Khảo sát các bệnh tim mạch ở bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn cuối đang lọc máu chu kỳ tại Bệnh viện Thống Nhất tp. Hồ Chí Minh

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT CÁC BỆNH TIM MẠCH Ở BỆNH NHÂN<br /> BỆNH THẬN MẠN GIAI ĐOẠN CUỐI ĐANG LỌC MÁU CHU KỲ<br /> TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT TP. HỒ CHÍ MINH<br /> Nguyễn Thanh Vy*, Phạm Ngọc Thùy Trang*, Nguyễn Văn Tân*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Bệnh nhân (BN) bệnh thận mạn giai đoạn cuối (BTMGĐC) đang lọc máu chu kỳ (LMCK) có nhiều<br /> biến chứng nguy hiểm trong đó biến chứng tim mạch là một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu ở<br /> nhóm đối tượng này. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy rằng ở những BN đang LMCK có nguy cơ cao vôi<br /> hóa và xơ vữa mạch máu, từ đó nguy cơ bệnh tim mạch cao gấp 5-30 lần so với người không mắc BTMGĐC.<br /> Mục tiêu: Xác định tỉ lệ các bệnh tim mạch và các yếu tố nguy cơ (YTNC) của bệnh tim mạch trên BN<br /> BTMGĐC đang LMCK tại bệnh viện Thống Nhất TP. Hồ Chí Minh.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Thiết kế cắt ngang, tiến cứu. Thực hiện trên 128 BN BTMGĐC đang LMCK tại<br /> bệnh viện Thống Nhất TP. Hồ Chí Minh trong khoảng thời gian từ tháng 01/2017 đến tháng 09/2017.<br /> Kết quả: Đối tượng tham gia nghiên cứu có tuổi trung bình là 64,7 ± 15,1, với nữ giới chiếm 47,7%. bệnh<br /> tim mạch có tần suất cao nhất trong nhóm BN BTMGĐC đang LMCK là tăng huyết áp (92,2%), theo sau là phì<br /> đại thất trái (50,8%). Các yếu tố tim mạch được xác định là: tuổi, huyết áp cao và tăng cholesterol toàn phần.<br /> Kết luận: Bệnh tim mạch phổ biến ở BN BTMGĐC là tăng huyết áp và yếu tố tim mạch gồm tuổi cao, huyết<br /> áp cao và tăng cholesterol toàn phần.<br /> Từ khóa: bệnh tim mạch, bệnh thận mạn giai đoạn cuối, tỉ lệ, yếu tố nguy cơ<br /> ABSTRACT<br /> PREVALENCE AND RISK FACTORS FOR CARDIOVASCULAT DISEASE IN PATIENTS WITH<br /> END-STAGE RENAL DISEASE ON HEMODIALYSIS<br /> Nguyen Thanh Vy, Pham Ngoc Thuy Trang, Nguyen Van Tan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 ‐ No 1‐ 2018: 280 ‐ 284<br /> <br /> Background: Cardiovascular disease (CVD) is the main cause of death among patients with end-stage renal<br /> disease (ESRD) on hemodialysis.<br /> Objectives: The aims of this study were to examine the prevalence of and risk factors for CVD in patients<br /> with ESRD on hemodialysis in Thong Nhat hospital – Ho Chi Minh City.<br /> Method: Cross-sectional study. 128 participants ESRD on hemodialysis were examined in Thong Nhat<br /> hospital – Ho Chi Minh City, from Janiary 2017 to September 2017.<br /> Results: The main cardiovascular abnormalities found in the study were hypertension (92.2%), followed by<br /> left ventricular hypertrophy (50.8%). The risk factors for CVD were age, increased blood pressure and increased<br /> total cholesterol level.<br /> Conclusion: The common CVD in patients with ESRD on hemodialysis were hypertension. Age, increased<br /> blood pressure and increased total cholesterol level were significantly associated with an increased risk for CVD<br /> among this population.<br /> <br /> * Bộ môn Lão khoa – Đại học Y Dược TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Thanh Vy ĐT: 0915424018 Email: mdnguyenthanhvy@gmail.com<br /> <br /> 284 Chuyên Đề Nội Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 2 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Key words: cardiovascular disease, end-stage renal disease, prevalence, risk factors<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Mục tiêu nghiên cứu<br /> <br /> Bệnh thận mạn giai đoạn cuối (BTMGĐC) là Trên nhóm BN BTMGĐC đang LMCK tại<br /> vấn đề sức khỏe toàn cầu. Hiện nay, trên thế giới bệnh viện Thống Nhất TP. Hồ Chí Minh:<br /> có khoảng 1,5 triệu người mắc BTMGĐC đang Xác định tỉ lệ các bệnh lý tim mạch.<br /> được điều trị thay thế thận và ước đoán con số Xác định các yếu tố nguy cơ tim mạch.<br /> này sẽ tăng lên gấp đôi vào năm 2020. Người ta<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> dự báo rằng, cứ mỗi một BN được điều trị thay<br /> thế thận thì có tới 100 người mắc bệnh tim mạch Thiết kế nghiên cứu<br /> ở các giai đoạn khác nhau đang sinh sống trong Nghiên cứu cắt ngang, tiến cứu.<br /> cộng đồng. Những BN điều trị thay thế thận có Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> nhiều biến chứng như thiếu máu, nhiễm trùng,<br /> BN BTMGĐC đang LMCK tại bệnh viện<br /> cường cận giáp thứ phát, suy dinh dưỡng...<br /> Thống Nhất TP. Hồ Chí Minh trong khoảng thời<br /> trong đó biến chứng tim mạch là nguyên nhân<br /> gian từ tháng 01/2017 đến tháng 09/2017.<br /> gây tử vong hàng đầu, chiếm 43 ‐ 52 % các<br /> trường hợp(12). Bên cạnh một số yếu tố nguy cơ Tiêu chuẩn loại trừ<br /> tim mạch thường gặp như tăng huyết áp (THA), BN không đồng ý tham gia vào nghiên cứu.<br /> rối loạn lipid máu (RLLM), đái tháo đường Thu thập số liệu<br /> (ĐTĐ)(13), BN suy thận mạn còn có các yếu tố Tất cả BN BTMGĐC đang LMCK tại bệnh<br /> nguy cơ (YTNC) khác liên quan đến tình trạng viện Thống Nhất thỏa tiêu chuẩn chọn và tiêu<br /> ure máu cao như tình trạng quá tải dịch, viêm chuẩn loại trừ đều được chọn vào nghiên cứu.<br /> mạn tính, rối loạn chuyển hóa canxi – phospho, BN được hỏi bệnh, khám lâm sàng và thu thập<br /> thiếu máu, suy dinh dưỡng giảm albumin máu(1, hồ sơ: triệu chứng, bệnh lý nền mạn tính, YTNC,<br /> 11). Tất cả những yếu tố này đã góp phần làm<br /> các xét nghiệm chẩn đoán và điều trị.<br /> tăng tỉ lệ bệnh tim mạch (BTM) và tử vong do<br /> Chúng tôi dựa vào các yếu tố sau để xác định<br /> tim mạch ở những BN này. Tại Việt Nam, theo<br /> biến số trong nghiên cứu: bệnh mạch vành đã<br /> số liệu thống kê, có khoảng 6 triệu người bị bệnh<br /> được chẩn đoán bằng chụp mạch vành có can<br /> thận mạn tính, chiếm khoảng 6,73% dân số.<br /> thiệp hoặc có kết quả chụp MSCT mạch vành;<br /> Trong đó, có khoảng 800.000 BN ở tình trạng<br /> phì đại thất trái được đánh giá thông qua chỉ số<br /> BTMGĐC cần điều trị thay thế nhưng chỉ có 10%<br /> khối cơ thất trái dựa trên siêu âm tim qua thành<br /> bệnh nhân (BN) được điều trị lọc máu. Trên thực<br /> ngực; tăng huyết áp khi đã được chẩn đoán từ<br /> tế, tỉ lệ này có thể cao hơn và ngày càng gia tăng.<br /> trước hoặc đang điều trị bằng thuốc hạ áp; suy<br /> Với mục đích tìm hiểu những yếu tố nguy cơ tim<br /> tim được chẩn đoán từ trước hoặc hiện tại kết<br /> mạch và biến chứng tim mạch đặc thù trong<br /> quả siêu âm tim có phân suất tống máu giảm<br /> nhóm đối tượng BN BTMGĐC đang lọc máu<br /> dưới 50%; rối loạn nhịp gồm ba bệnh: rung nhĩ,<br /> chu kỳ (LMCK), chúng tôi đã tiến hành nghiên<br /> cuồng nhĩ và suy nút xoang, được chẩn đoán<br /> cứu: “Khảo sát các bệnh tim mạch ở BN bệnh<br /> bằng điện tâm đồ do bác sĩ chuyên ngành nhịp<br /> thận mạn giai đoạn cuối đang lọc máu chu kỳ tại<br /> tim học đọc hoặc những BN suy nút xoang có<br /> bệnh viện Thống Nhất TP. Hồ Chí Minh.” Kết<br /> đặt máy tạo nhịp.<br /> quả của nghiên cứu này có thể góp phần hữu ích<br /> cho các bác sĩ tim mạch và các bác sĩ thận học Đối với mục tiêu xác định yếu tố nguy cơ,<br /> lâm sàng trong quản lý và chăm sóc tối ưu cho chúng tôi quy ước các biến số gồm: béo phì với<br /> BN BTMGĐC đang LMCK. BN có chỉ số khối cơ thể ≥ 23 kg/m2; tăng canxi-<br /> phospho máu khi tích số Ca. P ≥ 55 mg2/dL2;<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa 285<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> cholesterol toàn phần ≥ 6,2 mmol/L; LDL‐ (p