ĐẠI HỌC HUẾ<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ<br />
KHOA TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG<br />
------<br />
<br />
tế<br />
H<br />
uế<br />
<br />
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC<br />
<br />
Đ<br />
<br />
ại<br />
họ<br />
cK<br />
in<br />
h<br />
<br />
ỨNG DỤNG MÔ HÌNH TÁI ĐỊNH GIÁ ĐỂ ĐO<br />
LƯỜNG RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG<br />
THƯƠNG MẠI<br />
CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM<br />
<br />
Sinh viên thực hiện:<br />
Trương Văn Vận<br />
Lớp: K45B TC-NH<br />
Niên khóa: 2011-2015<br />
<br />
Giáo viên hướng dẫn:<br />
TS. Phan Khoa Cương<br />
<br />
Huế, 05/2015<br />
<br />
i<br />
<br />
LỜI CẢM ƠN<br />
<br />
Để có thể thực hiện tốt và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em đã nhận<br />
được rất nhiều sự quan tâm và giúp đỡ nhiệt tình từ nhiều phía gồm có các thầy cô<br />
giáo trong khoa Tài chính-Ngân hàng, giáo viên hướng dẫn và đơn vị mà em thực<br />
tập.<br />
Em xin chân thành cám ơn tới các thầy cô giáo trường Đại học Kinh tế nói<br />
chung và khoa Tài chính-Ngân hàng nói riêng đã trang bị kiến thức và giúp đỡ cho<br />
<br />
tế<br />
H<br />
uế<br />
<br />
em trong suốt thời gian học tập tại trường.<br />
Đặc biệt, em xin gửi lời cám ơn chân thành và sâu sắc nhất tới thầy giáo Tiến<br />
sĩ Phan Khoa Cương, thầy đã hướng dẫn rất tận tình và hỗ trợ em rất nhiều trong<br />
quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài khóa luận này.<br />
<br />
ại<br />
họ<br />
cK<br />
in<br />
h<br />
<br />
Ngoài ra, em cũng xin chân thành cám ơn Ban giám đốc ngân hàng TMCP<br />
Công Thương-Chi nhánh Huế và các anh chị trong phòng khách hàng doanh nghiệp<br />
đã hướng dẫn, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho em để có thể hoàn<br />
thành tốt công việc trong suốt thời gian thực tập cũng như hoàn thành đề tài này.<br />
Với kiến thức và kinh nghiệm còn hạn chế cũng như giới hạn về thời gian và<br />
nguồn lực nên khóa luận sẽ không tránh khỏi thiếu sót. Em hy vọng sẽ nhận được<br />
<br />
Đ<br />
<br />
những lời nhận xét, góp ý chân thành của các thầy cô và bạn đọc để đề tài nghiên<br />
cứu của em được phát triển rộng hơn và hoàn thiện hơn.<br />
Em xin chân thành cám ơn!<br />
Sinh viên<br />
Trương Văn Vận<br />
<br />
ii<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
<br />
Trang<br />
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................1<br />
1. Lí do chọn đề tài ..................................................................................................1<br />
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................2<br />
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................2<br />
4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................2<br />
5. Kết cấu đề tài .......................................................................................................3<br />
<br />
tế<br />
H<br />
uế<br />
<br />
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .........................................4<br />
CHƢƠNG I: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO LÃI SUẤT VÀ CÁC MÔ HÌNH<br />
ĐO LƢỜNG RỦI RO LÃI SUẤT ............................................................................4<br />
1.1. Quản trị rủi ro trong kinh doanh ngân hàng .....................................................4<br />
<br />
ại<br />
họ<br />
cK<br />
in<br />
h<br />
<br />
1.1.1. Một số khái niệm ........................................................................................4<br />
1.1.2. Ảnh hưởng của rủi ro đến hoạt động kinh doanh ngân hàng và kinh tếxã hội ....................................................................................................................4<br />
1.2. Rủi ro lãi suất trong kinh doanh ngân hàng ......................................................5<br />
1.2.1. Một số khái niệm liên quan đến lãi suất .....................................................5<br />
1.2.1.1. Khái niệm lãi suất ................................................................................5<br />
<br />
Đ<br />
<br />
1.2.1.2. Phân loại lãi suất ..................................................................................6<br />
1.2.1.2.1. Căn cứ vào nguồn sử dụng ............................................................7<br />
1.2.1.2.2. Căn cứ theo giá trị thực .................................................................7<br />
1.2.1.2.3. Căn cứ theo phương pháp tính lãi..................................................7<br />
1.2.1.2.4. Căn cứ theo đồng tiền ....................................................................7<br />
1.2.1.2.5. Căn cứ theo độ dài thời gian ..........................................................8<br />
1.2.2. Rủi ro lãi suất .............................................................................................8<br />
1.2.2.1. Khái niệm .............................................................................................8<br />
1.2.2.2. Các loại rủi ro lãi suất ..........................................................................9<br />
1.2.2.2.1. Rủi ro kì hạn bất cân xứng.............................................................9<br />
<br />
iii<br />
<br />
1.2.2.2.2. Rủi ro quyền chọn đi kèm ...........................................................10<br />
1.2.2.2.3. Rủi ro cơ bản ...............................................................................10<br />
1.2.2.2.4. Rủi ro đường cong lãi suất thay đổi ............................................11<br />
1.2.2.3. Nguyên nhân rủi ro lãi suất ................................................................11<br />
1.2.2.3.1. Sự không phù hợp về kì hạn của nguồn vốn và tài sản ...............11<br />
1.2.2.3.2. Sự thay đổi lãi suất thị trường khác với dự kiến của ngân hàng .12<br />
1.2.2.3.3. Ngân hàng sử dụng lãi suất cố định trong các hợp đồng............12<br />
1.2.2.4. Tác động của rủi ro lãi suất ................................................................13<br />
1.2.2.5. Quản trị rủi ro lãi suất ........................................................................13<br />
<br />
tế<br />
H<br />
uế<br />
<br />
1.3. Các mô hình đo lường rủi ro lãi suất ..............................................................14<br />
1.3.1. Mô hình tái định giá .................................................................................14<br />
1.3.1.1. Nội dung mô hình ..............................................................................14<br />
1.3.1.2. Các khái niệm liên quan .....................................................................14<br />
<br />
ại<br />
họ<br />
cK<br />
in<br />
h<br />
<br />
1.3.1.2.1. Nguồn vốn nhạy cảm lãi suất ......................................................14<br />
1.3.1.2.2. Tài sản nhạy cảm lãi suất.............................................................15<br />
1.3.1.2.3. Khe hở nhạy cảm lãi suất ...........................................................15<br />
1.3.1.3. Phân tích sự thay đổi của lãi suất đến thu nhập và chênh lệch lãi<br />
suất cơ bản của ngân hàng ..............................................................................16<br />
1.3.1.4. Hạn chế của mô hình..........................................................................17<br />
1.3.2. Mô hình thời lượng...................................................................................18<br />
<br />
Đ<br />
<br />
1.3.2.1. Khái niệm ...........................................................................................18<br />
1.3.2.2. Công thức ...........................................................................................18<br />
1.3.2.3. Hạn chế của mô hình..........................................................................20<br />
1.3.3. Mô hình kì hạn đến hạn ............................................................................20<br />
CHƢƠNG II: ỨNG DỤNG MÔ HÌNH TÁI ĐỊNH GIÁ ĐỂ ĐO LƢỜNG RỦI<br />
RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM ......22<br />
2.1. Tổng quan về ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam ..............................22<br />
2.1.1. Qúa trình hình thành và phát triển ............................................................22<br />
2.1.1.1. Qúa trình hình thành ..........................................................................22<br />
<br />
iv<br />
<br />
2.1.1.2. Cơ cấu tổ chức ...................................................................................23<br />
2.1.2. Mục tiêu và phương châm hoạt động .......................................................24<br />
2.1.3. Những thành tựu tiêu biểu đã đạt được ....................................................24<br />
2.1.4. Tình hình kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2011-2014................25<br />
2.2. Thực trạng lãi suất tại Việt Nam giai đoạn 2011-2014 ..................................29<br />
2.3. Thực trạng quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng TMCP Công thương<br />
Việt Nam................................................................................................................33<br />
2.3.1. Chính sách quản trị ...................................................................................33<br />
2.3.2. Mô hình tổ chức quản trị ..........................................................................34<br />
<br />
tế<br />
H<br />
uế<br />
<br />
2.4. Ứng dụng mô hình tái định giá để đo lường rủi ro lãi suất tại Ngân hàng<br />
TMCP Công thương Việt Nam ..............................................................................35<br />
2.4.1. Phân tích cơ cấu tài sản có của ngân hàng ...............................................35<br />
2.4.2. Phân tích cơ cấu tài sản nợ của ngân hàng ...............................................39<br />
<br />
ại<br />
họ<br />
cK<br />
in<br />
h<br />
<br />
2.4.3. Ứng dụng mô hình tái định giá để đo lường rủi ro lãi suất ......................42<br />
2.4.3.1. Phân loại tài sản có và tài sản nợ nhạy cảm lãi suất ..........................42<br />
2.4.3.2. Khe hở nhạy cảm lãi suất ...................................................................45<br />
2.4.3.3. Tỉ lệ nhạy cảm lãi suất .......................................................................46<br />
2.5. Đánh giá hoạt động quản trị rủi ro lãi suất tại ngân hàng TMCP Công<br />
thương Việt Nam ...................................................................................................47<br />
2.5.1. Thành tựu đạt được trong công tác quản trị rủi ro lãi suất .......................47<br />
<br />
Đ<br />
<br />
2.5.2. Hạn chế trong công tác quản trị rủi ro lãi suất .........................................48<br />
2.5.3. Những nguyên nhân chính .......................................................................49<br />
2.5.3.1. Nguyên nhân khách quan ...................................................................49<br />
2.5.3.2. Nguyên nhân chủ quan.......................................................................50<br />
CHƢƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC<br />
QUẢN TRỊ RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG<br />
THƢƠNG VIỆT NAM ...........................................................................................52<br />
3.1. Định hướng hoạt động và yêu cầu đặt ra trong công tác quản trị rủi ro lãi<br />
suất đối với ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam ........................................52<br />
<br />
v<br />
<br />