Jorma Ollila & Nokia Đưa Thế Giới đến gần nhau hơn - Phần cuối

Chia sẻ: Little Duck | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'jorma ollila & nokia đưa thế giới đến gần nhau hơn - phần cuối', kinh doanh - tiếp thị, quản trị kinh doanh phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Jorma Ollila & Nokia Đưa Thế Giới đến gần nhau hơn - Phần cuối

Chûúng kïët. “CHUÁNG TÖI KHÖNG CÊÌN NHÛÄNG HUYÏÌN THOAÅI ANH HUÂNG” Caác chuyïn gia cuãa Nokia roä raâng coá sûå e deâ khi noái vïì tiïíu sûã caá nhên cuãa hoå. Hoå lo ngaåi nhûäng thöng tin nhû thïë, vöën phöí biïën trïn phûúng tiïån truyïìn thöng àaåi chuáng úã Myä, seä dêîn àïën chöî quy kïët quaá mêåt thiïët giûäa thaânh cöng hay thêët baåi cuãa möåt cöng ty vúái möåt caá nhên naâo àoá. Vaâ hoå nghô rùçng àiïìu naây seä laâm töín haåi àïën tinh thêìn àöìng àöåi cuãa hoå. Business Week 8-1998 Sûå khiïm töën seä giuáp ngûúâi ta àûáng dêåy rêët töët. Chuáng töi khöng cêìn nhûäng huyïìn thoaåi anh huâng úã àêy. Jorma Ollila 186 187 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
trong 10 nùm túái. Nhû vêåy, töi coá cú höåi àïí trúã thaânh möåt phêìn cuãa cêu chuyïån thêåt sûå thñch thuá vaâ coá yá nghôa. Thaách thûác cho con ngûúâi laâ möåt cú höåi töët, àoá laâ quan niïåm cuãa Ollila. Öng àaä laâm àûúåc trong truyïìn thöng, bêy giúâ laâ nùng lûúång – thaách thûác NHIÏÅM VUÅ CUÖËI CUÂNG maâ ai cuäng àaä biïët laâ seä vö cuâng khùæc nghiïåt vaâo nhûäng thêåp niïn túái khi dêìu hoãa caån kiïåt maâ Giûäa nùm 2006, Jorma Ollila rúâi khoãi Nokia. Vò nhûäng cöng nghïå vaâ nguöìn nùng lûúång múái thò sao Ollila kiïn quyïët ra ài trong khi Nokia naâi nó chûa àuã thay thïë. öng úã laåi, nhû lúâi tûúâng thuêåt cuãa Fortune? Nhûäng Vaâo nùm 1999, sau thaânh cöng ngoaån muåc àûa gò öng noái taåi ÊËn Àöå vaâo thaáng 6.2006, ngaây rúâi võ Nokia lïn võ trñ söë möåt thïë giúái, höåi àöìng quaãn trõ trñ CEO, seä tiïët löå quan niïåm söëng cuãa öng. CNBC- cuãa Nokia vaâ Jorma Ollila àaä àaåt àûúåc thoãa thuêån TV 18 (29.6.2006) hoãi chuyïån Ollila khi öng àïën rùçng Ollila seä tiïëp tuåc laâm CEO cho Nokia thïm nûúác naây nhên dõp xêy nhaâ maáy Nokia úã ÊËn Àöå. nùm nùm nûäa. Toaân thïí nhên viïn Nokia trïn toaân thïë giúái vui mûâng àoán tin tûác trïn, àûúåc phaát ài Hoãi: Àaä ba thaáng tûâ ngaây öng thöi laâm CEO, öng bùçng thöng caáo baáo chñ cuãa höåi àöìng quaãn trõ, àõnh rúâi Nokia – möåt cöng ty àaä maånh hún rêët 29.10.2001. Nhû vêåy laâ Ollila chûa àûúåc “nghó nhiïìu tûâ khi hoå thuï öng? hûu súám” sau möåt nhiïåm kyâ. Nokia cêìn öng cöëng Ollila: Töi nghô thõ trûúâng cuãa chuáng töi bêy giúâ hiïën thïm möåt nhiïåm kyâ nûäa, keáo daâi àïën thaáng àaä hún 100 lêìn so vúái khi töi bùæt àêìu vaâo 15 nùm 6.2006. trûúác. Àoá laâ àiïìu laâm töi rêët haâi loâng. Nùm 1992, Nhiïåm kyâ hai öng coá thïm vai troâ chuã tõch taåi chuáng töi thêåm chñ coân khöng thïí nghô vïì viïåc seä Nokia. Cuöåc caách maång thûá hai, toaân cêìu hoáa, àaä xêy möåt nhaâ maáy taåi ÊËn Àöå. rêët roä neát, sau cuöåc caách maång thûá nhêët - taái cêëu Hoãi: Öng seä laâm chuã tõch cuãa haäng Shell? truác têåp àoaân. Ñt coá võ CEO naâo hoaân têët möåt luác Ollila: Töi nghô rùçng têët caã chuáng ta àïìu cêìn möåt hai sûá mïånh nhû vêåy trong möåt nhiïåm kyâ. sûå àöíi múái. Noá giuáp cho caác tïë baâo thêìn kinh cuãa Uy tñn cuãa öng cao chêët ngêët. Kyâ voång vaâo öng baån laâm viïåc töët hún. Töi àûúåc àïì nghõ vaâo võ trñ cuäng cao chêët ngêët. Vaâ viïåc möåt ngûúâi maâ giûä dêîn dùæt tiïën trònh àöíi múái úã Shell vaâ töi nhaãy vaâo àöìng thúâi hai chûác vuå cao nhêët, vûâa laâ chuã tõch àoá, búãi vò nùng lûúång seä trúã thaânh thaách thûác 188 189 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
laänh àaåo vûâa laâ CEO àiïìu haânh, laâ möåt viïåc chûa Nhûng Ollila luön luön noái vúái baáo chñ: “Chûác hïì coá trong truyïìn thöëng quaãn trõ doanh nghiïåp nùng thoaåi vêîn laâ quan troång nhêët”. Con ngûúâi cuãa Phêìn Lan. Ollila laâ trûúâng húåp taåo nïn tiïìn lïå. vêîn cêìn nghe tiïëng noái cuãa nhau trong giao tiïëp, Àiïìu naây coá yá nghôa gò? Dan Steinbock noái rùçng, nhûäng tiïån ñch khaác laâ giuáp moåi ngûúâi kïët nöëi vúái àoá laâ bûúác caãi töí sau cuâng cuãa Ollila vïì mùåt quaãn thïë giúái dïî daâng hún. Kïí tûâ àêy, Nokia thêåt sûå múã trõ àïí àûa möåt cöng ty Phêìn Lan sûã duång mö hònh möåt àûúâng ài riïng. Ngûúâi ta bùæt àêìu noái thoaãi maái giöëng nhû Myä. Nhû vêåy, tiïìn lïå naây rêët coá yá nghôa rùçng, Phêìn Lan laâ thung luäng Silicon cuãa chêu Êu. khi nhúá laåi rùçng, doanh nghiïåp Phêìn Lan vöën hoaåt Vaâo nùm 2003, võ chuã tõch Ollila noái: “chuáng ta àaä àöång rêët lêu trong möåt nïìn kinh tïë maâ Ollila goåi laâ tiïën möåt bûúác vô àaåi”. E-Business Week trñch dêîn cêu “boá heåp”. Xem ra, Ollila àaä coá nhûäng muåc tiïu êm noái naây vaâo söë 29.9 nùm àoá, vaâ bònh luêån “Thûåc sûå thêìm, bïn caånh cöng cuöåc chung cuãa Nokia. Noá thò, maång àiïån thoaåi di àöång giúâ àêy àaä mang àem àïën möåt caách nghô múái vïì ûáng duång mö hònh hûúng võ Phêìn Lan”. Túâ baáo naây goåi öng laâ nhaâ àöíi quaãn trõ múái vaâo bïn trong nûúác cuãa öng. Coá möåt múái. Trong khi àoá Financial Times goåi Ollila laâ caái gò àoá giöëng nhû loâng yïu nûúác cuãa caá nhên öng “ngûúâi laâm thay àöíi thïë giúái”. vêåy. Àoá chó laâ möåt suy àoaán, dûåa trïn hiïån tûúång. Ngûúâi Phêìn Lan bùæt àêìu xem Nokia laâ thûúng Nùm 2001, Nokia dûúái sûå laänh àaåo cuãa öng àaä hiïåu quöëc gia cuãa hoå. Nokia, coá thïí noái khöng àûa 10 triïåu ngûúâi duâng trïn thïë giúái, theo IDC, vaâo ngoa, àaä goáp phêìn laâm Phêìn Lan nöíi tiïëng trïn trong kyã nguyïn di àöång – Internet. Àiïån thoaåi thïë giúái. Nokia 8310 lêìn àêìu tiïn coá àaâi FM vaâ lêìn àêìu tiïn Nùm 2002, theo àiïìu tra cuãa Finacial Times vaâ duâng àûúåc GPRS – cho pheáp truy cêåp Internet. PriceWaterhouseCoopers thò Nokia xïëp thûá 29 Nokia 6310 thò lêìn àêìu tiïn sûã duång cöng nghïå trong danh saách caác cöng ty àûúåc troång voång nhêët bluetooth. Cuäng nùm àoá, lêìn àêìu tiïn cho ra àúâi thïë giúái. Trong khi àoá, baãn thên Ollila àûáng thûá 20 àiïån thoaåi di àöång chuåp aãnh kyä thuêåt söë vaâ tñnh trong danh saách nhûäng nhaâ doanh nghiïåp àaáng nùng nhùæn tin àa phûúng tiïån goåi laâ MMS. Nokia kñnh haâng àêìu cuãa haânh tinh. luön luön úã võ trñ tiïn phong trong viïåc thoãa maän Taâi nùng, thaânh cöng, vinh quang nhiïìu lêìn nhu cêìu cuãa ngûúâi duâng. Chiïëc àiïån thoaåi khöng dûúâng nhû àûa àêíy öng trúã vïì con àûúâng chñnh trõ coân àún thuêìn laâ cuåc “a lö”. Noá laâ giaãi trñ, laâ tiïån maâ öng àaä tûâ boã tûâ thuúã thanh niïn. Trong möåt nghi Internet, laâ chuåp aãnh nhûäng khoaãnh khùæc kyã buöíi phoãng vêën Ollila trïn kïnh cuãa mònh vaâo niïåm. Noá laâ phong caách cuãa möîi ngûúâi. ngaây 12.4.2004, BBC àaä múâi tiïën sô Arto Arila cuâng 190 191 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
tham gia. BBC àùåt ra vêën àïì: Laâ ngûúâi àoáng thuïë Cöí phiïëu cuãa Nokia giuáp cho àêët nûúác Phêìn Lan vaâo loaåi nhiïìu nhêët úã Phêìn Lan, chùæc hùèn Nokia coá thïm 20.000 nhaâ triïåu phuá – möåt con söë rêët lúán “cheân” caác doanh nghiïåp khaác, vaâ àiïìu naây roä àöëi vúái möåt àêët nûúác chó coá nùm triïåu dên. Ollila raâng taåo ra möåt söë dao àöång trïn trûúâng chñnh vaâ Nokia àûúåc trñch dêîn nhiïìu nhêët trong caác trõ? nghiïn cûáu nhû laâ möåt bùçng chûáng Phêìn Lan. Tiïën sô Arila traã lúâi bùçng tiïn àoaán: “Cuäng laâ möåt Trong khi Ollila àêíy Nokia vaâo nhiïåm vuå laâm àiïìu bònh thûúâng khi maâ ngên saách Nokia cuäng coá saáng toã khaái niïåm xaä höåi thöng tin trïn thïë giúái, thò têìm quan troång nhû ngên saách quöëc gia. Vò thïë, taåi quï hûúng cuãa öng, Nokia àaä kñch thñch taåo ra hoå coá têìm aãnh hûúãng laâ àiïìu khoá traánh khoãi. Vaâo möåt xaä höåi thöng tin thêåt sûå. Vaâ Phêìn Lan laâ quöëc luác naây, Jorma hêìu nhû chùæc chùæn coá têìm aãnh gia coá tyã lïå kïët nöëi Internet vaâ duâng àiïån thoaåi di hûúãng ngang vúái töíng thöëng Phêìn Lan. Nhiïåm vuå àöång nhiïìu nhêët thïë giúái. Vaâ, thêåt thuá võ, khi coá vö haâng àêìu cuãa öng laâ àiïìu haânh cöng ty vaâ hûúáng söë cöng ty nho nhoã söëng àûúåc nhúâ cung cêëp àuã túái caác cöí àöng. Vaâ töi vêîn giûä quan àiïím rùçng, moåi dõch vuå cho Nokia. öng khöng thïí naâo laâm töët caã hai viïåc trong cuâng Khi Nokia baán chiïëc àiïån thoaåi thûá möåt tó taåi Ni- möåt thúâi àiïím”. geria vaâo nùm 2005 thò ngûúâi Phêìn Lan àaä ài möåt Ollila tûâng nhêån àûúåc àïì nghõ tranh chûác töíng bûúác vaån dùåm, kïí tûâ ngaây cho ra àúâi chiïëc àiïån thöëng, tûâ möåt ngûúâi baån vöën laâ Böå trûúãng Böå Taâi thoaåi duâng cho xe húi goåi laâ Mobira Senitor, nùång chñnh Sauli Niinisto – sau naây laâ giaám àöëc Euro- àïën 15 kyá vaâo nùm 1982. pean Investment Bank. Ollila hûáa laâ seä xem xeát vêën Nhûng trûúác àoá, nùm 2004 Nokia böåc löå dêëu àïì nghiïm tuác nhûng cho àïën nay, 2006, ngaây hiïåu tuöåt döëc. Giúái quan saát coân chûa biïët nguyïn öng rúâi ngai vaâng Nokia, àiïìu naây vêîn chûa xaãy nhên thò Ollila liïn tiïëp nhêån hai bùçng tiïën sô danh ra, kïí tûâ lúâi khuyïn nùm 1999. dûå vaâo nùm naây tûâ Àaåi hoåc Helsinki, möåt cho Cöí phiïëu cuãa Nokia chiïëm àïën 65% lûúång mua ngaânh chñnh trõ, möåt cho ngaânh kinh tïë. Xem nhû baán trïn saân giao dõch chûáng khoaán Helsinki. Àiïìu Ollila hoaân têët chuyïån hoåc cuãa mònh tûâ “Àaåi hoåc naây laâ dêëu hiïåu cho biïët Nokia coá möåt vai troâ quan Nokia cuãa töi”. troång nhû thïë naâo taåi quï hûúng cuãa noá cuäng nhû Nïëu nùm 2002 laâ àónh àiïím cuãa Nokia vúái mûác têìm aãnh hûúãng cuãa nhên vêåt kiïåt xuêët viïët nïn tùng 38,9% thò sau àoá noá chûäng laåi. Nùm 2004, huyïìn thoaåi Nokia. Thu nhêåp cuãa cöng ty naây bùçng Nokia laâm ngûúâi ta ngaåc nhiïn khöng phaãi vò noá têët caã doanh nghiïåp trong nûúác cöång laåi. rúát xuöëng maâ thêåt ra noá chó giaãm doanh thu 1%! 192 193 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
Nhûng chó riïng chuyïån noá dûâng laåi thöi cuäng àuã thuã caånh tranh vaâ thõ trûúâng bõ chia seã. Àùåc biïåt ngaåc nhiïn röìi, mùåc duâ nùm àoá vêîn giûä thõ phêìn laâ caác nhaän hiïåu chêu AÁ àang nöíi lïn. Àiïìu naây giaãi úã võ trñ thûá nhêët, vúái 32% toaân cêìu. Nhûng Ollila thñch vò sao Nokia mêët thõ phêìn nhûng vêîn àûáng tiïn àoaán vúái baáo chñ rùçng, Nokia seä tùng úã mûác àêìu. Quan troång hún, caác nhaâ quan saát cho hay 40%. Ollila seä gùåp rùæc röëi vúái dûå baáo naây. giúâ àêy caác nhaän hiïåu cuäng àêìu tû maånh vaâo kiïíu Cuöëi nùm 2004, thõ phêìn toaân cêìu cuãa Nokia rúát daáng vaâ Nokia àaä mêët búát miïëng baánh vò lú laâ xuöëng àïën 29%. Fortune ngaây 31.10.2005 àaä àûa mêîu nùæp gêåp – àiïìu àaä quyïën ruä giúái treã chêu AÁ. con söë naây vaâ viïët: “Nokia àaä lêm vaâo tònh caãnh Nhiïìu baån treã Viïåt Nam àaä àöíi nhaän hiïåu vò nùæp suåt giaãm thõ phêìn thêåm tïå, khiïën caác nhaâ bònh gêåp tröng laäng maån hún. Trong khi àoá, Nokia luêån (bao göìm caã Fortune) nghi ngaåi rùçng, phaãi àang maãi theo hûúáng àa daång hoáa cöng nghïå chùng cöng ty Phêìn Lan àang àaánh mêët võ trñ cuãa trong cuöåc tñch húåp Internet vaâo àiïån thoaåi di mònh”. Nhaâ baáo Nelson Schwartz, taác giaã baâi baáo àöång. Àiïån thoaåi di àöång daânh cho cöng nghïå naây àaä viïët: “Ngaâi chuã tõch Ollila coá thïí laâ võ CEO TDMA cuãa Nokia cuäng giûä thõ phêìn nhoã hún caác nöíi tiïëng nhêët chêu Êu – àöëi vúái ngûúâi Phêìn Lan haäng chêu AÁ. Caác nhaâ phên tñch cuäng àûa ra lyá do xem Nokia nhû laâ niïìm tûå haâo quöëc gia, vaâ xem thõ trûúâng baäo hoâa. Kïí tûâ àoá, Nokia khöng coân (*) öng nhû laâ Bill Gates, Bill Clinton vaâ Jack Welch tùng trûúãng vuä baäo nûäa. cöång laåi – nhûng chiïëc àiïån thoaåi cuä kyä chó coân laâ Giûäa nùm 2006, baáo chñ thïë giúái loan tin Nokia moán àöì chúi löîi thúâi àöëi vúái ngûúâi tiïu duâng àang thay thïë CEO. thñch thuá nhûäng mêîu àiïån thoaåi nùæp gêåp”. Giaá cöí phiïëu ngay lêåp tûác rúát 0,8%. Ollila coá thïí bõ “haå bïå” vò chñnh kyâ voång maâ Ollila àïì xuêët ngûúâi thên cêån nhêët laâ öng baån ngûúâi khaác daânh cho öng. Fortune trong baâi baáo OPK (Olli Pekka Kallasvuo) vaâo vai troâ kïë nhiïåm. vûâa röìi coá thïí noái húi quaá vïì “moán àöì chúi” trong Öng noái, ngûúâi cûåu binh 25 nùm laâm viïåc cho khi Nokia vêîn giûä võ trñ àûáng àêìu – boã quaá xa Nokia laâ lûåa choån thñch húåp nhêët. Motorola thûá nhò – nhûng coá thïí àaä chó àuáng chöî Kallasvuo, Fortune goåi laâ “gaä lêìm lò luêåt-sû- Nokia lú laâ. Àoá laâ, giúâ àêy Nokia coá quaá nhiïìu àöëi chuyïín-sang-àêìu-tû-cöng-nghïå” laâ ngûúâi àaä cuâng ________________ Ollila suy nghô bïn taách caâ phï, vaåch àûúâng ài cho * Jack Welch: CEO cuãa General Electric vaâo cuöëi nhûäng nùm 1990, àûúåc xem laâ nhaâ quaãn trõ xuêët chuáng khi vûåc dêåy GE vúái nhûäng cöëng Nokia gêìn 15 nùm trûúác, khi Nokia àûáng bïn búâ hiïën quan troång cho lyá thuyïët quaãn trõ. Bill Gates: ngûúâi giaâu nhêët haânh phaá saãn nhû chuá ruâa àeo caái mai nùång cöìng kïình tinh, nhaâ saáng lêåp Microsoft. Bill Clinton: Töíng thöëng thûá 42 cuãa Myä, vúái möåt taá ngaânh kinh doanh. hai nhiïåm kyâ (1993-2002) 194 195 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
Àêy chñnh laâ nhên vêåt chñnh trong baâi baáo nïu mêîu àiïån thoaåi vaâo nùm naây” vaâ “thõ phêìn Nokia trïn cuãa Fortune, vúái tûåa àïì: “Ngûúâi àaân öng phña nhanh choáng àûúåc khöi phuåc tûâ 29% lïn 33%”. sau sûå trúã laåi cuãa Nokia”. Nhaâ chó huy Ollila àaä Ollila àaä choån àuáng ngûúâi. choån võ tûúáng laänh quaá raânh thõ trûúâng Myä vaâo võ Fortune noái Kallasvuo laâ lûåa choån àêìu tiïn cuãa trñ kïë nhiïåm, coá leä cuäng cuâng lyá do maâ chñnh For- Ollila vaâo võ trñ ngai vaâng àêìy thûã thaách. tune bònh luêån: “Chiïëc àiïån thoaåi 8800 cûåc moãng Ollila noái vúái Fortune: “Töi laänh àaåo coá húi dûåa vaâ quyïën ruä, coá thïí múã noá vúái chó möåt caái lùæc tay vaâo con ngûúâi, coân öng êëy seä quan têm àïën nhûäng – sûã duång höåp bi cuãa chñnh haäng àaä cung cêëp cho con söë vaâ caác kïët quaã”. xe húi Porsche”. Kallasvuo coá àûúåc gò vúái chiïëc àiïån Choån Kallasvuo, Ollila hoaân têët nhiïåm vuå sau thoaåi do öng laâm ra? Fortune tûúâng thuêåt rùçng noá cuâng. Tuy vêåy, Nokia vêîn muöën öng úã laåi vúái tû “laâm nöí tung caác cûãa haâng úã Myä. Noá coân laâ dêëu caách chuã tõch khöng àiïìu haânh. Ollila àöìng yá. hiïåu cuãa cuöåc caách maång caãm quan vïì kiïíu daáng. Taåp chñ Fortune dêîn lúâi Ollila: “Öng ta – OPK – Noá àaä laâm tùng voåt giaá cöí phiïëu cuãa Nokia thïm dêîu coá bõ neám xuöëng nûúác thò vêîn khöng laånh”. 25% trong mêëy thaáng gêìn àêy, lêëy laåi tiïëng tùm Möåt lêìn nûäa, khi phaãi lûåa choån möåt mêîu laänh àaåo, cho haäng àiïån thoaåi lúán nhêët thïë giúái”. Ollila laåi duâng àïën thuyïët thñch nghi nhû chñnh Thêåt ra Ollila àaä “luên chuyïín” nhû thöng lïå öng cuäng coá thïí nhaãy xuöëng höì bùng tuyïët ngay Kallasvuo vïì àiïìu haânh Nokia Mobile Phone tûâ nùm khi rúâi khoãi phoâng sauna. 2004, khi thõ trûúâng àiïån thoaåi Nokia coá dêëu hiïåu Lyá do cuöëi cuâng: OPK laâ thaânh viïn duy nhêët coân chûäng laåi – àêy laâ maãng chiïëm 72% doanh söë toaân laåi cuãa àöåi hònh trong mú do Ollila lêåp ra 15 nùm têåp àoaân. Nhûäng ngûúâi Nokia hiïíu vùn hoáa cuãa trûúác. Moåi ngûúâi àaä nghó hûu vaâo nhûäng nùm nhau. Sûá mïånh cuãa Kallasvuo laâ giaãi baâi toaán trûúác àêy trong khi Ollila àêíy nhûäng ngûúâi treã lïn thaách thûác àoá. Ollila àaä àùåt Kallasvuo vaâo nhûäng vaâ bùæt àêìu thuï ngûúâi nûúác ngoaâi vaâo Nokia. Coá võ trñ chiïën lûúåc nhêët trong nhûäng thúâi àiïím quan thïí suy àoaán rùçng Ollila muöën ngûúâi cêìm trõch troång nhêët, kïí tûâ khi phaãi bùæt àêìu hoaåch àõnh phaãi laâ möåt ngûúâi Phêìn Lan am hiïíu Nokia. Àêy tûúng lai cuãa chuá ruâa Nokia, cho àïën khi chinh coá thïí khöng chó laâ vêën àïì “tûå haâo dên töåc” maâ coân phuåc nûúác Myä, Trung Myä vaâ quay trúã vïì àiïìu haânh vò Nokia chûa thêåt sûå bïìn vûäng. Noái nhû Dan taâi chñnh cuãa têåp àoaân. Taåi Nokia Mobile Phone tûâ Steinbock laâ Nokia thiïëu nhûäng àöång lûåc chuã yïëu. nùm 2004, nhû Fortune phaãi viïët: “OPK àaä khúi Nokia thêåt ra àaä phaát triïín dûåa trïn “mêåt maä doâng thaác caãm hûáng saáng taåo, bao göìm ñt nhêët 50 Ollila”, noái nhû Fortune, vúái caách tiïëp cêån töíng 196 197 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
húåp. Baãn thên Ollila cuäng noái taåi lïî nhêån giaãi thaânh Vêån àöång theo kiïíu chñnh trõ thò seä khöng Phêìn tûåu troån àúâi 2006 cuãa höåi GSM thïë giúái: “chuáng töi Lan lùæm, khöng Nokia lùæm àêu vaâ sûå khiïm töën seä chó úã giai àoaån àêìu tiïn”. Öng biïët mûúâi lùm nùm giuáp ngûúâi ta àûáng dêåy rêët töët. Chuáng töi khöng laâ quaá treã àöëi vúái möåt doanh nghiïåp àa quöëc gia. cêìn nhûäng huyïìn thoaåi anh huâng úã àêy. OPK laâ chöî dûåa töët nhêët tiïëp theo cuãa ngûúâi khöíng Trong buöíi noái chuyïån maâ Baker miïu taã Ollila laâ löì non treã Phêìn Lan. coá veã bïì ngoaâi lõch laäm, bïn taách caâ phï noáng, nhûng êín chûáa bïn trong laâ tñnh kiïn quyïët. Baân vïì tiïíu sûã caá nhên, ruát cuöåc Ollila cuäng noái àïën möåt caái tïn maâ àoåc giaã cuãa Baker chúâ àúåi: “Nïëu “MÊÅT MAÄ” OLLILA anh hoaåt àöång trong ngaânh phêìn mïìm hay viïîn thöng, anh khöng thïí noái ai seä laâ ngûúâi chiïën Thaáng 8.1998, Nokia laâm thïë giúái ngaåc nhiïn khi thùæng. Thêåm chñ Bill Gates cuäng khöng thïí chùæc vûúåt qua Motorola cuãa ngûúâi Myä. Business Week àaä chùæn rùçng öng êëy laâ ngûúâi chiïën thùæng”. Vaâ ngûúâi gùåp thêët baåi khi giaãi maä hiïån tûúång naây bùçng caách Phêìn Lan cêìn coá caách riïng dûåa trïn baãn sùæc cuãa tiïëp cêån thöng qua caá nhên kiïåt xuêët – möåt caách mònh: “Khi àiïìu àoá (yá thûác khöng chùæc chiïën nghô quen thuöåc cuãa phûúng Têy. Nhaâ baáo Stephen thùæng) àïën vúái tñnh linh hoaåt, àêìu oác cúãi múã, sûå roä Baker àaä àûúåc Ala-Peitila, phoá chuã tõch Nokia, giaãi raâng cuãa möåt töí chûác, chuáng töi thêëy chuáng töi thñch rùçng höì sú caá nhên laâ chuyïån àaáng chï traách: àang àùåc biïåt hûúáng vaâo àiïìu seä laâ tûúng lai cuãa “Tiïíu sûã caá nhên laâ möåt sûå döëi traá”. Àoá laâ quan nùm nùm túái”. Nùm nùm sau, moåi chuyïån diïîn ra niïåm tûâ möåt nïìn vùn hoáa khaác hùèn cuãa Baker. àuáng nhû vêåy vaâ tinh thêìn àöìng àöåi vêîn laâ baãn Baker thêëy mònh cêìn phaãi àùåt cêu hoãi naây vúái sùæc Nokia. nhên vêåt chuã chöët laâ Ollila, àïí coá thïí noái vúái baån Coá thïí thêëy Ollila laâ mêîu doanh nhên “rêët Myä”, àoåc cuãa mònh úã nïìn vùn hoáa phûúng Têy. àiïín hònh laâ àùåt Nokia vaâo mö hònh quaãn lyá chuã tõch kiïm CEO. Nhûng àöìng thúâi, sêu bïn trong, Baker: Lyá do naâo maâ öng vaâ moåi ngûúâi úã àêy laåi nhû giaáo sû Martti Haikio mö taã, àoá laâ ngûúâi àaân quaá e ngaåi (skittish) vúái caác höì sú caá nhên nhû öng say mï veã ïm àïìm cuãa vùn hoáa Scandinavian. vêåy? Ngûúâi cöng dên quyïìn lûåc thûá hai úã àêët nûúác Ollila: Àoá laâ möåt baãn nùng cuãa Nokia. Chuáng töi Phêìn Lan, sau töíng thöëng, àaä quaá xuác àöång khi muöën nhêën maånh àïën nöî lûåc àöìng àöåi. Töi khöng têåp àoaân Alma baán kïnh truyïìn hònh MTV cho muöën caá nhên hoáa Nokia thaânh ra caá nhên töi. 198 199 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
nûúác ngoaâi. Búãi vúái öng àoá laâ di saãn vùn hoáa cuãa nghiïåp hay coá hònh aãnh tiïu cûåc trong mùæt cöng dên töåc. Toaân cêìu hoáa khöng phaãi laâ àïí baán baãn chuáng”. Cuäng theo quan saát cuãa Steibock, giaãng sùæc. Ollila coá mùåt trong nhûäng höåi nghõ quöëc tïë, kïí daåy taåi Helsinki, thò àöåi nhoám cuãa Ollila “taách mònh caã höåi nghõ cuãa Liïn hiïåp quöëc, baân troân cöng ra khoãi cöng chuáng vaâ têån hûúãng cuöåc söëng gia nghiïåp chêu Êu, nhûäng dûå baáo cuãa öng coá thïí àònh yïn bònh”. Theo öng, hoå àûúåc àõnh hûúáng laâm nhaãy muáa nhûäng con söë trïn thõ trûúâng chûáng khöng chó búãi nhûäng thaânh cöng vaâ sûå giaâu coá maâ khoaán thïë giúái nhûng öng thñch nghó ngúi bïn búâ chuã yïëu búãi caác phêìn thûúãng vö hònh nhû uy tñn, höì Pukala yïn tônh vúái gia àònh. Öng àöëi àêìu vúái àûúåc hoåc hoãi suöët àúâi vaâ nhêån àûúåc sûå tön troång caác trung têm cöng nghïå cao vaâ trung têm thûúng trong nghïì nghiïåp. maåi cuãa thïë giúái nhûng öng yá thûác sûå aãnh hûúãng Àoá laâ nhûäng giaá trõ cùn baãn cuãa vùn hoáa Phêìn cuãa Nokia lïn àúâi söëng vùn hoáa cuãa àêët nûúác. Öng Lan. Baãn thên Ollila àaä chûáng minh rùçng sau khi ài khùæp nùm chêu vúái cûúâng àöå cao nhûng öng cöëng hiïën hïët mònh thò tuöíi öng laâ möåt thûúng hiïåu cuäng daânh thúâi gian àïí noái chuyïån vúái thanh niïn – maâ ngaây öng rúâi Nokia caác haäng tin giêåt tñt “Shell Phêìn Lan taåi caác Àaåi hoåc Helsinki, Ollulu vaâ àaä coá Ollila”. Lûúng múái cuãa öng àûúåc tiïët löå laâ Tampere – nhûäng trûúâng àaåi hoåc maâ Nokia húåp taác 500.000 àöla möåt nùm. Chuá beá cuãa àöåi hûúáng mêåt thiïët àïí luön coá àuã thanh niïn taâi nùng trong àaåo Boy Scout nhaâ ngheâo ngaây naâo giúâ coá “giaá” böå maáy khöíng löì cuãa Nokia toaân cêìu. cao ngêët – trïn àónh cao thïë giúái. Coá veã nhû CEO Nïëu Martti Haikio phaát hiïån ra rùçng Ollila mong quöëc tïë laâ möåt taâi saãn quöëc gia – ñt nhêët laâ cuäng muöën àöìng àöåi quaãn trõ cêëp cao cuãa öng phaãi nïu trïn khña caånh hoå àoáng thuïë nhiïìu cho àêët nûúác. gûúng trong àúâi söëng caá nhên – nhûng noá seä Ollila cuäng may mùæn khi àöìng àöåi cuãa öng laâ khöng thïí laâ quy àõnh – thò Dan Steibock thêëy rùçng nhûäng nhaâ trñ thûác haâng àêìu cuãa àêët nûúác. May nhoám quaãn trõ cao cêëp cuãa Ollila àaä thûåc sûå cên mùæn àoá do öng taåo ra bùçng chñnh lûåa choån cuãa bùçng àúâi söëng caá nhên vaâ töëc àöå laâm viïåc cùng mònh. thùèng trong cöng ty. Steinbock àaä hoaân thaânh taác Giaáo sû Erkko Autio, möåt chuyïn gia Phêìn Lan vïì phêím Nokia Revolution trong nùm nùm, bùçng toaân cêìu hoáa àaä viïët: “Khiïm töën gêìn nhû laâ möåt phûúng phaáp phoãng vêën chñnh caác nhên vêåt. Vaâ tön giaáo cuãa Nokia. Khiïm töën giuáp baån saáng suöët nhaâ tû vêën chiïën lûúåc naây àaä viïët: “Khöng coá möåt vaâ khöng kiïu cùng. Àiïìu naây coá thïí laâ möåt baâi thaânh viïn naâo cuãa ban laänh àaåo dñnh daáng àïën hoåc khoá khùn nhêët cho moåi ngûúâi khi phaãi noi nhûäng haânh vi khöng àuáng àùæn trong nghïì theo (Nokia) trong möåt thúâi gian daâi, nhêët laâ khi 200 201 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
chuáng ta bùæt àêìu thaânh cöng”. Theo nhaâ lyá luêån nïëu öng ra ài thò Nokia mêët sûác maånh? Nïëu àuáng chiïën lûúåc quöëc tïë naây cuãa Àaåi hoåc Helsinki, àiïìu nhû vêåy thò öng khöng thïí laâ möåt “code” naâo caã! naây (khiïm töën) laâ möåt phêìn lyá do giaãi thñch vò sao Coá leä phaãi nghe chñnh Ollila noái thöi: Sûác maånh Nokia laâ cöng ty duy nhêët trong söë 300 doanh cuãa chuáng töi = trao khaã nùng + trao quyïìn lûåc; nghiïåp cuâng ngaânh trong khu vûåc laâm nïn huyïìn vaâ àiïìu kiïån cuãa biïíu thûác: trao cho ngûúâi treã. thoaåi toaân cêìu. Àêy laâ baâi hoåc thûá saáu trong baãy Ollila àaä trao laåi nhûäng di saãn söëng àöång naâo? baâi hoåc maâ öng ruát ra sau khi nghiïn cûáu thaânh Quan niïåm söëng “thñch nghi” cöng Nokia trong caách chinh phuåc thïë giúái. Öng cho rùçng con ngûúâi coá khaã nùng thñch nghi Coá thïí thêëy Ollila àaä àùåt nïìn taãng bïìn vûäng cho vúái möi trûúâng khùæc nghiïåt. Niïìm tin àoá cuãa öng, Nokia dûåa trïn hai yïëu töë: hoåc têåp àïí höåi nhêåp vúái thaânh quaã Nokia ngaây nay, àaä àêíy luâi nhûäng quöëc tïë vaâ kñnh troång caác baãn sùæc dên töåc. Öng àaä mùåc caãm tûå ti cuãa keã yïëu, keã ài sau. Àiïìu mêëu chöët viïët nïn têìm nhòn, sûá mïånh, caác giaá trõ chia seã cuãa laâ biïët roä caác nguöìn lûåc vaâ sûác lûåc cuãa mònh. Bùçng möåt têåp àoaân thêëm àêîm tinh thêìn Phêìn Lan tû tûúãng àoá, öng thñch caác thûã thaách, vaâ kïë thûâa nhûng àoâi hoãi caác haânh àöång chiïën lûúåc theo caách möåt caách tûå chuã cuâng vúái thaái àöå khiïm töën àöëi vúái maâ thïë giúái hiïån àaåi àang vêån haânh. di saãn quaá khûá. Quan niïåm thñch nghi giuáp öng Nhûng chuáng ta vêîn chûa thïí kïët luêån lyá do nhòn thêëy trûúác têët caã moåi ngûúâi nhûäng cú höåi múái thaânh cöng cuãa chuyïën bay vúái töëc àöå phi thuyïìn maâ giaáo sû Arkko Autio goåi laâ “yïëu töë may mùæn”, cuãa cuå ruâa Nokia maâ Ollila vûâa cêìm laái (CEO) vûâa vaâ giaáo sû Martti Haikio goåi laâ “Ollila àaä boã laåi hûúáng dêîn àûúâng bay (chuã tõch). nhûäng gaánh nùång tûâ quaá khûá möåt caách nheå Steinbock noái khöng tòm thêëy àöång lûåc giuáp nhaâng”. Nïëu khöng àuã quaã quyïët vúái cú höåi vaâng Nokia thaânh cöng – bñ quyïët laâm viïåc nhoám, chiïën GSM, thò rêët coá thïí Ollila bõ lõch sûã boã rúi, búãi àoá lûúåc àuáng, vùn hoáa doanh nghiïåp töët khöng phaãi laâ “lûåa choån duy nhêët” nhû caách noái cuãa Dan laâ cuãa riïng Nokia. Nhiïìu ngûúâi khaác cuäng coá. Steinbock. Huöëng höì, Nokia laâ cöng ty phaát triïín nhanh möåt caách kinh hoaâng nhûng laåi úã trong tònh traång Kinh doanh laâ cöng cuå phuåc vuå con ngûúâi khöng àûúåc baão vïå - kïí caã bñ mêåt cöng nghïå vúái Ollila àaä àùåt toaân böå têåp àoaân Nokia múái meã, treã maä nguöìn múã. trung sau taái cêëu truác vaâo chó möåt sûá mïånh duy Vêåy àêu laâ “code bñ mêåt cuãa Nokia?”. Fortune noái nhêët: Connecting People. Àoá khöng àún thuêìn laâ thùèng: Chñnh laâ Ollila. Coá phaãi vêåy khöng? Thïë 202 203 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
bùçng chûáng khoa hoåc lïn tiïëng, hún laâ chûác vuå. möåt khêíu hiïåu àïí àem baán kiïëm tiïìn trïn quy mö Àêìu tû nhiïìu (vaâ chuã yïëu laâ àuáng caách) vaâo R&D thïë giúái. Àoá laâ sûá mïånh cuãa Nokia trong viïåc nöëi laâ bùçng chûáng thuyïët phuåc nhêët cuãa tû tûúãng Phêìn Lan vaâo lõch sûã thïë giúái hiïån àaåi, nöëi ngûúâi quaãn trõ Ollila. Àoá coá thïí laâ caách hoåc cuãa möåt töí Phêìn Lan vúái nhau trong tinh thêìn sisu, sùén saâng chûác. Baãn thên öng àaä hoåc têåp thêåt nhiïìu àïí “tûå cöëng hiïën cho xûá súã. “Kïët nöëi moåi ngûúâi” àùåt con- mònh giaânh lêëy võ trñ laänh àaåo”. Lõch sûã cuãa Nokia ngûúâi-khaách-haâng vaâo võ trñ trung têm phuåc vuå vúái cho öng thêëy rùçng caác võ tiïìn böëi cuãa nhûäng thúâi têët caã sûå khaác biïåt caá nhên, khaác biïåt vùn hoáa àiïím thaânh cöng, tûâ caác nhaâ saáng lêåp cho àïën taâi nhûng àïìu giöëng nhau úã nhu cêìu maâ Ollila goåi laâ nùng Kairamo àïìu laâ nhûäng ngûúâi hoåc ra troâ. Hoåc “mong muöën tiïån nghi hún”. Vò thïë khi Nokia cuãa úã trûúâng khöng àuã maâ phaãi ra nûúác ngoaâi maâ hoåc Ollila tiïën vaâo cöåt möëc 3G vaâ Internet thò lõch sûã caách thiïn haå bònh thiïn haå. Hoåc khöng àuã maâ giao tiïëp di àöång cuãa thïë giúái bûúác sang möåt khaã phaãi laâm thuï àïí hoåc. Nhòn tûâ thung luäng Sillicon nùng múái. Vúái têët caã yá nghôa nhên baãn àoá, nhên àïën ÊËn Àöå, Trung Quöëc, Singapore hiïån àaåi vaâ viïn toaân cêìu cuãa Nokia àûúåc raâng buöåc trong möåt nûúác Nhêåt vúái cuöåc Duy Tên àêìu thïë kyã XX, coá thïí tinh thêìn nhên loaåi vaâ hoå seä tûå loaåi boã mònh nïëu thêëy caách nhòn cuãa Ollila vïì tiïëp cêån quöëc tïë laâ coá khöng giûä àûúåc àiïìu rùn thûá nhêët: “sûå haâi loâng cuãa hiïåu quaã vaâ hiïåu quaã thêìn kyâ. Tuy nhiïn, coá veã khaách haâng”. Nhòn möåt caách hïå thöëng trong haânh nhû, hoåc chñnh tûâ thêët baåi cuãa mònh, tûâ chñnh trònh cuãa Nokia coá thïí hiïíu rùçng “sûå haâi loâng” cuãa thaânh cöng cuãa mònh múái laâ quan troång. Steinbock khaách haâng khöng àún thuêìn laâ thoãa maän haânh vi xaác nhêån rùçng Ollila laâ ngûúâi àaä khai thaác caác mua haâng maâ laâ tinh thêìn saáng taåo àïí phuåc vuå nguöìn lûåc cuãa mònh hún laâ chúâ àúåi sûå giuáp àúä tûâ nhûäng nhu cêìu tûúng lai cuãa con ngûúâi- tûâ cöng bïn ngoaâi. Dêîn dùæt toaân böå cöng cuöåc khai thaác nùng cöng nghïå cho àïën kiïíu daáng àaáp ûáng nhu àoá chñnh laâ tû tûúãng àêìu tû vaâo con ngûúâi, maâ khúãi cêìu thêím mô cuãa ngûúâi duâng. Àiïìu naây giaãi thñch àêìu laâ nhoám chêët xaám tinh hoa cuãa caác àöìng vò sao R&D cuãa Nokia phaãi nhòn thêëy, tiïn àoaán nghiïåp cêëp cao cuãa öng. Khoa hoåc quaãn trõ chêët vaâ taåo ra nhûäng “bûúác nhaãy voåt” cho nhu cêìu cuãa lûúång àaä àûúåc aáp duång àïí toaân böå têåp àoaân coá thïí con ngûúâi – theo caách noái cuãa Business Week – khi hoåc àûúåc tûâ viïåc “lùæng nghe nhên viïn”. Ngûúâi treã Nokia múã ra caách cûãa 3G. àûúåc àùåt vaâo trung têm sûå nghiïåp naây, búãi muöën Hoåc laâ àiïìu kiïån tiïn quyïët ài àûúâng daâi ngûúâi ta buöåc phaãi àïí ngûúâi treã laâm Nguyïn tùæc quyïët àõnh cuãa Nokia laâ haäy àïí caác chuã tûâ bêy giúâ. 204 205 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
Vúái möåt sûå chuêín bõ chêët xaám cêín thêån, ngûúâi ta quyïìn, cuãa Microsoft àaä “khoáa söí” thõ trûúâng maáy coá thïí hoåc ngay nhûäng baâi hoåc trong quaá trònh vi tñnh caá nhên, ngùn chùån caác àöëi thuã. Cisco vaâ haânh àöång. Ollila àaä thûâa nhêån laâ khöng nhòn thêëy Intel cuäng tûâng úã võ dêîn àêìu vúái cöng nghïå àöåc trûúác möåt tûúng lai nhû thïë naâo, moåi thûá cêìn àûúåc nhêët vö nhõ, biïën saãn phêím trúã thaânh lûåa choån nhòn nhêån, àaánh giaá liïn tuåc. duy nhêët trïn thõ trûúâng. “Caác nhaâ kinh tïë hoåc goåi Ollila àaä múâi nhaâ kinh tïë hoåc Bengt Holmstrom àêy laâ thïë àoáng cûãa. Nokia laâm ngûúåc laåi vò duâng cuãa Àaåi hoåc cöng nghïå Massachussettes, Myä vaâo maä nguöìn múã” (Fortune 1.5.2000). Àêy chñnh laâ ban giaám àöëc têåp àoaân Nokia. Nùm 1999, àiïìu Steinbock goåi laâ tònh traång khöng àûúåc baão vïå Holmstrom àïën Espoo gùåp Ollila taåi Nokia House, cuãa Nokia. öng àaä hoãi võ CEO naây rùçng: “Mika on Caác nhaâ quan saát, trong àoá coá söë baáo nïu trïn salaisuutesi?”. Holmstrom vaâ Ollila àang noái vúái cuãa Fortune, nhêån thêëy rùçng Nokia àaä húã sûúân nhau bùçng tiïëng meå àeã – ngön ngûä àaä traãi qua nhiïìu lêìn vaâ cûá möîi khi nhû vêåy noá laåi ngay lêåp 600 nùm bõ àö höå nhûng vêîn àûúåc giûä gòn – vò giaáo tûác sûãa sai. Àoá laâ vúái khúãi àêìu quaá maãi mï vúái àiïån sû Holmstrom laâ möåt ngûúâi Phêìn Lan. Cêu hoãi àoá thoaåi theo tiïu chuêín GSM cuãa chêu Êu, Nokia àaä coá nghôa laâ “What’s your secret code?”, theo Justin chêåm chên vúái loaåi àiïån thoaåi duâng àûúåc vúái Fox cuãa taåp chñ Fortune thuêåt laåi. Mêåt maä bñ mêåt chuêín TDMA cuãa Myä vaâ chuêín PDS cuãa Nhêåt. (kinh doanh) cuãa öng laâ gò vêåy? Secrect code cuäng Nokia ngay lêåp tûác cho ra àúâi saãn phêím duâng coá nghôa laâ maä bñ mêåt trong möîi chiïëc àiïån thoaåi. àûúåc vúái nhiïìu chuêín vaâ bïì ngoaâi cuãa noá nhòn vêîn Ollila àaä cûúâi traã lúâi rùçng: “Chùèng coá bñ mêåt gò giöëng nhau – àïí giûä thûúng hiïåu trong têm trñ àêu”. Vaâ öng caám ún sûå àaánh giaá cao cuãa võ giaáo khaách haâng. sû cuâng laâ ngûúâi Phêìn Lan: “Nhûng àùåt cêu hoãi Vêåy nïn, Fortune àûa ra ba giaã ûúác vïì bñ mêåt hay lùæm”. cuãa Nokia: May mùæn, Ollila quaá khön ngoan hoùåc Justin Fox cuãa taåp chñ Fortune viïët: Àoá laâ cêu laâ caách hoaåt àöång cuãa Nokia. Justin Fox sau khi hoãi vïì thûúng maåi hay nhêët thúâi àaåi. noái chuyïån vúái Ollila thò thêëy rùçng võ CEO naây Thêåt ra nhû Fortune bònh luêån, ruãi ro lúán nhêët nghiïng vïì caách thûá ba. Àoá laâ, sau khi baân vïì caác cuãa Nokia chñnh laâ chöî mêët mêåt maä bñ mêåt cuãa vêën àïì chiïën lûúåc, caác nhaâ àiïìu haânh seä ruát lui vaâ cöng nghïå. Taåp chñ naây phên tñch rùçng súã hûäu möåt chñnh caác nhaâ kyä thuêåt seä xûã lyá caác chi tiïët. code bñ mêåt ngûúâi ta coá thïí coá caã thïë giúái. Vñ duå Alahuhta, cêëp phoá cuãa Ollila noái vúái Fox: “Muåc tiïu code bñ mêåt Windows, möåt àoaån maä lêåp trònh àöåc luön laâ àïí ngûúâi coá trònh àöå töët quyïët àõnh”. Caách 206 207 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
hoaåt àöång cuãa Nokia trong thúâi Ollila àûúåc Fox trûúãng nhû vêåy trong tûúng lai gêìn thò Nokia miïu taã nhû laâ caái gò àoá rêët tûå chuã: “Ngûúâi triïín muöën ruát lui khoãi hoaåt àöång kinh doanh àoá”. khai kïë hoaåch (àiïån thoaåi sûã duång àûúåc vúái chuêín Fortune viïët: Maä bñ mêåt cuãa Nokia chñnh laâ Ollila cuãa Myä vaâ Nhêåt) laâ phoá chuã tõch Pertti Korhnen, chó – ngûúâi taåo ra caách hoaåt àöång cuãa Nokia. múái 29 tuöíi”. Coá thïí laâ quaá treã? Coá thïí, nhûng haäy Xuêët thên tûâ gia àònh khöng quyïìn thïë, khöng xem tiïëp Fox phaát hiïån ra caách giao quyïìn cho trêm anh, ngay sau chiïën tranh, chuá beá Ollila àaä ngûúâi khaác àiïìu haânh cuãa Ollila. hoåc caách àïí àûáng úã võ trñ thûá nhêët. Chuá beá Ollila Fox gùåp Tony Mitchel, möåt quaãn lyá cêëp thêëp taåi tham gia àöåi Boy Scout laâm hûúáng àaåo sinh thuúã phên xûúãng saãn xuêët àiïån thoaåi úã Fort North, Myä. nhoã cuöëi cuâng cuäng trúã thaânh nhaâ dêîn àûúâng cho Àoá khöng phaãi laâ möåt caái tïn haâng àêìu. Anh ta, phi thuyïìn chúã theo chuá ruâa Nokia. Nguå ngön Ruâa nhû bao nhên viïn khaác seä vui veã giaãi thñch vúái vaâ Thoã, trong caác àiïìu kiïån hiïån àaåi vaâ thûåc tïë, àaä baáo chñ vïì triïët lyá kinh doanh cuãa cöng ty. “Àûáng àûúåc viïët: Ruâa coá thïí bay vúái vêån töëc phi thuyïìn trûúác ban cöng coá thïí bao quaát toaân böå nhaâ nïëu baån cho noá möåt phi thuyïìn. xûúãng, vúái veã mùåt khöng hïì mïåt moãi, anh coá thïí Àoá laâ möåt caách chiïën thùæng daânh cho keã ài sau, cho xem dêy chuyïìn cöng nghïå saãn xuêët. Anh ta cho keã yïëu vúái khaát voång nhên baãn, laâ caách àïí gaä noái: Àiïìu àöåc nhêët chó coá úã Nokia àoá laâ sûå tûå do tñ hon cêët tiïëng haát vaâ àûúåc moåi ngûúâi lùæng nghe suy nghô cuãa möîi nhoám maâ cöng ty cho pheáp. túái. Cuäng coá vaâi kïnh chia seã maâ chuáng töi giûä laâm tiïu chuêín nhûng baån àûúåc pheáp saáng taåo”. Fox goåi àêy laâ mö hònh quaãn lyá “giêëu tay”: “Noá khuyïën khñch saáng taåo, kyä nùng kinh doanh vaâ traách nhiïåm caá nhên”. Nhûng Ollila laâm sao giûä thùng bùçng cho tònh traång maâ öng àaä “trao quyïìn lûåc vaâ trao nùng lûåc”? Àoá laâ nguyïn tùæc taâi chñnh. Ollila noái vúái Fox: “Quy tùæc laâ nïëu lúåi nhuêån cuãa möåt hoaåt àöång kinh doanh naâo àoá khöng thïí tùng trûúãng 25% trong möåt nùm, vaâ nïëu khöng thêëy triïín voång tùng 208 209 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
Mùåc cho nhûäng lúâi khêín khoaãn múâi öng úã laåi tûâ Höåi àöìng quaãn trõ cuãa Nokia, Ollila vêîn quyïët àõnh nghó hûu sau 14 nùm laâm giaám àöëc àiïìu haânh. VÏÌ NGUÖÌN TAÂI LIÏÅU Fortune 31.10.2005 Nokia thò quaá nöíi tiïëng, nguöìn taâi liïåu thêåt nhiïìu Ollila nhêån danh hiïåu Cöng dên danh dûå thaânh vúái vaâi cuá nhêëp chuöåt vaâo Internet. Ollila cuäng rêët phöë Bùæc Kinh, Trung Quöëc - 2002 - khi àûa Nokia nöíi tiïëng, vaâ haâng trùm baâi baáo àaä viïët vïì öng kïí àïën nûúác naây; nhêån huên chûúng Sû tûã Phêìn tûâ nùm 1989 – ngaây öng vûúåt qua Motorola. Lan cuãa töíng thöëng Phêìn Lan. Nhûng Internet, nhû kinh nghiïåm maách baão, laâ möåt nguöìn khöng àöìng nhêët, thûúâng hay “tam sao Chuáng töi tòm kiïëm trïn toaân thïë giúái nhûäng chuã thêët baãn” trong quaá trònh trñch dêîn. Trong khi tõch coá võ thïë têìm quöëc tïë, têìm nhòn toaân cêìu vaâ nguöìn vïì caá nhên cuãa Ollila thò “khan hiïëm” vò öng nhûäng thaânh cöng àaä àûúåc chûáng minh trong quaá khöng thñch noái vïì baãn thên mònh. Baån vaâ chuáng trònh quaãn lyá möåt töí chûác phûác taåp. ÚÃ Jorma töi phaãi chaåm àïën nhûäng vùn baãn göëc, nhûäng Ollila chuáng töi tòm thêëy têët caã nhûäng töë chêët naây trûúâng húåp tiïëp cêån gêìn nhêët àïí coá thöng tin vaâ coân nhiïìu hún thïë nûäa. “saåch” trong quaá trònh biïn soaån. Vò vêåy, baån vaâ Lord Kerr, phoá chuã tõch têåp àoaân Royal Dutch Shell, chuáng töi phaãi caám ún caác nhaâ baáo quöëc tïë àaä trûåc noái vïì lyá do múâi Ollila giûä võ trñ chuã tõch Shell. BBC News 4.8.2005 tiïëp vúái nguöìn tin. Thûá nûäa laâ caác hoåc giaã coá “àuã tû caách nguöìn tin”, nghôa laâ duâng phûúng phaáp Àêy laâ möåt ngûúâi bõ kñch thñch maånh tûâ caác àaáng tin cêåy. thaách thûác to lúán. Öng ta cûåc kyâ linh hoaåt, nhiïåt Nguöìn tin tûâ baáo chñ àaä àûúåc dêîn ngay trong vùn tònh vaâ nùng àöång. Öng coá khaã nùng têåp trung baãn àïí baån àoåc dïî theo doäi caác möëc thúâi gian – tinh thêìn khuãng khiïëp. Ngûúâi khöng bao giúâ chõu yïëu töë àõnh hûúáng giaá trõ thöng tin vaâ quan àiïím àêìu haâng. àûa tin. Vaâ chuáng ta coá thïí tin cêåy vaâo caác nguöìn Guardian 5.8.2005, noái vïì viïåc Ollila nhêån àiïìu haânh uy tñn naây, vò chuáng àaä àûúåc thúâi gian kiïím chûáng haäng Shell, àöëi àêìu vúái thaách thûác nùng lûúång cho thêëy laâ “khöng àñnh chñnh” gò caã. Fortune vaâ Forbes àûúåc choån khöng chó vò uy tñn maâ àoá laâ 210 211 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
nhûäng taåp chñ haâng àêìu chuyïn ngaânh vaâ theo saát röång bùçng caách quan saát caách àûa tin cuãa nhiïìu bûúác chên cuãa caác doanh nhên, caác thaânh tûåu goác nhòn. Vñ duå, cuäng sûå kiïån àoá, Fortune tòm kiïëm thûúng maåi vaâ traâo lûu kinh doanh. Nghôa laâ, lyá do úã nhiïìu chöî khaác nhû sûå baäo hoâa cuãa thõ thöng qua caác nguöìn naây, hiïån tûúång àûúåc diïîn taã trûúâng, sûå tröîi dêåy cuãa Samsung, LG tûâ chêu AÁ. trong quaá trònh cuãa noá, traánh caái nhòn cùæt laát Bùçng caách àoá, caái nhòn cuãa cuöën saách naây coá thïí khöng hïå thöëng. Chuyïn àïì “Nokia’s Secret Code” àêìy àuã hún vaâ thoaát khoãi quan àiïím, tön chó cuãa cuãa Fortune laâ möåt tû liïåu cöng phu, cho thêëy riïng nhaâ àûa tin. Àiïím àùåc biïåt maâ chuáng töi phûúng caách àiïìu haânh cuãa Ollila vaâ caác nguöìn tin quan têm vïì nguöìn tû liïåu laâ tön chó àûa tin laåi tûâ nhên viïn, giuáp hònh dung vïì vùn hoáa cöng ty, cuãa baáo chñ trong nûúác. Àïí traánh trûúâng húåp caách thûác vêån haânh cuãa têåp àoaân. Business Week nguöìn thûá cêëp, àaä àûúåc goåt duäa laåi, chuáng töi xûáng àaáng cho bêët cûá nhaâ nghiïn cûáu naâo vò àêy quay trúã laåi nguöìn “chñnh haäng”. Cuäng vêåy, laâ túâ baáo quöëc tïë, gêìn nhû, àêìu tiïn lyá giaãi vïì hiïån chuáng töi coá tham khaão caác forum tûå baân luêån tûúång Nokia. Vaâ túâ baáo naây theo doäi liïn tuåc tûâng trong nûúác, àïí biïët möëi quan têm hún laâ khaão bûúác ài cuãa hiïån tûúång Nokia. Nhiïìu túâ baáo uy tñn saát vïì Ollila, vaâ chuáng töi khöng duâng nguöìn naây. khaác nhû Guardian, CNN.com, BBC News, Register, Seatle Times laâ nguöìn khaá thuá võ khi cûã phoáng Wired – möåt nguöìn uy tñn haâng àêìu vïì cöng nghïå viïn chuyïn vïì cöng nghïå vaâo bïn trong Nokia àïí cao – àaä giuáp hònh dung quaá trònh phaát triïín cuãa quan saát, hoãi han khi haäng naây cêëm nhên viïn Nokia, vaâ qua àoá giúái thiïåu vïì nhûäng bûúác tiïën duâng tûâ “phone” maâ thay vaâo àoá laâ “multimedia trong tû duy cuãa Ollila. Phêìn lúán caác sûå kiïån àïìu computers”. àûúåc tûúâng thuêåt tûúng tûå nhau tûâ luác Ollila taái Trûúác nùm 1998, tûác trûúác khi Ollila laâm nïn sûå cêëu truác têåp àoaân, àïën khi bùæt àêìu tiïën haânh toaân kiïån qua mùåt haäng dêîn àêìu thïë giúái, ngûúâi ta ñt cêìu hoáa vúái möåt khöëi lûúång cöng viïåc khöíng löì bao biïët vïì Ollila. Vïì “khoaãng tröëng” naây, baån vaâ chuáng göìm taâi chñnh, thûúng hiïåu, thõ trûúâng quöëc tïë, töi nïëu chó dûåa vaâo nhûäng gò baáo chñ viïët thò seä coá nhên sûå vaâ vùn hoáa cöng ty. Economist 25.5.2006 möåt chên dung rêët sú lûúåc vïì Ollila. Vò vêåy, chuáng cho rùçng Nokia suy thoaái tûâ nùm 2004 vò Nokia lú ta phaãi nhúâ cêåy àïën caác nhaâ nghiïn cûáu uy tñn. Coá laâ kiïíu daáng “clamshell” (nùæp gêåp) vaâ viïët vïì tên nhiïìu saách viïët vïì Nokia nhûng chûa coá cuöën naâo giaám àöëc Kallasvuo ngûúâi coá khaã nùng lêëy laåi võ trñ viïët vïì baãn thên Ollila. Trong tònh traång nhû vêåy, cho Nokia. Àoá laâ chñnh kiïën cuãa túâ baáo naây. Trong chuáng töi thêëy rùçng Nokia Revolution laâ möåt taác trûúâng húåp nhû vêåy, chuáng töi luön cöë gùæng múã phêím àûúåc tiïën haânh cêín troång. Taác giaã Dan 212 213 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
Steinbock laâ möåt chuyïn gia thêåt sûå vïì chiïën lûúåc. ta àang tòm hiïíu vïì chñnh Ollila, thïë nïn àïí khaách Öng àaä phoãng vêën hêìu hïët caác nhaâ laänh àaåo quan, chuáng töi chó duâng thöng tin maâ khöng Nokia (nhûng khöng thêëy öng phoãng vêën Ollila) àïí duâng caác nhêån àõnh. Haikio, giaáo sû cuãa Àaåi hoåc giaãi maä Nokia. Giaáo sû thónh giaãng cuãa caác Àaåi hoåc Helsinki, àaä viïët ba cuöën saách vïì Nokia vaâ 15 Phêìn Lan naây cho chuáng ta caái nhòn xuyïn suöët vïì doanh nghiïåp khaác, coân viïët nhiïìu baâi baáo khoa lõch sûã Nokia, úã goác tiïëp cêån chiïën lûúåc. Vaâ Ollila hoåc khaác, thïë nïn chuáng töi cuäng tiïëp tuåc ài theo àûúåc àïì cêåp rêët ñt, chó laâ möåt laát cùæt trong lõch sûã öng. Öng laâ möåt hoåc giaã Phêìn Lan. Öng laâ nguöìn thïë kyã cuãa têåp àoaân naây. Saách cuãa öng àaä coá baãn duy nhêët trong caác nguöìn chuáng ta coá thïí coá, cho dõch taåi Viïåt Nam. Chuáng töi khöng sûã duång caác chuáng ta biïët Ollila laâ ngûúâi chúi violon, goáp phêìn nhêån àõnh coá tñnh “baãn quyïìn” cuãa öng vaâ coá nhoã giuáp chuáng ta “kïët nöëi” vúái Ollila. Hònh aãnh tham khaão caác thöng tin maâ öng sûu têìm àûúåc, úã trong cuöën saách naây àûúåc trñch dêîn tûâ taâi liïåu naây. chöî mö taã quan niïåm söëng yïn bònh cuãa caác Chuáng töi “chó duâng thöng tin” vñ duå khi chuáng thaânh viïn laänh àaåo. Thúâi sinh viïn hoaåt àöång töi biïët rùçng Ollila laâ hoåc sinh gioãi vaâ àûúåc hoåc chñnh trõ cuãa Ollila coá àûúåc àïì cêåp úã àêy vaâ chuáng böíng àïën Atlantic College cuãa xûá Wales, Vûúng töi coá duâng möåt vaâi thöng tin maâ Steinbock sûu quöëc Anh, thò chuáng töi àaä vaâo website trûúâng naây têìm àûúåc. àïí biïët àoá laâ gò vaâ àïí hiïíu Ollila àaä traãi qua úã àoá Giaáo sû Martti Haikio àûúåc trñch dêîn nhiïìu trong nhû thïë naâo. Tûúng tûå nhû vêåy, chuáng ta coá thïí cuöën saách naây laâ búãi vò öng laâ ngûúâi àêìu tiïn vaâ biïët Ollila àaä traãi qua trûúâng sô quan chó huy vaâ duy nhêët cho àïën nay àûúåc pheáp “luåc tung” kho trûúâng chñnh trõ nhû thïë naâo, h0oùåc khi Ollila lûu trûä cuãa Nokia. Do àoá, Nokia - The Inside Story àùng àaân diïîn thuyïët taåi Àaåi hoåc Stanford cuãa Myä, cuãa giaáo sû laâ möåt cuöën sûã doanh nghiïåp raânh thò chuáng töi tòm àïën website trûúâng naây, truy tòm maåch vaâ àaáng tin cêåy. Khöng ai muöën vaåch aáo cho phaát biïíu vaâ caác thöng tin liïn quan àïën öng trong ngûúâi xem lûng, nhêët laâ ngûúâi Phêìn Lan, nhûng sûå kiïån àoá. vúái sûå cho pheáp cuãa chñnh Ollila vïì quan àiïím viïët Söë lûúång huy chûúng vaâ danh hiïåu maâ cuöåc àúâi sûã doanh nghiïåp, Haikio àaä àïì cêåp àïën nhûäng taâi phong tùång cho con ngûúâi giaâu khaát voång naây, àuã liïåu àoáng dêëu töëi mêåt. Theo àoá, caác khuãng hoaãng àïí laâm möåt triïín laäm nhoã. Tïn goåi cuãa caác huy nöåi böå trûúác Ollila àûúåc ruát ra nhû nhûäng baâi hoåc chûúng thêåt khoá hiïíu, do àoá chuáng töi àaä tòm hiïíu quyá giaá trong thúâi àaåi cuãa Ollila. Vaâ búãi vò coá Ollila úã nguöìn chñnh thûác (bùçng tiïëng Anh) xem chuáng tham gia vaâo dûå aán viïët sûã naây, trong khi chuáng coá yá nghôa gò. 214 215 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU
Nokia vaâo khoaãng thúâi gian trûúác, sau vaâ trong website cuãa böå ngoaåi giao Phêìn Lan vaâ phêìn coân thúâi kyâ Ollila, nùçm trong möåt bûác tranh khaá phûác laåi cuãa thïë giúái – vúái nhiïìu quan àiïím khaác nhau. taåp cuãa lõch sûã Phêìn Lan. Vaâ búãi vò vô nhên naâo Nhû vêåy chuáng ta coá thïí chaåm àïën chñnh quan cuäng laâ möåt phêìn cuãa lõch sûã, thïë nïn chuáng ta bõ àiïím vaâ têm tû cuãa dên töåc quêåt cûúâng vaâ nhêîn bùæt buöåc phaãi tòm hiïíu àuã vïì lõch sûã Phêìn Lan naåi úã vaânh àai Bùæc Cûåc. trong giai àoaån naây cho nhên vêåt cuöën saách. Tòm hiïíu nhên vêåt vô àaåi trong kinh doanh, Website cuãa böå ngoaåi giao Phêìn Lan (trang tiïëng ngûúâi àaä laâm söëng laåi tïn goåi Nokia – vöën tïn göëc Anh) laâ nguöìn chuáng töi tham khaão chñnh cho nöåi Phêìn Lan laâ “nois” möåt loaåi chöìn àaä tuyïåt chuãng dung naây. Àoá laâ möåt nguöìn uy tñn vaâ phiïn baãn – trïn toaân thïë giúái, chuáng ta khöng thïí khöng tiïëng Anh àûúåc thiïët kïë saáng roä. Àoá laâ núi trñch dêîn duâng àïën nguöìn chñnh thûác cuãa Nokia. Chuáng töi nhiïìu hoåc giaã trong vaâ ngoaâi Phêìn Lan. Thêåt thuá àaä tham khaão website cuãa têåp àoaân (phiïn baãn võ khi thêëy gêìn nhû caái tïn Ollila vaâ Nokia àûúåc tiïëng Anh) vaâ website cuãa Nokia Viïåt Nam. Coá caã dêîn thûúâng xuyïn trong caác nghiïn cûáu chuyïn nuái thöng tin vïì Nokia nhûng coá rêët ñt, cûåc kyâ ñt vïì sêu cuäng nhû phöí biïën. Ngûúâi Phêìn Lan khi baân “höì sú Ollila”. Àiïìu naây thêåt dïî hiïíu búãi vò nhû vïì caác baâi hoåc quöëc tïë hoáa, kinh tïë thïë giúái, cöng Ollila noái vúái Business Week: “chuáng töi khöng cêìn nghiïåp nöåi àõa, nghïå thuêåt xêy dûång thûúng hiïåu, nhûäng huyïìn thoaåi anh huâng úã àêy”. Nhûng úã àoá vêën àïì nhên sûå quöëc gia vaâ caã vùn hoáa nûäa... àïìu coá möåt vaâi tû liïåu àïí quan saát Ollila. Àoá laâ möåt vaâi coá vñ duå Ollila hay Nokia. Nokia gêìn nhû laâ àónh baãn PowerPoint hay diïîn vùn vaâ hònh aãnh cuãa öng. cao cuãa cöng cuöåc àöíi múái cuãa Phêìn Lan. Nguöìn Thöng caáo cuãa Nokia cuäng cho nhiïìu thöng tin. chñnh thûác naây cho thêëy caái nhòn cuãa chñnh ngûúâi Sau hïët, chuáng töi muöën gúãi lúâi caám ún àïën vùn Phêìn Lan vïì giai àoaån lõch sûã àùåc biïåt maâ hoå traãi phoâng Nokia Viïåt Nam, chõ Nguyïîn Thõ Bñch qua. Àoá laâ luác hoå “phên vên” giûäa hai ngaä Àöng Phûúång, Giaám àöëc nhaän hiïåu Nokia Viïåt Nam, àaä vaâ Têy cuãa cuöåc chiïën tranh laånh vaâ sau àoá laâ sûå giuáp chuáng töi tû liïåu àïí coá thïí “kïët nöëi moåi suåp àöí cuãa Liïn Bang Xö viïët. Trong suöët quaá trònh ngûúâi” vúái möåt Nokia rêët xa rêët gêìn, vúái Ollila rêët tòm hiïíu vïì Ollila, chuáng ta khöng hïì nghe thêëy gêìn rêët xa. nhûäng traách moác vaâ chuáng ta gùåp khaái niïåm sisu Vaâ khi tòm hiïíu vïì Ollila, ngûúâi Viïåt Nam khöng – möåt haâo khñ vúái sùæc thaái kiïn nhêîn, quyïët liïåt, thïí khöng ûúác muöën kïët nöëi thaânh cöng vúái thïë giúái gan lò vaâ bao dung vúái thûåc tïë cuãa ngûúâi Phêìn lan. – núi ngûúâi Viïåt seä cöëng hiïën sau dên töåc cuãa Àiïìu naây thò rêët khaác biïåt giûäa nguöìn tin trïn mònh. 216 217 JORMA OLLILA & NOKIA ÀÛA THÏË GIÚÁI ÀÏËN GÊÌN NHAU