Luận án Tiến sĩ Chủ nghĩa xã hội khoa học: Mặt trận Lào xây dựng đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:196

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Mặt trận Lào xây dựng đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay" nhằm làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong thực hiện CSDT; luận án phân tích thực trạng vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong thực hiện CSDT ở các tỉnh Bắc Lào, chỉ ra nguyên nhân, những vấn đề đặt ra từ thực trạng đó; từ đó đưa ra những yêu cầu, giải pháp phát huy vai trò Mặt trận Lào XDĐN các tỉnh Bắc Lào trong thực hiện CSDT trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Chủ nghĩa xã hội khoa học: Mặt trận Lào xây dựng đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH PHETSAMONE DUANGPASERT MẶT TRẬN LÀO XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC TRONG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC Ở CÁC TỈNH PHÍA BẮC HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC HÀ NỘI - 2022
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH PHETSAMONE DUANGPASERT MẶT TRẬN LÀO XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC TRONG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC Ở CÁC TỈNH PHÍA BẮC HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC Mã số: 9 22 90 08 Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS,TS. NGUYỄN AN NINH 2. TS. ĐẬU TUẤN NAM HÀ NỘI - 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Phetsamone Duangpasert
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 7 1.1. Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 7 1.2. Giá trị của những công trình nghiên cứu đã tổng quan và những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu, làm sáng tỏ thêm 34 Chương 2: MẶT TRẬN TRONG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 39 2.1. Các khái niệm công cụ liên quan đến luận án 39 2.2. Khái quát về Mặt trận Lào xây dựng đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc 52 2.3. Kinh nghiệm của Mặt trận một số nước trong thực hiện chính sách dân tộc và bài học cho Mặt trận Lào xây dựng đất nước 83 Chương 3: MẶT TRẬN LÀO XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC TRONG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC Ở CÁC TỈNH PHÍA BẮC HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA 92 3.1. Khái quát về các tỉnh phía Bắc nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 92 3.2. Thực trạng Mặt trận tham gia thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh Bắc Lào 103 3.3. Vấn đề đặt ra từ thực trạng Mặt trận Lào xây dựng đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay 140 Chương 4: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA MẶT TRẬN TRONG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH DÂN TỘC Ở CÁC TỈNH PHÍA BẮC LÀO HIỆN NAY 146 4.1. Phương hướng nâng cao vai trò của Mặt trận trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc Lào hiện nay 146 4.2. Giải pháp nâng cao vai trò của Mặt trận trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc Lào hiện nay 149 KẾT LUẬN 171 DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 173 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 174 PHỤ LỤC 188
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CHDCND Cộng hòa Dân chủ Nhân dân CNXH Chủ nghĩa xã hội CSDT Chính sách dân tộc NDCM Nhân dân cách mạng XDĐN Xây dựng đất nước
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Trang Bảng 3.1: Tình hình dân số các tỉnh phía Bắc nước Lào năm 2018 93 Biểu đồ 3.1: Tổng số lượng nhân dân các dân tộc trong 8 tỉnh phía Bắc nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 94 Bảng 3.2: Bảng tổng hợp các dân tộc ở 8 tỉnh Bắc Lào (Tính đến cuối năm 2020 từ 8 tỉnh, 63 huyện) 101
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, Đảng Nhân dân cách mạng (NDCM) Lào luôn xác định vấn đề dân tộc, công tác dân tộc và đoàn kết các dân tộc có vị trí chiến lược quan trọng. Thực hiện chính sách dân tộc (CSDT) nhằm góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các dân tộc, từng bước thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các dân tộc; củng cố, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị; tăng cường an ninh, quốc phòng ở các vùng dân tộc, nhất là vùng dân tộc thiểu số. Đồng thời, thực hiện chính sách dân tộc còn góp phần giữ gìn và phát huy giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số; từng bước loại bỏ các hủ tục lạc hậu và đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc để chống phá cách sự nghiệp cách mạng của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân (CHDCND) Lào. Đó chính là vai trò to lớn, không thể phủ nhận của việc thực hiện CSDT đối với nước CHDCND Lào trong giai đoạn hiện nay. Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng NDCM Lào (năm 2021) có chủ đề: Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, bảo đảm ổn định chính trị vững chắc, triển khai đường lối đổi mới đi vào chiều sâu, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội theo hướng chất lượng mới, nâng cao chất lượng đời sống của nhân dân, tiếp tục đưa đất nước thoát khỏi tình trạng kém phát triển và tiến lên theo mục tiêu xã hội chủ nghĩa. Khi xác định tầm nhìn và định hướng phát triển trong 5 năm (2021 - 2026), Đảng Nhân dân Cách mạng Lào xác định: Cần phải tăng cường công tác mặt trận và công tác quần chúng của Đảng, đáp ứng việc triển khai đường lối của Đảng về xây dựng khối đoàn kết, thống nhất toàn dân; thực hiện tốt CSDT nhằm tăng cường khối đoàn kết toàn dân. Điều đó chứng tỏ, Đảng NDCM Lào luôn chú trọng đến việc phát huy vai trò của mặt trận các cấp trong giữ gìn khối đoàn kết dân tộc nói chung và thực hiện CNDT nói riêng. Đó là định hướng quan trọng của Đảng NDCM Lào cho công tác mặt trận với sự phát triển đất nước nói chung và trong thực hiện CSDT nói riêng.
2 Mặt trận Lào xây dựng đất nước (XDĐN) được thành lập ngày 13/8/1950, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào. Mặt trận là một bộ phận hợp thành của hệ thống chính trị ở nước CHDCND Lào. Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng NDCM Lào, Mặt trận Lào XDĐN đã phát huy tốt vai trò là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, tập hợp ý chí nguyện vọng của nhân dân, tập hợp khối đại đoàn kết và phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Phía Bắc của nước CHDCND Lào là một vùng núi và cao nguyên rộng lớn gồm có 8 tỉnh: Xiêng Khoảng, Hủa Phăn, Luông Pha Bang, U Đôm Xay, Luông Nặm Tha, Xay Nha Bu Ly, Bo Kẹo và Phổng Xa Ly. Khu vực Bắc Lào có đường biên giới giáp với 4 quốc gia: Trung Quốc, Mianma, Việt Nam và Thái Lan. Như vậy đây là vùng tiếp giáp nhiều nhất với các quốc gia láng giềng (Trung Lào chỉ có 2 quốc gia, Hạ Lào chỉ có 3 quốc gia). Trong khu vực các tỉnh này đều là miền núi, trung du với 27 dân tộc anh em cùng sinh sống. Các dân tộc có truyền thống đoàn kết hài hòa trong cuộc sống, lao động sản xuất và trong chiến đấu chống kẻ thù chung. Qua hơn 35 năm đổi mới, Mặt trận Lào XDĐN tổ chức triển khai các nghị quyết, chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về thực hiện CSDT trên phạm vi cả nước nói chung và thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc của nước CHDCND Lào nói riêng đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội và an ninh - quốc phòng. Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình thực hiện CSDT ở các tỉnh phía Bắc Lào thời gian qua vẫn còn bộc lộ nhiều yếu kém, bất cập: Điển hình là các tình trạng: việc phối hợp thực hiện CSDT giữa Mặt trận với chính quyền và các tổ chức thành viên chưa thường xuyên, chưa chặt chẽ, đồng bộ; Công tác tuyên truyền về CSDT còn đơn điệu, thiếu hấp dẫn thậm chí hình thức; Hoạt động kiểm tra, giám sát đôi khi còn mang tính hình thức, hiệu quả còn thấp; hoạt động phản biện xã hội của Mặt trận với xây dựng
3 chính sách và thực hiện CSDT còn hình thức, thiếu cơ chế hợp lý nên kết quả đạt được chưa tương xứng với vai trò của Mặt trận; nhân sự cho Mặt trận chưa được ưu tiên… Hiện nay, bức tranh tổng thể trong thực hiện CSDT ở các tỉnh khu vực Bắc Lào nhìn chung vẫn là sự chênh lệch về trình độ phát triển nhiều mặt giữa các dân tộc, chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm với tập quán canh tác lạc hậu, cơ sở hạ tầng một ở số nơi còn yếu kém, điều kiện sinh hoạt và đời sống của nhân dân các dân tộc còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao, đời sống văn hóa tinh thần còn nghèo nàn.... Một số hộ dân còn thiếu ý chí tự lực vươn lên và vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại của sự giúp đỡ của Đảng - Nhà nước và xã hội. Những vấn đề đó đều có thể có liên quan đến công tác Mặt trận tham gia thực hiện CSDT... Trình độ, năng lực của cán bộ trong hệ thống chính trị, nhất là cán bộ Mặt trận ở cơ sở còn hạn chế nên chưa khai thác được mọi tiềm năng để giúp nhân dân ở các vùng các dân tộc. Đội ngũ cán bộ Mặt trận cấp cơ sở còn thiếu về số lượng và hạn chế về kinh nghiệm thực tiễn, phần lớn là cán bộ trẻ năng lực tiếp cận đồng bào các dân tộc còn hạn chế, một số có biểu hiện quan liêu, xa dân. Trong khi đó, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị luôn tìm mọi cách lợi dụng khó khăn về kinh kế - xã hội và sự khác biệt về tôn giáo, tín ngưỡng của đồng bào dân tộc để thực hiện các mưu đồ chống phá, kích động nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân, gây mất ổn định trật tự xã hội trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trước tình hình đó, đòi hỏi phải có những nghiên cứu cụ thể về thực tiễn thực hiện vai trò của Mặt trận XDĐN trong thực hiện CSDT ở các tỉnh phía Bắc nhằm đưa ra các giải pháp cụ thể, thiết thực để phát huy có hiệu quả vai trò của Mặt trận XDĐN trong thực hiện CSDT, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc và xây dựng một nước Lào ngày càng phồn vinh, thịnh vượng.
4 Vì những lý do trên, tôi chọn vấn đề “Mặt trận Lào xây dựng đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay” làm đề tài nghiên cứu luận án tiến sĩ, chuyên ngành Chủ nghĩa xã hội khoa học. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong thực hiện CSDT; luận án phân tích thực trạng vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong thực hiện CSDT ở các tỉnh Bắc Lào, chỉ ra nguyên nhân, những vấn đề đặt ra từ thực trạng đó; từ đó đưa ra những yêu cầu, giải pháp phát huy vai trò Mặt trận Lào XDĐN các tỉnh Bắc Lào trong thực hiện CSDT trong thời gian tới. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất, tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án, đánh giá kết quả những công trình được lựa chọn tổng quan đã đạt được; từ đó chỉ ra những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu và làm sáng tỏ thêm. Thứ hai, làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong thực hiện CSDT. Thứ ba, phân tích thực trạng vai trò của Mặt trận XDĐN trong thực hiện chính sách dân tộc ở Bắc Lào với thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra hiện nay. Thứ tư, đưa ra yêu cầu, giải pháp để nâng cao vai trò của Mặt trận XDĐN trong thực hiện CSDT ở các tỉnh Bắc Lào. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong khi tham gia cùng hệ thống chính trị thực hiện CSDT ở Bắc Lào.
5 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung nghiên cứu: Luận án nghiên cứu vai trò của Mặt trận ở các tỉnh phía Bắc trong thực hiện chính sách dân tộc, chủ yếu là trên 4 lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội và an ninh - quốc phòng. - Về không gian nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu trên phạm vi 8 tỉnh phía Bắc của Lào hiện nay. - Về thời gian: Luận án tập trung nghiên cứu quá trình Mặt trận tham gia thực hiện chính sách dân tộc trong 35 năm đổi mới đến nay và tầm nhìn tới 2030. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Caysỏn Phômvihản và chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng - Nhà nước Lào và Mặt trận Lào xây dựng đất nước về vấn đề dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc. - Đề tài dựa trên các nghị quyết của Đảng bộ, chính quyền và Mặt trận ở các tỉnh phía Bắc, đặc biệt là các chương trình, dự án và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của các dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Sử dụng phương pháp lịch sử - lôgíc, phương pháp phân tích, tổng hợp và hệ thống hóa...Đồng thời sử dụng một phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội học khác và phương pháp so sánh phân tích số liệu… 5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án - Luận án góp phần cung cấp, những căn cứ lý luận về Mặt trận Lào xây dựng đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay và đề xuất những quan điểm của Đảng và Nhà nước cho Đảng bộ tỉnh, chính
6 quyền các cấp trong việc hoạch định, chính sách cụ thể trên các lĩnh vực trong đời sống xã hội. - Luận án sẽ góp phần cung cấp thêm nguồn tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy ở một số trường đại học và các hệ đào tạo, bồi dưỡng ở các trường chính trị - hành chính của Lào và những vấn đề có liên quan đến Mặt trận Lào Xây dựng Đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay nhằm có được đội ngũ cán bộ Mặt trận có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cao, có tinh thần hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc và phục vụ nhân dân. 6. Đóng góp mới của luận án - Luận án góp phần khái quát tổng hợp và làm rõ những quan điểm cơ bản của Đảng NDCM Lào và Mặt trận Lào XDĐN về dân tộc, chính sách dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc. - Góp phần làm rõ thực trạng Mặt trận Lào XDĐN trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay, từ khi những năm đổi mới đến nay trên các lĩnh vực về chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội và an ninh - quốc phòng. - Đưa ra yêu cầu và đề xuất một số giải pháp có tính khả thi, phù hợp với tình hình thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả Mặt trận Lào XDĐN trong thực hiện chính sách dân tộc ở các tỉnh phía Bắc hiện nay. 7. Bố cục của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục công trình khoa học của tác giả đã công bố liên quan đến luận án và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận án gồm 4 chương, 10 tiết.
7 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1.1. TỔNG QUAN NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1.1. Tổng quan những công trình nghiên cứu trong nước Dựa vào nội dung của luận án, nghiên cứu sinh lựa chọn tổng quan những công trình nghiên cứu trong nước theo các nhóm vấn đề sau: 1.1.1.1. Các công trình nghiên cứu về Mặt trận Lào xây dựng đất nước Mặt trận Lào xây dựng đất nước có vai trò rất quan trọng trong việc tập hợp khối đại đoàn kết các dân tộc trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, an ninh, quốc phòng... Vì vậy, vấn đề này nhận được sự quan tâm lớn của các nhà khoa học ở nhiều góc độ khác nhau. Có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như sau: Thứ nhất, những cuốn sách bàn đến Mặt trận Lào xây dựng đất nước. Cuốn sách Truyền thống và vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong thời kỳ mới [141] đã trình bày về lịch sử, chức năng, nhiệm vụ, vị trí và vai trò hoạt động của Mặt trận Lào XDĐN. Vai trò đó được thể hiện từ khắp các tỉnh, thành phố đến các cơ sở địa phương vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cuốn sách cũng chỉ rõ hoạt động của cán bộ Mặt trận lại còn gặp nhiều khó khăn về chủ trương, phương tiện và kinh phí. Các cán bộ Mặt trận ở các cấp, nhất là cấp địa phương còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng. Mặt trận là một thành viên chiến lược của hệ thống chính trị, nhưng hiện nay sự hoạt động về thực tế vẫn đang còn nhiều hạn chế. Cuốn sách này đã cho thấy vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận và quá trình hoạt động của tổ chức này. Đây là tài liệu tham khảo quan trọng của luận án về truyền thống lịch sử và vai trò của Mặt trận Lào XDĐN. Cuốn sách Giáo trình tập huấn cán bộ cấp bản Mặt trận Lào XDĐN về việc tập hợp các dân tộc phát triển kinh tế - xã hội, của Ban Tuyên huấn Trung
8 ương Đảng NDCM Lào [100]. Công trình khoa học này đã trình bày yêu cầu đối với Mặt trận trong việc tập hợp các dân tộc phát triển kinh tế là phải tập hợp được mọi lực lượng xã hội vào trong một tổ chức sản xuất nhất định. Trong đó, Mặt trận đã có nhiều kinh nghiệm thành tích rất lớn trong việc huy động và tập hợp các lực lượng xã hội vào sự nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Mặt trận trực tiếp tham gia củng cố chính quyền nhân dân, cùng với Đảng và Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, vận động các tổ chức thực hiện nghiêm Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước trong việc giám sát, kiểm tra hoạt động của các cơ quan Đảng, Nhà nước, cán bộ công chức Nhà nước và đại biểu dân cử. Cuốn sách đã cung cấp cho nghiên cứu sinh cái nhìn bao quát về vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong việc huy động, tập hợp các dân tộc tham gia phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Cuốn sách Mặt trận Lào XDĐN trong sự nghiệp cách mạng dân chủ, bảo vệ và xây dựng đất nước của Khăm Tay Xỉ Phăn Đon [132] đã nhấn mạnh Mặt trận là một tổ chức quan trọng trong công tác vận động các dân tộc tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì Mặt trận là một tổ chức trong hệ thống chính trị nên có nhiệm vụ nâng cao tinh thần và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp cách mạng xây dựng và bảo vệ đất nước. Đồng thời, Mặt trận phải không ngừng chăm lo nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân các bộ Lào, nhất là những người có uy tín đại diện cho các dân tộc. Mặt trận các cấp còn phải tìm hiểu, quan tâm đến cơm ăn, áo mặc, nhà ở, công ăn việc làm và việc học hành của các em theo các độ tuổi đi học để báo cáo cho cấp trên thường xuyên quan tâm giúp đỡ, làm cho đời sống của nhân dân các dân tộc ngày càng được hạnh phúc. Đây là một tài liệu rất quan trọng vì đã cung cấp cho nghiên cứu sinh những tri thức cơ bản, quan trọng về sự hình thành, phát triển và vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong sự nghiệp cách mạng của nước CHDCND Lào. Thứ hai, những bài viết bàn đến Mặt trận Lào xây dựng đất nước. Bài viết “Mặt trận Lào XDĐN là một trong những tổ chức thực hiện chính sách dân tộc” trong cuốn sách “Lịch sử Đảng NDCM Lào”, của Ban Chỉ
9 đạo nghiên cứu lý luận và thực tiễn Trung ương Đảng [99] đã trình bày nhiệm vụ của Mặt trận là phải tập hợp về tín ngưỡng tôn giáo và các dân tộc đã theo đạo. Là một phương thức thực thi quyền dân làm chủ. Mặt trận Lào XDĐN thông qua các tổ chức chính trị để nhân dân được phát huy vai trò của mình trong các hoạt động như tham gia bầu cử Quốc hội, xây dựng chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Ngoài ra, Mặt trận Lào XDĐN có vai trò quan trọng trong sự phát triển của đời sống chính trị và văn hóa - xã hội của nhân dân các dân tộc. Đây là một bài viết có liên quan trực tiếp đến nội dung luận án, có giá trị tham khảo trong việc phân tích những khía cạnh thể hiện vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong tham gia thực hiện CSDT. Bài phát biểu tại Hội nghị Ủy viên TW Mặt trận Lào xây dựng đất nước lần thứ IV, Khóa IX tại tỉnh Hủa Phăn, của Bun Nhăng Vo La Chít [105] đã nhấn mạnh: Mặt trận là một tổ chức mang tính rộng rãi, đa dạng bao gồm các dân tộc, tôn giáo với nhiều phong tục tập quán, nhiều tầng lớp xã hội, nhiều thành phần kinh tế khác nhau, không phân biệt giới tính, lứa tuổi, giai cấp để xây dựng tinh thần cởi mở, tin cậy lẫn nhau. Hoạt động của Mặt trận các cấp cần tham gia góp phần giải quyết mọi vấn đề xảy ra ở các vùng dân tộc ở nông thôn. Công tác Mặt trận phải thực hiện theo nhiệm vụ chủ trương và chính sách của Đảng, Nhà nước, triển khai cho nhân dân các bộ tộc hiểu biết rõ hơn về các vấn đề đang tác động đến đời sống và lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Mặt trận Lào XDĐN các cấp luôn phải cố gắng tích cực phấn đấu củng cố đoàn kết toàn thể quần chúng nhân dân, vận động, thuyết phục, giáo dục cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là các dân tộc vùng sâu vùng xa thực hiện xóa đói giảm nghèo, tiến hành xây dựng nông thôn mới... Mặt trận cần tham gia vào phát triển tình đoàn kết hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc Lào anh em với nhân dân các nước trong khu vực và trên thế giới. Bài tham luận tại Đại hội đại biểu lần thứ VII của Mặt trận Lào XDĐN về “Trách nhiệm của Mặt trận Lào xây dựng đất nước" của đồng chí Xỉ Xa Vạt Kẹo Bun Phăn [169] đã nêu rõ về trách nhiệm của Mặt trận, trước tiên là vận động, tuyên truyền, giáo dục về truyền thống, tinh thần yêu nước cho toàn
10 thể dân tộc, tôn giáo và các tầng lớp xã hội trên cả nước; làm cho cho toàn thể dân tộc tự nhận thức được đó là một trong những yếu tố quyết định sự trưởng thành và phát triển của đất nước. Mặt trận cũng đã quy định phương hướng hoạt động của mình là nâng cao tinh thần yêu nước của các dân tộc, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, tăng cường và mở rộng công tác Mặt trận nhằm động viên mọi sức lực toàn dân tham gia sự nghiệp cách mạng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngoài ra, tác giả cũng đã nhấn mạnh: “Mặt trận Lào XDĐN là tổ chức liên hiệp chính trị của toàn dân tộc, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân trong hệ thống chính trị của Đảng NDCM Lào” [169, tr.8]. Bài phát biểu đã đưa ra những định hướng quan trọng cho Mặt trận Lào XDĐN trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội nói chung và thực hiện CSDT ở nước CHDCND Lào nói riêng. Bài phát biểu có giá trị tham khảo với luận án trong việc phân tích vai trò, nhiệm vụ của Mặt trận Lào XDĐN. 1.1.1.2. Các công trình nghiên cứu về dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc Từ khi nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào được thành lập, Đảng Nhân dân cách mạng Lào luôn chú trọng việc ban hành và thực hiện các chủ trương, chính sách để xây dựng khối đoàn kết dân tộc, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số. Cũng từ đó đến nay đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề thực hiện chính sách dân tộc. Cuốn sách Kiến thức cơ sở trong công tác quản lý Nhà nước đối với công tác dân tộc và tôn giáo của tác giả Sỏ Sỏn Phít Pha Nụ Vông, Bộ Nội vụ (biên soạn) [152] đã trình bày về quá trình thực hiện chính sách đối với dân tộc là phải phát huy truyền thống đại đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau cũng như truyền thống cần cù, truyền thống đấu tranh anh dũng của các dân tộc trong toàn quốc. Thực hiện quyền bình đẳng tuân theo pháp luật giữa các dân tộc trên cơ sở chủ trương, đường lối của Đảng và để đảm bảo quyền, lợi ích của các quốc gia dân tộc. Tăng cường tinh thần yêu nước và phát huy quyền làm chủ của nhân dân các dân tộc và chống lại tư tưởng đa đảng.
11 Theo tác giả, trong công tác quản lý nhà nước về dân tộc, cần chú trọng khơi dậy niềm tự hào của các dân tộc về truyền thống đấu tranh dành độc lập và gìn giữ đất nước. Nhà nước cần đảm bảo bảo vệ quyền đối với các dân tộc cùng với việc chú trọng phát huy phong tục tập quán và văn hóa của các dân tộc cũng như của đất nước Lào thân yêu. Cũng cần chú trọng thu hẹp khoảng cách về kinh tế, giáo dục, văn hóa và xã hội giữa các dân tộc, nâng cao trình độ đời sống vật chất tinh thần của các dân tộc ngày càng tốt hơn. Tạo điều kiện cho các thế hệ trong các dân tộc được học hành và coi trọng việc xây dựng cũng như bồi dưỡng cán bộ là người dân tộc thiểu số làm cán bộ nguồn cũng như khuyến khích họ sinh sống đúng theo nguyên tắc an sinh xã hội. Cuốn sách đã cho thấy tầm quan trọng trong thực hiện công tác dân tộc, CSDT ở nước CHDCND Lào trong giai đoạn hiện nay. Cuốn sách Tập hợp sự đại đoàn kết các dân tộc ở Lào của Ủy ban Trung ương Mặt trận Lào XDĐN [158] đã nêu ra những nguyên tắc trong chính sách của Đảng NDCM Lào đối với các dân tộc. Cuốn sách chỉ rõ, Đảng NDCM Lào luôn coi trọng sự hòa thuận giữa các dân tộc, coi các dân tộc là anh em ruột, một lòng một dạ với nhau. Đảng lãnh đạo sự nghiệp cách mạng luôn luôn nhấn mạnh vấn đề này với mong muốn giải phóng các dân tộc ra khỏi sự áp bức bóc lột, nghèo khổ, lạc hậu. Đảng lúc nào cũng mong muốn cho nhân dân các dân tộc có đời sống hạnh phúc ấm no và giàu có. Các dân tộc phải có quyền, có trách nhiệm và được bảo đảm về mọi mặt thể hiện trong nguyên tắc Hiến pháp và pháp luật. Đảng có chính sách cho các dân tộc phải có người đại diện của dân tộc mình tham gia trong các cơ quan các cấp của Đảng, Nhà nước, Mặt trận và các tổ chức khác. Đảng cũng có chính sách khuyến khích cho các dân tộc thiểu số được học hành và phấn đấu, được phát triển về mọi mặt cũng như khả năng bình đẳng với các dân tộc khác. Điều đó cho thấy sự quan tâm, mong muốn của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng một nước Lào mà các dân tộc đều có sự bình đẳng. Cuốn sách đã làm rõ sự nhất quán trong quan điểm chỉ đạo của Đảng NDCM Lào với vấn đề dân tộc, đoàn kết dân tộc và tầm quan trọng của công tác dân tộc đối với Lào trong giai đoạn hiện nay.
12 Trong cuốn sách Phát huy truyền thống đoàn kết dân tộc trong đại gia đình Lào thống nhất, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc và xây dựng hoàn thành xã hội XHCN [107], Chủ tịch Cayxỏn Phômvihẳn đã khái quát những nguyên tắc cơ bản trong quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vấn đề dân tộc đồng thời trình bày một số quan điểm của Đảng NDCM Lào đối với vấn đề dân tộc. Chủ tịch cũng nêu rõ những quan điểm này sẽ tuỳ thuộc vào từng giai đoạn phát triển của đất nước sẽ cụ thể hoá thành các chính sách nhằm xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Cuốn sách này đã giúp cho tác giả luận án hiểu rõ về quan điểm cũng như sự quan tâm, trách nhiệm, sự quyết tâm của người đứng đầu của Đảng đối với đồng bào các bộ tộc Lào. Cuốn sách Tìm hiểu các dân tộc ở Lào của Viện Khoa học xã hội [168] đã trình bày quá trình hình thành và phát triển của các dân tộc qua từng thời kỳ lịch sử, đời sống văn hoá cũng như hệ thống tổ chức quản lý của các dân tộc Lào, làm rõ một số quan điểm của Đảng và Nhà nước Lào về vấn đề dân tộc. Công trình khoa học này không chỉ giúp nghiên cứu sinh hiểu rõ hơn về lịch sử các dân tộc ở Lào mà còn nắm bắt được các quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với các dân tộc. Cuốn sách 49 dân tộc trong đại gia đình các dân tộc ở Cộng hoà DCND Lào của Uỷ Ban dân tộc của Quốc hội năm 2009 [155]. Đây là một công trình khoa học quan trọng đã cung cấp cho tác giả luận án quan điểm của Đảng và Nhà nước về vấn đề dân tộc, về thực chất của vấn đề dân tộc, đưa ra những quan điểm chỉ đạo trong việc giải quyết vấn đề dân tộc. Các quan điểm này cơ bản dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin có xét đến điều kiện thực tế của nước Lào. Từ những quan điểm này, tác giả luận án có cơ sở khoa học, lịch sử để tìm hiểu sâu vấn đề Mặt trận thực hiện chính sách dân tộc. 1.1.1.3. Các công trình nghiên cứu về Mặt trận Lào xây dựng đất nước trong thực hiện chính sách dân tộc Mặt trận Lào XDĐN được thành lập vào ngày 13/8/1950 với tên gọi là Mặt trận Lào tự do, đến tháng 01/1956 đổi tên thành Mặt trận Lào yêu nước và tháng 12/1979 đổi tên thành Mặt trận Lào xây dựng đất nước. Hơn 70 năm qua,
13 Mặt trận luôn phát huy vai trò là ngọn cờ gắn kết đông đảo nhân dân các dân tộc Lào, thực hiện tốt vai trò của mình trong việc tập hợp đông đảo lực lượng quần chúng nhân dân, kiên định con đường cách mạng mà Đảng NDCM Lào đề ra. Trong thời gian qua, đã có nhiều công trình khoa học được công bố nghiên cứu về vai trò, chức năng và hoạt động của Mặt trận trên nhiều lĩnh vực, trong đó có việc thực hiện chính sách dân tộc. Cuốn sách Một vài kinh nghiệm chủ yếu của Mặt trận Lào XDĐN và một số vấn đề phương hướng mới của cách mạng Lào của Chủ tịch Cay Sỏn Phôm Vi Hản [106] đã chỉ rõ Mặt trận cần tập hợp các dân tộc đoàn kết thành một lực lượng để thực hiện vai trò của Mặt trận nhằm thực hiện chính sách phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội và bảo vệ Tổ quốc trong công cuộc đổi mới toàn diện của Đảng. Chủ tịch cũng chỉ rõ nhiều hạn chế và khó khăn cần phải khắc phục của Mặt trận Lào XDĐN như công tác giám sát, kiểm tra còn có nhiều yếu kém, thiếu sót chưa phát huy được tính chủ động, sáng tạo của quần chúng. Tuy chưa đi sâu nghiên cứu về vai trò của Mặt trận trong việc thực hiện chính sách dân tộc nhưng những nội dung này đã gợi nhiều ý tưởng cho tác giả khi nghiên cứu về vai trò của Mặt trận Lào XDĐN trong thực hiện CSDT. Bài viết: “Bàn về hoạt động của Mặt trận Lào XDĐN” của Chủ tịch Cay Sỏn Phôm Vi Hản trong Tuyển tập, tập 2 [109], đã nêu lên nhiệm vụ Mặt trận phải có trách nhiệm quan trọng trong việc tổ chức thực hiện tốt chính sách dân tộc và chính sách về các tôn giáo, tin ngưỡng. Mặt trận Lào XDĐN còn có quyền phối hợp với Đảng - Nhà nước hướng dẫn tổ chức Liên hiệp Phật giáo Lào để chuẩn bị tổ chức các lễ hội của tôn giáo, tín ngưỡng, Đại hội của Phật giáo toàn quốc trong các nhiệm kỳ của các đạo Phật, đạo Tin Lành... Đồng thời, Chủ tịch đã đề cập đến việc Chính phủ công bố áp dụng luật điều Phật giáo, công nhận các tôn giáo, tín ngưỡng đã và đang hoạt động ở CHDCND Lào. Mặt trận các cấp đã thường xuyên tiếp xúc với các nhà tu hành, ban lãnh đạo của các tôn giáo và đến tham dự, giám sát các buổi lễ hội của các tôn giáo để hướng dẫn chỉ đạo đúng theo nguyên tắc của các tôn giáo và phù hợp với
14 pháp luật của Nhà nước Lào. Tuy chưa trực tiếp bàn về vai trò của Mặt trận trong việc thực hiện CSDT nhưng cuốn sách của Chủ tịch đã giúp tác giả luận án hiểu rõ hơn nguyên tắc hoạt động, vai trò của Mặt trận. Báo cáo tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Mặt trận XDĐN Lào đã nêu rõ: “CSDT là tổng hợp các quan điểm, chủ trương, đường lối và chính sách của Đảng - Nhà nước được đề ra và tác động trực tiếp đến các dân tộc, quan hệ dân tộc. Chính sách dân tộc mang bản chất giai cấp của Nhà nước trong phạm vi đối nội và đối ngoại. Mặt trận còn có vai trò quan trọng trong việc tập hợp các dân tộc Lào anh em trong cả nước cùng phát huy quyền làm chủ của các dân tộc. Mặt trận vừa là phương thức vừa là môi trường để cho nhân dân thực hiện quyền lực chính trị của mình” [134, tr.24]. Trong Báo cáo tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Mặt trận cũng đã nêu rõ: Mặt trận Lào XDĐN là một bộ phận quan trọng trong công tác vận động quần chúng, bởi vì chúng ta muốn giành được thắng lợi sau khi có đường lối đúng đắn phải tiến hành tuyên truyền giáo dục, giác ngộ, vận động và tập hợp đoàn kết quần chúng thành lực lượng có tổ chức để làm cách mạng. Đảng của giai cấp công nhân phải thực hiện liên minh với giai cấp nông dân, các dân tộc và tầng lớp xã hội khác. Sự đoàn kết thống nhất là yếu tố quyết định sự trưởng thành và phát triển của đất nước. Báo cáo chỉ rõ: Công tác Mặt trận trong thực hiện chính sách dân tộc, phải chú trọng tập hợp các dân tộc thành một khối đại đoàn kết thống nhất, độc lập, một lòng, một dạ, phát huy sức mạnh tinh thần yêu nước, đây cũng là một sức mạnh của các dân tộc, thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược, xây dựng và bảo vệ đất nước [137, tr.16]. Trong bài phát biểu “Về nâng cao kinh nghiệm đội ngũ cán bộ của Mặt trận Lào XDĐN” [169] của Chủ tịch Mặt trận XDĐN Lào Xỉ Xạ Vạt Kẹo Bun Phăn tại Đại hội đại biểu toàn quốc Mặt trận Lào XDĐN, đã nhấn mạnh về những cán bộ làm công tác Mặt trận phải có trình độ cao, dân tin tưởng, có uy tín và nắm được tình hình thực tiễn, hiểu về dân tộc, tôn giáo và có nhiệm vụ quan trọng về vận động tuyên truyền, giáo dục truyền thống tinh thần yêu nước