Hội chứng rối loạn sinh sản và hô hấp ở lợn (PRRS) tỉnh Thái Bình.

Chia sẻ: Pham Manh Hao | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

105
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thái Bình là tỉnh nông nghiệp, trên 80% dân số gắn kết với sản xuất nông nghiệp. Trên cơ sở có Nghị quyết 12 của tỉnh Đảng bộ về đẩy mạnh phát triển chăn nuôi giai đoạn 2004 - 2010, tỉnh đã có cơ chế chính sách hỗ trợ nhằm phát triển chăn nuôi như: đaats đai, vốn, hỗ trợ con giống, …

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hội chứng rối loạn sinh sản và hô hấp ở lợn (PRRS) tỉnh Thái Bình.

Héi chøng rèi lo¹n sinh s¶n vµ h« hÊp ë lîn (PRRS) tØnh Th¸i B×nh. 1. §Æc ®iÓm t×nh h×nh: Th¸i B×nh lµ tØnh n«ng nghiÖp, trªn 80% d©n sè g¾n kÕt víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trªn c¬ së cã NghÞ quyÕt 12 cña tØnh §¶ng bé vÒ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i giai ®o¹n 2004 - 2010, tØnh ®· cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch hç trî nh»m ph¸t triÓn ch¨n nu«i nh: ®aats ®ai, vèn, hç trî con gièng, …V× vËy, s¶n xuÊt ch¨n nu«i ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn kh¸ m¹nh TÝnh ®Õn th¸ng 12/2006, toµn tØnh ®· cã 10.264 gia tr¹i vµ 419 trang tr¹i ch¨n nu«i. Thèng kª 01/8/2006, tæng ®µn lîn lµ 1.054.972 con, trong ®ã kho¶ng 230.000 lîn n¸i, lîn s÷a xuÊt khÈu vµ b¸n ra tØnh ngoµi kho¶ng 2 triÖu con/n¨m. MËt ®é ch¨n nu«i cao, sè lîng ®µn gia sóc t¨ng nh÷ng ®ßi hëi viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng dÞch bÖnh còng nh ®¶m b¶o vÖ sinh m«i trêng trong ch¨n nu«i cµng kh¾t khe. Bªn c¹nh ®ã, viÖc vËn chuyÓn, bu«n b¸n lîn ngµy cµng gia t¨ng vµ diÔn ra liªn tôc gi÷a c¸c ®Þa ph ¬ng trong vµ ngoµi tØnh rÊt dÔ ®Ó dÞch bÖnh ph¸t sinh trªn ®µn lîn. §©y lµ xu h íng tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh dÞch bÖnh truyÒn nhiÔm vµ lµ nguyªn nh©n dÉn tíi PRRS xuÊt hiÖn trªn ®µn lîn cña tØnh. 2. DiÔn biÕn dÞch: DÞch PRRS b¾t ®Çu x¶y ra t¹i Th¸i B×nh vµo cuèi th¸ng 3/2007, khi sè ®Çu lîn trong tØnh t¨ng cao sau dÞp tÕt Nguyªn §¸n vµ x¶y ra sau khi dÞch bÖnh ®· ph¸t sinh trªn ®µn lîn t¹i c¸c tØnh nh H¶i D¬ng, Hng Yªn. DÞch b¾t ®Çu t¹i c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i lîn n¸i ngo¹i ë mét sè ®Þa ph ¬ng trong tØnh (x· §«ng La huyÖn §«ng Hng; Quúnh Ch©u, Quúnh Héi huyÖn Quúnh Phô). Chi côc Thó y tØnh ®· kiÓm tra l©m sµng vµ göi xÐt nghiÖm x¸c ®Þnh bÖnh. Sau mét sè trang tr¹i, dÞch l©y lan ph¸t sinh ra 20 x· cña 03 huyÖn Quúnh Phô (13 x·), §«ng Hng (2 x·) vµ Th¸i Thuþ (5 x·) g©y thiÖt h¹i lín cho ngêi ch¨n nu«i. Tæng sè lîn m¾c bÖnh/tæng ®µn cña c¸c trang tr¹i, gia tr¹i, hé gia ®×nh cã lîn bÖnh lµ rÊt cao: 8.651/9.703 con chiÕm tû lÖ 89,15%; sè chÕt vµ xö lý lµ 5.538/8.651 con, chiÕm tû lÖ 64,02%. Uíc tÝnh ban ®Çu
thiÖt h¹i vÒ sè gia sóc èm, chÕt ph¶i xö lý do dÞch bÖnh g©y ra kho¶ng 3.720 (Ba ngh×n b¶y tr¨m hai m¬i) triÖu ®ång. PRRS lÇn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn nªn c¸c chñ ch¨n nu«i lîn ch a cã nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ tÝnh chÊt cña dÞch bÖnh, ®· tù ®iÒu trÞ lîn m¾c bÖnh, ph¸c ®å ®iÒu trÞ kh«ng phï hîp, kÕt qu¶ ®iÒu trÞ tiÕn triÓn chËm dÉn ®Õn hoang mang trong ®iÒu trÞ vµ qu¶n lý gia sóc bÖnh, ®· b¸n lîn èm cho t nh©n giÕt mæ t¹i ®Þa ph¬ng. Víi tÝnh chÊt l©y lan nhanh m¹nh, ® êng truyÒn l©y chñ yÕu qua ®êng h« hÊp vµ nh÷ng bÊt cËp trong phßng chèng dÞch t¹i c¸c trang tr¹i, gia tr¹i còng nh viÖc bu«n b¸n, giÕt mæ gia sóc ch a ®îc kiÓm so¸t t¹i c¸c ®Þa ph¬ng ®· lµm dÞch l©y lan vµ ph¸t sinh t¹i c¸c ®Þa ph ¬ng kh¸c trong tØnh. DÞch x¶y ra trªn ®Þa bµn tØnh ®· ®îc c¬ quan chuyªn m«n, chÝnh quyÒn c¸c cÊp vµ c¸c hé ch¨n nu«i tÝch cùc xö lý. §Õn cuèi th¸ng 5/2007 (trong vßng 2,5 th¸ng), dÞch ®· c¬ b¶n ® îc khèng chÕ trªn ®Þa bµn tØnh Th¸i B×nh. 3. Mét sè nhËn xÐt vÒ l©m sµng vµ dÞch tÔ: Qua theo dâi, kiÓm tra, gi¸m s¸t cña hÖ thèng thó y tØnh, huyÖn vµ c¬ së: t¹i Th¸i B×nh PRRS x¶y ra ë c¸c lo¹i lîn, c¸c løa tuæi lîn. Ph¸t sinh ®Çu æ dÞch trªn ®µn lîn n¸i, lîn ®ùc gièng, sau ®ã ®Õn lîn con vµ lîn choai. C¸c triÖu chøng, bÖnh tÝch ë lîn bÖnh t¬ng tù nh miªu t¶ cña c¸c tµi liÖu cña Bé N«ng nghiÖp & PTNT; Côc Thó y vµ c¸c tµi liÖu dÞch kh¸c. Tuy nhiªn, tÝnh chÊt dÞch ë møc cao h¬n, tû lÖ m¾c bÖnh, tû lÖ chÕt, sè xö lý ®Òu cao h¬n so víi c¸c tµi liÖu kh¸c. Tû lÖ s¶y thai trªn ®µn n¸i mang thai ë kú chöa cuèi cao: 245/1.633 con, chiÕm tû lÖ 15%, (cao h¬n so víi c¸c tµi liÖu: 8%); Tû lÖ lîn con chÕt lóc sinh: 45-50% (so víi c¸c tµi liÖu: 20%); Tû lÖ lîn con chÕt tr íc cai s÷a 30% (so víi c¸c tµi liÖu: 26%). Ngoµi c¸c chØ sè trªn, tû lÖ lîn n¸i m¾c bÖnh bÞ viªm ®êng sinh dôc kh¸ phæ biÕn vµ ë møc ®é nÆng, chiÕm tû lÖ kho¶ng 30%. Tû lÖ lîn s¶y thai do dÞch sau phèi 2-3 lÇn kh«ng chöa cao, kho¶ng 15-17%; Tû lÖ n¸i ph¶i lo¹i th¶i kho¶ng 5-10%. Lîn ®ùc gièng t¹i c¸c trang tr¹i, gia tr¹i khi nhiÔm bÖnh cã tû lÖ èm rÊt cao 100%; thêi gian phôc håi 2
chËm kho¶ng 30-45 ngµy; tû lÖ lo¹i th¶i 1-2%; Lîn con, lîn thÞt gi¶m t¨ng träng râ rÖt (gi¶m 45-50% t¨ng träng). Nh×n chung, c¸c triÖu chøng, bÖnh tÝch cña bÖnh thùc tÕ quan s¸t ® îc trªn ®µn lîn bÖnh cña tØnh kh«ng kh¸c so víi c¸c tµi liÖu ®· c«ng bè nh ng møc ®é vµ diÔn biÕn cña dÞch nÆng nÒ h¬n vµ møc ®é g©y h¹i lín h¬n. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸: - DÞch x¶y ra ®Çu tiªn ë ®µn lîn n¸i, ®µn ®ùc gièng; phÇn lín trªn ®µn n¸i ngo¹i sinh s¶n; Sau ®ã ®Õn ®µn lîn con theo mÑ vµ lîn míi cai s÷a; §µn lîn thÞt ¶nh hëng rÊt nhá, nhÊt lµ nh÷ng ®µn ®· tiªm phßng c¸c lo¹i v¾c xin phßng bÖnh th«ng thêng vµ ®µn lîn thÞt nu«i ph©n t¸n trong c¸c n«ng hé; DÞch x¶y ra chñ yÕu lµ n¬i mËt ®é ch¨n nu«i cao, sè lîng ®µn lín vµ thùc hiÖn viÖc phßng bÖnh cha triÖt ®Ó, nhÊt lµ ®µn lîn cã tû lÖ tiªm phßng c¸c bÖnh ®á cßn thÊp. - NhËn ®Þnh nguyªn nh©n xuÊt hiÖn dÞch: + Kh¸ch quan: Do tÝnh chÊt l©y lan cña dÞch lµ cã kh¶ n¨ng l©y theo giã, Th¸i B×nh cã dÞch ngay sau khi c¸c ®Þa ph¬ng cña c¸c tØnh b¹n cã dÞch; C«ng t¸c kiÓm so¸t vËn chuyÓn gia sóc, thøc ¨n gia sóc cña c¸c ®Þa ph - ¬ng cha ®îc chÆt chÏ, kh«ng ng¨n chÆn xö lý ®îc viÖc “b¸n ch¹y” lîn bÖnh, lîn ®· nhiÔm bÖnh cña ngêi ch¨n nu«i (Ban ®Çu dÞch kh«ng trong danh môc bÖnh ph¶i c«ng bè dÞch, chØ ®¹o cña Côc Thó y lµ giÕt huû lîn bÖnh nÆng, gi÷ l¹i con èm nhÑ ®Ó ®iÒu trÞ. Do lîn bÖnh ®iÒu trÞ chËm håi phôc, ng êi ch¨n nu«i ®· hoang mang b¸n ch¹y). + Chñ quan: Chuång tr¹i tr¹i, trang thiÕt bÞ ch¨n nu«i ë mét sè trang tr¹i, gia tr¹i ch a thËt sù ®¶m b¶o, mËt ®é ch¨n nu«i cao, sè l îng lîn lín, nhiÒu trang tr¹i ch a cã hÖ thèng xö lý chÊt th¶i, g©y « nhiÔm m«i trêng. 3
ViÖc qu¶n lý trang tr¹i kÐm, ngêi, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn thøc ¨n gia sóc, lîn, .. ra vµo tuú tiªn; c«ng t¸c vÖ sinh phßng bÖnh kÐm: nhiÒu trang tr¹i, gia tr¹i kh«ng cã hè s¸t trïng tríc khi vµo trang tr¹i, tríc vµo d·y chuång nu«i, cha thêng xuyªn thùc hiÖn tiªu ®éc khö trïng; §Æc biÖt lµ c«ng t¸c tiªm phßng c¸c bÖnh ®á cho ®µn lîn cßn kÐm, chØ tæ chøc tiªm phßng cho ®µn n¸i, lîn ®ùc gièng, kh«ng tiªm phßng triÖt ®Ó cho ®µn lîn con, lîn nu«i thÞt lµm trÇm träng thªm bÖnh. §èi víi ch¨n nu«i hé gia ®×nh: DÞch x¶y lÎ tÎ, t¹i c¸c ®Þa ph ¬ng cã tû lÖ tiªm phßng c¸c bÖnh th«ng th êng kÐm, vÖ sinh tiªu ®éc kh«ng tèt, viÖc giÕt mæ gia sóc cßn tuú tiÖn,….. 4. Mét sè kÕt qu¶ xö lý dÞch: Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu dÞch bÖnh x¶y ra, Chi côc thó y tØnh ®· chØ ®¹o hÖ thèng ngµnh tõ tØnh tíi c¬ së ph¶i x¸c ®Þnh ngay ® îc dÞch, dùa vµo c¸c tµi liÖu híng dÉn cña Côc thó y kÞp thêi ® a ra híng dÉn xö lý cho ngêi ch¨n nu«i. - Tæ chøc tËp huÊn cho 285 tr ëng ban ch¨n nu«i thó y c¬ së vµ 150 chñ trang tr¹i, gia tr¹i ch¨n nu«i lîn trong toµn tØnh vÒ bÖnh vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng. Phèi hîp víi §µi PTTH tØnh, thùc hiÖn tuyªn truyÒn vÒ bÖnh, th«ng b¸o vÒ dÞch bÖnh trªn ®µn lîn ®Ó ngêi ch¨n nu«i chñ ®éng ph¸t hiÖn, khai b¸o vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng theo híng dÉn cña c¬ quan thó y. - Häp triÓn khai, ban hµnh c¸c v¨n b¶n h íng dÉn, ph©n c«ng c¸n bé kü thuËt xuèng c¬ së trùc tiÕp híng dÉn c¸c biÖn ph¸p xö lý dÞch bÖnh: + Xö lý huû con chÕt, con èm nÆng: Ban ®Çu sè lîn huû chñ yÕu lµ lîn con theo mÑ do lîn mÑ mÊt s÷a, lîn con yÕu, tiªu ch¶y, hoÆc cã triÖu chøng h« hÊp nÆng, viªm da ®ãng vÈy, ®iÒu trÞ kh¸ng sinh kh«ng hiÖu qu¶, ® îc h- íng dÉn cho huû. T¹i c¸c æ dÞch ph¸t sinh sau, chñ yÕu can thiÖp ®iÒu trÞ lîn lín, ®èi tîng lîn s¬ sinh, lîn con ®iÒu trÞ khã håi phôc chñ nu«i chñ ®éng huû. + §iÒu trÞ sím, kÞp thêi vµ kiªn ®Þnh cho ®µn lîn n¸i theo ph¸c ®å: 4
Gia sóc èm ®îc ph¸t hiÖn sím, ®iÒu trÞ kÞp thêi th× míi cã hiÖu qu¶. C¸c ph¸c ®å ®· sö dông t¹i Th¸i B×nh nh sau: Thuèc h¹ sèt: Phar-Anagil - C; Thuèc trî søc, trî løc: Vitamin tæng hîp; Calci - B12 tiªm; Thuèc lîi tiÓu, gi¶i ®éc: urotropin ; Glucoza 5% truyÒn tÜnh m¹ch. ViÖc truyÒn tÜnh m¹ch dung dÞch glucosa 5% cã hiÖu qu¶ râ rÖt trong ®iÒu trÞ nhÊt lµ ®èi víi lîn n¸i sinh s¶n (cã t¸c dông h¬n truyÒn phóc m¹c rÊt nhiÒu). Kh¸ng sinh: ®iÒu trÞ chèng béi nhiÔm, sö dông mét trong c¸c lo¹i kh¸ng sinh ho¹t phæ réng, t¸c dông kÐo dµi: Hanmocylin - LA hoÆc Flophenicol - LA ; hoÆc cho uèng T.Tere (colistin sulfat vµ spectinomycin HCl) ®èi víi lîn con. §iÒu trÞ tÝch cùc ngµy 2 lÇn; sau khi tiªm xong kho¶ng 15-20 phót lîn h¹ sèt, tØnh t¸o h¬n ph¶i chuÈn bÞ s½n sµng thøc ¨n tèt nhÊt cho lîn ¨n nh»m n©ng cao søc ®Ò kh¸ng tù nhiªn cho ®µn lîn vµ kÝch thÝch lîn tiÕt dÞch vÞ, lÊy l¹i c¶m gi¸c thÌm ¨n cho gia sóc bÖnh. Hé lý, ch¨m sãc chu ®¸o, cho lîn ¨n Ýt mét, víi môc ®Ých lµ võa lµm míi thøc ¨n, võa kÝch thÝch ®îc tÝnh thÌm ¨n; lîn m¾c bÖnh PRRS th êng rÊt thÌm ¨n rau xanh, chuÈn bÞ nguån rau ®¶m b¶o cho lîn ¨n th êng xuyªn. + VÖ sinh tiªu ®éc khö trïng b»ng ho¸ chÊt nhÇm gi¶m thiÓu mÇm bÖnh ngoµi m«i trêng: hµng ngµy ë tr¹i, chuång cã dÞch. Chi côc thó y ®· hç trî thªm cho c¸c trang tr¹i, x· cã dÞch 2,5 tÊn ho¸ chÊt. + Thùc hiÖn nghiªm ngÆt c«ng t¸c qu¶n lý trong c¸c trang tr¹i, gia tr¹i ch¨n nu«i: Híng dÉn c¸c chñ trang tr¹i, gia tr¹i qu¶n lý nghiªm tóc viÖc ng êi, ph- ¬nng tiÖn ra vµo tr¹i, c«ng nh©n ch¨n nu«i trong tr¹i; thùc hiÖn ch¨n nu«i kÝn, kh«ng ra vµo tù do gi÷a c¸c khu ch¨n nu«i. 5
+ Thùc hiÖn viÖc tiªm phßng thö nghiÖm v¾c xin PRRS: dÞch lÇn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn t¹i Th¸i B×nh nãi riªng vµ khu vùc miÒn B¾c nãi chung, viÖc sö dông v¾c xin phßng chèng dÞch PRRS ch a chñ ®éng ®îc vÒ hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, Th¸i B×nh ®· thö nghiÖm mét sè l« v¾c xin phßng PRRS cña Singapo: BSL-PS-100 ®Ó tiªm cho ®µn lîn n¸i vµ lîn thÞt. HiÖu qu¶ sö dông cña v¾c xin cha ®îc ®¸nh gi¸ cao trong viÖc khèng chÕ dÞch bÖnh. 5. Mét sè kiÕn nghÞ vµ ®Ò xuÊt: * §Ò nghÞ Côc thó y, c¸c c¬ quan nghiªn cøu (ViÖn Thó y, Tr êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, …), c¸c c«ng ty s¶n xuÊt kinh doanh thuèc thó y tiÕp tôc cã nh÷ng nghiªn cøu vÒ héi chøng PRRS: - X¸c ®Þnh, ph©n type vi rus g©y héi chøng PRRS, qua ®ã cho khuyÕn c¸o vÒ lo¹i v¾c xin sö dông tiªm phßng. HoÆc tæ chøc s¶n xuÊt v¾c xin trªn c¬ së mÇm bÖnh ph©n lËp ®îc ë ViÖt Nam; - Nghiªn cøu x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng lo¹i vi khuÈn thêng béi nhiÔm khi x¶y ra dÞch PRRS. Thêng xuyªn nghiªn cøu tÝnh mÉn c¶m cña c¸c lo¹i vi khuÈn nµy ®Ó cã khuyÕn c¸o vÒ c¸c lo¹i kh¸ng sinh sö dông ®iÒu trÞ vµ th êng xuyªn ®a ra ph¸c ®å ®iÒu trÞ phï hîp cã hiÖu qu¶ cao; - §a ra c¸c ph¸c ®å vµ híng dÉn cô thÓ c¸c kü n¨ng ®iÒu trÞ cã hiÖu qu¶ nhÊt khi x¶y ra dÞch bÖnh; - Lo¹i ho¸ chÊt cã hiÖu qu¶ cao trong khö trïng tiªu ®éc m«i tr êng ch¨n nu«i trªn c¬ së ®ã ®a ra quy tr×nh phßng chèng bÖnh hiÖu qu¶. * VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch: - §Ò nghÞ trung ¬ng hç trî kinh phÝ mua ho¸ chÊt phßng chèng héi chøng PRRS hµng n¨m; - Nghiªn cøu viÖc xö lý huû gia sóc bÖnh cho phï hîp víi tÝnh chÊt dÞch tÔ cña bÖnh vµ c¬ chÕ hç huû trî hîp lý./. Chi côc thó y Th¸i b×nh 6