Kết quả bước đầu của phẫu thuật nắn chỉnh và làm cứng lối trước trong điều trị gãy trật cột sống cổ thấp

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> <br /> KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU CỦA PHẪU THUẬT NẮN CHỈNH VÀ LÀM CỨNG <br /> LỐI TRƯỚC TRONG ĐIỀU TRỊ GÃY TRẬT CỘT SỐNG CỔ THẤP <br /> Trịnh Đình Lợi*, Nguyễn Đình Tùng* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: đánh giá hiệu quả và biến chứng của phẫu thuật nắn chỉnh, làm cứng cột sống cổ lối trước trong <br /> điều trị gãy cột sống cổ thấp. <br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: những bệnh nhân bị gãy trật cột sống cổ thấp được phẫu thuật <br /> làm cứng lối trước tại bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 01/2010 đến tháng 06/2014. Thương tổn được phân loại dựa <br /> trên hình ảnh theo Harris và phân loại gãy cột sống cổ thấp (SLIC). Những trường hợp gãy liên quan đến gãy <br /> giọt lệ, vỡ thân được loại trừ. Tất cả các trường hợp đều được đánh giá về khả năng nắn chỉnh theo hình ảnh X <br /> quang cột sống cổ nghiêng và tình trạng hồi phục thần kinh theo Frankel. <br /> Kết quả: có 55 bệnh nhân, 45 bệnh nhân nam, 17 bệnh nhân bán trật (IA), 13 bệnh nhân trật mặt khớp 2 <br /> bên (IB), 25 bệnh nhân trật khớp một bên (IIA). Điểm theo SLIC thay đổi từ 5 đến 9. Có 8 bệnh nhân bị thương <br /> tổn tuỷ hoàn toàn, 42 bệnh nhân thương tổn tuỷ không hoàn toàn, 5 bệnh nhân không có tổn thương tuỷ. Hầu <br /> hết bệnh nhân được nắn chỉnh tốt sau mổ. 10 bệnh nhân có mảnh đĩa đệm rời chèn ép tuỷ. Không có biến chứng <br /> liên quan đến phẫu thuật sau mổ. <br /> Kết luận: phẫu thuật nắn chỉnh làm cứng khớp lối trước trong điều trị gãy trật cột sống cổ thấp là phương <br /> pháp hiệu quả, an toàn, đặc biệt trong trường hợp có mảnh rời đĩa đệm chèn ép vào ống sống.  <br /> Từ khóa: cột sống cổ thấp, gãy trật, nắn chỉnh, lối trước. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> RESULT OF ANTERIOR REDUCTION AND INTERBODY FUSION IN THE TREATMENT  <br /> OF TRAUMATIC SUBAXIAL CERVICAL SPINE SUBLUXATION OR DISLOCATION <br /> Trinh Dinh Loi, Nguyen Dinh Tung <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 6‐ 2014: 63 – 67 <br /> Objective:  to  evaluate  the  efficacy  and  complications  of  anterior  cervical  stabilization  in  the  treatment  of <br /> traumatic subaxial cervical subluxation or dislocation.  <br /> Materials  and  method:  From  Jan,  2010  to  Jun,  2014  the  pts  who  were  traumatic  subaxial  cervical <br /> subluxation  or  dislocation  underwent  anterior  decompression,  reduction  and  fusion  at  Cho  Ray  hospital  were <br /> included  in  the  study.  The  injuries  were  subdivided  using  the  radiological  classification  by  Harris  and  SLIC <br /> system.  The  subaxial  cervical  fracture  associated  with vertebral fracture  such  as  tear  drop,  burst  fracture  were <br /> excluded. All the cases were evaluated the efficacy of reduction according to the lateral cervical spine radiographs, <br /> and neurological status improvement according to Frankel scale. <br /> Results:    there  are  55  pts,  45  male  pts,  17  pts  had  anterior  subluxation  (type  IA),  13  bilateral  facet <br /> dislocation (type IB), 25 a unilateral facet dislocation (type IIA). SLIC scores range from 5 to 9 points. There are 8 <br /> pts had initial complete, 42 incomplete tranverse lesion, 5 did not have any deficit. Most of the pts were obtained <br /> good immediate postoperative alignment of the spine. 10 pts had disc fragments compressing to spinal cord. There <br /> were no related‐surgery complications. <br /> * Bệnh viện Chợ Rẫy <br /> Tác giả liên lạc: BS. Trịnh Đình Lợi   ĐT: 0918161607 <br /> <br /> Phẫu Thuật Cột Sống <br /> <br /> Email: drdinhloi@gmail.com <br /> <br /> 63<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> Conclusion:  anterior  decompression,  reduction  and  stabilization  in  the  treatment  of  unstable  cervical <br /> fracture  is  a  safe,  effective  method  and  can  eliminate  the  risk  of  extruded  disc  fragment  encroaching  the <br /> spinal cord.  <br /> Keywords: subaxial cervical spine, dislocation, reduction, anterior. <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Phẫu  thuật  cột  sống  cổ  lối  trước  được  thực <br /> hiện  lần  đầu  tiên  vào  khoảng  thập  niên  1950  bởi <br /> Bailey, Badgley(2,6). Southwink, Robinson, Cloward <br /> sau đó đã cải tiến phát triển thêm về kỹ thuật. Các <br /> bệnh  lý  thường  gặp  trong  phẫu  thuật  lối  trước <br /> như: thoát vị đĩa đệm cổ, u tủy cổ, gãy cột sống cổ. <br /> Ưu điểm của phẫu thuật lối trước là dễ đặt tư thế, <br /> đường tiếp cận đơn giản, phẫu thuật có thể thực <br /> hiên cùng lúc với việc kéo liên tục(2,6).  <br /> Gãy trật cột sống cổ thường là hậu quả của <br /> việc cúi mạnh quá mức cột sống cổ dẫn đến đốt <br /> sống này trượt lên đốt sống khác làm cho tuỷ bị <br /> tổn thương. Phương pháp điều trị bao gồm kéo <br /> cột sống cổ, bất động với nẹp Halo, cột chỉ thép <br /> lối sau, nẹp vít khối bên, phẫu thuật nẹp vít lối <br /> trước hay phối hợp phẫu thuật đường trước và <br /> sau. Tuy nhiên việc mổ phối hợp có nhiều bất lợi <br /> như thời gian mổ kéo dài, mất máu nhiều và khó <br /> khăn  trong  việc  chuyển  tư  thế  trong  mổ.  Kỹ <br /> thuật nắn chỉnh gãy trật cột sống cổ lối trước có <br /> cài mặt khớp lần đầu tiên được mô tả vào năm <br /> 1961 và ngày càng được cải tiến. Một số tác giả <br /> vẫn còn nghi ngờ khả năng nắn chỉnh và những <br /> thương tổn thần kinh thứ phát trong điều trị gãy <br /> trật cột sống cổ thấp bằng đường mổ lối trước. Do <br /> đó  trong  nghiên  cứu  này,  chúng  tôi  sẽ  đánh  giá <br /> khả năng nắn chỉnh và biến chứng của phẫu thuật <br /> lối trước trong điều trị gãy trật cột sống cổ thấp. <br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Nghiên  cứu  tiền  cứu  mô  tả  loạt  bệnh  nhân <br /> gãy  trật  cột  sống  cổ  thấp  được  phẫu  thuật  nắn <br /> chỉnh,  giải  ép  và  làm  cứng  lối  trước  từ  tháng <br /> 01/2010 đến tháng 06/2014.  <br /> Tiêu  chuẩn  chỉ  định  mổ  dựa  trên  phân  loại <br /> độ  vững  của  cột  sống  theo  phân  loại  gãy  cột <br /> sống cổ thấp (SLIC). Bảng phân loại SLIC đánh <br /> giá độ vững dựa trên ba đặc điểm: hình ảnh học, <br /> <br /> 64<br /> <br /> mức  độ  tổn  thương  phức  hợp  đĩa  đệm  dây <br /> chằng, tình trạng thần kinh (bảng 1).  <br /> Các thương tổn liên quan đến thân sống như <br /> gãy giọt lệ, gãy lún hay vỡ thân được loại trừ. <br /> Bảng 1: Phân loại gãy trật cột sống cổ thấp (SLIC) <br /> Đặc điểm<br /> Không bất thường<br /> Lún<br /> Gãy nhiều mảnh.<br /> Căng dãn<br /> Di lệch.<br /> Nguyên vẹn<br /> Phức hợp dây<br /> chằng, đĩa<br /> Khoảng liên gai dãn rộng<br /> đệm<br /> Vỡ đĩa đệm<br /> Không tổn thương<br /> Tình trạng<br /> thần kinh<br /> Tổn thương rể thần kinh<br /> Tổn thương tuỷ hoàn toàn<br /> Tổn thương tuỷ không hoàn toàn<br /> Tổn thương thần kinh tiến triển<br /> Hình ảnh học<br /> <br /> Điểm<br /> 0<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 0<br /> 1<br /> 2<br /> 0<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> +1 = 4<br /> <br /> Những  bệnh  nhân  có  tổng  điểm  ≥  5  được <br /> xếp loại mất vững và có chỉ định phẫu thuật.  <br /> Tất  cả  bệnh  nhân  được  ghi  nhận  số  liệu  về <br /> tuổi,  giới,  nguyên  nhân,  cơ  chế,  kiểu  chấn <br /> thương, tầng thương tổn. Loại thương tổn được <br /> phân  loại  dựa  theo  phân  loại  của  Harris.  Đánh <br /> giá ngay sau mổ và theo dõi lâu dài sau mổ về <br /> hình ảnh, triệu chứng lâm sàng, biến chứng.  <br /> Phương pháp điều trị: những bệnh nhân gãy <br /> trật cột sống cổ có cài mặt khớp một hay hai bên <br /> được  kéo  móc  Gardner;  những  bệnh  nhân  bán <br /> trật được đeo nẹp cổ cứng và tất cả được lên lịch <br /> mổ.  Kỹ  thuật  mổ  lối  trước  bao  gồm:  lấy  nhân <br /> đệm, nắn trật, ghép đĩa đệm nhân tạo có kết hợp <br /> với  xương  xốp  mào  chậu  tự  thân  và  làm  cứng <br /> bằng nẹp vít có khóa. <br /> Kỹ thuật nắn trật(1,2,3,4,7): bệnh nhân được đặt <br /> nằm ở tư thế ngửa, gối lót dưới vai và đặt máy <br /> chụp X quang trong mổ. Kỹ thuật bộc lộ cột sống <br /> cổ  theo  Caspar(2)  với  sự  xác  định  tầng  dưới  sự <br /> hướng dẫn của chụp X quang trong mổ. Sau khi <br /> <br /> Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> banh  Caspar  được  đặt,  đinh  thân  sống  Caspar <br /> được đặt tạo góc với  nhau khoảng 20 độ (hình <br /> 1A); banh tự động được đặt vào để banh 2 thân <br /> sống gãy trật có cài mặt khớp (hình 1B); lấy nhân <br /> đệm; để nắn trật phẫu thuật viên mở rộng banh <br /> tự  động  đồng  thời  dùng  ngón  trỏ  ấn  nhẹ  đốt <br /> sống trên xuống để mở cài mặt khớp (hình 1C). <br /> Quá trình trên có thể được thực hiện với sự hỗ <br /> <br /> trợ của một que nâng tác dụng như đòn bẫy tại <br /> khoảng liên thân đốt (hình1D) hay dụng cụ banh <br /> liên thân đốt (hình 2) và tất cả được làm dưới sự <br /> hướng dẫn của soi X quang liên tục. Sau khi đã <br /> nắn  trật  xong  kiểm  tra  lại  khoảng  đĩa  đệm  và <br /> ống sống một lần nữa để đặt đĩa đệm nhân tạo <br /> có  ghép  xương  xốp  mào  chậu  và  cố  định  bằng <br /> nẹp vít có khóa. <br /> <br />  <br /> Hình 1: Kỹ thuật nắn trật. (J Neurosurg  (Spine 1) <br /> 92:18‐23, 2000) <br /> <br /> A <br /> <br />  <br /> Hình 2: Banh liên thân đốt hỗ trợ nắn trật. (J <br /> Neurosurg  (Spine 1) 92:18‐23, 2000) <br /> <br />  B <br /> <br />  C <br /> <br /> Hình 3 (hình minh hoạ): Bệnh nhân nam, 1956, bị tai nạn giao thông, Frankel E, SLIC 6 điểm, X quang và MRI <br /> trước mổ:trật C5‐C6 (A,B), X quang sau mổ (C). <br /> 40 bệnh nhân (72,72%) có rối loạn cơ vòng. Có 17 <br /> KẾT QUẢ <br /> bệnh  nhân  bán trật  (IA), 13  bệnh nhân  trật mặt <br /> Có 55 bệnh nhân, 45 nam, 10 nữ, tuổi trung <br /> khớp 2 bên (IB), 25 bệnh nhân trật khớp một bên <br /> bình là 42,5 (19‐83). Nguyên nhân chủ yếu là tai <br /> (IIA). Điểm theo SLIC thay đổi từ 5 đến 9. Có 10 <br /> nạn  lao động 26  (47,27%)  và tai nạn giao thông <br /> trường  hợp  có  thương  tổn  phối  hợp  với  chấn <br /> 22 (40%). Kiểu tai nạn do té đập đầu 40 trường <br /> thương đầu, chấn thương ngực. <br /> hợp  (72,7%),  vật  nặng  rơi  5  (9,09%)  và  10 <br /> (18,18%) bị té cao.  <br /> Có 8 trường hợp tổn thương tuỷ hoàn toàn, <br /> 42  trường  hợp  tổn  thương  không  hoàn  toàn <br /> (Frankel  B,  C,  D),  5  trường  hợp  không  tổn <br /> thương tủy (Frankel E) (biểu đồ 1). Có 33 trường <br /> hợp (60%) có rối loạn hô hấp từ nhẹ đến nặng và <br /> <br /> Phẫu Thuật Cột Sống <br /> <br /> Tầng thương tổn chủ yếu tại C5‐C6 và C6‐C7 <br /> (biểu đồ 2). <br /> <br /> 65<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014<br /> <br />  <br /> 25<br /> 22<br /> 20<br /> 15<br /> 10<br /> <br /> 11<br /> <br /> 9<br /> <br /> 8<br /> <br /> 5<br /> <br /> 5<br /> 0<br /> A<br /> <br /> B<br /> <br /> C<br /> <br /> D<br /> <br /> E<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân loại thương tổn thần kinh theo <br /> Frankel <br /> 30<br /> <br /> 27<br /> <br /> 25<br /> 20<br /> 15<br /> <br /> 15<br /> 10<br /> 5<br /> <br /> 4<br /> <br /> 6<br /> 3<br /> <br /> 0<br /> C3-C4 C4-C5 C5-C6 C6-C7 C7-D1<br /> <br /> Biểu đồ 2: Tầng thương tổn <br /> Kết  quả  sau  mổ  tất  cả  các  trường  hợp  đều <br /> được nắn chỉnh phục hồi tốt về độ cong sinh lý <br /> cột sống cổ. Trong tất cả những trường hợp  có <br /> 42  bệnh  nhân (76,36%) đĩa đệm  bị  vỡ, trong đó <br /> có  10  trường  hợp  có  mảnh  rời  chèn  vào  ống <br /> sống. Không ghi nhận biến chứng liên quan đến <br /> phẫu thụât trong và sau mổ. <br /> Hầu  hết  trường  hợp  giảm  đau  cổ  sau  mổ, <br /> tuy  nhiên  sự  phục  hồi  về  cơ  vòng  và  sức  cơ <br /> không cải thiện ngay sau mổ. Có 3 bệnh nhân bị <br /> xẹp  phổi  trong  thời  gian  hậu  phẫu,  tuy  nhiên <br /> được điều trị khỏi nhờ kết hợp xoay trở, tập vật <br /> lý trị liệu, nội soi hút đàm nhớt, mở khí quản. <br /> <br /> BÀN LUẬN  <br /> Vào  năm  1982,  Allen  và  Ferguson  lập  nên <br /> bảng  phân  loại  gãy  cột  sống  cổ  dựa  trên  hình <br /> ảnh X quang cổ quy ước. Đến năm 1986, Harris <br /> và  cộng sự đã  cải tiến  bằng  cách  bổ  sung  thêm <br /> <br /> 66<br /> <br /> cơ chế xoay trong gãy cúi, ngữa. Tuy nhiên tất cả <br /> các  phân  loại  này  chỉ  dựa  trên  cơ  chế  cơ  học. <br /> Bảng  phân  loại  chấn  thương  cổ  thấp  (SLIC)  do <br /> ‘The Spine Study Group’ tạo nên, với sự kết hợp <br /> của 3 yếu tố: hình ảnh học, độ tổn thương phức <br /> hợp  dây  chằng  đĩa  đệm,  tổn  thương  thần  kinh <br /> cùng  việc  tính  điểm  đã  tạo  điều  kiện  dễ  ứng <br /> dụng trong chỉ định mổ trên lâm sàng và cũng là <br /> một yếu tố tiên lượng điều trị. <br /> Thực  tế  có nhiều phương  pháp  điều  trị  bảo <br /> tồn và phẫu thuật trong điều trị gãy cột sống cổ <br /> thấp,  điều  này  cho  thấy  chưa  có  phương  pháp <br /> nào thật sự nổi bật. Tác giả Ordonez và cộng sự <br /> phẫu  thuật  10  trường  hợp  gãy  trật  cột  sống  cổ <br /> thấp  bằng  lối  trước  nhưng  có  một  trường  hợp <br /> phải mổ phối hợp lối sau(7); tác giả Goffin phẫu <br /> thuật  nắn  trật  thất  bại  2  trong  41  trường  hợp(2). <br /> Các  tác  giả  lí  giải  nguyên  nhân  chính  của  nắn <br /> trật thất bại liên quan đến việc chọn bệnh, không <br /> đánh  giá  hết  mức  độ  thương  tổn  trong  những <br /> trường hợp bị gãy mặt khớp hay chân cung một <br /> hay hai bên làm mất sự liên tục của cột trước và <br /> sau.  Trong  nghiên  cứu  của  chúng  tôi  việc  nắn <br /> trật thành công trên tất cả các trường hợp có thể <br /> là  do  trong  giai  đoạn  đầu,  phẫu  thuật  thường <br /> được áp dụng trên những thương tổn không quá <br /> phức tạp. <br /> Những năm gần đây, nhiều tác giả đã quan <br /> tâm tới mối liên quan giữa thương tổn gãy trật <br /> mặt khớp và tổn thương của đĩa đệm. Rizzolo <br /> và cộng sự ghi nhận đĩa đệm bị vỡ trong 40% <br /> trường hợp gãy trật mặt khớp một bên và 80% <br /> trường  hợp  gãy  trật  mặt  khớp  2  bên(7).  Trong <br /> 55 bệnh nhân của chúng tôi ghi nhận có tới 42 <br /> trường  hợp  có  tổn  thương  đĩa  đệm  và  có  10 <br /> trường  hợp  có  mảnh  rời  vào  ống  sống.  Ngoài <br /> ra còn có một số báo cáo ghi nhận tổn thương <br /> thần kinh nặng do mảnh rời đĩa đệm chèn ép <br /> tủy sau khi kéo nắn kín hay phẫu thuật lối sau. <br /> Do  đó  phẫu  thuật  giải  ép,  nắn  chỉnh  và  làm <br /> cứng lối trước trong điều trị gãy trật cột sống <br /> cổ  cho  phép  hạn  chế  được  mảnh  rời  đĩa  đệm <br /> chèn ép vào ống sống. <br /> <br /> Chuyên Đề Phẫu Thuật Thần Kinh <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 6 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  <br /> Phẫu  thuật  cột  sống  cổ  lối  trước  tiềm  ẩn <br /> những nguy cơ như tổn thương mạch máu, thực <br /> quản, khí quản, ống ngực, thần kinh quặt ngược <br /> thanh quản, nhiễm trùng…(3). Trong nghiên cứu <br /> của chúng tôi không gặp những biến chứng này <br /> có  thể  là  do  tại  bệnh  viện  Chợ  Rẫy  phẫu  thuật <br /> cột  sống  cổ  đường  trước  đã  áp  dụng  từ  lâu  và <br /> được thực hiện trong rất nhiều trường hợp như <br /> thoát  vị  đĩa  đệm  cổ,  cắt  thân  sống…  nên  các <br /> phẫu  thuật  viên  đã  có  nhiều  kinh  nghiệm  cho <br /> đường tiếp cận này.  <br /> Tuy nhiên trong quá trình điều trị chúng tôi <br /> nhận  thấy  có  một  bất  lợi  trong  phẫu  thuật <br /> đường  trước  là  đối  với  những  bệnh  nhân  nặng <br /> bị  suy  hô  hấp  cần  mở  khí  quản,  do  vết  mổ  và <br /> đường  mở  khí  quản  rất  gần  nhau  nên  đôi  lúc <br /> phải trì hoãn do vết mổ chưa lành. <br /> <br /> KẾT LUẬN <br /> Nghiên cứu của chúng tôi chủ yếu đánh giá <br /> ngay sau mổ nhưng cũng cho kết quả khả quan <br /> về  khả  năng  nắn  chỉnh,  độ  an  toàn  tốt  đặc  biệt <br /> với những trường hợp có mảnh rời chèn vào ống <br /> sống  trong  điều  trị  gãy  trật  cột  sống  cổ  thấp <br /> bằng lối trước. <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> 1.<br /> <br /> Cloward RB, et al (1973). Reduction of traumatic dislocation of <br /> the  cervical  spine  with  locked  facets.  In:  J.  Neurosurg.  / <br /> Volumes 38 / April. <br /> <br /> 2.<br /> <br /> Goffin J, Plets C, Van den Bergh R. (1989). Anterior Cervical <br /> Fusion and Osteosynthetic Stabilization according to Caspar: <br /> A  prospective  study  of  41  patients  with  fractures  and/or <br /> dislocations  of  the  cervical  spine.  In:  Neurosurgery  Vol.  25. <br /> No. 6, pp 865‐871.  <br /> <br /> 3.<br /> <br /> Kasimatis GB, Panagiotopoulos  E,  Gliatis  J,  Tyllianakis  M, <br /> Zouboulis  P,  Lambiris  E.  (2009):  Complications  of  anterior <br /> surgery  on  cervical  spine  trauma:  an  overview.  In:  Clinical <br /> Neurology and Neurosurgery 111, pp 18‐27. <br /> <br /> 4.<br /> <br /> Kim  KH,  Cho  DC,  Sung  JK.  (2007):  The  management  of <br /> bilateral  interfacetal  dislocation  with  anterior  fixation  in <br /> cervical  spine:  Comparison  with  combined  antero‐posterior <br /> fixation. In: J. Korean Neurosurg Soc 42, pp 305‐310. <br /> <br /> 5.<br /> <br /> Moerman  J,  Harth  A,  Van  Trimpont  I,  Uyttendaele  D, <br /> Verdonk  R,  Claessens  H,  Verbeke  S.  (1994):  Treatment  of <br /> unstable  fractures,  dislocations  and  fractures  dislocations  of <br /> the  cervical  spine  with  Senegas  plate  fixation.  In:  Acta <br /> Orthopaedica Belgica, Vol. 60 – 1, pp 30‐35.  <br /> <br /> 6.<br /> <br /> Omeis I, DeMattia JA, Hillard VH, Murali R, Das K. (2004): <br /> History  of  instrumentation  for  stabilization  of  the  subaxial <br /> cervical spine. In: Neurosurg Focus 16(1): Article 10, pp 210‐<br /> 218. <br /> <br /> 7.<br /> <br /> Ordonez BJ, Benzel EC, Naderi S, Weller SJ. (2000): Cervical <br /> facet  dislocation:  techniques  for  ventral  reduction  and <br /> stabilization. J. Neurosurg  (Spine 1) 92, pp18‐23. <br /> <br /> 8.<br /> <br /> Patel  A,  Dailey  A,  Brodke  DS,  Daubs  M,  Anderson  PA, <br /> Hurlbert  RJ,  Vacccaro  AR;  Spine  Trauma  Study  Group. <br /> (2008):  Subaxial  cervical  spine  trauma  classification  the <br /> subaxial  injury  classification  system  and  case  examples.  In: <br /> Neurosurg Focus 25 (5):E8, pp 25‐32. <br /> <br /> Ngày nhận bài báo:  <br /> <br />  <br /> <br />  <br /> <br /> 20/10/2014<br /> <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: <br /> <br /> 02/11/2014 <br /> <br /> Ngày bài báo được đăng:  <br /> <br /> 05/12/2014 <br /> <br />  <br /> <br />  <br /> <br /> Phẫu Thuật Cột Sống <br /> <br /> 67<br /> <br />