Khảo sát sự tuân thủ dùng thuốc ở bệnh nhân viêm loét dạ dày - tá tràng do Helicobacter pylori tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT SỰ TUÂN THỦ DÙNG THUỐC Ở BỆNH NHÂN<br /> VIÊM LOÉT DẠ DÀY - TÁ TRÀNG DO HELICOBACTER PYLORI<br /> TẠI BỆNH VIỆN NHÂN DÂN GIA ĐỊNH<br /> Phạm Minh Mẫn*, Nguyễn Viết Ngọc*, Nguyễn Hương Thảo*<br /> <br /> TÓMTẮT<br /> Mở đầu: Nhiễm Helicobacter pylori (H. pylori) là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất gây<br /> ra viêm loét dạ dày - tá tràng (VLDDTT). Bệnh nhân (BN) chỉ đạt được hiệu quả điều trị tối ưu nếu tuân<br /> thủ tốt các thuốc trong phác đồ; tuy nhiên, dữ liệu về tuân thủ dùng thuốc (TTDT) của các BN này tại Việt<br /> Nam còn hạn chế.<br /> Mục tiêu: Khảo sát niềm tin vào thuốc, nhận thức về bệnh và sự TTDT của BN VLDDTT do H. pylori.<br /> Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả trên 303 BN VLDDTT do<br /> H. pylori điều trị tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định Thành phố Hồ Chí Minh. Các thông tin được thu<br /> thập bằng cách phỏng vấn (sử dụng các bảng câu hỏi đã được thẩm định trong điều kiện nghiên cứu<br /> tại Việt Nam): buổi 1 (trong bệnh viện) để thu thập đặc điểm chung, đặc điểm điều trị, niềm tin vào<br /> thuốc và nhận thức về bệnh của BN; buổi 2 (sau 2-3 tuần dùng thuốc) để khảo sát sự TTDT và các biến<br /> cố có hại trong quá trình dùng thuốc (Adverse Drug Event - ADE) của BN. Số liệu được xử lý bằng<br /> phần mềm SPSS 22.0 với giá trị p < 0,05 được coi là có ý nghĩa thống kê.<br /> Kết quả: Tuổi trung bình của BN là 43,92 và 66,7% BN là nữ. Điểm trung vị niềm tin vào thuốc mục<br /> Chuyên biệt-Cần thiết là 25,00 và mục Chuyên biệt-Quan tâm là 11,00. Tại thời điểm sau 2-3 tuần dùng<br /> phác đồ tiệt trừ H. pylori, có 84,2% BN tuân thủ tốt các thuốc được kê và 43,9% BN gặp ít nhất 1 ADE.<br /> Nghiên cứu phát hiện sự khác biệt có ý nghĩa thống kê trong nhận thức về bệnh (khía cạnh thời gian kéo dài<br /> của bệnh và hiểu biết về bệnh) giữa 2 nhóm BN tuân thủ và không tuân thủ (p < 0,05).<br /> Kết luận: BN VLDDTT do H. pylori tuân thủ tốt với phác đồ điều trị, tin tưởng vào sự cần thiết của<br /> thuốc và khá quan tâm đến các nguy cơ của thuốc. Tăng cường nhận thức về bệnh có thể là một giải pháp để<br /> cải thiện TTDT.<br /> Từ khóa: Tuân thủ dùng thuốc, Viêm loét dạ dày - tá tràng, Helicobacter pylori.<br /> ABSTRACT<br /> MEDICATION ADHERENCE IN PATIENTS WITH PEPTIC ULCER DISEASE<br /> DUE TO HELICOBACTER PYLORI TREATED AT GIA DINH PEOPLE’S HOSPITAL<br /> Pham Minh Man, Nguyen Viet Ngoc, Nguyen Huong Thao<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 208 – 212<br /> <br /> Background: Helicobacter pylori (H. pylori) infection is one of the most common causes of peptic ulcer<br /> disease (PUD). The optimum eradication of H. pylori can only be achieved in patients highly adhering to<br /> prescribed medications; however, data about these patients’ adherence to prescribed medications in Vietnam<br /> is limited.<br /> Objectives: To investigate beliefs about medicines, illness perceptions, and adherence to prescribed<br /> medications in patients with PUD due to H. pylori.<br /> *<br /> Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. Nguyễn Hương Thảo ĐT: 0918177254 Email: huongthao0508@gmail.com<br /> <br /> 208 Chuyên Đề Dược<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Methods: A cross-sectional survey was conducted on 303 patients with PUD due to H. pylori treated<br /> at Gia Dinh People’s Hospital, Ho Chi Minh city. Patients were interviewed twice using a data collection<br /> form and validated questionnaires. The first interview was performed at hospital to collect patients’<br /> characteristics, drug therapies, beliefs about medicines, and illness perceptions. The second interview was<br /> conducted 2-3 weeks later to evaluate patients’ medication adherence and adverse drug events (ADEs). The<br /> data was analyzed using SPSS 22.0 with a significant level at 0.05.<br /> Results: Patients’ average age was 43.92 and 66.7% of patients were female. The medians of the Beliefs<br /> about Medicines Questionnaire Specific-Necessity and Specific-Concern subscales were 25.00 and 11.00,<br /> respectively. There were 84.2% patients highly adhering to prescribed medications. During treatment,<br /> 43.9% patients experienced at least one ADE. A significant association (p < 0.05) was observed between<br /> patient’s illness perceptions (in terms of disease duration and understanding) and medication adherence.<br /> Conclusion: Patients with PUD due to H. pylori highly adhered to the treatment regimens, strongly<br /> believed in the necessity of medicines, and relatively concerned about the safety of treatment regimens.<br /> Enhancing illness perceptions in terms of disease duration and understanding could be an approach to<br /> improve patients’ adherence.<br /> Key words: Medication adherence, Peptic ulcer disease, Helicobacter pylori.<br /> ĐẶTVẤNĐỀ ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Viêm loét dạ dày - tá tràng (VLDDTT) là Nghiên cứu cắt ngang mô tả được sử dụng để<br /> một bệnh mạn tính, dễ tái phát và có nhiều đánh giá sự TTDT của BN sau 2-3 tuần dùng phác<br /> biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu đồ tiệt trừ H. pylori. Chúng tôi chọn tất cả BN đến<br /> hóa, thủng dạ dày và nguy hiểm hơn là ung khám tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định TP. Hồ<br /> thư dạ dày. Nhiễm Helicobacter pylori (H. Chí Minh, trong khoảng thời gian từ 15/04/2018<br /> pylori) là một trong những nguyên nhân đến 15/06/2018, có chẩn đoán VLDDTT dương<br /> thường gặp nhất gây ra VLDDTT. Việc điều tính với H. pylori, được chỉ định điều trị bằng phác<br /> trị VLDDTT do H. pylori bao gồm các mục đồ tiệt trừ H. pylori, từ 18 tuổi trở lên và đồng ý<br /> tiêu: tiệt trừ H. pylori, làm lành vết loét, ngăn tham gia nghiên cứu. Chúng tôi loại trừ các BN:<br /> ngừa tái phát và giảm biến chứng do loét(5). Để không phải người Việt Nam hoặc không có khả<br /> đạt được những mục tiêu này đòi hỏi nhiều yếu năng giao tiếp bằng tiếng Việt; không liên lạc<br /> tố: lựa chọn phác đồ, tỷ lệ đề kháng kháng sinh được qua 3 lần gọi điện thoại hoặc đang/đã tham<br /> của H. pylori, thời gian điều trị, tuân thủ dùng gia vào nghiên cứu khác có ảnh hưởng đến TTDT<br /> thuốc (TTDT) của bệnh nhân (BN) và sự đa hình (trong vòng 6 tháng trở lại).<br /> gen của vi khuẩn(2,7). Trong những yếu tố này, Các thông tin khảo sát được thu thập thông<br /> TTDT của BN là vấn đề ngày càng được quan tâm qua 2 lần phỏng vấn. Lần 1 là phỏng vấn trực<br /> nhiều. TTDT đã được chứng minh là làm tăng tiếp tại bệnh viện để thu thập thông tin về các<br /> đáng kể tỷ lệ tiệt trừ H. pylori. Nghiên cứu của đặc điểm chung của BN (tuổi, giới, trình độ học<br /> Kim (2016) cho thấy tỷ lệ tiệt trừ H. pylori thành vấn, nơi thường trú và bệnh mạn tính kèm theo),<br /> công ở nhóm BN tuân thủ tốt cao hơn 21% so với phác đồ điều trị tiệt trừ H. pylori, niềm tin vào<br /> nhóm BN tuân thủ kém(6). Tuy nhiên cho đến nay, thuốc và nhận thức về bệnh của BN. Buổi phỏng<br /> các nghiên cứu về TTDT trên BN VLDDTT do H. vấn 2 để đánh giá sự TTDT và ghi nhận biến cố<br /> pylori ở Việt Nam còn hạn chế. Trên cơ sở đó, có hại của thuốc (Adverse Drug Event - ADE)<br /> nghiên cứu này được thực hiện nhằm khảo sát sự trong quá trình dùng thuốc của BN được tiến<br /> TTDT của BN VLDDTT điều trị tại Bệnh viện hành sau 2-3 tuần dùng phác đồ tiệt trừ H. pylori<br /> Nhân dân Gia Định Thành phố Hồ Chí Minh. bằng cách phỏng vấn với 2 hình thức: (1) phỏng<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Dược 209<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> vấn trực tiếp tại bệnh viện (đối với BN đến tái Các thông tin thu thập được trong quá<br /> khám), (2) phỏng vấn qua điện thoại (đối với BN trình thực hiện nghiên cứu được trình bày<br /> mà nghiên cứu viên (NCV) không gặp được khi trong bảng 1. Tuổi trung bình của BN trong<br /> BN đi tái khám), NCV sẽ gọi điện thoại cho BN nghiên cứu là 43,92 ± 13,27 và có 71,9% BN<br /> tối đa 3 lần trong 3 ngày liên tiếp: 1 lần/ngày nằm trong độ tuổi 30-60. Phần lớn BN là nữ<br /> (nếu sau 3 lần gọi vẫn không tiếp cận được BN (66,7%) và 22,4% BN có ít nhất 1 bệnh kèm. Đa<br /> thì BN được loại ra khỏi nghiên cứu). Niềm tin phần BN có trình độ học vấn từ cấp 3 trở lên<br /> vào thuốc và nhận thức về bệnh được khảo sát và sinh sống tại TP. Hồ Chí Minh. Trong quá<br /> bằng các bộ câu hỏi Beliefs about Medicines trình dùng thuốc, 43,9% BN gặp ít nhất 1 biến<br /> Questionnaire (BMQ) và Brief Illness Perception cố có hại. Kết quả phỏng vấn BMQ cho thấy<br /> Questionnaire (BIPQ)(3,4). Thang đo TTDT của BN xem việc dùng thuốc là quan trọng và cần<br /> Morisky (Morisky Medication Adherence Scale, thiết, cũng như có sự quan tâm tương đối đến<br /> MMAS) gồm 8 câu hỏi, được dùng để đánh giá các nguy cơ gây hại của thuốc điều trị. BN<br /> sự TTDT của BN tại thời điểm sau 2-3 tuần dùng nhận thức cao về lợi ích của việc điều trị và<br /> thuốc(9). Kết quả phỏng vấn MMAS được chia quan tâm nhiều đến bệnh nhưng nhận thức<br /> làm 3 mức độ: tuân thủ tốt (MMAS = 8); tuân thủ thấp ở khía cạnh kiểm soát và cảm nhận bệnh.<br /> trung bình (MMAS = 6-7); tuân thủ kém (MMAS Nguyên nhân gây bệnh được BN nghĩ đến<br /> < 6). BN được chia làm 2 nhóm dựa theo mức độ nhiều nhất là do các thói quen sống.<br /> TTDT: nhóm tuân thủ gồm những BN có mức độ Kết quả phỏng vấn bằng thang đo MMAS sau<br /> tuân thủ tốt và nhóm không tuân thủ bao gồm 2-3 tuần dùng phác đồ tiệt trừ H. pylori cho<br /> những BN có mức độ tuân thủ trung bình và thấy có 255 BN (84,2%) tuân thủ tốt các thuốc<br /> kém. Bằng những phép kiểm phù hợp, chúng tôi được kê. Những lý do chính khiến BN không<br /> tìm hiểu mối liên quan giữa các đặc điểm chung, tuân thủ là BN quên dùng thuốc, quên mang<br /> đặc điểm điều trị, niềm tin vào thuốc và nhận thuốc khi đi xa và gặp khó khăn khi phải nhớ<br /> thức về bệnh với sự TTDT của BN dùng tất cả các thuốc.<br /> Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm<br /> Giữa 2 nhóm BN tuân thủ và không tuân<br /> Statistical Package for the Social Sciences<br /> thủ, kết quả phân tích cho thấy chưa có sự<br /> (SPSS) phiên bản 22.0. Thống kê mô tả được<br /> khác biệt có ý nghĩa thống kê về các đặc điểm<br /> thực hiện để xác định các số trung bình, số<br /> chung, đặc điểm điều trị, niềm tin vào thuốc<br /> trung vị và tỷ lệ phần trăm của các biến. Phép<br /> và nhận thức về bệnh; ngoại trừ việc nhận<br /> kiểm t hoặc Mann-Whitney được dùng để so<br /> thức về bệnh ở 2 khía cạnh là thời gian kéo dài<br /> sánh 2 số trung bình. Phép kiểm Chi bình<br /> của bệnh và hiểu biết về bệnh: nhóm tuân thủ<br /> phương hoặc Fisher exact test được dùng để<br /> có điểm trung bình ở 2 khía cạnh này cao hơn<br /> so sánh 2 tỷ lệ. Giá trị p < 0,05 được coi là khác<br /> so với nhóm không tuân thủ (bảng 3).<br /> biệt có ý nghĩa thống kê.<br /> BÀNLUẬN<br /> Nghiên cứu đã được sự chấp thuận của<br /> Hội đồng khoa học, Bệnh viện Nhân dân Gia Chúng tôi đã phần nào tìm hiểu được sự<br /> Định TP. Hồ Chí Minh. TTDT của BN VLDDTT do H. pylori tại thời<br /> điểm sau 2-3 tuần dùng phác đồ tiệt trừ H.<br /> KẾTQUẢ<br /> pylori. Phần lớn BN trong nghiên cứu là nữ, độ<br /> Từ 15/04/2018 đến 15/06/2018, có 346 BN tuổi 30-60. Hầu hết các BN rất xem trọng việc<br /> được chọn để tham gia nghiên cứu, Có 43 BN dùng thuốc điều trị cũng như tương đối quan<br /> không liên lạc được. Cuối cùng có 303 BN tâm về các nguy cơ có hại của thuốc. Tỷ lệ BN<br /> hoàn thành nghiên cứu. tuân thủ tốt cao hơn so với những nghiên cứu từ<br /> <br /> <br /> 210 Chuyên Đề Dược<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> các năm trước đây(1,8,10). Điều này có thể do BN KẾTLUẬN<br /> ngày càng dễ dàng tiếp cận với kiến thức về<br /> Bảng 1: Đặc điểm của BN trong nghiên cứu<br /> bệnh VLDDTT do H. pylori, đặc biệt là các<br /> Đặc điểm BN Số BN Tỷ lệ (%)<br /> biến chứng nghiêm trọng mà bệnh có thể (N=303)<br /> gây ra thông qua các chương trình tư vấn Đặc điểm chung<br /> sức khỏe tại bệnh viện và/hoặc ngoài cộng Tuổi trung bình 43,92 ± 13,27<br /> Nữ 202 66,7<br /> đồng nên sự TTDT có xu hướng tăng dần<br /> Trình độ học vấn ≥ cấp 3 225 74,3<br /> qua các năm. Những nguyên nhân không Thành thị 230 75,9<br /> tuân thủ chủ yếu là do BN quên dùng thuốc, Có bệnh mạn tính 68 22,4<br /> quên mang thuốc khi đi xa và cảm thấy Đặc điểm điều trị<br /> (*)<br /> phiền khi phải tuân thủ. Điều này cho thấy Phác đồ có 4 thuốc 256 84,5<br /> việc đơn giản hóa chế độ điều trị có thể giúp Có ADE 133 43,9<br /> Niềm tin vào thuốc Trung vị (khoảng tứ phân vị)<br /> cải thiện sự tuân thủ.<br /> Chuyên biệt - Cần thiết 25,00 (20,00-25,00)<br /> Nghiên cứu tìm thấy sự khác biệt có ý Chuyên biệt - Quan tâm 11,00 (7,00-17,00)<br /> nghĩa về nhận thức về bệnh ở 2 khía cạnh là Nhận thức về bệnh Điểm trung bình ± độ lệch<br /> chuẩn<br /> thời gian kéo dài của bệnh và hiểu biết về<br /> Câu 1: Ảnh hưởng của bệnh 2,45 ± 2,74<br /> bệnh giữa 2 nhóm BN tuân thủ và không tuân Câu 2: Thời gian kéo dài bệnh 3,81 ± 1,80<br /> thủ. Tuy nhiên, nghiên cứu chưa tìm thấy sự Câu 3: Kiểm soát cá nhân về<br /> 5,60 ± 2,79<br /> khác biệt về đặc điểm chung, đặc điểm điều trị bệnh<br /> Câu 4: Lợi ích của việc điều trị 9,04 ± 1,28<br /> và niềm tin vào thuốc giữa 2 nhóm nghiên<br /> Câu 5: Tự mô tả về bệnh 5,23 ± 2,40<br /> cứu. Khi BN hiểu được tầm quan trọng của<br /> Câu 6: Mức quan tâm về bệnh 9,23 ± 1,18<br /> việc điều trị cũng như những biến chứng mà Câu 7: Mức hiểu biết về bệnh 3,71 ± 2,50<br /> bệnh gây ra sẽ có xu hướng TTDT tốt hơn. Bên Câu 8: Cảm xúc do bệnh 2,70 ± 2,58<br /> cạnh đó, tỷ lệ BN tuân thủ tốt khá cao và việc *Phác đồ có 4 thuốc<br /> xác định sự liên quan giữa các yếu tố khảo sát PPI + Amoxicilin + Metronindazol/Tinidazol +<br /> với sự TTDT chưa thực sự rõ ràng. Vì vậy, cần Clarithromycin<br /> tiến hành những nghiên cứu tiếp theo có thời hoặc PPI + Bismuth + Amoxicilin + Levofloxacin<br /> gian theo dõi bệnh nhân dài hơn để có thể hoặc PPI + Bismuth + Amoxicilin +<br /> đánh giá được tỷ lệ tiệt trừ H. pylori theo từng Metronidazol/Tinidazol<br /> mức độ tuân thủ và tìm mối liên quan giữa hoặc PPI + Bismuth + Amoxicilin + Tetracyclin<br /> TTDT và hiệu quả tiệt trừ H. pylori. Từ đó, cán<br /> hoặc PPI + Bismuth + Tetracyclin +<br /> bộ y tế có thể có những can thiệp phù hợp cho Metronidazol/Tinidazol<br /> việc nâng cao hiệu quả điều trị. Bệnh viện<br /> BN VLDDTT do H. pylori rất xem trọng<br /> cũng nên xem xét các lý do kém tuân thủ của<br /> việc dùng các thuốc điều trị và tương đối<br /> BN trong nghiên cứu để đưa ra giải pháp phù<br /> quan tâm đến các tác dụng phụ của thuốc.<br /> hợp (chẳng hạn như tăng cường tư vấn, cập<br /> BN nhận thức cao về lợi ích của việc điều trị<br /> nhật kiến thức về bệnh cho BN) nhằm nâng<br /> và quan tâm nhiều đến bệnh, nhưng nhận<br /> cao hơn nữa sự TTDT của BN.<br /> thức thấp ở khía cạnh kiểm soát và cảm<br /> Nghiên cứu có một số hạn chế như chỉ nhận bệnh. Nguyên nhân gây bệnh được BN<br /> theo dõi sự TTDT trong một thời gian ngắn nghĩ đến nhiều nhất là do các thói quen<br /> và phương pháp phỏng vấn qua điện thoại sống. Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê<br /> dễ bị mất mẫu do BN thay đổi số điện thoại trong nhận thức về bệnh (khía cạnh thời<br /> hoặc không nghe máy. Nhóm đã khắc phục gian kéo dài bệnh và hiểu biết về bệnh) giữa<br /> điều này bằng cách gọi điện nhiều lần. 2 nhóm BN tuân thủ và không tuân thủ.<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Dược 211<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> Nghiên cứu chưa phát hiện mối liên quan cố có hại của thuốc và niềm tin vào thuốc<br /> giữa đặc điểm chung, phác đồ điều trị, biến giữa 2 nhóm BN.<br /> Bảng 2: Sự khác nhau về các yếu tố khảo sát giữa 2 nhóm tuân thủ và không tuân thủ<br /> Nhóm không tuân thủ Nhóm tuân thủ p<br /> Đặc điểm (N1 = 48) (N2 = 255)<br /> Số BN Tỷ lệ % Số BN Tỷ lệ %<br /> Đặc điểm chung<br /> Tuổi trung bình 45,90 ± 12,46 43,55 ± 13,41 0,261<br /> Nhóm tuổi<br /> < 30 5 10,4 42 16,5<br /> 0,559<br /> 30 - 60 37 77,1 181 71,0<br /> Nữ 32 66,7 170 66,7 1,000<br /> Học vấn ≥ cấp 3 34 70,8 191 74,9 0,590<br /> Thành thị 32 66,7 198 77,6 0,140<br /> Có bệnh mạn tính 14 39,2 54 21,2 0,258<br /> Đặc điểm điều trị 2<br /> Phác đồ có 4 thuốc 44 91,7 12 83,1 0,191<br /> Có ADE 26 54,2 107 58,0 0,153<br /> Niềm tin vào thuốc Trung vị (khoảng tứ phân vị)<br /> Chuyên biệt - Cần thiết 25,00 (21,00 - 25,00) 25,00 (20,00 - 25,00) 0,774<br /> Chuyên biệt - Quan tâm 11,0 (7,00 - 17,00) 11,00 (8,00 - 17,00) 0,148<br /> Nhận thức về bệnh Điểm trung bình ± độ lệch chuẩn<br /> Câu 1 3,10 ± 2,96 2,53 ± 2,77 0,196<br /> Câu 2 3,35 ± 1,47 3,87 ± 1,84 0,033<br /> Câu 3 5,85± 2,72 5,56 ± 2,81 0,494<br /> Câu 4 8,81 ± 2,72 9,09 ± 1,26 0,173<br /> Câu 5 5,35 ± 2,69 5,22 ± 2,35 0,715<br /> Câu 6 9,13 ± 1,33 9,24 ± 1,15 0,512<br /> Câu 7 3,00 ± 2,23 3,78 ± 2,55 0,032<br /> Câu 8 3,06 ± 2,78 2,63 ± 2,53 0,288<br /> 7. Kornbluth A, Sachar DB (2010). Ulcerative practice<br /> TÀILIỆUTHAMKHẢO guidelines in adults: American College of<br /> 1. Abbasinazari M, Sahraee Z, Mirahmadi M (2013). The Gastroenterology, Practice Parameters Committee. Am J<br /> patients’ adherence and adverse drug reactions (ADRs) Gastroenterol, 105: pp.501-523.<br /> which are caused by Helicobacter pylori eradication 8. Lefebvre M, Hsiu-Ju C, Morse A (2013). Adherence and<br /> regimens. J Clin Diagn Res, 7: pp.462-466. barriers to H. pylori treatment in Arctic Canada. Int J<br /> 2. Auten DM, Baumgart DC (2012). Toxic megacolon. Inflamm Circumpolar Health, 72: pp.1-8.<br /> Bowel Dis, 18: 584-591. 9. Morisky DE, Ang A, Krousel-Wood M (2008). Predictive<br /> 3. Broadbent E, Petrie KJ, Main J (2006). The Brief Illness validity of a medication adherence measure for<br /> Perception Questionnaire (BIPQ). J Psychosom Res, 60: hypertension control. J Clin Hypertens, 10: pp.348-354.<br /> pp.631-637. 10. Shakya SS, Bhadari M, Thapa SR (2016). Medication<br /> 4. Horne R, Weinman J, Hankins M (1999). The beliefs about adherence pattern and factors affecting adherence in<br /> medicines questionnaire: The development and evaluation Helicobacter pylori eradication therapy. Kalhmandu Univ Med<br /> of a new method for assessing the cognitive representaton J, 14: pp.58-64.<br /> of medication. Psychol Health, 14: pp.1-24.<br /> 5. Joseph TD, Robert LT, Gary RM (2017). Peptic ulcer disease<br /> and related disorders. In: Joseph TD. Pharmacotherapy: a Ngày nhận bài báo: 18/10/2018<br /> pathophysiologic approach, 10th edition, pp.453-476. Ngày phản biện nhận xét bài báo: 01/11/2018<br /> McGraw-Hill, Inc., International edition, New York.<br /> 6. Kim BJ, Kim HS, Song HJ (2016). Online registry for Ngày bài báo được đăng: 15/03/2019<br /> nationwide database of current trend of Helicobacter pylori<br /> eradication in Korea: interim analysis. J Korean Med Sci, 31:<br /> pp.1246-1253.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 212 Chuyên Đề Dược<br />