Luận văn Thạc sĩ Quốc tế học: Kiến tạo sức mạnh mềm Trung Quốc qua ngoại giao thể thao trong những năm đầu thế kỷ 21

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN --------------------------------

QUÁCH THIÊM (GUO TIAN)

KIẾN TẠO SỨC MẠNH MỀM TRUNG QUỐC

QUA NGOẠI GIAO THỂ THAO TRONG

NHỮNG NĂM ĐẦU THẾ KỶ 21

LUẬN VĂN THẠC SĨ: QUỐC TẾ HỌC

HÀ NỘI-2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN --------------------------------

Quách Thiêm (Guo Tian)

KIẾN TẠO SỨC MẠNH MỀM TRUNG QUỐC

QUA NGOẠI GIAO THỂ THAO TRONG

NHỮNG NĂM ĐẦU THẾ KỶ 21

Chuyên ngành: Quan hệ quốc tế Mã số : 60 31 02 06

Luận văn thạc sĩ: Quốc tế học

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Xuân Cƣờng

Hà Nội – 2015

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ................................................................................................................................. 1

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ HÌNH THÀNH NGOẠI GIAO THỂ THAO TRUNG QUỐC

1.1. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................................. 9

1.1.1. Truyền thống thể thao của Trung Quốc ..................................................................... 9

1.1.2. Bối cảnh quốc tế và Trung Quốc .............................................................................. 12

1.2. Cơ sở lý thuyết ................................................................................................................ 15

1.2.1. Nội dung ngoại giao thể thao .................................................................................... 15

1.2.2. Ngoại giao thể thao với tƣ cách là sức mạnh mềm .................................................... 24

1.3. Khái quát về sức mạnh mềm qua ngoại giao thể thao của Trung Quốc trƣớc năm 2000..

................................................................................................................................................ 28

1.3.1. Trƣớc khi thành lập CHND Trung Hoa ..................................................................... 28

1.3.2. Thời kỳ đầu thành lập CHND Trung Hoa (năm 1949-năm 1978) ............................ 29

1.3.3. Từ cải cách mở cửa đến năm 1999 ........................................................................... 30

Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................................................... 33

CHƢƠNG 2

SỰ PHÁT TRIỂN NGOẠI GIAO THỂ THAO CỦA TRUNG QUỐC NHẰM NÂNG

CAO SỨC MẠNH MỀM TRONG NHỮNG NĂM ĐẦU THẾ KỶ 21

2.1. Chính sách ngoại giao thể thao qua các giai đoạn................. .......................................... 34

2.1.1. Chính sách ngoại giao thể thao giai đoạn năm 2000 đến năm 2008 ......................... 34

2.1.2. Chính sách ngoại giao thể thao giai đoạn năm 2009 đến nay ................................... 38

2.1.3. Những yếu tố ảnh hƣởng đến chính sách ngoại giao thể thao Trung Quốc .............. 40

2.2. Một số biện pháp qua ngoại giao thể thao để nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc ..... 42

2.2.1. Cách thức cá nhân ..................................................................................................... 42

2.2.2. Tham gia các tổ chức thể thao quốc tế và thông qua các sự kiện thể thao triển khai

ngoại giao thể thao .................................................................................................................. 46

2.2.3. Hợp tác quốc tế ngoại giao thể thao của Trung Quốc ............................................... 53

Tiểu kết chƣơng 2 ................................................................................................................... 58

CHƢƠNG 3

ĐÁNH GIÁ VÀ TRIỂN VỌNG NGOẠI GIAO THỂ THAO ĐỂ NÂNG CAO SỨC

MẠNH MỀM CỦA TRUNG QUỐC

3.1. Đánh giá ngoại giao thể thao Trung Quốc ....................................................................... 59

3.1.1. Những thành tựu và tác dụng của ngoại giao thể thao đối với sức mạnh mềm của

Trung Quốc ............................................................................................................................. 59

3.1.2. Một số hạn chế.................. ......................................................................................... 63

3.2. Triển vọng xu thế phát triển ngoại giao thể thao của Trung Quốc ................................... 67

3.2.1. Địa vị ngoại giao thể thao nổi bật hơn ....................................................................... 67

3.2.2. Tác dụng ngoại giao thể thao rõ ràng hơn ................................................................. 67

3.2.3. Trách nhiệm ngoại giao thể thao lớn hơn .................................................................. 68

3.3. Gợi mở nhằm nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc trong tƣơng lai ............................. 68

3.3.1. Bố cục chung: hình thức đa dạng, đối tƣợng rộng rãi ................................................ 69

3.3.2. Thiết lập cơ chế quản lý của ngoại giao thể thao ....................................................... 69

3.3.3. Khai thác tài nguyên .................................................................................................. 77

3.3.4. Tính toán đánh giá hiệu quả: nhiều đƣờng lối cấu tạo cơ chế tƣơng ứng .................. 81

3.4. Bài học kinh nghiệm ........................................................................................................ 82

3.4.1. Ngoại giao thể thao là một phƣơng thức ngoại giao đặc biệt .................................... 82

3.4.2. Ngoại giao thể thao có thể phát huy vai trò của văn hóa Trung Quốc ....................... 84

Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................................. 87

KẾT LUẬN ............................................................................................................................. 88

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................... 90

PHỤ LỤC............................................................................................................................94

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

APEC ：Asia-Pacific Economic Cooperation

ASEAN ：Association of Southeast Asian Nations

AU ：African Union

BCH ：Ban chấp hành

CHND ：Cộng hòa nhân dân

EU ：European Union

NBA ：National Basketball Association

SCO ：Shanghai Cooperation Organization

MỞ ĐẦU

1. Mục đích, ý nghĩa của đề tài

Sau khi chiến tranh Lạnh kết thúc, chiến tranh quy mô lớn đã không nổ ra.

Trong bối cảnh đa cực hóa chính trị và toàn cầu hóa kinh tế, sự hợp tác giữa các

quốc gia ngày càng trở nên quan trọng. Trong thời kỳ này, ngoại giao văn hóa có

tầm quan trọng nổi trội hơn bao giờ hết. Trong quá trình phát triển ngoại giao văn

hóa, có thể nói lĩnh vực đem tới thành quả rõ rệt và thu hút sự quan tâm nhất chính

là lĩnh vực thể thao, tức là ngoại giao thể thao.

Hiện nay sức mạnh mềm đƣợc xã hội quốc tế tôn lên thành một trong những chỉ

tiêu thƣớc đo quan trọng khi tiến hành đánh giá sự phát triển kinh tế và xã hội nhân

văn của một quốc gia. Trung Quốc từng trải qua hơn 30 năm cải cách nhằm hƣớng tới

một bƣớc tiến mới trong lịch sử. Trong giai đoạn mới này, tình hình trong và ngoài

nƣớc đều có những thay đổi vô cùng sâu sắc và trở nên phức tạp khó lƣờng hơn.

―Ngoại giao bóng bàn‖ đã có danh tiếng, khi kết thúc tình trạng mấy chục năm

cắt đứt quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Mỹ, đã trở thành một trong những ví

dụ điển hình trong lịch sử ngoại giao thể thao Trung Quốc, điều này không chỉ cho

thấy quyết tâm của các nƣớc phƣơng Đông bỏ qua đƣợc những rào cản lịch sử,

dùng ngoại giao thể thao để xóa bỏ những phân biệt, xây dựng lại quan hệ ngoại

giao, cũng cho thấy đƣợc tác dụng của sức mạnh mềm trong việc nâng cao và tăng

cƣờng sức mạnh quốc gia. Cùng với những lần tổ chức sự kiện thể thao quốc tế

mang tính tổng hợp nhƣ Olympic Bắc Kinh năm 2008, Á vận hội Quảng Châu năm

2010, Thế vận hội Đông Á Thiên Tân năm 2013... ngoại giao thể thao đã trở thành

yếu tố quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội. Từ văn hóa thể thao đến

nhân tài thể thao, từ hạng mục thi đấu tập thể đến hạng mục thi đấu đơn, từ việc xây

dựng các cung thể thao đến sự giao lƣu của các doanh nghiệp thể thao, giao lƣu

quốc tế bằng thể thao đã trở thành nội dung quan trọng trong việc tạo hình ảnh

Trung Quốc, thúc đẩy phát triển sức mạnh mềm Trung Quốc. Đảng và lãnh đạo nhà

nƣớc đều vô cùng coi trọng việc tổ chức các đại hội thể thao, từ ―mở rộng hoạt động

thể thao, tăng cƣờng thể chất con ngƣời‖ tới ―sức khỏe toàn dân là dụng ý quan

trọng trong việc cấu thành nên một xã hội tiểu khang toàn diện‖. Trong quá trình

trỗi dậy hòa bình, Trung Quốc rất chú trọng sức ảnh hƣởng và tác động của sức

mạnh mềm, làm thế nào mới có thể thông qua ngoại giao thể thao để phát huy sức

mạnh mềm Trung Quốc là một vấn đề phải đặc biệt chú trọng và đi sâu nghiên cứu.

Khi Chủ tịch nƣớc Trung Quốc Tập Cận Bình có mặt tại lễ khai mạc của

Olympic mùa đông Sochi năm 2014, ngoại giao thể thao Trung Quốc đã phát triển

lên một tầm cao mới. Nhƣ vậy, thông qua ngoại giao thể thao không ngừng mở rộng

và phát triển sự giao lƣu thể thao, hoàn thiện các cơ quan ngoại giao thể thao, tham

gia tích cực vào các tổ chức thể thao quốc tế và các sự kiện thể thao quốc tế, để

nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

2.1. Lịch sử nghiên cứu nƣớc ngoài

Ngoại giao thể thao là chủ đề gần đây đƣợc các học giả quan tâm nghiên cứu.

Về nghiên cứu mối quan hệ thể thao với chính trị, ngƣời ta có hai quan điểm.

Cựu Chủ tịch Ủy ban Olympic quốc tế Avery Brundage thấy rằng ―nguyên tắc quan

trọng nhất của chúng ta là thể thao thoát khỏi chính trị‖.1 Nhƣng Susan Brownell

qua phân tích quá trình diễn biến của hội tịch Trung Quốc trong Ủy ban Olympic

quốc tế thấy thể thao với chính trị có quan hệ nhất định.2 Học giả Liên Xô chỉ ra

1任海：《奥林匹克读本》〃人民体育出版社

2Susan Brownell, What The Olympic Mean to China, pp123

―thể thao mang tính giai cấp và tính lịch sử‖, ―thể thao trong đấu tranh chủ nghĩa xã

hội với chủ nghĩa tƣ bản‖.3 Cùng với việc xã hội hóa thể thao ngày càng nổi bật,

cũng nhƣ chính trị hóa đại hội Olympic, quan điểm sau thành chủ lƣu. Wang

Huning thấy rằng ngƣời ta kết hợp thể thao với chính trị chính là có quan hệ tất

nhiên nội tại.4

Về nghiên cứu định nghĩa ngoại giao thể thao, Alex Laverty thấy rằng ngoại

giao thể thao là cách thức áp dụng thể thao để ảnh hƣởng mối quan hệ giữa thể thao,

xã hội và chính trị, ngoại giao thể thao có tác dụng vƣợt qua sự khác biệt văn hóa, đoàn kết nhân loại.5 Ngoài ra, đa số học giả mƣợn quan điểm của Ủy ban giáo dục

và văn hóa Quốc hội Mỹ, tức là ―ngoại giao thể thao là sự áp dụng nút quan hệ của

nhân loại trong thể thao để vƣợt qua sự khác biệt của quốc gia và văn hóa. Tham gia

các hoạt động thể thao có thể rèn luyện sức lãnh đạo, khả năng hợp tác của con

ngƣời, khiến cho mọi ngƣời tuân theo quy tắc và tôn trọng lẫn nhau. Ngoại giao thể thao đã làm tăng đối thoại và tạo đồng thuận về văn hóa‖.6 Qian Qicheng cho rằng

ngoại giao thể thao là giao lƣu thể thao đối ngoại của bộ môn thể thao và giới thể thao nhằm thúc đẩy quan hệ giữa các quốc gia.7 Li Defang bổ xung thêm vào định

nghĩa của Qian Qicheng thấy rằng ngoại giao thể thao là một phƣơng thức ngoại

giao mới thông qua các hoạt động thể thao nhƣ giao lƣu thể thao, thi đấu thể thao,

xuất khẩu văn hóa thể thao để thúc đẩy hiểu biết và tin cậy giữa các nƣớc, cuối cùng

3刘夫读：《读体育运读的政治性》〃人民出版社〃1985.8

4 读江南〃唐宏读：《读读代社会中体育与政治关系的再读读》〃上海体育学院学读〃2000-5（2）

5Arnaud.Pỉerre and James Riordan.Sport and International Politics. London;E&FN Spon,1998 6 http://exchanges.state.gov/sports/diplomacy.html

7 读其琛〄世界外交大辞典[G]〄北京：世界知读出版社〃2005：1999〄

8李德芳〃体育外交的作用及其运用—以北京奥运会读例〃《读代国读关系》〃2000（10）：55-60

đạt mục tiêu bảo vệ lợi ích quốc gia, cải thiện quan hệ giữa các nƣớc, thực hiện

chính sách ngoại giao.8

Về nghiên cứu tác dụng ngoại giao thể thao, Jeremy Goldberg thấy rằng trong

đại hội Olympic Sydney, thay đổi lớn nhất là thể thao bắt đầu đóng vai trò quan

trọng trong lĩnh vực chính trị quốc tế, thông qua hoạt động thể thao của các nƣớc đã

thể hiện ƣu thế thể chế chính trị. Hiện nay, ngoại giao thể thao đƣợc coi là cách thức

liên kết chặt chẽ giữa xã hội với xã hội.9 Thomas Alleyne chú ý đến hiệu ứng danh

nhân trong ngoại giao thể thao, ông thấy danh nhân đến từ giới thể thao có thể phát

huy hiệu ứng chính trị.10 Barre Houlihan thấy lạm dụng ngoại giao thể thao sẽ mang

lại ảnh hƣởng tiêu cực, ông đã lấy những ngăn chặn của đa số nƣớc trong đại hội

Olympic Moscow năm 1980 làm ví dụ để trình bày vấn đề này. 11 Wolfram

Manzenreiter chỉ ra trong bài ―The soft power of sports in Japan‘s culture

diplomacy‖: Thể thao là phƣơng thức ngoại giao có hiệu quả để thúc đẩy nhất thể

hóa quốc tế, thực hiện mục tiêu chiến lƣợc quốc gia...12 Wilbert Marcellus Leonard

thấy mục đích giới thể thao quốc tế là vận động viên đến từ nƣớc hình thái ý thức

khác nhau sum họp lại với nhau, thông qua các cuộc thi đấu để thúc đẩy quan hệ

giữa các nƣớc.13 Marc Keech và Barrie Houlihan trong bài ―Sport and The end of

Aartheid‖ phân tích thể thao phát huy tác dụng trong quá trình biến mất của chế độ

chủ nghĩa phân biệt chủng tộc của châu Phi, ngoại giao thể thao phát huy tác dụng

bất ngờ.14 Udo Merket lấy hai nƣớc Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên làm ví dụ, thấy

ngoại giao thể thao lấy ―một dân tộc, hai quốc gia, ba lá cờ‖ làm nguyên tắc của hai

9Jeremy Goldberg: Sporting diplomacy: Boosting the size of the diplomatic corps, The Washington Quarterly,2008. 10Thomas Alleyne, The United Nations‘Celebrity Diplomacy 11Barre Houlihan: politics and sport, sports studies, p213 12Wolfram Manzenreiter: The soft Power of Sports in Japan‘s Culture Diplomacy. Institute of East Asian Studies, 2007

13Wilbert Marcellus Leonard：A Sociological Perspecyive of Sport, 1984

14Marc Keech: Sport and the end of apartheid, The Round Table: The Commonwealth Journal of International Affairs, pages 109-121

nƣớc Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên trong thế kỷ này phát huy tác dụng chính trị rất

quan trọng để cải thiện quan hệ giữa hai nƣớc.15

Về nghiên cứu mối quan hệ ngoại giao thể thao với ngoại giao công chúng,

David Macintosh và Thomas Hawes trong bài ―Sports diplomacy: A brief overview

of the history‖ nhớ lại lịch sử Canada áp dụng thể thao trong ngoại giao công chúng,

họ thấy rằng ―ngoại giao khúc côn cầu trên sân băng‖ đã phát huy tác dụng quan

trọng trong cải thiện quan hệ hai nƣớc Liên Xô và Canada, họ thấy rằng ngoại giao

thể thao là một bộ phận cấu thành của ngoại giao công chúng.16 David Devises thấy

ngoại giao thể thao là bộ phận cấu thành của ngoại giao công chúng, trong ―ngoại

giao bóng bàn‖ thế kỷ trƣớc, đội bóng bàn Mỹ là chủ thể ngoại giao công chúng,

phát huy tác dụng quan trọng.17

Về nghiên cứu sự phát triển ngoại giao thể thao Trung Quốc, trong chƣơng 12 của

Asian Society - Past and Present‖ do J.A.Mangan và Fan Hong cùng viết, tác giả lấy

―Mối quan hệ Trung Quốc với Ủy ban Olympic quốc tế và cắt đứt quan hệ thập kỷ 50

thế kỷ 20‖, ―Đại hội thể thao sức mới nổi thập kỷ 60 thế kỷ 20‖, ―Ngoại giao bóng bàn

thập kỷ 70 thế kỷ 20‖ làm chủ đề để phân tích ngoại giao thể thao của CHND Trung

Hoa.18 ―Lịch sử thể thao CHND Trung Hoa‖ do Wu Shaozu viết, lấy thời gian làm đầu

mối, trình bày sự phát triển của ngoại giao thể thao Trung Quốc. Lấy cải cách mở cửa

làm bƣớc ngoặt, chia thành hai bộ phận: Giao lƣu thể thao đối ngoại độc lập tự chủ và

thể thao Trung Quốc đi ra ngoài.19 Trong quyển sách ―60 năm thể thao CHND Trung

Quốc Mới‖ do Xiong Xiaozheng, Zhong Bingshu viết, qua ―hạn chế và phản hạn chế‖,

―ngoại giao bóng bàn và các hoạt động giao lƣu đối ngoại‖, ―thể thao Trung Quốc đi ra

15Udo Merket: The Politics of Sport Diplomacy and Reunifaication in Divided K 16Macintosh, Hawes: ―Sports diplomacy: a brief overview of the history‖. 17Devises: ―Ping Pong Diplomacy‖. Smithsonian Magazine April 2002. 18J.A.Mangan, FAN HONG, Communist China: Sport, Politics and Diplomacy

19伍读读〃《中读人民共和国体育史》〃中国读籍出版社

20熊读正〃读秉枢：《新中国体育 60 年》〃北京体育大学出版社〃2010-11

ngoài‖ trình bày quá trình phát triển ngoại giao thể thao.20

Về nghiên cứu sức mạnh mềm, năm 1990 những nghiên cứu về sức mạnh

mềm lần đầu tiên đã xuất hiện do ngƣời Mỹ Joseph S Nye.Jr chỉ ra rằng: Sức mạnh

mềm là năng lực thu hút và thuyết phục nƣớc khác nghe theo nƣớc mình, nên nƣớc

mình đƣợc những cái mà mình mong muốn.21 Joseph S Nye.Jr chủ yếu định nghĩa

và trình bày về mặt quan hệ quốc tế. Học giả Trung Quốc nghiên cứu sức mạnh

mềm sớm nhất là ông Wang Huning giáo sƣ khoa chính trị của đại học Phúc Đán.

Ông chỉ ra các yếu tố nhƣ thể chế chính trị, sĩ khí dân tộc, thể chế kinh tế, khoa học

kỹ thuật, hình thái ý thức... là sức mạnh mềm.22 Hiện nay, thông qua ngoại giao thể

thao để nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc đối với các nƣớc khác quá ít.

2.2. Lịch sử nghiên cứu Việt Nam

Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu về sức mạnh mềm Trung Quốc và ngoại

giao Trung Quốc (ngoại giao văn hóa, ngoại giao kinh tế, ngoại giao năng lƣợng... ),

nhƣ: ―Sự trỗi dậy về sức mạnh mềm của Trung Quốc và những vấn đề dặt ra cho

Việt Nam‖ do TS. Nguyễn Thị Thu Phƣơng chủ biên vào năm 2013;23 ―Ngoại giao

Trung Quốc trong quá trình trỗi dậy và những vấn đề đặt ra cho Việt Nam‖ do TS.

Lê Văn Mỹ chủ biên vào năm 2013;24 ―Chính sách ngoại giao năng lƣợng của Trung

Quốc trong những năm đầu thế kỷ 21‖ của tác giả Nguyễn Minh Mẫn vào năm

2012;25 ―Trung Quốc những năm đầu thế kỷ 21: Về chính sách ngoại giao, an ninh

quốc gia‖ của Viện Thông tin Khoa học Xã hội vào năm 2007...26 Nhƣng Việt Nam

21Joseph S Nye.Jr The Changing Nature of World Power, Political Science Quarterly,voll105,No.12,1990,p177-192

22王沪宁：作读国家读力的文化：读权力〃复旦学读（社会科学版）1993（3）

23Nguyễn Thị Thu Phƣơng(2013), Sự trỗi dậy về sức mạnh mềm của Trung Quốcvà những vấn đề dặt ra cho Việt Nam, Nxb từ điển Bách Khoa, Hà Nội 24Lê Văn Mỹ(2013), Ngoại giao Trung Quốctrong quá trình trỗi dậy và những vấn đề đặt ra cho Việt Nam, Nxb từ điển Bách Khoa, Hà Nội 25 Nguyễn Minh Mẫn, chính sách ngoại giao năng lƣợng của Trung Quốctrong những năm đầu thế kỷ XXI, http://www.vnulib.edu.vn:8000/dspace/handle/123456789/4641 26Trung Quốcnhững năm đầu thế kỷ XXI: về chính sách ngoại giao, an ninh quốc gia, Nxb Viện Thông tin Khoa học Xã hội, 2007

chƣa có tác phẩm học thuật chuyên nghiên cứu về ngoại giao thể thao. Chỉ có

những tạp chí nói đến ngoại giao thể thao và trình bày một sự kiện ngoại giao thể

thao, chƣa khái quát thành lý luận. Nhƣ ―Mỹ - Trung 'ngoại giao bóng rổ'‖ của tác

giả Anh Ngọc chỉ trình bày sự kiện Phó tổng thống Mỹ Joe Biden mở màn chuyến

thăm Trung Quốc bằng việc tham dự trận giao hữu bóng rổ giữa hai nƣớc.27 Bài

―'Ngoại giao bóng bàn' từng diễn ra nhƣ thế nào?‖của T. Huyền cũng chỉ trình bày

sự kiện này.28 Việt Nam có nhắc đến quan hệ thể thao với chính trị, nhƣ trong bài

“Lật lại những ‗ván cờ‘ ngoại giao trên sân đấu thể thao‖ của Thành Nam nói rằng

trận thi đấu đã khiến cho chính khách các nƣớc có cơ hội gặp gỡ, vừa vui vẻ xem thi

đấu thể thao, ―tiện thể‖ cũng giải quyết một số công việc nhƣ các hoạt động ngoại

giao chính thức.29

Luận văn đƣợc tạo thành trên sự kết hợp giữa ngoại giao thể thao với sức

mạnh mềm, đƣợc chọn mốc thời gian vào những năm đầu thế kỷ 21.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tƣợng nghiên cứu

Luận văn thông qua những sự kiện cụ thể của ngoại giao thể thao trong những

năm đầu thế kỷ 21 để phân tích tình hình của ngoại giao thể thao Trung Quốc, nhắc

đến sự tác động của ngoại giao thể thao đối với sức mạnh mềm Trung Quốc, từ đó

rút ra nhận xét và đánh giá của ngoại giao thể thao đối với nâng cao sức mạnh mềm

Trung Quốc trong tƣơng lai.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

3.2.1. Phạm vi thời gian nghiên cứu:

Kiến tạo sức mạnh mềm TTrung Quốc qua ngoại giao thể thao trong những

28T. Huyền, 'Ngoại giao bóng bàn' từng diễn ra nhƣ thế nào?〃http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/ngoai-giao-bong-ban-

tung-dien-ra-nhu-the-nao-2068081.html, 11/4/2006 29Thành Nam, Lật lại những ‗ván cờ‘ ngoại giao trên sân đấu thể thao,http://tamnhin.net/lat-lai-nhung-van-co-ngoai-giao- tren-san-dau-the-thao.html, 16/6/2014

năm đầu thế kỷ 21. 27 Anh Ngọc, Mỹ - Trung 'ngoại giao bóng rổ, http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/my-trung-ngoai-giao-bong-ro- 2203111.html, 18/8/2011

3.2.2. Phạm vi vấn đề nghiên cứu:

Thông qua chính sách, đƣờng lối thực hiện ngoại giao thể thao để phân tích sự

phát triển ngoại giao thể thao nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc trong những

năm đầu thế kỷ 21.

Đánh giá thành tựu, hạn chế ngoại giao thể thao, triển vọng xu thế phát triển

ngoại giao thể thao, gợi mở nhằm nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc trong tƣơng lai.

4. Phƣơng pháp nghiên cứu

- Thu thập thông tin từ nguồn tƣ liệu

- Sử dụng phƣơng pháp thống kê, tổng hợp và phân tích

- Phƣơng pháp lịch sử, logic; So sánh đối chiếu thông tin

- Phƣơng pháp nghiên cứu của các ngành chính trị, quan hệ quốc tế v.v...

Phƣơng pháp nghiên cứu liên ngành, đa ngành

5. Cấu trúc luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo ra, luận văn đƣợc

chia làm 3 chƣơng:

Chƣơng 1: Cở sở hình thành ngoại giao thể thao Trung Quốc

Chƣơng 2: Sự phát triển ngoại giao thể thao nhằm nâng cao sức mạnh mềm

Trung Quốc trong những năm đầu thế kỷ 21

Chƣơng 3: Đánh giá và triển vọng ngoại giao thể thao để nâng cao sức mạnh

mềm Trung Quốc

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ HÌNH THÀNH NGOẠI GIAO THỂ THAO TRUNG QUỐC

1.1.Cơ sở thực tiễn

1.1.1.Truyền thống thể thao của Trung Quốc

Văn hóa thể thao xã hội chủ nghĩa là nội dung quan trọng về phát triển và sáng

tạo văn hóa tiên tiến. Sự ra đời của văn hóa tiên tiến liên quan tới văn hóa truyền

thống. Văn hóa thể thao là một bộ phận cấu thành của văn hóa xã hội, bị hạn chế và

ảnh hƣởng bởi truyền thống thể thao. Truyền thống là thói quen hình thành đã lâu

đời trong lối sống và nếp nghĩ, đƣợc truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác.30

Đƣợc mọi ngƣời tôn trọng, lƣu giữ, kế thừa và phát huy. Truyền thống thể thao là

những tƣ tƣởng, hành vi hình thành trong quá trình phát triển thể thao mà ảnh

hƣởng đến thể thao đƣơng đại. Nó là một hình thái quá khứ, nhƣng liên hệ chặt chẽ

với quá trình phát triển thể thao hiện thực.

Trong quá trình phát triển thể thao Trung Quốc, Nho gia, Đạo gia và Mặc gia

đã có những quan điểm quan trọng. Nho gia chủ trƣơng giáo dục cả thể chất và tâm

lý. Nội dung mà Khổng Tử dạy học lễ, nhạc, xạ (bắn), ngự (cƣỡi ngựa) đã mang

tính thể thao.31 Mạnh Tử nêu ra tƣ tƣởng ―lao kỳ cân cốt‖ (读其筋骨), đã bao gồm

yếu tố rèn luyện.32 Lão Tử chủ trƣơng ―Thiên nhân hợp nhất‖, ―Hài hòa tự nhiên‖.33

Dựa trên cơ sở tƣ tƣởng của các nhà tƣ tƣởng cổ đại đã sinh ra dƣỡng sinh học cổ

30Từ điển tiếng Việt(2006), Nxb Đà Nẵng, tr.1053

31六读〃http://baike.baidu.com/view/9207.htm

32孟子.告子〃http://baike.baidu.com/view/1926980.htm

33老子〃http://baike.baidu.com/subview/2237/5236581.htm

đại, thể hiện đặc điểm của truyền thống thể thao Trung Quốc.

1.1.1.1.Nhấn mạnh giá trị xã hội thể thao

Nhấn mạnh nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội của nhân loại, thông qua xã hội ràng

buộc con ngƣời, nhấn mạnh sự phục tùng của con ngƣời đối với xã hội là văn hóa

truyền thống đặc sắc của Trung Quốc. Nho gia chủ trƣơng giáo dục phải chú trọng cả

thể chất và tâm lý, đào tạo nhân tài tu thân dƣỡng tính. Trong quá trình giáo dục,

Khổng Tử nhấn mạnh tác dụng giáo dục là giải trí, chú trọng dƣỡng sinh. Nhƣng tƣ

tƣởng chính thống của Nho giáo là duy trì chế độ tập quyền, coi cái này là căn bản để

trị quốc. Nhƣ vậy, giáo dục thể chất và tâm lý lấy lễ làm trung tâm, phản đối những

hoạt động chỉ lấy giải trí làm mục đích, coi quả cầu (đồ chơi thời xƣa) là mất sức. Vì

tƣ tƣởng Nho gia đại diện tƣ tƣởng chính thống của chính quyền, đã phản ánh quan

điểm và hệ giá trị của truyền thống thể thao Trung Quốc. Đây chính là nguyên nhân

xƣa Trung Quốc không chú trọng thể thao trong giáo dục truyền thống Trung Quốc.

1.1.1.2. Nhấn mạnh giá trị luân lý

Xã hội truyền thống Trung Quốc là xã hội chú trọng luân lý. Trong văn hóa

truyền thống, Trung Quốc coi giá trị con ngƣời là giá trị luân lý, coi thành tựu đạo đức

là thành tựu có giá trị nhất trong cuộc sống. Truyền thống thể thao Trung Quốc lấy

luân lý thể thao làm định hƣớng giá trị. Trong truyền thống thể thao, cạnh tranh và kết

quả thắng bại đặt ở vị trí thứ hai, còn tu thân dƣỡng tính và theo đuổi sự hoàn hảo của

nét đẹp tinh thần luôn đƣợc đặt ở vị trí đầu tiên, nhƣ ―võ thuật Trung Quốc‖ phát triển

theo đuổi kỹ năng tuyệt vời mà không phải là lấy thắng lợi làm mục đích. Nắm bắt

một kỹ năng phải chấp nhận và tuân thủ quy phạm giá trị đạo đức của nó. Trong quá

trình dạy học, hình thành quan hệ luân lý lấy hiếu thảo làm hạt nhân. Tƣ tƣởng Nho

gia thông qua quan điểm lễ, nhạc để chỉ đạo và quy phạm các hoạt động giải trí, một

mặt nhấn mạnh tu dƣỡng tự thân, nâng cao đạo đức, mặt khác nhấn mạnh trí nhân.

Thời Đƣờng, Võ Tắc Thiên thiết lập ―khoa cử võ‖ mang lại ảnh hƣởng đến phong trào

học tập võ thuật, thúc đẩy phát triển các hoạt động thể thao quân sự. Học võ thuật để

làm quan chức mà không phải là rèn luyện sức khỏe tự thân.34

1.1.1.3.Dưỡng sinh và giải trí cùng tồn tại

Dƣới sự ảnh hƣởng của tƣ tƣởng Nho gia, Trung Quốc hình thành hai hệ thống:

Các hoạt động dƣỡng sinh lấy trƣờng thọ làm mục đích và các hoạt động giải trí lấy vui

vẻ làm mục đích. Vì văn hóa truyền thống Trung Quốc trọng văn khinh võ, trọng đức

khinh kỹ, chú trọng giá trị tập thể, bỏ qua nhu cầu cá nhân. Lý luận và thực tiễn dƣỡng

sinh học theo đuổi trƣờng thọ đƣợc văn hóa chính thống ủng hộ và phát triển. Lý luận và

thực tiễn dƣỡng sinh học của Trung Quốc rất phong phú, trong đó những quan điểm và

lý luận rất có ý nghĩa khoa học, nhƣ nguyên lý ―cân bằng âm dƣơng‖.35 Dƣỡng sinh

nhấn mạnh sự kết hợp động và tĩnh, nhƣng tĩnh là chủ yếu, thông qua điều chỉnh khí để

dƣỡng tâm, dƣỡng thần và dƣỡng thân. Hình thức này phù hợp nhu cầu ―khắc kỷ‖ của

văn hóa truyền thống Nho gia. Tức là yêu cầu con ngƣời nghiêm túc tự thân trong đạo

đức. Làm cho tu thân kết hợp với tu đức, nhƣng bỏ qua vận động chân tay.

Các hoạt động giải trí bao gồm hai phần: Hoạt động giải trí hoàng cung và

hoạt động giải trí dân gian. Các hoạt động này có giá trị thẩm mỹ, nhƣng có xung

đột với các văn hóa chủ lƣu, chƣa bao giờ trở thành một bộ phận của văn hóa chủ

lƣu. Nhƣ quả cầu bắt đầu từ cổ đại Trung Quốc, từ trò chơi thi đấu trở thành biểu

diễn mang tính kỹ năng, vì ―kỹ năng hóa‖ rất khó phổ biến. Sự phát triển của ―bai

xi‖(百读) đã thể hiện đặc điểm của truyền thống thể thao Trung Quốc. ―Bai xi‖ rất

phong phú đa dạng, bao gồm âm nhạc, nhảy múa, võ thuật... ―Bai xi‖ bắt đầu từ

thời Tiên Tần, lúc đó đa số là hoạt động thi đấu, sau đó bị thống nhất vào hình thức

34武读〃http://baike.baidu.com/view/120676.htm

35阴阳平衡〃http://baike.baidu.com/view/1371319.htm

36百读〃http://baike.haosou.com/doc/5789420-6002210.html

biểu diễn để cho thƣởng thức.36 Nó bỏ qua hệ giá trị xã hội vận động thân thể, là

cách thức để phát triển thân thể của nhân loại.

Vì truyền thống thể thao Trung Quốc rất chú trọng giá trị xã hội và luân lý thể

thao, làm cho các kỳ thi đấu lấy cá nhân làm cơ sở không đƣợc phát triển trong

truyền thống thể thao. Thực tiễn của dƣỡng sinh học bị hạn chế bởi văn hóa xã hội.

Các hoạt động giải trí có xung đột với văn hóa chủ lƣu của xã hội. Cho nên mối quan

hệ giữa giáo dục, giải trí, dƣỡng sinh và huấn luyện quân sự thiếu phối hợp một cách

hệ thống, rất khó hình thành môi trƣờng văn hóa xã hội để phát triển thể thao.

Truyền thống thể thao Trung Quốc chú trọng đạo đức, nội tâm, nội tại, cũng

chú trọng cách thức cuộc sống và sự phối hợp của yếu tố bên trong và bên ngoài,

cũng nhƣ chú trọng hợp tác.

1.1.2.Bối cảnh quốc tế và Trung Quốc

1.1.2.1. Bối cảnh quốc tế

Trong phạm vi toàn cầu và khu vực, mối quan hệ đa phƣơng toàn cầu lấy Liên

hợp quốc làm trung tâm tiếp tục đƣợc điều chỉnh, quyền uy của Liên hợp quốc tăng

cƣờng rõ ràng. Mối quan hệ đa phƣơng khu vực lấy sự hợp tác khu vực làm phƣơng

tiện truyền đạt tiếp tục đƣợc điều chỉnh, EU, ASEAN, AU... đã cố gắng thúc đẩy

nhất thể hóa nội bộ, SCO, APEC, ASEM đã giành đƣợc kết quả hợp tác mới. Quan

hệ hai bên đặc biệt là sự phát triển của mối quan hệ với nƣớc lớn cũng đƣợc điều

chỉnh, quan hệ Trung - Mỹ đạt đƣợc tiến trình mới, quan hệ hợp tác chiến lƣợc

Trung - Nga đƣợc đi sâu phát triển, quan hệ căng thẳng Trung - Nhật đã đƣợc cải

thiện. Xu thế đa cực tiếp tục phát triển trong vòng luẩn quẩn.37

Nhìn vào toàn cảnh giới thể thao quốc tế, đại hội Olympic chiếm vị trí rất quan

trọng; Các liên đoàn thể thao quốc tế (IFs), các liên đoàn thể thao khu vực và châu

lục rất sôi động; Có nhiều mâu thuẫn và đấu tranh trong lĩnh vực thể thao quốc tế.

37熊光楷。大读读,大读整,大外交。学读读读〃2007 年 1 月 8 日

 Đại hội Olympic có ảnh hƣởng rất lớn

Dƣới sự lãnh đạo của Ủy ban Olympic quốc tế, đại hội Olympic lấy ―hòa bình,

hữu nghị, tiến bộ‖ làm mục tiêu, lấy ―nhanh hơn, cao hơn, mạnh hơn‖ làm khẩu

hiệu. Qua hơn 100 năm phát triển, đặc biệt là mƣời mấy năm gần đây, nhân dân của

205 quốc gia và khu vực không phân biệt màu da, chủng tộc, tôn giáo và tín ngƣỡng,

sum họp với nhau dƣới lá cờ 5 vòng tròn. Đại hội Olympic trở thành đại hội thể

thao quốc tế mang tính tổng hợp cao nhất, có sức ảnh hƣởng lớn nhất trên thế giới,

cũng là lực lƣợng quan trọng để duy trì hòa bình thế giới. Olympic lần thứ 1 năm

1896 chỉ có 241 vận động viên của 14 quốc gia tham gia (chỉ có vận động viên

nam).38 Nhƣng đến Olympic lần thứ 29 năm 2008 đã có 11438 vận động viên của

205 quốc gia và khu vực tham gia.39 Đại hội Olympic không những là sân chơi thi

đua thể thao có kỹ năng cao nhất, mà còn là sân chơi để thể hiện sức mạnh tổng hợp

quốc gia, đƣợc các quốc gia và khu vực hết sức quan tâm. Theo điều tra và thống kê

của công ty Gallup, lá cờ 5 vòng tròn Olympic là tiêu chí đƣợc ngƣời ta biết nhiều

nhất trên thế giới, 75% ngƣời trong điều tra cho rằng Olympic liên quan đến hòa

bình và hữu nghị.40

 Các liên đoàn thể thao quốc tế, các liên đoàn thể thao khu vực và châu lục

rất sôi nổi

Hiện nay, có 62 liên đoàn thể thao quốc tế đƣợc Ủy ban Olympic quốc tế

công nhận (có 35 môn thể thao của liên đoàn thể thao quốc tế đƣa vào môn thể thao

đại hội Olympic).41 Trong đó các tổ chức thể thao mang tính thẩm mỹ nhƣ Liên

đoàn quốc tế các hiệp hội bóng đá (FIFA), Hiệp hội quốc tế các Liên đoàn điền kinh

38Sports, 1896, first modern Olympic is heid, http://www.history.com/this-day-in-history/first-modern-olympics-is-held 392008 Summer Olympic, http://en.wikipedia.org/wiki/2008_Summer_Olympics

40唐沛〃新中国体育外交的回读与展望【D】〃北京体育大学〃2011：35

41国读读读体育读合会〃http://baike.baidu.com/view/206363.htm

(IAAF) và Liên đoàn bóng chuyền quốc tế (FIVB)... phát triển rất nhanh, ảnh hƣởng

ngày càng tăng. Có nhiều loại thi đấu nhƣ: Cúp thế giới, thi đua ngôi sao, giải vô

địch thế giới... làm cho giới thể thao quốc tế phát triển rất nhanh. Theo sự phát triển

chuyên nghiệp hóa và thƣơng mại hóa thể thao, nguồn lực tài chính và sức ảnh

hƣởng của nhiều tổ chức thể thao tăng rất mạnh. Đồng thời, các tổ chức thể thao

quốc tế không ngừng hoàn thiện quy tắc và tổ chức thi đấu để củng cố địa vị của

mình trên giới thể thao quốc tế. Thông qua các loại thi đấu và hội nghị định kỳ và

không định kỳ, các tổ chức thể thao quốc tế với các liên đoàn thể thao các châu, các

quốc gia và các khu vực hình thành một mạng lƣới lớn trên thế giới, ảnh hƣởng đến

sự phát triển thể thao của thế giới nói chung và các nƣớc nói riêng.

Các tổ chức hợp tác thể thao xuyên lục địa và khu vực xuất hiện và nổi lên, đại hội

thể thao khu vực ngày càng nhiều, quy mô ngày càng lớn. Lấy khu vực châu Á và các

khu vực xung quanh làm ví dụ, ngoài Á vận hội ra, những năm gần đây đã xuất hiện

những đại hội thể thao mang tính khu vực nhƣ đại hội thể thao Đông Á, đại hội thể

thao Trung Á, đại hội thể thao Tây Á. Những đại hội thể thao và tổ chức đƣợc thành lập

dƣới bối cảnh dân tộc và tôn giáo, nhƣ đại hội thể thao Ả-rập, đại hội thể thao đoàn kết

phụ nữ các nƣớc Hồi giáo; những đại hội thể thao đƣợc tổ chức dƣới bối cảnh ảnh

hƣởng của chính trị truyền thống, nhƣ đại hội thể thao Liên bang Anh, đại hội thể thao

cộng đồng Pháp ngữ; những đại hội thể thao đƣợc tổ chức với bối cảnh vị trí địa lý,

nhƣ đại hội thể thao các nƣớc nhỏ của châu Âu, đại hội thể thao các nƣớc bán đảo Thái

Bình Dƣơng; nhiều nhất là lấy khu vực làm cơ sở nhằm tăng cƣờng hợp tác, nhƣ đại

hội thể thao Vịnh, đại hội thể thao Địa Trung Hải, đại hội thể thao cả châu Phi...

 Các mâu thuẫn và đấu tranh phức tạp trong lĩnh vục thể thao quốc tế

Nhìn vào quốc tế, các nƣớc đang phát triển không hài lòng ―Chủ nghĩa trung tâm

châu Âu‖, yêu cầu sáng lập trật tự mới thể thao quốc tế công bằng hợp lý, tham gia đại

hội thể thao quốc tế một cách công bằng, giữ gìn lợi ích bản thân và tăng cƣờng hợp tác

với các bên. Ở châu Á, mâu thuẫn giữa các tập đoàn Ả-rập Tây Á và khu vực Đông Á

rất phức tạp. Trên giới thể thao quốc tế, hiện tƣợng tham nhũng và vấn đề trọng tài

không công bằng rất phổ biến, một số tổ chức và cá nhân lợi dụng ―Vấn đề Đài Loan‖,

lợi dụng vấn đề thuốc kích thích để công kích chế độ chủ nghĩa xã hội của Trung Quốc.

1.1.2.2.Bối cảnh thể thao Trung Quốc

Bƣớc vào thế kỷ 21, công việc ngoại giao chủ yếu của Trung Quốc là xây

dựng toàn diện xã hội tiểu khang, ứng phó những vấn đề nóng quốc tế và các nƣớc

láng giềng, nhƣ vấn đề khủng hoảng tài chính, vấn đề hạt nhân, vấn đề chống khủng

bố... Trung Quốc xác định rõ mối quan hệ với các nƣớc lớn, các nƣớc láng giềng,

các nƣớc thế giới thứ ba, nêu ra khẩu hiệu ―hòa bình, phát triển và hợp tác‖, khởi

xƣớng xây dựng thế giới hài hòa.

Bắt đầu từ chuẩn bị Olympic Bắc Kinh, Trung Quốc đƣợc phát triển toàn

diện và nhanh chóng. Olympic Bắc Kinh năm 2008, lập khuôn khổ hợp tác của

Trung Quốc với các nƣớc trên thế giới, làm cho các dân tộc trong nƣớc đoàn kết với

nhau, tăng nhanh tiến trình phát triển của kinh tế Trung Quốc, cải thiện môi trƣờng

sinh thái Trung Quốc, tạo ra hình tƣợng quốc tế là phát triển bền vững, thúc đẩy

giao lƣu văn hóa và dung hòa tinh thần thể thao giữa Trung Quốc với các nƣớc

phƣơng Tây, đã truyền bá quan điểm trỗi dậy hòa bình của Trung Quốc.42

1.2.Cơ sở lý thuyết

1.2.1. Nội dung ngoại giao thể thao

1.2.1.1.Thể thao

Định nghĩa thể thao thay đổi theo sự phát triển của xã hội. Khái niệm này nêu

ra từ năm 1760, gọi là ―physical Education‖, chúng ta có thể nhìn thấy khái niệm

thể thao nêu ra từ góc độ giáo dục, chƣa bao gồm chính trị, khoa học... nghĩa rất hẹp.

Định nghĩa của nó thay đổi, gọi là ―physical Culture‖, nội dung thể thao phong phú.

Sau đó, thể thao theo nghĩa rộng là ―physical education and sport‖ đƣợc ngƣời ta

42读读等。2008 奥运提升中国国读地位和声望的研究。中国法制出版社。2007.（27-30）

chấp nhận, nó thông qua rèn luyện thân thể nhằm tăng thể chất, thúc đẩy phát triển

toàn diện nhân loại, phong phú cuộc sống văn hóa xã hội và thúc đẩy văn hóa tinh

thần, là một hoạt động xã hội có ý thức và có tổ chức.43 Nhƣng giới lý luận chƣa đạt

đƣợc nhận thức chung đối với khái niệm thể thao nghĩa rộng.

Thể thao là một bộ phận của văn hóa xã hội, thể thao với chính trị, kinh tế ảnh

hƣởng lẫn nhau. Sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, ―physical education and sport‖,

―physical culture‖, ―sport (sports)‖ dần dần đƣợc những quốc gia chấp nhận là khái

niệm thể thao theo nghĩa rộng hiện đại. Ví dụ, Tổng cục thể thao Trung Quốc ngƣời

ta dịch sang tiếng Anh là ―General Administration of Sport of China‖. Hiện nay,

―sport‖ đƣợc ngƣời ta sử dụng phổ biến, nó sẽ có xu thế trở thành nghĩa rộng trong

thể thao. Thể thao đƣợc định nghĩa trong khoa học chính trị là một hoạt động cạnh

tranh đƣợc thể chế hóa, liên quan đến tiêu hao thể lực hoặc sử dụng kỹ năng vật lý

tƣơng đối phức tạp của cá nhân, sự kết hợp của các yếu tố bên trong và bên ngoài

thúc đẩy tính tham gia tích cực của cá nhân.44 Tra cứu từ điển tiếng Việt, thể thao là

những hoạt động nhằm nâng cao thể lực của con ngƣời, thƣờng đƣợc tổ chức thành

những hình thức trò chơi, thi đấu theo những qui tắc nhất định.45

1.2.1.2.Chính trị

Chính trị có liên quan tới quyền lực và lợi ích. Từ điển tiếng Anh Collins định

nghĩa chính trị giống nhƣ thực hành, học tập của nghệ thuật và sự hình thành của

khoa học, nó chỉ đạo và quản trị quốc gia và đơn vị chính trị khác; Nó là nghệ thuật

và khoa học của chính phủ.46 Nói một cách đơn giản, quan điểm phổ biến hơn của

định nghĩa chính trị là ―Con ngƣời đƣợc những gì, khi nào và nhƣ thế nào‖.47 Theo

43全国体育学院委读会读。体育概读【M】,北京人民体育出版社〃2005：16

44Lincoln Allison, ‗Sport and Politics‘, in Lincoln Allison (ed.), The Politics of Sports (Manchester: Man-chester University Press, 1986), p. 7, quoted in Victor D. Cha, Beyond the Final Score: The Politics of Sport (New York:

Columbia University Press, 2009), p. 1. 45Nguyễn Quang, Minh Trí (2013), Từ điển tiếng Việt, Nxb Hồng Đức 46Patrick Hanks, Collins English Dictionary (London: William Collins Sons & Co. Ltd, 2nd edition 1986), pp. 1186-1187. 47Harold D. Maxwell, Politics: Who Gets What, When and How (Gloucester, MA: Peter Smith Publisher, 1990)

định nghĩa của Từ Điển tiếng Việt, chính trị là những vấn đề tổ chức và điều khiển

bộ máy nhà nƣớc trong nội bộ một nƣớc và về quan hệ về mặt nhà nƣớc giữa các

nƣớc với nhau.48

1.2.1.3.Ngoại giao

Ngoại giao là chính trị giữa các quốc gia. Satow định nghĩa ngoại giao là áp

dụng mối quan hệ giữa các chính phủ quốc gia độc lập một cách thông minh và khéo

léo.49 Nicolson xem xét ngoại giao là việc quản lý các mối quan hệ quốc tế qua đàm

phán, đƣợc đại sứ và phái viên điều chỉnh, là nghệ thuật của các nhà ngoại giao.50

Đối với ngoại giao, Trung Quốc có định nghĩa truyền thống về ngoại giao, trong

công việc đối ngoại, một quốc gia độc lập thực hiện chủ quyền thông qua các hoạt

động chính thức. Phƣơng thức hòa bình là phƣơng thức quan trọng cho một nƣớc bảo

vệ lợi ích của mình và thực hiện chính sách đối ngoại của mình. Ngoại giao là khoa

học, nghệ thuật và kỹ năng quản lý mối quan hệ nhà nƣớc một cách hòa bình.51

Tra cứu từ điển tiếng Việt, ngoại giao là sự giao thiệp với nƣớc ngoài của một

nhà nƣớc nhằm bảo đảm quyền lợi của quốc gia và tham gia vào các vấn đề quốc

tế; Giao tiếp với bên ngoài, nƣớc ngoài.52

Về nội hàm ngoại giao, chúng ta có thể nhìn thấy chủ thể ngoại giao là quốc gia

chủ quyền, cơ quan chấp hành ngoại giao là chính phủ, phƣơng thức ngoại giao là

hòa bình, mục đích cuối cùng của ngoại giao là quốc gia chủ quyền. Ngƣời ta hình

dung ngoại giao là ―nghệ thuật đàm phán quốc tế‖. Hiện nay, nội hàm ngoại giao

không ngừng mở rộng, thể hiện cụ thể nhƣ sau:

Chủ thể ngoại giao gia tăng. Một là quốc gia chủ quyền tăng. Một số quốc gia

thực dân đã xây dựng quốc gia và chính đảng của mình để tránh khỏi sự thống trị và

cƣỡng bức của chủ nghĩa đế quốc. Hai là chủ thể phi quốc gia (các tổ chức quốc tế)

48Nguyễn Quang, Minh Trí (2013), Từ điển tiếng Việt, Nxb Hồng Đức, tr.197 49Ernest Satow, A Guide to Diplomatic Practice (London: Longmans, Green & Co., 4th edition 1957), p. 1 50Harold Nicolson, Diplomacy (London: Oxford University Press, 1950), p. 15. 51Lu Yi et al. (eds.), Waijiaoxue gailun [Introduction to Diplomacy] (Beijing: World Affairs Press, 2003), p. 5. 52Nguyễn Quang, Minh Trí (2013), Từ điển tiếng Việt, Nxb Hồng Đức, tr.431

tăng. Các tổ chức quốc tế có đặc điểm nhƣ nhiều bộ môn tham gia, phạm vi hoạt

động rộng, nhiều lĩnh vực liên quan, có sức ảnh hƣởng lớn.

Phƣơng thức ngoại giao đa dạng. Dƣới sự chỉ đạo của Trung Ƣơng và Bộ

ngoại giao, ngoại giao cá nhân và ngoại giao địa phƣơng tăng nhiều. Ngoại giao cá

nhân rất có lợi cho tăng cƣờng hữu nghị giữa các ngƣời đứng đầu quốc gia và tăng

nhiều giao lƣu giữa hai nƣớc, thậm chí nhiều nƣớc. Ngoại giao địa phƣơng làm cho

ngoại giao linh hoạt hơn.

Nội dung ngoại giao không ngừng mở rộng. Ngoại giao truyền thống đã cải cách và

chuyển hình. Nội dung ngoại giao ngày càng phong phú, những từ vựng liên quan đến

ngoại giao xuất hiện, nhƣ ngoại giao thể thao, ngoại giao đệ nhất phu nhân...

Do những nguyên nhân trên, ―ngoại giao nhỏ‖ và ―ngoại giao tổng thể‖ đƣợc nêu

ra.53 ―Ngoại giao nhỏ‖ là ngoại giao về ý nghĩa truyền thống, tức là các hoạt động

ngoại giao của ngƣời đứng đầu quốc gia. ―Ngoại giao tổng thể‖ là các hoạt động ngoại

giao do các bộ môn chính phủ tổ chức để thúc đẩy quan hệ giữa các nƣớc.

Nội hàm ngoại giao có thể khái quát là lấy quốc gia chủ quyền làm chủ thể,

qua phƣơng thức hòa bình để xử lý sự vụ quốc tế giữa các nƣớc.54 Tuy nội hàm ngoại

giao đƣợc mở rộng, nhƣng bản chất ngoại giao chƣa thay đổi, ngoại giao vẫn là công

cụ chính sách đối ngoại, phục vụ cho lợi ích quốc gia.

1.2.1.4. Mối quan hệ thể thao, chính trị và ngoại giao

Về mặt lý thuyết, ngoại giao là một hình thức đặc biệt của phƣơng tiện chính

trị. Đƣợc hiểu rằng ngoại giao và chính trị có ít liên hệ với thể thao trong quá khứ,

nhiều ngƣời cho rằng thể thao có thể có nhiều hình thức, nhƣng nó không phải là

chính trị.55 Các điều lệ đầu tiên của Thế vận hội cảnh báo một cách mạnh mẽ chống

Bill Shaikin. Sport and Politics Olympic and the Los Angeles games. New York; Praeger,1988

54读毅〃黄金祺〃外交学概读【M】〃北京：世界知读出版社〃2004:5

55Cha, Beyond the Final Score, pp. 2-3.

lại việc sử dụng thể thao cho các mục đích chính trị và thực tiễn nhƣ vậy gây ảnh

hƣởng đối với Thế vận hội.56

Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy rằng thể thao, chính trị và ngoại giao có một mối

liên hệ tầng bậc và đôi lúc mang tính chất bạo lực. Chúng ta cũng đƣợc biết rằng mối

quan hệ giữa chính trị, chiến tranh, hòa bình và thể thao xuất hiện sớm khi trò chơi

đầu tiên ở Thế vận hội cổ đại hình thành. Các quốc gia đầu tiên có nền thể thao còn

dẫn đến tranh chấp, chiến tranh và chết chóc. Và trong thời hiện đại, thể thao thƣờng

liên quan đến rƣợu, chủ nghĩa dân tộc và đôi khi là chính trị, kéo theo bạo lực. Việc

Liên Xô chiến tranh với Afghanistan đã dẫn đến một cuộc tẩy chay Thế vận hội

Matxcova năm 1980 bởi một số các quốc gia; trong khi đó thì khối Xô Viết trả đũa

bằng cách tẩy chay Thế vận hội Los Angeles năm 1984. 57 Năm 1993, Ủy ban

Olympic quốc tế đã đƣa ra đề xuất ngừng bắn nhân dịp Olympic, có chữ ký của 184

thành viên Ủy ban Olympic, kêu gọi một lệnh ngừng bắn tại khu vực Balkan trong

Thế vận hội. Ngoài ra, một sự sắp xếp đặc biệt đã đƣợc thực hiện để cho phép các

vận động viên từ Nam Tƣ cũ đến tham gia Thế vận hội Barcelona, mặc dù nó đã

đƣợc lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc vào thời điểm đó.58 Nicolson lần theo con

đƣờng ngoại giao của thời tiền sử, có viết rằng ―Ngoại giao, trong ý thức về các hành

vi đƣợc sắp xếp trong mối quan hệ giữa một nhóm ngƣời và một nhóm ngƣời ngoại

lại thì còn cổ hơn so với lịch sử‖.59 Thể thao hiện đại đã phát triển theo cùng hƣớng

với chính trị quốc tế. Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Pierre de Coubertin, ngƣời

sáng lập ra phong trào Thế vận hội hiện đại đã tích cực cố gắng kết hợp tinh thần của

Thế vận hội với các mục tiêu chính trị của Liên hiệp quốc, với hy vọng rằng thể thao

56 There is much violence resulting from sport. The exemplary football violence is chronicled online at http://www.footballnetwork.org/dev/communityfootball/violence_history_of_violence.asp 57U.N. Bans Yugoslav Teams From Olympics : Summer Games: Ruling paves way for individuals to compete in Barcelona, http://articles.latimes.com/1992-07-22/sports/sp-4201_1_yugoslav-olympic-committee 581980 Summer Olympucs boycott, http://en.wikipedia.org/wiki/1980_Summer_Olympics_boycott 59Nicolson, Diplomacy, p. 17.

sẽ hoạt động nhƣ một tổ chức quốc tế và có thể góp phần ngăn chặn chiến tranh thế

giới.60 Thể thao đóng một vai trò tích cực trong chính sách ngoại giao là một trong

những công cụ giá rẻ nhất trong việc thúc đẩy hòa bình và thu hẹp khoảng cách giữa

các quốc gia và các nền văn hóa (do đó có thuật ngữ "ngoại giao thể thao‖), nhƣng

đối với một số ngƣời, sự kết hợp của thể thao và chính trị đã đƣợc chứng minh là sự

may mà cũng không may. Thể thao cũng đã đƣợc sử dụng nhƣ một công cụ mang

tính trừng phạt của các nhà chính trị hoặc nhƣ một sắc lệnh hay lời ban bố cấm chống

lại một nhà nƣớc đang nhắm tới; hoặc các quốc gia có thể thƣờng xuyên phản đối

chống lại hoặc tẩy chay sự kiện thể thao lớn, điều này đã khiến Orwell gọi nó là

―Chiến tranh lạnh‖.61 Thể thao là bộ phận của văn hóa xã hội, bị chính trị, kinh tế xã

hội làm hạn chế, phục vụ cho chính trị, kinh tế xã hội.62

1.2.1.5. Ngoại giao thể thao

Muốn hiểu biết sâu sắc ngoại giao thể thao thì phải hiểu biết nguồn gốc ngoại

giao thể thao, mối quan hệ ngoại giao thể thao với ―ngoại giao tổng thể‖, ―ngoại

giao công chúng‖ là không thể thiếu.

 Nguồn gốc ngoại giao thể thao

Giữa thế kỷ 15 đến thế kỷ 17, sự mở rộng của chủ nghĩa tƣ bản phƣơng Tây

tăng mạnh, thể chế quốc tế từng bƣớc hình thành. Sự giao lƣu thể thao bắt đầu mang

tính quốc tế. Hình thức giao lƣu thể thao đã thay đổi, không những bao gồm hình

thức dân gian mà còn bao gồm hình thức lấy quốc gia làm chủ đạo. Hình thức lấy

quốc gia làm chủ đạo đã chiếm vị trí chủ lƣu trong ngoại giao tổng thể quốc gia.

Trong quá trình phát triển xã hội, tác dụng của giao lƣu thể thao ngày càng

60Cha, Beyond the Final Score, p. 28. 61George Orwell, ‗The Sporting Spirit‘, in The Penguin Essays of George Orwell (New York: Penguin, 1994), p. 321, quoted in Cha, Beyond the Final Score, p. 8; and Danyel Reiche, ‗War Minus the Shooting? The Politics of Sport in Lebanon as a Unique Case in Comparative Politics‘, Third World Quarterly, no. 32, 2011, pp. 261-277 .

62宋雪读〃国读体育交流读开拓新中国外交局面的读史作用与未来展望〃首都体育学院学读〃2002（2）：9

tăng. Các nƣớc phát huy chức năng của thể thao, giới thiệu cho cả thế giới đặc sắc

của nƣớc mình. Cách thức ngoại giao thể thao không ngừng đổi mới. Các nƣớc giới

thiệu bản thân cho nƣớc khác nhìn thấy truyền thống văn hóa và hệ giá trị của nƣớc

mình, giúp nƣớc khác nhận biết và hiểu sâu sắc hơn về nƣớc mình.

Sau khi thể thao kết hợp với chính trị, thể thao từ trạng thái bị động sang trạng

thái chủ động. Theo xu thế phát triển toàn cầu hóa kinh tế, chính trị, hình thức ngoại

giao mới – ngoại giao thể thao xuất hiện. Sau khi thể thao phát triển chín muồi và

mang lại ảnh hƣởng quốc tế rất lớn, ngoại giao thể thao mới bắt đầu thịnh vƣợng.

Trƣớc tiên, thể thao quốc tế hiện tại không thu hút sự chú ý của con ngƣời, con

ngƣời coi Olympic là trò đùa. Nhƣng cuối cùng đại hội Olympic trở thành đại diện

của đại hội thể thao quốc tế hiện đại, nó phù hợp với sự phát triển văn hóa, kinh tế

của xã hội hiện tại, thúc đẩy phát triển hài hòa của thân thể tâm lý nhân loại, thúc

đẩy phát triển hòa bình cộng đồng quốc tế. Đặc biệt là sau chiến tranh thế giới thứ

hai, phạm vi thể thao quốc tế không ngừng mở rộng, đƣợc đƣa vào chiến lƣợc quốc

gia, ngoại giao thể thao bắt đầu thu hút sự chú ý của mọi ngƣời. Hiện nay, ngoại

giao thể thao đã tăng cƣờng giao lƣu quốc tế, tăng nhiều tin cậy.

 Mối quan hệ ngoại giao thể thao với ngoại giao tổng thể

Hình thức ngoại giao tổng thể phong phú đa dạng, ngoại giao thể thao là một

trong những hình thức biểu hiện của ngoại giao tổng thể. Ngoại giao thể thao phụ

thuộc vào ngoại giao tổng thể. Giao lƣu thể thao quốc tế không ngừng phát triển.

Những vận động viên đến từ các nƣớc khác nhau, khu vực khác nhau, chế độ xã hội

khác nhau, dân tộc khác nhau, chủng tộc khác nhau, ngôn ngữ khác nhau, thông qua

thể thao tăng cƣờng giao lƣu với nhau.

 Mối quan hệ ngoại giao thể thao với ngoại giao công chúng

Ngoại giao công chúng là sự giao lƣu với công chúng nƣớc ngoài, thiết lập

63 Cull, Nicholas (Apr 18, 2006). "'Public Diplomacy' Before Gullion: The Evolution of a Phrase". USC Public Diplomacy. University of Southern California.Retrieved September 26, 2014.

một cuộc đối thoại để tuyên truyền và tăng sức ảnh hƣởng.63 Truyển tải thông tin và

truyền bá những hình ảnh tích cực chỉ là một phần của ngoại giao công chúng, tuy

nhiên ngoại giao công chúng còn liên quan đến xây dựng những quan hệ lâu dài

nhằm kiến tạo môi trƣờng khả dĩ cho chính sách nhà nƣớc.64

Thể thao là một trong những ngôn ngữ thông dụng thế giới, thể thao là một

phƣơng thức hiệu quả trong quá trình giao lƣu quốc tế. Chúng ta có thể nhìn thấy,

khi các nƣớc hành ngoại giao đều coi thể thao là một phƣơng thức tốt đẹp, cho nên

ngoại giao thể thao phát huy tác dụng rất lớn trong giao lƣu văn hóa quốc gia, thiết

lập hình tƣợng quốc gia và cải thiện quan hệ quốc tế, ngoại giao thể thao trở thành

cầu nối giao lƣu giữa nhân dân các nƣớc.

Trong bài ―Sports diplomacy: A brief overview of the history‖, David

Macintosh và Thomas Hawes nhớ lại lịch sử Canada áp dụng thể thao trong ngoại

giao công chúng, họ thấy rằng ―ngoại giao khúc côn cầu trên sân băng‖ đã phát huy

tác dụng quan trọng trong cải thiện quan hệ hai nƣớc Liên Xô và Canada, họ thấy

ngoại giao thể thao là một bộ phận cấu thành của ngoại giao công chúng.65 David

Devises thấy ngoại giao thể thao là bộ phận cấu thành của ngoại giao công chúng,

trong ―ngoại giao bóng bàn‖ thế kỷ trƣớc, đội bóng bàn Mỹ là chủ thể ngoại giao

công cộng, phát huy tác dụng quan trọng.66

Chủ thể ngoại giao thể thao là chính phủ quốc gia, nhƣng nhân dân là chủ

thể trực tiếp tham gia hoạt động ngoại giao thể thao. Nhìn từ góc độ này, nói

ngoại giao thể thao thuộc về ngoại giao chính phủ có thể thấy rõ sự nông cạn,

thậm chí miễn cƣỡng phụ họa. Nếu ngoại giao thể thao thuộc về ngoại giao

công chúng thì thích hợp hơn. Vì mục đích căn bản của ngoại giao công chúng

là tăng cƣờng giao lƣu giữa nhân dân các nƣớc.

 Ngoại giao thể thao

64Phần 2: ngoại giao công cộng http://www.baomoi.com/Phan-2-Ngoai-giao-cong-chung/119/6660785.epi ,20/7/2011 65Macintosh, Hawes: ―Sports diplomacy: a brief overview of the history‖. 66Devises: ―Ping Pong Diplomacy‖. Smithsonian Magazine April 2002

Trong ―Đại từ điển ngoại giao thế giới‖ do Qian Qicheng chủ biên, định nghĩa

ngoại giao thể thao là giao lƣu thể thao đối ngoại của bộ môn thể thao hoặc tổ chức

thể thao của một nƣớc nhằm thúc đẩy mối quan hệ giữa các nƣớc.67 Li Defang bổ

xung thêm định nghĩa của Qian Qicheng thấy rằng ngoại giao thể thao là một

phƣơng thức ngoại giao mới, thông qua các hoạt động nhƣ giao lƣu thể thao, thi đấu

thể thao, xuất khẩu văn hóa thể thao để thúc đẩy hiểu biết và tin cậy giữa các nƣớc,

cuối cùng đạt mục tiêu bảo vệ lợi ích quốc gia, cải thiện quan hệ giữa các nƣớc,

thực hiện chính sách ngoại giao.68 Alex Laverty thấy rằng ngoại giao thể thao là

cách thức áp dụng thể thao để ảnh hƣởng mối quan hệ giữa thể thao, xã hội và chính

trị, ngoại giao thể thao có tác dụng vƣợt qua sự khác biệt văn hóa, đoàn kết nhân

loại.69 Ngoài ra, đa số học giả mƣợn quan điểm của Ủy ban giáo dục và văn hóa

Quốc hội Mỹ, tức là ―ngoại giao thể thao là sự áp dụng nút quan hệ của nhân loại

trong thể thao để xây cầu nối cho sự khác biệt của quốc gia và văn hóa. Tham gia

các hoạt động thể thao có thể rèn luyện sức lãnh đạo, khả năng hợp tác của con

ngƣời, khiến cho mọi ngƣời tuân theo quy tắc và tôn trọng lẫn nhau.

Có thể hiểu, ngoại giao thể thao là phƣơng thức ngoại giao mới, là hoạt động

đối thoại của các quốc gia chủ quyền với các tổ chức thể thao quốc tế, các chính

phủ và các bộ môn thể thao nƣớc khác, thông qua các phƣơng thức nhƣ triển khai

giao lƣu thể thao, cuộc thi đấu thể thao, xuất khẩu văn hóa thể thao... nhằm tăng

cƣờng sự tin cậy và hiểu biết giữa nhân dân các nƣớc, bảo vệ chủ quyền và lợi ích

quốc gia, cải thiện quan hệ quốc tế, trên cơ sở đó các quốc gia đạt mục tiêu mong

muốn trong chính sách đối ngoại.

 Đặc trƣng ngoại giao thể thao

Ngoại giao thể thao đã phát huy tác dụng trong sự giao lƣu giữa các quốc gia,

67读其琛〄世界外交大辞典[G]〄北京：世界知读出版社〃2005：1999

68李德芳〃体育外交的作用及其运用—以北京奥运会读例【J】〃《读代国读关系》〃2008 年第 10 期〃55-60

69Arnaud.Pỉerre and James Riordan.Sport and International Politics. London;E&FN Spon,1998

ngày càng đƣợc coi trọng. Nó có những đặc điểm nhƣ sau:

Tính nhân dân. Ngoại giao thể thao xuất phát từ nguyện vọng yêu cầu hòa

bình của nhân dân, không phân biệt dân tộc, chủng tộc, quốc giới, địa vị xã hội...

thông qua giao lƣu thể thao để thúc đẩy hợp tác, đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân

các nƣớc, cuối cùng thúc đẩy cải thiện và phát triển mối quan hệ giữa các nƣớc.

Tính nhân dân làm cho ngoại giao thể thao có cơ sở vững chắc.

Tính ổn định. Vì xung đột lợi ích về mặt chính trị và kinh tế, mối quan hệ

giữa các nƣớc thay đổi. Ngoại giao thể thao chú trọng giao lƣu thể thao giữa các

nƣớc, lập quan hệ hữu nghị giữa các nƣớc. So với phƣơng thức ngoại giao khác nhƣ

chính trị, quân sự, kinh tế... áp dụng phƣơng thức thể thao xử lý vấn đề trong quan

hệ quốc tế, quốc gia đảm nhiệm ít rủi ro, ổn định hơn. Với sự gia tăng dân số và

triển khai các hoạt động ngoại giao thể thao, khiến cho nền tảng cơ sở ngoại giao

tổng thể vững chắc hơn.

Tính linh hoạt. Nó là một đặc điểm nổi bật của ngoại giao thể thao khác biệt với

những hình thức ngoại giao khác. Ngoại giao thể thao dần dần thiết lập mối quan hệ

hữu nghị giữa nhân dân hai nƣớc. Trái với ngoại giao thể thao, ngoại giao chính phủ

không nhất thiết trở thành bạn bè, quan trọng nhất là hoàn thiện hiệp định và nhiệm vụ

phù hợp lợi ích quốc gia. Khi quan hệ hai nƣớc vào giai đoạn thoái trào, cách thức

chính trị và kinh tế đều hết hiệu lực, khi đó thể thao có thể trở thành công cụ cải thiện

quan hệ hai nƣớc. Ngoại giao thể thao không những là cách thức giao lƣu với một số

nƣớc chƣa thiết lập quan hệ với nhau, mà còn là cách thức giao lƣu với nhân dân nƣớc

khác khi quan hệ giữa các nƣớc căng thẳng, cuối cùng cải thiện quan hệ giữa các nƣớc

mà ngoại giao chính phủ không thể đạt đƣợc. Khi quan hệ hai nƣớc đến mức thân thiết

có thể triển khai các hoạt động ngoại giao với trình độ cao hơn để thúc đẩy quan hệ

giữa các nƣớc thân mật và ổn định hơn, tăng cƣờng tin cậy và hiểu biết.

Tính hai mặt. Trên một phƣơng diện, ngoại giao thể thao là một trong những

cách thức ngoại giao, nhƣng nó có tính phụ thuộc nhất định. Hình thức triển khai,

phạm vi và mục đích triển khai của nó đều bị ảnh hƣởng của ngoại giao tổng thể

quốc gia. Bên cạnh đó, ngoại giao thể thao mang tính độc lập. Trong quá trình ngoại

giao, ngoại giao thể thao thông qua các hình thức hoạt động thể thao phát huy tác

dụng mà hình thức ngoại giao khác không thể đạt đƣợc.

1.2.2.Ngoại giao thể thao với tư cách là sức mạnh mềm

1.2.2.1. Sức mạnh mềm Trung Quốc

Sức mạnh mềm là một khái niệm do giáo sƣ ngƣời Mỹ Joseph Samuel Nye, Jr

tại đại học Harvard đƣa ra lần đầu tiên trong một quyển sách phát hành năm 1990,

Bound to Lead: The Changing Nature of American Power. Ông giải thích rõ hơn về

khái niệm này trong quyển sách phát hành năm 2004, Soft Power: The Means to

Success in World Politics. Hiện nay, thuật ngữ này đƣợc các nhà phân tích và chính

trị gia sử dụng rộng rãi trên khắp thế giới.70

Ông Joseph Nye nói rằng sức mạnh mềm là khả năng đoạt lấy thứ mình

muốn thông qua sức hấp dẫn thay vì ép buộc. Nó xuất phát từ sự hấp dẫn về văn hóa,

tƣ tƣởng chính trị và các chính sách của một quốc gia. Ông cho rằng, sức mạnh

mềm có thể xem là ―phƣơng diện thứ hai của quyền lực, nghĩa là một quốc gia có

thể đạt đƣợc những điều họ muốn trong chính trị quốc tế là do các nƣớc khác tự

nguyện làm theo, họ ngƣỡng mộ giá trị của quốc gia, muốn học theo tấm gƣơng đó,

khát vọng đạt tới sự phồn vinh và mở cửa nhƣ vậy.‖71 Nye kết luận cho rằng, ―Xét

từ góc độ hành vi, sức mạnh mềm là sức hấp dẫn. Xét từ góc độ nguồn tài nguyên,

sức mạnh mềm là tài nguyên sản sinh ra sức hấp dẫn‖.72 Sức mạnh mềm có ba

nguồn lực chính: Văn hóa quốc gia, hệ giá trị quốc gia, chính sách quốc gia.

Sức mạnh mềm đã đƣợc sử dụng phổ biến trong lịch sử mấy nghìn năm qua

các triều đại phong kiến Trung Hoa, điển hình nhƣ binh pháp Tôn Tử ―Không đánh

mà khuất phục lòng ngƣời‖, nhƣng cho đến nay Trung Quốc vẫn đang trên đƣờng

xây dựng khung lý luận sức mạnh mềm mang đặc sắc riêng của Trung Quốc. Sức

70Soft power, http://en.wikipedia.org/wiki/Soft_power 71Joseph S.Nye,Jr.,Soft Power:The means to success in World Politics,New Yorrk:Public Affairs,2004 72Joseph S.Nye,Jr.,Soft Power:The means to success in World Politics,New Yorrk:Public Affairs,2004. Đã dẫn

mạnh mềm đƣợc nêu ra sớm nhất là trong bài ―sức mạnh mềm với tƣ cách là văn

hóa của sức mạnh quốc gia‖ của Wang Huning vào năm 1993, ông cho rằng văn hóa

là một sức mạnh mềm, là khái niệm mới nhất trong chính trị quốc tế hiện nay. Sức

mạnh mềm dựa vào xu thế phát triển văn hóa và hệ giá trị quốc tế. Năm 2006, thuật

ngữ ―sức mạnh mềm‖ lần đầu tiên xuất hiện chính thức trong văn kiện của Đảng

Cộng sản Trung Quốc. Trên tinh thần kết hợp lý thuyết của J.Nye với sức mạnh

mềm mang đặc trƣng Trung Quốc. Lần đầu tiên, trong văn kiện đại hội XVII Đảng

Cộng sản Trung Quốc đã đi đến khẳng định ―sức mạnh mềm là bộ phận cấu thành

quan trọng của sức mạnh tổng hợp quốc gia cũng nhƣ sức cạnh tranh quốc tế của

đất nƣớc‖. Theo đó, sức mạnh mềm Trung Quốc đƣợc hiểu là loại sức mạnh bao

gồm những nguồn lực ngoài quân sự và an ninh nhƣ: Văn hóa, ngoại giao, giá trị

quan chính trị, tài trợ kinh tế... Văn kiện Đại hội XVIII tiếp tục nhấn mạnh ―Phải

thúc đẩy đại phồn vinh, đại phát triển văn hóa xã hội chủ nghĩa, dấy lên làn sóng

văn hóa xã hội chủ nghĩa mới, nâng cao sức mạnh mềm văn hóa quốc gia...‖73 Khi

sức mạnh mềm trở thành chủ đề nóng đƣợc thảo luận sôi nổi ở phƣơng Tây, nó cũng

đã thu hút sự quan tâm của giới học thuật Trung Quốc, nhằm tiến tới xây dựng hệ

thống lý luận sức mạnh mềm ―mang đặc sắc Trung Quốc‖. Học giả Trung Quốc

thảo luận về sức mạnh mềm theo nhiều hƣớng sau: Mở rộng định nghĩa sức

mạnh mềm của J. Nye và ―Trung Quốc hóa‖ khái niệm; xác định nguồn lực của

sức mạnh mềm; xác định vai trò của sức mạnh mềm trong sức mạnh tổng hợp

quốc gia.74

1.2.2.2. Ngoại giao thể thao là một trong những cách thức của sức mạnh mềm

Ngoại giao thể thao thông qua các hoạt động thể thao mà sinh ra tƣ tƣởng,

chính trị, sức hấp dẫn văn hóa, tinh thần đều thuộc về phạm trù sức mạnh mềm. Sức

mạnh mềm ngoại giao thể thao đã trở thành một bộ phận quan trọng để cân nhắc

73Báo cáo Chính trị Đại hội 18 Đảng Cộng Sản Trung Quốc 74Nguyễn Thị Thu Phƣơng (2013), Sự trỗi dậy về sức mạnh mềm của Trung Quốc và những vấn đề dặt ra cho Việt Nam, Nxb từ điển bách khoa, Hà Nội,tr.26

sức mạnh mềm quốc gia và sức mạnh tổng hợp quốc gia. Hiện nay, các nƣớc trên

thế giới đã nhận thức đến sự đe dọa của sức mạnh mềm ngoại giao thể thao và coi

ngoại giao thể thao là một trong những hình thức biểu hiện của sức mạnh mềm.

Ngoại giao thể thao là phƣơng tiện quan trọng để giới thiệu đất nƣớc, văn hóa

và con ngƣời Trung Quốc. Thông qua tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế, nhân dân

các nƣớc sang Trung Quốc có thể cảm thấy Trung Quốc hiện tại, say mê, ổn định...

Xuất khẩu văn hóa thể thao là nội dung quan trọng của ngoại giao thể thao, Trung

Quốc thông qua ngoại giao thể thao để tuyên truyền văn hóa đất nƣớc. Viện trợ thể

thao cũng là nội dung quan trọng của ngoại giao thể thao, Trung Quốc là nƣớc đang

phát triển lớn nhất, đã viện trợ thể thao nhiều cho những nƣớc thế giới thứ ba, đã lập

hình tƣợng tốt đẹp trên quốc tế. Trong quá trình tham gia và tổ chức các sự kiện thể

thao, cả thế giới đã thấy nhân dân Trung Quốc nhiệt tình, hữu nghị, tự tin, kiên trì...

Vì tính rộng rãi và tính xuyên quốc gia của ngƣời tham gia các sự kiện thể

thao quốc tế, ngoại giao thể thao trở thành cầu nối gắn bó con ngƣời và nhân dân

Trung Quốc. Các sự kiện thể thao quốc tế đã xây cầu nối đối thoại và giao lƣu giữa

nhân dân các nƣớc. Thể thao là ―ngôn ngữ cơ thể‖ cho cả thế giới hiểu đƣợc, khắc

phục trở ngại giao lƣu. Ngoài ra, nhân dân là chủ thể trực tiếp của các hoạt động

ngoại giao thể thao, chủ thể của ngoại giao thể thao không phân biệt quốc tịch,

chủng tộc, giai cấp... Các sự kiện thể thao lấy hữu nghị, hòa bình, chính nghĩa làm

tôn chỉ, không ngừng tăng tình cảm hữu nghị giữa nhân dân các nƣớc.

Ngoại giao thể thao nâng cao hình tƣợng quốc gia. Hình tƣợng quốc gia đã có

tác dụng tới trình độ sức mạnh mềm. Đối ngoại, hình tƣợng quốc gia nâng cao sức

cạnh tranh quốc gia, tăng quyền phát ngôn trong sự vụ quốc tế; đối nội, hình tƣợng

quốc gia nâng cao sức ngƣng tụ dân tộc, tăng tinh thần ái quốc. Ngoại giao thể thao

là cách thức trực tiếp, hiệu quả nhất để nâng cao hình tƣợng quốc gia. Ngoại giao

thể hao thu hút sự chú ý của truyền thông, truyền thông trở thành phƣơng thức tốt

nhất thiết lập và truyền bá hình ảnh quốc gia. Văn hóa truyền thống Trung Quốc và

biểu hiện tốt của các vận động viên Trung Quốc trong các sự kiện thể thao quốc tế

làm cho cộng đồng quốc tế và nhân dân các nƣớc đi sâu hơn vào tìm hiểu Trung

Quốc và hiểu biết Trung Quốc hơn. Phẩm chất của khán giả và ngƣời tình nguyện

cũng thể hiện hình tƣợng quốc gia. Đặc biệt là tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế

trong nƣớc, có thể cho cả thế giới nhìn thấy hình tƣợng phát triển của Trung Quốc.

Chẳng hạn, thành công tổ chức Olympic Bắc Kinh đã phản ánh Trung Quốc giành

đƣợc nhiều thành tựu sau cải cách mở cửa. Nếu không có những tiến bộ về tinh thần

và vật chất trong suốt 30 năm qua, Trung Quốc khó có thể đạt mục tiêu tổ chức một

kỳ Olympic tiêu chuẩn cao và độc đáo nhƣ vậy. Olympic Bắc Kinh đã giúp thế giới

hiểu biết hơn về hệ thống xã hội và đƣờng lối phát triển của Trung Quốc, tạo thêm

động lực thúc đẩy Trung Quốc mở cửa hòa mình với thế giới.

Ngoại giao thể thao là sân khấu thể hiện sức mạnh ngoại giao. Năm nguyên

tắc chung sống hòa bình đã xác lập nguyên tắc đối ngoại của Trung Quốc, sự trỗi

dậy của thể thao Trung Quốc là phƣơng thức tốt nhất để vứt bỏ hoàn toàn xƣng hô

sỉ nhục ―Đông Á bệnh nhân‖. Thể thao Trung Quốc thông qua truyền hình, phim

ảnh, đài phát thanh và báo chí... cho nhân dân nƣớc khác nhìn thấy Trung Quốc phát

triển ngày càng mạnh. Đại hội thể thao đƣợc tổ chức trong nƣớc trở thành một danh

thiếp mạ vàng.

1.3.Khái quát về sức mạnh mềm qua ngoại giao thể thao của Trung Quốc trƣớc

năm 2000

1.3.1. Trước khi thành lập CHND Trung Hoa

Cổ đại, vì giao thông của Trung Quốc với phƣơng Tây không thuận tiện và bị

hạn chế bởi khoa học kỹ thuật, sự giao lƣu Trung Quốc với phƣơng Tây rất ít, cho

nên Trung Quốc chủ yếu giao lƣu thể thao với các nƣớc láng giềng nhƣ Nhật Bản,

Bắc Triều Tiên, Ấn Độ, các nƣớc Đông Nam Á... Sau đó nhà Thanh đóng cửa, ngoại

giao thể thao Trung Quốc trì trệ. Sau chiến tranh Nha Phiến lần thứ nhất năm 1840,

―đạn pháo‖ phƣơng Tây mở toang cánh cửa nhà Thanh. Trong thời kỳ phong trào

Dƣơng Vụ, với sự gia tăng của lƣu học sinh Trung Quốc tại phƣơng Tây và nhà

truyền giáo phƣơng Tây vào Trung Quốc, giao lƣu thể thao gia tăng. Thời kỳ Trung

Hoa Dân Quốc, giao lƣu thể thao của Trung Quốc gia tăng. Năm 1913 đại hội thể

thao Viễn Đông lần thứ 1 đƣợc tổ chức tại Manila, có 26 cầu thủ của đội điền kinh

Trung Hoa tham gia và giành đƣợc 36 điểm. Tháng 6 năm 1922, nhà ngoại giao cao

cấp Trung Hoa Dân Quốc Ông Vƣơng Chính Đình trúng cử ủy viên của Ủy ban

Olympic quốc tế tại đại hội Ủy ban Olympic quốc tế lần thứ 21 tại Pa-ri (Pháp), ông

là ngƣời Trung Quốc đầu tiên đảm nhiệm chức vụ tại tổ chức thể thao quốc tế.75

Cùng năm, Hiệp hội thể thao nghệ thuật nghiệp dƣ đƣợc thiết lập tại Bắc Kinh, đây

là tổ chức thể thao mang tính toàn quốc. Năm 1928, Trung Quốc tham gia đại hội

Olympic mùa hè khoá 9 tại thủ đô Amsterdam (Hà Lan). Năm 1931, Ủy ban

Olympic quốc tế thừa nhận chính thức ―Hội thúc đẩy thể thao toàn quốc Trung Hoa‖

là Ủy ban Olympic Trung Quốc. Năm 1939, Khổng Tƣờng Hy trúng cử ủy viên của

Ủy ban Olympic quốc tế. Năm 1947, Đồng Thủ Nghĩa trúng cử ủy viên của Ủy ban

Olympic quốc tế. Thời kỳ này, ngoại giao thể thao lên một tầm cao mới, cải cách bộ

môn thể thao, doanh nghiệp thể thao giành đƣợc kết quả tốt.76 Với sự gia tăng của

ngoại giao thể thao, có nhiều môn thể thao đƣợc truyền vào Trung Quốc.

1.3.2.Thời kỳ đầu thành lập CHND Trung Hoa (năm 1949-năm 1978)

Thời kỳ đầu thành lập CHND Trung Hoa, tài chính Chính phủ rất khó khăn,

nhƣng các nhà lãnh đạo cấp cao nhƣ Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai rất ủng hộ phát

triển sự nghiệp thể thao. Ngày 26 tháng 10 năm 1949, CHND Trung Hoa chƣa

thành lập đến một tháng thì chuẩn bị thành lập Hội tổng thể thao Trung Hoa, lần

lƣợt thành lập 23 liên đoàn thể thao quốc gia, đã đặt nền tảng cho giao lƣu thể thao

đối ngoại, thúc đẩy phát triển sự nghiệp Olympic quốc gia. Tháng 6 năm 1952, Hội

tổng thể thao Trung Hoa thành lập tại Bắc Kinh.77 Tháng 7 năm 1952, đại hội

75王正廷〃http://baike.baidu.com/view/100416.htm

76读帆〃提升我国读读力读域下的体育外交研究【D】〃山读读范大学〃2014-5

77中读全国体育读会〃http://baike.baidu.com/view/56435.htm

Olympic lần thứ 15 tổ chức tại thủ đô Helsinki (Phần Lan), CHND Trung Hoa lần

đầu tiên phái đoàn đại biểu tham gia. Năm 1956, Hội tổng thể thao Trung Hoa

chuẩn bị tham gia đại hội Olympic lần thứ 16 tại Melbourn (Australia), nhƣng Ủy

ban Olympic quốc tế cho phép Đài Loan với tƣ cách là phái đoàn Trung Hoa Dân

Quốc tham gia đại hội này, nhƣ vậy phái đoàn Trung Quốc không tham gia đại hội

Olympic kỳ này. Bắt đầu từ năm 1958, Trung Quốc không liên lạc với Ủy ban

Olympic quốc tế đạt 21 năm.78 Nhƣng trong thời kỳ đó, Trung Quốc giao lƣu hợp

tác những môn thể thao với Liên Xô, Czechoslovakia, Hungary, các nƣớc Đông Âu,

cũng nhƣ giao lƣu hợp tác về giáo dục thể thao, huấn luyện các môn thể thao, thiết

lập các cơ quan quản lý, thăm hỏi với nhau. Trong đó, ―ngoại giao bóng bàn‖ có thể

coi là điền hình, thông qua môn bóng bàn để lặp lại quan hệ hai nƣớc Trung Mỹ

trong lĩnh vực ngoại giao thể thao.79 Trong thời kỳ này, đối tƣợng ngoại giao thể

thao của Trung Quốc chủ yếu là Liên Xô và các nƣớc xã hội chủ nghĩa của Đông

Âu. Sau thập kỷ 70, Trung Quốc giao lƣu với các nƣớc mới trỗi dậy của châu Á,

châu Phi. ―Cách mạng văn hóa‖ của Trung Quốc mang lại những ảnh hƣởng tiêu

cực tới sự nghiệp xã hội chủ nghĩa, cuối thập kỷ 60, ngoại giao thể thao Trung Quốc

giảm mạnh, nhƣng từ khi phong trào này kết thúc, ngoại giao thể thao Trung Quốc

lại có sự gia tăng nhanh chóng.80

1.3.3. Từ cải cách mở cửa đến năm 1999

Sau cải cách mở cửa, đặc biệt là sau Đại hội lần thứ 3 BCH Trung ƣơng Đảng

khóa 11, ngoại giao thể thao Trung Quốc bƣớc vào thời kỳ mới. Thể thao tiến vào

thời kỳ phát triển nhanh nhất, huy hoàng nhất. Năm 1979, quan hệ Trung Quốc với

Ủy ban Olympic quốc tế đƣợc khôi phục chính thức, thể thao Trung Quốc trở thành

78中国奥运史〃http://baike.baidu.com/view/1168960.htm

79Ngoại giao bóng bàn' từng diễn ra nhƣ thế nào? http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/ngoai-giao-bong-ban-tung-dien-ra-

nhu-the-nao-2068081.html〃11/4/2006

80读益读〃中国当代外交史（1949-2001）〃北京：中国青年出版社〃2002:261

một bộ phận quan trọng của phong trào Olympic. Các ủy viên của Ủy ban Olympic

quốc tế xác nhận Ủy ban Olympic của nƣớc CHND Trung Hoa gọi là ―Ủy ban

Olympic Trung Quốc‖, sử dụng quốc ca và quốc kỳ của nƣớc CHND Trung Hoa. Ủy

ban Olympic tại Đài Bắc gọi là ―Ủy ban Olympic Đài Bắc của Trung Quốc‖, không

đƣợc sử dụng quốc kỳ, quốc ca cũ, phải đợi Ủy ban Olympic quốc tế cho phép.81

Hết năm 1984, Trung Quốc đã gia nhập vào 52 tổ chức thể thao quốc tế và

đảm nhiệm lãnh đạo trong 15 tổ chức thể thao quốc tế, gia nhập vào 28 tổ chức thể thao Châu Á và đảm nhiệm lãnh đạo trong 20 tổ chức thể thao Châu Á.82 Đến năm

1989, Trung Quốc đã gia nhập 74 tổ chức thể thao quốc tế và 38 tổ chức thể thao Châu Á.83 Trung Quốc gia nhập các tổ chức thể thao quốc tế đã phản ánh trình độ

cải cách mở cửa và sự phát triển quan hệ đối ngoại của Trung Quốc. Số ngƣời Trung

Quốc đảm nhiệm chức vụ tại các tổ chức thể thao quốc tế ngày càng tăng, đã mang

lại ảnh hƣởng trong giới thể thao quốc tế, thể hiện tinh thần dân tộc Trung Quốc,

đồng thời phản ánh sức mạnh thể thao Trung Quốc thậm trí phản ánh sự gia tăng

của sức mạnh mềm quốc gia, Trung Quốc đã từ ―Đông Á bệnh phu‖ đến cƣờng

quốc thể thao trên thế giới.

Sau cải cách mở cửa, giao lƣu thể thao đối ngoại rất sôi nổi. Từ năm 1949 đến

năm 1984, Trung Quốc đã giao lƣu thể thao hơn 6000 lần với 152 nƣớc và khu vực,

có gần 90000 ngƣời tham gia.84 Từ năm 1980 đến năm 1984, mỗi năm Trung Quốc

có hơn 7000 ngƣời tham gia các hoạt động ngoại giao thể thao khoảng hơn 500 lần,

81任海〃奥林匹克运读〃北京：北京体育出版社〃2005:404

82当代中国读读读读部主读〃当代中国体育〃597-601

83中国体育读展情况〃http://www.chinasfa,net/lshg/xzgty/zgtyfz.htm

84当代中国读读读读部主读〃当代中国体育〃597-601

85谷世权〃中国体育史〃383

tăng 1 lần so với thập kỷ 70.85 Đến năm 1989, Trung Quốc có hơn 100000 ngƣời

giao lƣu thể thao với hơn 150 nƣớc và khu vực hơn 8000 lần.86 Trung Quốc cũng tổ

chức các loại hình đại hội thể thao, đặc biệt là Á vận hội lần thứ 11 năm 1990 tổ

chức thành công tại Bắc Kinh, đã thu hút sự chú ý của nƣớc khác. Sau khi khôi

phục địa vị Olympic, Trung Quốc đã tham gia Olympic mùa đông lần thứ 13 năm

1980 và Olympic mùa hè lần thứ 23 năm 1984 tại Mỹ, Trung Quốc giành đƣợc đột

phá. Bắt đầu từ thập kỷ 90, ngoại giao thể thao lên một tầm cao mới, Trung Quốc

với các tổ chức thể thao quốc tế ngày càng thân thiện, phát huy tác dụng to lớn

trong các sự vụ thể thao quốc tế.

số lần tham gia ngoại giao thể thao

500 400 300 200 100 0

số lƣợng nhà nƣớc và khu vực tham gia ngoại giao thể thao

7 5 9 1

7 7 9 1

9 4 9 1

1 5 9 1

3 5 9 1

5 5 9 1

9 5 9 1

1 6 9 1

3 6 9 1

5 6 9 1

7 6 9 1

9 6 9 1

1 7 9 1

3 7 9 1

5 7 9 1

9 7 9 1

Bảng 1.2. Xu thế ngoại giao thể thao Trung Quốc thập kỷ 80-90 thế kỷ 20

8000

6000

số lần tham gia ngoại giao thể thao

4000

2000

số lƣợng nƣớc và khu vực tham gia ngoại giao thể thao

19771979198119831985198719891991199319951997

Bảng 1.1. Xu thế ngoại giao thể thao Trung Quốc thập kỷ 50-70 thế kỷ 20

(nguồn: Zheng Hua, tr.21, The study of the developing mode of sports diplomacy of China from the perspective of new public doplomacy, 17/12/2012 ) Theo lịch sử, chúng ta có thể nhìn thấy ngoại giao thể thao Trung Quốc đồng

bộ với sự phát triển của ngoại giao tổng thể Trung Quốc. Thời kỳ đầu thành lập

CHND Trung Quốc, chính sách ngoại giao lấy ―nghiêng về một bên‖ làm nòng cốt,

86我国与外国体育活读交往情况〃http://www.stats.gov.cn/yearbook/1999/u09c.htm

gồm ―xóa bỏ hoàn toàn tàn tích làm lại từ đầu‖, ―quét sạch tàn dƣ rồi mới thiết lập

quan hệ ngoại giao‖ và ―nghiêng về một bên (nghiêng về phe xã hội chủ nghĩa do

Liên Xô đứng đầu)‖.87 Sự giao lƣu thể thao đối ngoại của Trung Quốc có thể tăng

cƣờng hữu nghị và đoàn kết với các nƣớc xã hội chủ nghĩa, nhƣng quy mô, phạm vi

ngoại giao thể thao nhỏ. Đến cuối thập kỷ 50 và đầu thập kỷ 60, quan hệ Trung

Quốc với Liên Xô xấu đi, nhƣng phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ,

đối tƣợng ngoại giao Trung Quốc chuyển vào các nƣớc Chủ nghĩa dân tộc mới trỗi

dậy nhƣ các nƣớc thế giới thứ ba Á-Phi-Mỹ Latinh. Từ năm 1964 đến năm 1966,

ngoại giao thể thao Trung Quốc đạt cao trào thứ nhất. Thời kỳ đầu cách mạng văn

hóa, Trung Quốc rơi vào trạng thái cô lập trên thế giới, ngoại giao thể thao bị ngƣng

đọng lại. Đến năm 1971, ngoại giao thể thao Trung Quốc rơi đến điểm thấp nhất,

nhƣng đó cũng là bƣớc ngoặt. Thập kỷ 70, Trung Quốc bình thƣờng hóa quan hệ

với Mỹ, ngoại giao thể thao Trung Quốc với các nƣớc phƣơng Tây ngày càng phát

triển. Cuối thập kỷ 70, Trung Quốc cải cách mở cửa, quy mô của ngoại giao thể

thao Trung Quốc ngày càng lớn. Cuối thập kỷ 80 đầu thập kỷ 90, ngoại giao thể

thao Trung Quốc hạ xuống bởi ngoại giao Trung Quốc gặp khó khăn, nhƣng đƣợc

khôi phục rất nhanh, sau đó ngoại giao thể thao Trung Quốc tiến vào một thời kỳ

phát triển mới, đặc biệt là từ khi Trung Quốc bình thƣờng hóa quan hệ với các nƣớc

87Tính chu kỳ trong chính sách ngoại giao Trung Quốc, http://nghiencuubiendong.vn/nghien-cuu-trung-quoc/1419-tinh- chu-k-trong-chinh-sach-ngoi-giao-trung-quc, 09/5/2010

khác, ngoại giao thể thao Trung Quốc phát triển rất nhanh.

Tiểu kết chƣơng 1

Chƣơng này chủ yếu trình bày truyền thống thể thao Trung Quốc, lấy bối

cảnh quốc tế và bối cảnh Trung Quốc để làm cơ sở cho ngoại giao thể thao. Sau đó

thông qua thảo luận và nghiên cứu khái niệm thể thao, chính trị và ngoại giao để

làm cơ sở cho ngoại giao thể thao; thông qua đó trình bày rõ và phân tích mối quan

hệ thể thao, chính trị và ngoại giao, hoàn thành trình bày rõ khái niệm ngoại giao

thể thao. Sau đó kết hợp sự lý giải và nắm bắt ngoại giao thể thao của giới học thuật,

nhƣ mối quan hệ ngoại giao thể thao với ngoại giao tổng thể và ngoại giao công

chúng, tổng kết ra khái niệm ngoại giao thể thao và đặc trƣng của nó. Chƣơng này

cũng nêu ra khái niệm sức mạnh mềm Trung Quốc và chứng minh ngoại giao thể

thao là một trong những sức mạnh mềm. Cuối cùng trình bày ba giai đoạn ngoại

giao thể thao trƣớc năm 2000, tạo cơ sở cho chƣơng sau viết ngoại giao thể thao

năm 2000 đến nay. Ngoại giao thể thao với tƣ cách là phƣơng thức ngoại giao mới,

chắc chắn nó có thể phát huy tác dụng lớn đối với nâng cao sức mạnh mềm Trung

Quốc. Chƣơng này đã đặt nền tảng cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn cho chƣơng sau.

CHƢƠNG 2：SỰ PHÁT TRIỂN NGOẠI GIAO THỂ THAO CỦA

TRUNG QUỐC NHẰM NÂNG CAO SỨC MẠNH MỀM TRONG

NHỮNG NĂM ĐẦU THẾ KỶ 21

2.1. Chính sách ngoại giao thể thao qua các giai đoạn

Theo nghĩa hẹp, chính sách ngoại giao thể thao là những biện pháp, kế hoạch,

dự án… do các bộ phận hữu quan nêu ra cho sự nghiệp thể thao đối ngoại có thể

phát triển theo hƣớng chính sách.

Đối với chính sách ngoại giao thể thao từ năm 2000 đến nay, Olympic Bắc

Kinh năm 2008 là năm có ý nghĩa sâu sắc nhất, là mốc đánh dấu quan trọng...88 Nó

mang lại ảnh hƣởng tích cực đến các lĩnh vực nhƣ chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo

dục, khoa học kỹ thuật… có tác dụng trực tiếp tới sự nghiệp phát triển thể thao.89

Chính sách ngoại giao thể thao đƣợc quán triệt và đƣợc thể hiện rõ nét sự hiệu

quả trong những hoạt động ngoại giao thể thao.

2.1.1. Chính sách ngoại giao thể thao giai đoạn năm 2000 đến năm 2008

Bƣớc vào thế kỷ 21, xu thế phát triển quốc tế và Trung Quốc có nhiều thay đổi.

Nhìn ra quốc tế, sức ảnh hƣởng của Thế vận hội ngày càng tăng. Trung Quốc qua hơn

30 năm cải cách mở cửa, sức mạnh tổng hợp tăng cƣờng. Trung Quốc trở thành một

cƣờng quốc trên thế giới và chiếm vị trí quan trọng trong hệ thống quốc tế. Ngoại giao

thể thao Trung Quốc bƣớc vào một giai đoạn phát triển mới. Trong thời kỳ này, chính

phủ Trung Quốc dựa vào sự phát triển của sự nghiệp thể thao nêu ra chính sách ngoại

88逢读聚〃改革开放的读大读程和基本读读【J】〃南开大学学读〃哲学社会科学版〃2008（2）:1-10

89熊斗寅〃北京奥运会与中国体育读展【J】〃体育与科学〃2002〃23（6）:9-13

giao thể thao: Gánh vác nghĩa vụ thể thao quốc tế, tích cực dung hòa vào thế giới.

2.1.1.1. Gánh vác nghĩa vụ thể thao quốc tế là đặc sắc của chính sách ngoại giao

thể thao thời kỳ này

Đầu tiên, Trung Quốc đảm nhiệm những vị trí quan trọng trong các kỳ tổ chức

thể thao quốc tế và quyền phát ngôn thể thao quốc tế của Trung Quốc ngày càng tăng.

Năm 2000 và năm 2008, ông Yu Zaiqing lần lƣợt trúng cử ủy viên và Phó chủ tịch

của Ủy ban Olympic quốc tế. Năm 2002, Li Lingwei trúng cử giám đốc của ban giám

đốc Liên đoàn cầu lông quốc tế. Cùng năm, Chen Wanqi trúng cử Chủ tịch Liên đoàn

bóng rổ quốc tế.90 Ngoài ra, Huo Zhenting, Deng Yaping, Gao Dianmin, Tu Mingde,

Wei Jizhong đều đảm nhiệm chức vụ tại Ủy ban Olympic quốc tế. Hiện nay, Trung

Quốc đã có hơn 410 ngƣời đảm nhiệm chức vụ tại các tổ chức thể thao quốc tế và

châu Á, đã phát huy tác dụng quan trọng trong nhiều tổ chức thể thao quốc tế.91

Thứ hai, tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế, tích cực thúc đẩy phát triển thể

thao thế giới. Năm 1999, Trung Quốc xin đăng cai Thế vận hội tổ chức năm 2008,

thông qua hai lần bỏ phiếu đã vƣợt qua Osaka, Paris, Toronto, IstaNhật Bảnul một

cách dễ dàng, và đến năm 2001 Trung Quốc đạt đƣợc quyền chủ nhà tại Thế vận hội

năm 2008.92 Trung Quốc đƣợc các nƣớc trên thế giới ủng hộ. Năm 2007, Trung Quốc

tổ chức cúp bóng đá nữ thế giới lần thứ 5, đã góp phần thúc đẩy phát triển bóng đá nữ

thế giới.93 Tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế thể hiện sức gánh vác của Trung

Quốc, cho nƣớc khác nhìn thấy hình tƣợng Trung Quốc mở cửa và tự tin hơn.

90中国与国读体育读读的关系,http://wenwen.sogou.com/z/q291504310.htm, 2011-5-31

91中国奥委会在国读读洲体育读读任读 400 余〃http://sports.sina.com.cn/o/2012-12-27/16146355311.shtml〃2012-

12-27 92Phùng Vĩnh Phù(2008), Thế vận hội Bắc Kinh- cuộc đua không trên sàn đấu, Nghiên cứu TRUNG QUốC, tập 3(số 82), tr.43-49

932007 年中国女足世界杯,http://baike.baidu.com/view/1149608.htm

Thứ ba, Trung Quốc viện trợ thể thao cho các nƣớc đang phát triển với hình

thức đa dạng. Trong thời kỳ này, hình thức viện trợ đối ngoại thể thao bao gồm

chuyên gia thể thao, trọng tài, bác sỹ, nhân viên quản lý tổ chức cuộc thi đấu, thông

tin nghiên cứu khoa học... đã thay thế phƣơng thức viện trợ đơn nhất trƣớc đó (viện

trợ dụng cụ thể thao và huấn luyện viên). Phƣơng thức giao lƣu từ dòng chảy một

chiều sang dòng chảy hai chiều.94 Viện trợ thể thao nhiều hình thức lập hình tƣợng

quốc tế của Trung Quốc, tăng cƣờng hữu nghị giữa Trung Quốc với các nƣớc khác.

2.1.1.2. Tích cực dung hòa vào thế giới là hạt nhân của chính sách ngoại giao thể

thao thời kỳ này

Trung Quốc tiếp tục duy trì ―địa vị bá chủ‖ trong giới thể thao châu Á. Trong

Thế vận hội năm 2008, Trung Quốc không những đứng đầu trong bảng huy chƣơng

vàng và bảng tổng huy chƣơng, đồng thời kéo dài khoảng cách giữa Trung Quốc với

các cƣờng quốc thể thao châu Á nhƣ Nhật Bản và Hàn Quốc, thể hiện ƣu thế thể

thao rõ ràng. Trong Á vận hội mùa đông, Trung Quốc đã từng bƣớc xây dựng và

củng cố địa vị thể thao quốc tế. Từ năm 2000 đến nay Trung Quốc đã tham gia thế

vận hội mùa hè 4 lần, từ vị trí thứ 4 đến vị trí thứ 2, thể hiện xu thế phát triển ổn

định và cƣờng thịnh. Từ năm 2000 đến nay Trung Quốc đã tham gia 4 lần Thế vận

hội mùa đông và đã từng bƣớc phát triển. Trong đại hội Olympic mùa đông năm

2002, Trung Quốc đã thực hiện bƣớc đột phá, lần đầu tiên giành đƣợc huy chƣơng

vàng.95 Năm 2002, đội bóng đá nam của Trung Quốc lần đầu tiên vào cuộc thi đấu

chung kết của cúp bóng đá thế giới, đã thực hiện giấc mơ cúp thế giới của Trung

Quốc.96 Trong hai lần đại hội Olympic năm 2004 và năm 2008 đội bóng rổ nam

Trung Quốc liên tục xếp hạng thứ 8. Năm 2008, đội bóng rổ nữ Trung Quốc tiến

94读大读〃我国体育读外援助的读史回读【D】〃吉林〃吉林大学〃2011

95中国代表读参加冬奥会读史：1980 年第一次出读〃http://sports.sohu.com/20100128/n269899616.shtml〃2010-1-28

962002 年中国男足首次参加世界杯足球读〃http://news.qq.com/a/20090728/001301.htm

vào vị trí thứ 4. Trong bối cảnh thi đấu thể thao mạnh mẽ, ƣu thế trong lĩnh vực thi

đấu thể thao đã tạo điều kiện cho chính sách ngoại giao thể thao.

―Đi ra ngoài và mời vào trong‖ (走出去〃读读来) là biện pháp mang tính đột

phá của ngoại giao thể thao trong thời kỳ này. Đầu tiên, ―binh đoàn hải ngoại‖ là

đặc sắc ngoại giao thể thao trong thời kỳ này. ―Binh đoàn hải ngoại‖ đã thể hiện sự

phát triển và tiến bộ của cuộc thi đấu thể thao Trung Quốc và thúc đẩy giao lƣu thể

thao giữa Trung Quốc với các nƣớc khác.97 Thứ hai, nghề nghiệp hóa các môn thể

thao nhƣ bóng đá, bóng rổ... là một đặc sắc khác của ngoại giao thể thao trong thời

kỳ này. Nghề nghiệp hóa thể thao có tác dụng tới giao lƣu thể thao đối ngoại, đẩy

mạnh giao lƣu giữa Trung Quốc với các nƣớc khác. Đấu vòng tròn đã thu hút

nhiều vận động viên nổi tiếng, phƣơng thức mời vào trong đã nâng cao trình độ

thể thao nghề nghiệp và mở rộng ảnh hƣởng thể thao nghề nghiệp của Trung Quốc.

Đồng thời, cũng có một số vận động viên tham gia vào liên minh nghề nghiệp thể

thao trình độ cao của nƣớc khác. Các vận động viên nhƣ Sun Juhai, Fan Zhiyi, Ma

Mingyu, Yang Chen, Li Bin, Li Jinyu, Shao Jiayi, Sun Xiang... lần lƣợt tham gia

vào đấu loại bóng đá cấp cao của châu Âu. Vận động viên bóng rổ nhƣ Yao Ming,

Wang Zhiye, Sun Yue, Yi Jianglian... lần lƣợt tham gia vào Nhật BảnA. Thông qua

phƣơng thức ―đi ra ngoài‖ đã nâng cao năng lực thi đấu của vận động viên và làm

cho cả thế giới đi sâu tìm hiểu sự nghiệp thể thao của Trung Quốc.

Tăng cƣờng giao lƣu nghiên cứu khoa học thể thao quốc tế là biện pháp của

ngoại giao thể thao thời kỳ này. Đầu tiên, Trung Quốc đã tổ chức một loạt hội nghị

khoa học thể thao. Tháng 10 năm 2007, Trung Quốc đã tổ chức hội y học thể thao

quốc tế tại Thƣợng Hải. Tháng 7 năm 2008, Trung Quốc đã tổ chức hội nghị cơ sinh

học thể thao quốc tế tại Quảng Châu...98 Thứ hai, Trung Quốc đã phổ biến với thế

97宋慧明〃戴志读〃从儒家文化中―仁‖的思想读角看中国体育的―海外兵读‖【J】〃文史博读〃2007（6）:34-35

98王荷英〃戴志读〃改革开放以来我国体育外交政策的演读研究【J】〃南京体育学院学读〃2014-2:61-65

giới về cách rèn luyện thể thao truyền thống của Trung Quốc. Năm 2003, trung tâm

quản lý khí công của Tổng cục thể thao Trung Quốc tổ chức và sáng tạo 4 phƣơng

pháp luyện khí công để tập thể dục, đồng thời tuyên truyền cho cả thế giới.99 Phổ

biến văn hóa thể thao truyền thống dân tộc của Trung Quốc cho cả thế giới, không

những làm phong phú nội dung của văn hóa thể thao thế giới mà còn nâng cao sức

ảnh hƣởng văn hóa thể thao của Trung Quốc với thế giới.

Nhìn lại chính sách ngoại giao thể thao thời kỳ này, nội dung của nó ngày

càng phong phú, thể thao xã hội, văn hóa thể thao và thể thao thi đấu cấu thành nội

dung của ngoại giao thể thao. Dƣới sự chỉ đạo của chính sách ngoại giao thể thao

này, Trung Quốc từng bƣớc xây dựng và củng cố địa vị để trở thành cƣờng quốc thể

thao, sức ảnh hƣởng quốc tế đƣợc tăng cƣờng rõ nét.

2.1.2. Chính sách ngoại giao thể thao giai đoạn năm 2009 đến nay

Sau Olympic Bắc Kinh năm 2008, sự phát triển của thể thao Trung Quốc lên

tầm cao mới. Ngày 29 tháng 9 năm 2008, Cựu Chủ tịch nƣớc Hồ Cẩm Đào đón tiếp

đoàn đại biểu Olympic và đoàn đại biểu khuyết tật Trung Quốc chỉ ra ―xây dựng

toàn diện cƣờng quốc thể thao‖, sự phát triển của sự nghiệp thể thao Trung Quốc từ

nƣớc lớn thể thao phát triển mạnh sang cƣờng quốc thể thao.100 Ngoại giao thể thao

lần đầu tiên đƣợc chú trọng trong kế hoạch 5 năm lần thứ mƣời hai của sự nghiệp

thể thao Trung Quốc. Trong đó chỉ ra ―những công việc đối ngoại của thể thao phối

hợp hai cục diện trong nƣớc và quốc tế, phục vụ cho nhu cầu ngoại giao quốc gia và

xây dựng cƣờng quốc thể thao; tiếp tục mở rộng sự giao lƣu và hợp tác thể thao

quốc tế; tăng cƣờng giao lƣu và hợp tác với các nƣớc châu Á, đặc biệt là các nƣớc

láng giềng, thúc đẩy hợp tác hai bên cùng có lợi với các nƣớc phát triển châu Âu và

châu Mỹ, củng cố và phát triển mối quan hệ hữu nghị với các nƣớc châu Phi và Mỹ

Latinh, viện trợ thể thao cho các nƣớc đang phát triển; tiếp tục củng cố và tăng

99中国国家体育读局将读行推广健身气功新方法〃http://sports.sina.com.cn/s/2003-07-30/085011390s.shtml

100胡读涛〃在北京奥运会〃残奥会读读表彰大会上的读读【M】〃北京;人民出版社〃2008:17

cƣờng mối quan hệ hữu nghị với các tổ chức thể thao quốc tế nhƣ Uỷ ban Olympic

quốc tế, ban giám đốc Olympic châu Á và các liên đoàn thể thao quốc tế, tham gia

tích cực vào các công việc quốc tế, tăng cƣờng sức ảnh hƣởng và quyền phát ngôn,

hình thành cục diện ngoại giao thể thao toàn diện mới, đa lĩnh vực, nhiều cách thức‖.

2.1.2.1. Tham gia cuộc thi đấu thể thao với thực lực mạnh

Á vận hội Quảng Châu năm 2010, Trung Quốc giành đƣợc 199 huy chƣơng

vàng, 119 huy chƣơng bạc và 98 huy chƣơng đồng, đã củng cố địa vị ―bá chủ‖ trong

giới thể thao châu Á;101 Olympic mùa đông Vancouver, vận động viên Trung Quốc

giành đƣợc 5 huy chƣơng vàng, 2 huy chƣơng bạc, 4 huy chƣơng đồng, trong bảng

huy chƣơng vàng là đứng thứ 7, các môn thể thao mùa đông Trung Quốc đƣợc phát

triển;102 đại hội thể thao sinh viên Thâm Quyến năm 2011, đoàn đại biểu sinh viên

Trung Quốc giành đƣợc 75 huy chƣơng vàng, 39 huy chƣơng bạc, 31 huy chƣơng

đồng, bảng huy chƣơng vàng và bảng tổng huy chƣơng xếp hạng thứ nhất đã cho

thế giới thấy sức mạnh thể thao của sinh viên Trung Quốc.103 Olympic Luân Đôn

năm 2012, Trung Quốc giành đƣợc 38 huy chƣơng vàng, 27 huy chƣơng bạc, 23

huy chƣơng đồng, giành đƣợc kết quả tốt trong quá trình tham gia Olympic, đặc biệt

là những vận động viên trẻ nhƣ Sun Yang, Ye Shiwen đã ảnh hƣởng đến cả thế

giới.104 Olympic dành cho ngƣời khuyết tật năm 2012, đoàn đại biểu Trung Quốc

giành đƣợc 95 huy chƣơng vàng, 71 huy chƣơng bạc, 65 huy chƣơng đồng, một lần

nữa đứng đầu trong bảng huy chƣơng vàng và bảng tổng huy chƣơng.105

Sau khi kết thúc Olympic Bắc Kinh năm 2008, ngoại giao thể thao Trung

101读届读运会金牌榜〃2011-11-28http://blog.163.com/aluofei_2006%40126/blog/static/179664032010102801944649/

1022.4.读届奥运会读牌榜〃http://baike.sogou.com/v522407.htm

1032012 年读敦残奥会读牌榜最读排名〃http://www.nanrenwo.net/tiyu/14061.html

104读届奥运会读牌榜〃http://baike.sogou.com/v522407.htm

105金牌榜_2011 年深圳大运会〃http://sports.qq.com/2011sz/medals/

Quốc đã phát triển với thành tích cao. Sức mạnh thi đấu làm cho Trung Quốc thêm

nhiều tự tin, mở rộng ảnh hƣởng trong ngoại giao thể thao.

2.1.2.2. Tự tin gánh vác nghĩa vụ thể thao quốc tế

Việc tổ chức Á vận hội Quảng Châu năm 2012 đã thể hiện giác ngộ văn hóa

trong quá trình gánh vác nghĩa vụ thể thao quốc tế, nâng cao sức ảnh hƣởng quốc

tế.106 Trung Quốc đã giành đƣợc quyền tổ chức thi đấu điền kinh thế giới năm 2015,

đã thể hiện Trung Quốc gánh vác nghĩa vụ thể thao quốc tế. Môn điền kinh có sức

ảnh hƣởng lớn trong lĩnh vực thi đấu thể thao. Tổ chức thi đấu điền kinh thế giới, đã

thúc đẩy sự phát triển môn điền kinh Trung Quốc và mở rộng giao lƣu với các nƣớc

trên thế giới. Năm 2014, Trung Quốc tổ chức đại hội Olympic thanh thiếu niên quốc

tế lần thứ 2 tại Nam Kinh, đây là lần thứ hai Trung Quốc tổ chức đại hội Olympic

sau đại hội Olympic mùa hè Bắc Kinh năm 2008. Đây chính là sự tin cậy và chờ đợi

của thế giới đối với thể thao Trung Quốc. Đại hội lần này đã làm cho vận động viên

cảm thấy sự kết hợp chặt chẽ giữa văn hóa truyền thống Trung Quốc với văn minh

hiện đại. Giấc mơ thể thao Trung Quốc là một phần của ―giấc mơ Trung Quốc‖, tổ

chức đại hội Olympic thanh thiếu niên quốc tế lần thứ 2 làm cho giấc mơ Trung

Quốc thêm bƣớc tiến.107

2.1.2.3. Tích cực tham gia giao lưu văn hóa thể thao quốc tế

Năm 2011, Trung Quốc tổ chức đại hội thể thao quần chúng thế giới lần thứ

14. Thông qua tổ chức đại hội thể thao này, Trung Quốc đạt đƣợc mục tiêu ―thông

qua đại hội thể thao quốc tế tăng cƣờng giao lƣu thể thao với thế giới‖, cho cả thế

giới nhìn thấy sự đảm đang của Trung Quốc trong quá trình phát triển thể thao quần

chúng thế giới.108 Năm 2012, Trung Quốc đã tham gia Olympic Luân Đôn. Trong

106胡国读〃读金读〃共享激情共读和读---广州读运会的成功与启示【J】〃求是〃2010

107武建读〃南京青奥会的读读及其读读意读的研究【J】〃读章〃2012（24）

108读斌〃读世界群众体育大会读中国群众体育读展的启示【J】〃北京体育大学学读〃2011〃34（6）:18-21

Thế vận hội lần này, Trung Quốc là đoàn đại biểu quy mô lớn nhất, đã thể hiện rõ

thái độ tích cực, tự tin cuả Trung Quốc trong quá trình thúc đẩy phát triển thể thao

thế giới, mang lại ảnh hƣởng rất lớn.

Trong những năm đầu thế kỷ 21, chính sách ngoại giao thể thao trải qua hai

giai đoạn lịch sử, lần lƣợt tiến lên từ nƣớc lớn thể thao sang cƣờng quốc thể thao.

2.1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến chính sách ngoại giao thể thao Trung Quốc

2.1.3.1. Yếu tố chính trị

Ngoại giao thể thao Trung Quốc tiến hành trong môi trƣờng chính trị quốc tế,

phục tùng và phục vụ cho chính sách ngoại giao quốc gia. Ngoại giao thể thao đƣợc

đƣa vào chiến lƣợc ngoại giao tổng thể quốc gia. Ngoại giao thể thao đã phát huy

tác dụng lớn trong bảo vệ chủ quyền quốc gia, lập hình tƣợng quốc gia và tăng hữu

nghị giữa Trung Quốc với các nƣớc khác. Hiện nay, môi trƣờng chính trị quốc tế

ảnh hƣởng đến an ninh quốc gia của Trung Quốc làm cho Trung Quốc tăng tốc độ

nghiên cứu chính sách ngoại giao thể thao. Mỹ và Nhật cùng ngăn chặn vũ khí loại

mới của Trung Quốc và ký hiệp định phòng vệ chung ép buộc Trung Quốc, phải

nhận thức lại công dụng chính trị của thể thao.

Ý chí quốc gia, hình thái ý thức và chế độ xã hội là những yếu tố ảnh hƣởng

đến ngoại giao thể thao. Trung Quốc xây dựng xã hội hài hòa và phổ biến chính

sách ngoại giao hòa bình tăng cƣờng chính sách ngoại giao thể thao.

Hiện nay, ngoại giao thể thao đã trở thành bộ phận cấu thành của ngoại giao tổng

thể quốc gia và phát huy tác dụng lớn trong quá trình phát triển quan hệ quốc tế.

2.1.3.2. Văn hóa luân lý truyền thống

Những văn hóa luân lý truyền thống nhƣ ―thiên nhân hợp nhất‖, ―chí trung

hòa‖(致中和)... là hƣớng phát triển của văn hóa thể thao Trung Quốc.109

Luân lý thể thao truyền thống ―coi trọng việc tham dự‖ đã xuyên suốt cả quá

109中庸之道 — — “ 致中和〃天地位焉〃万物育焉 ” ,

http://www.bangbenw.com/zl/sxsy/2010-06/02/content_832400.htm, 2010-6-2

trình ―Nhất hữu nghị, nhì thi đấu‖ trong lĩnh vực ngoại giao thể thao. Ngƣời sáng

lập đại hội Olympic ông Pierre De Coubertin tuyên truyền tinh thần Olympic ―coi

trọng việc tham dự‖. Tƣ tƣởng thể thao ―Nhất hữu nghị, nhì thi đấu‖ là theo đuổi

văn hóa ―hòa‖. Dựa trên cơ sở văn hóa này, Chủ tịch Ủy ban Olympic Đài Loan ông

Wu Jingguo bỏ phiếu tán thành Bắc Kinh xin đăng cai Olympic năm 2008.110

Hiện nay, Trung Quốc phải tuân theo khẩu hiệu ―Nhất hữu nghị, nhì thi đấu‖,

nắm bắt cơ hội Olympic, phổ biến mạnh mẽ khái niệm ―Olympic nhân văn,

Olympic khoa học, Olympic màu xanh‖ làm cho nhân dân các nƣớc hiểu biết Trung

Quốc và ủng hộ sự nghiệp thống nhất hòa bình của Trung Quốc.

2.1.3.3. Sự ảnh hưởng trong nước

Hiện nay, chế độ Chủ nghĩa tƣ bản và chế độ Chủ nghĩa xã hội cùng tồn tại.

Tính chất nội tại quốc gia đã quyết định ngƣời ta phải phục vụ cho lợi ích quốc gia.

Các nƣớc trên thế giới tranh giành quyền tổ chức đại hội thể thao để tuyên truyền

quảng bá nƣớc mình. Trong lĩnh vực thể thao, Mỹ và Nhật Bản có ý đồ lợi dụng Đài

Loan để làm tổn hại thống nhất đất nƣớc của Trung Quốc và tuyên truyền ―học thuyết

mối đe dọa Trung Quốc‖ trên quốc tế, cho nên Trung Quốc thông qua lập chính sách

ngoại giao thể thao và tiến hành ngoại giao thể thao để giành đƣợc lợi ích quốc gia.

Ngoại giao thể thao có thể vƣợt qua hình thái ý thức thực hiện cố tìm cái chung, gác

lại cái bất đồng. Nói chung, thể thao phải phục vụ cho lợi ích quốc gia, ngoại giao thể

thao phải gánh vác sứ mệnh kết nối và hòa giải quan hệ với nƣớc khác.

Ý chí ngƣời lãnh đạo quốc gia luôn đại diện ý chí giai cấp thống trị và xu

hƣớng phát triển hình thái ý thức xã hội. Ý thức giai cấp của ngƣời lãnh đạo quốc

gia đã quyết định phƣơng hƣớng phát triển chính sách ngoại giao thể thao và đối

tƣợng ngoại giao thể thao. Sự nhận thức về công dụng chính trị thể thao của ngƣời

lãnh đạo quốc gia đã quyết định có hay không sự gặp mặt với các nhân sĩ thể thao

110国读奥委会委读吴读国两次投票情定北京,http://2008.sohu.com/20080716/n258188001.shtml,2008-7-16

quốc tế, hoặc có phái đoàn thể thao đi thăm viếng nƣớc khác hay không.

2.2.Một số biện pháp qua ngoại giao thể thao để nâng cao sức mạnh mềm

Trung Quốc

Ngoại giao thể thao là một trong những cách thức để nâng cao sức mạnh mềm

quốc gia, nó có nhiều cách thức thực hiện. Ngôi sao thể thao là một tiêu biểu của

một môn thể thao và lĩnh vực thể thao, áp dụng sức ảnh hƣởng của ngôi sao thể thao

triển khai ngoại giao thể thao có thể nâng cao sức mạnh mềm. Ngoài ra, tổ chức các

sự kiện thể thao quốc tế trong nƣớc, tham gia các sự kiện thể thao quốc tế và viện

trợ đối ngoại thể thao cũng là cách thức có hiệu quả để nâng cao sức mạnh mềm.

2.2.1. Cách thức cá nhân

2.2.1.1. Ngôi sao thể thao, vận động viên

Ngôi sao thể thao tƣợng trƣng tinh thần thể thao và trình độ thi đấu thể thao

của một quốc gia. Sức ảnh hƣởng cá nhân của ngôi sao thể thao là loại sức mạnh

mềm hài hòa tự nhiên, không giống nhân vật chính trị mang sắc thái chính trị.

Thông qua ngôi sao thể thao để triển khai ngoại giao thể thao có thể tránh khỏi

những vấn đề nhạy cảm. Ngôi sao thể thao có thể vƣợt qua quốc gia, không phân

biệt quốc tịch, nó không những đại diện lĩnh vực thể thao của nó, mà còn đại diện

hình tƣợng và văn hóa truyền thống của một quốc gia. Ngôi sao thể thao đã thúc đẩy

giao lƣu và nâng cao sức mạnh mềm. Cho nên các cƣờng quốc trên thế giới tới tấp

đào tạo ngôi sao thể thao trong nƣớc, áp dụng sức ảnh hƣởng của ngôi sao thể thao

để triển khai ngoại giao thể thao.

Vận động viên bóng rổ Trung Quốc Yao Ming gia nhập Nhật BảnA, trải qua

quá trình không thích ứng văn hóa Mỹ, văn hóa Mỹ xung đột với văn hóa Trung

Quốc đến thích ứng văn hóa Mỹ và văn hóa Trung Quốc dung hòa với văn hóa Mỹ,

cuối cùng tuyên truyền văn hóa truyền thống Trung Quốc cho Mỹ. Thông qua Yao

Ming, Nhật BảnA thậm chí xã hội Mỹ đƣợc hòa thêm nhiều yếu tố Trung Quốc, do

111王读斌〃读读读〃中国体育外交：作用〃读读与任读〃公共外交季刊〃2012 年秋季号第 11 期〃62-68

vậy trong cuộc thi đấu Nhật BảnA thêm nhiều nét đặc sắc của Trung Quốc.111 Trong

hội đàm ―Fortune Global Forum‖ tổ chức tại Hồng Kông năm 2001, cựu Tổng

thống Mỹ Clinton nói rằng: Tôi chƣa bao giờ suy nghĩ đến xuất khẩu lớn nhất của

Trung Quốc đối với Mỹ là một đàn ông cao 7 thƣớc Anh 1 tấc Anh ôm một quả

bóng rổ.112

Li Na là vận động viên quần vợt chuyên nghiệp Trung Quốc. Cô thắng giải

vô địch Pháp Mở rộng năm 2011 và trở thành ngƣời Châu Á đầu tiên thắng giải

đơn Grand Slam quần vợt. Năm 2014, Li Na vô địch giải Úc Mở rộng sau khi vƣợt

qua Dominika Cibulkova trong trận chung kết và có đƣợc grand slam thứ 2 trong sự

nghiệp (sau Pháp Mở rộng). Sau tổ chức vô địch tại Australian Open Li Na đã vƣơn

lên vị trí số 2 Thế giới. Bình thƣờng Li Na là một ngƣời hài hƣớc, tự tin và cá tính

khiến cho cả thế giới nhìn thấy phong cách của vận động viên Trung Quốc. Li Na là

ngƣời tham gia ―giấc mơ Trung Quốc‖, sự thành công của Li Na có thể chứng minh

sự tồn tại của mình và pha thêm sắc màu vào ―giấc mơ Trung Quốc‖.

Giới thể thao quốc tế và cộng đồng quốc tế thông qua những biểu hiện của

các vận động viên để nhận thức, đánh giá, hiểu biết Trung Quốc. Khi vận động viên

giành đƣợc kết quả tốt là vinh dự cá nhân, cũng là vinh dự quốc gia, thể hiện sức

mạnh thể thao cũng nhƣ sức mạnh tổng hợp quốc gia. Vận động viên Trung Quốc

đã làm cho cả thế giới nhìn thấy hình tƣợng mới của Trung Quốc, thể hiện sức mạnh

Trung Quốc.

2.2.1.2. Người lãnh đạo và ngoại giao thể thao

Nhiều ngƣời đứng đầu quốc gia có sở thích thể thao giống nhau, một số ngƣời

đứng đầu quốc gia yêu thích một số môn thể thao đến mức say mê. Ngƣời đứng đầu

hai nƣớc thông qua sở thích thể thao chung để phát triển quan hệ cá nhân, rút ngắn

khoảng cách hai nƣớc, rất có lợi thiết lập quan hệ hữu nghị giữa hai nƣớc và thúc đẩy

112 李努尔〃曲北林：姚明是中国读美国最大一宗出口 — 克林读读富读读读读球【 EB/OL 】

http://sports.sohu.com/74/56/sport_news163165674.shtml

cải thiện quan hệ hai nƣớc. Ngoài ra, những ngƣời đứng đầu quốc gia yêu thích thể

thao cho cả thế giới nhìn thấy hình tƣợng sức khỏe, sự kiên trì… của một quốc gia.

Ngày 6 tháng 5 năm 2008, cựu Chủ tịch nƣớc ông Hồ Cẩm Đào nhận lời mời

của cựu Thủ tƣớng Nhật Bản Fukuda Yasuo đi thăm viếng Nhật Bản. Trong thời

gian đó, ông Hồ Cẩm Đào trao đổi môn bóng bàn với thanh niên Trung-Nhật. Ông

Hồ Cẩm Đào giao lƣu kỹ thuật môn bóng bàn với cầu thủ bóng bàn nổi tiếng Nhật

Bản Fukuhara Ai và vận động viên bóng bàn Trung Quốc Wang Nan. Sự chuyên

nghiệp của ông đã đƣợc khán giả vỗ tay nhiệt liệt. Cựu Thủ tƣớng Nhật Bản Fukuda

Yasuo khen ông đánh bóng bàn rất hay, rất chuyên nghiệp. Cuộc thi đấu hữu nghị

này có thể cải thiện quan hệ căng thẳng giữa hai nƣớc.113

Cựu Thủ tƣớng Ôn Gia Bảo kiên trì rèn luyện thể thao vào sáng sớm, tạo ra

giai thoại ―ngoại giao rèn luyện sáng sớm‖. Cuối tháng 1 năm 2009, cựu Thủ tƣớng

Ôn Gia Bảo gặp gỡ Hoa Kiều tại Berlin, nói đến thói quen rèn luyện sáng sớm, ông

nói rằng kiên trì thói quen nhƣ vậy thể hiện tinh thần kiên trì của ngƣời Trung Quốc.

Năm 2007 và năm 2010, cựu Thủ tƣớng Ôn Gia Bảo hai lần hữu hảo sang Hàn

Quốc thăm viếng, trong sáng sớm ông đến công viên Hangang Seoul tập thể dục,

nói chuyện với những ngƣời ở đây một cách thân mật. Ông nói rằng: Cái này là việc

nhỏ, cũng là việc lớn, có thể làm thì làm, làm xong mới có ảnh hƣởng... đây chính là

ngoại giao.114 Đây đã cho ngƣời ta cảm nhận sức hấp dẫn tính cách của ngƣời lãnh

đạo Trung Quốc và hữu nghị giữa Trung Quốc với các nƣớc khác, hơn nữa cho

ngƣời ta nhìn thấy không gian ngoại giao linh hoạt, không gian hoạt động rất lớn.

Tháng 4 năm 2007, cựu Thủ tƣớng Ôn Gia Bảo thăm viếng Nhật Bản và đánh bóng

chày với sinh viên Nhật Bản. Tám tháng sau, cựu Thủ tƣớng Nhật Bản Fukuda

113胡读涛与日本运读读福原读打读读球〃http://news.sina.com.cn/c/p/2008-05-08/202415502315.shtml〃2008-5-8

114新读读读：温读理“异国晨读”展读读民本色,http://www.chinanews.com/hb/news/2010/06-01/2315709.shtml 〃

2010-6-1

Yasuo sang Trung Quốc thăm viếng, ông lại chơi bóng chày với ông Ôn Gia

Bảo,đây đã trở thành giai thoại ―ngoại giao bóng chày‖ giữa Trung - Nhật.115

Tháng 7 năm 2010, Thủ tƣớng Đức Angela Merkel thăm viếng Trung Quốc.

Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tƣớng Đức Angela Merkel đều yêu thích bóng đá, sở

thích này đã rút ngắn khoảng cách của lãnh đạo hai nƣớc, làm cho hai nƣớc hợp tác

với nhau một cách vui vẻ, nâng cao quan hệ hai nƣớc.116 Ngày 6 tháng 2 năm 2014,

Chủ tịch nƣớc Trung Quốc Tập Cận Bình đến Nga tham dự lễ khai mạc Thế vận hội

mùa Đông Sochi, lần đầu tiên đánh dấu một nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc

tham dự một sự kiện thể thao lớn quốc tế, đồng thời cũng ghi nhận cuộc gặp lần thứ

6 giữa ông Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Putin trong vòng một năm qua. Chủ

tịch Tập Cận Bình tham gia Thế vận hội lần này đã nhấn mạnh sự đồng thuận và

yêu thích của Trung Quốc đối với tinh thần Olympic và nguyện vọng hòa bình,

cũng cho cả thế giới nhìn thấy hình tƣợng yêu thích thể thao của lãnh đạo Trung

Quốc.117 Hiện nay, lãnh đạo các nƣớc đều yêu thích thể thao, ví dụ Tổng thống Nga

Putin, Tổng thống Mỹ Obama... các lãnh đạo yêu thích thể thao tạo hình tƣợng sức

khỏe, tự tin, dũng cảm và kiên trì cho chính quốc gia mình, hình tƣợng cá nhân của

lãnh đạo chiếm vị trí quan trọng trong sân khấu chính trị quốc tế.

2.2.1.3. Đào tạo và lựa chọn nhân tài ngoại giao thể thao

Để nâng cao tỷ lệ số ngƣời của Trung Quốc tham gia tại các tổ chức thể thao

quốc tế, mở rộng sức ảnh hƣởng và tăng quyền phát ngôn của Trung Quốc tại các tổ

chức thể thao quốc tế phải đào tạo đội ngũ nhân tài thể thao quốc tế với tính chuyên

nghiệp cao, thành thạo ngoại ngữ, phẩm chất tổng hợp cao. Đối tƣợng lựa chọn là:

Huấn luyện viên và vận động viên ƣu tú đã nghỉ thi đấu có phẩm chất tổng hợp cao;

115解读温家宝读理棒球外交〃http://news.ifeng.com/special/wjbfr/2/200704/0413_886_102609.shtml〃2007-4-13

116读近平会读默克尔〃http://news.ifeng.com/a/20140707/41055200_0.shtml〃2014-7-7

117读仁浩〃中国与俄读斯冬奥外交的深刻含读〃北京体育大学〃2014（10）：25

cán bộ thanh niên ƣu tú làm công việc ngoại vụ thể thao, đặc biệt là các cán bộ

thanh niên ƣu tú cấp cao; những ngƣời nổi tiếng nhiệt tình với sự nghiệp thể thao,

làm các vị trí trong xã đoàn thể thao Trung Quốc. Đối với những ngƣời đã trúng cử

đối tƣợng đào tạo nhân tài dự phòng của các tổ chức thể thao quốc tế, chọn những

trƣờng thể thao có điều kiện mở chuyên ngành liên quan hoặc hợp tác với những

trƣờng đại học liên quan để đào tạo nhân tài dự phòng cho các tổ chức thể thao quốc

tế. Căn cứ vào tình hình thực tế, tăng cƣờng đào tạo ngoại ngữ, ngoại vụ ngoại giao,

nâng cao năng lực tổng hợp của họ. Đối với những ngƣời học chuyên ngành phi

ngoại ngữ thì nâng cao toàn diện trình độ ngoại ngữ, đối với những ngƣời không

học chuyên ngành thể thao thì đến trƣờng đại học thể thao đào tạo thể thao một cách

hệ thống. Nhân tài dự phòng tham gia các sự kiện thể thao quốc tế và trong nƣớc,

tăng cƣờng quan hệ với các tổ chức thể thao nƣớc khác, tranh thủ sự ủng hộ của nó

để Trung Quốc gia nhập các tổ chức thể thao quốc tế.

2.2.2. Tham gia các tổ chức thể thao quốc tế và thông qua các sự kiện thể thao

triển khai ngoại giao thể thao

2.2.2.1.Tham gia các tổ chức thể thao quốc tế

Tham gia các tổ chức thể thao quốc tế có ý nghĩa quan trọng: Một là có thể

nắm bắt đƣợc xu thế phát triển thể thao quốc tế, đối với xu hƣớng cải cách và thiết

lập quy tắc thi đấu quốc tế của các môn thể thao, sự phát triển và đào tạo đội ngũ

huấn luyện viên, phƣơng hƣớng chuẩn bị cuộc thi đấu... có ý nghĩa tham khảo. Hai

là tuyên truyền khái niệm phát triển và thành quả thể thao, gây hình tƣợng quốc gia

tốt đẹp, bảo vệ lợi ích của lĩnh vực thể thao. Ba là có lợi cho Trung Quốc xin đăng

cai các sự kiện thể thao quốc tế. Xin đăng cai các sự kiện thể thao quốc tế phải

thông qua phê duyệt của tổ chức thể thao quốc tế.

Các tổ chức thể thao quốc tế đã quyết định sự phát triển của các môn thể

thao và tình trạng tổ chức của các sự kiện thể thao quốc tế. Số ngƣời tại các tổ

chức thể thao quốc tế của Trung Quốc đã quyết định quyền phát ngôn Trung Quốc

trong lĩnh vực thể thao. Đây cũng phản ánh địa vị và sức ảnh hƣởng quốc tế của

Trung Quốc. Nhiều tổ chức thể thao quốc tế đã nhận thức tới Trung Quốc là một

cƣờng quốc thể thao, mong muốn Trung Quốc phái đại diện tham gia quản lý và

quyết sách trong các cơ quan thể thao quốc tế. Số ngƣời Trung Quốc nhận chức tại

Ủy ban Olympic quốc tế và các tổ chức thể thao quốc tế ngày càng tăng.

 Trung Quốc với Ủy ban Olympic quốc tế

Năm 2004, ông Yu Zaiqing trúng cử ủy viên BCH của Ủy ban Olympic quốc

tế tại phiên họp thứ 116 của Ủy ban Olympic quốc tế. Năm 2008, ông trúng cử Phó

chủ tịch Ủy ban Olympic quốc tế tại phiên họp thứ 120 của Ủy ban Olympic quốc tế,

đây đã mở rộng sức ảnh hƣởng và tăng cƣờng quyền phát ngôn của Trung Quốc.

Ngày 13 tháng 7 năm 2001, Trung Quốc xin đăng cai quyền chủ nhà Thế vận

hội năm 2008 giành đƣợc thành công. Đây là khẳng định Trung Quốc, đã nâng cao

địa vị và uy tín của Trung Quốc.

Trung Quốc đang thu hút những yếu tố ƣu tú của đại hội Olympic quốc tế,

đồng thời cố gắng đƣa tinh hoa thể thao truyền thống ra thế giới. Võ thuật đại diện

thể thao truyền thống dân tộc Trung Hoa đã trở thành một nét văn hóa đặc sắc của

Trung Quốc. Ngày mùng 1 tháng 2 năm 2002, BCH của Ủy ban Olympic quốc tế

quyết định võ thuật là môn thể thao đƣợc Ủy ban Olympic quốc tế chấp nhận tại

Salt Lake của Mỹ. Võ thuật Trung Quốc đã đi ra ngoài, đƣợc các nƣớc chấp nhận.

Phiên họp toàn thể Ủy ban Olympic quốc tế là hội nghị nội bộ của Ủy ban Olympic

quốc tế, có ủy viên Ủy ban Olympic quốc tế, các liên đoàn thể thao quốc tế, đại diện

của Ủy ban Olympic quốc gia và khu vực tham gia. Lễ khai mạc phiên họp toàn thể

lần thứ 120 Ủy ban Olympic quốc tế năm 2008 tổ chức tại nhà hát quốc gia Bắc

Kinh (Trung Quốc). Chủ tịch Ủy ban Olympic quốc tế khóa trƣớc Rogge nói rằng:

―Những năm qua, thế giới đã chứng kiến sức mạnh của Trung Quốc và sự nhiệt ái

về thể thao của nhân dân Trung Quốc trong quá trình chuẩn bị đại hội Olympic Bắc

Kinh, tin cậy và mong muốn Trung Quốc giành đƣợc thành công tốt đẹp trong quá

trình chuẩn bị và tham gia đại hội Olympic Bắc Kinh.‖

 Trung Quốc với các liên đoàn thể thao quốc tế

Từ năm 2001 đến năm 2004, Trung Quốc có 4 thành phố đạt đƣợc quyền đăng

cai chủ nhà: Bắc Kinh giành đƣợc quyền chủ nhà của cuộc thi đấu hỗn hợp cầu lông

cúp Sudirman năm 2005 và giải vô địch điền kinh thế giới thanh thiếu niên năm

2006, Thiên Tân giành đƣợc quyền chủ nhà của giải vô địch lƣớt ván thế giới năm

2005, Miên Dƣơng Tứ Xuyên giành đƣợc quyền chủ nhà của giải vô địch quyền

thuật thế giới. Có 10 ngƣời nằm vị trí quan trọng trong các liên đoàn thể thao quốc

tế, Li Zhijian trúng cử Chủ tịch của Liên đoàn võ thuật quốc tế tại hội nghị Ủy BCH

lần thứ 13, Cheng Wanqi trúng cử Chủ tịch Liên đoàn bóng rổ quốc tế tại đại hội đại

biểu lần thứ 17 của Liên đoàn bóng rổ quốc tế, Zhang Xinsheng trúng cử Phó chủ

tịch Liên đoàn thể thao sinh viên thế giới tại đại hội Liên đoàn thể thao sinh viên thế

giới lần thứ 28... Từ năm 2005 đến năm 2008, đoàn đại biểu Trung Quốc tham gia

các liên đoàn thể thao quốc tế nhƣ cử tạ, cầu lông, điền kinh, bóng chày, xe đạp, võ

thuật... Có 10 ngƣời nằm vị trí quan trọng trong các liên đoàn thể thao quốc tế: Ma

Wenguang trúng cử Phó chủ tịch Liên đoàn cử tạ quốc tế, Luo Chaoyi trúng cử

giám đốc Liên đoàn điền kinh quốc tế, Feng Jianzhong trúng cử Chủ tịch liên đoàn

thể thao quốc tế... Có 4 thành phố giành đƣợc quyền chủ nhà: Năm 2005, Bắc Kinh

giành đƣợc quyền chủ nhà của giải vô địch Teakwonde thế giới năm 2007, Thái

Nguyên giành đƣợc quyền chủ nhà của giải vô địch BMX thế giới năm 2008. Năm

2006, Ninh Ba giành đƣợc quyền chủ nhà của chung kết bóng chuyền nữ năm 2007,

Thái Nguyên giành đƣợc quyền chủ nhà của đại hội WBA năm 2007.118

 Trung Quốc với các tổ chức thể thao khu vực

Từ năm 2001 đến năm 2004, Trung Quốc có 10 ngƣời làm vị trí quan trọng

trong các tổ chức thể thao khu vực. Năm 2001, Zhang Xiaoning trúng cử Phó chủ

118中国体育年读〃人民体育出版社〃2000-2012

tịch của Liên đoàn quần vợt châu Á; năm 2002, Zhang Jilong trúng cử Phó chủ tịch

Liên đoàn bóng đá; năm 2004, Ma Wenguang trúng cử Phó chủ tịch Liên đoàn cử

tạ... Có hai thành phố giành đƣợc quyền chủ nhà: Quý Dƣơng giành đƣợc quyền

chủ nhà của giải vô địch châu Á năm 2005; Bắc Kinh giành đƣợc quyền chủ nhà

của giải vô địch châu Á Marathon.

Địa vị của Hiệp hội quần vợt Trung Quốc đƣợc nâng cao tại châu Á. Vì sự phát

triển của quần vợt Trung Quốc tại châu Á có ảnh hƣởng rất lớn, đƣợc khen ngợi của

Liên đoàn quần vợt châu Á và Liên đoàn quần vợt quốc tế, giành đƣợc ―giải thƣờng

thành tích ATF/BABOLAT‖ năm 2000. Chủ nhiệm trung tâm quản lý quần vợt

Trung Quốc Zhang Xiaoyu trúng cử Phó chủ tịch Liên đoàn quần vợt châu Á. Với

sự nỗ lực của Liên đoàn quần vợt Trung Quốc, quần vợt đƣợc phát triển nhanh, xuất

hiện một loạt vận động viên quần vợt ƣu tú giành đƣợc thành quả xuất sắc, mang lại

sức ảnh hƣởng lớn tới khu vực châu Á.

Từ năm 2005 đến năm 2008, Trung Quốc có 5 ngƣời làm vị trí quan trọng

trong các tổ chức thể thao khu vực. Năm 2005, Trung Quốc tham gia vào ban giám

đốc Liên đoàn quần vợt châu Á trong đại hội đại biểu Liên đoàn quần vợt châu Á.

Năm 2006, Quảng Châu xin đăng cai thành công đại hội thể thao cho ngƣời khuyết

tật châu Á năm 2010. Năm 2007, Quảng Châu giành đƣợc quyền chủ nhà về cuộc

đua ba môn (chạy, nhảy, ném lao) phối hợp năm 2008.

2.2.2.2.Tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế

 Thế vận hội và Á vận hội

Trung Quốc thông qua tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế để giảm bớt sắc thái

chính trị, nổi bật văn hóa, truyền bá hình tƣợng quốc gia, cho nhân dân nƣớc tăng nhiều

nhận thức với Trung Quốc, đồng thời nâng cao địa vị quốc tế và sức ảnh hƣởng của

Trung Quốc.

Trung Quốc là nƣớc đầu tiên từ nƣớc đang phát triển trỗi dậy trở thành cƣờng

quốc thể thao. Trung Quốc đã tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế nhƣ: Thế vận hội

mùa hè lần thứ 29 Bắc Kinh năm 2008, Á vận hội Quảng Châu lần thứ 16 năm 2010,

Thế vận hội thanh thiếu niên mùa hè lần thứ 2 tại Nam Kinh năm 2014.

Sự kiện thể thao lớn nhất do Trung Quốc tổ chức là Olympic Bắc Kinh

năm 2008. Không những Bắc Kinh năm 2008 đã để lại cho thế giới nhiều điều

thán phục về một kỳ Olympic đƣợc đánh giá là hoành tráng, đậm tính dân tộc

và hiện đại bậc nhất từ trƣớc đến nay mà khiến cả thế giới còn phải ngả mũ về

thành tích của các vận động viên chủ nhà Trung Quốc đạt đƣợc khi lần đầu tiên

trong lịch sử giành ngôi nhất toàn đoàn. Các hoạt động ngoại giao của Thế vận

hội Bắc Kinh chia thành hai loại: Một là cuộc gặp mặt cấp cao của chính phủ,

hai là ngoại giao nhân gian. Có hơn 110 nguyên thủ, những ngƣời đứng đầu

chính phủ, đại diện hoàng gia, ngƣời lãnh đạo khu vực, các đại diện tổ chức

quốc tế và khách mời hơn 80 nƣớc tham gia buổi tiệc chào mừng của Thế vận

hội Bắc Kinh. Trong thời kỳ Thế vận hội Bắc Kinh, lãnh đạo của 5 nƣớc thƣờng

trực Liên hợp quốc cũng sang Bắc Kinh thăm viếng. Cựu Tổng thống Pháp

Nicolas Sarkozy nói rằng: Trung Quốc có nền văn minh rực rỡ và nhân dân cần

cù, có năng lực góp phần thúc đẩy sự trỗi dậy hòa bình Trung Quốc và phát

triển của thế giới.

 Giải vô địch thế giới và cúp thế giới

Năm 2007, dƣới khẩu hiệu: Luyện Taekwondo, tăng hữu nghị, chào mừng

Olympic, Trung Quốc lần đầu tiên tổ chức giải vô địch Taekwondo thế giới. Cầu thủ

đến từ 140 nƣớc và khu vực tranh giành 16 huy chƣơng vàng. Hàn Quốc giành đƣợc

4 huy chƣơng vàng đứng vị trí số một. Trung Quốc giành đƣợc 2 huy chƣơng vàng.

Năm 2014 đã tổ chức cúp nhảy cầu thế giới lần thứ 19 tại Thƣợng Hải...

 Đại hội thể thao sinh viên thế giới và những sự kiện thể thao khác

Trong những năm đầu thế kỷ 21, Trung Quốc đã tổ chức Thế vận hội, Á vận

hội, giải vô địch thế giới, cúp thế giới. Ngoài ra, Trung Quốc cũng tổ chức những sự

kiện thể thao khác.

Năm 2001, Đại hội thể thao sinh viên thế giới lần thứ 21 đƣợc tổ chức tại Bắc

Kinh, lấy ―thanh xuân, hữu nghị, hòa bình‖ làm tôn chỉ. Ngƣời ta coi Đại hội lần đó

là trình diễn của Thế vận hội Bắc Kinh năm 2008. Có 169 nƣớc và khu vực tranh tài

171 huy chƣơng vàng. Đoàn đại biểu thể thao Trung Quốc phái 256 vận động viên

tham gia, cuối cùng giành đƣợc 54 huy chƣơng vàng đứng vị trí đầu tiên.

Đại hội thể thao cho ngƣời khuyết tật trí tuệ Olympic quốc tế mùa hè lần thứ

12 đƣợc tổ chức tại Thƣợng Hải năm 2007. Đại hội thể thao này lần đầu tiên đến

châu Á và các nƣớc đang phát triển, lấy ―ánh sáng, tính mạng‖ làm chủ đề, có 165

quốc gia và khu vực tham gia vào 21 môn thể thao. Trong thời kỳ tổ chức đại hội

thể thao lần này cũng tổ chức ―hội đàm chính sách phúc lợi toàn cầu của ngƣời

khuyết tật trí tuệ‖. Các chuyên gia, học giả, vận động viên khuyết tật trí tuệ... cùng

thảo luận cách cải thiện những vấn đề liên quan tới ngƣời khuyết tật trí tuệ.

 Những hội nghị thể thao quốc tế quan trọng và đào tạo thể thao

Ngoài những sự kiện thể thao ra, Trung Quốc cũng tổ chức những hội nghị thể

thao quan trọng và gánh vác nghĩa vụ đào tạo thể thao quốc tế.

Năm 2002, hội đàm thể thao thế giới lần thứ 1 tổ chức tại Bắc Kinh; năm 2003, đại

hội đại biểu Liên đoàn lặn thế giới lần thứ 26 tổ chức tại Tam Á; năm 2005, đại hội đại

biểu ban giám đốc của Ủy ban Olympic châu Á lần thứ 24 tổ chức tại Quảng Châu; năm

2008, đại hội đại biểu Hiệp hội phóng viên quốc tế lần thứ 71 tổ chức tại Bắc Kinh...

Bảng 2.1. Chỉ số sức ảnh hƣởng của thể thao

chỉ số sức ảnh hƣởng thể thao

60000 50000 40000 30000 20000 10000 0

c Ú

ỷ K

o Á

ỹ M

n ả B

a Ý g N

c ứ Đ

h n A

p á h P

l i z a r B

n a L a B

n a L à H

a d a n a C

S y ụ h T

t ậ h N

c ố u Q n à H

n ể i Đ y ụ h T

ĩ h N ổ h T

c ố u Q g n u r T

a h N n a B y â T

（nguồn: SPORTCAL, DATA BLOG, Trung Quốc tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế thứ nhất trên thế giới）

Cơ cấu nghiên cứu kinh doanh thể thao nƣớc Anh SPORTCAL, thông qua

nghiên cứu khoảng 700 sự kiện thể thao quốc tế từ năm 2007 đến năm 2018 cho

thấy, Trung Quốc là trung tâm sự kiện thể thao quốc tế, Trung Quốc không những tổ

chức các sự kiện thể thao nhiều nhất, cũng là ảnh hƣởng lớn nhất.

Cơ cấu này tính chỉ số sức ảnh hƣởng thể thao toàn cầu theo sức ảnh hƣởng của

kinh tế, xã hội, truyền thông. Trong nghiên cứu này Trung Quốc đứng đầu với

56,000 điểm, hơn nƣớc đứng thứ 2 là Anh khoảng 16,000 điểm. Sau khi Trung

Quốc tổ chức Olympic Bắc Kinh năm 2008, Trung Quốc tiếp tục xin đăng cai các

loại hình sự kiện thể thao quốc tế, trong đó bao gồm Á vận hội Quảng Châu năm

2010, đại hội thể thao sinh viên thế giới năm 2011, Thế vận hội thanh thiếu niên

mùa hè năm 2014 và giải vô địch điền kinh thế giới năm 2015.

2.2.2.3.Tham gia các sự kiện thể thao quốc tế

 Thế vận hội và Á vận hội

Những năm đầu thế kỷ 21, Trung Quốc đã tham gia Thế vận hội mùa hè: Sydney

(Úc) năm 2000, Athens (Hy Lạp) năm 2004, Bắc Kinh(Trung Quốc) năm 2008,

London (Anh) năm 2012. Trải qua những kỳ Thế vận hội mùa hè Trung Quốc đã từ

nƣớc lớn thể thao thành cƣờng quốc thể thao, địa vị quốc tế đã đƣợc nâng cao. Cũng

nhƣ Thế vận hội mùa đông: Salt Lake city (Hoa Kỳ) năm 2002, Torino (Ý) năm 2006,

Vancouver (Canada) năm 2010, Sochi (Nga) năm 2014. Thế vận hội mùa đông năm

2002, Trung Quốc lần đầu tiên giành đƣợc huy chƣơng vàng trong các kỳ Thế vận

hội mùa đông. Sau đó Trung Quốc có đột phá trong các môn thể thao của Thế vận hội

mùa đông. Bây giờ Trung Quốc xin đăng cai quyền chủ nhà Thế vận hội mùa đông

Bắc Kinh năm 2022. Trung Quốc đã tham gia Á vận hội: Busan(Hàn Quốc) năm

2002, Doha(Senegal) năm 2006, Quảng Châu (Trung Quốc) năm 2012, Incheon(Hàn

Quốc) năm 2014. Thực lực thể thao của Trung Quốc tại châu Á có ƣu thế.

 Những sự kiện thể thao khác

Từ năm 2000 đến nay, ngoài tham gia Thế vận hội và Á vận hội ra, Trung

Quốc còn tham gia những sự kiện thể thao khác nhƣ: giải vô địch thế giới, cúp thế

giới, đại hội thể thao sinh viên, hội chợ thể thao...

2.2.3. Hợp tác quốc tế ngoại giao thể thao của Trung Quốc

2.2.3.1. “Phần mềm” và “phần cứng” của viện trợ đối ngoại thể thao do chính phủ

làm chủ đạo

Viện trợ đối ngoại thể thao là một cách thức ngoại giao quan trọng, đối với bảo

vệ lợi ích quốc gia, củng cố và phát triển quan hệ với các nƣớc đang phát triển, nâng

cao hình tƣợng quốc gia và thúc đẩy phát triển sự nghiệp thể thao có tác dụng lớn.

Hình thức viện trợ đối ngoại thể thao bao gồm: Viện trợ phần cứng (tiền vốn, các

dụng cụ thể thao và các thiết bị thể thao) và viện trợ phần mềm (huấn luyện viên,

chuyên gia thể thao, trọng tài, bác sĩ, nhân viên tổ chức và quản lý cuộc thi đấu và

thông tin nghiên cứu khoa học thể thao).

Để tăng tốc độ xây dựng trật tự kinh tế mới quốc tế, Trung Quốc tăng cƣờng

đối thoại Nam-Bắc, hơn nữa tăng cƣờng hợp tác Nam-Nam giữa các nƣớc thế giới

thứ ba. Trung Quốc coi viện trợ các nƣớc thế giới thứ ba là đƣờng lối quan trọng để

tăng cƣờng hợp tác Nam-Bắc. Trong hội đàm hợp tác Trung Phi năm 2000, ngƣời

lãnh đạo Trung Quốc hứa: Trung Quốc sẽ tiếp tục viện trợ các nƣớc châu Phi dƣới

sự hợp tác Nam-Nam.Với sự phát triển kinh tế và nâng cao địa vị quốc tế, Trung

Quốc sẽ từng bƣớc mở rộng quy mô viện trợ.119 Ngày 14 tháng 9 năm 2005, cựu

Chủ tịch nƣớc Hồ Cẩm Đào nêu ra năm biện pháp mới về tăng cƣờng viện trợ các

nƣớc đang phát triển trong hội nghị 60 năm thành lập Liên hợp quốc. Tháng 11 năm

2006, trong hội đàm hợp tác Trung Phi, chính phủ Trung Quốc nêu ra tám biện pháp

để tăng cƣờng hợp tác Trung Phi.

Năm 2004, Hiệp hội điền kinh Trung Quốc viện trợ dụng cụ điền kinh có giá

trị gần 40,000 nhân dân tệ cho Đông Timor. Năm 2006, Tổng cục thể thao Trung

Quốc và Hiệp hội bóng đá Trung Quốc cho Đông Timor 1000 đôi giầy bóng đá và

200 quả bóng đá để phát triển môn bóng đá của thanh thiếu niên Đông Timor. Chủ

tịch Hiệp hội bóng đá Đông Timor ông Lê Phát Phƣơng phát lời cảm ơn sự ủng hộ

của Tổng cục thể thao Trung Quốc và Hiệp hội bóng đá Trung Quốc.120 Từ năm

2000 đến năm 2008 đối với khu vực biển Caribbean, Trung Quốc viện trợ Antigua

và Barbude 55 triệu đôla để xây dựng cung thể thao bóng gậy Richards; viện trợ

Jamaica 30 triệu đôla xây dựng cung thể thao tại tỉnh Trelawny; trợ giúp Saint

Lucia xây dựng cung thể thao bóng gậy và cung thể thao bóng đá, cũng trợ giúp

Dominican xây dựng cung thể thao bóng gậy.121

Thể thao Trung Quốc có ảnh hƣởng ngày càng lớn, các huấn luyện viên Trung

Quốc đóng vai trò ngày càng quan trọng trên thế giới. Bắt đầu từ năm 1957 Trung

Quốc phái đội huấn luyện viên sang Việt Nam đến nay, Trung Quốc đã phái 2547

huấn luyện viên về 36 môn thể thao đến 123 nƣớc và khu vực.122 ―Huấn luyện viên

119吉佩定〃中非合作读读—北京 2000 年部读读会读文件读读〃北京世界知读出版社〃2001

120国家体育读局体育文化读展中心读〃中国体育年读 2007【M】〃中国体育年读出版社〃2008：340

121曹读〃新公共外交读域下中国体育外交读展模式〃上海交通大学〃2012: 42-43

122祝莉〃唐沛〃中国体育外交六十年：回读与展望【J】〃体育文化读刊〃2009 年 12 月

viện trợ nƣớc ngoài‖ của Trung Quốc góp phần tăng nhiều hiểu biết và đồng thuận

của các nƣớc trên thế giới.123

Bắt đầu từ năm 2003, Trung Quốc phái 36 huấn luyện viên ƣu tú (trong đó có

12 huấn luyện viên đã đào tạo ra vô địch thế giới) cộng 13 môn thể thao bao gồm

nhảy cầu, bơi, thể dục dụng cụ, cầu lông, bóng bàn... sang Mexico, qua hai năm

huấn luyện, vận động viên giành đƣợc 246 huy chƣơng vàng, 154 huy chƣơng bạc

và 109 huy chƣơng đồng trong đại hội thể thao châu Mỹ Mở rộng, đại hội thể thao

Mexico và Olympic trials. Trung Quốc phái huấn luyện viên môn bóng bàn Liu

Mingzhong sang Vanuatu. Đại hội thể thao Thái Bình Dƣơng năm 2004, cầu thủ

Vanuatu lần đầu tiên giành đƣợc huy chƣơng vàng của môn bóng bàn. Do gần gũi

về mặt địa lý với Trung Quốc, nên giao lƣu thể thao giữa Trung Quốc với Việt Nam

đƣợc tổ chức thƣờng xuyên. Dƣới sự chỉ đạo của huấn luyện viên Trung Quốc, môn

thể thao dụng cụ của Việt Nam đã bắt đầu nổi lên trong giới thể thao quốc tế. Tại Á

vận hội In-chơn năm 2014, vận động viên nữ Việt Nam Phan Thị Thanh Hà giành

đƣợc huy chƣơng bạc nội dung cầu thang với bài diễn gần nhƣ hoàn hảo.124

Huấn luyện viên Trung Quốc sang nƣớc khác đã thúc đẩy giao lƣu thể thao

quốc tế và phát triển sự nghiệp thể thao quốc tế. Ngoài ra, cũng thể hiện tinh thần

vô tƣ cống hiến của Trung Quốc cho cả thế giới, khiến cho các nƣớc trên thế giới

hiểu biết văn hóa Trung Quốc và nhận thức dân tộc Trung Hoa.

2.2.3.2. Sự ra đời “binh đoàn hải ngoại”（海外兵团）

Bắt đầu từ thập kỷ 80 thế kỷ 20, nhiều ngƣời Trung Quốc giành đƣợc cơ hội

học tập, làm việc và sinh sống ở phƣơng Tây. Vì khoa học kỹ thuật hiện đại và chất

lƣợng cuộc sống Trung Quốc khác xa với phƣơng Tây, ngƣời ta rất mong muốn du

học phƣơng Tây. Trong bối cảnh này, có nhiều vận động viên hay huấn luyện viên

123李德芳〃体育外交的作用及其运用—以北京奥运会读例【J】〃《读代国读关系》〃2008(10)

124ASIAD 17: Thêm huy chƣơng cho môn Thể dục dụng cụ, http://www.baomoi.com/ASIAD-17-Them-huy-chuong-cho-mon-The-duc-dung- cu/55/14900890.epi, 25/09/2014

đi nƣớc khác, hình thành hiện tƣợng văn hóa đặc sắc của giới thể thao, ngƣời ta gọi

là ―binh đoàn hải ngoại‖ (cũng có thể gọi là ―sứ đoàn hải ngoại‖).125 Sự xuất hiện

của ―binh đoàn hải ngoại‖ mang lại sức ép cho Trung Quốc trong các cuộc thi đấu

thể thao quốc tế, nhƣng có tác dụng quan trọng thúc đẩy phát triển các môn thể thao

ƣu thế của Trung Quốc trên thế giới, tuyên truyền thành quả tốt đẹp và chính sách

cải cách mở cửa của Trung Quốc, truyền bá văn hóa ƣu tú của Trung Quốc.

Thời báo châu Âu của Pháp nhắc đến, sự phát triển của thể thao đã vƣợt qua

quốc giới, dung hòa với nhau. Có thể nói là ―binh đoàn hải ngoại‖ đã kết nối Trung

Quốc với các nƣớc trên thế giới, trở thành đại sứ tuyên truyền hữu nghị quốc tế, đại

diện vinh quang của Trung Quốc. ―Binh đoàn hải ngoại‖ bất cứ đại diện nƣớc nào,

đều là ―Viêm Hoàng tử tôn‖ rất tự hào. Hiện nay, Trung Quốc đã cải cách mở cửa,

những huấn luyện viên và vận động viên ƣu tú ―xuất khẩu‖ sang nƣớc khác là vinh

dự của Trung Quốc.

Dƣới sự chỉ đạo của huấn luyện viên Trung Quốc, có nhiều vận động viên

nƣớc khác giành đƣợc kết quả tốt. Nastia Liukin là học trò của vô địch thể thao

dụng cụ thế giới Qiao Liang, đã giành đƣợc vô địch toàn năng cá nhân thể thao

dụng cụ; đội bóng chuyền nữ của nƣớc Mỹ do Lang Ping chỉ đạo vƣợt qua đội bóng

chuyền nữ Trung Quốc với kết quả 3:2; đội bóng bàn nữ của Singapore do Liu

Quodong chỉ đạo giành đƣợc thứ nhì, kết thúc Singapore chƣa có huy chƣơng trong

vòng 48 năm. Điều này đã thể hiện tinh thần vô tƣ của thể thao Trung Quốc trong

quá trình viện trợ. Năm 2005, Tao Li gia nhập quốc tịch Singapore, giành đƣợc 4

huy chƣơng vàng và 1 huy chƣơng đồng trong đại hội thể thao Đông Á, giành đƣợc

huy chƣơng vàng về môn bơi bƣớm trong Á vận hội Doha năm 2006 và Á vận hội

Quảng Châu năm 2010. Olympic London năm 2012, Zhao Changlin đại diện đoàn

Kazakhstan giành đƣợc huy chƣơng vàng trong môn cử tạ cấp 53kg. Cùng năm,

125伍读读〃《中读人民共和国体育史》【M】〃1949-1998〃读合卷 471 读

Feng Tianwei đại diện đoàn Singapore giành đƣợc huy chƣơng đồng trong môn

bóng bàn.126

2.2.3.3.Viện trợ đối ngoại thể thao của Trung Quốc xuất hiện dòng chảy hai chiều

Bắt đầu từ năm 1993 đến nay, xu hƣớng phát triển của viện trợ đối ngoại thể

thao Trung Quốc từ dòng chảy một chiều sang dòng chảy hai chiều, tức là Trung

Quốc phái những vận động viên sang nƣớc khác, đồng thời theo nhu cầu phát triển

của một số môn thể thao thu hút viện trợ nƣớc ngoài. Trong những môn thể thao

nhƣ: môn thể thao bơi, khúc côn cầu, xe đạp... đã có khoảng 40 huấn luyện viên

nƣớc ngoài. Trung Quốc cũng thu hút những vận động viên và huấn luyện viên ƣu

tú nƣớc ngoài để nâng cao trình độ thể thao, đồng thời thông qua những vận động

viên và huấn luyện này tăng cƣờng mối quan hệ với các nƣớc.127 Viện trợ đối ngoại

thể thao của Trung Quốc đã phản ánh những mong muốn của Trung Quốc về bảo vệ

hòa bình thế giới. Viện trợ đối ngoại thể thao rất có lợi cho việc tăng cƣờng sức ảnh

hƣởng quốc gia, nâng cao hình tƣợng quốc gia và danh tiếng quốc gia. Dựa trên cơ

sở viện trợ đối ngoại thể thao trƣớc tiên và chính sách quốc gia, Trung Quốc tăng

nhiều viện trợ về xây dựng, quản lý và sửa chữa các thiết bị thể thao cho châu Phi

và khu vực lạc hậu, cũng nhƣ phái huấn luyện viên để thúc đẩy giao lƣu văn hóa thể

thao giữa các nƣớc để đáp ứng nhu cầu phát triển thể thao của những quốc gia và

126奥运读读上的中国海外兵读读读点〃http://www.docin.com/p-456189399.html

127李德芳〃体育外交的作用及其运用—以北京奥运会读例【J】〃《读代国读关系》〃2008 年第 10 期

khu vực này.

Tiểu kết chƣơng 2

Chƣơng này chủ yếu nghiên cứu, phân tích chính sách và cách thức ngoại giao

thể thao của Trung Quốc nhằm nâng cao sức mạnh mềm trong những năm đầu thế

kỷ 21.

Đối với chính sách ngoại giao thể thao từ năm 2000 đến nay, Olympic Bắc

Kinh năm 2008 là dấu mốc có ý nghĩa sâu sắc nhất. Chính sách ngoại giao thể thao

đƣợc chia thành hai giai đoạn: Giai đoạn năm 2000 đến năm 2008 ( gánh vác nghĩa

vụ thể thao quốc tế, tích cực dung hòa vào thế giới ) và giai đoạn năm 2009 đến nay

(thể hiện tự tin văn hóa thể thao, tích cực ảnh hƣởng thế giới). Chỉ ra những yếu tố

ảnh hƣởng tới chính sách ngoại giao thể thao nhƣ chính trị, luân lý truyền thống...

Cuối cùng, trình bày một số biện pháp thông qua ngoại giao thể thao để nâng

cao sức mạnh mềm Trung Quốc: Cách thức cá nhân, tham gia các tổ chức thể thao

quốc tế và thông qua các sự kiện thể thao và hợp tác quốc tế.

CHƢƠNG 3：ĐÁNH GIÁ VÀ TRIỂN VỌNG NGOẠI GIAO THỂ

THAO ĐỂ NÂNG CAO SỨC MẠNH MỀM TRUNG QUỐC

3.1. Đánh giá ngoại giao thể thao Trung Quốc

3.1.1. Những thành tựu và tác dụng của ngoại giao thể thao đối với sức mạnh

mềm của Trung Quốc

3.1.1.1. Địa vị quốc tế được gia tăng, hình tượng đối ngoại được cải thiện

Những năm gần đây, do sức mạnh tổng hợp của Trung Quốc đƣợc nâng cao,

―học thuyết mối đe dọa Trung Quốc‖ bị truyền thông phƣơng Tây thổi phồng,

những nƣớc đang phát triển bị ảnh hƣởng tiêu cực, giới báo chí châu Phi vu tội

Trung Quốc là ―chủ nghĩa thực dân mới‖.128 Sự thực mạnh hơn hùng biện, sự phát

triển của Trung Quốc rất có lợi cho việc thúc đẩy phát triển kinh tế thế giới. Ví dụ,

sau khủng hoảng tài chính quốc tế, Trung Quốc đã phát huy tác dụng ổn định, đƣợc

công nhận là một trong những nƣớc đứng đầu tăng trƣởng kinh tế thế giới, đối với

khôi phục kinh tế thế giới có tác dụng rất lớn. Trong hội nghị thƣợng đỉnh G20,

Trung Quốc nêu ra những kiến nghị cải cách thiết thực đã phát huy tác dụng tốt cho

128 又读“中国威读读”：当心中国新殖民主读＜〃中国价读读点读察〃 http://www.chinavalue.net/Focus/Show.aspx?Fo

cusID=372592〃2011-12-12

hệ thống tài chính quốc tế, đƣợc cộng đồng quốc tế khen ngợi. Hiện nay, truyền

thông quốc tế phát sóng tin tức chính diện của Trung Quốc tăng nhiều. Họ quan tâm

tới phát triển khuôn mẫu và chủ trƣơng xây dựng một thế giới hài hòa. Dƣ luận

quốc tế đang thay đổi theo hƣớng có lợi cho Trung Quốc. Giáo sƣ đại học Bamako

của Mali nói rằng ngoại giao thể thao đã góp phần tăng cƣờng quan hệ Trung Quốc

với châu Phi. Ông cho rằng các nƣớc châu Phi nhƣ Mali thƣờng nhìn thấy những

cung thể thao và cơ sở hạ tầng thể thao do Trung Quốc viện trợ, đây là tiêu chí quan

trọng về hữu nghị Trung-Phi.129 Giáo sƣ trƣờng Thƣơng mại ESADE của Spain,

Chủ tịch dự án đối thoại Trung Quốc Auguato Soto nói rằng lịch sử chứng kiến

ngoại giao thể thao là bộ phận cấu thành quan trọng của ngoại giao tổng thể quốc

gia. Ngoại giao thể thao Trung Quốc nổi tiếng trên thế giới, trong đó ―ngoại giao

bóng bàn‖ và Olympic Bắc Kinh năm 2008 mang tính đại diện cao. ―Ngoại giao

bóng bàn‖ đã thúc đẩy phát triển quan hệ Trung Mỹ vào thập kỷ 70 thế kỷ 20,

Olympic Bắc Kinh năm 2008 đã phát huy tác dụng tích cực cho hình tƣợng quốc gia.

Chủ tịch danh dự Hiệp hội giao lƣu văn hoá thể thao Moses Chikane nói rằng Chủ

tịch nƣớc Trung Quốc Tập Cận Bình sang Sochi (Nga) tham gia lễ khai mạc

Olympic mùa đông đã thể hiện chính phủ Trung Quốc rất chú trọng ngoại giao thể

thao. Thành tựu ngoại giao thể thao của Trung Quốc trong những năm gần đây đã

đƣợc thế giới công nhận. Vận động viên đã thể hiện hình tƣợng Trung Quốc trong

cuộc thi đấu, Olympic Bắc Kinh năm 2008 cho nhân dân các nƣớc tăng hiểu biết về

Trung Quốc, tăng hữu nghị giữa nhân dân các nƣớc.130 Cho nên, Trung Quốc phải

tăng cƣờng giao lƣu văn hóa đối ngoại, tuyên truyền cách thức phát triển hòa bình,

nhấn mạnh tôn trọng tính đa dạng văn hóa để thiết lập quan hệ ―tìm thống nhất

trong đa dạng, tìm hài hóa trong khác biệt, tìm sự phát triển trong giao lƣu.‖

Ngoại giao thể thao là một cách thức nâng cao hình tƣợng quốc gia trực tiếp

nhất, hiệu quả nhất. Những năm đầu thế kỷ 21, Trung Quốc đã giành đƣợc nhiều 129China News and Report, Sports diplomacy burnishes China‘s international image, No.5, March 1,2014, p4. 130Sports diplomacy burnishes China‘s international image, http://www.china.org.cn/report/2014-02/28/content_31627546.htm

huy chƣơng vàng, có thể nghe thấy quốc ca Trung Quốc và tiếng vỗ tay của khán

giả. Đây chính là cách trực tiếp để giới thiệu hình tƣợng quốc gia. Chủ tịch nƣớc

khóa trƣớc Hồ Cẩm Đào nói rằng: ―Vận mệnh quốc gia thịnh vƣợng thì thể thao

thịnh vƣợng‖, thể thao là cách thức tốt nhất để thể hiện hình tƣợng quốc gia. Chủ

tịch nƣớc Tập Cận Bình chỉ ra: ―Phát triển thể thao, tăng cƣờng thể chất con ngƣời,

xây dựng cƣờng quốc thể thao là nội hàm quan trọng về xây dựng toàn diện xã hội

tiểu khang, thực hiện phục hƣng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa‖.131 Trung Quốc

thông qua các hoạt động ngoại giao thể thao thu hút sự chú ý của truyền thông quốc

tế để tuyên truyền hình tƣợng quốc gia. Các vận động viên có văn hóa truyền thống

Trung Quốc biểu hiện xuất sắc, trong các sự kiện thể thao quốc tế, đã khiến cho

cộng đồng quốc tế hiểu biết Trung Quốc và chủ động tìm hiểu Trung Quốc. Điều

này đã tuyên truyền hình tƣợng tốt đẹp của Trung Quốc, cũng có tác dụng tích cực

để nâng cao địa vị và sức ảnh hƣởng của Trung Quốc trên quốc tế.

3.1.1.2. Lĩnh vực ngoại giao mở rộng, quyền phát ngôn quốc tế tăng

Sự nghiệp ngoại giao Trung Quốc phát triển mạnh mẽ, ngày càng đi lên, đã

giành đƣợc thành tựu to lớn. Ngoại giao Trung Quốc là ngoại giao nhiều cách thức,

nhiều lĩnh vực. Tới ngày mùng 9 tháng 7 năm 2011, Trung Quốc đã lập quan hệ

ngoại giao với 172 nƣớc, trong đó có 169 nƣớc là thành viên Liên hợp quốc và 3

nƣớc chƣa là thành viên Liên hợp quốc: Palestine, Cook, Niue.132 Mối quan hệ

Trung Quốc với các nƣớc khác ngày càng thân thiết, đã hình thành cục diện ―Trung

Quốc không tách khỏi thế giới, thế giới cần Trung Quốc‖. Phần lớn sự kiện quốc tế

đều có quan hệ trực tiếp và gián tiếp với Trung Quốc. Trung Quốc đã tham gia gần

300 công ƣớc quốc tế, hơn 150 tổ chức quốc tế: Gia nhập hay thiết lập cơ cấu khu

131读近平：读展体育运读〃增强人民体读 http://zjnews.zjol.com.cn/system/2013/09/01/019569326.shtml〃2013-9-1

132中国建交读读表〃http://baike.haosou.com/doc/6743033-6957560.html

vực nhƣ APEC, hội thƣợng đỉnh Đông Á, ASEAN+1, ASEAN+3, tổ chức hợp tác

Thƣợng Hải, Diễn đàn Trung Phi, Diễn đàn hợp tác Trung Á...133 Đồng thời, mức độ

tham gia các vấn đề nóng nhƣ chống khủng bố, chống biến đổi khí hậu, bảo vệ hòa

bình quốc tế, viện trợ nhân đạo tăng mạnh. Ngoài ra, chính sách ngoại giao hòa bình,

độc lập tự chủ và 5 nguyên tắc chung sống hòa bình của Trung Quốc đƣợc nhận

thức và đánh giá cao của nƣớc khác.

Trung Quốc đã có nhiều ngƣời đảm nhiệm chức vụ tại các tổ chức thể thao

quốc tế, đặc biệt là đảm nhiệm những chức vụ quan trọng, có tác dụng quan trọng

tăng quyền phát ngôn và bảo vệ lợi ích quốc gia.

3.1.1.3. Tham gia và tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế

Theo sự tăng cƣờng của kinh tế và sức mạnh tổng hợp, thực lực thể thao thi đấu

Trung Quốc ngày càng tăng. Từ năm 2000 đến nay Trung Quốc đã tham gia 3 lần đại

hội Olympic mùa hè và 4 lần đại hội Olympic mùa đông, tổ chức 1 lần đại hội

Olympic mùa hè (Olympic Bắc Kinh năm 2008). Vào thế kỷ 21, tổng số huy chƣơng

Olympic mùa hè của Trung Quốc là 301 chiếc, huy chƣơng vàng là 137 chiếc. Hết

đại hội Olympic mùa đông lần thứ 22 năm 2014, Trung Quốc đã vƣợt qua Hàn Quốc

và Nhật Bản, đứng đầu châu Á trong Olympic mùa đông, đồng thời Trung Quốc đã

giành đƣợc bƣớc đột phá trong những môn thể thao mùa đông.134 Trung Quốc đã tổ

chức Á vận hội Quảng Châu năm 2012, Thế vận hội thanh thiếu niên Nam Kinh năm

2014. Trung Quốc đã tổ chức và tham gia giải vô địch thế giới của các môn thể thao

quốc tế, cúp thế giới, đại hội thể thao sinh viên... Những sự kiện thể thao quốc tế do

Trung Quốc tổ chức đã giành đƣợc thành công tốt đẹp. Đối với Olympic Bắc Kinh,

Bộ trƣởng Bộ giải trí thể thao New Zealand Cosgrove nói rằng phần cứng và phần

mềm của Olympic Bắc Kinh rất tốt. Đại thần thể thao Bộ truyền thông và văn hóa

133中国参加国读公读情况一读表 http://wenku.baidu.com/view/c613fc4bcf84b9d528ea7a0e.html

134网易体育读料读〃http://data.sports.163.com/staticpage/20/medalrank.html

Anh Andy Burnham khen sự tiếp đãi và tổ chức đại hội Olympic Bắc Kinh là hạng

nhất.135 Trung Quốc giành đƣợc nhiều thành quả trong thể thao cho cả thế giới nhìn

thấy thực lực thể thao Trung Quốc, sự phát triển kinh tế của Trung Quốc, sự tiến bộ

khoa học kỹ thuật và ổn định hài hòa xã hội của Trung Quốc. Nói chung, đây là sức

thuyết phục và sức ảnh hƣởng của tinh thần dân tộc.

3.1.1.4. Sự cố gắng của vận động viên và lãnh đạo ngành thể thao

Vận động viên và lãnh đạo ngành thể thao thông qua sức hấp dẫn về nhân

cách của họ đã cho cả thế giới nhìn thấy đặc trƣng văn hóa dân tộc của Trung Quốc.

Hiện nay, qua các đại hội thể thao quốc tế và chính sách ―đi ra ngoài, mời vào trong‖

để thực hiện giao lƣu hợp tác quốc tế, viện trợ cho nƣớc khác những thiết bị thể

thao và phái những huấn luyện viên, vận động viên sang nƣớc khác. Hết năm 2010,

Trung Quốc đã phái 2600 vận động viên và huấn luyện viên khoảng 38 môn thể

thao đi 124 nƣớc và khu vực.136 Ngoài ra, Trung Quốc mời những huấn luyện viên

nƣớc ngoài sang Trung Quốc để chỉ đạo vận động viên Trung Quốc. Trung Quốc kết

hợp viện trợ thực tế với nhu cầu của các nƣớc khác, chọn cách thức viện trợ thích

hợp. Trung Quốc đang không ngừng điều chỉnh cách thức viện trợ, chú trọng hợp

tác đa phƣơng, bổ sung với nhau, phát huy đầy đủ sức mạnh của tổ chức thể thao

quốc tế, cuối cùng thực hiện mục đích viện trợ thể thao.

Những vận động viên nhƣ Yao Ming, Deng Yaping, Li Na, Guo Jingjing... hữu

hảo, cố gắng, sức khỏe đã thể hiện hình tƣợng Trung Quốc cho cả thế giới. Những

ngƣời lãnh đạo Trung Quốc đã có mặt tại các cuộc thi đấu thể thao quốc tế. Bài chuyên

mục quốc tế trên báo Kyunghyang Shinmun Hàn Quốc cho thấy Chủ tịch nƣớc Tập

Cận Bình lần đầu tiên với tƣ cách là nguyên thủ quốc gia tham gia lễ khai mạc của

Olympic Sochi, đã thể hiện Trung Quốc chú trọng ngoại giao láng giềng.137

3.1.2. Một số hạn chế

136姬秋读〃后奥运读代我国体育外交探析【D】〃北京外国读大学〃2014-5

137China News and Report, Sports diplomacy burnishes China‘s international image, No.5, March 1,2014, p4.

3.1.2.1. Tác dụng và cách thức ngoại giao thể thao cần phải hoàn thiện thêm 135http://2008.qq.com/a/20080824/004006.htm, 24/8/2008

Đối với những nghiên cứu về tác dụng ngoại giao thể thao còn thiếu, những

học giả tách ra thể thao với chính trị, khi phân tích công việc viện trợ thể thao chỉ từ

góc độ trình độ phát triển kinh tế, chƣa coi viện trợ thể thao là bộ phận cấu thành

của chiến lƣợc ngoại giao Trung Quốc. Nghiên cứu so sánh đối chiếu ngoại giao thể

thao với các hình thức ngoại giao nhân dân và ngoại giao công chúng còn thiếu, cần

phải những học giả chú ý đến.

Ngoài ra, cách thức thực hiện ngoại giao thể thao Trung Quốc còn đơn nhất,

nhƣ tổ chức các sự kiện thể thao, lãnh đạo có mặt tại các sự kiện thể thao nƣớc khác,

phái đoàn thể thao thăm viếng nƣớc khác... Trung Quốc phải không nhừng khai thác

chủ thể, cách thức và tác dụng của ngoại giao thể thao.

3.1.2.2.Thiếu nhân tài ngoại giao thể thao kế cận

Những năm gần đây, ngoại giao thể thao của Trung Quốc đƣợc cải thiện và

nâng cao, so với địa vị quốc tế và yêu cầu ngoại giao thể thao Trung Quốc, nâng

cao địa vị tại các tổ chức thể thao quốc tế là cấp thiết nhất. Hết năm 2001, Trung

Quốc đã tham gia hơn 150 tổ chức thể thao quốc tế. Hiện nay Trung Quốc có hơn

410 ngƣời đảm nhiệm chức vụ tại những tổ chức thể thao quốc tế và châu Á nhƣ

Ủy ban Olympic quốc tế, ban giám đốc Olympic châu Á... địa vị tại các tổ chức

thể thao quốc tế ngày càng nổi lên.138 Vì sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa dẫn

đến số lƣợng ngƣời Trung Quốc tại các tổ chức thể thao quốc tế vẫn còn khá ít,

đặc biệt là vị trí của ngƣời quyết sách còn quá ít. Có 28 liên đoàn thể thao quốc tế

liên quan đến môn thể thao Olympic, trong đó có ngƣời Trung Quốc nhận chức tại

10 liên đoàn thể thao quốc tế, chỉ có 3 ngƣời đảm nhiệm Chủ tịch của Liên đoàn

bóng bàn quốc tế, Liên đoàn bóng chuyền quốc tế, Liên đoàn võ thuật quốc tế, có

138中国奥委会在国读、读洲体育读读任读 4 1 0 多个,

http://news.xinhuanet.com/sports/2012-12/27/c_124158204.htm ,2012-12-27

3 ngƣời đảm nhiệm Chủ tịch của Liên đoàn bóng chuyền châu Á, Liên đoàn võ

thuật châu Á và Liên đoàn ba môn phối hợp châu Á. Nhân viên tại các tổ chức thể

thao bị già hóa, 55 tuổi trở lên chiếm tỷ lệ lớn. Các tổ chức thể thao lớn nhƣ Ủy

ban Olympic quốc tế, Liên đoàn bóng chuyền quốc tế, Liên đoàn bơi lội quốc tế,

Liên đoàn điền kinh quốc tế, ban giám đốc Olympic châu Á... thiếu ủy viên chấp

hành của Trung Quốc (ủy viên chấp hành Trung Quốc sắp nghỉ hƣu). Nguồn nhân

lực kế cận thể thao của Trung Quốc rất yếu, nhân tài thể thao thế hệ trƣớc đã già,

nhƣng nhân tài thể thao thế hệ mới thì thiếu.

3.1.2.3. Quan niệm chưa sâu sắc và chính sách ngoại giao chưa chủ động

Năm 2001, Trung Quốc xin đăng cai Olympic Bắc Kinh giành đƣợc thành

công tốt đẹp, đây là sự gắn bó chặt chẽ với vợ chồng He Zhengliang lập quan hệ tốt

đẹp với các hiệp hội thể thao quốc tế lâu dài, tích lũy nguồn nhân lực phong phú.

Nhƣng vợ chồng He zhengliang bị một số cán bộ giới thể thao hiểu nhầm là lợi

dụng quốc gia mƣu cầu lợi ích cá nhân, để lộ tƣ tƣởng ngoại giao thể thao bảo thủ

và quá lỗi thời của họ.139 Trung Quốc thiếu ý thức hòa giải và tranh thủ ủng hộ của

các nƣớc khác, khiến cho vận động viên môn vƣợt rào cản Liu Xiang Trung Quốc

thua với vận động viên môn Taekwondo Hàn Quốc Moon DaeSung trong cuộc bầu

cử ủy viên của Ủy ban Olympic quốc tế vào ngày 21 tháng 8 năm 2008.140 Điều này

đã nhắc nhở Trung Quốc phải làm những công việc chuẩn bị trong các tổ chức thể

thao quốc tế. Giới thể thao Trung Quốc thiếu giao lƣu với các nƣớc trên thế giới.

Khi triển khai đại hội thể thao, Trung Quốc thiếu viện trợ và ủng hộ của nƣớc ngoài.

Cho nên, giới thể thao Trung Quốc phải không ngừng phát triển để cho nhiều

chuyên gia thể thao và vận động viên nƣớc khác chú ý đến, dùng các môn thể thao

lập quan hệ hữu nghị vớicác nƣớc, phát triển sự nghiệp thể thao thêm một bƣớc nữa,

thúc đẩy sự nghiệp thể thao Trung Quốc theo hƣớng quốc tế.

139何振梁夫读的奥运情读〃http://www.zj.xinhuanet.com/magazine/2007-10/17/content_11423421.htm〃2007-10-17

140刘翔落读奥委会委读的两大原因〃http://blog.sina.com.cn/s/blog_48670cb20100ajli.html〃2008-8-22

3.1.2.4. Môi trường dư luận quốc tế của ngoại giao thể thao phải cải thiện

Hiện nay, yếu tố trở ngại phát triển hòa bình thế giới tăng, chính trị cƣờng

quyền và chủ nghĩa bá quyền còn tồn tại trên phạm vi toàn cầu. Mƣu đồ Âu hóa và

phân tách Trung Quốc của thế lực thù địch phƣơng Tây chƣa trừ bỏ. Hiện nay ―học

thuyết mối đe dọa Trung Quốc‖ vẫn tồn tại trong cộng đồng quốc tế.141 Một số

thành phần ly khai nƣớc ngoài thấy Đài Bắc và Trung Quốc chia thành hai đoàn đại

biểu tham gia đại hội thể thao quốc tế là hiện tƣợng ―nội bộ bất bình‖, những thế

lực thù địch thấy Trung Quốc tổ chức đại hội Olympic Bắc Kinh và tăng mạnh

ngoại giao thể thao là cách thức ―bá quyền‖. Đối với lời nói dối ác ý và chuyện nói

khiêu khích này, Trung Quốc phải phân biệt quan hệ địch và ta trong quá trình ngoại

giao thể thao, áp dụng ƣu thế của Trung Quốc trong ngoại giao thể thao tránh khỏi

hình thế và cục diện bất lợi. Trung Quốc phải chú trọng và không ngừng điều chỉnh

những vấn đề trên.

3.1.2.5. Hiệu ứng ngôi sao thể thao cần khai thác hơn nữa

Giới thể thao Trung Quốc xuất hiện những vận động viên nổi tiếng thể thao

nhƣ Yao Ming, Li Na, Deng Yaping... họ không những giành đƣợc kết quả tốt trong

đại hội thể thao mà còn có hình tƣợng tốt đẹp công chúng, đƣợc nhân dân nƣớc

khác hoan nghênh. Hiệu ứng ngôi sao thể thao Trung Quốc thể hiện trong các đại

hội thể thao và sức hấp dẫn trong cuộc sống. Trung Quốc có thể tiếp thu sách lƣợc

giống Mỹ bổ nhiệm ngôi sao thể thao làm đại sứ ngoại giao công chúng. Các ngôi

sao thể thao với tƣ cách là đại sứ, khi họ thăm viếng thể thao có thể đạt đƣợc hiệu

quả tuyên truyền tốt. Nhƣng hiện nay Trung Quốc chƣa có bổ nhiệm ngôi sao làm

đại sứ ngoại giao công chúng.

3.1.2.6. Vai trò tổ chức phi chính phủ không rõ ràng, hoạt động ngoại giao thể thao

nhân dân thiếu vắng

Ngoại giao thể thao Trung Quốc do chính phủ làm chủ đạo đã giành đƣợc

141读少读：中国读女民读外交工作面读的机遇〃挑读及读展前景【J】〃理读前沿〃2006（6）：9-11

nhiều thành quả lớn, nhƣng xem nhẹ tính nhân dân của ngoại giao thể thao. Trƣớc

Olympic London, đội ngũ bóng rổ Mỹ lựa chọn thành phố bóng đá Manchester

(Anh) để thi đấu bóng rổ. Ngƣời Anh thích bóng đá và bóng bầu dục kiểu Anh, đa

số ngƣời không quan tâm đến môn thể thao bóng rổ, nhƣng ngày càng có nhiều

ngƣời bắt đầu quan tâm Nhật BảnA. Hai cuộc thi đấu Nhật BảnA (New York Knicks

với Detroit Pistons) đƣợc tổ chức tại London, đã thúc đẩy giao lƣu văn hóa và thể

thao nhân dân hai nƣớc Anh Mỹ, điều này Trung Quốc nên học tập. Li Na chia tay

với ―thể chế toàn quốc‖ giành đƣợc kết quả tốt.142

Sau Olympic Bắc Kinh, cựu Thủ tƣớng ông Ôn Gia Bảo đi thăm châu Âu, đã

sáng lập ―ngoại giao rèn luyện sáng sớm‖, là giai thoại ngoại giao nhân dân.143 Thể

thao không có ngăn cách, mang tính nhân dân, thể hiện hữu nghị giữa Trung Quốc

với các nƣớc khác, cho nƣớc khác nhìn thấy không gian ngoại giao của Trung Quốc.

Nhƣng các hoạt động ngoại giao thể thao nhân dân còn thiếu vắng, chỉ tiến hành với

các nƣớc lớn. Ngoại giao nhân dân là một phƣơng thức ngoại giao thể thao tốt,

Trung Quốc phải phát huy đẩy đủ tác dụng của nó.

3.2. Triển vọng xu thế phát triển ngoại giao thể thao của Trung Quốc

3.2.1. Địa vị ngoại giao thể thao nổi bật hơn

Ngoại giao thể thao là tiêu chí quan trọng của sự phát triển xã hội và sự tiến

bộ văn minh nhân loại, đã thể hiện sức mạnh tổng hợp và trình độ văn minh xã hội.

Kết quả của vận động viên trong các cuộc thi đấu quốc tế và năng lực tổ chức các

sự kiện thể thao quốc tế của nhân viên thể thao đã thể hiện rõ đƣợc thực lực của

Trung Quốc. Các sự kiện thể thao quốc tế thƣờng là đại hội thể thao quốc tế lớn,

nhƣ Thế vận hội Olympic Bắc Kinh, có hơn 16,000 vận động viên của 204 nƣớc và

khu vực tham gia, trong đó bao gồm hơn 80 ngƣời đứng đầu quốc gia tham gia lễ

142李娜读冠再引“读国体制”之读〃http://news.163.com/11/0607/06/75U5AVVM00014AED.html〃2011-6-7

143读丘露微：读读读读温家宝信心之旅【N】〃国读先读读读〃2009-02-05

khai mạc và những hoạt động liên quan. Ngƣời đứng đầu Trung Quốc tiến hành tiếp

đãi ngƣời đứng đầu các nƣớc hơn 70 buổi, đã triển khai ―ngoại giao Olympic‖ một

cách hiệu quả. Hiện nay, các hoạt động ngoại giao thể thao ngày càng nhiều, địa vị

ngoại giao thể thao ngày càng nổi bật. Trung Quốc áp dụng sân khấu thể thao để

phát huy ƣu thế, tác dụng của ngoại giao thể thao, xây cầu nối hòa bình và hữu nghị.

Ngoại giao thể thao phục vụ cho sự nghiệp thể thao Trung Quốc và kết nối thế giới

một cách hài hòa nhằm thúc đẩy phát triển hòa bình.

3.2.2. Tác dụng ngoại giao thể thao rõ ràng hơn

Ngoại giao thể thao theo phƣơng châm ―phát triển hòa bình, cùng có lợi‖ và

nguyên tắc ―nhấn mạnh trọng điểm, lƣợng sức mà làm‖, thông qua tổ chức các đại

hội thể thao quốc tế lớn và hội chợ thể thao quốc tế mang tính tổng hợp cao, gia

nhập các tổ chức thể thao quốc tế, tham gia các sự kiện thể thao quốc tế và cách

thức ―đi ra ngoài, mời vào trong‖ nâng cao trình độ thể thao với mức độ cao, toàn

diện, không ngừng khai thác độ sâu và chiều sâu của ngoại giao thể thao Trung

Quốc. Đồng thời, Trung Quốc tham gia tích cực các sự vụ thể thao quốc tế, tiến

hành các công việc ngoại giao thể thao, nâng cao sức ảnh hƣởng của Trung Quốc

một cách hiệu quả, bảo vệ lợi ích hợp pháp của Trung Quốc trong các tổ chức thể

thao quốc tế. Trung Quốc triển khai các hoạt động ngoại giao thể thao một cách ổn

định, không ngừng mở rộng mối quan hệ ngoại giao thể thao, từng bƣớc đi sâu phát

triển hợp tác thể thao quốc tế, hình thành cục diện ngoại giao thể thao toàn diện, đa

lĩnh vực, nhiều tầng lớp. Ngoại giao thể thao Trung Quốc sẽ thúc đẩy hòa bình hữu

nghị của giới thể thao quốc tế theo xu hƣờng phát triển mạnh.

3.2.3. Trách nhiệm ngoại giao thể thao lớn hơn

Trong bối cảnh xây dựng một xã hội hài hòa ở trong nƣớc cùng với việc thúc

đẩy một thế giới hài hòa, Trung Quốc khai triển các hoạt động thể thao quốc tế kêu

gọi hòa bình, tăng nhiều giao lƣu và tin cậy đã trở thành đƣờng lối ngoại giao tiện

nhất. Hiện nay, các nƣớc trên thế giới chú trọng giao lƣu hợp tác với Trung Quốc và

cung cấp cơ hội lớn hơn và không gian rộng hơn để thúc đẩy ngoại giao thể thao với

Trung Quốc. Đứng ở điểm cao mới và khởi điểm mới, Trung Quốc sẽ giới thiệu

toàn diện văn minh Trung Hoa, thể hiện sức sống mạnh mẽ của xã hội chủ nghĩa

Trung Quốc, tuyên truyền quyết tâm đƣa Trung Quốc vào đƣờng lối phát triển hòa

bình, làm cho cả thế giới ngày càng hiểu biết và đồng thuận Trung Quốc, thúc đẩy

giao lƣu nhân dân Trung Quốc với nhân dân nƣớc khác, tăng hợp tác và tin cậy giữa

các nƣớc. Trung Quốc khiến cho cộng đồng quốc tế hiểu biết hơn một cách cơ bản

về tình hình trong nƣớc, chính sách đối ngoại và đƣờng lối phát triển của Trung

Quốc, tìm điểm đồng nhất, gác điểm bất đồng, bù đắp cho nhau, cùng phát triển và

thúc đẩy xây dựng ―thế giới hài hòa‖.

3.3. Gợi mở nhằm nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc trong tƣơng lai

Tăng cƣờng các công việc ngoại giao thể thao là một trong những cách thức

để nâng cao sức mạnh mềm. Củng cố ngoại giao thể thao, hoàn thiện việc xây dựng

ngoại giao thể thao trên các mặt nhƣ: xây dựng cơ chế thực thi chính sách, tối ƣu

hóa cơ cấu, nguồn nhân lực v.v…, không ngừng nâng cao trình độ và nội dung

ngoại giao thể thao quốc gia, tận dụng các loại hình thức và các loại diễn đàn nhƣ

gia nhập tích cực các tổ chức thể thao quốc tế, tăng cƣờng quyền phát ngôn quốc

gia và tham gia các sự kiện thể thao quốc tế, lấy các sự kiện thể thao và văn hóa thể

thao làm sân khấu, cuối cùng nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc.

3.3.1. Bố cục chung: Cách thức đa dạng, đối tượng rộng rãi

Trung Quốc phải triển khai ngoại giao thể thao mang tính ổn định và linh hoạt

để tăng cƣờng sức mạnh mềm Trung Quốc, cải thiện hình tƣợng quốc gia và nâng

cao sức ảnh hƣởng quốc tế.

Bố cục chiến lƣợc ngoại giao của Trung Quốc là ―láng giềng là chủ yếu, đa

bên là sân khấu, nƣớc lớn là trọng điểm, các nƣớc đang phát triển là cơ sở‖.144 Các

nƣớc đang phát triển đa số là các nƣớc trung bình và nhỏ bé, Trung Quốc chú trọng

144中国外交读体布局〃http://kaoyan.wendu.com/23685.html〃2011-2-23

tiến hành ngoại giao thể thao với các nƣớc trung bình và nhỏ bé.

Theo khái niệm sức mạnh mềm nổi lên, Trung Quốc ngày càng chú trọng cấu

tạo sức mạnh mềm. Ngoại giao thể thao là một trong những hình thức ngoại giao, có

thể đáp ứng nhu cầu quốc gia về tăng sức mạnh mềm.

Hiện nay, tổ chức phi chính phủ ngày càng đóng vị trí quan trọng, mô thức

―P2P‖(public to public) của ngoại giao công chúng nổi lên và bƣớc vào thời đại

―ngoại giao công chúng, ngƣời nào có trách niệm‖.145 Ngoại giao nhân dân từng

bƣớc nổi lên, nhƣng trong các hoạt động ngoại giao thể thao, ngoại giao nhân dân

chƣa rõ ràng. Trong quá trình tổ chức đại hội Olympic Bắc Kinh năm 2008 và hội

chợ quốc tế Thƣợng Hải năm 2010, ngoại giao nhân dân từ từ xuất hiện. Cho nên,

trong quá trình triển khai ngoại giao thể thao, Trung Quốc phải chú trọng phát huy

chức năng ngoại giao nhân dân.

3.3.2.Thiết lập cơ chế quản lý của ngoại giao thể thao

Thiết lập cơ chế đảm bảo nâng cao chế độ hóa các công việc ngoại giao thể thao.

Cấu tạo cơ chế ngoại giao thể thao thích ứng xu thế phát triển thế kỷ mới, mới có thể

giành đƣợc kết quả tốt trong quá trình triển khai ngoại giao thể thao, cũng nhƣ triển khai

những công việc một cách hiệu quả góp phần nâng cao sức mạnh mềm.

3.3.2.1. Hoàn thiện cơ cấu lãnh đạo: Hoàn thiện cơ chế điều phối của ngoại giao

thể thao

 Hoàn thiện cơ chế tổ chức

Ngoại giao thể thao khác với các hình thức ngoại giao truyền thống, phải phối

hợp với các bộ môn phi ngoại giao trong quá trình thực hiện ngoại giao thể thao.

Nhƣng những hoạt động liên quan đến nƣớc ngoài của các bộ môn phi ngoại giao

chỉ là những hoạt động ngoại giao phổ thông, dễ bị hạn chế bởi lợi ích của bộ môn

này, dễ cạnh tranh nhau và lãng phí tài nguyên. Cho nên Bộ Ngoại giao phải thiết

145读启正：“公共外交〃匹夫有读”等八读【N】〃社会科学读。2010-09-07

lập cơ quan điều phối ngoại giao thể thao do Bộ ngoại giao làm chủ đảo, tăng cƣờng

phối hợp với các bộ môn phi ngoại giao, hình thành hợp lực. Trong quá trình tổ

chức đại hội Olympic Bắc Kinh, Trung Quốc đã thành lập hệ thống chỉ huy hai lớp:

Bộ tổng chỉ huy và bộ chỉ huy vận hành để xử lý và điều hòa sự triển khai các công

việc ngoại giao thể thao. Hiện nay, Trung Quốc đang suy nghĩ cách để từng bƣớc

hoàn thiện cơ chế tổ chức, ví dụ: Từ tổ chức hội nghị không định kỳ và phi chính

thức sang tổ chức hội nghị định kỳ và chính thức, các bộ môn phụ trách ngoại giao

thể thao nâng cấp thành các cơ cấu điều hòa cấp cao. Ngoài ra, có thể suy nghĩ hình

thành cơ chế đáp ứng những nhu cầu bức thiết trong ngoại giao thể thao, ví dụ trong

quá trình truyền trao tay ngọn đuốc xảy ra sự kiện có nguy cơ ảnh hƣởng đến hình

tƣợng quốc gia, khi đó các bộ môn quốc gia phải đƣợc vận hành, để tổng hợp các

nguồn ứng phó khẩn cấp, làm cho thiệt hại giảm tới mức độ thấp nhất.

 Tối ƣu hóa việc xây dựng cơ cấu tổ chức

Tối ƣu hóa việc xây dựng cơ cấu ngoại giao. Trên cơ sở giữ vững vị trí tổ chức

ngoại giao thể thao cấp quốc gia, tối ƣu hóa việc xây dựng ngoại giao thể thao địa

phƣơng. Giúp cho tổ chức thể thao ngoại giao địa phƣơng, ít nhất là cấp tỉnh phải có

đƣợc thể chế tổ chức tƣơng ứng với cấp quốc gia. Hình thành vị trí tổ chức ngoại

giao thể thao tƣơng ứng từ cấp quốc gia cho đến địa phƣơng, giúp cho thể chế thực

thi chính sách và phƣơng châm ngoại giao thể thao càng thuận lợi, giảm thiểu các

vấn đề nhƣ tắc nghẽn thông tin, bóp méo thông tin, khó khăn trong việc thực hiện

theo chính sách v.v… Việc đồng bộ trong xây dựng ngoại giao thể thao cấp quốc gia

tƣơng ứng với cấp địa phƣơng còn mang lại lợi ích trong việc điều phối quốc gia, sự

hợp tác liên vùng giữa các địa phƣơng. Trong các trƣờng hợp cần sự hợp tác đa

vùng, liên tỉnh, nếu có sự phối hợp cấp quốc gia thì sự hợp tác liên thông giữa các

tỉnh cũng nhƣ các khu vực sẽ càng thuận lợi, giúp việc triển khai hợp tác ngoại giao

đƣợc suôn sẻ, nâng cao hiệu quả ngoại giao thể thao.

Tăng cƣờng việc xây dựng thiết lập chức năng nhiệm vụ quản lý ngoại giao, áp

dụng chặt chẽ chức năng quản lý tập trung. Theo những yêu cầu mới và hoàn cảnh

mới của công tác ngoại giao thể thao cần tăng cƣờng việc xây dựng chức năng nhiệm

vụ quản lý từ quốc gia đến địa phƣơng, cụ thể sẽ do các cơ quan đối ngoại thuộc bộ

phận hành chính chuyên trách thực hiện. Công tác ngoại giao thể thao cấp quốc gia

nâng cao tính linh hoạt của việc thiết lập chức năng, thiết lập càng nhiều các chức

năng càng kịp thời và càng hiệu quả nhằm giảm thiểu tình trạng quản lý chồng chéo

đa cổng đa ngành Bộ phận ngoại giao ở cấp địa phƣơng cần giảm tính linh hoạt của

nó, củng cố tăng cƣờng tính quy phạm, sự chặt chẽ và chức năng đối cổng, đối ngành.

Loại bỏ một số chức năng có tính kinh tế và tính phát triển thị trƣờng mang xu hƣớng

dịch vụ có tính lợi nhuận, nâng cao mô hình sức mạnh mềm ngoại giao. Ví dụ về

nguyên tắc giao lƣu thể thao các trƣờng đại học sẽ do tự các trƣờng đại học triển khai,

cần bộ phận phụ trách ngoại giao của trƣờng và bộ giáo dục tiến hành, không cần Bộ

thể thao tham gia phê chuẩn, nhƣ vậy đƣợc xem là tăng cƣờng chức năng quản lý tập

trung, giảm thiểu sự liên quan không cần thiết.

Về mặt biên chế cần tăng cƣờng độ nghiêng, đảm bảo biên chế của bộ phận

ngoại giao thể thao không tùy ý dao động, nhiều biên chế, thiếu biên chế, hay

thƣờng xuyên thay đổi biên chế. Tối ƣu hóa chỉ số phối hợp cán bộ lãnh đạo, hình

thành thể chế điều tiết nội bộ và thể chế lƣu thông cán bộ điều hành hiệu quả. Áp

dụng biện pháp tách biệt cán bộ quản lý và cán bộ kỹ thuật, tránh hiện tƣợng chồng

chéo, giúp hình thành một kênh chọn lọc nhân tài nội bộ.

 Tăng cƣờng phát triển nguồn nhân lực

Phát triển nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng để phát triển ngoại giao thể

thao. Bộ môn ngoại giao thể thao thực hiện các chính sách ngoại giao thể thao nhằm

thích ứng hình thế quốc tế mới, nhu cầu quốc gia, nhu cầu phát triển công việc thể

thao và nhu cầu nâng cao sức mạnh mềm quốc gia trên quốc tế. Trung Quốc phải

thiết lập đội ngũ cán bộ ngoại giao thể thao phù hợp nhu cầu thời đại, lợi ích quốc

gia. Công việc ngoại giao thể thao bao gồm hai yếu tố: Yếu tố ngoại giao và yếu tố

thể thao. Cho nên phát triển nguồn nhân lực ngoại giao thể thao rất quan trọng.

Trƣớc đây thiếu nhân tài đa hợp trong công việc ngoại giao thể thao, tồn tại những

tình trạng: có năng lực ngoại ngữ mà năng lực quản lý yếu, có năng lực quản lý mà

năng lực ngoại ngữ yếu.

Tăng cƣờng phát triển nguồn nhân lực ngoại giao thể thao phải theo những

phƣơng diện sau: Thứ nhất, tăng cƣờng nguồn nhân lực ngoại giao thể thao thiết lập

―cơ chế dài hạn‖( Long-Effect Mechanism). Trên tầng lớp quốc gia, công việc ngoại

giao thể thao đã tiến vào một thời kỳ mới, bố trí cán bộ đa hợp, có năng lực quản lý,

thạo ngoại ngữ, tài đức song toàn là mục đích căn bản để tăng cƣờng phát triển nguồn

nhân lực ngoại giao thể thao thiết lập ―cơ chế dài hạn‖. Thiết lập ―cơ chế dài hạn‖ có

thể tăng cƣờng cơ chế đào tạo nhân tài ngoại giao thể thao và nâng cao sức mạnh

mềm Trung Quốc. Hai là ƣu hóa hệ thống đào tạo nguồn nhân lực ngoại giao thể thao.

Theo hệ thống đào tạo nhân viên công chức và đơn vị sự nghiệp từng bƣớc hoàn

thiện, các biện pháp nhƣ tuyển dụng, thăng chức, bổ nhiệm và bãi bỏ, đào tạo, giao

lƣu... đã hình thành thể chế cơ chế hệ thống. Để đảm bảo thiết lập đội ngũ nhân tài

quản lý ngoại giao thể thao mang tính tổng hợp, phẩm chất cao. Ƣu hóa hệ thống đào

tạo nhân tài, điều chỉnh cơ chế thăng chức để lƣu lại nhân tài ngoại giao thể thao, rất

có lợi đào tạo nhân tài đa hợp ngoại giao thể thao và có lợi cho sự thiết lập nguồn

nhân lực ngoại giao thể thao dài hạn. Về mặt đào tạo, thêm vào những nội dung có

tính chất ngoại giao để đảm bảo nội dung đào tạo mang tính phổ biến, hơn nữa cần có

kế hoạch đào tạo mang tính đặc thù và tính chuyên nghiệp. Ba là thiết lập thể chế lƣu

động nguồn nhân tài. Tăng cƣờng lƣu thông nhân tài cho các cán bộ ngoại giao thể

thao đƣợc rèn luyện tại nhiều cƣơng vị, đa lĩnh vực và nhiều tầng lớp, rất có ý nghĩa

quan trọng về đào tạo nhân tài đa hợp. Thông qua rèn luyện trong đa lĩnh vực, nhân

tài ngoại giao thể thao mới có thể định vị cho nhân tài ngoại giao thể thao và đào tạo

theo phƣơng hƣớng đúng đắn.

Ngoài ra, chú trọng đào tạo kỹ năng ngoại giao của ngôi sao thể thao. Ngoại

giao thể thao phải dựa vào ngƣời, mỗi ngôi sao sang nƣớc khác đều đại diện hình

tƣợng quốc gia. Trung Quốc nên dựa vào sức ảnh hƣởng của những ngôi sao thể thao

nổi tiếng nhƣ Yao Ming, cố gắng cho họ trở thành đại sứ ngoại giao thể thao để đại

diện Trung Quốc. Trung Quốc phải tăng cƣờng hợp tác bộ môn ngoại giao thể thao với

các bộ môn khác, đặc biệt là bộ môn giáo dục, tăng cƣờng kỹ năng chuyên nghiệp và

kỹ năng ngoại giao, lúc nào cũng tự nhắc nhở mình là đại diện hình tƣợng quốc gia.

3.3.2.2. Về xây dựng đội ngũ

 Phát huy tác dụng của Hoa kiều, ngƣời Hoa, lƣu học sinh, đại sứ quán

Trung Quốc tại nƣớc khác

Hoa kiều là tài nguyên quan trọng của ngoại giao thể thao Trung Quốc, là cửa

sổ thể hiện hữu nghị cho cả thế giới. Ví dụ phố Hoa Kiều tại Mỹ, đây là nơi cƣ trú

của ngƣời Hoa. Múa rồng và múa sƣ tử đã tăng cƣờng sự hiểu biết của Mỹ với văn

hóa truyền thống Trung Quốc. Hoa kiều cố gắng hết sức trong việc xây dựng hình

ảnh Trung Quốc, đảm bảo đại hội thể thao đƣợc tổ chức thành công tốt đẹp. Ví dụ

trong quá trình truyền tay ngọn đuốc tại nƣớc ngoài năm 2008, Hoa kiều tự quyết tổ

chức bảo vệ lợi ích quốc gia đối kháng với lực lƣợng phản đối Trung Quốc.146 Hoa

kiều và ngƣời Hoa khi nào cũng suy nghĩ đến Trung Quốc trong ngoại giao thể thao.

Hoa kiều mang dòng máu của ngƣời Trung Hoa, do vậy trong tim họ luôn hƣớng về

Trung Quốc và luôn cố gắng cống hiến hết khă năng của mình trong việc giữ hình

tƣợng Trung Quốc nói chung và việc ngoại giao thể thao nói riêng.

Trung Quốc phải nâng cao phẩm chất cá nhân của lƣu học sinh, phải luôn nhớ

rằng mình không chỉ đại diện hình ảnh cá nhân mà còn đại diện hình ảnh cho cả một

quốc gia. Hiện nay, tỷ lệ lƣu học sinh học ngành thể thao không cao. Lƣu học sinh

thể thao học tinh hoa thể thao nƣớc ngoài bổ sung và mở rộng nội dung thể thao

Trung Quốc, tăng cƣờng năng lực ngôn ngữ để nghiên cứu và truyền bá văn hóa thể

thao, cuối cùng tham gia các hoạt động thể thao của nƣớc ngoài để tuyên truyền

146不读反读读力蓄意破坏海外读人读读呵读圣火,

http://news.xinhuanet.com/overseas/2008-04/14/content_7971050.htm ,2008-4-14

hình tƣợng thể thao Trung Quốc.

Đại sứ quán Trung Quốc tại các nƣớc khác nên liên hệ chặt chẽ với các Hoa

kiều và ngƣời Hoa, lƣu học sinh tại nƣớc này, chủ động tuyên truyền cho họ thông

tin trong nƣớc tránh khỏi một số truyền thông phản đối Trung Quốc nắm bắt cơ hội

bóp méo sự thật. Cho nên đại sứ quán Trung Quốc phải chủ động hơn giảm bớt

tuyên truyền của một số truyền thông phƣơng Tây, cố gắng thông qua Hoa kiều,

ngƣời Hoa và lƣu học sinh giới thiệu Trung Quốc cho các nƣớc khác. Khi Trung

Quốc triển khai ngoại giao thể thao, họ với nhân dân trong nƣớc cố gắng đảm bảo

hoạt động thể thao tổ chức thuận lợi, đồng thời tăng cƣờng sức gắn bó dân tộc.

 Phát huy tác dụng của các tổ chức phi chính phủ

Các tổ chức phi chính phủ là lực lƣợng phát triển xã hội trong nƣớc và quốc tế,

nó có thể huy động quần chúng, cá nhân...147 Lấy Mỹ làm ví dụ, Mỹ khéo léo áp

dụng tổ chức phi chính phủ. Các tổ chức thể thao Mỹ không do chính phủ quản lý,

không mang tính chất chính phủ, họ chủ yếu dựa vào đầu tƣ nhân dân, cho nên họ

rất tự do trong các hoạt động thể thao quốc tế, đƣợc nhiều nƣớc yêu thích. So sánh

với Mỹ, các tổ chức thể thao Trung Quốc chƣa áp dụng lực lƣợng phi chính phủ một

cách tốt nhất. Các tổ chức phi chính phủ mang tính linh hoạt, giảm nhạt sắc thái

cƣỡng chế. Cho nên Trung Quốc phải phát huy đầy đủ tác dụng của các tổ chức phi

chính phủ làm cho ngƣời nƣớc ngoài dễ chấp nhận.

 Tích cực áp dụng phƣơng tiện truyền thông văn hóa

Các kênh truyền thông riêng (own media) là đặc điểm của phƣơng tiện

truyền thông mới. Kỹ thuật Web 2.0 lấy blog và microblog làm đại diện đã cho tài

nguyên ngoại giao công chúng đƣợc hội nhập một cách hiệu quả tại sân khấu hƣ

cấu với tính linh hoạt và chi phí thấp. Ngoại giao microblog ngày càng trở thành

một bộ phận cấu thành của các hoạt động đại sứ quán và lãnh sự quán tại nƣớc

147黄成：―非政府读读与美国文化外交‖研读会读述【J】〃美国研究〃2007-03（5）：156

ngoài. Đến cuối năm 2013, đã có 38 tổ chức quốc tế và quốc gia tại Trung Quốc

lần lƣợt mở tài khoản trên microblog tiếng Trung, tuyên truyền những thông tin

của nƣớc này và giao lƣu chặt chẽ với ngƣời sử dụng microblog Trung Quốc.148

Trong đó bao gồm đại sứ quán Mỹ tại Trung Quốc, đại sứ quán Anh tại Trung

Quốc, trung tâm văn hóa Pháp, sở du lịch đại sứ quán Ai Cập tại Trung Quốc, đại

sứ quán EU tại Trung Quốc... Nhƣng microblog của chính phủ Trung Quốc chƣa

hƣớng tới nhân dân nƣớc ngoài. Trung Quốc có thể tham khảo đại sứ quán Mỹ mở

trang chủ tại các trang Web chính thống tại các nƣớc cho nhân dân các nƣớc lấy

đƣợc thông tin Mỹ. Tháng 11 năm 2010, thủ tƣớng Anh Cameron lần đầu tiên

thăm Trung Quốc, đại sứ quán Anh tại Trung Quốc truyền bá tại chỗ qua

microblog. Qua mấy ngày, ngƣời hâm mộ của microblog đại sứ quán Anh tại

Trung Quốc từ hơn 8,000 ngƣời lên hơn 30,000 ngƣời.149 Khi Trung Quốc khai

triển các hoạt động ngoại giao thể thao có thể áp dụng hiệu ứng ngƣời nổi tiếng

trên giới thể thao, noi gƣơng Cameron để triển khai ngoại giao microblog, mở

rộng sức ảnh hƣởng.

Báo, tạp chí cũng là phƣơng tiện truyền bá ngoại giao thể thao. Mƣời năm đầu

thế kỷ 21, thƣơng mại xuất nhập khẩu sách báo của Trung Quốc nhập siêu với tỉ lệ

10:1, sách báo Trung Quốc chủ yếu xuất khẩu tới thị trƣờng các nƣớc châu Á và

khu vực Đài Loan, Hồng Kông, đối với châu Âu và Mỹ, tỉ lệ nhập siêu ở mức lớn

100:1.150 Chúng ta có thể nhìn thấy xuất nhập khẩu sách báo của Trung Quốc không

đƣợc lạc quan, tình huống này đƣợc từng bƣớc cải thiện. Nhƣng năng lực ngoại ngữ

của học giả Trung Quốc bị hạn chế, nhiều thuật ngữ chuyên ngành rất khó dịch, gây

trở ngại cho học giả Trung Quốc với học giả nƣớc ngoài trong đối thoại học thuật.

148英国首相卡梅读开通新浪微博,借微博玩外交读足人气〃http://www.aliyun.com/zixun/content/2_6_345243.html〃

2014-12-11

149人民微博〃http://baike.baidu.com/view/3281104.htm

150Nâng cao sức cạnh tranh văn hóa là con đƣờng vƣơn tới thành công của xuất khẩu sản nghiệp văn hóa Trung Quốc, http://news.xinhuanet.com/fortune/2011-05/08/c_121391940_2.htm, 5/2011

Đồng thời, sức ảnh hƣởng của sách, luận văn thể thao Trung Quốc không mạnh,

nghiên cứu khoa học thể thao cũng ít hơn học giả nƣớc khác. Cho nên, Trung Quốc

phải tăng cƣờng xuất bản sách báo và xây dựng tập san thể thao ngoại ngữ, đồng

thời học giả nghiên cứu thể thao phải tăng cƣờng năng lực ngôn ngữ và năng lực

phiên dịch.

Áp dụng sân khấu giáo dục văn hóa để triển khai các hình thức hoạt động

ngoại giao thể thao, đối với nâng cao sức mạnh mềm có ý nghĩa quan trọng. Ngoài

môn bóng bàn ra, môn võ thuật là môn thể thao có thể đại diện yếu tố thể thao

Trung Quốc nhất. Tổng cục thể thao Trung Quốc bàn với ―Ủy ban Hán ngữ quốc

gia‖, áp dụng các học viện Khổng Tử để phổ biến môn võ thuật. Học viện Khổng

Tử chủ yếu dạy học tiếng Trung và tuyên truyền văn hóa Trung Quốc. Hết năm

2014, đã có 466 học viện Khổng Tử và 713 lớp học Khổng Tử tại 124 quốc gia và

khu vực.151 Ngày 23 tháng 9 năm 2014, lãnh đạo của Tổng cục thể thao Trung Quốc

Liu Peng chỉ ra võ thuật hợp tác với ―Ủy ban Hán ngữ quốc gia‖. Ông nhấn mạnh

võ thuât vừa là thể thao vừa là văn hóa.152 Áp dụng sân khấu học viện Khổng Tử để

đào tạo huấn luyện viên võ thuật, đào tạo nhân tài võ thuật và phổ biến văn hóa võ

thuật cho các nƣớc và khu vực, đây sẽ là một đột phá lớn và cơ chế sáng tạo mới

của lĩnh vực ngoại giao thể thao.

3.3.3. Khai thác tài nguyên: kết hợp tài nguyên mang tính vật chất và tài nguyên

mang tính phi vật chất

3.3.3.1. Tài nguyên mang tính vật chất

Tài nguyên mang tính vật chất chủ yếu bao gồm nhân lực, vật lực, tài lực và

xây dựng viện trợ cơ sở hạ tầng. Khi thực hiện ngoại giao thể thao, Trung Quốc

151孔子学院〃http://baike.haosou.com/doc/4899870.html

152读运武读决出男子太极拳/太极读全能读金牌,2014-9-24

http://www.sport.gov.cn/n16/n1077/n1467/n5702521/n5702545/5743830.html

phải tuân theo nguyên tắc ―dòng chảy hai chiều‖. Viện trợ nƣớc khác đồng thời

chấp nhận nƣớc khác viện trợ, đặc biệt là viện trợ khoa học kỹ thuật và kỹ thuật thi

đấu của phƣơng Tây. Viện trợ nƣớc khác cũng phải suy nghĩ đến hiệu quả lợi ích và

giá thành, sau đó đánh giá tính toán và khảo sát hiệu quả viện trợ. Đồng thời, phải

sử dụng tuần hoàn những tài nguyên của đại hội thể thao lƣu lại để tổ chức các sự

kiện thể thao, đắp nặn hình tƣợng mới quốc gia, tuyên truyền văn hóa Trung Quốc

và tinh thần dân tộc.

3.3.3.2. Tài nguyên mang tính phi vật chất

 Tăng cƣờng xây dựng sức mạnh mềm văn hóa thể thao

Tăng cƣờng giao lƣu với lĩnh vực nghiên cứu khoa học học thuật thể thao, triển

khai giao lƣu nghiên cứu khoa học học thuật thể thao với các cƣờng quốc thể thao

nhƣ Mỹ, Anh, Úc, Nhật, Hàn Quốc... thông qua giao lƣu với nhau, học tập với nhau,

kiến tạo và nâng cao sức mạnh mềm văn hóa thể thao, pha vào đó những đặc điểm

truyền thống Trung Quốc và sắc thái văn hóa thể thao quốc tế bao dung. Tăng cƣờng

giao lƣu văn hóa thông qua sách báo, băng hình và phim thể thao. Trung Quốc cần

phiên dịch những quyển sách thể thao một cách hệ thống, thông qua đƣờng lối ngoại

giao thể thao truyền vào nƣớc khác. Đồng thời, thông qua sách báo, băng hình và

phim ảnh của nƣớc khác để xây dựng văn hóa thể thao Trung Quốc. Chẳng hạn, khi

Yao Ming làm ở Nhật BảnA, có một bộ phim tài liệu ―năm của Yao Ming‖ phát hành

năm 2004, qua những việc từng trải của Yao Ming tại Nhật BảnA, giới thiệu văn hóa

xã hội, văn hóa nhân văn, văn hóa thể thao của Mỹ, cũng nhƣ quá trình Yao Ming

dung hợp và thông suốt văn hóa Trung Quốc với phƣơng Tây trong lĩnh vực thể thao.

Trung Quốc phải thúc đẩy thể thao dân tộc truyền thống Trung Quốc đi ra

ngoài và tuyên truyền văn hóa thể thao truyền thống ƣu tú cho nhân dân nƣớc khác

có nhận thức chung về Trung Quốc. Trung Quốc đã lập chiến lƣợc ―đi ra ngoài‖

những môn thể thao, nhƣ võ thuật đi ra ngoài từ thập kỷ 80 thế kỷ 20. Chiến lƣợc đi

ra ngoài của thể thao dân tộc Trung Quốc cần gấp sự ủng hộ chính sách và tiền vốn

của chính phủ Trung Quốc.

Cấu tạo văn hóa thể thao có đặc sắc Trung Quốc. Trong quá trình xây dựng

sức mạnh mềm thể thao, Trung Quốc phải cố gắng khai thác và cấu tạo văn hóa thể

thao Trung Quốc. Văn hóa thể thao không những thể hiện văn hóa truyền thống

Trung Quốc mà còn thể hiện văn hóa Olympic hiện tại.

 Tăng quyền phát ngôn của Trung Quốc trong lĩnh vực thể thao

Trong giới thể thao quốc tế hiện tại, so với các nƣớc phƣơng Tây, quyền phát

ngôn của các nƣớc đang phát triển hơi kém. Nếu Trung Quốc muốn trở thành một

cƣờng quốc thể thao thì phải tăng cƣờng quyền phát ngôn trong giới thể thao quốc

tế để bảo vệ lợi ích quốc gia và phát huy sức mạnh mềm Trung Quốc. Trung Quốc

phải có mục đích đào tạo và tiến cử những nhân tài đa hợp, cao cấp vào các tổ chức

thể thao quốc tế, tham gia tích cực thiết lập quy tắc thể thao liên quan.

Với việc tham gia các tổ chức quốc tế ngày càng nhiều, Trung Quốc nên chú

trọng khai thác nguồn nhân lực, đào tạo nhiều nhân tài thể thao vừa biết thể thao vừa

thạo ngoại giao, đảm nhiệm chức vụ tại các tổ chức thể thao quốc tế. Đây rất có lợi

cho việc tăng quyền phát ngôn quốc tế của Trung Quốc và có lợi cho sự triển khai

ngoại giao thể thao một cách hiệu quả.

Nếu muốn thể hiện công bằng giữa nhân dân các nƣớc trong các sự kiện thể thao

quốc tế thì phải lập quy tắc thể thao quốc tế công bằng công chính. Trung Quốc có thể

thông qua tham gia thiết lập quy tắc thể thao quốc tế công bằng để cải thiện quan hệ

giữa nƣớc khác, đóng góp ý kiến cho quy tắc thể thao quốc tế. Kết nối tiêu chuẩn thể

thao Trung Quốc với tiêu chuẩn thể thao quốc tế, rất có lợi cho vận động viên Trung

Quốc giành đƣợc kết quả tốt trong quá trình thi đấu, nâng cao vinh dự quốc gia, lập

hình tƣợng tốt đẹp cho cả thế giới hiểu biết và ngƣỡng mộ Trung Quốc. Có nhiều vận

động viên sau khi nghỉ thi đấu đã đảm nhiệm chức vụ quan trọng tại tổ chức thể thao

quốc tế đã tăng quyền phát ngôn của Trung Quốc. Yang Yang, Deng Yaping, Tu

Mingde... là những đại diện điển hình.

 Xây dựng hoàn thiện chính sách ngoại giao thể thao

Trung ƣơng Đảng cộng sản Trung Quốc chỉ ra trong ―Thông báo phát triển

thể thao thêm một bƣớc‖ năm 1984, ―Các hoạt động thể thao quốc tế là bộ phận cấu

thành quan trọng của hoạt động ngoại vụ quốc gia, mang tính chính trị, phải chấp

hành nghiêm chỉnh phƣơng châm và chính sách đối ngoại của Đảng và Quốc gia.

Khi tham gia các môn thể thao quốc tế và tiến hành phát sóng tin tức phải suy nghĩ

địa vị và sức ảnh hƣởng Trung Quốc trên thế giới‖153 Trung Quốc phải tuân theo

nguyên tắc này trong quá trình tham gia các hoạt động thể thao quốc tế. ―Đại cƣơng

về phát triển và cải cách thể thao năm 2001 đến năm 2010‖ của Tổng cục thể thao

tuyên bố vào năm 2000 là hành vi hƣớng dẫn của công việc thể thao trong thế kỷ

mới.154 ―Ý kiến về tăng cƣờng và cải tiến công việc thể thao trong thời kỳ mới thêm

một bƣớc của Quốc vụ viện và Trung Ƣơng Đảng cộng sản Trung Quốc‖ nêu rõ tƣ

tƣởng chỉ đạo, phƣơng châm công tác và yêu cầu tổng thể về phát triển sự nghiệp

thể thao trong thời kỳ mới.155 Hai văn kiện này đã phát huy tác dụng quan trọng

trong quá trình phát triển thể thao, cải cách thể thao, ngoại giao thể thao... nhƣng

văn kiện này thiếu trình bày và phân tích chính sách ngoại giao thể thao cụ thể.

Hiện nay ngoại giao thể thao ngày càng trở thành phƣơng thức giao lƣu và xây dựng

tin cậy giữa nhân dân các nƣớc. Trung Quốc phải theo tình hình quốc tế, phối hợp

chiến lƣợc ngoại giao quốc gia, thiết lập chính sách phát triển ngoại giao thể thao,

phát huy đầy đủ tác dụng ngoại giao thể thao một cách hiệu quả.

Trong quá trình thực hiện chính sách ngoại giao thể thao, Trung Quốc phải lƣu

153 1984 年中共中央关于读一步读展体育运读的通知 , http://www.stuln.com/aoyunpindao/laws/zcwj/2011-11-

01/Article_75766.shtml ,2011-11-1

1542001-2010 年体育改革与读展读要〃2000-12-15

http://www.people.com.cn/GB/shizheng/252/5570/5571/20010530/478321.html

155 中共中央国读院关于读一步加强和改读新读期体育工作的意读 ,http://www.sport.gov.cn/n16/n1092/n16849/

127397.html〃2003-9-17

ý sự thay đổi của chính trị quốc tế, không ngừng điều chỉnh chính sách ngoại giao

thể thao Trung Quốc, kết hợp môi trƣờng quốc tế khách quan với chính sách ngoại

giao thể thao chủ quan, đảm bảo quán triệt và thực hiện chính sách ngoại giao thể

thao Trung Quốc một cách hiệu quả, cuối cùng mang lại nhiều lợi ích quốc gia.

 Sự kết hợp “đi ra ngoài” và “mời vào trong”

Việc giao lƣu thể thao rất sôi động, khiến cho dịch chuyển nhân lực rất lớn,

đƣờng lối ngoại giao thể thao càng ngày rộng lớn. Trong quá trình ngoại giao thể

thao, Trung Quốc phải kiên trì ―đi ra ngoài‖ và ―mời vào trong‖ kết hợp với nhau.

Tức là thu hút nhân tài thể thao nƣớc khác, đồng thời cổ vũ nhiều vận động viên và

huấn luyện viên Trung Quốc đi ra ngoài. Thông qua thu hút nhân tài thể thao nƣớc

ngoài cho họ cảm nhận hiểu biết Trung Quốc. Nhân tài đi ra ngoài thông qua hành

vi và hình ảnh đẹp của mình để truyền tải tới nhân dân nƣớc khác, tiến tới ―xuất

khẩu‖ sức mạnh mềm Trung Quốc sang nƣớc khác. Trong thời kỳ Olympic London

năm 2012, có nhiều huấn luyện viên và vận động nƣớc khác là ngƣời Trung Quốc,

các nƣớc mà do họ đại diện đã đƣợc truyền thông Trung Quốc đối xử hữu nghị,

nƣớc khác bắt đầu chú ý Trung Quốc và văn hóa Trung Hoa. Họ đã trở thành

phƣơng tiện truyền đạt ngoại giao thể thao của Trung Quốc một cách hiệu quả.

 Các sự kiện thể thao quốc tế

Những sự kiện thể thao quốc tế rất có lợi nâng cao và mở rộng sức mạnh mềm

Trung Quốc. Thế vận hội Bắc Kinh, Á vận hội Quảng Châu, Thế vận hội thanh thiếu

niên Nam Kinh... đƣợc tổ chức thành công tốt đẹp là trƣờng hợp điển hình, mang lại

nhiều ảnh hƣởng lớn. Đồng thời, Trung Quốc đang tranh thủ tổ chức các sự kiện thể

thao nổi tiếng quốc tế. Ngoài ra, Trung Quốc phải tích cực tổ chức hội chợ văn hóa thể

thao để thúc đẩy giao lƣu văn hóa thể thao, thông qua các môi giới văn hóa nhƣ

Internet, truyền hình, báo chí... tuyên truyền văn hóa thể thao Trung Quốc để nâng cao

sức ảnh hƣởng văn hóa thể thao Trung Quốc.

Các sự kiện thể thao quốc tế lớn là sân khấu ngoại giao thể thao của Trung

Quốc. Sau Olympic Bắc Kinh, Trung Quốc bắt đầu chú trọng áp dụng các sự kiện

thể thao làm phƣơng tiện giới thiệu thành phố. Các bộ môn chính phủ Trung Quốc

bắt đầu có ý thức thông qua các sự kiện thể thao quốc tế giới thiệu Trung Quốc,

tuyên truyền du lịch địa phƣơng, thu hút vốn đầu tƣ nƣớc ngoài. Trong thời kỳ tổ

chức Olympic London, Trung Quốc nhờ vào quảng cáo trên xe bus London để

tuyên truyền các thành phố Trung Quốc nhƣ Trƣờng Đô, Nam Kinh, Bắc Kinh,

Thanh Đảo..., khai thác thị trƣờng du dịch nhập cảnh, đây đã tuyên truyền văn hóa

đặc sắc địa phƣơng Trung Quốc, làm cho các thành phố hình thành ―hợp lực‖ tuyên

truyền văn hóa Trung Hoa, mở rộng sức ảnh hƣởng Trung Quốc.

Tổ chức và tham gia các sự kiện thể thao quốc tế thể hiện trình độ phát triển của

Trung Quốc, qua cuộc thi đấu thể thao truyền bá văn hóa truyền thống Trung Quốc,

nâng cao địa vị quốc tế và sức cạnh tranh. Đây sẽ mở rộng giao lƣu về lĩnh vực thể thao

giữa Trung Quốc với nƣớc khác, khai thác lĩnh vực ngoại giao thể thao, tăng mạnh sức

ảnh hƣởng. Cũng có thể rèn luyện năng lực phối hợp giữa nhân viên các bộ môn Trung

Quốc, nâng cao sức tổng hợp của ngƣời làm việc của lĩnh vực thể thao và sức cạnh

tranh của vận động viên.

3.3.4. Tính toán đánh giá hiệu quả

Ngoại giao thể thao giống nhƣ các ngoại giao khác mang tính hai mặt. Trong

quá trình thực hiện ngoại giao thể thao cần cảm nhận và phối hợp của nƣớc khác.

Cho nên, muốn khai triển ngoại giao thể thao, đầu tiên phải khảo sát nhân dân nƣớc

khác thích môn thể thao nào, sau đó tính toán hiệu quả tiến hành ngoại giao thể thao,

đây mới có thể ―bắn tên có đích‖, nâng cao tỷ lệ thành công của ngoại giao thể thao.

Giống nhƣ Mỹ, cơ cấu tính toán đánh giá hiệu quả ngoại giao thể thao chủ yếu

do Ủy ban tƣ vấn ngoại giao công chúng và nhóm chuyên gia cố vấn Mỹ cấu thành.

Ủy ban tƣ vấn ngoại giao công chúng Mỹ thành lập vào năm 1946, chủ yếu thông

qua xuất bản báo cáo và tổ chức hội thảo để thực hiện mục đích trên. Sức ảnh

hƣởng của bài báo Ủy ban tƣ vấn ngoại giao công chúng rất lớn, đƣợc tổng thống,

ngoại trƣởng, quốc hội Mỹ tham khảo trong quá trình quyết sách và lập pháp. Nhóm

chuyên gia cố vấn Mỹ phát huy tác dụng quan trọng trong cung cấp kiến nghị chính

sách, cấu tạo lý niệm chính sách, tuyên truyền hệ giá trị. Trung Quốc phải chú trọng

tính toán đánh giá hiệu quả ngoại giao thể thao, thông qua hai phƣơng diện (mục

đích của ngoại giao thể thao quốc gia và chính sách ngoại giao có thống nhất hay

không; hiệu quả của việc thực hiện ngoại giao thể thao của các cơ quan) để tính

toán đánh giá hiệu quả và thực hiện ngoại giao thể thao.

Ngoại giao thể thao không giống nhƣ ngoại giao kinh tế và ngoại giao quân

sự dựng sào thấy bóng, nó mang tính dài hạn, tính chiến lƣợc. Nhƣ vậy, Trung Quốc

cần xây dựng cơ chế đánh giá và dự tính thể thao một cách hệ thống, định kỳ đo

lƣờng tính toán hiệu quả để thực hiện ngoại giao thể thao, đảm bảo tuyên truyền đối

ngoại và các hoạt động ngoại giao thể thao đi vào nề nếp. Dựa vào thể chế hiện có,

Trung Quốc có thể mở rộng Ủy ban tƣ vấn ngoại giao công chúng (thành lập vào

năm 2010), để tăng những chức năng tƣơng ứng để đánh giá tính toán hiệu quả

ngoại giao thể thao. Cũng có thể thông qua các tổ chức phi chính phủ ủy quyền và

tài trợ nghiên cứu ngoại giao công chúng, điều tra nhân dân nƣớc khác qua giấy

điều tra, điện thoại... để khảo sát hiệu quả ngoại giao thể thao của Trung Quốc.

Ngoài ra, mời nhóm chuyên gia cố vấn nƣớc khác khai triển những nghiên cứu liên

quan, đây cũng có lợi cho công việc ngoại giao của Trung Quốc.

3.4. Bài học kinh nghiệm

3.4.1. Ngoại giao thể thao là một phương thức ngoại giao đặc biệt

Ngoại giao thể thao là một trong những sách lƣợc, phƣơng thức và hình thức

của ngoại giao, nó tuân theo và phục vụ cho chính sách ngoại giao tổng thể, bảo vệ

lợi ích quốc gia.

Hoạt động thể thao đƣợc nhân dân các nƣớc yêu thích, các môn thể thao có

tiêu chuẩn kỹ thuật, quy tắc cạnh tranh quốc tế, cho nên ngoại giao thể thao ít bị hạn

chế bởi những yếu tố nhƣ chế độ xã hội, hình thái ý thức, truyền thống văn hóa...

Ngoại giao thể thao dễ vƣợt qua trở ngại của văn hóa và ngôn ngữ. Hiện nay, hoạt

động ngoại giao thể thao ngày càng nhiều. Những ngƣời tham gia các tổ chức thể

thao quốc tế và các cuộc thi đấu thể thao đến từ các nƣớc khác nhau, khu vực khác

nhau, màu da khác nhau, chủng tộc khác nhau.

Vì tính ―mềm dẻo‖, ngoại giao thể thao dễ đƣợc ngƣời ta chấp nhận. Trong

bối cảnh toàn cầu hóa, tác dụng và địa vị ngoại giao thể thao ngày càng nổi bật

trong quan hệ quốc tế. Các nƣớc trên thế giới chú trọng áp dụng thể thao để giới

thiệu văn hóa của nƣớc mình, tuyên truyền hệ giá trị quốc gia, nâng cao và mở rộng

sức ảnh hƣởng ra thế giới.

So với phƣơng thức ngoại giao khác nhƣ chính trị, quân sự, kinh tế... áp dụng

phƣơng thức thể thao xử lý vấn đề trong quan hệ quốc tế, quốc gia chịu ít rủi ro.

Xung đột văn hóa liên quan tới lợi ích quốc gia trong các lĩnh vực riêng biệt không

giống nhau, xung đột văn hóa trong chính trị, thƣơng mại, quân sự luôn luôn là

xung đột trực tiếp về lợi ích quốc gia. Nhƣng xung đột văn hóa trong thể thao là

xung đột gián tiếp về lợi ích quốc gia. Cho nên, quốc gia luôn thông qua tham gia

hay rút lui khỏi các cuộc thi đấu thể thao để thể hiện lập trƣởng chính trị của mình.

Tính rủi ro thấp đã quyết định tính phụ thuộc mạnh của ngoại giao thể thao.

Ngoại giao thể thao phải phụ thuộc vào lợi ích quốc gia và phục vụ cho chính trị

quốc gia. Ngoại giao thể thao có tác dụng thúc đẩy, nhƣng để cải thiện quan hệ giữa

các quốc gia phải thông qua sự cố gắng của các lực lƣợng. Ví dụ: ngoại giao bóng

bàn, nếu lãnh đạo hai bên không có ý thức cải thiện mối quan hệ hai nƣớc, mặc dù

có nhiều lần giao lƣu thể thao đều khó cải thiện quan hệ hai bên, cho nên chúng ta

phải nhìn thấy hạn chế của ngoại giao thể thao. Ngoại giao thể thao phải đặt trong

bối cảnh ngoại giao tổng thể quốc gia mới có thể phát huy tác dụng hiệu quả hơn.

Bản chất của ngoại giao là giao lƣu giữa con ngƣời với con ngƣời. Cuộc thi

đấu thể thao có thể tiếp xúc trực tiếp với nhân viên thể thao, là giao lƣu trực tiếp về

văn hóa thể thao, cũng là cách thức thiết lập hình tƣợng quốc gia một cách hiệu quả.

Chính phủ các nƣớc thƣờng tuyên truyền giao lƣu thể thao và thi đấu thể thao.

Ngoại giao thể thao xuất phát từ nguyện vọng yêu cầu hòa bình của nhân dân,

không phân biệt dân tộc, chủng tộc quốc giới, địa vị xã hội... qua giao lƣu thể thao

để thúc đẩy hợp tác, đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân các nƣớc, cuối cùng thúc đẩy

cải thiện mối quan hệ giữa các nƣớc. Tính quần chúng làm cho ngoại giao thể thao

có cơ sở vững chắc. Nhƣ Chu Ân Lai nói: Ngoại giao tiến hành qua hình thức quốc gia và quan hệ quốc gia, cuối cùng là ảnh hƣởng và tranh thủ nhân dân.

3.4.2. Ngoại giao thể thao có thể phát huy vai trò của văn hóa Trung Quốc

Sự tuyên truyền của văn hóa Trung Quốc sẽ làm tăng sự đồng thuận của cộng

đồng quốc tế, tạo điều kiện thiết lập môi trƣờng chính trị quốc tế tốt đẹp cho sự trỗi dậy

hòa bình Trung Quốc. Trỗi dậy không những chỉ là kinh tế, chính trị, quân sự... tăng

mạnh, mà còn là đạo đức và văn hóa phục hƣng. Trung Quốc muốn trỗi dậy hòa bình thì

phải xây dựng chiến lƣợc quốc gia về phục hƣng văn hóa. Ngoại giao thể thao đã phát

huy vai trò của văn hóa Trung Quốc.

Thể thao là loại văn hóa có tính tổng hợp cao và tính chiến lƣợc lâu dài. Nói

một cách cụ thể thể thao thuộc về văn hóa trí tuệ và văn hóa quy phạm, nhƣng

không thể coi nhẹ giá trị vật chất và giá trị tinh thần do thể thao mang lại.

3.1.Bảng phân loại hiện tƣợng văn hóa

Loại hình hình thái văn hóa Phạm trù văn hóa

Văn hóa Văn hóa trí tuệ Khoa học, kỹ thuật, tri thức

loại 1 Văn hóa vật chất Nhà ,dụng cụ, thiết bị

Văn hóa quy phạm Tổ chức xã hội, chế độ, chính trị, hình thức

Văn hóa pháp luật, tập quán, ngôn ngữ, giáo dục

loại 2 Văn hóa tinh thần Tôn giáo, tín ngƣỡng, ý thức thẩm mỹ, văn

(nguồn:体育与文化，http://www.doc88.com/p-6951964117690.html)

học, nghệ thuật

Qua thị giác tạo đồng thuận văn hóa. Ký hiệu thị giác hình tƣợng hóa, thị giác

hóa đặc sắc văn hóa Trung Quốc. Ví dụ: Trong clip giới thiệu quy tắc và lịch sử của

các môn thi đấu trong Olympic Bắc Kinh. Trong quá trình hiểu biết quy tắt và lịch sử

phát triển của các môn thể thao, các đơn vị tổ chức Olympic dung hòa những yếu tố

mang đặc sắc văn hóa nhƣ ―Fu Wa‖(linh vật chính thức của Olympic 2008), cho

ngƣời ta cảm nhận sức hấp dẫn của văn hóa Trung Quốc. Ngoài ra, các đơn vị tổ chức

Olympic Bắc Kinh thông qua hình vẽ, tranh ảnh và chữ viết để giới thiệu quy tắc thi

đấu, quy định cần biết... cho khán giả, tạo bầu không khí kịch liệt mà không thiếu văn

minh, thể hiện hình tƣợng tốt đẹp của khán giả Trung Quốc cho cả thế giới.

Qua ngôn ngữ tạo đồng thuận văn hóa. Dấu hiệu ngôn ngữ bao gồm hai mặt:

Âm nhạc và thông báo hiện trƣờng. Các đơn vị tổ chức Olympic lồng ghép các yếu

tố truyền thống vào âm nhạc. Bất kể là hình thức biểu hiện âm nhạc hay là tài liệu

âm nhạc đều dung hòa đặc sắc dân tộc Trung Quốc. Văn hóa ngôn ngữ tiếng Hán có

truyền thống lâu đời nhất trong lịch sử văn hóa truyền thống Trung Quốc. Trong

giao lƣu đối ngoại ít có cơ hội giới thiệu tiếng Hán, đại hội thể thao quốc tế là cơ

hội cho cả thế giới hiểu biết văn hóa ngôn ngữ, ngƣời thông báo qua giọng nói êm

tai cho ngƣời nghe cảm thấy sức hấp dẫn của ngôn ngữ tiếng Hán. Trong thời kỳ

Olympic Bắc Kinh thông tấn xã Pháp nhắc đến, ngƣời nƣớc ngoài tham gia đại hội

thể thao lần này đều biết một câu tiếng Hán, là ―jia you‖ (cố lên). ―Jia you‖ đã trở

thành một câu rất thịnh hành trong thời kỳ Olympic Bắc Kinh, thông qua đại hội

Olympic truyền bá văn hóa Trung Quốc.

Qua hành vi tạo đồng thuận văn hóa. Biểu diễn hiện trƣờng là phƣơng thức

chủ yếu để tạo đồng thuận văn hóa qua hành vi, thể hiện đặc sắc văn hóa của Trung

Quốc. Biểu diễn hiện trƣờng bao gồm biểu diễn của nhóm cổ vũ, linh vật, các

chƣơng trình biểu diễn tổng hợp giới thiệu văn hóa dân tộc, lịch sử (nhƣ múa sƣ tử,

múa quạt, võ thuật...) khiến cho nhân dân thế giới hiểu biết văn hóa Trung Quốc.

Khai thác yếu tố cá tính của các môn thể thao. Ví dụ nhƣ trong sổ tay kỹ

thuật cầu lông có nhắc đến cầu lông bắt nguồn từ môn đá cầu, ngƣời ta cũng bố trí

biểu diễn đá cầu. Trong cuộc thi đấu kiếm thuật, ngƣời ta bố trí những màn biểu

diễn thể hiện đặc sắc Trung Quốc nhƣ kiếm thuật Trung Quốc, múa ―shui xiu‖ (múa

truyền thống Trung Quốc)... Thông qua những màn biểu diễn này, khiến cho ngƣời

xem cảm nhận sức hấp dẫn của thể thao phong tục tập quán dân tộc truyền thống

Trung Quốc. Trong văn hóa truyền thống Trung Quốc, võ thuật là môn thể thao

mang đậm nét tinh hoa của dân tộc đặc sắc. Võ thuật lập hình tƣợng cho nhân dân

các nƣớc, cho ngƣời ta hiểu biết văn hóa Trung Quốc trong thể thao truyền thống

dân tộc Trung Quốc, tạo đồng thuận văn hóa Trung Quốc.

Trung Quốc phải áp dụng đầy đủ nhiều hình thức biểu hiện để giới thiệu đặc

sắc văn hóa. Từ nay về sau phải chú trọng khai thác văn hóa truyền thống ƣu tú của

dân tộc, thể hiện đặc sắc văn hóa nhiều dân tộc. Ngoài chú trọng những nét đặc sắc

văn hóa của Trung Quốc ra, phải suy nghĩ tìm cách để khán giả nƣớc ngoài có thể

tiếp nhận văn hóa Trung Quốc. Kết hợp với thực tiễn, lấy nhu cầu khán giả làm

điểm xuất phát, tích cực đổi mới nội dung chƣơng trình giới thiệu thể thao, tăng

thêm yếu tố văn hóa, qua sân khấu thể thao truyền bá văn hóa và truyền thống

Trung Quốc.

Tiểu kết chƣơng 3

Dựa vào cơ sở phân tích và thảo luận hai chƣơng trƣớc, chƣơng này chủ yếu

luận trình đánh giá ngoại giao thể thao và triển vọng qua ngoại giao thể thao để

nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc. Đầu tiên, chỉ ra những thành tựu do ngoại

giao thể thao giành đƣợc: địa vị quốc tế tăng cao, hình tƣợng đối ngoại cải thiện,

lĩnh vực ngoại giao mở rộng, quyền phát ngôn quốc tế tăng lên, tham gia và tổ chức

các sự kiện thể thao tăng nhiều... cũng nhƣ phân tích những hạn chế mà ngoại giao

thể thao vẫn tồn tại: Tác dụng và cách thức ngoại giao thể thao cần phải nghiên cứu

thêm, môi trƣờng dƣ luận quốc tế của ngoại giao thể thao còn phải cải thiện, thiếu

nhân tài thể thao kế cận, thiếu quan niệm và chính sách ngoại giao thể thao một

cách chủ động linh hoạt... Sau đó, thông qua địa vị, tác dụng, trách nhiệm để dự

đoán xu thế phát triển ngoại giao thể thao. Cuối cùng gợi mở nhằm nâng cao sức

mạnh mềm trong tƣơng lai. Nêu ra bố cục chung, sau đó phân tích cơ chế quản lý,

phân tích khai thác tài nguyên vật chất và phi vật chất, cuối cùng tính toán đánh giá

hiệu quả. Chƣơng này bàn sâu về ngoại giao thể thao để nâng cao sức mạnh mềm

Trung Quốc hơn nữa trong tƣơng lai.

KẾT LUẬN

Những năm gần đây, yếu tố sức mạnh mềm đã phát huy tác dụng quan trọng

trong hoạt động ngoại giao. Ngoại giao thể thao là một phƣơng thức tốt đẹp để nâng

cao sức mạnh mềm. Ngoại giao thể thao đƣợc tổ chức thành công và trở thành điểm

sáng thăng hoa tinh thần dân tộc, đƣợc thế giới quan tâm. Ngoại giao thể thao làm

cho một nƣớc từ nƣớc tham gia sự kiện thể thao quốc tế chủ yếu trở thành nƣớc

tham gia ngoại giao quốc tế chủ yếu. Hơn nữa, thể thao đại diện ―hòa bình, hữu

nghị, tiến bộ‖, cho nên ngoại giao thể thao đƣợc nhân dân các nƣớc yêu thích.

Ngoại giao thể thao đã xuyên suốt lịch sử ngoại giao Trung Quốc, thông qua

ngôn ngữ thể thao giúp Trung Quốc vƣợt các trở ngại, tạo nhịp cho Trung Quốc liên

kết với thế giới. Hiện nay, do các vấn đề nhƣ môi trƣờng khí hậu, chủ nghĩa khủng

bố, tài chính quốc tế... nổi bật, nếu chỉ dựa vào một nƣớc thì không giải quyết đƣợc

những vấn đề trên, cần các nƣớc hợp tác với nhau. Ngoại giao thể thao có thể gia

tăng tôn trọng, hữu nghị và tin cậy.

Nâng cao trình độ sức mạnh mềm đã trở thành một công việc quan trọng để

các nƣớc trên thế giới cùng nỗ lực phát triển. Trƣớc mắt, nâng cao trình độ sức

mạnh mềm từ văn hóa, giáo dục, khoa học kỹ thuật... mở rộng đến phƣơng thức đa

nguyên nhƣ thể thao. Luận văn này thông qua trình bày và phân tích khái niệm thể

thao, chính trị, ngoại giao, sức mạnh mềm, ngoại giao thể thao, trình bày chính sách

ngoại giao thể thao trong những năm đầu thế kỷ 21, luận chứng làm thế nào thông

qua ngoại giao thể thao áp dụng phƣơng thức đa nguyên để nâng cao sức mạnh

mềm Trung Quốc. Hiện nay, tình hình Trung Quốc đã thay đổi nhiều so với ngày

xƣa, nhà nƣớc thay đổi chính sách ngoại giao theo môi trƣờng quốc tế, không

ngừng điều chỉnh phƣơng châm ngoại giao để bảo vệ lợi ích quốc gia. Trong bối

cảnh thế giới hòa bình và phát triển, bạo lực và xung đột bị lên án. Cho nên, áp

dụng phƣơng thức hòa bình, lấy ngoại giao thể thao làm phƣơng thức giao lƣu để

bảo vệ lợi ích quốc gia. Đồng thời ngoại giao thể thao cũng là phƣơng thức quan

trọng để nâng cao sức mạnh mềm. Thông qua thiết lập cơ quan quản lý của ngoại

giao thể thao, khai thác tài nguyên, tính toán đánh giá hiệu quả, mới có thể áp dụng

ngoại giao thể thao cho tốt để nâng cao sức mạnh mềm.

Ngoại giao thể thao Trung Quốc đã giành đƣợc nhiều thành tựu, đƣợc các

nƣớc đánh giá cao. Hiện nay ―phong trào thể thao‖ tăng lên, giao lƣu thể thao tăng

nhiều, mang lại cơ hội tốt cho ngoại giao thể thao Trung Quốc. Đồng thời, ngoại

giao thể thao Trung Quốc cũng tồn tại những vấn đề nhƣ sức tổng hợp thể thao thiếu

vắng, công dụng ngoại giao thể thao khai thác không sâu... Cho nên, Trung Quốc

phải nắm bắt cơ hội, thông qua những biện pháp để không ngừng điều chỉnh chính

sách ngoại giao thể thao, thúc đẩy phát triển ngoại giao thể thao theo xu thế tốt hơn,

làm cho ngoại giao thể thao có thể phục vụ tốt cho mục tiêu ngoại giao tổng thể -

cấu tạo thế giới hài hòa, cuối cùng nâng cao sức mạnh mềm Trung Quốc.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tài liệu tham khảo tiếng Việt

1. Chử Bích Thƣ(2012), Nhìn nhận vai trò của sức mạnh mềm trong sự trỗi dậy của

Trung Quốc, Nghiên cứu Trung Quốc, tập 7(số 131), tr.63-66

2. Lê Văn Mỹ(2013), Ngoại giao Trung Quốc trong quá trình trỗi dậy và những vấn

đề đặt ra cho Việt Nam, Nxb từ điển bách khoa, Hà Nội

3. Lê Văn Mỹ(2009), Phạm Hồng Yến, ngoại giao Trung Quốc năm 2008, Nghiên

cứu Trung Quốc, tập 4(số 92), tr.38-51

4. Nguyến Thu Hiền(2009), Thực hiện sức mạnh mềm và chiến lƣợc truyền bá đối

ngoại của Trung Quốc, Nghiên cứu Trung Quốc, tập1(số 89), tr.44-52

5. Nguyễn Thị Ngọc Thủy(2013), Ngoại giao văn hóa của Trung Quốc từ 2007 đến

2012, luận văn thạc sỹ của học viện ngoại giao

6. Nguyễn Thị Thu Phƣơng(2013), Sự trỗi dậy về sức mạnh mềm của Trung Quốc

và những vấn đề dặt ra cho Việt Nam, Nxb từ điển bách khoa, Hà Nội

7. Phạm Hồng Yến(2011), ngoại giao công chúng Trung Quốc hiện trạng và thách

thức, Nghiên cứu Trung Quốc, tập 2(số 114), tr. 39-43

8. Phùng Vĩnh Phù(2008), Thế vận hội Bắc Kinh- cuộc đua không trên sàn đấu,

Nghiên cứu Trung Quốc, tập 3(số 82), tr.43-49

9. Vũ Lê Thái Hoàng(2009), Ngoại giao công chúng trong thế kỷ 21, Nghiên cứu

Trung Quốc, tập 3 (số 76), tr.57-69

10. Vũ Thị Quyên(2011), Sức mạnh mềm Trung Quốc và những hệ lụy tiêu cực ở

khu vực Đông Nam Á, luận văn thạc sỹ của học viện ngoại giao

http://huc.edu.vn/vi/spct/id129/NHIN-NHAN-THE-NAO-VE-TOAN-CAU-HOA-VAN-HOA/

11. Đặng Thị Minh Phƣơng, Nhìn nhận thể thao về toàn cầu hóa văn hóa,

12. T. Huyền, Ngoại giao bóng bàn từng diễn ra nhƣ thế nào?,

http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/ngoai-giao-bong-ban-tung-dien-ra-nhu-the-

nao-2068081.html, 11/4/2006

13. Thành Nam, Lật lại những ―ván cờ‖ ngoại giao trên sân đấu thể thao,

http://tamnhin.net/lat-lai-nhung-van-co-ngoai-giao-tren-san-dau-the-thao.html,

16/06/2014

14. Yi Weiwang, Ngoại giao công chúng và sự trỗi dậy của quyền lực mềm Trung

Quốc,http://nghiencuuquocte.net/2013/09/26/62-ngoai-giao-cong-chung-trung-

quoc/, 26/09/2013

II. Tài liệu tham khảo tiếng Anh 1. Bill Shaikin. Sport and Politics Olympic and the Los Angeles games. New

York:Praeger,1988

2. Joseph. S Nye.Jr, Soft power, Foreign police, No 180, Twentieth Anniversary

Autumn, 1990,P153-171

3. Joseph S Nye.Jr, Soft Power:The means to success in World Politics,New

Yorrk:Public Affairs,2004.

4. Joseph. S Nye.Jr, The changing Nature of world power, political, science

quarterly, voll 105, No.12,1990,P177-192

5. Daniel Stone, Does sports diplomacy work?

http://news.nationalgeographic.com/news/2013/09/130912-north-korea-diplomacy-

kim-jong-un-basketball-rodman/

6. Steve Jone, sports diplomacy, amuscular foreign policy

http://usforeignpolicy.about.com/od/usstatedepartment/a/Sports-Diplomacy.htm

1. 胡读涛〃在北京奥运会〃残奥会读读表彰大会上的读读【M】〃北京;人民出版社〃

2008:17

2. 全国体育学院委读会读。体育概读【M】,北京人民体育出版社〃2005：16

III. Tài liệu tham khảo tiếng Trung

3. 唐沛:新中国体育外交的回读与展望【M】〃北京：北京体育大学〃2008:39

4. 伍读读〃《中读人民共和国体育史》【M】〃1949-1998〃读合卷 471 读

5. 中国体育年读【M】〃人民体育出版社〃2000-2012

6. 曹读〃新公共外交读域下中国体育外交读展模式研究【D】〃上海交通大学〃2012-12

7. 姬秋读〃后奥运读代我国体育外交探析【D】〃北京外国读大学〃2014-5

8. 李忠读〃读体育外交在和读世界构建中的价读【D】〃燕山大学〃2010-12

9. 读悦〃读我国体育外交的作用与影响【D】〃读北读范大学〃2007-5

10. 尚献芳〃温特建构主读世界中的国家利益与体育外交【D】〃吉林大学体院〃2012-6

11. 王昊〃读新中国的体育外交【D】〃外交学院〃2007-5

12. 读大读〃我国体育读外援助的读史回读【D】〃吉林〃吉林大学〃2011

13. 于肪读〃公共外交读域下体育外交的读代读任【D】〃吉林大学〃2014-6

14. 读帆〃提升我国读读力读域下的体育外交研究【D】〃山读读范大学〃2014-5

15. 读国读〃体育读读力及其在国读关系中的作用【D】〃读州大学〃2011-5

16. 读读成〃建国以来我国体育外交政策的互读研究【D】〃湖南读范大学〃2006-6

17. 白玲〃读读慧〃浅读读读力读域下的中国体育外交【J】〃吉林省教育学院学读〃2012（2）：43-44

18. 读江〃读体育外交【J】,上海体育学院国读文化交流中心〃体育文化读刊〃2009-4

19. 读娜娜〃读宏浩〃读中国体育外交---公共外交的有效路径【J】〃体育科学文献通读〃

2010-11（11）：113-115

20. 读读英〃略读后奥运读代的中国体育外交【J】,渤海大学学读〃2009（2）：149-156

21. 黄成：“非政府读读与美国文化外交”研读会读述【J】〃美国研究〃2007-03（5）：156

22. 家三读〃我国体育外交的作用与影响【J】〃吉林大学体育学读〃2013（23）：151 -1

100

23. 李德芳〃体育外交：公共外交的“草根读略”【J】〃国读读读〃2008-11（6）：11-15

24. 李德芳〃体育外交的作用及其运用—以北京奥运会读例【J】〃《读代国读关系》〃2008年第10期

25. 刘冠楠〃读读〃读公共外交读域下中国体育外交的任读【J】〃读北读范大学体育学院〃

2012-11

26. 刘海涛〃体育与政治的互读功能研究【J】〃读宁工程技读大学学读。2003：4

27. 宋慧明〃戴志读〃从儒家文化中“仁”的思想读角看中国体育的“海外兵读”【J】〃文史博读〃

2007（6）:34-35

28. 宋娜〃探析体育外交【J】〃当代体育科技〃2014（23）；153-154

29. 王福读〃新中国体育外交读展读程【J】〃读宁体育科技〃2011-8（4）：20-23

30. 王荷英〃戴志读〃改革开放以来我国体育外交政策的演读研究【J】〃南京体育学院学读〃

2014-2:61-65

31. 王梦柔〃新中国体育外交繁荣事件回读及其读展建读【J】,哈尔读体育学读〃2013-4（2）：

56-59

32. 王读斌〃读读读〃中国体育外交：作用〃读读〃任读【J】〃2012（11）：62-68

33. 读斌〃读世界群众体育大会读中国群众体育读展的启示【J】〃北京体育大学学读〃2011〃

34（6）:18-21

34. 熊斗寅〃北京奥运会与中国体育读展【J】〃体育与科学〃2002〃23（6）:9-13

35. 熊读平〃后奥运读期的中国体育外交【J】〃体育学刊〃2012-3

36. 熊读正〃读读读〃从“先读后读”到“奥运模式”【J】〃体育与科学〃2008-5（3）：40-46

37. 读冬峰〃浅读中国体育读外援助【J】〃2010-6：87-88

38. 读大读〃袁雷〃我国体育读外援助的读史回读【J】〃2010-8（8）：39-45

101

39. 祝莉〃唐沛〃中国体育外交六十年：回读与展望【J】〃体育文化读刊〃2009年12月

40. 读歆〃全球读野下体育文化的国读拓展【J】〃武读体育学院学读〃2012年5月

41. 读少读：中国读女民读外交工作面读的机遇〃挑读及读展前景【J】〃理读前沿〃2006（6）：9-11

42. 温读娟〃公共外交的有效途径：体育外交【J】〃理读与读代化〃2015（1）

43. 世界外交大辞典【G】〄北京：世界知读出版社〃2005：1999〄

44. 熊光楷。大读读,大读整,大外交【G】。学读读读〃2007 年 1 月 8 日:

45. 读读等。2008 奥运提升中国国读地位和声望的研究【G】。中国法制出版社。2007.（27-30）

46. 读丘露微：读读读读温家宝信心之旅【N】〃国读先读读读〃2009-02-05

47. 读启正：“公共外交〃匹夫有读”等八读【N】〃社会科学读。2010-09-07

PHỤ LỤC

MỘT SỐ VĂN KIỆN TIÊU BIỂU CỦA CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO

THỂ THAO TRONG NHỮNG NĂM ĐẦU THẾ KỶ 21

(Nguồn :体育外交政策文件，http://wenku.baidu.com/view/9376bf18a300a6c30c229f26.html)

102

(1) Những ý kiến về tăng cƣờng và cải thiện công việc thể thao trong thời kỳ

mới của Quốc vụ viện và Đảng Cộng Sản Trung Quốc (2002) số 8, ngày 22

tháng 7 năm 2002.

Năm 2001, Trung Quốc giành quyền đăng cai Olympic Bắc Kinh năm 2008. Nó

đã phản ánh đƣợc thành quả to lớn sau cải cách mở cửa của Trung Quốc, đã ảnh

hƣởng đến việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của Trung Quốc trong thế kỷ

mới, hình thành bố cục cải cách mở cửa toàn diện, đa tầng lớp, nhiều lĩnh vực và

nâng cao địa vị quốc gia. Nhận thức đến tác dụng và địa vị quan trọng của thể thao

trong quá trình phát triển kinh tế và xã hội.

Những điều quan trọng trong ý kiến này nhƣ sau:

Điều 1. Thể thao là tiêu chí của xã hội phát triển và văn minh nhân loại. Trình độ

phát triển thể thao của một nƣớc đƣợc thể hiện qua trình độ về thực lực quốc gia và

văn minh xã hội của nƣớc đó.

Điều 3. Thể thao là phƣơng diện quan trọng để thúc đẩy hữu nghị và tăng cƣờng

đoàn kết. Thông qua các hoạt động ngoại giao tăng lên giao lƣu tình cảm, hiểu biết

lẫn nhau, cải thiện quan hệ nhân dân, tạo nên phƣơng thức sống khỏe và hợp lý, tạo

ra một môi trƣờng xã hội văn minh, hài hòa. Các cuộc giao lƣu thể thao giữa các

nƣớc có thể thúc đẩy sự hiểu biết giữa nhân dân các nƣớc, rất có lợi cho sự ―đoàn

kết, hữu nghị, tiến bộ‖ của xã hội.

Điều 13. Tổ chức Olympic Bắc Kinh là một công trình có hệ thống. Các khu vực và

các bộ phận liên quan phải phối hợp chặt chẽ, khai thác sáng tạo, coi trù bị và việc

tổ chức Olympic năm 2008 là cơ hội thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và sân khấu

nâng cao tình độ thi đấu thể thao và năng lực tổ chức sự kiện thể thao quốc tế quy

mô lớn. Cũng coi nó là nhà trƣờng lớn để học tập nghiệp vụ thể thao quốc tế và nắm

bắt phƣơng thức công tác của thể thao hiện tại và đó cũng là một lò đào tạo tƣ tƣởng

đội ngũ thể thao và tố chất nghiệp vụ để nâng cao địa vị và danh vọng của Trung

Quốc trên thế giới. Đồng thời, phải chú trọng và ủng hộ ngƣời tàn tật trong công

103

việc lựa chọn, đào tạo, hợp đoàn và tham gia thi đấu... Theo điều lệ quốc tế, đảm

bảo đại hội Olympic cho ngƣời khuyết tật năm 2008 giành đƣợc thành công tốt đẹp.

(2) Luật thể thao nƣớc CHND Trung Hoa (Đƣợc thông qua tại phiên họp lần

thứ 15 của đại hội Ủy ban thƣờng vụ đại biểu nhân dân toàn quốc khóa 8, ngày

29 tháng 8 năm 1995 ).

Căn cứ Hội nghị lần thứ 10 của Ủy ban thƣờng vụ đại hội đại biểu nhân dân

toàn quốc khóa 11 ngày 27 tháng 8 năm 2009 .

Chƣơng 1 : Điều lệ chung

Điều 1. Để phát triển sự nghiệp thể thao, tăng cƣờng thể chất nhân dân, nâng cao

trình độ thể thao, thúc đẩy xây dựng văn minh tinh thần và văn minh vật chất của xã

hội chủ nghĩa, căn cứ vào hiến pháp thiết lập nên luật này.

Điều 3. Nhà nƣớc giữ vững thể thao để phục vụ cho việc xây dựng kinh tế, xây

dựng quốc phòng và phát triển xã hội. Sự nghiệp thể thao phải đƣợc đƣa vào trong

kế hoạch kinh tế quốc dân và phát triển xã hội.

Điều 9. Nhà nƣớc khuyến khích mở rộng phát triển ngoại giao thể thao. Ngoại giao

thể thao phải giữ vững nguyên tắc độc lập tự chủ, bình đẳng cùng có lợi, tôn trọng

lẫn nhau, bảo vệ chủ quyền và danh dự quốc gia, tuân thủ điều ƣớc quốc tế mà nƣớc

CHND Trung Hoa ký kết và tham gia.

Chƣơng 5 : Đoàn thể thao xã hội

Điều 36. Quốc gia khuyến khích và ủng hộ các đoàn thể thao xã hội tuân theo điều

lệ này, tổ chức và triển khai các hoạt động thể thao thúc đẩy sự phát triển của sự

nghiệp thể thao.

Điều 38. Ủy ban Olympic Trung Quốc là tổ chức thể thao lấy phát triển và thúc đẩy

vận động Olympic làm nhiệm vụ chủ yếu, đại diện Trung Quốc tham gia các sự vụ

tại Olympic quốc tế.

Điều 40. Hiệp hội thể thao quản lý các hạng mục cá nhân mang tính toàn quốc phải

đƣợc phổ cập và nâng cao nghiệp vụ, đại diện quốc gia tham dự các tổ chức thể thao

104

hạng mục cá nhân quốc tế liên quan.

(3) Quy hoạch 5 năm lần thứ 12 về việc phát triển sự nghiệp thể thao (từ năm

2011 đến năm 2015 )

Tăng cƣờng xây dựng văn hóa thể thao, các công tác tuyên truyền tin tức và giao

lƣu đối ngoại.

Điều 54. Mở rộng hợp tác và giao lƣu thể thao đối ngoại. Công việc thể thao ngoài

lề phải giữ đƣợc sự tính toán chu toàn giữa hai bên trong nƣớc và quốc tế, đáp ứng

và phục vụ nhu cầu ngoại giao quốc gia và xây dựng đƣợc những thứ cần có của

một cƣờng quốc thể thao. Quy hoạch một cách khoa học và tiếp tục mở rộng giao

lƣu và hợp tác thể thao quốc tế. Đi sâu phát triển giao lƣu và hợp tác thể thao với

các nƣớc châu Á, đặc biệt là các nƣớc láng giềng. Thúc đẩy phát triển hợp tác cùng

có lợi với các nƣớc phát triển Âu Mỹ, củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị với

các nƣớc châu Phi và Mỹ Latinh, viện trợ thể thao cho các nƣớc đang phát triển.

Tiếp tục củng cố và tăng cƣờng quan hệ hợp tác với các tổ chức thể thao quốc tế

nhƣ Ủy ban Olympic quốc tế, ban giám tốc Olympic châu Á và các liên đoàn thể

thao quốc tế. Tích cực tham gia các sự kiện thể thao quốc tế, tăng cƣờng sức ảnh

hƣởng và quyền phát ngôn của Trung Quốc tại các tổ chức thể thao quốc tế. Hình

thành cục diện mới của việc giao lƣu đối ngoại thể thao một cách toàn diện, nhiều

đƣờng lối, đa lĩnh vực.

Bảng chức danh của người Trung Quốc trong các tổ chức thể thao quốc tế Ghi chú

Tên tổ chức

Chức vụ

Họ tên

Thời gian

Tháng 4

Năm

Trọng tài

Huang Jin

Tòa án trọng tài thể thao quốc tế

2000

Tháng 6

Chủ tịch

Li Zhijian

Liên đoàn vỗ thuật quốc tế

Đến năm 2003

Tháng 9

ủy viên

Zhang Qiuping

Liên đoàn bơi quốc tế

Tháng 8

Năm

Chủ tịch

Zhang Faqiang

Liên đoàn thuyền rồng quốc tế

Đến năm 2006

2001

Tháng 11

Phó chủ tịch

He Huixian

Liên đoàn softball quốc tế

Tháng 4

Chủ tịch

Tu Mingde

ủy ban UNESCO

105

Chủ tịch

Chen Qiming

Liên đoàn y học thể thao quốc tế

Ngƣời Hồng Kông

Tháng 6

Năm

ủy viên

Li Quoping

Liên đoàn y học thể thao quốc tế

2002

Chủ tịch

Chen Wanqi

Liên đoàn bóng rổ quốc tế

Ngƣờg Hồng Kông

Tháng 8

ủy viên

Liu Yumin

Liên đoàn bóng rổ quốc tế

Phó chủ tịch

Wang Xiaolin

Liên đoàn thuyền rồng quốc tế

Tháng 2

Phó chủ tịch

Wang Xiaolin

Liên đoàn chim bồ câu quốc tế

Tháng 7

Trƣờng trực

Gao Zhidan

Liên đoàn bắn cung quốc tế

Năm

Phó chủ tịch

Zhang Xinsheng

Liên đoàn sinh viên quốc tế

2003

Tháng 8

Phó chủ tịch

Lou Dapeng

Liên đoàn điền kinh quốc tế

Tháng 9

ủy viên

Li Xin

Liên đoàn ba môn phối hợp quốc tế

Đến năm 2008

Tháng 11

Trƣờng trực

Li Youlin

Liên đoàn quần vợt quốc tế

Trƣờng trực

Li Linwei

Liên đoàn cầu lông quốc tế

Tháng 5

Năm

Phó chủ tịch

Wei Jizhong

Liên đoàn bóng chuyền quốc tế

Đén năm 2006

2004

Chủ tịch

Yu Zaiqing

Liên đoàn vỗ thuật quốc tế

Đến năm 2008

Tháng 12

ủy viên

Wang Wei

Liên đoàn đấu kiếm quốc tế

Đến năm 2006

ủy viên

Yang Yang

Liên đoàn thế giới của ngƣời điếc

Tháng 1

ủy viên

Gong Zhimin

Liên đoàn chim bồ câu quốc tế

Năm

Tháng 3

Phó chủ tịch

Ma Wenguang

Liên đoàn cử tạ quốc tế

2005

Tháng 5

ủy viên

Gu Yaoming

Hiệp hội phóng viên thể thao quốc tế

Tháng 8

Phó chủ tịch

Lei Jun

Liên đoàn thuyền rồng quốc tế

Tháng 10

ủy viên

Shi Tianshu

Liên đoàn xe ô tô quốc tế

Tháng 8

Trƣờng trực

Năm

Zhang Qing

Liên đoàn đua thuyền quốc tế

2006

Tháng 11

Phó chủ tịch

Chang Jianping

Liên đoàn quyền Anh nghiệp dƣ quốc tế

Tháng 12

Chủ tịch

Hu Jiayan

Liên đoàn múa sƣ rồng quốc tế

Tháng 5

ủy viên

Năm

Zhang Qing

Liên đoàn lặn quốc tế

Liên tục trúng cử

2007

Tháng 8

Trƣờng trực

Luo Chaoyi

Liên đoàn điền kinh quốc tế

Tháng 4

Chủ tịch

Feng Jianzhong

Liên đoàn diều quốc tế

Năm

Tháng 6

Quyền chủ tịch

Wei Jizhong

Liên đoàn bóng chuyền quốc tế

Đến năm 2012

2008

Tháng 10

ủy viên

Gao Jian

Liên đoàn thể thao dụng cụ quốc tế

ủy viên

Zhang Bin

Liên đoàn 5 môn phối hợp hiện đại quốc tế

Tháng 11

Trƣờng trực

Duan Shijie

Cơ cấu chống thuốc kích thích

Liên tục trúng cử

Bảng chức danh của người Trung trong các tổ chức thể thao châu Á Họ tên Thời gian

Tên tổ chức

Chức vụ

Ghi chú

Tháng 1

Phó chủ tịch

Gao Zhidan

Liên đoàn bắn súng châu Á

Năm

Tháng 4

Phó chủ tịch

Li Jiadong

Liên đoàn đấu kiếm châu Á

2000

Tháng 5

ủy viên

Song Zhaonian

Liên đoàn Judo châu Á

Tháng 10

Chủ tịch

Li Zhijian

Liên đoàn vỗ thuật châu Á

Tháng 1

ủy viên

Li Xin

Liên đoàn xe đạp châu Á

Tháng 3

Phó chủ tịch

Zhang Xiaoning

Liên đoàn quần vợt châu Á

106

Tháng 5

Chủ tịch

Li Furong

Liên đoàn bóng bàn châu Á

Năm

2001

ủy viên cục trung ƣơng

Liu Yumin

Liên đoàn bóng rổ châu Á

Tháng 10

ủy viên cục trung ƣơng

Fei Yuxiang

Liên đoàn bóng rổ châu Á

Zhang Faqiang

Liên đoàn thuyền rồng châu Á

Tháng 7

Chủ tịch

Năm

Li Zhijian

Liên đoàn vỗ thuật châu Á

Liên tục trúng cử

Chủ tịch

2002

Tháng 10

Li Zhixin

Liên đoàn leo núi châu Á

Chủ tịch

Phó chủ tịch

Ma Wenguag

Liên đoàn cử tạ châu Á

Yu Zaihao

Tháng 1

Phó chủ tịch

Li Furong

Liên đoàn bóng bàn châu Á

Tháng 2

Chủ tịch

Năm

Zhang Qing

Liên đoàn lặn châu Á

Tháng 9

Chủ tịch

2003

Li Xin

Liên đoàn ba môn phối hợp châu Á

Tháng 10

ủy viên

Phó chủ tịch

Luan Kaifeng

Liên đoàn leo núi châu Á

Tháng 11

Guo Ming

Liên đoàn đua thuyền châu Á

Phó chủ tịch

Tháng 6

Năm

Gong Zhimin

Liên đoàn đua thuyền châu Á

ủy viên

2004

Sun Yongfu

Liên đoàn cầu mây châu Á

Phó chủ tịch

Li Yuanwei

Liên đoàn bóng rổ châu Á

Tháng 7

Phó chủ tịch

Li Xin

Liên đoàn xe đạp châu Á

Tháng 3

Phó chủ tịch

Shen Weilian

Liên đoàn bóng chày châu Á

Tháng 6

Phó chủ tịch

Năm

Zhang Xiaoning

Liên đoàn quần vợt châu Á

Liên tục trúng cử

Tháng 7

Phó chủ tịch

2005

Li Furong

Liên đoàn bóng bàn châu Á

Liên tục trúng cử

Tháng 8

Chủ tịch

Wei Jizhong

Liên đoàn bóng chuyền châu Á

Chủ tịch

Duan shijie

Hiệp hội luật thể thao châu Á

Tháng 11

Chủ tịch

Năm

Tháng 11

Chủ tịch

Feng Jianzhong

Hiệp hội thể thao quần chúng châu Á và Thái Bình Dƣơng

2006

Phó chủ tịch

Jia Yong

Ủy ban Olympic cho ngƣời khuyết tật châu Á

Tháng 12

Chủ tịch

Wei Di

Liên đoàn đua thuyền châu Á

Tháng 2

Phó chủ tịch

Ma Wenguang

Liên đoàn cử tạ châu Á

Tháng 3

Phó chủ tịch

Sun jinfang

Liên đoàn quần vợt châu Á

Năm

Phó chủ tịch

Zhang Jilong

Liên đoàn bóng đá châu Á

Liên tục chúng cử

2007

Tháng 5

ủy viên

Wang Yiqing

Liên đoàn ba môn phối hợp châu Á

Tháng 10

Năm 2008

Phó chủ tịch

Cai Jiadong

Liên đoàn đấu kiếm châu Á

Bảng số lần nhân viên phụ trách của các liên đoàn thể thao quốc tế thăm viếng Trung Quốc 2008

Tên của các tổ chức thể thao quốc tế

2004

2007

2000

2001

2002

2003

2005

2006

Liên đoàn bóng ném quốc tế

Liên đoàn khúc côn cầu trên cỏ quốc tế

Liên đoàn bài brit quốc tế

Liên đoàn trƣợt băng quốc tế

Liên đoàn bóng bàn quốc tế

Liên đoàn xe đạp quốc tế

107

Olympic cho ngƣời khuyết tật quốc tế

Liên đoàn bóng chuyền quốc tế

Liên đoàn quyền Anh quốc tế

Liên đoàn bơi quốc tế

Liên đoàn chim bồ câu quốc tế

Liên đoàn xe ô tô quốc tế

Liên đoàn thể thao dụng cụ quốc tế

Liên đoàn Karatedo quốc tế

Liên đoàn bóng đá quốc tế

Special Olimpic quốc tế

Liên đoàn thể thao sinh viên quốc tế

Liên đoàn thuyền buồm quốc tế

Liên đoàn cầu lông quốc tế

Liên đoàn 5 môn phối hợp hiện đại quốc tế

Liên đoàn 3 môn phối hợp quốc tế

Liên đoàn đấu kiếm quốc tế

Liên đoàn quần vợt quốc tế

Liên đoàn bóng rổ quốc tế

Liên đoàn softball quốc tế

Liên đoàn đua ngựa quốc tế

Liên đoàn Canô quốc tế

Liên đoàn hàng thể thao quốc tế

Liên đoàn bắn cung quốc tế

Liên đoàn hàng không quốc tế

Liên đoàn đấu vật quốc tế

Liên đoàn cử tạ quốc tế

Liên đoàn khúc côn cầu trên băng quốc tế

Hiệp hội quần chúng quốc tế

Liên đoàn cờ tƣớng quốc tế

Cơ cấu chống thuốc kích thích thế giới

Liên đoàn Croquet quốc tế

Tống

Bảng giải vô địch thế giới và cúp thế giới do Trung Quốc tổ chức

Số

Sự kiện thể thao

Thời gian tổ chức

Nơi tổ chức

ngƣời

Kết quả

tham

gia

108

Giải vô địch chim bồ câu thế giới

12/10/2000-15/10/2000

Bắc Kinh

2 huy chƣơng vàng

Giải vô địch trƣợt băng thanh thiếu

12/10/2000-15/10/2000

Cáp Nhĩ Tân

2 huy chƣng vàng, 1 huy chƣơng bạc,1

huy chƣơng đồng

niên thế giới

1 huy chƣơng đồng

Giải vô địch bi-a thế giới

14/10/2000-27/10/2000

Trƣờng Xuân

6 huy chƣơng vàng

Giải vô địch cầu lông thanh niên thế

03/11/2000-12/11/2000 Guảng Châu

giới

Giải vô địch trƣợt nƣớc thế giới

14/8/2005-21/8/2005

Thiên Tân

Giải vô địch trƣợt băng thế giới

11/3/2005-13/3/2015

Bắc Kinh

1 huy chƣng vàng, 2 huy chƣơng bạc,4

huy chƣơng đồng

Giải vô địch bóng bàn thế giới

30/4/2005-06/05/2005

Thƣợng Hải

5 huy chƣng vàng

Giải vô địch quyền Anh thế giới

11/11/2005-21/11/2005 Miên Dƣơng(Tứ

1 huy chƣơng vàng

Xuyên)

Giải vô địch cử tạ thanh niên thế giới

28/5/2006-03/6/2006

Hàng Châu

5 huy chƣơng vàng

Cúp bóng đá nữ thế giới

10/9/2007-30/9/2007

Thƣợng

Hải,

Thứ 5

thành Đô

Giải vô địch đua thuyền thanh niên thế

08/8/2007-11/8/2007

Bắc Kinh

6 huy chƣng vàng, 1 huy chƣơng bạc,1

huy chƣơng đồng

giới

Giải vô địch bóng rổ cho ngƣời điếc

23/6/2007-30/6/2007

Quảng Châu

thế giới

Giải vô địch Taekwondo thế giới

18/5/2007-22/5/2007

Bắc Kinh

2 huy chƣơng vàng

140

Giải vô địch bài brit thế giới

29/9/2007-13/10/2007

Thƣợng Hải

Hạng ba(đội nữ)

150

Cúp đấu vật nữ thế giới

19/1/2008-20/1/2008

Thái Nguyên

Giải nhât

Cúp bắn súng thế giới

12/4/2008-20/4/2008

Bắc Kinh

6 huy chƣng vàng, 3 huy chƣơng đồng

Giải vô địch xe đạp thế giới

28/5/2008-1/6/2008

Thái Nguyên

Cúp đấu kiếm nghề thuật thế giới

2/5/2008-4/5/2008

Thƣợng Hải

Giải nhất (đội nam)

Giải vô địch quyền thuật nữ thế giới

22/11/2008-29/11/2008 Ninh Ba

5 huy chƣng vàng, 2 huy chƣơng bạc,4

huy chƣơng đồng

109

Bảng giải vô địch châu Á và cúp châu Á do Trung Quốc tổ chức

Số

Sự kiện thể thao

Thời gian tổ chức

Nơi tổ chức

Kết quả

lƣợng

tham

gia

Giải vô địch handball nữ châu Á

10/8/2000-17/8/2000

Thƣợng Hải

Thứ tƣ

Giải vô địch Croquet châu Á

21/10/2000-23/10/2000

Thƣợng Hải

Giải nhất

Giải vô địch thuyền rồng châu Á

10/10/2000-15/10/2000

Thƣợng Hải

8 huy chƣơng vàng

Giải vô địch bóng rổ nam châu Á

20/7/2001-28/7/2001

Thƣợng Hải

Giải nhất

Giải vô địch đua thuyền châu Á

22/9/2001-27/9/2001

Tây An

19 huy chƣơng vàng

Giải vô địch bi-a châu Á

28/4/2002-5/5/2002

Giang môn

Giải nhất

Giải vô địch ba môn hợp châu Á

7/9/2002-8/9/2002

Từ Châu

Giải vô địch bóng rổ nam châu Á

23/9/2003-2/10/2003

Cáp Nhĩ Tân

Giải nhât

Giải vô địch đua ngựa châu Á

18/9/2003-21/9/2003

Bắc Kinh

Giải vô địch tuyền đua châu Á

25/9/2003-28/9/2003

Quảng Châu

16 huy chƣơng vàng

Giải vô địch thẻ thao dụng cụ châu Á

19/11/2003-26/11/2003

Quảng Châu

17 huy chƣơng vàng

Giải vô địch thể thao nghệ thuật châu Á

20/6/2004-13/6/2004

Dƣơng Châu

12 huy chƣơng vàng

10 huy chƣơng vàng, 5 huy

Giải vô địch nhảy cầu châu Á

11/9/2005-13/9/2005

Bắc Hồ

chƣơng bạc, 1 huy chƣơng đồng

Giải vô địch handball nữ châu Á

1/7/2006-5/7/2006

Quảng Châu

Hạng nhị

Giải vô địch Marathon châu Á

15/10/2006

Băc Kinh

Giải vô địch ba môn phối hợp châu Á

12/8/2006-13/8/2006

Cam Túc

2 huy chƣơng bạc, 1 huy chƣơng

đồng

3 huy chƣơng vàng, 2 huy

Giải vô địch trƣợt băng tốc độ châu Á

6/1/2007-7/1/2007

Trƣờng Xuân

chƣơng bạc, 5 huy chƣơng đồng

Giải vô địch bô-linh thanh niên châu Á

15/8/2007-22/8/2007

Bắc Kinh

Giải vô địch đấu kiếm châu Á

22/8/2007-27/8/2007

Nam Thông

10 huy chƣơng vàng

Giải vô địch bắn cung châu Á

15/9/2007-20/9/2007

Tây An

6 huy chƣơng vàng

Giải vô địch bóng bàn châu Á

17/9/2007-23/9/2007

Dƣơng Châu

8 huy chƣơng vàng

Giải vô địch bắn súng hơi châu Á

7/4/2008-8/4/2008

Nam Kinh

4 huy chƣơng vàng, 2 huy

Giải vô địch Taekwondo châu Á

26/4/2008-28/4/2008

Lạc Dƣơng

chƣơng bạc, 5 huy chƣơng đồng

Giải vô địch ba môn phối hợp châu Á

2/5/2008-3/5/2008

Guảng Châu

2 huy chƣơng vàng, 1huy

chƣơng đồng

Giải vô địch leo núi châu Á

22/5/2008-25/5/2008

Hoài Tập Quảng

2 huy chƣơng vàng

Giải vô địch trƣợt tuyết châu Á

17/12/2008-19/12/2008

Hắc Long Giang

3 huy chƣơng vàng

Giải vô địch vận động cực hạn châu Á

30/4/2008-3/5/2008

Thƣợng Hải

1 huy chƣơng đồng

Giải vô địch Rollerskating châu Á

12/10/2008-22/10/2008

Hải Ninh

6 hu chƣơng vàng

110

Bảng những sự kiện thể thao quốc tế khác do Trung Quốc tổ chức

Sự kiện thể thao

Thời gian tổ chức

Nơi tổ chức

Số lƣợng

Kết quả

tham gia

Đại hội thể thao sinh

22/8/2001-1/9/2002

Bắc Kinh

165

54 huy chƣng vàng, 25 huy chƣơng

bạc, 24 huy chƣơng đồng

viên thế giới

Cuộc thi đấu trƣợt

12/2/2003-15/2/2003 Bắc Kinh

băng nghề thuật 4

châu

Cuộc thi đấu ba môn

12/9/2004

Bắc Kinh

phối họp quốc tế

Cuộc thi đấu bi-a thế

27/3/2005-3/4/2005

Bắc Kinh

Giải nhất

giới

Cuộc thi đấu đoàn

10/5/2005-15/5/2005 Bắc Kinh

Giải nhất

thể hỗn hợp cầu lông

thế giới

Special Olympic thế

2/10/2007-

Thƣợng Hải

165

463 huy chƣơng vàng

giới

11/10/2007

Cuộc

thi đấu ở

30/5/2008-1/6/2008

Thiên Tân

2 huy chƣơng vàng

những giải lớn Sabre

nữ thế giới

Đại hội thể thao cho

3/10/2008-

Bắc Kinh

143

12 huy chƣng vàng, 8 huy chƣơng

bạc, 6 huy chƣơng đồng

ngƣời khuyết tật trí

17/10/2008

tuệ thế giới lần thứ 1

Hội đàm thể thao thế

23/5/2002-24/5/2002 Bắc Kinh

giới lần thứ 1

Hội nghị liên đoàn

22/11/2003-

Tam Á

lặn nƣớc quốc tế lần

29/11/2003

thứ 26

Hội nghị hội đồng

8/9/2005-9/9/2005

Quảng Châu

Olympic châu Á lần

thứ 24

Hội nghị hiệp hội

22/5/2008-24/5/2008 Bắc Kinh

phóng viên thể thao

quốc tế lần thứ 71

111

Bảng thống kê quan hệ thể thao Trung Quốc với những nước trên thế giới

Mối quan hệ hai nƣớc

Thời gian

Nội dung

Nơi tổ chức

10/8/2001-24/8/2001

Giao lƣu thi đấu

Đức

23/11/2002-27/11/2002

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Đức

23/9/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/11/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

24/1/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc - Đức

23/3/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/8/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

8/4/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

28/4/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

T rung Quốc

30/10/2003-1/11/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

24/1/2004-29/1/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Pháp

1/3/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

17/1/2005-21/1/2005

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Pháp

28/3/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/4/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

6/4/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc -Pháp

15/5/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

28/10/2007

Tuyển dụng nhân viên nƣớc ngoài

Trung Quốc

11/4/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

15/5/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/8/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

6/3/2001-11/3/2001

Giao lƣu thi đấu

Anh

29/5/2001-3/6/2001

Thăm hỏi kỹ thuật

Trung Quốc

5/11/1002

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

18/3/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/10/2003-16/10/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Anh

14/5/2004-25/5/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Anh

27/10/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

21/3/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc- Anh

5/9/2005-13/9/2005

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Anh

112

21/9/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

29/3/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

19/6/2006

Thăm hỏi kỹ thuật

Trung Quốc

7/3/2007-12/3/2007

Thăm hỏi kỹ thuật

Anh

14/11/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

5/3/2008-10/3/2008

Thăm hỏi kỹ thuật

Anh

21/8/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

26/5/2000-4/6/2000

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Hà Lan

Giao lƣu thi đấu

22/10/2000

Hà Lan

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

27/10/2002

Tuyển dụng nhân viên nƣớc ngoài

Trung Quốc

21/12/2002

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

30/10/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

30/10/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

26/11/2004

Trung Quốc- Hà Lan

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

3/1/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

26/5/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

21/2/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

26/2/2002

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

8/4/2002

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

20/5/2005

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Hy Lạp

11/7/2005

Trung Quốc- Hy Lạp

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

27/9/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

13/12/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/6/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

18/6/2007

1/7/2000

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

23/11/2000-26/11/2000

Giao lƣu thi đấu

Thụy Điển

23/3/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

5/5/2004-12/5/200

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Thụy Điển

Trung Quốc-Thụy Điển

18/2/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/5/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

20/3/2002-23/3/2002

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/9/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

15/2/2004-27/2/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Na-uy

113

2/11/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

16/11/2004-27/11/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Na-uy

Trung Quốc-Na-uy

27/8/2005-1/9/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/1/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

19/10/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc- Tây Ban

24/3/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Nha

30/7/2007

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Tây Ban Nha

29/10/2000

Giao lƣu thi đấu

Đan Mạch

7/12/2000-10/12/2000

Giao lƣu thi đấu

Đan Mạch

30/11/2001-2/12/2002

Giao lƣu thi đấu

Đan Mạch

18/9/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

15/9/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc- Đan

Mạch

15/7/2000

Giao lƣu thi đấu

12/6/2001-20/6/2001

Giao lƣu thi đấu

14/2/2006

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Trung Quốc-Ý

23/8/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/6/2000-11/6/2000

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

15/6/2000-18/6/2000

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

1/12/2000

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

14/3/2001

3/4/2001-8/4/2001

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

28/4//2001-4/5/2001

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

6/11/2001

30/11/2001

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

3/4/2002-7/4/2002

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/4/2002

23/8/2002-29/8/2002

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

Giao lƣu thi đấu

25/8/2002

Nhật Bản

Trung Quốc-Nhật Bản

16/2/2003-22/2/2003

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

31/3/2003-2/4/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhật Bản

1/4/2003-6/4/2003

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

19/10/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

114

27/2/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhã Điển

13/4/2004

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

4/6/2004-10/6/2004

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

2/9/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

14/10/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/10/2004-26/10/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhật Bản

27/1/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

1/3/2005

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

5/4/2005-10/4/2005

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

19/7/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

3/11/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

3/4/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

19/5/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

29/5/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

27/1/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

19/4/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

30/5/2007-3/6/2007

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

26/6/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

24/8/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

18/9/2007

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhật Bản

19/2/2008-21/2/2008

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

8/9/2008

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhật Bản

23/7/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

23/8/2008-29/8/2008

Giao lƣu thi đấu

Nhật Bản

25/11/2000

Tuyển dụng nhân viên nƣớc ngoài

Trung Quốc

5/4/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

17/7/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

27/3/2002

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

13/6/2003-16/6/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

13/6/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

17/5/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

24/4/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc-Hàn Quốc

22/2/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

25/4/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

4/8/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

8/11/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/5/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

6/12/2001

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Singapore

115

17/3/2004-21/3/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Singapore

Trung Quốc-Singapore

4/11/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

6/7/2000-9/7/2000

Giao lƣu thi đấu

Mỹ

15/7/2000

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

11/8/2000-17/8/2000

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

6/12/2000

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

18/3/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

20/4/2001

Giao lƣu thi đấu

Mỹ

4/5/2001-8/5/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

21/6/2001-26/6/2001

Giao lƣu thi đấu

Mỹ

6/12/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

27/6/2002

Mỹ

Giao lƣu thi đấu

17/9/2002

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

26/12/2002

Mỹ

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

16/4/2003-30/4/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Mỹ

20/2/2004

Tuyển dụng nhân viên nƣớc ngoài

Trung Quốc

26/3/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

19/5/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/8/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhã Điển

15/10/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

11/11/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

13/5/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

3/6/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/7/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc-Mỹ

27/7/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

20/11/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/6/2006

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Mỹ

29/6/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

23/10/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/11/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

24/11/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

25/4/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

18/10/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

23/11/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

5/4/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

3/6/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

19/3/2000-24/3/2000

Tuyển dụng nhân viên nƣớc ngoài

Trung Quốc

28/7/2000

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

24/10/2000

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

116

13/4/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

9/11/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

3/3/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

13/4/2004

Giao lƣu thi đấu

Trung Quốc

21/6/2004-26/6/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Úc

12/7/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc- Úc

18/8/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhã Điển

1/11/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

17/1/2005-28/1/2005

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Úc

24/3/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

7/7/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

8/12/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

11/2/2006

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Turin

12/3/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

12/3/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

8/9/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

14/6/2000-17/6/2000

Giao lƣu thi đấu

Canada

1/7/2000-9/7/2000

Giao lƣu thi đấu

Canada

27/10/2001-2/11/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

19/4/2004-30/4/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Canada

6/4/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc-Canada

14/7/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

17/1/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

23/12/2000

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

TriềuTiên

5/8/2002-7/8/2002

Giao lƣu thi đấu

TriềuTiên

10/12/2002-14/12/2002

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

TriềuTiên

16/9/2003-20/9/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

TriềuTiên

12/1/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

12/8/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhã Điển

16/11/2004-20/11/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Triều Tiên

Trung Quốc- Bắc

22/11/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

TriềuTiên

28/9/2006

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

TriềuTiên

7/12/2006

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Doha

27/1/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

28/11/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

24/11/2008-26/11/2008

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Triều Tiên

19/4/2000

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

16/8/2000-20/8/2000

Giao lƣu thi đấu

Malaysia

117

8/7/2004-15/7/2000

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Malaysia

Trung Quốc-Malaysia

29/9/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

6/3/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

10/9/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

6/1/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

30/7/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nga

14/9/2003-17/9/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

27/5/2004-3/6/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nga

12/9/2004-15/9/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nga

15/10/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

1/2/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc-Nga

6/6/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

28/10/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

26/12/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

18/7/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

10/8/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

27/10/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

15/6/2007

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nga

24/8/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

19/8/2003-28/8/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Bê-la-rút

6/4/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc-Bê-la-rút

4/8/2005-12/8/2005

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Bê-la-rút

5/12/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

24/4/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

8/6/2007-10/6/2007

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Bê-la-rút

23/4/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

22/3/2000-26/3/2000

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Ba Lan

16/11/2000-19/11/2000

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Ba Lan

24/8/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

14/9/2001-22/9/2001

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc-Ba Lan

7/4/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

10/6/2007-14/6/2007

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Ba Lan

7/4/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

10/9/2003-19/9/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Bun-ga-ri

17/10/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc-Bun-ga-ri

9/11/2003-16/11/2003

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

18/10/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

118

9/5/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

20/11/2002

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nam Phi

24/3/2003-5/4/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nam Phi

Trung Quốc-Nam Phi

19/9/2004-2/10/2004

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nam Phi

26/5/2005-9/6/2005

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nam Phi

29/7/2007-8/8/2007

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nam Phi

13/7/200-15/7/200

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Brazil

26/7/2004

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Trung Quốc-Brazil

19/1/2005-31/1/2005

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Brazil

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

26/10/2007

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

5/8/2008

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

27/8/2002

Tuyển dụng nhân viên nƣớc ngoài

Mexico

28/4/2003

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Nhã Điển

22/8/2004

Trung Quốc-Mexico

17/12/2005

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Mexico

5/6/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

8/3/2000

17/4/2002-20/4/2002

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Cu Ba

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

20/6/2006

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

13/2/2007

Trung Quốc-Cu Ba

Quan chức đến nƣớc mình thăm hỏi

Trung Quốc

31/5/2007

Quan chức đi thăm hỏi nƣớc ngoài

Cu Ba

7/7/2007

119