intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Kiến thức, thái độ, thực hành về phòng chống bệnh thủy đậu của bà mẹ có con dưới 5 tuổi tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum năm 2018

Chia sẻ: ViAnkanra2711 ViAnkanra2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST
Báo xấu
95
lượt xem 4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày đánh giá kiến thức, thái độ, thực hành về phòng chống bệnh thủy đậu của bà mẹ có con dưới 5 tuổi tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum năm 2018, mô tả một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, thực hành về phòng chống bệnh thủy đậu của đối tượng nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kiến thức, thái độ, thực hành về phòng chống bệnh thủy đậu của bà mẹ có con dưới 5 tuổi tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum năm 2018

  1. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers Kiến thức, recognized thái wrinkled skin độ, thực signs (14.4 % inhành urban andvề phòng 2.1% chống in rural region, bệnh respectively); 11 thủy % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’ đậu củaabout knowledge bàprevention mẹ cóofcon dưới diarrhea and ARI 5 tuổiwastại in urban huyện better than that ofĐăk mothers Hà, in rural tỉnh and mountain regions. Kon Tum năm 2018 Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child. Nguyễn Lộc Vương1, Nguyễn Thị Hồng Nhi2, Đoàn Vương Diễm Khánh3 TómTaùtắt c giaû: Giới1. thiệu: VieäTại n ñaøoViệt taïo Y hoïc döïsốphoø Nam, ng vaø Y người teá coâbệnh mắc ng coänthủy g, tröôøđậu ng Ñaï(BTĐ) i hoïc Y Haø luônNoäiở mức cao, khoảng 25.000 đến Email: thangtcyt@gmail.com 40.000 trường hợp, chủ yếu là trẻ em.Tại Kon Tum, số mắc BTĐ hằng năm duy trì ở mức cao, 2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá trung bìnhEmail: 5 năm từ 2013 – 2017 là 779 ca/năm. longmoh@yahoo.com Phương 3. pháp: Thiết CNYTCC4 naêmkế hoïcnghiên cứuVieä 2015-2016, mô tảo taï n ñaø cắt o Yngang được hoïc döï phoø tiến ng vaø Y teáhành trên coâng coä 660ngbà ng, tröôø Ñaïimẹ. Thu hoïc Y thập Haø Noä i số liệu bằngEmail: phỏngvietanhmsg1@gmail.com, vấn trực tiếpbà mẹ dinhminhnb01@gmail.com có con dưới 5 tuổi. 4. Boä Y teá Kết quả: Email: Tỷ lệ dducthien@yahoo.com, đối tượng nghiên cứu đạt kiến thức, thái độ, thực hành về phòng chống bệnh thủy trantuananh2000@yahoo.com đậu (PCBTĐ) lần lượt 55,2%; 53,6% 67%. Các yếu tố liên quan đến kiến thức PCBTĐ là khu vực xã trình độ học vấn; nghề nghiệp; số nguồn thông tin nhận được. Các yếu tố liên quan đến thái độ PCBTĐ: kiến thức về PCBTĐ; khu vực xã; dân tộc; số nguồn thông tin nhận được. Các yếu tố liên quan đến thực hành PCBTĐ: thái độ về PCBTĐ; khu vực xã; dân tộc. Kết luận/ Khuyến nghị: Cần trang bị kiến thức về PCBTĐ, tăng cường hơn nữa công tác truyền 1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò thông giáo dục sức khỏe cho người dân về PCBTĐ,phuø đặchôïbiệt p vaøưu tiên o coâ ng cho dân tộc taùc truyeà ítnngười. n thoâ g phoøng choáng Từ Tieâ khóa: Kiến thức, thái độ, thực hành, bệnh thủycaù u chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em c beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn đậu, Việt Nam laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay. nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu Knowledge, attitudes, and practices towards Varicella 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu prevention of mothers having children under 5 years old Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho in Dak Ha district, Kon Tum province in 2018 hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam. baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp Nguyen Loc thôøVuong i khi bò 1beä nh. Ñeå phoø , Nguyen Thing Hong choáng Nhi beänh, 2 2.2. ÑoáiDiem , Doan Vuong töôïng Khanh nghieân 3cöùu ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaû i coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Abstract Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong. Chính vì lyù do ñoù Background: In ,Vietnam, chuùng toâithe thöïnumber c hieän nghieâ n cöùu: caseTieâ of Varicella wasu chuaån löïa choï relatively n: Laø high, caùc baø about meï coùtocon 25.000 döôùi 40.000 “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû cases, mostly children. In Kon Tum, the annual number of Varicella cases remained high, the phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán. average tính ôû treû number em taïi moä oft cases soá vuønduring 5 years g/mieàn Vieä from t Nam”, vôù2013 i to 2017 was 779 cases per year. muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn Methodology: The descriptive cross-sectional study was conducted among 660 mothers. The data 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian collection hoâ wasem haáp ôû treû undertaken taïi moät soáusing face-to-face vuøng/mieà n Vieät interviews Nam withn cöù nghieâ mothers u hoaëc having children khoâng töï nguyeänunder , hôïp taù5cyears trong old. quaù 614 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 436/2020 Số 52 tháng
  2. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình phoûng vaá 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng n. proportions of mothers who meet the requirement for knowledge, attitudes, and Findings: The sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø practices regarding prevention and control 2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang of nhaäpwere Varicella baèng55.2%; phaàn meà m Epidata 53.6%; and 3.1, 67%,xöûrespectively. lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä - The factors related to knowledge regarding prevention %, thoánand g keâ control suy luaänof vôùVaricella i kieåm ñònhwere 2 . communal 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu areas, education level, occupation, and the number of information sources received. 2.4.1. Côõ maãu 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc - The factors related to attitudes regarding prevention and control of Varicella were knowledge, tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa communal areas, ethnicity, and the number of information Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõsources nh ñaïo received. cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn - The factors related to practices regarding prevention and control of Varicella are attitude, toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc communal areas, and ethnicity. p 1 P ñích nghieân cöùu. N Z2 x 2 Conclusions/Recommendations:1 px There was a need in providing 2 3. Keá t quaû knowledge of preventing and controlling of Varicella, strengthening health communication and education for people, especially Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 tính ñöôïcminorities. for ethnic N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ döôù i 5 tuoå i. Keywords: Knowledge, attitudes, practices, varicella, Vietnam buù ñuù ng khi bò tieâu chaûy 2.4.2. Caùch choïn maãu: Tácngiả: Choï maãu nhieàu giai ñoaïn g ñoaï Giai n nộc ng, nTchoïng 1: moãi mieà t u nhieân 1 tænh: n ngaã át nh t t t nh nT Hoø 2 a Bình-mieà n n Baéc, Haø Tónh –ng tạ Mieà cánn Trung ộ vaønKieân tế, T ng ạ h cY c ế, ạ h c ế Giang- Mieàm Nam; h Y tế Công Cộng, T ng ạ h c Y c ế, ạ h c ế Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao h nnh buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö goàm xaõ noâng thoâ , thaønh 2thò (thò g traánc/phöôøng) vaø khoù (n=409) khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; 1. Đặt vấn đề h Nhaä n cn xeùt: Gaànn80%nhbaøtếmeï coùhộ kieátn thöù ngc ñuùnhngcveà Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû connhdöôùthi 5 tuoåi, choï T n ngaã th uộcnhieâ ph nnhoä ạgianhñình ñaàu tmieà nhn tnuùingcoùnh kieánng nc ñuùng veàc caùt cnh thöù h nh h cho ch/aên khi treû buù nh tieânh u, sau t ñoù löï n nh a choï nc h n ngñình tieá caù c hoä gia t p theo, n nhtheo nh tbò tieâun chaû nh y chieámn tyû leäến cao ph nhaá c tạp t vôùi 83,9%, ng th sau c ñoù t phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. c th g t ng n 20 , T ch c c T t c t ng 5 n g n Baû c n g 1.t Lyù dot nng cho khoâ treûtaênng t ng buù bình thöôønhg khi c phát n bò Y tế2.5. Thế Phöông g phaù c ptính , kyõ thuaätnthu thaä c p soáh lieäng u ,2 tieâu chaûy (n=409) t t ng h p c T ến ch ng ngh ch ct T , nh t h ết c Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång t ngsöûansau chænh t khinhcoùpthöû nghieä n m taï200 i Thaïcch tThaát, ngHaø Noän i. cách ph ng thò Noäi dung nh thoâ phátn h n các t p ch ng h t n c %T n % tn í ph % h n p% p n t n t n c 2 Tạ t , th các Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân thNgöôøi khaùc khuyeâ t n ến1 c 0,7 6 tế4,3há0 , ch 0 6 nh 1,7 ch phoûng nvaágn tröïctế, tieápốcaùngc baø meï coùc con T döôùôn i 5 tuoåi. c Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006 c , t ng h ng 25 000 ến 0 000 t ng h p, ố c T c c n c n 20 g t ng theâm soá: Sai soá do ngöôøi cung ch Saiế soá vaøt khoáng cheá sai20 , c n c gh nh n t, t n t c n th ết ch ng nh Y tế caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình ố saic soán, ñieà ếnu tra 2 vieâ2nt ñöôïng t ng công tác C T tạ cộng ng T ng , cheá c taähp p, huaát nngkyõ60,2 , coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng nghieä m trong n 20 6 Tạ giao tieá p . n T , ố c T nghvaáng Sau khi keá t thuù c phoû n, nế vaán chocác raèng treûcbò naëến ngth theâc, m thá ộ,pth neáu tieá tuïcccho h nh tốt aên/buù ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình C thöôøT n g, trong ñoù , ngöôø g p ch t ph ng i daân ôû noâ n g c thoâ nnh m, chieá nsoùt thoâng tin. t Giaùmc saù c t vieâ , t n ng kieåm nh tra cphieá5u nkhi keátt tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thuùc ñeå kòp 20 20 thôøi phaùt hieäc n sai soá n vaø3 boåt sung kòp c thôøôni. gthò. Coùt 1,7% ngöôø c t i khoâ ng ncộng g cho treû ngaênT/buù bình nh thöôø n, chng ếp th 2 h c th t ng t n ốc doếnngöôøn i, khaùch c khuyeânghn. Söï n ckhaùc bieäếnt naø th y c,coùthá yù nghóaộ, TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn52 g, 3.2017, Soá 43 tháng 6/2020 15
  3. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | th cmothers h nh being C able T cto detectcộng some ng severe n c signsn hạnof diarrhea T ng andnARI C was low. Only /2 6.6% á t ofthmothersc t recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of chế,mothers tạ t nhrecognized n T signs n ch ng h n ng ng g á t of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’ c ch n ộtnc nknowledge ng, nabout c prevention , of diarrhea n tộc ít ng and ARI nh in urban 5 was th better than nthat 0,05, n of mothers /2 , 6in prural T and ố mountain regions. ống , ch ngh n c n 5 ch n t t ng ngh n c T C c ng ch c phátKeywords: t nh ng Diarrhea, c n c t acute n, chrespiratory ng tô th infections, c h n knowledge, ến th c,under thá 5-year-old ộ, th c h child. nh ng C T t ến th c, thá ộ, th c h nh ph ng Ch n p 0,2 t ạt th c h nh C T c chống nh th c c c n 5 ố t ng ngh n c ph ng ng ng t Taù tạc giaû h : n , t nh n T n 20 , th ngh n c c g n Th hánh nh . các Vieä 1. c nt ñaøo taïo Y hoïc döï ánhphoøgngá vaø ến Y teáthcoânc, thá g coä ng, tröôøng Ñaïi hoï c cchính Y Haø Noäiác ng ốn ố ch n Email: thangtcyt@gmail.com ộ, th c h nh ph ng chống nh th c Ch p nh n 0,05 T công th c t n t c c 2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá c c n 5 t tạ h n , t nh tố th 0 Ch ng tô th ết ế th t Email: longmoh@yahoo.com n T n 20 2 ô t ột ố ế tố n ch n 2g ạn, n n h ố th ết ế 3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi n ến Email: ến thvietanhmsg1@gmail.com, c, thá ộ, th c h nh ph ng 2, dinhminhnb01@gmail.com c 0 2 606 C th c chống 4. nh Boäth Y teá c ố t ng ngh n c tế ch ngh n c 660 Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com 2. Phương pháp th t ch n 2g ạn ạn Ch n t th ph ng pháp ch n 2.1. Thiết kế nghiên cứu ch 6 Các c h n c ch th nh gh n c nh ng th th ết ế ôt c t h c , , T ng h c th ng ng ph ng pháp ch n ng nh n n, ốc 2.2.1.Đối Ñaëtượng t vaán ñeà nghiên cứu th ng nh n ch n ộtra moä naê m 2014. Töø ñoù coù theå ñöa , ốt soá khuyeá ch nn nghòc phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng Tieâucchaûcy n vaø nhieãm5 khuaå t n hoâng haáp nh caáp ôûống tạ treû em caùc beänh, tnhieã ngm khuaån chothtreûộcemhtrong cgiai, ñoaïn laø h hainbeänh coù tyû, leä maéc vaøntöû t nh T vong cao nhaát ôû nhöõng hieänộcnay. th h c th ộc h c nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu c ch n th t n , , chaû T y xaû chy ranôû treû emch döôù n i 2 tuoåi, bìnhng quaânth 1 treû döôù g i 2. Phöông phaùp nghieân cöùu 5 ngh tuoåi nmoã c i naêCm maé hc ntöø ng 0,8-2,2 h ñôït ttieâu chaû y, cöôùc các ạn 2 Ch n ố t ng tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. t 2.1. Ñòa th phñieåmngvaøpháp thôøi ch giannnghieânngcöùu nh n h NKHH, Veà ngh ntrung c bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so nNghieân ccöùu ñöôïcpthöïhc hieä ngn vaøo naêTạ m 2014 taïi 3 2.3. Thời gian nghiên cứu vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho ch n c g ạn , hộ hai Th beängh naø ny ngh raát caon nhöng c hoaø t nthángtoaøn coù /20 theå haïn cheá ến 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam. baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh h c , p nh ách hộ g nh c tháng /2 2.2. Ñoá vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, c ictöôïnng nghieâ5nt cöùu, t n c ngöôø 2.4. Cỡi daânmẫu noùi chung và kỹ vaø ngöôøchọn thuật i chaêmmẫusoùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû ếpCaùthc baø th t con döôù meï coù C, i 5 tuoå nhi. ách c ánh lyùCkhi treû bòCông maéc beäthnhcñeåtính giaûcm tyû leä maéc vaøctöûtính vong.t ố th t n t c t 000 ến ng c ố Chínhch vìngh lyù do n ñoù c , chuùôngt toâci thöï t ngc hieä ngn6 nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà c tuoå 5 ngi, gcoù ntinh thaàn minh maã thn,ttöï nguyeä n n, hôïp, taùc traû phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán. , C , nh ách tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi n Tieâu ng chuaån loaïi htröøng : Tinh thaàn khoâncg 2 minh maã ngn 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian ph n n g ch n 220 ố ng hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù 14 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 436/2020 Số 52 tháng
  4. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình n phoûhông ng vaán. p ạ 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng nh n nh t T ố các sau khiế thu tố thaänp ñöôïcn kieåếnm tra, ếnlaøthm c, saïcthá h, maõộ, hoaùth vaøc ng 2.3.nhThieánt keá nghieâ c ch n cöùn,u:gh Moâ ptaû caét ngang ố th t hnhaänh p baèngCphaàTn meà c m Epidata 3.1,c xöûngh lyù thoáthống ng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä t ng ng c ố ch n 220 c áp ng 0,05 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. t 2.8. Đạo đức trong nghiên cứu 2.4.1. Côõ maãu 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc 2.6. Phương pháp thu thập thông tin và cách tieágh n haønnhcdöôùi söï chaá c pộthuaänngcuûa ạchính cquyeà T n ñòa ng tínhSöûđiểm duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, ạ h c laõYnh ñaïoc cô quan y teá treân, ñòa ế thông ố baø 20n nghieâ /2 n xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöù u vaø ng 2 /5/20ñoá i töôï n g nghieân cöù c nh ạ T ng hoaø u . Thoân g tin ñöôïc t n h ng n t c t ếp tạ nh c c n 5 toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc t th ộ c h 2 ạn p 1n P ến th c, thá Y ñíchtế nghieâ h nn cöùu. , t nh nT ng ch N Z x ộ, th c h nh C1 2T c px 2 th c h n 3. Keát quaû ộ Vôù c i Z h= 1,96ph(öùnng n c th ết ế g vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 t n 3. Kết quả ctính t ñöôïngh cN=n 334. c Döï, các phoønnộ g khoaûngng 20% ñoág i töôïngt töø nh choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1.3.1. ĐặcKieá điểmn thöùcủa c cuûđối a baøtượng meï veànghiên caùch cho treû aên/ cứu t ạng döôùi 5nh tuoåtế i. hộ c hộ g nh, buù ñuùng khi bò tieâu chaûy ến th c C T thá ộ ố C T Số 0t 0t ch ế t n 2.4.2. Caùch choïn maãu: t 55,6 , ố t ng ngh n th cn hmaãnh Choï u nhieàuCgiaiTñoaïn c n tộc nh n tộc ít ng ch ế ến th c, th c h nh C T c T C Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: t t ng ng nh T nh ộ h c n th a Bình-mieà Hoø t ng nộ n Baé ngc,cHaø Tónh c ph ngn Trung – Mieà n vaø c Kieâ ánhn t ng h c c ch ế t c nh t Giang- g á ng Mieà m Nam; cách ch các c t ạt gh ngh p ch ế c T C ngh nông hông ạt 0 ánh g á thá ộ C T Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao buù T ñuùnC h bòn tieâ g khi c u chaû 2 cy phaâ n ch ế ñòa n theo t dö c c m xaõTnoâC goà ngththoân,ththaøng t ncác nh thò (thò traán/phöôø c g) vaø khoù khaê nh t (n=409) ,5 ộ tn (mieànt nuùhông i/haûi ñaûong ): toång09 xaõ; , hông ng 3.2.Nhaä t: Gaànthái n xeùthức, Kiến 80%độ,baø meï thực coù hành kieán thöù củac ñuù bàngmẹveà , nhông Giai ñoaï 3: moãi 2xaõ choïn, 46nghoä gia ñình, coùt caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû conngdöôùi 5 tuoåi, choïhn nngaãuạ nhieâ ch nnghoä gia ếnñìnhthñaàc, u có mieàcon n nuùidưới coù kieá5ntuổi thöùcvề ñuùnPCBTĐ g veà caùch cho treû buù/aên khi tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù thá ộ, th c h nh C T c ánh g á Bảng 3.1. Phân bố kiến thức của bà mẹ về phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. c t t n 50 t ng ố . PCBTĐ Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò 2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu 2.7. Phương pháp phân tích số liệu tieâuBiến số chaûy (n=409) Tần số Tỷ lệ% t ng C Thaønh 660 00 T Boä n coâộ ngốcuï: Phieáu phoû c nh ng pvaán ñöôï ng c xaâcy döïngh vaøn thò Noâng thoân Mieàn nuùi Toång chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. nghNoäi dung p tích ố ng ph n S SS 20 S ng Ch n % n % n 0% n %0 T thốngPhöông ôphaù t pThthuhthaänpt soá n lieät,u:t Ñieàu tra c vieâ cácn Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. Tá ạ 22 , ến nh tính t ng ngh n c Thống ph n Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006 theâm h ng ạ 2 ,0 tíchSaiS soá vaøng khoát ngt cheá 2, saiôsoáh: nh Sai hsoá do ngöôøigcungtc 6 0, caáp thoâ ếnng tin boû soùt hoaë nh ccáccoá tình ế sai tố thöïnc teá, ñeå n haïếnn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình T n hác 2, cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng ến th c, thá ộ, th c h nh C T c nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, c n choTraèng treûhác vaá bò naëngngtheâm neáu tieáp tuïc cho ,2 aên/buù ñieà ố ut trangvieângh n kieåmn ctra laïCác i phieáuến ngayố cñeå khoân ng boûn bình thöôøng, tronghác ñoù, ngöôøi daân ôû noâ 5 ng thoân0,chieám soùtph thoânngtích tin. Giaùnm saùếnt vieâpn kieå 0,05 m tra phieá c khi keát u tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, hông ết gaá / p gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aê206 ,2 ng n/buù bình thöôø ô h nh h ến g t c nh hông t do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn52 g, 3.2017, Soá 43 tháng 6/2020 15
  5. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers Biếnwrinkled recognized số Tần(14.4 skin signs số %Tỷinlệ%urban and 2.1% in Biến rural số Tần số11Tỷ region, respectively); % oflệ% T 6 0 2, Sốt 2 5 , T mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’ knowledge about g prevention n of diarrhea 20 and,0ARI in urban was betterôn than that of mothers in rural and 6,2 c mountain regions. g g 0 0 ph ng T 56 5,5 Keywords:hông Diarrhea,ết/ acute respiratory infections, knowledge, 0 ,5 h n c under n 5-year-old c child. nh t hông t t h T ch 2 , T n c T hác 3 0,5 0 6,2 n hông ết/ Taùc giaû: 2 ,2 Th n nh, hông t 1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng3vaø Y teá coâ0,5 ng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email:t thangtcyt@gmail.com nh ến ch ng g n , 2. h ng choá Cuïc phoø t nng g HIV/AIDS – Boä Y teá th n nh nh n g Email: longmoh@yahoo.com ng 6 ,5 ph 25 , T 3. CNYTCC4nh naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoø ng vaø Y teá coâng coäng,ộtröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com ến 65, hác 6 0, nh 4. Boä Y teá ch ng hông ết/ hác ng , Email: dducthien@yahoo.com, 25trantuananh2000@yahoo.com , c hông t hác , T T hông c ến T n 2 ,2 hông hí ch ng g hít th ph hông ết/ , 22, ch t ch t hông t t ến 1. Ñaët vaán nh ñeà nh n h t naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moä6t soá khuyeá6, n nghò há CSYT phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng h Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieã Chm khuaå t n nh cho treû em trong giai ñoaïn laø hai beänh coù tyû leä t ếp c töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay. maéc vaø 20 0,5 h t cách nöôùc ñang phaù gtán trieåtnếp . ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu chaûy xaûng y ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi c Phöông 2. Chphaùt p nghieâh cn cöùu t ng, ng 62 5 , 3 0,5 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc T nh th ng c coùc 1100ng tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåhôngm vaø thôø tính haøng naêm ết/i gian nghieân cöùu t NKHH, Veà n trungthbình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 , laànT, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùuhông ñöôïctthöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 T nt vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong 2, cuûa tænh:ếtHoøa Bình, C Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieä 60,n cho hai beänh naøy raáng t caoc nhöng n hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung,hông Nam cuûa Vieä t Nam. 52 , ph ng baèng caùch chuû ñoäntg phoønng traùnh taùc nhaân gaây beänh vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng5,2 beänh, T2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu ng t h ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng ng hông ết/ phaûi coù kieán thöùc ñaà t y ñuûn veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. 2 2,0 0,6 t hông t lyù khi treû bò maéc beä n ng á h ñeå giaû m tyû leä maé c vaø töû vong. Chính vì lyù do hác ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân, cöùu: ngu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi ch Tieâ “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû phoøng choáng tieâ hông u chaûy ết/ vaø nhieãm khuaå 0 n hoâ haá5,p caáp lôøi phoûng vaán. tính ôû treû em taïhông i moät tsoá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù 14 0 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 436/2020 Số 52 tháng
  6. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình phoûng vaán. 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng Biến số Tần số Tỷ lệ% sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laø Sốmlượng saïch, maõ hoaù vaø T 2.3. Thieát keá 2nghieâ tháng t u: Moâ taû n cöù 26caét ngang0, nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoánTỷ g keâ Biến số đồng ý/ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùlệ% i tyû leä t 2 tháng t 5 , 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm rất ñònhđồng2 . ý c n t há h hông ết/ ph 2.4.1. ng Côõ maãu 0 5 ,5 ốt,2.7. t nÑaïc o th ñöùc nghieâ t h n ncöùu: Nghieâ 50 n cöùu5 ñöôï ,0 c hông t tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa T nh ph ngñaïno côc quan y teá treân ñòa baøn nghieân Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh xaùc ñònh soá hoä T gia ạ ñình Y tếcoù baø meï coù5 con döôùi 5, tuoåi: cöù Tu vaø ñoáit töôïnhg tnghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn T ng t Y tế toaøncbaûoTmaät vaø keát quaû chæ ñöôïc 333 50,5 söû duïng cho muïc 0 6, ñích nghieân cöùu. ết n h N nZ 2 x p 1 P Chế ộ ch c, n ô 2 t CSYT t 1 nh 2 n px 3.ng Keát quaû c t ch t 52,6 20 ,0 ph ng h n h T Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 Ttính ñöôïc NCSYT = 334. Döïtphoø nhng khoaûn26 g 20% ñoái töôï0,6 ng töø Cách t n thöùcc cuûTa baø meï veà caùch cho treû aên/ choái traû lôøi, cuoá i cuø n g côõ maã u laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieá hông ết/ döôùi 5 tuoåi. 2 5,0 buù ñuù phngng khi bò tieâu nhchaû chy 52, hông t cộng ng 2.4.2. Caùch choïn maãu: ng t n ch th t t c Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn t ng ngh h ng T ng hạn 52,0 T T n 0 ết t c T chế t ếp c ng T Giai nh t, ch ếñoaï n 1: 2, moã i mieà n choï ết ng n nh 1ntænh: n ngaã u nhieâ n g S c n th ết th ng Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân T chMieà Giang- ế m tNam; 6 ,5 , ết ng t n n t ng 6 52, T t ếp c g án t ếp, hô h p ch ế t ph ng ph ng T Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao S ng ngbò tieâ nhu chaûy phaân theo ñòa dö n t 5 , , ết h nc buù ñuùng khi goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù t nh(mieàn T khaê nuùi/haûinñaûoph): toång ng n9 xaõc,; ốt ch ế t h ạt (n=409)ng ch t 52,0 n t 5,5 5 , ết ến ch ng ph Nhaä ng n xeùTt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch chog n aênnh treû /buùckhithbò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû con döôùi 5ộ tuoå nhi, choïch ế ut nhieâcn hoänhgiat ñình n ngaã 65, ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/6aên ,khi tieâ T un, sau 60 ñoù löïa choïết n caù phc ng hoä gia T ñìnhng tieátp theo, ch theo ng bòt tieâu chaû phy ngchieámT tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeá Sn mieà c nnth nuùết i vaø thaá php nhaá ngt laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. ánh g á ến th c c C T T 22 , Baûnếng 1.chLyùng c ng T do khoâ cho treû aên buù bình thöôøng khi bò 2.5. ạt, Phöông phaùpến hông ạt , kyõththuaä c t thu n thaät p soá55,2 lieäu T tieâung ch chaûph y (n=409) ng T , 0 56, Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø t Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång chænh thò thoân Bảngsöû3.2. a sau khi Phân coù thöû bốnghieä m taïđộ thái i Thaï ch Thaá của bàt, Haø mẹNoävềi. ết Noäi dung ng tn n %ch n th% các c thá p n % n % PCBTĐPhöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân ộ tốt ố c 6ộ 4,3 0t 0 n 6 nh th Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 1,7 phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù Sốcon döôùi 5 tuoåi. lượng Sôï treû, beänh naë t ng 5 há3,6 17h 12,1 11ốt, 8,5 th 33ng8,1 0,006n Tỷ theâm Biến Sai soá vaø khoásố đồng ng cheá sai soá: Sai soá doý/ngöôøi cung t ng ph ng, g g n nh ch t , lệ% caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình rấtsaiđồng thöïc ýteá, ñeå haïn t Nhaä chn ng xeùt: Veà C lyùT dochkhoâtng choT treûnhaên n, buù tbình cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôø n các n g khi bò tieâu chaû y , gaàn c thá ộ ch tốt ố 10% ngöôøi ñöôï c phoûng c c ộ t nc nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuù 0 c phoûn62,g vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù ñieàT u tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû ộ ngthöôønhg, trong bình c ñoù, Tngöôøi daân ôû noâng thoân chieám soùt thoâ c ngộ tin. ng Giaùhm saùtcvieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh 26, ánh g á thá ộ c C T T thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng T t doạt,ngöôø hông i khaùcạtkhuyeâ thá nộ. Söïnkhaùctbieä5t naø,6y coù yù6,nghóa TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn52 g, 3.2017, Soá 43 tháng 6/2020 15
  7. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | mothers Bảng being bố 3.3. Phân ablethực to detect hànhsome củasevere bà mẹsigns of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers về PCBTĐ recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’ Tỷ lệ Biến số Tần số knowledge about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and % mountain regions. C 52 2 ,0 C n t ng c T hông infections, knowledge, under 5-year-old child. 50 Keywords: Diarrhea, acute respiratory ,0 hông g t t h 2 , Th c h nh tí h t c T ch t ch t tạ nh ,6 TTaùc giaû: t ến th ng ch t 0 0 t ến các CSYT há , t , 1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com S ng th ốc th ch n c ác 25 2,2 2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS –SBoä Y teá ng nh th n ô ng 6 5, Email: longmoh@yahoo.com S ng CNYTCC4 th ốc hnaêtm hoïc 2015-2016, c ống n c á th ng n 5 , 3. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi S dinhminhnb01@gmail.com Email: vietanhmsg1@gmail.com, ng ết h p các ạ th ốc t n 0, T 4. Boä Y teá Email: dducthien@yahoo.com,Ch trantuananh2000@yahoo.com / hông th c h n 0 0 ng các th c ph t nh cá, h n ,2 Ch t n ch t nh ng, th c n Th c h nh ch c, n ô 5 ,2 t , ng ng t T tạ nh Ch t ống nh naêmn 2014. c Töø ñoù coù theå ñöa ra moät2soá khuyeán ,nghò 1. Ñaët vaán ñeà Ch t n th thích phuø hôïpc vaøot coâng taùc truyeàn thoân6 , ng g phoøng choá Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáCh p caápt ôû treû ống caùnh n em c beä thnh ng nhieãm khuaån cho treû em 50 trong giai2,ñoaïn laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay. T c nñang nöôù th phaùt trieå h nng. ÔÛ nöôùnccta, 80%Ttöû vong n th do tieâung h ng n c ác 5 , chaûácy xaûy ra ôû c t i 2 tuoåi, bìnhTquaânn 1thtreû döôùộti ph n h2. Phöông chtreû em döôù ng n c phaùp nghieân cöùu ác 5 , 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc tínhThaøntạg naê nhm coù 1100 tröôøng hôïp töû hông vong [6], t n[5].th h 2.1. ng Ñòa n cñieåm ác vaø thôøi gian nghieâ2 n cöùu , Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöù a treû Cách t maé c 4-9 nh hông ch t ếp c laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo 0naêm 20140,taïi 3 vôù i töûcvong t hác Th h nhchung ph ng [1], [4]. Tyû T leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá hông t ến3 mieà nh nt Baé/ c, Trung, g á Nam cuûa Vieät Nam. 6 50 ch cộng ng baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân nh gaâynhbeänch , ch c t 5 , vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu hông th c h n 3 2,0 ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaû Th ng n Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. 5 5 ,2 Thi coùc hkieánh n thöù phc ngñaày ñuû T veà phoø ngng beänh vaø caùch xöû lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéThcnh vaø th töû vong. ng 22, ng các ng nh h ạt Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieätn nghieâh n cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï 2 coù con ,0 döôùi “Kieáng n thöù ch c tcuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû hông th c h n 2 6, phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán. tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn 5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù 14 2 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 436/2020 Số 52 tháng
  8. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình phoûng vaán. 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõTỷ hoaùlệvaø Biến số nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, Tầnxöûsốlyù thoáng keâ 2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang % baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä Th ng n %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. 0 6, 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu Th c h nh t ng Th nh th ng 2 0 , ph 2.4.1. ng Côõphmaãng u nh t h 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieâ 6 n cöùu ñöôï ,6 c hông th c h n tieán haøn h döôù i söï chaáp thuaän cuûa chính 5 quyeà 0, ñòa n Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu choTh moängt tyû leä ñeån phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieâ 2, n xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn Th c h nh nh c th t Th nh th ng 2 ,2 toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ph ng T p 1 P t h ñích nghieân cöùu. 56 ,5 N Z2 x 2 hông th c h n 0 0 1 px 2 T 3. Keá t quaû 5 20,5 T ch ng ph ng T ch Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14 Ch ñoái ttöôïng töø t tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% 525 ,5 choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ döôùi 5 tuoåi. ng t n ch th c th c h nh tốt buùánh ñuùngg ákhi th bòc tieâ h unh chaû cy C T c C 2.4.2. T Caùhcht choïn maãc u:T , t ến CSYT T ạt, hông ạt th c h nh n t Choïtn maã n uthnhieàu giai ng hñoaïnng n c ác , cách 6 t Giai ñoaïn 1: nhmoãt i mieà T n nh n, t há c choïn ngaãu nhieân 1 tænh: 3.3. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, Hoøa cBình-mieà th c hn Baé nhc, Haø C Tónh T –chMieàntốt t ng Trung c vaø Kieân thái độ, thực hành của bà mẹ có con dưới 5 Giang- ch t Mieàống m Nam; n c, ch , ch t tuổi về PCBTĐ ống nhñoaïnn2: moã c ihtænh t choïnthngaãu nhieâtạn 3nhxaõ bao Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ Giai buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö goàm xaõ3.4. Bảng noângMô thoâhình n, thaønhồi h thòquy (thò logistic traán/phöôøđa ng)biến vaø khoù kiểm định các yếu tố liên quan đến kiến thức, thái (n=409) khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; độ, thực hành về PCBTĐ của bà mẹ Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieà OR n nuùi coù kieán thöù c ñuùng veà caùch cho treû p 95%CI buù/aên khi tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù Yếu tố liên quan đến kiến thức PCBTĐ của bà mẹ phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò h2.5. Phöông c phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu , tieâu chaûy ,(n=409) 2 2, 0,05 5, 20 , , 0 0,05 Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång chænh söûa ộ sau T T thò thoân T nh h khi c coùnthöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. Noäi dung p T T ,022 2,05 n % n, 5% n % n 0,05 % Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieà ôngu tran vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 phoûgh ngh ng vaá n tröïpc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. gh hác 2, treû00 Sôï beänh naëng 5, 03,6 17, 12,1 11 8,5 8,1 0,006 33 0,05 theâm ng n SốSaing soá nvaøthông n sai soá: Sai soá do ngöôøi cung khoángtcheá caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïcngteá, ñeå n haïn 6 n xeùt: Veà , Nhaä ,262 lyù do 5, khoâ26 ng cho treû aên0,05buù bình cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng nghieäm trong giao tieáp. Sau Yếu khitố keáliên t thuùcquan phoûngđến vaánthái , độn PCBTĐ vaá của cho raèng treû bò bà naënmẹ g theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh h c thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò., Coù 1,7% ngöôø 0,i khoân2,5 0, 0thöôøng g cho treû aên/buù bình do2,ngöôøi khaùc khuyeâ,2 n. Söï, khaùc bieät naøy coù yù nghóa 0,05 TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn52 g, 3.2017, Soá 43 tháng 6/2020 15
  9. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers recognized n tộc wrinkled skin signs n(14.4 tộc ít % ng in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban,52 nh , ,25 region). Mothers’ and 1.5% in mountainous 0,05 knowledge about prevention of diarrhea ông and n ARI in urban was better than that of mothers in rural and gh ngh regions. mountain p gh hác , 0, , 6 0,06 SốKeywords: Diarrhea, ng n thông tn acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child. ,6 ,56 ,0 0,05 hông ạt ến th c ạt 22, 2 ,06 6, 2 0,05 Taùc giaû: 1. Yếu tố liên quan đến thực hành PCBTĐ của bà mẹ Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Email: thangtcyt@gmail.com h2. cCuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá 2, ,05 , 55 0,05 Email: longmoh@yahoo.com ,066 0,62 , 05 0, 3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieäít n tộc n ñaø ngo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi n tộc Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com nh 6,56 ,22 , 50 0,05 4. Boä Y teá ông n gh nghEmail: p dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com gh hác , 02 0, 6 , 2 0, hông ạt ến th c ạt , 0, 0 2,6 5 0, 6 hông ạt Thá ộ ạt ,00 ,5 , 62 0,05 1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò ng t n ch th c ố n ng C pTvaøoccoâng taùc truyeà phuø hôï p 0,05 n thoângCác phoøng choácng h Tieâuc chaûy vaønghnhieãmnghkhuaåp n hoâ haápếncaáth p ôû c, treûthá em caùến c beä thnhcnhieã ạt m khuaå C nTchoctreû ác em trong giai t ạt tháñoaïộn laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay. ộ, cthñang nöôù c hphaù nht trieån. C T c ta, ÔÛ nöôù c 80% töû vong p do0,05tieâu C T c h n g p 22, 2 n chaûy xaûy ra ôû treû em Các h döôùci 2 tuoåc i, bình ác quaânt 1 ạt treû döôù ếni 2. Phöông hông ạt ến phaù thp nghieâ c nCcöùuT C ố n 5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc th c thá ộ C T c h ng p n t ng n tộc th c h nh C T c tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu 5, Veà 2NKHH,n trung2, bìnhnmoãi naêm moät ñöùa treû maé h c 4-9c p 0,05 Các n tộc nh c laàn, Các tyû leä töû vong dohNKHH c chieá c mác 1/3 (30-35%) t ạt ến so ác Nghieâ t n ạtcöùth u ñöôï c hc thöï nhc hieä C n Tvaøo cnaêmg2014 taïi 3 p 6,56 vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho th c th c h nh C T c h ng p n hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá n n tộc ít ng 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam. C ố n baèngt caù, ch chuûnñoäng2,phoøng traù n nh taùc nhaân gaây beähnh ng thá ộ C T th c h nh vaø cxöû lí kòp C thôøối khi bò n beä n h. n gÑeå phoøốngngchoánngthông beänh, C 2.2. T Ñoá c i töôïng nghieâ n cöùu Các p 0,05 c thá ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng tphaû n nh i coù nkieán thöù c c ñaàyến ñuû th veà c, phoøthá ng beäộnh vaø caù C chTxöû ộ Caù ạtc baø meï C coùT conc döôùác i 5 tuoåti. ạt th c h nh clyù khi treû bò maé p c 0,05 beänh ñeåCácgiaûm tyû leä maé nhc vaø n töû vong. ct C T c h n g p ,00 n Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi ng n thông t n t n c ác t ạt ến hông ạt thá ộ C T “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû th phoøcng choátháng tieâuộ chaûy vaø C nhieã T mckhuaåhn nhoâghaápp caánp lôøi phoûng vaán. tínhtôû treû , 6 em taï n i moä t soá ,6 g/mieà vuø n n n Vieätcác Nam”, vôùi 4. Bàn luận muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn nh 5 tuoåni veà phoø c ítngh choá n ngng tieâu nchaû thông tn m y vaø nhieã C khuaåốn nh n c T ch ế t ạn , hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian hoâ nhaáp ôûntreû g em taïếni moä th t csoá vuønCg/mieà T n Vieäthá t Nam ộ ng thunhoaë nghieân cöù c c khoâ t ng ctöï nguyeä nh nt,, hôï t ếpp taùth c trong quaù 14 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 436/2020 Số 52 tháng
  10. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình phoû ng vaánt. n c nh n 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng ng n thông n tế T n S hácthu sau khi nhthaäpnñöôï, cc kieå thm tra,cách thch,thmaõp hoaù laøm saï thôngvaø ch 2.3. th Thieátnhkeá tnghieâ nnt cöùu:nMoâ t taûngcaét ngang n, nh t tnhaä n,p ánh baènggphaà á, n meàmnEpidata ngh n 3.1, c xöûhác lyù thoá nhng keâT baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä ng th n c ng nh c nh ạt th c h nh C T 6 S 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. nh n n tế c g á t t ng các nh t n ngh n c c g n Th hánh nh , t 2.4.1. n h Côõn maã n u, c công ngh thông t n t 2.7.TÑaïCo cñöùcth nghieâ c h nnhcöù tốtu: NghieâT n cöùu ,5 ñöôïc, th t ố nh t , n th ạ thông nh tieá ếtn haøn h ạt t ng ngh n c c ch ng tô cñòa döôù i söï chaáp thuaän cuûa chính quyeà n Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân phát t soá xaùc ñònh n nh ng ñình hoä gia ch coùthbaø meï thếcoù concdöôùTi 5 tuoåi: hcöùun vaø ñoái ntöôïngc nghieâ th n cöùthu.ếtThoâếnngh n c c hoaø g tin ñöôï c n c ến th c ng ng t nc toaønng ch baûtô o maä , t vaø keá Tt quaû C cchæc ñöôï n c söûc duïnchg chotmuï ngc T t ếp p 1 P ñíchc nghieâ n cöùu . N Zc 2g ánx t ếp c 2 t c nh t T th th c h nh ch ế ph ng nh ngh2 n c px c 1 5 , S g n Th T 3. Keá ạtt quaû ến th c c h c , h , i 00 Vôù các Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), pết ng = 0,14 = 0,37 [3], c c c ác t ạt ến th c c g p n t T tínhcñöôïcYN = 334. Döï 0 phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø ,6 T Ct ng , 3.1. Kieá5,n thöù 2 cncuûa baø meï veà caùch cho h treûcaên/ choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con döôùi ng 5 tuoåi. c T c g buù S hác ñuù n g khi bò tn c tieâ u chaû yngh thống 5 cộng tạ p n 20 5 , , ch h ng t n c Các c t h 2.4.2. Caùch choïn maãu: ết u nhieà Choïn maã ngu giaicñoaïn T S hác nh n h n h c ,c n nh tế hộ c th ố t ng ngh n c c ch ng tô th p h n, t hộ ngh c , ố n tộc ít Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: n n n , c nh n tộc ít ng ng ng th g thông, t ng h c, t ạ Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân 5 ,2 Mieà Giang- n mnNam; ến th c C T c n hạn chế tế ch th c , ch n n h t ếp T c ến th c ng ến ch ng cHìnhn 1. Kieá n thöù các ngc cuûna thông baø meï veà t ncaùch choT treû, aêạt n/ ến Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao cgoàm xaõTnoâng thoân, thaønộh thò nh(thò traácn/phöôø t ncg) vaønh buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö khoùt th c C T th p h n h c t nh (n=409) khaê65, n (mieàn nuùi/haûphi ñaûo): toån,g 9 xaõ; ến ch ng th n ộ h c n c c ác t ạt ến th c c nh , ến ch ng hác n , Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù gcaùcph cho ,022treû aênn/buù khi bò tieâucchaût y,nhtyû leäộ hbaø cmeï nôû tcont döôùi 5 nh,tuoåi,hộ choïch ngu nhieân hoä gia ñình n ngaã , Su ñaà mieàpn h th nuùincoùSkieánhácthöùc ñuùtnn g veà ccaùch cho nghtreû thống buù/aên khi tieâu,ngh sau ñoùn löï ca choï c n caùcghoä gian Thñình tieáhánh p theo, theo nh , bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù 5 h ng t n c S ngh n c c phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. t T C ết ến ch ng ộ nh g n Th hánh nh , c n ng Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò , 2.5. Phöôngphphaùp, kyõ 2 thuaät thu thaä n p soá lieä6,2 u t nh ộtieâhu cchaûyn(n=409)ến th c c T C, t ng hộ ch ng ,2 , hác 2 ết t nh ngh n c Thaønch ch ng tô T ạt th c Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Noâng Mieàn nuùi Toång nchænhcsöûa sau h nkhi ngh n nghieä coù thöû c m c taïi ch Thaïng tô t, S ch Thaá Haø Noäi. h nhNoäci dungcác thò thoâ n ntộc nh c ác p t ngh n c c h 2 , ến ch ng ộ n % n % n % n % ạt th c h nh C T c g p 6,56 n Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 nh 6 ,6 , ph , t ng t n tộc ít ng p 0,05 Th c tế các phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006 nh ngh n c c ch ng tô theâm n tộc ít ng c n ch nh nh h ng Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung T ạt ến th c C T 55,2 caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn c Nhaä ph nngxeùtt: c,Veàt lyùp doán, nh h ạt ph ng khoâng cho treû aên buù bình S sai soángh cheá , ñieàuntrac vieânc ñöôïc taä g p huaán nTh kyõ, coùhánh kinh nhntế thöôø g bò nh g khi tieâuhchaûhết c nn10% y, gaà h ngöôø h ni ñöôï nhchphoûng ng nghieä m nh , t trong giao T Cctieá p . Sau khi keá t ến th c tốtthuù c phoû nT vaán, g vaáến n choch raè n g treû ct bò naë n g theâ ô h c m neáu tieáp ột ố tuïc cho aên /buù c ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám soùt, thoâng tin. gh Giaù nm c saùtcvieân kieåm,traếtphieáu khi ch keá ct th leäch tyû cao nhaá cht vôù p nh n gaá i 12,1%, c pchgaàn 4 laàc, n so vôùitthaøtnh thuùc ñeå kòp thôøicphaùt hieä 26,6 ến nthsaic soáạtvaø boå sung T ,kòp th thôøếti. thò. T Coùth1,7%hngöôø ngi khoânngchcho treû n aênôn /buù Các bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa ạt t ng ngh n c c ch ng tô c h n c n c thá ộ ạt C T c ác tc TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn52 g, 3.2017, Soá 43 tháng 6/2020 155
  11. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | g pmothers ,00 being n able to detecthôngsome ạt severe thá signs ộ of diarrhea and ARI ng n thông t nwas nh low. n Only 6.6%ếoftố c Các mothers n n recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of C mothers T p recognized 0,05 T signsng ofn dyspneac (25.9 h ,% ếnand tháin urban thá 1.5% ộ inC mountainous T ếnregion). th c C T Mothers’ h ộ knowledge ng hết about c prevention of diarrhea n t ng, nh ng thá andộ chARI in urban c was better n tộcthanố that ng ofnmothers thông tinnrural nh nand c mountain regions. h p c n ct h ng n nh n ng Các ế tố n n ến th c h nh C T nh h ngDiarrhea, Keywords: ch ố acutet ng S respiratory thá ộ Cunder ngh n knowledge, infections, T 5-year-old h c child. n tộc c c g n Th hánh nh , t nh t ạng C n t ng ến th c C T , t ng c ng nh tế hông n n th c h nh C T , h n n công tác t n thông g á c c t ng Taùctgiaûngh : n c c ch ng tô h ch ng n C T , c t 1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøtng n Ñaïch i hoïc YnHaø tộcNoäít i ng t ột ố ng n 5. Kết luận và thangtcyt@gmail.com Email: khuyến nghị thông t n t n thông t c t ếp ến t ng hộ T 2. Cuïc phoø ạt ngến choáth ng HIV/AIDS c, thá ộ, – Boä th Ycteáh nh g nh Email: longmoh@yahoo.com C T n t 55,2 5 ,6 6 3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi Các ế tốEmail:nvietanhmsg1@gmail.com, n ến ến th c dinhminhnb01@gmail.com C T h 4. c Boä, Yt teánh ộ h c n ngh ngh p ố Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com Tài liệu tham khảo ph ng pháp ch n cách tính c 1. ốc ộ . Luật phòng chống bệnh truyền t ng ngh n c h h c h c Yh c nhiễm số 03/2007/QH12 ngày 21/11/2007. 20 T 2 2001. Ñaët vaán ñeà g n Th hánh nh gh n c naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò ến 2 th gn t n c n phuø th c,hôïthá p vaøoộ,coâth ng ctaùhc nh truyeàn thoânh ngthphoøng choá c ng Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caù ngc beänchh nhieãmckhuaå t n cho treû t emtạtrongh giai ph ñoaï ng,n h hai laø p beänh coù t tyû leäccmaénc vaø töû vong cao p nhaát ôû nhöõncg hieän nay. nöôù 20 c ñang 25phaùt trieå 265n.2ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu th nh phố ế, n 20 Luận văn tốt nghiệp, chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi Đại2.học Phöông phaùHuế Y Dược p nghieâ 20 n cöùu S i moã 5 tuoå Y tế t nh i naê m maécntöø T 0,8-2,2á ñôïcá t tieâuố chaû 5 y/, öôù Cc tính SYThaøng ng naê0m /02/20 coù 1100 tröôøngt nh hôïphtöûnh vongnh [6],th[5]. 2.1. Ñòa ñieåm th ph, Sh vaø thôøi gian nghieân cöùth u n Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 t nt th n g g ng laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3 vôùTi töû ng vong p Hoø nta Bình, n n Haø Tónh n gvaø Kieântn Giang, ch cñaïi np n t chung [1], [4]. át Tyûnh leä tmaé t ct nh vaø töû vong n T cuûa tænh: dieän cho hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 chmieàn Baé n c, Trung, ng Nam th cuûha Vieäng t Nam. ch n baèáng caùcách chuû ố ñoän/g C phoønS T,nhng g traù taùc nhaâ5/0n gaây/20 beänh 0 g ng t ct c nt vaø T ng xöû lí kòp ết thôønh i khit bò beä n nnh h. Ñeå phoø t ng20choáng20 beänh, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu ngöôø h n International Journal 20 i daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï Nursing of Advanced coù con döôùi 5 tuoåi. 2013; 2 Studies. lyù 5 khi treû bò hmaéc beä n nh ñeå giaûm tyûá leäcá maéc vaø ố töû2/vong. C 2 Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi ng /0 /20 t nh h nh nh tế “Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoågi, coù tinh n Ththaàn minh Th maã c t nạng , töï nguyeä c n,nh hôïp taùhc traû phoøhộng ,choánốc phu ng g tieâ chaûy nvaønnhieã nh nm khuaå 20n hoâph ngp haáp caá lôøi phoûng vaán. tính ôû treû em taï i moä t soá vuø n g/mieà n Vieä t Nam”, vôù i ết, th c h nh ph ng nh th ch t h ng, nh t ng t n 20 , muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâ 5ut chuaåtạn loaïi T Tinh thaà,nhkhoânng minh maãn, tröø:ng h tuoåin veà phoøng20 5 choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâ ng coù maë th nh phố ộ t, T taïi hoäng gia ạñình h ctrong S phạthôøi gian hoâ 6 haá p ôû treû g c taïạt, em i moäthạ soá vuøng/mieàng n gVieänt Nam Các nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù 14 6 Taïp chí Y teá Tạp Coâng coä tế Công ng, 3.2017, cộng, Soá 436/2020 Số 52 tháng
  12. | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | trình 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng ộ 2phoûLuận ng vaávăn n. tốt nghiệp, Đại học Sư phạm sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø Hà 2.3. Nội Thieá 2 20 t keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä 0 Y , Y p ng Ch n n g , tt t %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2. 2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu n ct c gn nt n t 2.4.1. c Côõ maã n u Th Ch n c 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa cc n t n nc Th Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå t ct n phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân xaùhc ñònh ngsoá hoä gia ncñình , Chcoùnbaø meï Int.coùJ.con Environ. döôùi 5 Res. tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn Public Health. 20 6 toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc p 1 P ñích nghieân cöùu. N Z g , x S nt g2 t 2 , 1 px ng t 2 n g , tt t , n 3. Keát quaû h Vôù i Z = 1,96 (öù n p nt tg vôù i = 0,05), p = 0,37c [3], =n0,14t tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø ccchoáni traû t lôø ni, ,cuoá BMCi cuøngInfectious côõ maãu laø 409Diseases. hoä gia ñình 20 coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ döôùi 5 tuoåi. buù ñuùng khi bò tieâu chaûy 2 2 2.4.2. hCaùch choïn maãnu: tt t g ,n Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn cc n t n St t c ng St nt Giai n ñoaïnt 1: moãi mieà ng n choï n n ngaãu nhieânMed 1 tænh: J Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân Malaysia.200 5 5 Giang- Mieàm Nam; Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/ Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù (n=409) khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ; Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%. Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò 2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu tieâu chaûy (n=409) Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. Noäi dung thò thoân p n % n % n % n % Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7 phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006 theâm Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa TaïYp tế Tạp chí chíCông Y teá cộng, Coâng coä Sốn52 g, 3.2017, Soá 43 tháng 6/2020 15
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2