Lịch sử lớp 10 Bài 31

Chia sẻ: Đinh Thị Kiều Trang | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

984
lượt xem 65
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuối thế kỷ XVIII, giữa Pa-ri hoa lệ của nước Pháp – “Kinh đô Châu Âu”, đã bùng nổ một cuộc cách mạng “long trời lở đất”. Thành quả của cuộc cách mạng đó được Lê-nin nhấn mạnh rằng: “Nó xứng đáng là cuộc đại cách mạng vì đã làm biết bao việc cho giai cấp của nó tức là giai cấp tư sản, để đến trọn thế kỷ XIX, thế kỷ đem lại ánh sáng văn hoá, văn minh cho nhân loại đều diễn ra dưới ảnh hưởng của cuộc cách mạng vĩ đại này”. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lịch sử lớp 10 Bài 31

Bài 31 CÁCH MẠNG TƯ SẢN PHÁP CUỐI THẾ KỶ XVIII I. MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được: 1. Kiến thức - Bài học giúp HS hiểu rằng, cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII là một cuộc cách mạng tư sản điển hình nhất thời kỳ lịch sử thế giới cận đại. Nó đã lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho CNTB phát triển ở Pháp, góp phần vào thắng lợi của chủ nghĩa tư bản trên phạm vi thế giới. 2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ - Quần chúng nhân dân, động lực chủ yếu thúc đẩy sự nghiệp cách mạng Pháp đạt đến đỉnh cao là nền chuyên chính Gia-cô-banh, họ xứng đáng là người sáng tạo ra lịch sử. 3. Kỹ năng - Rèn luyện kỹ năng sử dụng đồ dùng trực quan, kỹ thuật phân tích, khái quát, tổng hợp, đánh giá sự kiện.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC - Bản đồ phong trào đấu tranh của nhân dân Pháp. - Tranh “Tình cảnh nông dân Pháp”, “Tấn công phá ngục Ba-xti” … (GV có thể lựa chọn tài liệu trực quan trong Encarta). III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC 1. Kiểm tra bài cũ: Câu hỏi 1: Vì sao nói cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 bang thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ là cuộc cách mạng tư sản? Câu hỏi 2: Phân tích ý nghĩa của cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mỹ? Sau khi HS trả lời, GV nhấn mạnh ảnh hưởng của cách mạng Mỹ đối với châu Mỹ và châu Âu, đặc biệt là đối với nước Pháp đang trong tình trạng “đêm trước của cách mạng”. 2. Giới thiệu bài mới Cuối thế kỷ XVIII, giữa Pa-ri hoa lệ của nước Pháp – “Kinh đô Châu Âu”, đã bùng nổ một cuộc cách mạng “long trời lở đất”. Thành quả của cuộc cách mạng đó được Lê-nin nhấn mạnh rằng: “Nó xứng đáng là cuộc đại cách mạng vì đã làm biết
bao việc cho giai cấp của nó tức là giai cấp tư sản, để đến trọn thế kỷ XIX, thế kỷ đem lại ánh sáng văn hoá, văn minh cho nhân loại đều diễn ra dưới ảnh hưởng của cuộc cách mạng vĩ đại này”. Vì sao cuộc cách mạng tư sản ở trung tâm châu Âu lại trở nên điển hình hơn bất cứ cuộc cách mạng tư sản nào ở thời kỳ cận đại, chúng ta sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề này trong bài học hôm nay (GV ghi tiêu đề bài học). Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững Hoạt động 1: Cá nhân I. NƯỚC PHÁP GV tổ chức để HS trả lời TRƯỚC CÁCH câu hỏi: Căn cứ vào đâu để MẠNG nói rằng, cuối thế kỷ XVIII, 1 Tình hình kinh tế Pháp vẫn là nước nông xã hội: nghiệp lạc hậu? HS có thể A. Kinh tế dựa vào - Cuối thế kỷ XVIII, SGK để trả lời câu hỏi này. Pháp vẫn là nước nông Đặc biệt, GV hướng dẫn nghiệp HS phân tích đời sống của + Công cụ, kĩ thuật nông dân Pháp dưới ách áp canh tác lạc hậu, năng bức bóc lột của phong kiến, suất thấp. Giáo hội (Địa tô từ 1/3 đến + Lãnh chúa, Giáo
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững 1/2 hoa lợi, nhiều loại thuế, hội bóc lột nông dân nghĩa vụ phong kiến, nhà nặng nề. thờ phi lí khác). Miêu tả - Công thương bức tranh “Tình cảnh nông nghiệp phát triển dân Pháp trước mạng” (hình + Máy móc sử dụng 5 1 - SGK) ngày càng nhiều (dệt, GV miêu tả công xưởng khai mỏ, luyện kim) luyện thép ở Pháp (Nguồn: + Công nhân đông, Encarta) sống tập trung + Buôn bán mở rộng Hoạt động 2: Thảo luận với nhiều nước. GV cho HS theo dõi sơ đồ B. Chính trị cơ cấu xã hội nước Pháp, - Xã hội chia thành 3 hướng dẫn HS thảo luận, đẳng cấp vai trò, quyền lợi kinh tế, + Tăng lữ: nắm đặc địa vị chính trị của các đẳng quyền cấp, từ đó rút ra kết luận: + Quý tộc: kinh tế, Mâu thuẫn về quyền lợi chính trị, giáo hội. kinh tế, địa vị chính trị dẫn + Đẳng cấp thứ ba: đến cuộc khủng hoảng xã Gồm TS, Nông dân, hội sâu sắc. bình dân. Họ làm ra Giải quyết mâu thuẫn này của cải, phải đóng như thế nào? mọi thứ thuế, không
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững Nước Pháp đang ở “đêm được hưởng quyền lợi trước của một cuộc cách chính trị. mạng” - Mâu thuẫn xã hội Hoạt động 1: Thảo luận gay gắt. GV hướng dần HS thảo luận vấn đề: Những tư 2. Cuộc đấu tranh tưởng tiến bộ ở nước Pháp trên lĩnh vực tư trước cách mạng được dựa tưởng: trên cơ sở nào? Sau đó GV Những tư tưởng tiến giới thiệu trào lưu “Triết bộ phê phán những học ánh sáng” thông qua quan điểm lỗi thời, những quan điểm tiêu biểu giáo lí lạc hậu, mở của Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, đường cho xã hội phát Ru-xô. HS cần nhận thức rõ triển. Triết học ánh những tư tưởng đó không sáng dọn đường cho dừng ở việc phê phán chế cách mạng bùng nổ, độ phong kiến thối nát, giáo định hướng cho một xã lí nhà thờ hủ lậu, mà quan hội mới tương lai. trọng hơn là đặt cơ sở nền móng lí thuyết về việc xây dựng một chế độ xã hội mới. Nó thực sự là tư tưởng dọn đường cho cách mạng,
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững là ngọn đuốc sáng cho nước Pháp khi vẫn còn trong đêm II. TIẾN TRÌNH CỦA tối. CÁCH MẠNG Hoạt động 1: GV/ HS 1. Cách mạng bùng GV hướng dẫn HS thảo nổ. Nền quân chủ luận vấn đề: lập hiến - Nhà vua triệu tập , hội - Ngày 5-5-1789 Hội nghị 3 đẳng cấp để làm gì? nghị ba đẳng cấp do - Nhà vua có đạt được nhà vua triệu tập bị mục đích của mình không? đẳng cấp thứ ba phản Vì sao vậy? đối. GV tường thuật trận tấn - Ngày 14-7-1789, công phá ngục Ba-xti (Có quần chúng phá ngục thể sử dụng đoạn trích Ba-xti, mở đầu cho trong bài thơ 14 - 7 của Tố cách mạng Pháp. Hữu) - Quần chúng nhân GV sử dụng bản đồ dân nổi dậy khắp nơi phong trào nhân dân Pháp (cả thành thị và nông (SGK), Bức tranh biếm hoạ thôn), chính quyền Nông dân chặt vòi bạch của tư sản tài chính tuộc (Chính sách tô, thuế được thiết lập (Quốc của Phong kiến, Giáo hội ăn hội lập hiến). bám.). Nông dân đốt các + Thông qua Tuyên
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững lãnh địa phong kiến v.v... ngôn nhân quyền và GV hướng dẫn HS tìm dân quyền. hiểu những tư tưởng tiến + Ban hành chính bộ của Bản tuyên ngôn sách khuyến khích nhân quyền và dân quyền công thương nghiệp (Có thể liên hệ với Tuyên phát triển. ngôn độc lập củaMỹ, + Tháng 9-1791 Tuyên ngôn độc lập của thông qua hiến pháp, Việt Nam). xác lập nền chuyên - HS nhận xét mặt tích chính tư sản (quân chủ cực và hạn chế của những lập hiến) chính sách mà Quốc hội lập - Vua Pháp tìm cách hiến ban hành. chống phá cách mạng, Trước hành động phản khôi phục lại chế độ quốc của nhà vua, cách phong kiến (xúi giục mạng Pháp cần phải làm phản động trong nước, gì? liên kết với phong Những biện pháp mà kiến bên ngoài). Quốc hội lập hiến và nhân - Tháng 4-1792 dân Pháp tiến hành có bảo Chiến tranh giữa Pháp vệ được nước Pháp? với liên minh phong Giai đoạn sau của cách kiến Áo - Phổ bùng mạng nước Pháp sẽ giúp ta nổ.
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững trả lời câu hỏi này. - Ngày 11-7-1792 Hoạt động 2: Giáo viên - Quốc hội tuyên bố Tổ Học sinh quốc lâm nguy, quần GV tái hiện kiến thức cũ chúng đã nhất loạt tự đặt ra tình huống mới: Với vũ trang bảo vệ đất việc xử tử vua Sác-lơ I, nước. thiết lập nền cộng hoà, 2. Tư sản công cách mạng Anh đạt tới đỉnh thương cầm quyền. cao. Cách mạng Pháp lúc Nền cộng hoà được này đã làm một việc tương thành lập. tự, cách mạng Pháp đã đạt - Ngày 10-8-1792 tới đỉnh cao chưa? quần chúng Pa-ri nổi - Hướng dẫn HS thảo dậy, lập chính quyền luận, GV cần chốt lại vấn công xã cách mạng đề: Những quyết định trên (phái Girôngđanh); bắt của Quốc hội (do áp lực vua và hoàng hậu. của quần chúng), chưa đáp - Ngày 21-9 Quốc hội ứng được những yêu cầu tuyên bố lập nền Cộng cấp bách mà cách mạng hoà thứ nhất, xử tử Pháp đòi hỏi. nhà vua. + Chống thù trong giặc - Đầu năm 1793, ngoài. nước Pháp đứng trước + Chống nạn đầu cơ tích khó khăn mới
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững trữ, phục vụ mặt trận, cải + Trong nước: Bọn thiện đời sống nhân dân. phản động nổi dậy; Quần chúng tiếp tục tạo ra Đời sống nhân dân khó áp lực, chuyển giao chính khăn. quyền về tay phái Gia-cô- + Bên ngoài: Liên banh, đáp ứng yêu cầu của minh phong kiến châu cách mạng. Âu đe doạ cách mạng. - GV sử dụng ảnh chân - Ngày 31-5-1793 dung giới thiệu Rô-be-xpi-e, quần chúng Pa-ri nổi nhấn mạnh những phẩm dậy, lật đổ phái Ghi- chất nổi bật như ý chí sắt rông-đanh, giành chính đá tinh thần đấu tranh quyền về tay phái không khoan nhượng trước Gia-cô-banh (Ngày 2- kẻ thù vì lợi ích của nhân 6). dân, một con người kiên định “không thể đảo ngược được”. Hoạt động 3: Giáo viên - 3. Nền chuyên chính Học sinh Giacôbanh đỉnh cao - GV hướng dẫn HS nhận của cách mạng thức về các chính sách cụ - Trước những khó thể của chính quyền Gia- khăn, thử thách nghiêm cô-banh lúc này đã thực sự trọng Chính quyền
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững phát huy tác dụng. Cần có Gia-cô-banh đã đưa ra sự so sánh để thấy đây là những biện pháp kịp những chính sách tiến bộ thời, hiệu quả. hơn hẳn thời kì Gi-rông- + Giải quyết ruộng đanh nắm quyền, chẳng đất cho nông dân, tiền hạn: lương cho công nhân. + Việc chia ruộng thành + Thông qua hiến lô lớn, bán giá cao thời Gi- pháp mới, mở rộng tự rông-đanh khiến nông dân do dân chủ. không thể có đất đai canh + Ban hành lệnh tác giờ đây (thời Gia-cô- “Tổng động viên” banh) sắc lệnh chia đều đất + Xoá nạn đầu cơ công, ruộng được chia thành tích trữ ... lô nhỏ, trả dần trong 10 - Phái Gia-cô-banh đã năm. hoàn thành nhiệm vụ + Trước đây đạo luật chống thù trong, giặc cấm công nhân bãi công, ngoài, đưa cách mạng hội họp, nay hiến pháp mới đến đỉnh cao. (6-1793) ban bố quyền dân - Trong lúc cách chủ rộng rãi, mọi sự bất mạng đang lên, mâu bình đẳng giai cấp bị xoá thuẫn nội bộ đã làm bỏ. cho phái Gia-cô-banh + Việc ban hành luật giá suy yếu. Cuộc đảo
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững tối đa đã khắc phục tình chính ngày 27-7-1794 trạng nạn đầu cơ tích trữ, đã đưa chính quyền huy động nạn đầu cơ trích vào tay bọn phản trữ, huy động lương thực động, cách mạng Pháp thực phẩm cho mặt trận và thoái trào. cải thiện từng bước đời sống nhân dân. Thời kì thoái trào - Tại sao giữa lúc cách - Sau đảo chính, Uỷ mạng đang lên, phái Gia- ban Đốc chính ra đời cô-banh lại suy yếu? đã thủ tiêu mọi thành GV hướng dẫn HS phân quả của cách mạng. tích những đòi hỏi từ nhiều + Hiến pháp mới phía (tư sản, công nhân, được ban hành bảo vệ nông dân) đối với chính lợi ích TS mới. quyền Gia-cô-banh lúc này + Xoá bỏ luật giá tối dẫu chính đáng cũng không đa thể có điều kiện thực hiện. + Thủ tiêu các quyền Đất nước vừa kết thúc một tự do dân chủ cuộc chiến gian khổ, kéo + Khủng bố những dài với những khó khăn người cách mạng. chồng chất. Hậu quả chưa - Cuộc đảo chính được khắc phục. Sự bất (11- 1799) lật đổ lực, lúng túng với những chế độ Đốc chính, đưa
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững quyết sách sai lầm của phái Na-pô-lê-ông lên nắm Gia – cô -banh (đàn áp các quyền, xây dựng chế lực lượng chống đối), dẫn độ độc tài. đến việc họ không còn chỗ - Sau nhiều năm dựa. Ngay cả một bộ phận chiến tranh, Đế chế I quần chúng cách mạng của Na-pô-lê-ông bị trung thành với với Gia-cô- suy yếu, thất bại banh đòi hỏi Rô-be-xpi-e (1815). Chế độ quân phải hành động cương chủ ở Pháp được phục quyết trước hành động của hồi. kẻ thù thì ông lại lừng III. Ý NGHĨA LỊCH chừng không quyết đoán. SỬ CỦA CÁCH Lực lượng tư sản cơ hội - MẠNG PHÁP CUỐI kẻ mới giàu lên trong chiến THẾ KỶ XVIII tranh đã làm cuộc đảo chính - Là cuộc cách mạng bắt Rô-be-xpi-e và những dân chủ tư sản cộng sự của ông lên đoạn điển hình. đầu đài. Lòng nhiệt tình + Lật đổ chế độ cách mạng của quần chúng phong kiến cùng với Pa-ri lúc này đã nguội lạnh, những tàn dư của nó. để lực lượng phản động + Giải quyết được đẩy cách mạng vào giai vấn đề dân chủ đoạn thoái trào. Về sự thất (ruộng đất cho nông
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững bại của Gia-cô-banh. dân, quyền lợi của V.I.Lê-nin chỉ rõ: "Đưa ra công nhân) những dự định đại quy mô + Hình thành thị mà lại không có chỗ dựa trường dân tộc thống cần thiết để thực hiện, nhất mở đường cho không biết ngay cả phải lực lượng TBCN ở dựa vào giai cấp nào để áp Pháp phát triển. 1 dụng biện pháp này hay + Giai cấp tư sản biện pháp khác”. lãnh dạo, nhưng quần GV cần hướng dẫn để HS chúng quyết định tiến nhận thức được rằng, các trình phát triển của cuộc đảo chính liên tiếp kể cách mạng. từ sau thất bại của nền - Mở ra thời đại chuyên chính Gia-cô-banh, thắng lợi và củng cố là quá trình đi xuống, thể quyền thống trị của hiện sự tụt lùi của cách giai cấp tư sản trên mạng Pháp (Từ Cộng hoà phạm vi thế giới. tư sản qua các bước trung gian trở về quân chủ phong kiến). Có thể biểu diễn sự thoái trào của cách mạng Pháp qua sơ đồ sau:
Các hoạt động của thầy Những kiến thức HS và trò cần nắm vững Gia-cô-banh (Cộng hoà: 6 -1793) Đốc chính (27-7-1794) Độc tài (Đế chế 1: 11-1799) Quân chủ (11 - 1815) - GV hướng dẫn HS so sánh những thành quả mà cách mạng Pháp đạt được, đặc biệt nhấn mạnh những thành quả đó đều do sức mạnh của quần chúng cách mạng tạo tên. Chính vì lẽ đó cách mạng tư sản Pháp là cuộc cách mạng điển hình nhất, tiêu biểu nhất, nó hơn hẳn bất cứ một cuộc cách mạng tư sản nào nổ ra trước hoặc sau nó. Với ý nghĩa to lớn đó nó xứng đáng được coi là cuộc “đại cách mạng”.
3. Sơ kết bài học GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau: Vì sao cách tư sản Pháp là cuộc cách mạng tiêu biểu, điển hình? Nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của cuc cách mạng tư sản đó? Tổng kết nội dung trên, GV tiếp tục giúp HS củng cố khái niệm cách mạng tư sản. (Có thể so sánh với cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ, cách mạng tư sản Hà Lan, cách mạng tư sản Anh để nhận thức thêm sự đa dạng về hình thức của cách mạng tư sản trong buổi đầu thời cận đại).