Kinh nghiệm trọng dụng nhân tài để hình thành nền kinh tế tri thức của một số quốc gia châu á và những gợi ý cho Việt Nam

Chia sẻ: Sczc Zczc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

85
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lượng hàng hóa xuất nhập khẩu không chỉ đơn thuần là hàng hóa xuất nhập qua cảng các nước mà còn biểu hiện khả năng cạnh tranh kinh tế của quốc gia. Khả năng này càng cao thì giá trị đồng tiền quốc gia đó càng lớn. Với vai trò như trên có thể coi USDX là một chỉ báo quan trọng cho sức khỏe của nền kinh tế Mỹ và thế giới. Rõ ràng đây là một chỉ số phản ánh một cách tương đối sức mạnh của đồng USD so với các đồng ngoại tệ mạnh khác và nó còn kéo theo sự ảnh hưởng tới thị trường tiền tệ, thị trường vốn, thị trường chứng khoán, thị trường hàng hóa mà đặc biệt là thị trường vàng và dầu thô. Chính vì vậy, khi đi sâu vào tìm hiểu biến động của chỉ số USDX, chúng ta cũng xem xét đến sức mạnh của đồng USD và qua đó có thể tìm ra mối liên hệ hữu cơ với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007‐2009. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh nghiệm trọng dụng nhân tài để hình thành nền kinh tế tri thức của một số quốc gia châu á và những gợi ý cho Việt Nam

Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh 25 (2009) 54-61 Kinh nghi m tr ng d ng nhân tài hình thành n n kinh t tri th c c a m t s qu c gia châu Á và nh ng g i ý cho Vi t Nam Lê Th H ng i p** Trung tâm ào t o, B i dư ng Gi ng viên lý lu n chính tr , i h c Qu c gia Hà N i, 144 Xuân Thu , C u Gi y, Hà N i, Vi t Nam Nh n ngày 5 tháng 7 năm 2008 Tóm t t. Bài báo t p trung làm rõ hai v n sau: Th nh t, t ng k t kinh nghi m tr ng d ng nhân tài trong khu v c công và khu v c s n xu t, kinh doanh hình thành n n kinh t tri th c c a các qu c gia châu Á. i v i khu v c công, bài báo nh n m nh t i kinh nghi m ào t o và s d ng nhân tài, c bi t là i ngũ nhân tài tr c a Singapore; kinh nghi m xây d ng quy trình khoa h c cho vi c phát hi n, ánh giá và tuy n ch n nhân tài c a Hàn Qu c; s linh ho t trong tuy n d ng và b trí công vi c cho nhân tài c a Trung Qu c. i v i khu v c s n xu t, kinh doanh, bài báo nêu nh ng kinh nghi m thu hút nhân tài ngư i nư c ngoài b ng nh ng ưu ãi và ràng bu c thông qua kênh giáo d c i h c c a Singapore và nh ng kinh nghi m trong vi c thu hút Hoa ki u tài năng c a Trung Qu c. Th hai, xu t 5 g i ý cho Vi t Nam - m t qu c gia ang th c hi n công nghi p hoá, hi n i hoá, t ng bư c ti p c n kinh t tri th c thay i v th qu c gia trong tương lai. Trong nh ng xu t ó, có nh ng xu t mang tính chi n lư c t m qu c gia, có nh ng xu t c th cho t ng b , ngành, a phương. * 1. tv n tri th c v i s phát tri n kinh t - xã h i trong th i i ngày nay, ó, “s s n sinh, ph c p và s Thu t ng “Kinh t tri th c” ư c s d ng t d ng tri th c c a con ngư i óng vai trò quy t u nh ng năm 1990 và ngày càng ư c s d ng nh nh t i v i s phát tri n kinh t , t o ra c a r ng rãi. Trong th c t , thu t ng này còn ư c c i, nâng cao ch t lư ng cu c s ng” [1]. g i b ng nh ng tên khác nhau như: Kinh t s , Cùng v i vi c xu t hi n thu t ng kinh t tri Kinh t thông tin, Kinh t h c h i, Kinh t m i... th c, thì xu hư ng ti n t i hình thành n n kinh t Nh ng tên g i trên t o nên s khác bi t trong vi c tri th c các qu c gia cũng ang di n ra m nh nh n m nh nh ng y u t khác nhau trong nh ng m trong th i i ngày nay. Xu hư ng này ch trư ng h p c th nh t nh. S tương ng căn y u di n ra các nư c công nghi p phát tri n, nơi b n c a các tên g i là u nh n m nh vai trò c a n n kinh t công nghi p ã chín mu i t o ______ bư c chuy n tu n t sang n n kinh t tri th c. Tuy * T: 84-4-36642894. nhiên, xu hư ng này cũng không lo i tr các nư c E-mail: dieplth@vnu.edu.vn 54
L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 55 ang phát tri n n u các nư c y không t tách 2. Nh ng bài h c kinh nghi m kh i dòng ch y chung c a th i i b i nh ng b o th và sai l m trong con ư ng phát tri n. ương 2.1. Tr ng d ng nhân tài làm vi c trong khu v c nhiên, cách th c, bư c i hình thành n n kinh công t tri th c c a các nư c ang phát tri n s r t khác và khó khăn hơn nhi u so v i các nư c phát tri n. Trong quá trình thu hút và tr ng d ng nhân Khó khăn l n nh t mà các nư c ang phát tri n tài, trư c h t, các qu c gia châu Á hư ng t i i ph i i m t là h ang m t i m xu t phát r t ngũ làm vi c trong khu v c công. ây là khu v c th p v trình phát tri n kinh t , hàm lư ng tri mà vi c thu hút và tr ng d ng nhân tài có nh th c t o ra giá tr gia tăng trong n n kinh t là r t hư ng hàng u t i s phát tri n hình thành ít. Trong khi ó, theo phân tích c a các nhà n n kinh t tri th c c a qu c gia nhưng l i r t khó nghiên c u, m t n n kinh t ư c g i là n n kinh th c hi n vì s xơ c ng và quan liêu c a chính b t tri th c ph i m b o các tiêu chu n mang tính máy công. Tuy nhiên, r t nhi u qu c gia ã thành nh lư ng sau: “a. Trên 70% GDP là do các công trong ho t ng này. ngành s n xu t và d ch v ng d ng công ngh ào t o và s d ng nhân tài, c bi t là i cao mang l i; b. Trong cơ c u giá tr gia tăng, trên ngũ nhân tài tr trong khu v c công c a 70% là k t qu c a lao ng trí óc; c. Trên 70% Singapore l c lư ng lao ng là công nhân trí tu ; d. Trên Singapore là m t qu c gia luôn quan ni m: 70% tư b n là tư b n con ngư i” [2]. “nhân tài là men cho s tr i d y c a t nư c” Như v y, dù có ti p c n và phân tích n n kinh [3]. V i quan i m ó, Singapore ã th c hi n t tri th c theo nh ng cách khác nhau thì chúng ta vi c c p h c b ng T ng th ng ào t o nh ng u ph i th a nh n r ng: 1. Xu hư ng phát tri n cá nhân xu t s c v i quy ch ràng bu c tr v làm kinh t tri th c là xu hư ng c a th i i ngày nay; vi c cho khu v c nhà nư c 4-6 năm. Nh cách 2. Nh ng qu c gia mu n hình thành n n kinh t làm này, Chính ph Singapore có th thu hút ư c tri th c ph i coi tr ng phát tri n ngu n nhân l c nh ng ngư i tài năng nh t trên toàn qu c làm vi c ch t lư ng cao, c bi t là nhân tài (nh ng nhà cho Chính ph . lãnh o sáng su t, nh ng doanh nhân tài ba, Tuy nhiên, tuy n ư c nhân tài ã khó, nhưng nh ng nhà khoa h c - công ngh gi i). ó chính vi c gi ư c nhân tài còn khó hơn r t nhi u l n là l c lư ng quan tr ng nh t s n sinh, ph c p và trong m t khu v c v n ư c ánh giá là có s c ỳ s d ng tri th c, thông qua ó, di n m o c a n n r t l n. Vì v y, Singapore ã có nh ng chính sách kinh t tri th c s ư c hình thành v i nh ng quy vô cùng linh ho t tr công tho áng cho công mô và t c khác nhau. ch c nhà nư c trong quá trình s d ng h . Ngay Nh n th c ư c i u này, các qu c gia ã và t năm 1974, công ch c Singapore ã “ ư c ang th c thi nh ng chi n lư c khác nhau thu hư ng tháng lương th 13 tương ương v i hút và tr ng d ng nhân tài. Th m chí, quá trình ti n thư ng hàng năm c a khu v c tư nhân” [4]. này ã gây nên “cu c chi n giành gi t nhân tài Cũng t r t s m, Singapore áp d ng tiêu chu n th c a th k 21” theo như cách g i c a gi i báo chí. trư ng trong xác nh m c lương cho i ngũ Trong cu c chi n ó, nhi u qu c gia ã có nh ng công ch c, trong ó, lương c a các b trư ng và cách th c r t sáng t o và hi u qu thu hút công ch c cao c p liên t c ư c ánh giá và i u nh ng tài năng r t nhi u lĩnh v c ho t ng ch nh thư ng xuyên, m b o m c c nh tranh khác nhau. Vi c tìm hi u kinh nghi m tr ng d ng i v i khu v c tư nhân. T ch c nh m c nhân tài c a c a m t s qu c gia châu Á r t có ý hai ph n ba thu nh p c a các v trí tương ương nghĩa i v i m t nư c ang th c hi n quá trình trong khu v c tư nhân, m c lương c a các b y m nh công nghi p hoá, hi n i hoá, t ng trư ng và công ch c cao c p ư c i u ch nh bư c ti p c n kinh t tri th c thoát kh i nghèo b ng lương trung bình c a b n ngư i hư ng nàn, l c h u như Vi t Nam. lương cao nh t trong 6 ngành ngh c a khu v c tư
56 L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 nhân. Sau l n i u ch nh m i nh t, hi n nay m c cao c p i u hành các v n mang tính vĩ mô lương c a các cán b này tương ương m c c a nhà nư c và ư c hư ng lương cao c bi t. lương bình quân c a tám nhóm ngư i có lương Nh ng ngư i này v a ư c ào t o t i nư c cao nh t trong sáu ngành ngh lương cao (ch ngoài qua các chương trình h c b ng, v a có th i ngân hàng, doanh nhân, giám c i u hành các gian h c t p kinh nghi m th c t v i nhi m kỳ c công ty xuyên qu c gia, lu t sư, k toán trư ng và nh 10 năm, m b o s n nh trong h th ng công trình sư). Vi c tr lương cao cho i ngũ công ch c. H là nh ng h t nhân xu t s c ã tr i công ch c, c bi t là i ngũ công ch c cao c p qua m t quá trình tu dư ng, ào t o, c ng hi n ã giúp Singapore tr thành qu c gia tiêu bi u cho nhân dân và sàng l c qua th c t công vi c. trong vi c thu hút ngư i tài làm vi c cho khu v c ng th i v i vi c tr ng d ng nhân tài, công. Song song v i vi c tr lương cao, vi c qu n Singapore cũng r t m nh d n trong trong vi c lý và ki m soát ch t ch thu nh p c a i ngũ thay th nh ng cá nhân l i nh p trong b máy. công ch c ã khi n cho i ngũ này th c hi n Trong cu c g p v i Ch t ch nư c Nguy n Minh “b n không” m t cách t giác: “không ư c, Tri t, ông Lý Quang Di u ã tư v n cho Vi t không th , không mu n và không dám tham Nam kinh nghi m này. Ông nói: "Quan tr ng là nhũng” [5]. Ông Lý Quang Di u ã t ng phát không s trì tr n m trong dòng ch y c a bi u: "S tr công th a áng là nhân t quan mình. ó là vi c làm c n thi t m c dù ôi khi s tr ng i v i chu n m c liêm khi t c a hàng ngũ không ư c ng h " [8]. nh ng nhà lãnh o chính tr và viên ch c cao c p" [6]. Như v y, có th kh ng nh, Singapore ã bi n vi c tr ng d ng nhân tài tr thành m t Tuy nhiên, trên th c t , m b o ngư i tài thương hi u qu c gia, t ó, t o l c kéo ngư i l i trong lĩnh v c công, lương không ph i là t t n và gi ngư i l i ph c v cho s nghi p c . "Tr ng d ng" ngư i tài bao g m c "tr ng" và phát tri n lâu dài c a t nư c. Trong chính sách "d ng", ó chính là nh ng nhân t ch ch t h tr ng d ng ngu n nhân l c tài năng, Singapore ã s n sàng l i lâu dài. t n d ng t i a l i th linh ho t, d thích ng c a Nh ng chính ph thành công trong gi ngư i m t nư c nh có nh ng i u ch nh sát v i di n tài là nh ng chính ph dám trao tr ng trách, ngay bi n c a th c t nh m gi ư c nh ng ngư i ưu c cho nh ng ngư i tr , d a trên năng l c c a h . tú nh t và tránh ư c hi n tư ng ch y máu ch t C u Th tư ng Singapore Lý Quang Di u n i xám t khu v c công sang khu v c tư. Nh ng bài ti ng v i tri t lý dùng ngư i: "Tôi ưa chu ng hi u h c kinh nghi m v S u tư dài h n và thích qu . V i m t công ch c tr v trí cao, tôi không áng cho nh ng công ch c tr xu t s c chu n quan tâm anh ta ã làm vi c bao nhiêu năm. N u b i ngũ cho tương lai; s tin tư ng và dám anh ta là ngư i t t nh t cho v trí ó, hãy x p anh giao tr ng trách cho i ngũ tr ; s linh ho t ta v trí ó” [7]. trong chính sách tr công tho áng cho ngư i T i Singapore, v trí s hai m i b thư ng tài; th m chí là s m nh d n thay th nh ng cá ư c b nhi m tu i 30, tr thành i B h tr nhân l i nh p trong b máy công quy n... là r t chuyên môn cho các B trư ng, là i A, nh ng áng quan tâm nghiên c u và v n d ng trong quá ngư i thư ng trong tu i 40. trình ào t o, b i dư ng và s d ng nhân tài Nh ng cán b xu t s c c a Singapore sau khi Vi t Nam. h c t p s ư c b i dư ng tr thành các cán b Xây d ng quy trình khoa h c cho vi c phát lãnh o c a t nư c. Chính ph ưa ra cơ ch hi n, ánh giá và tuy n ch n nhân tài trong khu "s nghi p kép", theo ó giai o n u, nh ng v c công c a Hàn Qu c. công ch c tr có tri n v ng ư c phân công qu n Hàn Qu c cũng là m t qu c gia có r t nhi u lý m t lĩnh v c k thu t thu n túy. Sau m t vài thành công trong vi c tr ng d ng và thu hút nhân năm, h ư c thuyên chuy n sang v trí qu n lý tài làm vi c trong các cơ quan nhà nư c.
L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 57 V i m c tiêu tr ng d ng và thu hút tài năng cơ ch m , linh ho t và c u th thu hút và tr ng vào i ngũ 1.500 cán b trung cao c p (t v d ng ngu n nhân l c tài năng vào khu v c công. trư ng tr lên) - l c lư ng c t lõi c a h th ng Chính n l c này ã góp ph n quan tr ng hàng công ch c, Hàn Qu c ã tri n khai hàng lo t bi n u ưa Hàn Qu c t m t nư c kém phát tri n pháp, trong ó, c bi t chú tr ng cơ ch m , cách ây 30 - 40 năm tr thành m t Hàn Qu c minh b ch trong ch n ngư i và dùng ngư i. Theo phát tri n vư t b c ngày nay. Và cũng chính n ó, ngư i tài có th t ng c ho c ư c c l c này s ti p t c giúp Hàn Qu c s m hình thành vào các v trí quan tr ng trong b máy nhà nư c, n n kinh t tri th c trong tương lai. k c v trí b trư ng. Như v y, Hàn Qu c ã xây d ng m t quy V i vi c th c hi n các chính sách: “Tìm cán trình h t s c khoa h c t vi c tìm ngu n, n vi c b gi i t m i ngu n”, “ ánh giá nh lư ng” và l a ch n, giám sát và ánh giá l c lư ng c t lõi “Tuy n ch n công khai”, Hàn Qu c ã có m t nh t c a h th ng công ch c. Cách th c mà Hàn quy trình khoa h c cho vi c phát hi n, ánh giá và Qu c ti n hành thu hút và tr ng d ng nhân tài tuy n ch n nhân tài trong khu v c công. th hi n m t t m nhìn chi n lư c và tính chuyên Trong bi n pháp “Tìm cán b gi i t m i nghi p m u m c. ây s là y u t hàng u giúp ngu n”, Chính ph Hàn Qu c xây d ng h th ng cho chi n lư c tr thành m t trong b y cư ng d li u v ngu n cán b , trong ó các ng viên t qu c khoa h c công ngh hàng u th gi i vào ng c t khu v c tư nhân chi m trên 50%. M i năm 2025 c a Hàn Qu c tr thành hi n th c. ngư i dân trong nư c cũng như ki u bào nư c i u này cũng có nghĩa là n n kinh t tri th c ngoài có th ng c tham gia vào h sơ d li u ang d n hi n h u Hàn Qu c. này và ch c v ng c có th t i v trí b trư ng. Linh ho t khi tuy n d ng và b trí công vi c Trong bi n pháp “ ánh giá nh lư ng”, cho ngư i tài trong khu v c công c a Trung Qu c Chính ph Hàn Qu c ti p t c truy n th ng t th i i v i Trung Qu c, m t qu c gia ang có Chính quy n Park Chung Hy, theo ó ch t lư ng nh ng bư c ti n m nh m và toàn di n, th m chí ho t ng c a các cơ quan và các d án ư c ang có s phát tri n m t cách “bùng n ” thì nhu ánh giá r t khoa h c và nghiêm ng t. Trong th i c u v nhân tài ngày càng tr lên c p bách hơn kỳ 1962 - 1982, Chính ph nư c này l p H i bao gi h t. Vì v y, vài năm g n ây, Trung Qu c ng các giáo sư ánh giá, g m hơn 100 v giáo áp d ng cơ ch tuy n d ng, b trí công vi c t i sư có uy tín nh kỳ ánh giá k t qu ho t ng các cơ quan nhà nư c theo hư ng: không ràng c a các b ngành và d án l n. bu c h kh u, có th c ng tác thêm nơi khác G n ây, nư c này còn áp d ng các phương tăng thu nh p (mi n là không nh hư ng n công pháp hi n i thông d ng trên th gi i v qu n lý vi c t i cơ quan)... Nh ng thành ph i u như nh lư ng theo k t qu ; c bi t h cũng chú Thư ng H i, B c Kinh thi hành chính sách ãi tr ng thăm dò s th a mãn c a nhân dân v ch t ng nhân tài không phân bi t văn b ng, a v xã lư ng ho t ng c a các b ngành. Các cán b h i hay qu c t ch. trung cao c p cũng ch u s ánh giá nh lư ng M t cơ ch m ã t o i u ki n cho ngư i tài theo nh kỳ bi t rõ i m m nh y u c a mình ch ng tìm n v i Nhà nư c thay vì ch y máu trong áp ng yêu c u công tác. ch t xám sang lĩnh v c tư nhân, c bi t là sang Trong bi n pháp “Tuy n ch n công khai”, các t p oàn a qu c gia. Chính ph Hàn Qu c yêu c u các cơ quan chính Có th kh ng nh, Trung Qu c ã th c hi n ph thông báo r ng rãi trên trang web c a mình chi n lư c thu hút và tr ng d ng ngu n nhân l c và thông tin i chúng nhu c u tuy n d ng và m tài năng trong khu v c công hình thành n n r ng c a ón nh n ng viên t m i ngu n. kinh t tri th c m t cách muôn hình v n tr ng v i Như v y, là m t nư c công nghi p phát tri n, nh ng k ho ch r t c th và nh m vào t ng lo i Hàn Qu c ang có nh ng n l c r t l n v i m t i tư ng khác nhau. M i a phương Trung
58 L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 Qu c l i có nh ng cách r t riêng và hi u qu ây. T i các trư ng như i h c Qu c gia th c hi n chi n lư c nhân tài c a mình. Dư ng Singapore (NUS), i h c K thu t Nanyang, i như, Trung Qu c ang bi t phát huy t i a s c h c Qu n lý Singapore, s sinh viên nư c ngoài m nh c a m i cá nhân, m i a phương trong m t chi m 20%. t nư c ông dân nh t th gi i hi n nay. Nhi u sinh viên Vi t Nam theo h c t i NUS Như v y, tr ng d ng và thu hút nhân tài cho bi t, h sang h c dư i d ng vay ti n c a trong khu v c công, các qu c gia thư ng d a vào Chính ph Singapore. i l i, sau khi t t nghi p, c i m và l i th c a qu c gia mình trư c h có nghĩa v làm vi c cho m t công ty c a h t và ch y u hư ng t i ngu n nhân tài v n có Singapore (t i Singapore ho c b t kỳ nư c nào trong nư c. B i, m t qu c gia s không th th c khác) trong th i gian t i thi u ba năm tr n . s thu hút ư c tài năng chân chính n u h không V i cách làm này, Chính ph Singapore luôn tr ng d ng ư c nh ng tài năng ã có s n trong có ngu n lao ng ch t lư ng cao ư c b sung tay. Tuy nhiên, hình thành n n kinh t tri th c - h ng năm làm vi c cho các công ty Singapore. n n kinh t mà càng s h u nhi u tri th c càng có Các trư ng i h c c a Singapore, bù l i cũng có t c phát tri n theo c p s nhân thì vi c tr ng i u ki n và ng l c u tư hi n i hóa d ng và thu hút nhân tài không ch gi i h n trong trư ng h c theo tiêu chu n qu c t và áp ng ph m vi qu c gia và trong khu v c công mà còn nhu c u c a th trư ng lao ng. Hi n nay, t i m r ng trong ph m vi qu c t và trong khu v c Singapore, trong các trư ng công l p, t l sinh s n xu t, kinh doanh c a các t ch c, cá nhân. viên ngo i lên t i 1/5, trong ó, nh ng ngư i có ây m i th c s là nơi di n ra nh ng “cu c năng khi u v khoa h c t nhiên như toán h c, chi n” thu hút nhân tài gi a các qu c gia. hóa h c, v.v… luôn ư c hư ng nh ng ưu ãi l n nh t vì h ư c coi là có ti m năng tr thành các 2.2. Tr ng d ng nhân tài t nư c ngoài làm vi c nhà qu n lý gi i có th gi i quy t các v n qu c trong khu v c s n xu t, kinh doanh c a các t k dân sinh m t cách khoa h c t i Singapore. V a ch c, cá nhân không m t chi phí ào t o ph thông cho nh ng cái u trí tu , v a níu chân ư c nh ng lưu h c châu Á, Singapore và Trung Qu c ư c coi sinh ưu tú tnư c ngoài thông qua nh ng ãi ng là hai qu c gia có nhi u thành công trong vi c kèm v i nh ng ràng bu c, Singapore ã thu ư c tr ng d ng và thu hút tài năng t nư c ngoài. "món h i" l n cho s phát tri n thông qua u tư Hút nhân tài ngư i nư c ngoài b ng nh ng vào giáo d c i h c. ưu ãi và ràng bu c thông qua kênh giáo d c i Thu hút Hoa ki u tài năng c a Trung Qu c h c c a Singapore Hi n nay, v i hơn 30 tri u Hoa Ki u, Trung Singapore ư c nhìn nh n m t nư c có sách Qu c ang là qu c gia có lư ng ki u bào s ng lư c thu hút nhân tài nư c ngoài bài b n nh t. nư c ngoài ông nh t th gi i. Trong s Hoa ki u t nư c 4 tri u dân này có n g n 1 tri u ngư i ó, có r t nhi u ngư i ã tr thành nh ng nhà lao ng nư c ngoài. Ngư i lao ng nư c ngoài khoa h c xu t s c, nh ng nhà qu n lý các t p t o ra t i 41% GDP cho Singapore. oàn a qu c gia y kinh nghi m… H r t c n C u Th tư ng Goh Chok Tong xem vi c thu thi t cho s phát tri n hình thành n n Kinh t hút nhân tài nư c ngoài là m t v n s ng còn, tri th c c a Trung Qu c ngày nay. quy t nh kh năng c nh tranh và phát tri n kinh Nh n th c ư c i u ó, Trung Qu c ã có t tri th c c a Singapore. thu hút nhân tài nư c nh ng chi n lư c dài h n và nh ng sách lư c c ngoài, Singapore ã ti n hành nhi u cách th c th thu hút và tr ng d ng l c lư ng Hoa Ki u khác nhau, trong ó nư c này c bi t chú tr ng c a qu c gia mình. Trung Qu c thư ng xuyên c t i vi c thu hút nhân tài nư c ngoài thông qua nh ng oàn tuy n d ng nhân tài v i quy mô l n, kênh giáo d c. Hi n t i, Singapore có 35.000 sinh i n các nư c châu Âu và M , tuy n d ng nhân viên nư c ngoài theo h c t i các trư ng i h c tài là các lưu h c sinh ưu tú.
L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 59 thu hút nhân tài t bên ngoài v nư c cách th c h t s c sáng t o, th m chí là táo b o ã tham gia công vi c nghiên c u, Trung Qu c ã ư c th c hi n ngày càng có nhi u Hoa ki u ra r t nhi u k ho ch như "K ho ch trăm ngư i", tr v ph c v cho chi n lư c phát tri n kinh t tri "K ho ch thu hút nhân tài ki t xu t t nư c th c Trung Qu c hi n nay. ngoài", "K ho ch i sáng t o h p tác qu c t "... Nh ng k ho ch này ã em l i nh ng hi u 3. M t s g i ý cho Vi t Nam qu t t, ví d như sau khi th c hi n "K ho ch trăm ngư i", chuyên b i dư ng và thu hút nhân Nhìn m t cách t ng quát, chi n lư c thu hút tài, t năm 1994 n nay, Trung Qu c ã thu hút và tr ng d ng nhân tài c a các qu c gia Châu Á, ư c hơn 900 h c gi , chuyên gia ưu tú t nư c t nh ng qu c gia phát tri n n các qu c gia ngoài tr v . T t c h u ư c hư ng nh ng ưu ang phát tri n u ã có tác d ng vô cùng quan ãi khi v nư c. Trong s các nhà khoa h c hàng tr ng trong vi c thúc y phát tri n các ngành u c a Trung Qu c, có t i 81% Vi n sĩ c a Vi n công ngh cao như: công ngh thông tin, công Khoa h c Trung Qu c, 54% vi n sĩ c a Vi n ngh v t li u m i, công ngh vũ tr , công ngh công trình Trung Qu c là các lưu h c sinh. H sinh h c… nh ng ngành tr c t c a n n kinh t tri u ang c ng hi n cho Trung Qu c nh ng th c các qu c gia này. i u ó giúp cho quá nghiên c u t phá trong các lĩnh v c quan tr ng trình hình thành n n kinh t tri th c c a các qu c như công trình Hàng không vũ tr , ngành truy n gia s ch còn là v n th i gian s m hay mu n d n nhi t cao, ngành sinh h c - gien... ch không còn là v n hi n th c hay không hi n Hi n nay, l p các nhà khoa h c ư c khuy n th c. Kinh nghi m tr ng d ng nhân tài c a các khích du h c t i các nư c tiên ti n t nh ng năm qu c gia k trên là bài h c quý i v i m t nư c 1980 - 1990 (th i kỳ b t u ti n hành c i cách ang phát tri n, có n n kinh t l c h u mu n y Trung Qu c) nay ã tr v ngày càng nhi u do nhanh quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá, i u ki n và cơ h i làm vi c trong nư c t t lên và t ng bư c ti p c n kinh t tri th c như Vi t Nam. h ang óng góp r t t t cho n n kinh t ang Có th khái quát m t s g i ý cho Vi t Nam trên phát tri n “bùng n ” hình thành n n kinh t tri cơ s úc k t kinh nghi m tr ng d ng nhân tài th c trong tương lai c a Trung Qu c. c a các qu c gia châu Á nêu trên như sau: Như v y, trong vi c thu hút và tr ng d ng Th nh t, Vi t Nam c n ph i xây d ng m t ngu n nhân l c tài năng t bên ngoài, các qu c quy trình h t s c khoa h c, bao quát t v n tìm gia cũng th c hi n d a trên vi c ý th c ư c c ngu n, t o ngu n t i v n l a ch n, tuy n d ng i m và l i th c a qu c gia mình. Là m t qu c và v n giám sát, ánh giá hi u qu cho i ngũ gia nh , dân s ít, nên Singapore ch y u thu hút nhân tài c a qu c gia. Quy trình này ph i hư ng nhân tài c a các qu c gia khác thông qua nh ng t i vi c xây d ng i ngũ nhân l c tài năng cho ưu ãi trong giáo d c và nh ng ràng bu c trong c m t th i kỳ dài hình thành n n kinh t tri công vi c. i m áng lưu ý là, Singapore ã t o th c, ch không ch là cho nhu c u phát tri n hi n nên s c hút c bi t t chính nh ng ưu ãi và t i c a t nư c. Có th t tên cho quy trình ràng bu c c a mình ngu n nhân l c tài năng mang tính chi n lư c này là: “Nhân tài cho tương ngo i qu c hư ng t i Singapore v i s lư ng lai”. Trong quy trình ó, ph i c bi t chú tr ng ngày càng ông. Trung Qu c l i bi t khai thác l i t i i ngũ nhân tài làm vi c trong khu v c công. th c a m t nư c ông dân, có nhi u Hoa Ki u i ngũ này ph i ư c ho ch nh t vi c tìm h c t p và làm vi c trên kh p th gi i hư ng ngu n n vi c tuy n ch n; t vi c s p x p công t i h . i ngũ Hoa Ki u, c bi t là nh ng ngư i vi c phù h p phát huy t i a s trư ng t i vi c các nư c phát tri n chính là m vàng nhân l c ãi ng x ng áng tránh hi n tư ng “ch y máu ch t lư ng cao mà Trung Qu c ang t p trung ch t xám” t khu v c công sang khu v c tư như hư ng t i và khai thác t i a. Nh ng k ho ch, ang di n ra r t ph bi n Vi t Nam hi n nay.
60 L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 Th hai, m i a phương, d a trên c i m h c ái qu c”, “D án du h c r ng tiên”… g i và nhu c u c th c a mình c n có nh ng chi n cho ngư i h c hư ng v c i ngu n, hư ng v t lư c và chính sách linh ho t, a d ng tr ng nư c. d ng ngu n nhân l c tài năng phù h p. Tránh Th năm, t o ngu n nhân tài cho t nư c, trư ng h p tr ng d ng nhân tài theo ki u phong Vi t Nam c n có nh ng chi n lư c u tư thích trào, a phương nào cũng có chính sách “tr i áng hơn n a cho giáo d c nói chung, trong ó th m ” thu hút nhân tài nhưng không thi t th c, c bi t là giáo d c i h c. ã n lúc ph i thay hi u qu làm lãng phí ngu n ch t xám c a t i quan i m v vi c u tư cào b ng cho các nư c như th i gian g n ây. Ví như t i th ô Hà trư ng i h c. Trong b i c nh hi n nay, c n ph i N i, hàng năm, trong d p tuyên dương các sinh u tư hình thành nh ng trư ng i h c có kh viên t t nghi p th khoa c a các trư ng i h c, năng thu hút nh ng ngư i h c trong nư c và qu c nhi u s , ban, ngành c a Hà N i có l i m i các t có nhi u t ch t c a m t nhân tài. H s ư c th khoa v làm vi c nhưng ã có nhi u ngư i t ào t o tr thành nh ng nhà lý lu n có tư duy ch i. M t s ngư i nh n làm vi c song l i ra i mang t m th i i và nh ng chuyên gia xu t s c sau m t th i gian ng n v i lý do là không ư c có th i di n cho n n khoa h c công ngh hi n phân công vi c c th theo úng chuyên ngành i c a th gi i. Chính i ngũ này, trong tương ư c ào t o c a h . Nên chăng trư c m t, các lai, n u thu hút và tr ng d ng ư c h , thì ó s là a phương c n căn c vào nhi m v và nhu c u i tiên phong trên con ư ng hình thành n n phát tri n kinh t - xã h i c a mình có nh ng kinh t tri th c c a t nư c. h p ng công vi c c th v i nh ng ngư i th t s có năng l c và tr công tho áng cho h theo cơ ch th trư ng. Ngoài k t qu công vi c theo Tài li u tham kh o h p ng, nh ng ngư i này s không b ràng bu c và chi ph i b i b t c y u t nào trong quá trình [1] Nguy n K Tu n (Ch biên), Phát tri n kinh t tri th c hi n công vi c c a mình. Như v y, ngư i tài th c, y nhanh quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá Vi t Nam, NXB Chính tr Qu c gia, Hà N i, s phát huy ư c h t kh năng c a mình, ng th i 2004. a phương cũng có th gi i quy t ư c r t nhi u [2] Ph m Quang Phan, Nh ng v n cơ b n v kinh t tri v n kinh t - xã h i ang t ra trư c m t. Cách th c, Báo cáo k t qu nghiên c u tài khoa h c, Hà th c này ã ư c các a phương Trung Qu c N i, 2002. th c hi n tương i thành công. [3] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766826/ Th ba, các b , ngành, c bi t là nh ng [4] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/ ngành công ngh cao - i di n cho n n kinh t tri [5] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/ th c c n có nh ng th nghi m táo b o trong vi c [6] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/ m i nh ng trí th c Vi t ki u ã thành công [7] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/ nh ng nư c phát tri n v n m gi m t s v trí then ch t trong b máy lãnh o c a b , ngành [8] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/ mình t o nên nh ng t phá c n thi t, kéo theo s thay i c a toàn b n n kinh t . Th tư, B Giáo d c và ào t o c n có nh ng i m i m nh m hơn n a trong quá trình th c hi n án 322 - án ào t o cán b t i nư c ngoài b ng ngân sách nhà nư c. Thêm vào ó, B c n thi t k nh ng d án du h c mb os lư ng du h c sinh sau khi h c t p ph n l n s tr v c ng hi n cho công cu c phát tri n t nư c. Có th thi t k nh ng d án mang tên: “D án du
L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 61 Experiences on using talents to form the knowledge-based economy in Asian countries and some suggestions for Vietnam Le Thi Hong Diep Training centre for Teachers of Political theory, Vietnam National University, Hanoi, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam The Article concentrates on the two points: Firstly, to sum up experiences on utlizing talents in the public service and business areas to form a knowledge economy of Asian countries. For the public service sector, the article emphasizes experiences on training and using talents, expecially, young ones in Singapore; experiences on building a scientific process in finding, evaluating and recruiting talents in South Korea and the flexibility in recruiting talents and arranging works for them in China. For the business area, the article analyzes experiences on attracting talents from other countries by giving a privileged treatment associated to higher education and works in Singapore and experiences on attracting Chinesse talents in China. Secondly, to put forward five suggestions for Vietnam, a country which is involved in improving its economical position by stepping up the process of industrialization and modernization, and approaching Knowledge Economy. Arccoding to those suggestions, some keep abreast with the national stratery, some are suitable to ministry and regional levels.