Kinh nghiệm trong việc đưa tình huống thực tế vào ví dụ trong giảng dạy môn Kiểm toán

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Có nhiều phương thức để giúp việc học dễ dàng hơn từ việc thiết kế slide bài giảng hấp dẫn đến việc đưa tình huống thực tế vào nội dung giảng dạy. Bài viết "Kinh nghiệm trong việc đưa tình huống thực tế vào ví dụ trong giảng dạy môn Kiểm toán" được thực hiện nhằm mục đích chia sẻ kinh nghiệm trong việc đưa tình huống thực tế vào giảng dạy môn kiểm toán.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kinh nghiệm trong việc đưa tình huống thực tế vào ví dụ trong giảng dạy môn Kiểm toán

Kinh nghiệm trong việc đưa tình huống thực tế vào ví dụ trong giảng dạy môn kiểm toán. Phạm Minh Vương Thạc sĩ, Giảng viên, Trường Đại học Mở TPHCM Đinh Thị Thu Hiền Thạc sĩ, Giảng viên, Trường Đại học Mở TPHCM Tóm tắt Giảng dạy là thay đổi. Thay đổi tư duy và nhận thức của người học để từ đó hình thành kỹ năng hoặc kiến thức mới. Việc thay đổi này không phải do ngẫu nhiên và tính chất của việc thay đổi sẽ khác nhau tùy thuộc vào đối tượng học. Giảng dạy không phải là năng khiếu bẩm sinh mà cần có quá trình hình thành (Bruner, 2002). Người giảng viên giỏi là người biết hoàn thiện kiến thức và kỹ năng trong quá trình cố gắng không ngừng. Có nhận định cho rằng một trong những tiền đề quan trọng để trở thành người giảng viên giỏi là việc thấu hiểu quá trình dạy và học (Sequeira, 2012). Điều này có thể đưa đến cái nhìn tốt hơn về nghề giáo nói chung cũng như của quá trình giáo dục nói riêng. Vai trò truyền thống của người thầy là nguồn cung cấp tri thức; có thể hình dung về vai trò truyền thống này với hình ảnh học trò ngồi thành hàng và lắng nghe các kiến thức được truyền thụ bởi người thầy cùng với các minh họa trên phấn trắng và bảng đen. Điều này ngày nay không còn đúng. Vai trò của người thầy hiện đại nên là người hỗ trợ, người cố vấn cho người học để việc học trở nên dễ dàng. Có nhiều phương thức để giúp việc học dễ dàng hơn từ việc thiết kế slide bài giảng hấp dẫn đến việc đưa tình huống thực tế vào nội dung giảng dạy. Bài viết này nhằm mục đích chia sẻ kinh nghiệm trong việc đưa tình huống thực tế vào giảng dạy môn kiểm toán. Từ khóa: Phương pháp giảng dạy; Kiểm toán; Nghiên cứu Tình huống. 1. Tổng quan Kiểm toán là môn học cung cấp các kiến thức và kỹ năng cơ bản nhằm giúp người học nắm bắt được các khía cạnh, yêu cầu của ngành nghề kiểm toán. Đặc điểm của môn học này mang tính chất ngành nghề và điều này khiến cho 63
việc tìm hiểu và học tập gặp khó khăn, đặc biệt với người học chưa có kinh nghiệm thực tế. Do đó, nhiệm vụ của người giảng viên là lồng ghép các tình huống thực tế vào bài giảng để tăng tính minh họa cũng như tính hấp dẫn. Các tình huống thực tế có thể đến từ kinh nghiệm nghề nghiệp hoặc đến từ việc tham khảo các tình huống thực tế của các giảng viên có kinh nghiệm khác. Một điều có thể nhận ra rằng việc có kinh nghiệm nghề nghiệp thực tế là một lợi điểm cho việc giảng dạy nói chung và cho việc giảng dạy môn kiểm toán nói riêng. Một trong những lợi điểm chính của việc đưa tình huống thực tế vào bài giảng là sự tăng cường khả năng phân tích của người học (Ruder, 2006) – đây cũng là một trong những kỹ năng mềm thiết thực cho quá trình làm việc trong tương lai. Tuy nhiên, các tình huống, ví dụ thực tế cần được đưa vào nội dung giảng dạy theo một nguyên tắc nhất định nếu không muốn gây phản tác dụng. Các tình huống thực tế đưa ra cần nhắm vào mục tiêu của bài giảng và thông thường có ba loại tình huống thực tế: tình huống thực tế dùng để minh họa về các khái niệm trừu tượng, tình huống thực tế mang tính khái quát và tình huống thực tế phục vụ việc thảo luận. Phần dưới đây sẽ thảo luận về từng loại tình huống nói trên. 2. Tình huống thực tế để minh họa về các khái niệm trừu tượng Rất nhiều thuật ngữ giảng dạy trong môn kiểm toán mang tính trừu tượng và khó nắm bắt. Tuy nhiên, việc hiểu các thuật ngữ này chính là một trong những mục tiêu cơ bản của môn học. Bài toán này có thể giải quyết bằng các tình huống thực tế minh họa. Chẳng hạn như trong trường hợp sau. Một trong các thuật ngữ được đánh giá khó hiểu thuộc dạng bậc nhất trong môn kiểm toán là “kiểm soát nội bộ”. Kiểm soát nội bộ được định nghĩa là một quá trình được thiết kế và vận hành bởi con người trong một tổ chức nhằm đảm bảo hợp lý việc đạt được ba mục tiêu cơ bản về hoat động hữu hiệu và hiệu quả, độ tin cậy thông tin và tính tuân thủ phát luật và các quy định của tổ chức đó (Vũ Hữu Đức và cộng sự, 2011). Đây là một khái niệm rắc rối và gây khó hiểu cho người học. Khái niệm này có thể được tiếp thu tốt hơn nếu giảng viên sử dụng một tình huống thực tế để minh họa. Kiểm soát nội bộ thực chất là nói đến các quy định, chính sách và quy trình trong bất kỳ một đơn vị nào. Do đó, giảng viên có thể sử dụng một tình huống thực tế gần gũi để giải thích về thuật ngữ này. Một trong số đó là quy định về việc mang thẻ sinh viên, học viên khi đến lớp. Quy định này nhằm giúp trường đại học đảm bảo việc hạn chế các đối tượng không phải là sinh viên và học viên vào lớp học từ đó có thể hạn chế các tổn thất về tài sản và giúp cho các lớp học diễn ra hiệu quả. Rõ ràng, với việc sử dụng tình huống thực 64
tế gần gũi như kể trên có thể giúp cho người học phần nào nắm bắt được các khái niệm trừu tượng trong môn kiểm toán một cách tốt hơn. Cách sử dụng tình huống loại này không mất nhiều thời gian trên lớp. Điều cần thiết là giảng viên cần chuẩn bị chu đáo cho ví dụ sẽ đưa ra. Tránh các ví dụ quá phức tạp hoặc không liên quan mật thiết với khái niệm sẽ làm người học sao lãng và không hiểu được khái niệm. Ví dụ có thể điều chỉnh theo đặc điểm của người học để họ thích thú hơn. Chẳng hạn, khi giảng cho các sinh viên ngành ngân hàng, một ví dụ về lĩnh vực ngận hàng có thể thu hút hơn sự quan tâm của người học. 3. Tình huống thực tế mang tính khái quát Có nghiên cứu đã chỉ ra một trong mười một tiêu chí của một tình huống tốt, đó là “Một tình huống có tính khái quát”. Hiện nay, hầu hết phương pháp ôn tập truyền thống củng cố lý thuyết cũng chỉ dừng lại ở mức hướng dẫn tổng hợp, khái quát hóa các nội dung lý thuyết đã truyền thụ, trên cơ sở đó giúp sinh viên khắc họa lại các lý thuyết đã được học. Do vậy, sau mỗi chương lý thuyết thì giảng viên cũng cần giúp sinh viên có thể hiểu kỹ hơn về bài học bằng cách đưa ra tình huống thực tế khái quát được nội dung của chương. Đây là một tình huống đã được đưa vào trong môn học kiểm toán: “Tại ngày 10/01/2015, Công ty kiểm toán An Bình ký hợp đồng với Công ty Nam Hà thực hiện kiểm toán BCTC kết thúc ngày 31/12/2014 nên KTV đã không thực hiện được chứng kiến kiểm kê Hàng tồn kho tại ngày 31/12/2014. Trong quá trình kiểm toán KTV An phát hiện Công ty A không trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho vì cho rằng công ty đang thua lỗ vì vậy Ban giám đốc không đồng ý trích lập dự phòng”. Kèm theo tình huống trên là câu hỏi về loại báo cáo kiểm toán được phát hành. Thông thường, giảng viên có thể gợi nhớ lại lý thuyết cho sinh viên về các loại ý kiến trên báo cáo kiểm toán bao gồm những loại ý kiến nào, trong trường hợp nào thì phát hành loại ý kiến báo cáo kiểm toán đó. Từ đó có thể giúp sinh viên có thể nhớ và vận dụng vào tính huống thực tế để giải quyết. Tình huống trên chứng minh mang lại hiệu quả trong thực tế giảng dạy. Người học rất tích cực tư duy ứng dụng quy định của Chuẩn mực vào giải quyết tình huống thực tế của công việc kiểm toán. Tình huống mang tính khái quát nên đưa ra vào cuối chương hoặc sau một phần của chương khi kiến thức truyền đạt đã đạt được một mức đáng kể. Lượng thời gian sử dụng trong loại tình huống này nhiều hơn loại thứ nhất nhưng rất xứng đáng vì lợi ích của nó trong hệ thống hóa kiến thức và giúp người học vận dụng chúng ở những mức độ khác nhau và bước đầu chuyển 65
thành hiểu biết của chính mình. Cần lưu ý tính kết nối của các khái niệm trong loại tình huống này để người học có một cái nhìn bao quát nhất. 4. Tình huống thực tế phục vụ việc thảo luận Ngoài ra, giảng viên có thể tiến hành theo phương pháp thảo luận nhóm và phản biện. Giảng viên dành thời gian khoảng 5-10 phút để sinh viên thảo luận, sau đó các nhóm lên trình bày và các nhóm khác phản biện. Chúng ta có thể xem xét một tình huống cụ thể. Sau phần lý thuyết về cơ cấu của hệ thống kiểm soát nội bộ tiếp cận theo COSO (một tổ chức chuyên nghiên cứu về hệ thống kiểm soát nội bộ), giảng viên có thể đưa ra một tình huống thực tế về hệ thống kiểm soát nội bộ tại một doanh nghiệp như sau: Hoạt động xuất hóa đơn của công ty An Đạt được nhân viên mô tả như sau: Nhân viên phòng bán hàng lập hóa đơn làm 3 liên dựa vào đơn đặt hàng của khách hàng gởi tới. + Liên 1 và 3: lưu tại cuốn và chuyển cho phòng kế toán hạch toán + Liên 2: Hóa đơn bán hàng sau khi lập xong chuyển thẳng cho khách hàng. Yêu cầu: Nhận xét về thủ tục kiểm soát nội bộ liên quan đến xuất hóa đơn tại công ty An Đạt và đưa ra các giải pháp cần thiết (nếu có).” Trong quá trình các nhóm thảo luận, giảng viên đóng vai trò là người hướng dẫn, điều hành chung và có thể đưa ra các gợi ý để giúp sinh viên tham gia trao đổi sôi nổi và thảo luận đúng trọng tâm của yêu cầu tình huống đặt ra. Với từng nhóm thảo luận được điều khiển bằng một nhóm trưởng và có một người ghi lại nội dung của phần thảo luận. Nhóm trưởng chỉ định các nhóm lên trình bày, hướng dẫn thảo luận, tổng kết ý kiến tranh luận của các cá nhân trong nhóm. Giảng viên yêu cầu các nhóm lên trình bày nội dung đã thảo luận trong từng nhóm. Sau đó nhóm có nhiệm vụ phản biện sẽ phản biện các nhóm còn lại, giảng viên cũng có thể hỏi những đề trong nội dung trình bày trên cơ sở đó tạo hứng thú cho sinh viên mạnh dạn trình bày ý kiến và để không khí lớp học trở nên sôi nổi hơn; Các thành viên trong nhóm có thể thảo luận nội dung và cách thức trả lời sau đó cử đại diện nhóm trả lời hoặc chỉ điểm từng cá nhân trong nhóm trả lời làm sao từng thành viên trong nhóm đều đứng lên trả lời và cùng nhau thảo luận đưa ra ý kiến, tránh trường hợp một hay vài người trong nhóm trả lời liên tục mà các thành viên khác không làm việc. Qua đó, giảng viên có thể đánh giá được nhóm nào làm việc nhóm có hiệu quả. Sau khi nhóm trình bày trả lời phản biện xong, các nhóm khác nếu thấy không thỏa mãn với cách trả lời đó có thể trình bày cách giải quyết của nhóm mình hoặc tranh luận thêm. Cuối buổi 66
thảo luận, giảng viên tổng kết, đánh giá kết quả của buổi thảo luận về các mặt như đánh giá các vấn đề, giải pháp… của nhóm thảo luận tình huống đưa ra hoặc đánh giá chất lượng, kết quả buổi thảo luận, tinh thần, thái độ tham gia buổi thảo luận của các sinh viên. Trong các loại tình huống thực tế, đây là loại mất nhiều thời gian nhất. Giảng viên cần dự tính và kiểm soát thời gian chặt chẽ, chủ động can thiệp để giảm thời gian lãng phí hoặc những tranh luận không cần thiết. Khi tổng kết, không nên phê phán trực tiếp những ý kiến chưa đúng mà chỉ gợi ý những khía cạnh cần lưu ý thêm khi nhận định. 5. Kết luận Các tình huống thực tế giúp mang lại hiệu quả cho quá trình dạy và học. Tình huống thực tế thường giúp người học nắm bắt các ý niệm trừu tượng cũng như nâng cao khả năng phân tích. Việc vận dụng hợp lý các tình huống thực tế vào giảng dạy môn kiểm toán giúp cải thiện tính hấp dẫn của môn học. Các tình huống thực tế nên đảm bảo việc đạt được các mục tiêu học tập đã đề ra của từng chuyên đề hay từng chương học. Tuy nhiên, cần có sự áp dụng một cách hợp lý nếu không muốn gây phản tác dụng. Điều này phụ thuộc rất lớn vào kinh nghiệm và khả năng thích ứng của từng giảng viên. Ngoài ra, bên cạnh khả năng sư phạm, tính hài hước trong các tình huống minh họa cũng góp phần không nhỏ trong việc quyết định mức độ thành công của các tình huống này (Bruner, 2002). Tài liệu tham khảo Vũ Hữu Đức và cộng sự, (2011) Kiểm toán. Nhà xuất bản Lao động Sequeira, A. H. (2012). Introduction to Concepts of Teaching and Learning. Available at SSRN 2150166. Bruner, R. F. (2002). Transforming thought: The role of humor in teaching. Available at SSRN 298761. Ruder, P. J. (2006). Teaching economics with short stories. Available at SSRN 926220. 67