Hướng dẫn sử dụng phần mềm đồ họa Mapinfo - Chương 16

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

158
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

MÃ ĐỊA HOÁ VÀ MỘT SỐ LỆNH LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC QUẢN LÝ CÁC DỮ LIỆU DẠNG ĐIỂM XVI.1. MÃ ĐỊA HOÁ XVI.1.1. Tổng quát Mã địa hoá là quá trình thêm thông tin địa lý vào một tập tin hay một cơ sở dữ liệu sao cho các bản ghi của nó có thể hiển thị được trên một bản đồ. Tập tin hay cơ sở dữ liệu đó phải có chứa các dữ liệu dạng chữ có bản chất địa lý (ví dụ như tên tỉnh, thành phố, quận - huyện, tên đường). Trong quá trình mã địa...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Hướng dẫn sử dụng phần mềm đồ họa Mapinfo - Chương 16

CHÖÔNG XVI. MAÕ ÑÒA HOAÙ VAØ MOÄT SOÁ LEÄNH LIEÂN QUAN ÑEÁN VIEÄC QUAÛN LYÙ CAÙC DÖÕ LIEÄU DAÏNG ÑIEÅM XVI.1. MAÕ ÑÒA HOAÙ XVI.1.1. Toång quaùt Maõ ñòa hoaù laø quaù trình theâm thoâng tin ñòa lyù vaøo moät taäp tin hay moät cô sôû döõ lieäu sao cho caùc baûn ghi cuûa noù coù theå hieån thò ñöôïc treân moät baûn ñoà. Taäp tin hay cô sôû döõ lieäu ñoù phaûi coù chöùa caùc döõ lieäu daïng chöõ coù baûn chaát ñòa lyù (ví duï nhö teân tænh, thaønh phoá, quaän - huyeän, teân ñöôøng). Trong quaù trình maõ ñòa hoaù MapInfo laáy caùc thoâng tin ôû daïng chöõ naøy vaø lieân keát vôùi caùc thoâng tin ñòa lyù töông öùng maø sau ñoù caùc döõ lieäu trong taäp tin ñoù coù theå hieån thò ñöôïc treân baûn ñoà. Nhö vaäy maõ ñòa hoaù laø quaù trình giuùp ta thaáy ñöôïc döõ lieäu phaân boá nhö theá naøo veà maët ñòa lyù vaø nhôø ñoù giuùp ta hình dung ñöôïc döõ lieäu toát hôn ñeå coù ñöôïc quyeát ñònh ñuùng ñaén hôn cho coâng vieäc cuûa ta. Ñeå hieån thò ñöôïc döõ lieäu leân moät baûn ñoà, tröôùc tieân ta phaûi gaùn caùc toïa ñoä X (kinh ñoä hay hoaønh ñoä) vaø Y (vó ñoä hay tung ñoä) cho moãi baûn ghi. MapInfo gaùn caùc toïa ñoä naøy baèng caùch raùp thoâng tin ñòa lyù trong baûng döõ lieäu cuûa ta vôùi thoâng tin ñòa lyù trong moät baûng khaùc (ñöôïc goïi laø baûng tìm - search table) ñaõ coù caùc toaï ñoä X vaø Y roài. Ví duï nhö ta muoán gaùn toïa ñoä X vaø Y cho thoâng tin veà daân soá cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh chaúng haïn. MapInfo seõ ñoïc teân cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø tìm teân töông öùng trong baûng tìm, ví duï nhö baûng cac_tinh chaúng haïn (baûng naøy ñaõ coù caùc toïa ñoä ñòa lyù trong caùc baûn ghi cuûa noù). Khi MapInfo raùp teân thaønh phoá Hoà Chí Minh trong cô sôû döõ lieäu cuûa ta vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh trong baûng tìm, noù seõ gaùn toïa ñoä X vaø Y töông öùng vaøo döõ lieäu cuûa ta. Ñieåm ñöôïc maõ ñòa hoaù trôû thaønh moät phaàn baûng döõ lieäu cuûa ta. Sau ñoù ta coù theå nhìn thaáy ñöôïc nhöõng ñieåm ñöôïc maõ ñòa hoaù trong cöûa soå baûn ñoà. Löu yù raèng khi MapInfo gaùn caùc toaï ñoä X vaø Y cho moãi baûn ghi trong cô sôû döõ lieäu, ta khoâng theå nhìn thaáy ñöôïc nhöõng toïa ñoä naøy trong cöûa soå Browser. Caùc toïa ñoä ñöôïc löu giöõ aån trong cô sôû döõ lieäu. Trong ví duï ñöôïc trình baøy ôû treân, ta thaáy raèng baûng cac_tinh laø moät lôùp kieåu vuøng. Khi maõ ñòa hoaù, MapInfo gaùn teân caùc tænh trong döõ lieäu cuûa ta vôùi teân caùc tænh trong baûng tìm (töùc baûng cac_tinh). Trong tröôøng hôïp nhö vaäy, MapInfo gaùn toaï ñoä troïng taâm cuûa caùc tænh treân baûn ñoà vaøo döõ lieäu cuûa ta. Tröôùc khi thöïc hieän leänh maõ ñòa hoaù, caàn chuù yù ñeán caùc vaán ñeà sau: PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
1. Loaïi thoâng tin ñòa lyù naøo coù trong cô sôû döõ lieäu cuûa ta? Cô sôû döõ lieäu coù thoâng tin veà tænh, thaønh phoá hay ñöôøng xaù? Trong cô sôû döõ lieäu coù chöùa nhöõng thoâng tin coù theå gaây nhaàm laãn hay khoâng, ví duï nhö ñöôøng Buøi Thò Xuaân ôû quaän I vaø ñöôøng Buøi Thò Xuaân ôû quaän Bình Thaïnh. Neáu coù nhöõng döõ lieäu nhö vaäy, coù theå ta phaûi tinh chænh döõ lieäu trong quaù trình maõ ñòa hoaù baèng ranh giôùi quaän chaûng haïn. 2. Caàn phaûi söû duïng baûn ñoà kieåu naøo? Trong quaù trình maõ ñòa hoaù, ta caàn coù baûn ñoà soá ñaït ñeán ñoä chi tieát ñeå coù theå raùp döõ lieäu cuûa ta. Ví duï neáu ta muoán maõ ñòa hoaù moät cô sôû döõ lieäu coù thoâng tin veà khaùch haøng cuûa ta theo caùc teân ñöôøng chaúng haïn thì nhö vaäy ta phaûi caàn moät baûn ñoà soá veà ñöôøng chi tieát ñeán möùc coù teân ñöôøng. Trong tröôøng hôïp naøy moät baûn ñoà soá chæ coù caùc quaän vaø caùc ñöôøng maø khoâng coù teân ñöôøng thì seõ khoâng söû duïng ñöôïc. 3. Döõ lieäu caàn ñöôïc maõ ñòa hoaù chính xaùc ñeán möùc naøo? Khi löu yù ñeán hai caâu hoûi treân, cuõng caàn quan taâm ñeán möùc ñoä chính xaùc maø leänh maõ ñòa hoaù caàn coù. Ví duï nhö neáu ta muoán xaùc ñònh vò trí cuûa caùc truï ñieän, caùc voøi caáp nöôùc cöùu hoaû,... thì ta caàn maõ ñòa hoaù ñeán möùc ñoä chính xaùc cao. Trong tröôøng hôïp nhö vaäy caàn maõ ñòa hoaù chính xaùc ñeán möùc ñòa chæ treân ñöôøng. Tuy nhieân neáu söû duïng döõ lieäu ñeå laøm baûn ñoà chuû ñeà theo caùc quaän trong thaønh phoá chaúng haïn thì nhö vaäy khoâng caàn ñoä chính xaùc cao. Trong tröôøng hôïp nhö vaäy maõ ñòa hoaù theo ranh giôùi quaän laø ñuû. XVI.1. 2. Caùch thöïc hieän leänh maõ ñòa hoaù XVI.1. 2.1. Nguyeân taéc chung Ñeå gaùn ñöôïc caùc toaï ñoä X vaø Y vaøo cô sôû döõ lieäu cuûa ta, tröôùc tieân caàn môû baûng döõ lieäu caàn maõ ñòa hoaù vaø baûng tìm. Sau ñoù thöïc hieän leänh Table > Geocode. MapInfo hieån thò hoäp thoaïi Geocode, trong ñoù ta caàn naïp nhöõng thoâng tin sau (hình XVI.1): - OÂ Geocode Table: Teân cuûa baûng döõ lieäu maø ta muoán gaùn caùc toaï ñoä X vaø Y. - OÂ using Column: Coät naøo trong baûng döõ lieäu cuûa ta coù chöùa thoâng tin ñòa lyù seõ ñöôïc söû duïng ñeå chaïy maõ ñòa hoaù. - OÂ Search Table: Teân cuûa baûng tìm coù chöùa thoâng tin ñòa lyù seõ ñöôïc söû duïng ñeå maõ ñòa hoaù. - OÂ for Objects in Column: Coät naøo trong baûng tìm chöùa thoâng tin ñòa lyù caàn ñeå maõ ñòa hoaù. Trong hoäp thoaïi Geocode cuõng coù phaàn Optional (tuyø choïn) cho pheùp ta tinh chænh leänh maõ ñòa hoaù theo moät baûng khaùc (thöôøng laø baûng kieåu vuøng). Hoäp thoaïi naøy cuõng coù nuùt Symbol ñeå chænh kieåu bieåu töôïng cho caùc ñieåm seõ ñöôïc maõ ñòa hoaù. Trong hoäp thoaïi Geocode coù hai caùch thöïc hieän leänh maõ ñòa hoaù, cheá ñoä töï ñoäng (automatic) hay töông taùc (interactive), ñöôïc choïn trong phaàn Mode. Khi maõ ñòa hoaù töï ñoäng, MapInfo seõ maõ ñòa hoaù nhöõng baûn ghi naøo gioáng nhau hoaøn toaøn vaø boû qua nhöõng baûn ghi khaùc. Ñaây laø phöông phaùp nhanh hôn vì khoâng caàn söï can thieäp cuûa ngöôøi duøng khi quaù trình maõ ñòa hoaù baét ñaàu. Neáu choïn maõ ñòa hoaù töông taùc, quaù trình seõ döøng laïi ñôïi khi naøo noù khoâng theå raùp moät döõ lieäu naøo ñoù vaø chôø ta choïn trong danh saùch do MapInfo ñeà nghò. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Thoâng thöôøng ngöôøi ta chaïy maõ ñòa hoaù töï ñoäng tröôùc roài sau ñoù chaïy maõ ñòa hoaù theo kieåu töông taùc ñeå raùp nhöõng baûn ghi khoâng raùp ñöôïc trong quaù trình maõ ñòa hoaù töï ñoäng. Hình XVI.1. Hoäp thoaïi Geocode. Quaù trình maõ ñòa hoaù hieám khi naøo ñaït tyû leä raùp döõ lieäu ñeán 100% maø nhieàu tröôøng hôïp tyû leä raùp döõ lieäu chæ ñaït ñeán möùc treân döôùi 50%. Chính vì vaäy MapInfo coù tuyø choïn maõ ñòa hoaù theo kieåu töông taùc. Coù moät soá nguyeân nhaân khieán cho vieäc raùp döõ lieäu khoâng thaønh coâng. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân thöôøng gaëp nhaát laø loãi ñaùnh sai chính taû. Caàn nhôù raèng MapInfo chæ raùp nhöõng baûn ghi naøo coù döõ lieäu gioáng heät nhau laïi vôùi nhau, ví duï nhö Tp.Hoà Chí Minh vaø TP Hoà Chí Minh laø hai döõ lieäu MapInfo khoâng raùp ñöôïc (khaùc daáu chaám sau chöõ Tp.). Neáu sau khi chaïy maõ ñòa hoaù töï ñoäng, ta chaïy laïi maõ ñòa hoaù laàn nöõa theo kieåu töông taùc thì MapInfo seõ lieät keâ moät danh saùch nhöõng baûn ghi gaàn gioáng vôùi döõ lieäu khoâng maõ ñòa hoaù töï ñoäng ñöôïc. Haõy choïn baûn ghi naøo ñuùng vôùi döõ lieäu caàn maõ ñòa hoaù. Ta cuõng coù theå choïn Ignore (boû qua) neáu thöïc söï khoâng coù baûn ghi naøo khôùp vôùi döõ lieäu caàn maõ ñòa hoaù. MapInfo laäp danh saùch caùc baûn ghi gaàn gioáng vôùi baûn ghi caàn maõ ñòa hoaù theo thöù töï ABC. Ví duï neáu MapInfo khoâng theå tìm thaáy chöõ Bình Döông trong cô sôû döõ lieäu cuûa baûn ñoà, noù seõ lieät keâ moät danh saùch caùc chöõ töông töï vôùi chöõ Bình Döông theo thöù töï ABC (ví duï nhö BìnhDöông, Bình Ñònh, Bình Phöôùc, Bình Thuaän - chuù yù chöõ Bình Döông ôû döôùi vieát dính nhau neân MapInfo khoâng nhaän ra). Tuy nhieân neáu loãi chính taû xaûy ra ngay taïi kyù töï ñaàu tieân thì ta coù theå phaûi duøng phím muõi teân leân xuoáng vaø hai nuùt Up/Down ñeå duyeät heát danh saùch ñeà nghò ñeå choïn baûn ghi ñuùng hoaëc ta phaûi töï goõ teân baûn ghi ñuùng vaøo. Moät trong nhöõng tröôøng hôïp khaùc maø MapInfo khoâng theå thöïc hieän maõ ñòa hoaù laø khi keát quaû tìm ñöôïc taïo ra nhieàu hôn moät toaï ñoä. Ví duï nhö döõ lieäu cuûa ta coù theå coù nhöõng baûn ghi coù chung teân ñöôøng, nhöng giaû söû hai ñöôøng cuøng teân ñoù laïi naèm trong hai quaän khaùc nhau chaúng haïn; trong tröôøng hôïp ñoù MapInfo khoâng bieát phaûi choïn PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
teân ñöôøng trong quaän naøo. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà ñoù, MapInfo cho pheùp maõ ñòa hoaù boå sung theâm, ví duï nhö maõ ñòa hoaù theo ranh giôùi quaän ñeå tìm ra pheùp raùp ñuùng (muïc Boundary Column). * Löu yù veà maõ ñòa hoaù theo kieåu töông taùc: Khi thöïc hieän maõ ñòa hoaù theo kieåu töông taùc vaø choïn baûn ghi ñuùng vôùi döõ lieäu cuûa ta, döõ lieäu khoâng bò thay ñoåi. Ñôn giaûn laø ta chæ baûo MapInfo raùp döõ lieäu cuûa ta vôùi moät döõ lieäu khaùc maø thoâi. Ví duï trong baûng cuûa ta ghi Tp. Hoà Chí Minh. Ta choïn TP Hoà Chí Minh trong danh saùch choïn do MapInfo ñöa ra, tuy vaäy ta khoâng thay ñoåi gì caû trong baûn ghi. Ñeå thay ñoåi noäi dung baûn ghi ñoù, ta phaûi chænh söûa trong cöûa soå Browser. * Söû duïng Maõ keát quaû (Result Code) Ta coù theå taïo theâm moät tröôøng ñeå MapInfo coù theå ghi moät maõ keát quaû cho moãi baûn ghi trong baûng ñaõ ñöôïc maõ ñòa hoaù cuûa ta. Maõ keát quaû laø moät con soá cho bieát MapInfo maát bao nhieâu böôùc ñeå thöïc hieän ñöôïc maõ ñòa hoaù hoaëc taïi sao maõ ñòa hoaù thaát baïi. Ta coù theå söû duïng nhöõng maõ keát quaû naøy ñeå tìm kieám nhöõng sai soá khaùc veà maõ ñòa hoaù. Maõ keát quaû ñöôïc taïo ra trong phaàn Advanced Geocoding (Maõ ñòa hoaù naâng cao). XVI.1. 2. 2. Maõ ñòa hoaù thuû coâng Maõ ñòa hoaù töï ñoäng vaø maõ ñòa hoaù töông taùc chæ laøm vieäc toát ñoái vôùi nhöõng baûn ghi deã raùp döõ lieäu. Tuy nhieân, ñoâi khi ta bieát phaûi chaám ñieåm treân baûn ñoà nhö theá naøo nhöng döõ lieäu vò trí laïi khoâng cho pheùp ta laøm ñuùng. Trong tröôøng hôïp nhö vaäy maõ ñòa hoaù thuû coâng cho pheùp ta ñaët baûn ghi döõ lieäu cuûa ta leân baûn ñoà baèng caùch nhaép chuoät ñeå choïn vò trí treân baûn ñoà. Ñeå thöïc hieän ñöôïc vieäc naøy, ta tieán haønh nhöõng böôùc sau: 1. Môû moät baûng coù baûn ñoà tham chieáu ta caàn. 2. Môû baûng döõ lieäu caàn maõ ñòa hoaù vaø theâm noù vaøo cöûa soå baûn ñoà hieän haønh. 3. Choïn Map > Layer Control. Choïn cô sôû döõ lieäu caàn maõ ñòa hoaù vaø laøm cho noù coù vaøo oâ Table is Mappable). Ñaùnh daáu choïn vaøo theå veõ baûn ñoà ñöôïc (ñaùnh daáu (Editable). coät chænh söûa 4. Choïn Window > New Browser Window roài choïn baûng caàn maõ ñòa hoaù. 5. Choïn Window > Tile Window, cöûa soå baûn ñoà vaø cöûa soå Browser hieån thò caïnh nhau. 6. Duyeät qua cöûa soå Browser ñeå tìm baûn ghi caàn maõ ñòa hoaù. Nhaép chuoät vaøo oâ vuoâng beân traùi baûn ghi ñoù ñeå choïn noù. 7. Kích hoaït cöûa soå baûn ñoà baèng caùch nhaép chuoät vaøo thanh tieâu ñeà cuûa cöûa soå baûn ñoà. Nuùt coâng cuï veõ bieåu töôïng luùc naøy coù theå söû duïng ñöôïc, choïn nuùt naøy. 8. Nhaép chuoät leân baûn ñoà nôi ta muoán taïo ñieåm cho baûn ghi döôïc choïn. 9. Choïn File > Save. Baûn ghi ñöôïc choïn luùc naøy ñöôïc maõ ñòa hoaù. Laäp laïi töø böôùc 6 ñeán böôùc 9 cho moãi baûn ghi caàn maõ ñòa hoaù baèng tay. Sau khi ñaõ thöïc hieän leänh maõ ñòa hoaù ta coù theå theâm baûng döõ lieäu vaøo cöûa soå baûn ñoà môùi baèng leänh Window > New Map Windows hay theâm vaøo cöûa soå baûn ñoà hieän coù baèng leänh Map > Layer Control > Add. Khi ñaõ môû ñöôïc baûng döõ lieäu trong cöûa soå baûn ñoà, ta coù theå tieán haønh caùc phaân PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
tích gioáng nhö moät baûng MapInfo bình thöôøng. XVI.1.3. Moät soá leänh lieân quan ñeán quaûn lyù döõ lieäu ñaõ ñöôïc maõ ñòa hoaù XVI.1.3.1. Khöû maõ ñòa hoaù moät baûng hay moät soá baûn ghi cuûa moät baûng Khöû maõ ñòa hoaù (Ungeocode) laø quaù trình loaïi caùc vaät theå ñieåm ñaõ ñöôïc gaén vaøo caùc baûn ghi döõ lieäu. Cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp caàn khöû maõ ñòa hoaù toaøn boä moät baûng hay moät soá baûn ghi cuûa moät baûng. Ví duï nhö khi ñaõ maõ ñòa hoaù döõ lieäu veà phaân boá cuûa moät loaøi ñoäng vaät naøo ñoù theo thaûm thöïc vaät nhöng sau ñoù ta laïi muoán maõ ñòa hoaù laïi nhöng söû duïng thoâng tin veà thoå nhöôõng chaúng haïn. Trong tröôøng hôïp nhö vaäy, MapInfo cho pheùp xoaù taát caû caùc vaät theå ñoà hoaï lieân quan ñeán baûng ñoù do leänh maõ ñòa hoaù taïo ra. Nhôø vaäy ta coù theå chaïy maõ ñòa hoaù laïi, söû duïng moät loaïi thoâng tin khaùc. Khöû maõ ñòa hoaù moät soá baûn ghi coù ích khi thoâng tin veà ñòa lyù chæ thay ñoåi moät phaàn ñoái vôùi moät soá baûn ghi döõ lieäu naøo ñoù. Ñeå thöïc hieän khöû maõ ñòa hoaù toaøn boä moät baûng, thöïc hieän caùc böôùc sau: - Môû baûng caàn khöû maõ ñòa hoùa ra. - Choïn Table >Maintenance >Table Structure. Table Is Mappable ñi roài choïn OK. - Taét daáu choïn trong oâ Löu yù raèng leänh naøy seõ loaïi boû taát caû caùc vaät theå ñoà hoaï trong baûng vaø khoâng theå quay ngöôïc laïi ñöôïc. Vì vaäy neáu khoâng chaéc chaén veà vieäc loaïi boû caùc ñieåm maõ ñòa hoaù ñoù, caàn löu laïi moät baûn sao tröôùc khi thöïc hieän. - Moät hoäp thoaïi caûnh baùo xuaát hieän. Neáu chaéc chaén muoán loaïi boû taát caû caùc vaät theå thì choïn OK. Luùc ñoù taát caû caùc vaät theå ñoà hoaï seõ bò loaïi boû khoûi baûng. Chuù yù laø ñöøng khöû maõ ñòa hoaù baûng MapInfo goác. Neáu khoâng ta khoâng coøn caùch naøo ñeå hieån thò baûng ñoù nhö moät baûn ñoà nöõa hoaëc khoâng theå söû duïng noù ñeå chaïy leänh maõ ñòa hoaù sau naøy. Ñeå khöû maõ ñòa hoaù moät soá baûn ghi trong moät baûng, ta laøm nhö sau: - Môû baûng ñaõ maõ ñòa hoaù ra ôû daïng baûn ñoà, choïn caùc baûn ghi caàn khöû maõ ñòa hoaù. - Choïn Map > Layer Control vaø ñaùnh daáu vaøo coät chænh söûa cho lôùp coù caùc baûn ghi caàn khöû maõ ñòa hoaù. - Choïn Edit > Clear Map Objects Only. Leänh naøy xoaù caùc vaät theå ñoà hoaï khoûi cöûa soå baûn ñoà nhöng vaãn giöõ laïi caùc baûn ghi trong cöûa soå Browser. Ñeå huyû boû leänh naøy choïn Edit > Undo Deletion. XVI.1.3.2. Choïn caùc ñieåm khoâng ñöôïc maõ ñòa hoaù Baûng ñöôïc maõ ñòa hoaù coù theå coù nhöõng baûn ghi khoâng ñöôïc maõ ñòa hoaù, hoaëc coù theå do ta theâm nhöõng haøng môùi vaøo baûng vaø chuùng chöa ñöôïc maõ ñòa hoaù. Ta coù theå thöïc hieän moät pheùp choïn ñôn giaûn ñeå lieät keâ ra moät cöûa soå Browser nhöõng baûn ghi khoâng ñöôïc maõ ñòa hoaù. Caùch laøm nhö sau: - Môû baûng caàn kieåm tra, neáu chöa môû. - Töø menu chính choïn Query > Select. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
- Trong oâ that Satisfy goõ bieåu thöùc: NOT OBJ. Bieåu thöùc naøy seõ baûo MapInfo choïn taát caû nhöõng baûn ghi naøo khoâng coù vaät theå ñoà hoaï lieân keát vôùi döõ lieäu, töùc laø chöa maõ ñòa hoaù. - Thöïc hieän xong choïn OK. XVI.1.3.3. Ñònh vò caùc ñieåm ñaõ ñöôïc maõ ñòa hoaù Moät trong nhöõng keát quaû “ñeïp” nhaát cuûa leänh maõ ñòa hoaù laø thaáy caùc ñieåm ñöôïc hieån thò ñuùng ñaén treân baûn ñoà. Tuyø thuoäc vaøo caùc thieát laäp treân cöûa soå baûn ñoà, caùc ñieåm môùi ñöôïc maõ ñòa hoaù coù theå hoaëc khoâng theå nhìn thaáy ñöôïc ngay. Phöông phaùp döôùi ñaây cho pheùp ñònh vò nhöõng ñieåm môùi ñöôïc maõ ñòa hoaù. - Ñaûm baûo cöûa soå baûn ñoà coù baûng caàn kieåm tra phaûi ñöôïc kích hoaït baèng caùch nhaép chuoät vaøo vaøo thanh tieâu ñeà cuûa noù. - Choïn Map > Layer Control. Kieåm tra ñeå chaéc raèng baûng maø ta ñaõ maõ ñòa hoaù phaûi naèm trong danh saùch cuûa hoäp thoaïi Layer Control. Neáu khoâng coù, nhaép chuoät vaøo nuùt Add ñeå theâm noù vaøo. - Trong hoäp thoaïi Layer Control di chuyeån baûng ñaõ maõ ñòa hoaù leân treân cuøng ñeå ñaûm baûo taát caû caùc ñieåm khoâng bò nhöõng lôùp khaùc che khuaát. (Visible) ñeå chaéc chaén baûng ñaõ maõ ñòa hoaù - Kieåm tra thieát laäp nhìn thaáy ñöôïc ñöôïc ñaùnh daáu choïn vaøo coät hieån thò. - Nhaép chuoät choïn OK ñeå ñoùng hoäp thoaïi Layer Control laïi. Neáu vaãn khoâng nhìn thaáy taát caû caùc ñieåm cuûa baûng maõ ñòa hoaù, thöïc hieän böôùc tieáp theo. - Choïn Map > View Entire Layer. Choïn baûng ta caàn roài choïn OK. Leänh naøy seõ thu baûn ñoà laïi ñeå taát caû caùc ñieåm trong baûng ñaõ ñöôïc maõ ñòa hoaù seõ hieån thò trong cöûa soå baûn ñoà hieän haønh. Ta coù theå nhìn thaáy caùc ñieåm naèm treân baûn ñoà nhöng coù theå khoâng ôû vò trí maø ta mong muoán. Neáu chuùng naèm sai vò trí, haõy xem phaàn khöû maõ ñòa hoaù ôû treân. - Neáu caùc ñieåm maõ ñòa hoaù vaãn khoâng hieån thò leân, haõy choïn Map > Layer Control. Choïn lôùp ñaõ maõ ñòa hoaù vaø nhaép chuoät choïn Display. - Ñaùnh daáu choïn hoäp Style Override vaø choïn moät kieåu ñieåm sao cho chuùng noåi baät leân baûn ñoà cuûa ta. Nhaép chuoät choïn OK hai laàn ñeå thoaùt khoûi hoäp thoaïi Layer Control. XVI. 1.4. Moät soá Ví duï Lyù thuyeát cuûa leänh maõ ñòa hoaù naøy coù veû tröøu töôïng, tuy nhieân chuùng deã hieåu hôn khi ta xem xeùt ví duï döôùi ñaây. Giaû söû ta coù moät döõ lieäu nhö sau: baûng Tinh_dan_so bao goàm 3 coät: Coät teân caùc tænh thaønh cuûa nöôùc ta vaø hai coät bao goàm dieän tích (tính theo km vuoâng) vaø daân soá (tính theo nghìn ngöôøi) cuûa töøng tænh (hình XVI.2). Ñoàng thôøi ta coù moät baûng laø baûn ñoà cuûa 61 tænh thaønh cuûa nöôùc ta, baûng coù teân laø cac_tinh. Ta muoán trình baøy caùc soá lieäu veà dieän tích vaø daân soá töø baûng Tinh_dan_so leân baûn PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
ñoà. Nhö vaäy baûng caàn maõ ñòa hoaù laø baûng Tinh_dan_so vaø baûng tìm seõ laø baûng cac_tinh. Caùch thöïc hieän leänh maõ ñòa hoaù cho baûng naøy nhö sau: cac_tinh - Môû baû ng vaø baû ng Tinh_dan_so. - Töø menu chính choïn Table > Geocode. Hoäp thoaïi Geocode môû ra. - Trong oâ Geocode Table choïn baûng Tinh_dan_so, choïn oâ Search Table choïn baûng cac_tinh. Coät ta seõ söû duïng ñeå raùp döõ lieäu cuûa baûng Tinh_dan_so vaøo baûn ñoà cac_tinh laø coät Ten trong hai baûng. Vì vaäy trong oâ using Column ta choïn coät Ten, trong oâ for Objects in Column ta choïn coät ten (hình XVI.1). - Maëc ñònh cheá ñoä maõ ñòa hoaù trong phaàn Mode laø töï ñoäng (Automatic). - Coù theå chænh kieåu bieåu töôïng trong phaàn Symbol. - Giöõ nguyeân caùc tuyø choïn trong nhöõng oâ khaùc laø none. Hình XVI.2. Baûng döõ lieäu môû trong - Choïn OK. cöûa soå Browser. MapInfo chaïy maõ ñòa hoaù vaø hieän hoäp thoaïi thoâng baùo keát quaû maõ ñòa hoaù (hình XVI.3). Ta thaáy raèng trong 61 tænh thaønh cuûa Vieät Nam thì coù 60 tænh thaønh ñöôïc maõ ñòa hoaù vaø 1 khoâng maõ ñòa hoaù ñöôïc. Choïn OK ñeå ñoùng hoäp thoâng baùo naøy laïi. Ñeå hieån thò ñöôïc keát quaû maõ ñòa hoaù, ta thöïc hieän nhö sau: - Kích hoaït cöûa soå baûn ñoà cuûa lôùp cac_tinh baèng caùch nhaép chuoät vaøo thanh tieâu ñeà. - Choïn Map > Layer Control ñeå môû hoäp thoaïi Layer Control ra. - Choïn nuùt Add ñeå môû hoäp thoaïi Add Layer (theâm lôùp) ra vaø theâm baûng Tinh_dan_so vaøo cöûa soå baûn ñoà hieän haønh. Kieåm Hình XVI.3. Thoâng baùo keát quaû maõ ñòa hoaù. tra ñeå ñaû m baû o lôù p Tinh_dan_so naè m treâ n lôù p cac_tinh. - Xong choïn OK. Ta thaáy caùc ñieåm ñaõ maõ ñòa hoaù ñöôïc hieån thò treân cöûa soå baûn ñoà. Vì baûng tìm laø moät baûng kieåu vuøng neân caùc ñieåm maõ ñòa hoaù ñöôïc ñaët taïi troïng taâm caùc tænh. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Nhö ñaõ bieát, coù moät baûn ghi (moät tænh) trong baûng Tinh_dan_so khoâng ñöôïc maõ ñòa hoaù. Ta seõ kieåm tra xem tænh naøo khoâng ñöôïc maõ ñòa hoaù. Caùch laøm: - Treân menu chính choïn Query > Select. Hoäp thoaïi Select môû ra. - Trong oâ Select Records from Table choïn baûng Tinh_dan_so. - Trong oâ that Satisfy goõ vaøo bieåu thöùc: NOT OBJ. - Ñaùnh daáu oâ Browse Results ñeå môû danh saùch caùc baûn ghi chöa ñöôïc maõ ñòa hoaù. - Choïn OK. Ta thaáy moät cöûa soå Browser coù teân laø Query1 Browser môû ra. Cöûa soå naøy coù moät haøng laø T.P. Hoaø Chí Minh. Nhö vaäy ñaây laø baûn ghi khoâng ñöôïc maõ ñòa hoaù. Ñeå maõ ñòa hoaù baûn ghi coøn soùt naøy, thöïc hieän maõ ñòa hoaù theo kieåu töông taùc. Caùch laøm: - Choïn Table > Geocode. Hoäp thoaïi Geocode môû ra. - Thieát laäp caùc oâ gioáng nhö trong phaàn treân, chæ khaùc laø thay vì choïn trong phaàn Mode laø Automatic thì ta choïn Interactive. - Xong choïn OK. Moät hoäp thoaïi Geocode khaùc laäp töùc hieän ra thoâng baùo cho ta bieát baûn ghi naøo khoâng raùp ñöôïc (hình XIV.4). ÔÛ oâ ten treân cuøng ta thaáy baûn ghi khoâng raùp ñöôïc laø T.P.Hoà Chí Minh. ÔÛ döôùi hieån thò danh saùch caùc baûn ghi trong baûng cac_tinh maø MapInfo ñeà nghò ta raùp. Ta choïn T.P. Hoà Chí Minh roài choïn OK ñeå raùp chuùng laïi vôùi nhau. (Löu yù raèng hai chöõ treân chæ khaùc nhau moät choã duy nhaát laø chöõ treân khoâng coù khoaûng traéng sau daáu chaám sau chöõ P, coøn chöõ döôùi coù khoaûng traéng sau daáu chaám sau chöõ P). Laøm xong choïn OK. Vì chæ coù moät baûn ghi khoâng khôùp trong quaù trình maõ ñòa hoaù töï ñoäng neân sau khi raùp xong T.P.Hoà Chí Minh vôùi nhau, quaù trình maõ ñòa hoaù töông taùc keát thuùc vaø baûng keát quaû ñöôïc hieån thò (hình XIV.5). Baûng thoâng baùo naøy cho ta bieát raèng coù 1 baûn ghi ñöôïc maõ ñòa hoaù, khoâng coøn Hình XIV.4. Hoäp thoaïi maõ ñòa hoaù theo baûn ghi naøo khoâng ñöôïc maõ ñòa hoaù kieåu töông taùc - Interactive Geocode. vaø tröôùc ñoù (maõ ñòa hoaù töï ñoäng) ñaõ coù 60 baûn ghi ñöôïc maõ ñòa hoaù. Trong tröôøng hôïp coù nhieàu baûn ghi khoâng ñöôïc maõ ñòa hoaù töï ñoäng thì khi thöïc hieän maõ ñòa hoaù töông taùc, sau khi choïn xong raùp döõ lieäu cho moät baûn ghi thì MapInfo PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
laïi hieån thò moät baûn ghi khaùc maø noù khoâng raùp döõ lieäu ñöôïc. Ta laïi choïn baûn ghi naøo khôùp ñeå raùp döõ lieäu. Quaù trình naøy dieãn ra cho ñeán khi naøo MapInfo raùp ñöôïc taát caû caùc döõ lieäu vôùi nhau thì thoâi vaø hieån thò baûng thoâng baùo keát quaû nhö trong tröôøng hôïp treân. ÔÛ ví duï naøy baûng Tinh_dan_so ñaõ ñöôïc ñaêng kyù vaøo MapInfo roài Hình XIV.5. Thoâng baùo keát quaû maõ ñòa hoaù neân ta chæ caàn môû noù ra maø thoâi. töông taùc sau khi chaïy xong. Trong tröôøng hôïp danh saùch nhö vaäy ôû daïng Excel, xem caùch ñaêng kyù taäp tin Excel vaøo MapInfo ôû phaàn döôùi. XVI.2. LEÄNH CREATE POINT (Taïo ñieåm) XVI.2.1. Phöông phaùp Ta coù theå coù moät cô sôû döõ lieäu coù chöùa caùc toaï ñoä X vaø Y trong hai tröôøng döõ lieäu toaï ñoä maø ta muoán hieån thò trong MapInfo. Maëc duø thoâng tin ñòa lyù hieän dieän trong döõ lieäu (ôû daïng coät toïa ñoä X vaø Y) nhöng khoâng coù ñieåm naøo ñöôïc taïo ra neân ta khoâng theå hieån thò baûng döõ lieäu ñoù trong moät cöûa soå baûn ñoà ñöôïc. Leänh Create Points trong tröôøng hôïp naøy giuùp ta taïo caùc ñieåm cho töøng baûn ghi naøo coù toaï ñoä X-Y hay kinh ñoä- vó ñoä. Ñeå thöïc hieän ñöôïc leänh naøy, tröôùc tieân cô sôû döõ lieäu phaûi coù hai tröôøng kieåu soá, moät tröôøng chöùa X (kinh ñoä hay hoaønh ñoä), moät tröôøng chöùa Y (vó ñoä hay tung ñoä). Leänh Create Points bao goàm caùc böôùc sau: - Môû baûng coù chöùa hai coät toaï ñoä X vaø Y maø ta caàn taïo ñieåm (neáu chöa môû). - Choïn Table > Create Points. Hoäp thoaïi Create Point môû ra. - Trong oâ Create Points for Table, nhaép chuoät vaøo danh saùch thaû xuoáng ñeå choïn teân baûng caàn taïo ñieåm. - Trong hai oâ Get X coordinates from Column vaø Get Y coordinates from Column, choïn teân hai coät chöùa toaï ñoä X vaø Y töông öùng trong baûng ñeå MapInfo taïo ñieåm töø hai coät ñoù. - Trong hai oâ Multiply the X coordinates by vaø Multiply the Y coordinates by ta phaûi khai baùo heä soá chuyeån ñoåi töø ñôn vò tính toaï ñoä trong hai coät khai baùo treân veà toaï ñoä döï ñònh ñeå hieån thò baûn ñoà trong MapInfo. Ñoái vôùi caùc baûn ñoà thuoäc kieåu kinh ñoä - vó ñoä ôû nöôùc Vieät Nam thì heä soá naøy laø 1 trong caû hai oâ treân. - Neáu toïa ñoä thuoäc moät heä quy chieáu naøo ñoù ñaõ bieát thì ta phaûi nhaép chuoät choïn nuùt Projection ñeå khai baùo heä quy chieáu cho khôùp vôùi toaï ñoä trong coät. XVI.2. 2. Taïo ñieåm töø moät baûng ngoaøi MapInfo (Excel hay Access) Ñeå taïo ñieåm töø moät baûng Excel hay Access, tröôùc tieân phaûi môû baûng ñoù trong MapInfo ñeå ñaêng kyù noù. Sau khi môû ñöôïc baûng döõ lieäu trong MapInfo, caàn kieåm tra PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
xem ñònh daïng hai coät chöùa toaï ñoä X vaø Y coù phaûi laø kieåu thaäp phaân hay khoâng baèng leänh Table > Maintenance > Table Structure. Neáu ñònh daïng hai coät toaï ñoä laø thaäp phaân thì môùi thöïc hieän leänh Create Points nhö trong phaàn 2.1. Trong nhieàu tröôøng hôïp, khi môû moät baûng khoâng phaûi MapInfo vaøo MapInfo, ta thöôøng ñaùnh daáu tuyø choïn duøng haøng ñaàu tieân laøm haøng tieâu ñeà neân ñònh daïng hai coät toaï ñoä coù theå bò ñoåi thaønh kieåu kyù töï (Character). Trong tröôøng hôïp nhö vaäy, ta thöïc hieän leänh File > Save Copy As ñeå löu baûng môùi môû thaønh moät baûng MapInfo. Sau ñoù môû baûng môùi löu ra vaø duøng leänh Table > Maintenance > Table Structure ñeå ñoåi thuoäc tính hai coät toaï ñoä töø kieåu kyù töï (Character) thaønh kieåu daáu thaäp phaân ñoäng (Float). Sau khi ñoåi thuoäc tính xong môùi thöïc hieän leänh Create Points. Neáu toaï ñoä hai coät X vaø Y ôû daïng ñoä - phuùt - giaây thì phaûi ñoåi caùc toaï ñoä ñoù veà ñoä thaäp phaân tröôùc. MapInfo coù moät trình MapBasic cho pheùp thöïc hieän ñieàu naøy. Ñoù laø trình Deggree Converter (DMSCNVRT). Caùch söû duïng trình naøy nhö sau: - Môû baûng coù chöùa caùc coät caàn ñoåi toaï ñoä ra (neáu chöa môû). - Choïn Table > Maintenance > Table Structure ñeå taïo theâm hai tröôøng môùi ñeå chöùa caùc toaï ñoä thaäp phaân seõ ñöôïc ñoåi qua. Ñònh daïng hai tröôøng naøy laø Float. - Choïn File > Run MapBasic Program. Hoäp thoaïi Run MapBasic Program môû ra. - Trong thö muïc Tools choïn DMSCNVRT roài choïn Open. - Töø menu chính choïn Tools > Converter > Convert Column to Decimal Degrees. Hoäp thoaïi Convert DMS to Decimal Degrees (Version 1.1.) môû ra. - Trong oâ Table choïn teân baûng coù coät toïa ñoä caàn ñoåi; trong oâ Get Deg,Min,Sec value from ta choïn tröôøng caàn ñoåi toïa ñoä (löu yù ta phaûi thöïc hieän leänh Tools > Convert Column to Decimal Degrees hai laàn, moät laàn cho coät kinh ñoä vaø moät laàn cho coät vó ñoä); trong oâ DMS Seperator, goõ vaøo kyù töï phaân caùch caùc caáp ñoä - phuùt - giaây vôùi nhau; trong oâ Store Results In, ta choïn moät trong hai tröôøng môùi taïo töông öùng ñeå chöùa giaù trò ñoä thaäp phaân X hay Y seõ ñöôïc ñoåi. Ta coù theå ñaùnh daáu choïn vaøo oâ Browse Results hay khoâng thì tuyø. - Xong choïn OK. Sau khi ñoåi sang ñoä thaäp phaân cho coät kinh ñoä chaúng haïn, caàn thöïc hieän leänh naøy theâm moät laàn nöõa cho coät vó ñoä. Sau ñoù môùi thöïc hieän leänh Create Points treân hai coät môùi taïo ñoù. XVI.2.3. Ví duï leänh Create Point Giaû söû ta coù moät taäp tin Excel coù toaï ñoä moät soá caùi caàu ôû gaàn khu vöïc thò xaõ Baûo Loäc (hình XVI.6), taäp tin coù teân laø Cau.xls. Toaï ñoä caùc caàu naøy ñöôïc ghi laïi baèng maùy ñònh vò vaø söû duïng heä quy chieáu laø WGS84. Ta muoán chaám vò trí caùc caàu naøy leân baûn ñoà. Caùch laøm nhö sau: - Khôûi ñoäng MapInfo hoaëc ñoùng taát caû caùc baûng khaùc laïi neáu ñang môû. - Töø menu chính choïn File > Open Table. - Trong oâ Files of Type, choïn Microsoft Excel (*.xls). - Choïn taäp tin Cau.xls roài choïn Open. Hoäp thoaïi Excel Information môû ra (hình XVI.7). PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
- Trong oâ Named Range, choïn Other, hoäp thoaïi Other Range môû ra. - Ta thaáy raèng danh saùch toaï ñoä caùc caàu naèm trong khoaûng giôùi haïn töø oâ A2 ñeán oâ C10. Vì vaäy trong hoäp thoaïi Other Range ta naïp giôùi haïn naøy vaøo: Cau!A2:C10 roài choïn OK (hình XVI.8). Haøng treân cuøng laø haøng tieâu ñeà coät neân trong hoäp thoaïi Excel Information ta ñaùnh daáu choïn vaøo tuyø choïn Use Above Selected Range for Column Titles (duøng haøng treân giôùi haïn ñaõ choïn laøm haøng tieâu ñeà). - Laøm xong choïn OK. Hình XVI.6. Baûng döõ lieäu trong Excel. Ta thaáy MapInfo seõ môû baûng Excel thaønh moät cöûa soå Browser. Ñeå coù theå thöïc hieän ñöôïc leänh Create Point, hai coät vi_do vaø kinh_do phaûi laø coät kieåu soá. Ta kieåm tra ñònh daïng hai coät naøy baèng leänh Table > Maintenance > Table Structure. Hai coät naøy phaûi coù ñònh daïng laø Float. Tieán haønh taïo ñieåm cho caùc toaï ñoä treân baèng leänh Create Point nhö sau: - Choïn Table > Create Points, hoäp thoaïi Create Points môû ra (hình XVI.9). - Trong oâ Create Points for Table choïn baûng Cau. - Trong oâ Get X Coordinates from Column ta choïn coät kinh_do; trong oâ Get Y Hình XVI.7. Hoäp thoaïi Excel Information - Coordinates from Column ta choïn môû döõ lieäu töø Excel. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
choïn coät vi_do. Vì toaøn boä nöôùc ta naèm trong vuøng kinh tuyeán ñoâng vaø vó tuyeán baéc neân ta giöõ nguyeân hai heä soá 1 trong hai oâ Multiply the X Coordinates by vaø Multiply the Y Coordinates by. - Nhaé p chuoä t choïn nuù t Hình XVI.8. Hoäp thoaïi Other Range - Khai baùo Projection. Hoäp thoaïi choïn heä quy chieáu môû ra. giôùi haïn döõ lieäu töø baûng Excel. - Ta ñaõ bieát heä quy chieáu cuûa caùc toaï ñoä löu trong taäp tin Excel naøy laø WGS84 neân trong oâ Category ta choïn Longitude/Latitude, trong oâ Category Members, ta choïn Longitude/Latitude (WGS84). Hình XVI.9. Hoäp thoaïi Create Points. - Ta coù theå choïn kieåu bieåu töôïng cho caùc ñieåm seõ ñöôïc taïo baèng nuùt chænh kieåu bieåu töôïng trong phaàn using Symbol. - Choïn OK ñeå quay laïi hoäp thoaïi Create Points vaø choïn OK laàn nöõa ñeå keát thuùc leänh naøy. Ñeå thaáy ñöôïc caùc ñieåm môùi ñöôïc taïo treân cöûa soå baûn ñoà, ta choïn Window > New Map Window. Caùc ñieåm môùi ñöôïc taïo thaønh seõ ñöôïc môû ra trong cöûa soå baûn ñoà cuûa baûng Cau. Neáu muoán hieån thò caùc ñieåm môùi taïo thaønh treân moät cöûa soå baûn ñoà ñaõ coù saün ta kích hoaït cöûa soå ñoù roài choïn Map > Layer Control roåi duøng leänh Add ñeå theâm lôùp baûn ñoà môùi taïo vaøo. XVI.3. PHAÂN TAÙN CAÙC ÑIEÅM VAØ TRÌNH DISPERSE POINTS (DISPERSE) Tuyø theo keát quaû baûng cuûa ta ñöôïc maõ ñòa hoaù nhö theá naøo maø ta seõ coù baûn ñoà caùc ñieåm ñöôïc maõ ñòa hoaù nhöng coù nhöõng tröôøng hôïp nhöõng ñieåm ñöôïc taïo thaønh taïi cuøng moät vò trí. Trong tröôøng hôïp nhö vaäy khi nhìn khoù coù theå bieát ñöôïc taïi vò trí ñoù coù moät hay nhieàu ñieåm. Ñeå coù theå nhìn thaáy ñöôïc toaøn boä döõ lieäu ta coù theå caàn phaûi phaân taùn caùc ñieåm cho chuùng caùch nhau ra. Coù 3 phöông phaùp ñöôïc duøng ñeå phaân taùn caùc PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
ñieåm: Söû duïng trình MapBasic DISPERSE.mbx, pheùp phaân taùn ñieåm ñeàu nhau (equal dispersion) vaø pheùp phaân taùn ñieåm veå beân phaûi (dispersion to the right). XVI.3.1. Trình DISPERSE.mbx Ñaây laø trình MapBasic coù saün khi caøi ñaët MapInfo. Ta caàn khôûi ñoäng trình naøy tröôùc khi söû duïng noù. Xem theâm trong chöông MapBasic. Trong trình naøy coù hai phöông phaùp phaân taùn caùc ñieåm: phaân taùn coù heä thoáng (Systematically) vaø phaân taùn ngaãu nhieân (Randomly). Caùch söû duïng trình naøy nhö sau: - Môû baûng caàn chaïy phaân taùn ñieåm. - Choïn File > Run MapBasic Program. Hoäp thoaïi Run MapBasic Program hieän ra. - Choïn trình DISPERSE naèm trong thö muïc Tools cuûa MapInfo roài choïn Open. Trình DISPERSE ñöôïc theâm vaøo menu Tools treân menu chính. - Treân menu chính choïn Tools > Disperse > Disperse Points. Moät hoäp thoaïi môû ra hieån thò danh saùch caùc baûng kieåu ñieåm ñang môû, choïn baûng caàn phaân taùn ñieåm roài nhaép chuoät choïn OK ñeå tieáp tuïc. - Moät hoäp thoaïi caûnh baùo hieän ra nhaéc ta löu laïi baûn sao cuûa baûng ta saép phaân taùn ñieåm neáu ta chöa laøm. Neáu ta ñaõ sao löu roài thì nhaép chuoät choïn Continue. Hoäp thoaïi Method to Disperse môû ra. Coù hai phöông phaùp phaân taùn ñieåm nhö ñaõ trình baøy, ñöôïc chia laøm boán tröôøng hôïp cuï theå nhö sau: + Systematically: N,S,E,W,NE,SW,NW,SE: Caùc ñieåm ñöôïc phaân taùn caùch ñieåm goác moät khoaûng caùch baèng moät bieåu töôïng theo 8 höôùng la baøn (N: baéc, S: nam, E: ñoâng, W: taây, NE: ñoâng baéc, SW: taây nam, NW: taây baéc, SE: ñoâng nam). + Systematically: “Around the Clock”: caùc ñieåm ñöôïc phaân taùn caùch nhau moät khoaûng caùch baèng kích thöôùc moät bieåu töôïng theo chieàu kim ñoàng hoà. + Randomly: Caùc ñieåm ñöôïc phaân taùn theo nhoùm moät caùch ngaãu nhieân xung quanh ñieåm goác. Trong tröôøng hôïp naøy, coù theå keát quaû taïo ra vaãn coù caùc ñieåm truøng nhau. + Randomly with Callout Lines: phaân taùn ngaãu nhieân caùc ñieåm vôùi moät ñöôøng chæ veà vò trí goác cuûa caùc ñieåm ñoù. Neáu ta choïn tuøy choïn naøy thì coù moät nuùt chænh kieåu ñöôøng hieän ra cho pheùp ta choïn kieåu ñöôøng chæ. - Choïn moät trong boán tuyø choïn treân roài choïn OK. Hoäp thoaïi Zoom Level hieän ra cho pheùp ta choïn tyû leä maø ta thöôøng söû duïng baûn ñoà ñoù nhaát. Hoäp thoaïi naøy coù taùc duïng xaùc ñònh khoaûng caùch phaân taùn caùc ñieåm sao cho phuø hôïp nhaát vôùi ñoä phoùng ñaïi ñöôïc khai baùo. Ta cuõng coù tuyø choïn Display mapper when finished ñeå hieån thò hay taét baûn ñoà sau khi chaïy leänh xong. Naïp xong tyû leä baûn ñoà nhaép chuoät choïn OK. Caùc ñieåm seõ ñöôïc phaân taùn theo nhöõng thoâng soá ta khai baùo. Löu yù raèng chöông trình seõ chaïy nhanh hôn moät chuùt neáu khoâng hieån thò baûn ñoà baûng saép chaïy phaân taùn ñieåm. Chuù yù raèng trình naøy seõ thay ñoåi vò trí caùc vaät theå ñoà hoaï cuûa baûng ñöôïc chaïy leänh phaân taùn vì vaäy haõy tieán haønh sao löu tröôùc khi thöïc hieän leänh naøy. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
Ta seõ xem ví duï döôùi ñaây. Giaû söû ta coù danh saùch caùc khaùch haøng vaø ñòa chæ cuûa hoï theo quaän trong thaønh phoá Hoà Chí Minh. Ñaây laø moät baûng trong MapInfo. Ta muoán hieån thò danh saùch naøy leân baûn ñoà caùc quaän cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Thöïc hieän maõ ñòa hoaù giöõa baûng VD_disperse vaø baûng quan_huyen. Nhö ta ñaõ bieát, khi maõ ñòa hoaù moät baûng theo moät baûng MapInfo kieåu vuøng, caùc ñieåm maõ ñòa hoaù ñöôïc ñaët taïi troïng taâm cuûa caùc vuøng laø caùc quaän huyeän. Nhö vaäy, nhöõng ngöôøi ôû cuøng moät quaän thì seõ coù caùc ñieåm ñöôïc taïo thaønh truøng vôùi nhau taïi troïng taâm cuûa vuøng ñoù. Ñeå thaáy ñöôïc moät quaän coù bao nhieâu ngöôøi, chuùng ta phaûi thöïc hieän leänh phaân taùn ñieåm ñeå coù theå thaáy ñöôïc bao nhieâu ngöôøi ôû trong cuøng moät quaän. Sau khi chaïy maõ ñòa hoaù, thöïc hieän leänh phaân taùn ñieåm nhö sau: - Môû baûng VD_disperse ra. - Choïn File > Run MapBasic Program. Hoäp thoaïi Run MapBasic - Program môû ra, choïn trình DIS- PERSE. Trình naøy ñöôïc khôûi ñoäng trong menu Tools. - Choïn Tools > Disperse > Hình XVI.10. Thoâng baùo nhaéc sao löu döõ lieäu Disperse Points. Hoä p thoaï i tröôùc khi thöïc hieän leänh phaân taùn ñieåm . Disperse Points môû ra. - Choïn baûng VD_Disperse roài choïn OK. Moät hoäp thoaïi cuûa MapInfo môû ra nhaéc ta thöïc hieän sao löu (hình XVI.10). Neáu ta ñaõ thöïc hieän sao löu thì nhaép chuoät choïn Continue. Hoäp thoaïi Method to Disperse môû ra cho pheùp ta choïn phöông phaùp phaân taùn ñieåm. - Giaû söû ta choïn phöông phaùp Systematically: N, S, E, W, NE, SW, NW, SE roài choïn OK. Hoäp thoaïi Zoom level môû ra (hình XVI.11). - Naïp giaù trò ñoä phoùng ñaïi ta thöôøng söû duïng nhaát, giaû söû ta choïn ñoä phoùng ñaïi maëc ñònh maø MapInfo töï choïn cho ta. - Ñaùnh daáu choïn vaøo tuyø choïn Display Mapper when finished roài nhaép chuoät choïn OK ñeå keát thuùc leänh. Moät cöûa soå baûn ñoà môùi ñöôïc môû ra hieån thò caùc ñieåm truøng nhau trong caùc quaän ñöôïc phaân taùn ñeàu ra. Ñeå coù theå nhìn thaáy caùc ñieåm naøy trong baûn ñoà quaän huyeän ta söû duïng leänh Map > Layer Control vaø nhaép chuoät choïn Add ñeå theâm lôùp quan_huyen vaøo chung vôùi lôùp VD_disperse. Ta seõ thaáy caùc ñieåm ñöôïc phaân taùn ra trong caùc quaän huyeän. Luùc naøy ta coù theå nhìn thaáy ñöôïc moät quaän coù bao nhieâu khaùch Hình XVI.11. Choïn ñoä phoùng ñaïi ñeå trình haøng. baøy baûn ñoà phaân taùn ñieåm. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
XVI.3.2. Pheùp phaân taùn ñieåm ñeàu nhau Phöông phaùp naøy phaân taùn caùc ñieåm caùch ñeàu moät khoaûng caùch töø taâm (ñieåm goác). Caùch thöïc hieän nhö sau: - Tröôùc heát choïn taát caû caùc ñieåm coù cuøng vò trí. Ta coù theå thöïc hieän vieäc naøy baèng coâng cuï choïn Marquee hay Radius treân thanh coâng cuï Main. - Choïn Options > Show MapBasic Window ñeå môû cöûa soå MapBasic ra. - Nhaép chuoät vaøo cöûa soå MapBasic ñeå con troû chuoät hieän leân trong phaàn goõ leänh cuûa cöûa soå naøy. - Goõ caùc doøng leänh sau vaøo cöûa soå MapBasic: Randomize {nhaán ñeå xuoáng haøng} Update Selection Set Obj = CreatePoint(CentroidX(Obj)+ (0.01/(Cos(CentroidY(Obj)*(.01745))))*(Rnd(1)-.5), CentroidY(Obj)+0.01*(Rnd(1)- .5)) {nhaán ñeå chaïy leänh} XVI.3.3. Phaân taùn ñieåm veà beân phaûi Phöông phaùp naøy phaân taùn caùc ñieåm veà beân phaûi cuûa ñieåm goác. Caùch laøm: - Tröôùc heát choïn taát caû caùc ñieåm coù cuøng vò trí baèng caùch söû duïng coâng cuï choïn Marquee hay Radius treân thanh coâng cuï Main. - Choïn Options > Show MapBasic Window ñeå môû cöûa soå MapBasic ra. - Nhaép chuoät vaøo trong cöûa soå MapBasic ñeå hieån thò con troû chuoät trong ñoù. - Goõ vaøo caùc doøng leänh sau: Randomize {nhaán } Update Selection Set Obj =CreatePoint(CentroidX(Obj)+ 0.0099*Rnd(1),CentroidY(Obj)+0.0099*RND(1)) {nhaán } Vôùi hai phöông phaùp trong phaàn 3.2 vaø 3.3 ôû treân, baûng cuûa ta seõ ñöôïc caäp nhaät töï ñoäng. Neáu söï phaân boá caùc ñieåm sau khi thöïc hieän moät trong hai leänh treân khoâng laøm ta vöøa yù thì coù theå choïn Edit > Undo töø menu chính ñeå phuïc hoài caùc ñieåm laïi vò trí cuõ cuûa chuùng. Ñeå thöïc hieän leänh phaân taùn taát caû caùc ñieåm trong moät baûng, haõy thay theá trong caùc doøng leänh treân taát caû nhöõng choã naøo coù chöõ Selection thaønh teân cuûa baûng. Chuù yù: heä soá phaân taùn (dipersal weight) trong caùc doøng leänh caäp nhaät treân laø moät con soá nhaèm ñieàu chænh caùc toaï ñoä X vaø Y môùi cuûa caùc ñieåm. Trong caùc ví duï treân, heä soá phaân taùn laø 0.01. Khoaûng caùch X hoaëc Y toái ña (tính theo daëm) maø moät ñieåm bò di chuyeån ñi baèng 69 nhaân vôùi heä soá phaân taùn. Heä soá phaân taùn naøy coù theå ñieàu chænh ñöôïc - heä soá caøng lôùn thì khoaûng caùch phaân taùn caøng lôùn. Trong ví duï treân heä soá phaân taùn ñöôïc söû duïng coù theå ñuùng trong tröôøng hôïp phaân taùn theo tænh nhöng khoâng theå aùp duïng ñöôïc cho phaân taùn theo quaän. Neáu ta thaáy caùc ñieåm ñöôïc phaân taùn chöa ñuû xa hoaëc phaân taùn quaù xa thì coù theå ñieàu chænh laïi baèng caùch taêng hay giaûm heä soá phaân taùn. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
XVI.4. TAÏO ÑIEÅM TAÏI GIAO ÑIEÅM CUÛA CAÙC ÑÖÔØNG Nhieàu ngöôøi laøm vieäc vôùi caùc taäp tin baûn ñoà veà ñöôøng xaù thöôøng quan taâm ñeán nhöõng thoâng tin taïi vò trí caùc giao loä. Moät soá noäi dung coâng vieäc khaùc laïi chæ chuù troïng ñeán caùc giao loä maø thoâi. Trong MapInfo ta coù theå maõ ñòa hoaù döõ lieäu vaøo caùc giao loä trong caùc taäp tin ñöôøng xaù baèng leänh Table > Geocode, tuy nhieân coâng vieäc seõ deã daøng hôn neáu ta taïo ra moät baûng môùi chæ coù chöùa caùc ñieåm laø caùc giao loä maø thoâi. Ví duï moät ñôn vò chòu traùch nhieäm veà giao thoâng trong thaønh phoá caàn quan taâm ñeán vieäc kieåm tra caùc thieát bò ñieàu khieån giao thoâng (ñeøn ñöôøng, camera quan saùt chaúng haïn) taïi caùc giao loä. Ñeå taïo ra caùc ñieåm taïi moãi giao loä cho baûng cuûa mình, ta thöïc hieän nhö sau: - Töø menu chính choïn File > Open Table ñeå môû taäp tin baûn ñoà veà ñöôøng xaù ra. - Sao löu hai laàn ñeå taïo hai baûn sao cuûa baûn ñoà ñöôøng vaø ñaët hai teân môùi cho chuùng. Töø menu chính choïn File > Save Copy As vaø löu baûng ñöôøng thaønh moät teân môùi. Laäp laïi leänh naøy moät laàn nöõa vaø löu taäp tin ñöôøng xaù thaønh moät teân khaùc. - Choïn File > Open Table vaø môû hai baûn ñoà ñöôøng môùi sao löu döôùi hai teân khaùc nhau ra. Giaû söû hai baûng môùi taïo coù teân laø duong1 vaø duong2 vaø tröôøng chöùa teân ñöôøng laø ten. - Töø menu chuaån choïn Query > SQL Select. Trong hoäp thoaïi SQL Select, ta goõ caùc doøng leänh vaøo caùc oâ nhö sau: + OÂ Select Column: duong1.ten + “&&” + duong2.ten. + OÂ from Table: duong1,duong2. + OÂ where Condition: duong1.obj Intersects duong2.obj and duong1.ten duong2.ten. + Boû troáng caùc oâ Group by Column vaø Order by Column. + OÂ Into Table Named: Giao_lo. + Ñaùnh daáu choïn vaøo oâ Browse Results. - Choïn File > Save Copy As vaø löu baûng Giao_lo môùi taïo thaønh laïi thaønh moät baûng MapInfo hoaøn chænh. - Môû baûng Giao_lo môùi taïo ra vaø khöû maõ ñòa hoaù noù baèng leänh: Table > Maintenance > Table Structure, khöû choïn trong oâ Table Is Mappable. - Thöïc hieän leänh maõ ñòa hoaù baûng Giao_lo vaøo moät trong hai baûng duong1 vaø duong2 taïo ra ôû phaàn treân. Löu yù: Ta coù theå coù caùc ñieåm laëp taïi cuøng vò trí neáu moät ñöôøng caét moät ñöôøng khaùc cuøng teân vôùi noù taïi hai vò trí trôû leân. Maõ ñòa hoaù laø moät leänh raát höõu ích trong vieäc phaân tích döõ lieäu theo khoâng gian ñòa lyù. Ví duï nhö moät nhaø kinh doanh löu caùc soá lieäu veà hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc chi nhaùnh cuûa mình trong moät baûng Excel, ñoàng thôøi anh ta cuõng coù moät baûn ñoà ñaùnh daáu vò trí caùc chi nhaùnh ñoù. Nhaø kinh doanh coù theå ñöa thoâng tin veà hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc chi nhaùnh ñoù leân baûn ñoà ñeà nhaän ñònh möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa caùc chi nhaùnh, nôi naøo thaønh coâng, nôi naøo thaát baïi. Khi môû theâm caùc lôùp baûn ñoà coù thoâng PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
tin veà ñöôøng saù, soá nhaân vieân, ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi, cô caáu daân cö,... nhaø kinh doanh coù theå coù moät caùi nhìn toång quaùt veà nhöõng ñieàu kieän taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh maët haøng cuûa mình. Hoaëc ví duï nhö moät ngöôøi ñieàu tra tieán haønh thu maãu taïi caùc ñòa ñieåm ñaùnh daáu treân baûn ñoà vaø ñöa chuùng leân MapInfo. Sau ñoù veà phoøng thí nghieäm anh ta tieán haønh phaân tích caùc maãu vaät, keát quaû phaân tích ñöôïc ñöa leân moät baûng tính, Excel chaúng haïn, roài thöïc hieän maõ ñòa hoaù döõ lieäu naøy leân baûn ñoà ñaùnh daáu caùc ñieåm thu maãu thì coù theå nhìn thaáy keát quaû phaân tích caùc maãu vaät cuûa mình phaân boá treân ñòa baøn nghieân cöùu nhö theá naøo. Khi coù theâm caùc thoâng tin khaùc veà ñòa baøn nghieân cöùu treân baûn ñoà soá, anh ta coù theå tieán haønh thöïc hieän caùc phaân tích ñòa lyù trong MapInfo (nhö laøm baûn ñoà chuû ñeà chaúng) ñeå tìm ra moái töông quan giöõa döõ lieäu cuûa mình vôùi caùc ñieàu kieän kia vaø coù theå tìm ra quy luaät phaùt trieån cuûa ñoái töôïng mình ñang nghieân cöùu. Maõ ñòa hoaù cuõng coù theå ñöôïc söû duïng trong caùc phaân tích veà xaõ hoäi, ví duï nhö ta coù baûng xeáp haïng tyû leä hoïc sinh gioûi - trung bình - yeáu cuûa caùc tröôøng phoå thoâng trong thaønh phoá. Khi thöïc hieän maõ ñòa hoaù soá lieäu naøy leân baûn ñoà soá cuûa caùc tröôøng trong thaønh phoá roài môû leân ñoù caùc thoâng tin veà kinh teá xaõ hoäi nhö thu nhaäp bình quaân cuûa khu vöïc, cô caáu daân cö, heä thoáng cô sôû haï taàng,... ta coù theå tìm ra ñöôïc lyù do vì sao khu vöïc naøy hoïc sinh laïi hoïc gioûi hôn choã khaùc. Töông töï nhö vaäy, ta coù theå söû duïng caùc soá lieäu veà vi phaïm quaûn lyù baûo veä röøng, veà phaân boá cuûa caùc loaøi ñoäng vaät hoang daõ ñeå phuïc vuï cho coâng taùc quaûn lyù taøi nguyeân thieân nhieân hoaëc ñeå trôï giuùp cho caùc caáp laõnh ñaïo trong vieäc ra quyeát ñònh trong moät tình huoáng naøo ñoù. Dó nhieân taát caû nhöõng ví duï treân ñaây chæ laø khaû naêng, ta coù theå ñöa döõ lieäu leân baûn ñoà cuøng vôùi caùc thoâng tin khaùc nhö laïi khoâng thaáy moái töông quan gì caû, ñieàu ñoù coù theå laø vì döõ lieäu cuûa ta phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá khaùc khoâng lieân quan gì ñeán ñòa lyù hoaëc caùc thoâng tin so saùnh khoâng ñaày ñuû,... Trong ña phaàn caùc tröôøng hôïp, döõ lieäu khi ñöa vaøo phaân tích, cuõng gioáng nhö baát kyø moät heä cô sôû döõ lieäu naøo khaùc, chuùng phaûi coù ñuû ñoä tin caäy thoáng keâ, phaûi ñaûm baûo tính ñaïi dieän cho khu vöïc nghieân cöùu, soá löôïng maãu phaûi ñuû nhieàu,... thì môùi coù theå ñaït ñöôïc keát quaû phaân tích saùt vôùi thöïc teá. Nhö ta ñaõ thaáy, döõ lieäu coù theå naèm trong moät ñònh daïng taäp tin ngoaøi MapInfo vì vaäy ngöôøi laøm coâng taùc phaân tích trong MapInfo khoâng caàn phaûi toán coâng thöïc hieän nhaäp lieäu laïi maø chæ caàn môû chuùng ra, dó nhieân vôùi ñieàu kieän döõ lieäu phaûi ñöôïc toå chöùc thoáng nhaát, ñoàng boä thì môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Ñieàu naøy cuõng giuùp taêng cöôøng khaû naêng chuyeân moân hoaù, vì ngöôøi laøm coâng taùc chuyeân moân chæ vieäc thöïc hieän coâng vieäc cuûa mình, sau ñoù ngöôøi thöïc hieän phaân tích treân MapInfo chæ vieäc naïp döõ lieäu leân baûn ñoà theo yeâu caàu cuûa caùn boä chuyeân moân vaø traû ra keát quaû, ngöôøi laøm coâng taùc chuyeân moân coù theå thöïc hieän vieäc phaân tích döõ lieäu theo yù mình. Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân, keát quaû maõ ñòa hoaù hieám khi naøo ñaït tyû leä 100%. trong ña soá caùc tröôøng hôïp, vieäc maõ ñòa hoaù khoâng thaønh coâng laø do loãi ñaùnh sai/khaùc chính taû. Ñeå giaûm thieåu sai soá vaø taêng tyû leä thaønh coâng trong leänh maõ ñòa hoaù cuõng nhö trong baát kyø leänh naøo cuûa MapInfo lieân quan ñeán vieäc so saùnh döõ lieäu töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, maõ hoaù döõ lieäu laø moät trong nhöõng giaûi phaùp laøm giaûm bôùt sai soá ñoù ñi. Ví duï thay vì thöïc hieän maõ ñòa hoaù treân coät coù teân ñaày ñuû caùc tænh, ta taïo ra moät coät nöõa vaø tieán haønh maõ hoaù cho teân caùc tænh, ví duï nhö HCM laø Tp.Hoà Chí Minh, CT thay cho Caàn Thô, DK thay cho Daék Laék,... roài môùi thöïc hieän maõ ñòa hoaù treân coät vieát taét ñoù thì khaû naêng raùp döõ lieäu seõ ñöôïc caûi thieän ñaùng keå. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com