûng 9.1 trình baøy moät soá hôïp chaát quan troïng. ThS: Huyønh Ngoïc Phöông Mai 9-2 © Copyright 2006 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
Tel: (08)5150181 COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG Fax: (08)8114594 TAÀM NHÌN XANH GREE www.gree-vn.com GREEN EYE ENVIRONMENT Baûng 9.1 Moät soá hôïp chaát phosphorus quan troïng Teân Coâng thöùc Orthophosphates Trisodium phosphate Na3PO4 Disodium phosphate Na2HPO4 Monosodium phosphate NaH2PO4 Diammonium phosphate (NH4)2HPO4 Polyphosphates Sodium hexametaphosphate Na3(PO4)6 Sodium tripolyphosphate Na5P3O10 Tetrasodium pyrophosphate Na4P2O7 Taát caû nhöõng polyphosphate (nhöõng phaân töû thuûy phaân thaønh phosphate) thuûy phaân hoaøn toaøn trong dung dòch nöôùc vaø trôû laïi thaønh nhöõng daïng ortho maø chuùng baét nguoàn. Na4P2O7 + H2O Æ 2 Na2HPO4 (9 - 1) Toác ñoä trôû laïi nguyeân maãu laø moät chöùc naêng cuûa nhieät ñoä vaø do noù seõ gia taêng nhanh khi nhieät ñoä tieán ñeán gaàn ñieåm soâi. Toác ñoä naøy cuõng gia taêng khi giaûm pH vaø öu ñieåm laø noù giöõ ñuùng nguyeân traïng ôû nhöõng maãu chuaån bò ñeå xaùc ñònh haøm löôïng phosphate phöùc. Söï thuûy phaân nhöõng phosphate phöùc cuõng chòu aûnh höôûng bôûi enzyme cuûa vi sinh vaät. Toác ñoä trôû laïi nguyeân maãu raát chaäm trong nöôùc loïc vaø nhanh hôn trong nöôùc thaûi. Kinh nghieäm cho thaáy raèng trong moät soá loaïi nöôùc pyrophosphate thuûy phaân nhanh hôn tripolyphosphate, trong moät soá loaïi nöôùc khaùc thì toác ñoä thuûy phaân laø nhö nhau. Coù nhöõng chaát ñoøi hoûi nhieàu giôø thaäm chí nhieàu ngaøy ñeå chuyeån hoùa hoaøn toaøn polyphosphate thaønh orthophosphate, ñaëc bieät ôû nhieät ñoä thaáp hoaëc ôû pH cao. Töø nhöõng lyù do treân, ñeå xaùc ñònh phosphorus hay phosphate phaûi bao goàm caû vieäc xaùc ñònh polyphosphate neáu muoán vieäc ño toång caùc daïng voâ cô ñöôïc chính xaùc. 9.3 CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XAÙC ÑÒNH PHOSPHORUS - PHOSPHATE Caùc kyõ sö thöôøng quan taâm ñeán söï hieän dieän cuûa haøm löôïng ortho, poly vaø phosphorus höõu cô. May maén laø coù theå ño orthophosphate vôùi raát ít trôû ngaïi töø polyphosphate do khaû naêng oån ñònh cuûa chuùng trong ñieàu kieän pH, thôøi gian, nhieät ñoä ñöôïc söû duïng trong quaù trình ño. Caû hai daïng poly vaø phosphorus höõu cô phaûi ñöôïc chuyeån thaønh orthophosphate ñeå ño. ThS: Huyønh Ngoïc Phöông Mai 9-3 © Copyright 2006 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
Tel: (08)5150181 COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG Fax: (08)8114594 TAÀM NHÌN XANH GREE www.gree-vn.com GREEN EYE ENVIRONMENT Orthophosphate Löôïng phosphorus toàn taïi döôùi daïng orthophosphate coù theå ñöôïc ño baèng nhöõng phöông phaùp: troïng löïc, theå tích, so maøu. Phöông phaùp troïng löïc ñöôïc söû duïng khi haøm löôïng phosphorus hieän dieän lôùn, nhöng ñieàu naøy khoâng xaûy ra trong thöïc teá. Phöông phaùp theå tích ñöôïc söû duïng khi noàng ñoä phosphate lôùn hôn 50 mg/L, nhöng noàng ñoä naøy hieám gaëp tröø tröôøng hôïp nöôùc soâi hay chuyeån hoùa kî khí nhöõng chaát noåi. Phöông phaùp naøy goàm: keát tuûa, loïc, laøm saïch keát tuûa vaø chuaån ñoä. Phöông phaùp naøy toán thôøi gian. Tuy nhieân, phöông phaùp so maøu ñeå ño nöôùc vaø nöôùc thaûi coù theå ñöôïc thoûa maõn vôùi moät ñoä chính xaùc cao. Coù ba phöông phaùp so maøu ñöôïc söû duïng ñeå ño orthophosphate. Chuùng coù cuøng baûn chaát vôùi nhöõng nguyeân taéc treân nhöng khaùc ôû choã laø noù theâm vaøo moät soá nguyeân toá töï nhieân ñeå taïo maøu. Yeáu toá hoùa hoïc caàn thieát nhö: ion phosphate keát hôïp vôùi ammonium molybdate trong ñieàu kieän acid ñeå taïo thaønh phöùc chaát molybdophosphate, PO43- + 12(NH4)2MoO4 + 24H+ Æ (NH4)3PO4.12MoO3 + 21NH4+ + 12H2O (9 - 2) Khi hieän dieän moät löôïng phosphate lôùn, traïng thaùi cuûa molydophoste laø nhöõng keát tuûa maøu vaøng coù theå ñöôïc loïc vaø ño baèng phöông phaùp theå tích. ÔÛ noàng ñoä phosphate thaáp hôn, taïo thaønh nhöõng haït keo maøu vaøng seõ ñöôïc xaùc ñònh haøm löôïng baèng phöông phaùp so maøu. Vôùi noàng ñoä phosphate döôùi 30 mg/L (thöôøng naèm trong khoaûng phaân tích nöôùc), maøu vaøng cuûa haït keo khoâng theå nhaän bieát roõ vaø ñieàu naøy coù nghóa laø caàn phaûi phaùt trieån moät maøu khaùc. Moät caùch caûi thieän laø theâm vanadium ñeå hình thaønh daïng phöùc hôïp vanadomolybdophosphoric acid coù maøu vaøng roõ, cho pheùp phaân tích phophorus vôùi haøm löôïng döôùi 1 mg/L hoaëc ôû nhöõng khoaûng thaáp hôn. Löôïng molybdenum chöùa trong ammonium phosphomolybdate cuõng ñöôïc giaûm ñeå taïo nhöõng saûn phaåm sol coù maøu xanh vôùi tæ leä töông öùng vôùi löôïng phosphate hieän dieän. Moät löôïng thöøa ammonium molydate khoâng bò giaûm ñi vaø do ñoù khoâng can thieäp vaøo quaù trình. Ascorbic acid hay stannous chloride coù theå ñöôïc söû duïng nhö moät nhaân toá khöû. Hôïp chaát maøu ñöôïc taïo thaønh laø xanh molybdeum hay xanh heteropoly. Chlorur thieác ñöôïc söû duïng nhö moät nhaân toá khöû coù theå ñöôïc moâ taû qua phöông trình: (NH4)3PO3.12MoO3 + Sn2+ Æ (molybdenum) + Sn4+ (9 - 3) Polyphosphates Polyphosphate coù theå chuyeån hoùa thaønh orthophosphate baèng caùch ñun soâi maãu ñaõ ñöôïc acid hoùa toái thieåu 90 phuùt. Söï thuûy phaân naøy coù theå ñöôïc thuùc ñaåy bôûi nhieät trong autoclave ôû 20 psi. Löôïng acid thöøa theâm vaøo ñeå xuùc taùc taêng toác ñoä thuûy phaân phaûi ñöôïc trung hoøa tröôùc khi ThS: Huyønh Ngoïc Phöông Mai 9-4 © Copyright 2006 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
Tel: (08)5150181 COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG Fax: (08)8114594 TAÀM NHÌN XANH GREE www.gree-vn.com GREEN EYE ENVIRONMENT tieáp tuïc theâm dung dòch ammonium molybdate vaøo. Löôïng orthophosphate xuaát phaùt töø polyphoste ñöôïc ño baèng moät trong nhöõng phöông phaùp keå treân. Löôïng polyphosphate ñöôïc tính nhö sau: Toång haøm löôïng phosphate voâ cô – orthophosphate = polyphosphate (9 – 4) Phosphorus höõu cô Caùc kyõ sö raát quan taâm ñeán vieäc ño löôøng haøm löôïng phosphorus höõu cô coù trong chaát thaûi coâng nghieäp vaø coù trong buøn. Ñeå phaân tích ñöôïc ñoøi hoûi chaát höõu cô phaûi ñöôïc phaù huûy sao cho phosphorus ñöôïc giaûi phoùng döôùi daïng ion phosphate. Chaát höõu cô coù theå bò phaù huûy bôûi moät trong 3 phöông phaùp oxy hoùa aåm hoaëc phöông phaùp chuyeån hoùa döïa theo “Standard Method”. Chaát oxi hoùa ñöôïc söû duïng khaùc vôùi nhöõng chaát trong phöông phaùp chuyeån hoùa vaø coù theå laø perchloric acid, nitric acid – sulfuric acid hay persulphate. Acid perchloric laø chaát oxi hoùa maïnh nhaát, nhöng noù cuõng laø chaát ñoäc haïi nhaát. Ñeå traùnh nguy hieåm töø nhöõng vuï noå, loaïi muû ñaëc bieät phaûi ñöôïc söû duïng trong quaù trình chuyeån hoùa vaø phaûi theâm vaøo moät soá hoùa chaát. Vì nhöõng lyù do naøy, söï chuyeån hoùa nhôø acid perchloric neân ñöôïc thöïc hieän bôûi nhöõng nhaø hoùa hoïc coù kinh nghieäm vaø caån thaän. Söû duïng chaát oxi hoùa laø persulphate khi thöïc nghieäm chöùng minh raèng keát quaû thu ñöôïc laø phuø hôïp. Moät khi söï chuyeån hoùa ñaõ hoaøn taát, vieäc ño löôøng phosphorus giaûi phoùng coù theå ñöôïc laøm baèng baát kyø moät phöông phaùp ño orthophosphate naøo. Taát caû nhöõng daïng phosphorus (toång) ñöôïc ño töø söï xaùc ñònh phosphorus höõu cô. Do vaäy, löôïng phosphorus höõu cô ñöôïc tính nhö sau: Toång phosphorus – phosphorus voâ cô = phosphorus höõu cô (9 - 5) 9.4 ÖÙNG DUÏNG NHÖÕNG SOÁ LIEÄU VEÀ PHOSPHORUS Soá lieäu veà phophorus trôû neân raát quan troïng ñoái vôùi kyõ sö moâi tröôøng khi hoï ñaùnh giaù söï coù maët cuûa chuùng nhö nhaân toá quan troïng taát yeáu cuûa chu kyø soáng. Tröôùc ñaây, thoâng soá naøy ñöôïc söû duïng ñeå giaùm saùt haøm löôïng phosphate trong heä thoáng nöôùc ñeå traùnh söï aên moøn vaø ñeå traùnh caën ræ trong noài hôi. Vieäc xaùc ñònh phosphorus trôû neân raát quan troïng trong vieäc ñaùnh giaù hieäu suaát sinh hoïc tieàm naêng cuûa nöôùc maët vaø trong moät soá vuøng nhaát ñònh ñaõ coù moät löôïng phophorus oån ñònh maø coù theå ñöôïc xaû vaøo nguoàn nöôùc nhaän, ñaëc bieät laø nhöõng hoà vaø nhöõng beå chöùa. Xaùc ñònh haøm löôïng phosphorus laø coâng vieäc thöôøng xuyeân trong quaù trình vaän haønh heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi vaø trong quaù trình nghieân cöùu oâ nhieãm doøng chaûy ôû nhieàu nôi. Do taàm quan troïng cuûa phosphorus laø chaát dinh döôõng trong caùc phöông phaùp sinh hoïc xöû lyù nöôùc thaûi, vieäc xaùc ñònh noù coù lieân quan ñeán nhieàu chaát thaûi coâng nghieäp vaø trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa caùc coâng trình xöû lyù chaát thaûi. ThS: Huyønh Ngoïc Phöông Mai 9-5 © Copyright 2006 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.