Kinh nghiệm bước đầu áp dụng phẫu thuật robot trong bệnh lý tiết niệu tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> <br /> KINH NGHIỆM BƯỚC ĐẦU ÁP DỤNG PHẪU THUẬT ROBOT TRONG<br /> BỆNH LÝ TIẾT NIỆU TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> Thái Minh Sâm*,**, Châu Quý Thuận**, Thái Kinh Luân*, Trần Trọng Trí**, Quách Đô La**,<br /> Phạm Đức Minh*, Nguyễn Hoài Phan**, Dương Nguyên Xương*, Nguyễn Thành Tuân*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Việc áp dụng phẫu thuật Robot trong điều trị các bệnh lý Tiết Niệu giúp cải thiện chất lượng điều<br /> trị và tạo thuận lợi cho phẫu thuật viên rút ngắn đường cong học tập. Chúng tôi báo cáo kết quả bước đầu phẫu<br /> thuật nội soi (PTNS) có hỗ trợ robot trong các bệnh lý Tiết Niệu tại Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiến cứu mô tả hàng loạt trường hợp. Tất cả những<br /> trường hợp PTNS có hỗ trợ robot trong các bệnh lý Tiết Niệu tại khoa Ngoại Tiết Niệu, bệnh viện Chợ Rẫy. Thời<br /> gian từ tháng 10/2017 đến tháng 7/2018. Các biến số ghi nhận gồm đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trước mổ<br /> của bệnh nhân. Kết quả phẫu thuật gồm thời gian mổ, lượng máu mất, các biến chứng, thời gian hậu phẫu, thời<br /> gian rút các ống thông và kết quả giải phẫu bệnh.<br /> Kết quả: Mẫu nghiên cứu gồm có 23 trường hợp (TH), bao gồm 5 TH cắt tuyến tiền liệt, 12 TH cắt thận, 4<br /> TH cắt bàng quang, 1 TH tạo hình khúc nối bể thận niệu quản và 1 TH cắm lại niệu quản vào bàng quang. Biến<br /> chứng sớm theo phân loại Clavien đều ≤ 1, không có trường hợp nào phải chuyển mổ mở.<br /> Kết luận: Phẫu thuật nội soi có hỗ trợ robot là một kĩ thuật an toàn và đầy hứa hẹn. Tuy nhiên, thời gian<br /> phẫu thuật còn dài vì đây là những trường hợp đầu tiên, cần có thêm nhiều trường hợp nữa để cải thiện kỹ thuật<br /> mổ và rút ngắn đường cong học tập.<br /> Từ khóa: phẫu thuật nội soi có hỗ trợ robot, phẫu thuật Tiết Niệu<br /> ABSTRACT<br /> INITIAL EXPERIENCE OF ROBOTIC SURGERY FOR UROLOGIC DISEASES AT CHO RAY HOSPITAL<br /> Thai Minh Sam, Chau Quy Thuan, Thai Kinh Luan, Tran Trong Tri, Quach Đo La, Pham Duc Minh,<br /> Nguyen Hoai Phan, Duong Nguyen Xuong, Nguyen Thanh Tuan<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 3 - 2019: 144 – 149<br /> Objective: The robotic surgery application has potential to bring many benefits, improve surgical outcomes<br /> and reduce the steep learning curve. We report the short-term results of robot-assisted laparoscopic surgery at Cho<br /> Ray hospital.<br /> Materials and Methods: Data were collected prospectively on 23 cases with robotic surgery from October<br /> 2017 to July 2018 at Urology Department, Cho Ray hospital. Patient demographics, radiology findings, surgery<br /> results, peri-operative complications, hospital stay, pathological results and follow-up results were recorded.<br /> Results: There were 23 patients underwent robot-assisted laparoscopic surgery: 5 cases of prostatectomy, 12<br /> cases of nephrectomy, 4 cases of cystectomy, one case of ureteropelvic junction reconstruction, and one case of<br /> ureter reimplantation. Early complications were low grade according to the Clavien classification, no mortality<br /> and no conversion to open.<br /> Conclusions: Although the number of patients is small and follow-up time is short, robot-assisted<br /> laparoscopic surgery is the safe and promising procedure. However, the operative time was quite long because<br /> Bộ môn Tiết Niệu Học, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> * Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> **<br /> <br /> Tác giả liên lạc: BS. Thái Minh Sâm ĐT: 0918136666 Email: thaiminhsam@gmail.com<br /> <br /> <br /> <br /> 144 Chuyên Đề Tiết Niệu – Thận Học<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> these were first cases. Many patients with long-term follow-up are essential to improve learning curve.<br /> Keywords: robot-assisted laparoscopic surgery, urologic surgery<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ 4 cánh tay và các dụng cụ phẫu thuật đi kèm<br /> (Hình 1).<br /> Phẫu thuật nội soi đã dần thay thế phẫu<br /> thuật mổ mở do ít xâm hại, thẩm mỹ, thời gian<br /> hồi phục nhanh so với phẫu thuật mổ mở(1).<br /> Phẫu thuật nội soi có hỗ trợ Robot ra đời giữ<br /> được lợi điểm chính của phẫu thuật nội soi kinh<br /> điển bao gồm: tính chính xác, đường mổ nhỏ,<br /> giảm lượng máu mất, giảm đau hậu phẫu, thời<br /> gian hồi phục hậu phẫu nhanh. Hơn nữa, sử<br /> dụng robot hỗ trợ giúp phẫu thuật viên thao tác<br /> thoải mái hơn dưới hình ảnh trực tiếp 3<br /> chiều(1,11,12).<br /> Phẫu thuật nội soi có hỗ trợ Robot được ứng<br /> dụng trong tiết niệu như cắt tuyến tiền liệt tận<br /> Hình 1: Hệ thống phẫu thật Robot Da Vinci SiTM<br /> gốc, cắt thận tận gốc, cắt một phần thận, lấy thận<br /> ghép, cắt tuyến thượng thận, cắt bàng bàng tận KẾTQUẢ NGHIÊN CỨU<br /> gốc, tạo hình khúc nối bể thận niệu quản, khâu Mẫu nghiên cứu gồm có 23 trường hợp (TH),<br /> rò bàng quang âm đạo(2,6,7). bao gồm 5 TH cắt tuyến tiền liệt, 12 TH cắt thận,<br /> Tháng 10/2017, Bệnh viện Chợ Rẫy chính 4 TH cắt bàng quang, 1 TH tạo hình khúc nối bể<br /> thức trang bị hệ thống phẫu thật Robot daVinci thận niệu quản và 1 TH cắm lại niệu quản vào<br /> SiTM, bệnh viện thứ 2 trang bị hệ thống phẫu thật bàng quang.<br /> Robot da Vinci phẫu thuật người lớn(8). Chúng Phẫu thuật nội soi cắt tuyến tiền liệt tận gốc có<br /> tôi báo cáo kết quả bước đầu ứng dụng hệ thống hỗ trợ Robot<br /> phẫu thật Robot da Vinci trong Tiết Niệu. Mẫu nghiên cứu gồm có 5 trường hợp ung<br /> ĐỐITƯỢNG -PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU thư tuyến tiền liệt được phẫu thuật nội soi cắt<br /> Đối tượng nghiên cứu tuyến tiền liệt tận gốc có hỗ trợ robot. Tuổi trung<br /> bình 66,4  6,15 (58-76). Chỉ số khối cơ thể (BMI)<br /> Tất cả các trường hợp (TH) phẫu thuật nội<br /> trung bình 22,1  2,4 (17,5-24,6). Kích thước<br /> soi robot trong điều trị bệnh lý đường tiết niệu<br /> tuyến tiền liệt trung bình 31,12  9,04 (20,4-42,8)<br /> tại Bệnh viện Chợ Rẫy, thời gian từ tháng<br /> mL được xác định bằng MRI. Nồng độ PSA máu<br /> 10/2017 đến tháng 1/2018. Chúng tôi sử dụng hệ<br /> trước mổ trung bình 19,16  7,37 (10,4-28,2)<br /> thống phẫu thuật Robot da Vinci thế hệ SiTM có 4<br /> mg/dL. Không có trường hợp nào có tiền căn cắt<br /> cánh tay.<br /> đốt nội soi tuyến tiền liệt trước đây. Có 1 trường<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> hợp đã mổ mở cắt ruột thừa cách 30 năm. Tất cả<br /> Mô tả hàng loạt trường hợp. trường hợp đều là carcinoma tuyến tiền liệt, có 2<br /> Các biến số ghi nhận trường hợp giai đoạn T2b, 2 trường hợp giai<br /> Gồm: tuổi, giới, chẩn đoán, phương pháp đoạn T2c và 1 trường hợp giai đoạn T3b với<br /> phẫu thuật, thời gian phẫu thuật, lượng máu điểm số Gleason từ 7-9 (Bảng 1).<br /> mất, thời gian hậu phẫu, biến chứng. Kết quả phẫu thuật được trình bày trong<br /> Trang thiết bị phẫu thuật Bảng 2. Thời gian mổ trung bình 420  38 (360-<br /> Hệ thống phẫu thật Robot da Vinci SiTM có 480) phút, lượng máu mất khoảng 780  416<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Tiết Niệu – Thận Học 145<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> mL, có 2 trường hợp phải truyền máu trong hợp nào có di căn hạch. Điểm số Gleason sau mổ<br /> mổ. Thởi gian nằm hậu phẫu trung bình 92,75 ghi nhận 3 trường hợp Gleason 7 (3+4) và 2<br /> (6-14) ngày. Thời gian có nhu động ruột trường hợp Gleason 9. Ghi nhận 1 trường hợp<br /> 2,80,4 (2-3) ngày, dẫn lưu bụng rút sau biên phẫu thuật mỏm niệu đạo dương tính, giai<br /> 4,41,2 (3-6) ngày, tất cả các trường hợp rút đoạn trước và sau mổ là T2b, PSA khá cao 18,2<br /> thông niệu đạo rút sau 14 ngày. Không có ng/mL, kết quả sinh thiết là Gleason 7 (3+4)<br /> trường hợp nào bị tồn thương mạch máu hay nhưng kết quả sau mổ là Gleason 9 (5+4). PSA<br /> tổn thương ruột trong quá trình mổ. sau mổ trung bình 0,8  1,3 (0,09-3,4) mg/mL. Tỉ<br /> Trong mẫu nghiên cứu, có 2 trường hợp giai lệ kiểm soát nước tiểu 80% (4/5 trường hợp) sau<br /> đoạn pT2b, 2 trường hợp pT2c, một trường hợp 3 tháng. Chúng tôi chưa đánh giá chức năng<br /> trước mổ là cT3a, sau mổ là pT3b. Không trường cương do thời gian theo dõi còn ngắn.<br /> Bảng 1: Đặc điểm mẫu nghiên cứu<br /> STT BN1 BN2 BN3 BN4 BN5 TB<br /> Tuổi 58 67 69 62 16 66,4  6,1<br /> BMI 23,05 23,58 21,87 17,57 24,60 22,1  2,4<br /> DRE - + + - +<br /> Kích thước TTL (ml) 20,46 38,85 42,8 21,1 32,8 31,1  9,0<br /> TM 10,4 12 28,2 18,2 27 19,1  7,3<br /> PSA (ng/ml)<br /> SM