Installation Art (Nghệ thuật sắp đặt) có từ bao giờ?

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

626
lượt xem 96
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghệ thuật sắp đặt luôn chống lại sự định nghĩa do tính nhất thời của các triển lãm sắp đặt, và bởi vì nó bị ảnh hưởng từ đa dạng các trào lưu nghệ thuật có từ trước, từ Vị lai (Futurism, 1090- 1944) đến Dada, từ Assemblage (nghệ thuật phối hợp, từ 1953 đến nay) đến Minimalism (nghệ thuật giảm thiểu, 1961- 1976). Dù sao, hình thức nghệ thuật này, trong mọi biểu hiện của nó, khám phá sâu rộng sự chú trọng đến không gian và thời gian của bản thân nó cũng như xung quanh nó...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Installation Art (Nghệ thuật sắp đặt) có từ bao giờ?

Installation Art (Nghệ thuật sắp đặt) có từ bao giờ? Nghệ thuật sắp đặt luôn chống lại sự định nghĩa do tính nhất thời của các triển lãm sắp đặt, và bởi vì nó bị ảnh hưởng từ đa dạng các trào lưu nghệ thuật có từ trước, từ Vị lai (Futurism, 1090- 1944) đến Dada, từ Assemblage (nghệ thuật phối hợp, từ 1953 đến nay) đến Minimalism (nghệ thuật giảm thiểu, 1961- 1976). Dù sao, hình thức nghệ thuật này, trong mọi biểu hiện của nó, khám phá sâu rộng sự chú trọng đến không gian và thời gian của bản thân nó cũng như xung quanh nó
để đạt mục tiêu cuối cùng là cung cấp cho sự tiêu dùng nghệ thuật. Một nghệ sĩ sử dụng một không gian sắp đặt như một nơi bị chiếm dụng tạm thời, phá bỏ mọi ranh giới của sự chiếm hữu và thách thức đồng thời khuấy động một cuộc đối thoại giữa chính không gian, trong đó bao gồm cả công chúng thưởng ngoạn, và nội dung của nghệ thuật. Nghệ thuật sắp đặt có đặc trưng của địa điểm và thường bao gồm những vật thể hoặc hiệu ứng được tạo ra và kết hợp thành một thể thống nhất. Các nghệ sỹ giải quyết những chủ đề mà họ quan tâm và xâu chuỗi chúng một cách phù hợp với những yếu tố nào đó qua tác phẩm sắp đặt của họ. Và bởi vì như vậy, đây là một hình thức nghệ thuật mang tính xã hội rất cao. Nghệ thuật này bắt đầu manh nha và phát triển mạnh ở Anh, Mỹ từ đầu thập niên 70, thế kỷ trước. Nghệ thuật sắp đặt thường được triển lãm trong khuôn khổ gallery, và đó không phải là một gallery nghệ thuật điển hình, bởi vì nó ít có giá trị thương mại. Nghệ thuật sắp đặt phải được trưng bày và sau đó bị dỡ bỏ, chỉ lưu giữ lại những tài liệu về nó. Cho đến nay, nghệ thuật này đã trở thành một trong những dòng nghệ thuật chủ lưu của đời sống đương đại. Nó không chỉ diễn ra trong các triển lãm, gallery mà còn được phát triển trong sự kết hợp với điêu khắc để tạo nên những không gian nghệ thuật ngoài trời rộng lớn, hoành tráng, đôi khi trở thành một biểu tượng của thành phố. Có thể lấy một ví dụ điển hình: tác phẩm Sky Stations của nghệ sĩ người Mỹ J.M.Fisher hiện là một điểm chiêm ngưỡng khi tới trung tâm thành phố Kansas, thủ phủ bang Misouri, Mỹ. Những tác phẩm điêu khắc được dựng trên cột
trụ hình ống, tất cả được làm bằng thép không rỉ, tổng chiều cao tới 92,4m, kết hợp với ánh sáng đèn chiếu và không gian xung quanh tạo thành một chỉnh thể nghệ thuật hết sức ký thú. Ở Việt Nam hiện nay, vẫn có quá ít nghệ sĩ tham gia loại hình nghệ thuật này, vì nhiều nguyên do: không có môi trường thông tin và đào tạo rộng và sâu, không có đầu tư tài chính thích đáng vì như đã nói, Nghệ thuật sắp đặt không mang tính thương mại, chưa có được một áp lực tâm lý ngoại cảnh từ một xã hội phát triển như phương Tây. Điểm thứ hai là tính xã hội của loại hình nghệ thuật này ở Việt Nam chưa cao, nên chưa lôi kéo được công chúng đến với nó để làm quen, thưởng lãm và tham gia cùng nghệ thuật, tạo nên một không gian nghệ thuật và một thời điểm nghệ thuật có ý nghĩa. Rõ ràng yếu tố con người là quan trọng nhất để thúc đẩy sự phát triển của bất kỳ một loại hình nào, đặc biệt ở đây, nghệ thuật sắp đặt không có giới hạn của phương tiện, chất liệu và cách thức thể hiện. Vì thể, nỗ lực của nghệ sĩ là cái cốt lõi để biến hình thức nghệ thuật này từ “mới” trở thành quen thuộc trong đời sống nghệ thuật đương đại Việt Nam. Performance Art (Nghệ thuật trình diễn) có xuất phát điểm như thế nào? Nghệ thuật trình diễn có nguồn gốc từ những trò biểu diễn trong hộp đêm của nhóm nghệ sỹ Dada và những hình ảnh Siêu thực, và được phát triển trong thời kỳ cực thịnh của Chủ nghĩa Hiện đại. Như chiến tranh thế giới II đã tàn phá sự tồn tại vật chất của rất nhiều người sống sót qua thời kỳ đó, Nghệ thuật trình diễn bắt đầu khẳng định một cách vội vã hơn sự ưu việt của hành động so với một
đối tượng. Một điều hiển nhiên là đối tượng từ đó về trước được tôn sùng như một di vật thánh thần của nghệ thuật. Cương lĩnh của Nghệ thuật trình diễn là: thời gian là điểm cốt lõi và hành động là điều duy nhất có ý nghĩa trong nghệ thuật cũng như trong cuộc sống và chiến tranh. Nếu bất kỳ cái gì cũng có thể bị phá hủy, tại sao phải tạo ra nó rồi lại phá hủy nó? Hơn nữa, không thể tự phá hủy có phải là một hành động nghệ thuật? Như trong chiến tranh, sự phá hủy đã luôn đóng một vai trò lớn trong Nghệ thuật trình diễn. Nghệ thuật trình diễn ban đầu được biết đến trước thuyết cấp tiến của những năm 1960 gần một thập kỷ. Hiệp hội Nghệ thuật Gutai, được thành lập ở Nhật Bản năm 1954, với tinh thần coi nghệ thuật là hành động, đã tạo ra những tác phẩm có tính diễn tiến theo thời gian. Tác phẩm Challenging Mud của Kazuo Shiraga thực hiện năm 1955 và Breaking Through Many Screens of Paper (1956) của Saburo Murakami đã lấy quá trình diễn ra trong xưởng của họa sĩ người Mỹ Jackson Pollock làm điểm bắt đầu và chúng chuẩn bị cho Happenings (trào lưu nghệ thuật Hành động) trở thành hiện thực. Sau triển lãm đầu tiên, những nghệ sỹ thành viên của Gutai đã đốt hết các tác phẩm của họ. Trong những năm sau đó, tuy nhiên, họ đã học được cách sử dụng phương tiện cùng với sự lưu giữ tài liệu một cách hiểu biết hơn. Thời kỳ tiền sử này làm cho gương mặt Nghệ thuật trình diễn trở nên hoàn thiện hơn. Tác phẩm 4 phút 33 giây im lặng của John Cage (1952) đã đặt tiêu chuẩn cho những thách thức không đổi về thời gian và nội dung mà chúng đã trở thành căn bản của Nghệ thuật trình diễn. Thập kỷ 1960 và 1970 đã chứng
kiến sự xuất hiện của Happenings, trào lưu nghệ thuật đã đặt hành động lên phía trước. Bên cạnh đó, trào lưu Body art (nghệ thuật từ thân thể), cộng hưởng mạnh mẽ với nghệ thuật phụ nữ, đã đưa thân thể người trở thành địa điểm, chủ đề, và di tích của tác phẩm. Nghệ thuật trình diễn đã thể hiện chủ nghĩa nhạo báng thiếu thận trọng của những nghệ sỹ như Paul McCarthy và Hermann Nitsch, niềm vui cuồng nhiệt của những nghệ sỹ như Carolee Schneeman và Anna Halprin, và tuyệt vời nhất, sự kiểm chứng về nguồn gốc sự sợ hãi trong niềm tin và rủi ro của Chris Burden và Abramovic và Ulay. Tác phẩm Rhythm O (1974) của Abramovic, trong đó cô ngồi thụ động suốt 6 tiếng đồng hồ trong khi khán giả được quyền tự do tác động vào cô với hàng loạt các dụng cụ gây đau đớn cũng như đem lại sự dễ chịu cho cô, kết dính một cách hiển nhiên và thông minh đến những vấn đề phụ nữ. Tác phẩm Shoot (1971) của Burden, trong đó người nghệ sỹ bị bắn vào cánh tay, gợi nên sự bất lực của một đất nước đang nhìn thấy lớp công dân trẻ của nó đang bị lãng phí trong chiến tranh Việt Nam. Một người thanh niên trẻ và khỏe mạnh tự bắn vào anh ta, núp dưới cái gọi là nghệ thuật, là một hành động cực kỳ phù phiếm, có lẽ đó là sự tuyệt vọng tột đỉnh, nhưng nó đặt ra những câu hỏi về những giá trị được ưu ái nhất của nền văn hóa. Có thể tham khảo thêm một định nghĩa về Nghệ thuật trình diễn của nghệ sĩ người Mỹ Jack Bowman, một nghệ sĩ nỗi tiếng trong loại hình nghệ thuật này từ Festival Nghệ thuật trình diễn Cleveland (Cleveland Performance Art Festival),
festival lớn nhất về Nghệ thuật này ở Bắc Mỹ. Ông viết: “Hành động là sự thực. Không có gì được lưu giữ lại là sự thực. Không có gì từng được nói ra là sự thực. Chỉ có hành động... Một tác phẩm Nghệ thuật trình diễn không có tiền lệ, rất khó kiểm duyệt, thường chỉ thích ứng với ngày hôm nay. Nghệ thuật trình diễn có thể bao gồm khán giả cùng với mùi, hương vị, âm thanh không phải đến từ các phương tiện điện tử và không thích ứng với thứ nhà hát quy ước. Nghệ thuật trình diễn là vô hạn cho sáng tạo và xu hướng bản chất của nó là trở thành sự sáng tạo. Nơi xảy ra Nghệ thuật trình diễn là một môi trường của những vật thể và hành động riêng biệt cho một khoảng thời gian riêng biệt. Khán giả của Nghệ thuật trình diễn thường rất ít, khoảng 30 người và thời gian của một tác phẩm Nghệ thuật trình diễn ngắn, khoảng 15 phút. Nghệ thuật trình diễn có thể được diễn ra ở bất cứ đâu.”.